06 0 EKİM 9 EYLÜL 0 EKİM 6 EYLÜL 9 EYLÜL SİDRE 000 ORTAOKULU 0 0 EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI MATEMATİK DERSİ 6. SINIF ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLANI Doğal Sayılarla 6... Bir doğal sayının kendisiyle tekrarlı çarpımını üslü nicelik olarak ifade eder ve üslü niceliklerin değerini belirler. 6... İşlem önceliğini dikkate alarak doğal sayılarla dört işlem yapar. Sonu Doğal Sayılarla 6... Doğal sayılarda ortak çarpan parantezine alma ve dağılma özelliğini uygulamaya yönelik işlemler yapar. [!] (+8)= + 8 ve + 8 =(+8) gibi durumlar ayrı ayrı incelenir. Bunun gibi eşitliklerin anlamlı öğrenilmesine katkı yapmak için modellerden yararlanılır. Örneğin, aşağıdaki dikdörtgenin alanı hesaplanırken, parantez kullanmayla ilgili yukarıdaki eşilikler incelenebilir. 8 Doğal Sayılarla 6... Doğal sayılarla dört işlem yapmayı gerektiren problemleri çözer. [!] yapılırken işlem özellikleri kullanılır. Doğal Sayılarla 6... Doğal sayılarla dört işlem yapmayı gerektiren problemleri çözer. Çarpanlar ve Katlar 6... Doğal sayıların çarpanlarını ve katlarını belirler. 6...,,,, 6, 9 ve 0 a kalansız bölünebilme kurallarını açıklar ve kullanır. [!] 6 ya kalansız bölünebilme kuralının ve e kalansız bölünebilme kuralından yararlanılarak geliştirilebileceği dikkate alınır. Çarpanlar ve Katlar 6...,,,, 6, 9 ve 0 a kalansız bölünebilme kurallarını açıklar ve kullanır. 6... Asal sayıları özellikleriyle belirler. [!] Eratosthenes (Eratosten) Kalburu yardımıyla 00 e kadar olan asal sayılar bulunur.
0 KASIM 0 07 KASIM 7 EKİM 0 EKİM 7 EKİM Çarpanlar ve Katlar 6... Doğal sayıların asal çarpanlarını belirler. 6... İki doğal sayının ortak bölenleri ile ortak katlarını belirler; ilgili problemleri çözer [!] İki doğal sayının en büyük ortak bölenini (EBOB) ve en küçük ortak katını (EKOK) bulmaya yönelik problemlere bu sınıf düzeyinde girilmez. Çarpanlar ve Katlar Açılar 6... İki doğal sayının ortak bölenleri ile ortak katlarını belirler, ilgili problemleri çözer. 6... Açıyı başlangıç noktaları aynı olan iki ışının oluşturduğu şekil olarak tanır ve sembolle gösterir. Açılar 6... Komşu, tümler, bütünler ve ters açıların özelliklerini keşfeder; ilgili problemleri çözer. 6... Bir doğrunun üzerindeki veya dışındaki bir noktadan doğruya dikme çizer. Oran 6..6. Çoklukları karşılaştırmada oran kullanır ve oranı farklı biçimlerde gösterir. 6..6. Bir bütünün iki parçaya ayrıldığı durumlarda iki parçanın birbirine veya her bir parçanın bütüne oranını belirler; problem durumlarında oranlardan biri verildiğinde diğerini bulur. [!] Oranın, :6,, ün 6 ya oranı gibi farklı gösterimleri bullanılır. [!] Örnek durumlar: Bir sınıfta kızların sayısının erkeklere oranı / ise kızların sayısının sınıf mevcuduna oranı nedir? Bir sınıfta kızların sayısının sınıf mevcuduna oranı / ise erkeklerin sayısının kızlara oranı nedir? Sonu Oran 6..6. Aynı veya farklı birimlerdeki iki çokluğun birbirine oranını belirler. [!] Örneğin, saatte 0 km giden bir aracın aldığı yolun geçen süreye oranı = 0 km/sa olarak yazıldığından bu oran birimlidir. 6A sınıfının topladığı plastik kapakların sıyısının 6B sınıfının topladığı plastik kapakların sayısına oranı = olarak yazılır ve bu oran birimsizdir. [!] Birimli oranlardan sürat birimi olan km/sa. ile m/sn. arasında dönüşümler yapılır. 6... Kesirleri karşılaştırır, sıralar ve sayı doğrusunda gösterir. [!] Kesirleri sıralarken uygun stratejilerin kullanılması teşvik edilir. Kullanılabilecek stratejiler: kesirlerin bütüne olan yakınlıkları, yarımdan büyük veya küçük olmaları, yarıma olan yakınlıkları, birim kesirlerinin karşılaştırılması, payda eşitleme (denk kesirlerin dikkate alınması).
08 ARALIK 0 0 ARALIK 8 KASIM 7 KASIM işlemler 6... toplama ve çıkarma işlemini yapar. [!] Gerçek yaşam durumları ve uygun kesir modelleriyle yapılacak çalışmalara yer verilir. 6... Bir doğal sayı ile bir kesrin çarpma işlemini yapar ve anlamlandırır. [!] Örneğin 6. ifadesinin 6 tane ün toplamı anlamına geldiği ve. 6 ifadesinin de 6 nın kadarı olduğu ve bu işlemlerin aynı sonucu verdiği vurgulanır. Gerçek yaşam durumları ve uygun kesir modelleriyle yapılacak çalışmalar yer verilir. [!] Bir doğal sayı den büyük bir kesirle çarpıldığında sonucun bu sayıdan büyük, den küçük bir kesirle çarpıldığında ise küçük olduğunu anlamaya yönelik çalışmalara yer verilir. 6... İki kesrin çarpma işlemini yapar ve anlamlandırır. [!] Örneğin ifadesinin in si (yani yarısı) ve ifadesinin nin i anlamına geldiği vurgulanır. 6... Bir doğal sayıyı bir birim kesre ve bir birim kesri bir doğal sayıya böler, bu işlemi anlamlandırır. [!] Gerçek yaşam durumları ve uygun kesir modelleriyle yapılacak çalışmalara yer verilir. [!] Örneğin 6 ifadesinin 6 nın içinde kaç tane olduğu; ifadesinin de yi ye bölmek (yani nin yarısı) olduğu modellerle fark ettirilir. 6...6 Bir doğal sayıyı bir kesre ve bir kesri bir doğal sayıya böler, bu işlemi anlamlandırır. [!] Örneğin ifadesinin ün içinde kaç tane olduğu; ifadesinin de ü e bölmek olduğu modellerle fark ettirilir. Kesirlerde bölme işlemi anlamlandırılırken basit işlemlere yer verilir. [!] Bir doğal sayı den büyük bir kesirle bölündüğünde sonucun bu sayıdan küçük den küçük bir kesre bölündüğünde ise büyük olduğunu anlamaya yönelik çalışmalar yer verilir. 6...7 İki kesrin bölme işlemini yapar ve anlamlandırır. [!] Bölme işlemi anlamdırılırken büyük kesrin küçük kesre bölündüğü ve sonucun tam sayı çıktığı basit işlemler üzerinde durulur. Örneğin, ifadesinin, yarımın içinde kaç tane çeyrek olduğu anlamına geldiği modelllerle ele alınır. İşlemer 6...7 İki kesrin bölme işlemini yapar ve anlamlandırır. İşlemer 6...8 yapılan işlemlerin sonucunu tahmin eder. 6...9 işlem yapmayı gerektiren problemleri çözer.
6 OCAK 0 09 OCAK 9 ARALIK 0 OCAK 6 ARALIK 9 ARALIK 9 ARALIK işlemler 6...9 işlem yapmayı gerektiren problemleri çözer. 6... Bölme işlemi ile kesir kavramını ilişkilendirir. [!] Kesir gösteriminin aynı zamanda bölme işlemini de ifade ettiği vurgulanır. Örneğin, kesri aynı zamanda 9 un ye bölünmesi anlamını taşır. Bu kazanım kapsamında tam bölünemeyen doğal sayılarla bölme işlemi yapmaya yönelik çalışmalara da yer verilir. Bölme algoritmasında virgül kullanımı üzerinde durulur. Virgülden sonra en çok üç basamaklı sayılarla sınırlı kalınır. [!] Devirli ondalık gösterimler tanıtılır fakat devirli ondalık gösterimlerin kesre dönüştürülmesine bu düzeyde girilmez. 6... gösterimleri verilen sayıları çözümler. [!] Örneğin:,7 = 00 + 0 + + + 7,7 = 00 + 0 + + 0, + 7 0,0 6... gösterimleri verilen sayıları belirli bir basamağa kadar yuvarlar. [!] Sayıları yuvarlamanın sağladığı kolaylıklar üzerinde durulur. 6... gösterimleri verilen sayılarla çarpma işlemi yapar. 6... gösterimleri verilen sayılarla bölme işlemi yapar. [!] Çarpma algoritmasının anlamlandırılmasına yönelik çalışmalara yer verilir. Örneğin, virgülün hangi basamağa neden konulacağı gibi durumlar incelenir. Bir doğal sayı den küçük bir ondalık ifadeyle çarpıldığında sonucun o sayıdan küçük olduğunun fark edilmesine yönelik çalışmalara yer verilir. Çarpma işleminde sıfırın özel durumu dikkate alınır. Bölme algoritmasının anlamlandırılmasına yönelik çalışmalara yer verilir. 6...6 gösterimleri verilen sayılarla 0, 00 ve 000 ile kısa yoldan çarpma ve bölme işlemlerini yapar. 6...7 Sayıların ondalık gösterimleriyle yapılan işlemlerin sonucunu tahmin eder. 6...8 ifadelerle dört işlem yapmayı gerektiren problemleri çözer. 6...8 ifadelerle dört işlem yapmayı gerektiren problemleri çözer.
0 06 MART 7 ŞUBAT 6 0 ŞUBAT 09 ŞUBAT 9 OCAK 9 OCAK 6...8 ifadelerle dört işlem yapmayı gerektiren problemleri çözer. VERİ İŞLEME Araştırma Soruları Üretme, Veri Toplama ve Düzenleme 6... İki veri grubunu karşılaştırmayı gerektiren araştırma soruları oluşturur. [!] Süreksiz veri gruplarıyla sınırlı kalınır. Örneğin, sınıfımızdaki kız ve erkek öğrencilerin en sevdikleri renkler nelerdir? Beş büyük ilde 990 ve 00 yıllarında hizmet veren kaç tane hastane vardır? Sürekli ve Süreksiz kavramlarına girilmez. VERİ İŞLEME Araştırma Soruları Üretme, Veri Toplama ve Düzenleme 6... Araştırma sorusuna uygun verileri elder. 6... İki gruba ait verileri ikili sıklık tablosu veya sütun grafiğinden uygun olanla gösterir. [!] Veriler bizzat toplanarak veya çeşitli kaynaklardan alınarak elde edilir. Sonu VERİ İŞLEME Araştırma Soruları Üretme, Veri Toplama ve Düzenleme 6... İki gruba verilen ikili sıklık tablosu veya sütun grafiğinden uygun olanla gösterir. VERİ İŞLEME Veri Analizi 6... Bir veri grubuna ait aritmetik ortalamayı hesaplar ve yorumlar. 6... Bir veri grubuna ait açıklığı hesaplar ve yorumlar. VERİ İŞLEME Veri Analizi 6... İki gruba ait verileri karşılaştırmada ve yorumlamada aritmetik ortalama ve açıklığı kullanır. 6... ı yorumlar ve sayı doğrusunda gösterir. [!] Aritmetik ortalama ve açıklığı gerçek yaşam durumlarında yorumlamaya yönelik çalışmalara yer verilir. [!] a olan ihtiyacın fark edilmesine yönelik çalışmalara yer verilir. Pozitif ve negatif tam sayıların zıt yön ve değerleri ifade etmede kullandığı vurgulanır (Örneğin, asansörde katların belirtilmesi, sıfırın altında ve üstünde hava sıcaklıkları vb.). Sonu 6... Bir tam sayının mutlak değerini belirler ve anlamlandırır. [!] Mutlak değerin sayı doğrusunda ve gerçek yaşamda (Asansör, termometre, banka hesabı vb.) ne anlama geldiği üzerinde durulur. 6... ı karşılaştırır ve sıralar 6... la toplama ve çıkarma işlemlerini yapar; ilgili problemleri çözer. [!] Karşılaştırma yaparken büyük sayının küçük sayıya kıyasla sayı doğrusunun daha sağında olduğu vurgulanır. ı karşılaştırma ve sıralamayla ilgili gerçek yaşam durumlarını içeren çalışmalara yer verilir. [!] ın kullandığı asansör, termometre gibi araçlar yatay ve dikey sayı doğrusuyla ilişkilendirilerek toplama ve çıkarma işlemlerine yer verilir. 6... la toplama ve çıkarma işlemlerini yapar; ilgili problemleri çözer. [!] ın kullandığı asansör, termometre gibi araçlar yatay ve dikey sayı doğrusuyla ilişkilendirilerek toplama ve çıkarma işlemlerine yer verilir.
09 MART 0 06 MART 6... da işleminin eksilenin ters işaretlisi ile toplama anlamına geldiğini kavrar. [!] olduğu sayma pulu gibi modeller aracılığıyla incelenir. Toplamları 0 olan ters işaretli tam sayılar ile işlemlere yer verilir. 6...6 Toplama işleminin özelliklerini akıcı işlem yapmak için birer strateji olarak kullanır. [!] Örneğin, +7+( )=? toplamında sırasıyla değişme, birleşme, ters eleman etkisiz eleman özellikleri kullanılarak işlem şu şekilde yapılır: + 7 + ( ) = +(( ) + 7) = ( + ( )) + 7 = 0 + 7 [!] Burada işlem özelliklerinin adı verilmeden öğrenci tarafından bilinmesi sağlanır. [!] Toplama işleminin değişme, birleşme, ters eleman ve etkisiz eleman özellik-leri ele alınır. CEBİR 6... Aritmetik dizilerin kuralını harfle ifade eder; kuralı harfle ifade edilen dizinin istenilen terimini bulur. [!] Bu tür durumlarda değişken kullanımının önemi ve gerekliliği vurgulanır. Aritmetik diziler ile sınırlı kalır. Aritmetik dizi kavramına girilmez. [!] Aritmetik diziler incelenerek dizinin kuralını bir değişken ile (örneğin n cinsinden) yazmaya yönelik çalışmalar yapılır. Örneğin, bir aritmetik dizinin ilk dört terimi, 9, ve ise bu dizinin kuralı 6n olarak ifade edilir. [!] Günlük yaşam durumlarında veya şekil örüntülerindeki ilişkileri aritmetik diziye dönüştürerek kuralı bulmaya yönelik çalışmalara da yer verilir. [!] Günlük yaşam durumu örneği: Birinci hafta 7 kelebekle koleksiyona başlayan Emine, sonraki her hafta koleksiyonuna kelebek eklemektedir. Kelebek sayısının hafta sayısıyla ilişkisini cebirsel ifade olarak belirtiniz. Şekil dizisi örneği: Her adımda mevcut altıgenlerden yalnız biriyle ortak kenara sahip olacak şekilde altıgen eklenerek oluşturulan şekil dizisinde, altıgen sayısı ile toplam kenar sayısı arasındaki ilişkinin cebirsel kuralı nedir? 6
0 NİSAN 7 NİSAN 06 0 NİSAN 0 MART 0 NİSAN 7 MART 6 0 MART CEBİR 6... Aritmetik dizilerin kuralını harfle ifade eder; kuralı harfle ifade edelen dizinin istenilen terimini bulur. CEBİR 6... Sözel olarak verilen bir duruma uygun cebirsel ifade ve verilen bir cebirsel ifadeye uygun sözel bir durum yazar. [!] ifadelerde kullanılan harflerin sayıları temsil ettiği ve değişken olarak adlandırıldığı belirtilir. En az bir değişken ve işlem içeren ifadelerin cebirsel ifadeler olduğu vurgulanır. 6... ifadenin değerlerini değişkenin alacağı farklı doğal sayı değerleri için hesaplar. 6... Basit cebirsel ifadelerin anlamını açıklar. [!] Bu düzeyde, biçimindeki cebirsel ifadelerin anlaşılmasına yönelik çalışmalara yer verilir. Örneğin, a + a + a + a = a; b = b; = + ; = d gibi işleme dayalı uygulamaların yanı sıra aşağıda örneklendiği gibi uygun modellerle çalışmalar yapılır. a a a a a a a a + a + a =. a = a a + CEBİR 6... Basit cebirsel ifadelerin anlamını açıklar. 6... ifadelerle toplama ve çıkarma işlemleri yapar. [!] Terim, sabit ve katsayı kavramları ele alanır. ifadelerle toplama ve çıkarma işleminde uygun modeller kullanılır. 6...6 Bir doğal sayı ile bir cebirsel ifadeyi çarpar. [!] Örneğin (x + ) = x + Alan Ölçme 6... Paralelkenarda bir kenara ait yüksekliği çizer. [!] Noktalı kâğıt veya kareli kâğıtta paralelkenarın bir kenarına ait yüksekliği çizmeye yönelik çalışmalara yer verilir. Sonu 6... Paralelkenarın alan bağıntısını oluşturur; ilgili problemleri çözer. [!] Paralelkenarın alan bağıntısı oluşturulurken dikdörtgenin alan bağıntısından yararlanılabilir. [!] Kare ve dikdörtgenin, paralelkenarın özel durumları olduğu vurgulanır. Alan Ölçme 6... Üçgende bir kenara ait yüksekliği çizer. [!] Geniş açılı üçgenlerdeki yükseklikler de ele alınır. 6... Üçgenin alan bağıntısını oluşturur; ilgili problemleri çözer. [!] Üçgenin alan bağıntısı oluşturulurken paralelkenar veya dikdörtgenin alan bağıntılarından yararlanılabilir. Alan Ölçme 6... Alan ölçme birimlerini tanır, m - km, m -cm mm birimlerini birbirine dönüştürür. 7
9 MAYIS 8 MAYIS MAYIS 0 08 MAYIS 7 0 NİSAN 0 NİSAN 6...6 Arazi ölçme birimlerini tanır ve standart alan ölçme birimleriyle ilişkilendirir. Alan Ölçme 6...7 Alan ile ilgili problemleri çözer. [!] Üçgen, dikdörtgen ve paralelkenardan oluşan bileşik şekillerin (örneğin, açık zarf) alanlarını içeren problemlere yer verilir. 6... Dikdörtgenler prizmasının içine boşluk kalmayacak biçimde yerleştirilen birim küp sayısının o cismin hacmi olduğunu anlar; verilen cismin hacmini birim küpleri sayarak hesaplar. [!] Öğrencilerin hacmi ölçmeye yönelik stratejiler geliştirmesine fırsat verilir. Örneğin, birim küpler sayılırken oluşan tabakalarda kaçar tane birim küp olduğuna ve toplam kaç tabaka bulunduğuna dikkat çekilir. [!] Hacmi anlamlandırmaya yönelik çalışmalara yer verilir. Hacmin, herhangi bir cismin boşlukta kapladığı yer olduğu vurgulanır. 6... Verilen bir hacme sahip farklı dikdörtgenler prizmalarını birim küplerle oluşturur; hacmin taban alanı ile yüksekliğin çarpımı olduğunu gerekçesiyle açıklar. [!] Kare prizma ve küpün, dikdörtgenler prizmasının özel bir hâli olduğu dikkate alınır. Hacim bağımtısının oluşturulması modeller yardımıyla yapılır. [!] Verilen bir hacme sahip, prizma olmayan farklı yapılar oluşturmaya yönelik çalışmalara da yer verilir. 6... Dikdörtgenler prizmasının hacim bağıntısını oluşturur; ilgili problemleri çözer. [!] Bilgi ve iletişim teknolojilerinden, örneğin üç boyutlu dinamik geometri yazılımlarından yararlanılabilir. 6... Dikdörtgenler prizmasının hacim bağıntısını oluşturur; ilgili problemleri çözer. [!] Bilgi ve iletişim teknolojilerinden, örneğin üç boyutlu dinamik geometri yazılımlarından yararlanılabilir. 6... Standart hacim ölçme birimlerini tanır ve santimetreküp-desimetreküp-metreküp birimleri arasında dönüşüm yapar. [!] Hacim ölçme birimleri m, dm, cm ve mm ile sınırlandırılır. 6... Dikdörtgenler prizmasının hacmini tahmin eder. Sıvıları Ölçme 6... Sıvı ölçme birimlerini miktar olarak tanır ve birbirine dönüştürür. 6... Hacim ölçme birimleri ile sıvı ölçme birimlerini ilişkilendirir. [!] Sıvı ölçme birimleri ile ilgili dönüşümler sadece L, cl ve ml arasında yapılır. [!] litrenin dm olduğunu fark etmeye yönelik çalışmalar yapılır. [!] Sıvı ölçme birimleri, hacim ölçme birimleriyle ilişkilendirilerek sıvı ölçülerinin temelden özel birer ölçüsü olduğu vurgulanır. Sıvıları Ölçme 6... Sıvı ölçme birimleriyle ilgili problemler çözer. Çember 6... Çember çizerek merkezini, yarıçapını ve çapını belirler. [!] Pergel kullanmaya yönelik çalışmalara yer verilir. 8
08 HAZİRAN 0 0 HAZİRAN Çember 6... Çember çizerek merkezini, yarıçapını ve çapını belirler. 6... Çember ile daire arasındaki ilişkiyi açıklar. 6... Bir çemberin uzunluğunun çapına oranının sabit bir değer olduğunu ölçme yaparak belirler. [!] Bu sabit sayı π (pi) denildiği vurgulanır. π ile ilgili problemler verildiğinde, kullanılması istenen yaklaşık değer her seferinde π yi alınız, /7 alınız,, alınız gibi ifadelerle belirtilir. Çember 6... Bir çemberin uzunluğunun çapına oranının sabit bir değer olduğunu ölçme yaparak belirler. 6... Çapı veya yarıçapı verilen bir çemberin uzunluğunu hesaplar. [!] Bu sabit sayı π (pi) denildiği vurgulanır. π ile ilgili problemler verildiğinde, kullanılması istenen yaklaşık değer her seferinde π yi alınız, /7 alınız,, alınız gibi ifadelerle belirtilir. 9