MHN 113 Mühendislik Çizimi 2

2. BÖLÜM ÇİZGİLER

MHN 113 Mühendislik Çizimi 2 2. ÇİZGİLER 2.1. Çizgi Tipleri ve Uygulamaları Doğru ve eğri şeklinde, kesik veya sürekli herhangi bir şekildeki bir başlangıç noktasını bir bitiş (son) noktası ile birleştiren, uzunluğu ise genişliğinin yarısından fazla olan geometrik şekil elemanına çizgi denir. Teknik çizimlerde değişik kalınlık ve farklı biçimlerde çizgiler kullanılmaktadır. Bu şekilde, çizime açıklık kazandırmak ve çizimin ifade gücünü artırmak amaçlanmaktadır. Ayrıca; çizgiler, dar çizgi, geniş çizgi ve çok geniş çizgi olmak üzere üç çeşittir. Çizgilerin genişlik oranları ise yaklaşık 2 olmalıdır. Resmin büyüklüğüne ve çeşidine göre değişen çizgi kalınlıkları; 0.13 0.18 0.25 0.35 0.50 0.70 1.00 1.40 ve 2.00 mm olmaktadır. TS88 e ve inşaat mühendisliği uygulamalarına göre aşağıdaki çizgi tipleri kullanılmaktadır.

MHN 113 Mühendislik Çizimi 3 Çizelge 1- Çizgi tipleri ve uygulamaları Çizgi No Adı ve Gösterilişi Uygulama 01.1 Dar (ince) sürekli 1 Görünüş ve kesitlerde farklı malzemelerin sınırları çizgi 2 Taramalar 3 Boşlukları, delikleri ve kanalları belirten köşegen çizgileri 4 Merdivenlerin, rampaların ve eğimli yüzeylerin ok çizgileri 5 Modüler alan bölüntü çizgileri, birinci aşama (Gereğinde çevre çizgilerinden farklı renkte) 6 Kısa merkez çizgileri 7 Bağlama çizgileri 8 Ölçü çizgileri ve sınırlandırılması 9 Kılavuz çizgileri 10 Peyzaj resimlerinde mevcut yükseklik (kot) çizgileri Dar sürekli zikzaklı çizgiler 01.2 Geniş (orta) sürekli çizgi 01.3 Çok geniş (kalın) sürekli çizgi 11 Görünüşlerde parçaların görünen çevre çizgileri 12 Kapıların, pencerelerin, merdivenlerin, donanımların vb. sadeleştirilmiş gösterilişi 13 Ayrıntıların (detayların) çerçevelenmesi 14 Sınırlandırma 04.1 nolu bir çizgi ile yapılmadığında, kısmî veya koparılmış görünüş ve kesitlerin sınırlandırılması (Alternatifler için 04.1.6 ya bakınız) 1 Kesit taramalı parçaların görünen çevre çizgileri 2 Farklı malzemelerin kesit görünüşlerinde sınırları (Alternatifler için 01.1.1 e bakınız) 3 Parçaların görünüşlerinde çevre çizgileri görünen(alternatifler için 01.1.11 e bakınız) 4 Kapıların, pencerelerin, merdivenlerin, donanımların vb. sadeleştirilmiş gösterilişi (Alternatifler için 01.1.11 e bakınız) 5 İkinci aşama modüler alan bölüntü çizgileri (Gerektiğinde farklı renkte çevre çizgileri olarak) 6 Görünüş ve kesit yönlerini gösteren ok çizgileri 7 Peyzaj resimlerinde önerilen yükseklik çizgileri 1 Taramasız kesitlerde parçaların görünen çevre çizgileri 2 Donatı çubukları (02.3.1 e bakınız.) 3 Özel önemi olan çizgiler 02.1 Dar kesik çizgi 1 Peyzaj resimlerinde mevcut yükseklik çizgileri (Alternatifler için 01.1.10 a bakınız) 2 Çiçek/Çim alanı bölümler 3 Görünmez çevre çizgileri (Alternatifler için 02.2.1 e bakınız)

MHN 113 Mühendislik Çizimi 4 Çizgi No Adı ve Gösterilişi Uygulama 02.2 Geniş kesik çizgi 1 Görünmez çevre çizgileri 02.3 Çok geniş kesik çizgi 04.1 Dar noktalı uzun kesik çizgi 1 Aynı mühendislik çiziminde, altta ve üstte veya önde ve arkadan donatı çubuklarının konumları gösterildiğinde, üstten görünüşte alttaki ve yandan görünüşte arka konumdaki donatı çubukları 1 Kesit düzlemleri 2 Merkez çizgileri 3 Simetri çizgileri 4 Büyültülmüş ayrıntıların çerçeveleri 5 Referans çizgileri 6 Kısmî veya koparılmış görünüş ve kesitlerin sınırları 04.2 Geniş noktalı uzun kesik çizgi 04.3 Çok geniş noktalı uzun kesik çizgi 05.1 Dar iki noktalı uzun kesik çizgi 05.2 Geniş iki noktalı uzun kesik çizgi 1 Kesit düzlemleri (Uç ve yön değiştirme yerlerinde; 04.1.1 e bakınız) 2 Kesit düzleminin önünde bulunan görünen parçaların çevre çizgileri 1 Tanımlanmış bir yere ve herhangi bir referans çizgisine göre ikincil (tâli) çizgiler 2 Özel kural uygulamalı çizgilerin veya yüzeylerin gösterilmesi 3 Sözleşmeler, aşamalar, sahalar vb. için sınır çizgileri 1 Hareketli parçaların alternatif ve sınır konumları 2 Ağırlık merkezi çizgileri 3 Bitişik parçaların çevreleri 1 Kesit düzleminin önünde bulunan görünmeyen parçaların çevre çizgileri 05.3 Çok geniş iki noktalı uzun kesik çizgi 07.1 Dar nokta nokta çizgi 1 Ön gerilmeli donatı çubukları 1 Proje kapsamında olmayan parçaların çevre çizgileri

MHN 113 Mühendislik Çizimi 5 2.2. Çizgi Genişlikleri İnşaat mühendisliği çizimlerinde normal olarak dar, geniş ve çok geniş olmak üzere üç çizgi genişliği uygulanmaktadır. Çizgi genişlikleri arasındaki oranlar 1:2:4 tür. Çizelge 2-Çizgi genişlikleri (mm) Çizgi grubu Dar çizgi Geniş çizgi Çok geniş çizgi (ince) (orta) (kalın) 0,25 0,13 0,25 0,50 0,35 0,18 0,35 0,70 0,50 0,25 0,50 1,00 0,70 0,35 0,70 1,40 1,00 0,50 1,00 2,00 2.3. İnşaat Mühendisliği Çizimlerinde Kullanılan Çizgilerin Özellikleri a) Çizgi çeşidi, çizilecek şeklin büyüklüğüne göre seçilmeli ve resmin bütün kısımları bu çizgi ile tamamlanmalıdır. b) Çizgi kalınlığı, TS 88'de belirtilen standartlara uygun olmalıdır. c) Çizgilerin çiziminde standart kurşun kalem uçları kullanılmalı, kalın çizgiler B veya 2B, ince çizgiler ise H veya 2H kalemleri ile çizilmelidir. d) Noktalı kesik çizgilerin kesişme noktaları çizginin dolu kısımlarına denk getirilmelidir. e) Resmin büyüklüğüne göre boyları 3~6 mm ve aralıkları 0.8~1.5 mm olan kesik çizgiler, mümkün olduğu kadar eşit aralıklı ve aynı kalınlıkta çizilmelidir. f ) Sürekli kalın ve ince çizgilerin kesişmesi durumunda kesişme köşeleri fazla taşmamalı ve eksik kalmamalıdır. g) Doğrular ile daire yaylarının birleşme yerleri, köşe yapmamalı ve birbirinin devamı gibi görünmelidir. h) Paralel olarak çizilen iki çizgi arasındaki mesafe, kalın çizgi kalınlığının iki katından az olmamalıdır.

MHN 113 Mühendislik Çizimi 6 2.4. Çizgilerin Kullanımında Dikkat Edilecek Hususlar

MHN 113 Mühendislik Çizimi 7 2.5. Çizgi Kullanımı Uygulama Örnekleri

MHN 113 Mühendislik Çizimi 8