Büyük İklim Tipleri Ata Yavuzer 9- A Coğrafya Performans Ödevi Hisar Okulları
İçindekiler Büyük İklim Tipleri... 3 Ekvatoral İklim... 3 Görüldüğü Bölgeler... 3 Endonezya:... 4 Kongo:... 4 Tropikal İklim:... 4... 4 Nijerya:... 5 Peru:... 5 Çöl İklimi:... 5... 5 Mısır:... 6 Cezayir:... 6 Muson İklimi:... 6... 6 Japonya:... 7 Hong Kong:... 7 Akdeniz İklimi... 8... 8 Antalya:... 8 Kaliforniya:... 9 Step İklimi:... 9... 9 New York:... 9 Kazakistan:... 10 Okyanusal İklim:... 10... 10 İngiltere:... 10 Şili:... 10 Karasal İklim:... 11... 11 Kanada:... 11 Bolivya:... 11 Tundra İklimi:... 12... 12 Sibirya:... 12 Grönland:... 13 İklimlerin Dünya Haritası Üzerinde Dağılışı... 13 Küresel İklim Değişikliği ve Sonuçları:... 14 Kaynakça:... 14 2
Büyük İklim Tipleri Ekvatoral Tropikal Çöl Muson Akdeniz Step Okyanusal Karasal Tunda Ekvatoral İklim Görüldüğü Bölgeler Ekvatoral iklim Malezya ve Endonezya büyük bir bölümünde görülür. Amazon ve Kongo, Gine körfezi yakın bölgelerinde etkilidir. (İklim Tipleri ve Özellikleri) (Siyasi Devletler) Figure 1: Ekvatoral İklim Haritası Figure 2: Ekvatoral iklim yağış grafiği 3
Endonezya: İklimden dolayı gür, tropic ormanlar bitki örtüsünü oluşturur. Yağışların fazla olması ve yüksek sıcaklık kimyasal çözülmeyi artırmıştır. Topraklar fazla yıkandığı için verimi düşüktür ve kırmızı renkli Laterit topraklarıdır. Evler yoğun yağışa dayanıklı ve suya karşı dayanıklı. Kahve ve kakao gibi tarım ürünleri sıkça ekilir. (Yeryüzündeki başlıca iklim tipleri ve bitki örtüsü) Kongo: Havalar aşırı derecede sıcak ve yağışlar oldukça fazladır. Her mevsim yağış görür.. Konutlar yoğun yağışa dayanıklıdır. Geleneksel tarım ürünlerinin yanısıra yağ palmiyesi, manyok, yer fıstığı, şekerkamışı, kauçuk, tatlı patates, muz, kakao ve tütün başlıca ürünlerdendir. Niari Vadisi tarıma en uygun bir vadidir. (Yeryüzündeki başlıca iklim tipleri ve bitki örtüsü) Tropikal İklim: 10-30 kuzey ve güney enlemlerinde görülür. Tropikal iklim, Sudan, Çad, Nijerya, Mali, Moritanya, Brezilya, Venezuela, Kolombiya, Peru ve Bolivya gibi ülkelerde etkili olmaktadır. (İklim Tipleri ve Özellikleri) 4
Figure 3: Tropikal İklim Nijerya: Sıcaklık tüm yıl boyunca 20 derecenin üstünde. Yazın çok yağış alır, kışlar kurak geçer. Konutlar ilkel ve sıcaklığa karşı dayanıklıdır. Nem oranı yazın oldukça yüksektir. Yerfıstığı, pamuk, palmiye ağaçları, sebze ve meyve türleri, kakao, kauçuk tahıl ürünleri, hurma ve yerfıstığı yağı, kereste ve kolacevizi bol miktarda üretilir. (Yeryüzündeki başlıca iklim tipleri ve bitki örtüsü) Figure 4: Nijerya yağış grafiği Peru: Soğuk su akımları bölgenin sıcaklığını oldukça düşürür. Şiddetli tropical yağışlar olur ve sıcaklık - 4 ila 24 derece arasındadır. Konutlar şiddetli sele karşı dayanıklıdır. Ülkede yetişen başlıca tarım ürünleri pamuk, şekerpancarı, kahve, pirinç, patates, fasulye, mısır, arpa ve tütündür. (Siyasi Devletler) (Yeryüzündeki başlıca iklim tipleri ve bitki örtüsü) Çöl İklimi: Dönenceler civarında kıta içlerinde etrafı dağlarla çevrili çukur alanlarda görülür. Afrika da B. Sahra, Ortadoğu da Necef, Asya da Gobi, Taklamakan, Avustralya da Gobbon ve Gibson, Güney Afrika da Kalahari ve Namib, Güney Amerika da Patagonya, Atacama ve Peru yeryüzündeki başlıca çöl alanlarıdır. (İklim Tipleri ve Özellikleri) 5
Figure 5: Çöl iklimi Mısır: Yağışları yok denecek kadar azdır. Gündüz sıcaklıklar 50 dereceyi bile bulabilirken geclere çok soğuktur. Nem yetersizdir ve sıcaklık farklılıklarına yol açar. Bitki örtüsü zayıftır ve susuzluğa karşı alışkın bitkiler görülür. Kurakçıl otlar ve kaktüsler genel bitki örtüsünü oluşturur. (Yertüzünde Başlıca İklim Tipleri) Cezayir: Yazların sıcak ve kurak, kışların ılık geçer. Senelik yağış miktarı oldukça azdır. Şiddetli kum fırtınaları sıkça görülür. Bölgede yetişen tarım ürünlerinin başında buğday, sebze, üzüm ve arpa bulunmaktadır. (Siyasi Devletler) Muson İklimi: Güney Hindistan, Güney Çin, Güneydoğu Asya, Japonya ve Mançurya gibi bölgelerde görülür. (İklim Tipleri ve Özellikleri) 6
Figure 6: Muson İklimi Japonya: Yazlar yağışlı, kışlar kurak geçer. Yıllık ortalama sıcaklık ılıktır 15-20 derece arasındadır. Bölgenin %16 lık bir dilimi tarıma uygundur. Bu bölgede pirinç üretimi oldukça fazladır. Pirinçten sonar buğday, darı, arpa, şekerpancarı, fasulye ve patates yetişmektedir. (Siyasi Devletler) Hong Kong: Yaz ayları yağışın en çok olduğu dönem, kışlar kurak. Sıcak değerleri ılıktır ve kışın soğuk olmaz. Tarım fazla gelişmemiştir ve basilica pirinç, arpa, patates ve fasulye yetişmektedir. (Yertüzünde Başlıca İklim Tipleri) Figure 7: Hong Kong yağış grafiği 7
Akdeniz İklimi Akdeniz e kıyısı olan ülkeler, Avustralya nın güneybatısı, G. Afrika Cumhuriyetinde Kap bölgesi, Şili nin orta kesimleri ve Kuzey Amerika da Kaliforniya çevresinde etkilidir. (İklim Tipleri ve Özellikleri) Figure 8: Akdeniz iklimi Antalya: Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı. Bitki örtüsü Makidir. Orta uzunlukta, bodur ağaçlar oluşturur bitki örtüsünü. Fazla nemli bir havaya sahip. Bölgede tarım ürünleri olarak buğday, arpa, pamuk, soğan ve sebze yetiştirilir. (İklim Tipleri ve Özellikleri) Figure 9: Antalya yağış grafiği 8
Kaliforniya: Yazları sıcak ve kurak, kışların ılık ve yağışlı. Nemli bir havaya sahip. Temelinde kısa, bodur bitki ve ağaçların olduğu bir bitki örtüsü vardır. Bölgede tarım çok yapılmıyordur. Üzüm ve buğday basilica yetişen tarım ürünleridir. (Yertüzünde Başlıca İklim Tipleri) Step İklimi: Amerika nın iç bölgelerinde ve Asya nın iç bölgelerinde görülür. Arjantin in güney kısımlarındada rastlanır. Bir geçiş iklimidir. (İklim Tipleri ve Özellikleri) Figure 10: Step iklimi New York: Kışın soğuk ve yağışlı, yazın kurak ve sıcak. Havadaki nem oranı fazla değildir. En yüksek yağış miktarları ilkbaharda görülür. Yıl boyunca ortalama sıcaklık 10-12 derecedir. Bitki örtüsü bozkırdır. Bölgede buğday, arpa ve az çeşit sebzeler dışında büyük bir tarım yoktur. (Yertüzünde Başlıca İklim Tipleri) Figure 11: Step iklimi yağış grafiği 9
Kazakistan: Genel olarak soğuk bir havaya sahiptir. Kışın ortalama sıcaklık - 14 ile - 19 derece arasındadır. Fazla yağış alan bir bölge değildir. Sert ve soğuk rüzgar esen bir bölgedir. Bölgede buğday, arpa ve ayçiçeği yetiştirilir. (Siyasi Devletler) Okyanusal İklim: Okyanusal iklim Batı Avrupa, Batı Kanada ve Güney Alaska kıyılarında, Güney Şili, Avustralya nın kuzeydoğusu ve Yeni Zelanda da etkili olmaktadır. (İklim Tipleri ve Özellikleri) Figure 12: Okyanusal İklim İngiltere: İklim son derece değişkendir. Kışlar yumuşak geçer, yazlar serindir. Doğu dan gelen soğuk ve kuru rüzgarlar havasını etkiler. Yazın ortalam sıcaklık 15 derecedir. Bitki örtüsü geniş değildir fazla bir ormanlık alan yoktur. Başlıca tarım ürünleri buğday, arpa, patates ve yulaftır. (İngiltere) Şili: Yazların sıcak, kışların soğuk ve yağışlı. En az yağış ilkbaharda görülür.. Fazla nemli bir havası bulunmaktadır. Bitki örtüsünü ormanlar ve ormnaların tarhip olduğu bölgelerde çayırlar bulunmaktadır. Tarım ürünleri arasında kahve, buğday ve arpa bulunmaktadır. (Siyasi Devletler) 10
Figure 13: Okyanusal iklim yağış grafiği Karasal İklim: Karasal iklim, Sibirya, Kanada ve Doğu Avrupa da geniş bir yayılış sahasına sahiptir. (İklim Tipleri ve Özellikleri) Figure 14: Karasal İklim Kanada: Kışlar uzun ve soğuk, yazlar kısa ve ılık geçer. Yıl boyunca en yüksek sıcaklık 15 derecedir. Yağışlı ve karlı bir iklime sahiptir. Btiki örtüsü genelde çam ağaçlarından oluşur. Bölge nin az bir bölümü tarıma elverişlidir. Bu bölgede buğday, şekerpancarı ve tütün yetişmektedir. (Siyasi Devletler) Bolivya: İlkbahar ve yazların yağışlı ve ılık, kışların soğuk ve kurak. Bitki örtüsü seyrektir, az miktarda ağaç ve yosunlu bitkiler bulunur. Bölgede patates, arpa ve nohut yetişir. (Siyasi Devletler) 11
Figure 15: Karasal iklim yağış grafiği Tundra İklimi: İskandinavya Yarımadasıyla, Kanada nın kuzeyinde, Sibirya da ve Grönland Adası nın kıyı kesimlerinde görülür. (İklim Tipleri ve Özellikleri) Figure 16: Tundra iklimi Sibirya: Yılın en sıcak noktası ortalama 10 derecedir. Kışın bu sıcaklık - 30 dereceye kadar inebilir. Soğuğa dayanıklı yosunlar ve otlar bitki örtüsünü oluşturur. Yıllık yağış miktarı azdır. Yaz hariç toprak buz tabakası ile kaplı olduğundan tarım yapmaya uygun değildir. (Siyasi Devletler) 12
Figure 17: Tundra iklimi yağış grafiği Grönland: Kışın hava sıcaklığı - 40 dereceye kadar düşmektedir. Yeryüzü buzla kaplı olduğu için bitki örtüsü yoktur. Sıcaklık ortalamsı bütün yıl boyunca 0 derece nin altındadır. Toprak buz ile örtülü olduğu için tarım yapmaya uygun değildir. (İklim Tipleri ve Özellikleri) İklimlerin Dünya Haritası Üzerinde Dağılışı 13
Küresel İklim Değişikliği ve Sonuçları: İklim değişikliğinin baslica sebebi ülkelerin dünya üzerinde farklı enlemlerde olmasıdır. Bu enlem değişiklikleri iklim çeşitlerini doğurmuştur. Küresel iklim değişikliğinin bazı sebepleride insanlar yüzündendir. Fosil yakıtların kullanımı, ağaçların kesilmesi ve sanyileşme gibi etkenler yeryüzü sıcaklığını arttırmış ve iklimlerde değişimlere yol açmıştır. Bu iklimde meydana gelen değişinmler bazı ekoısistemlere zarar vermiştir. Yaşam alanların hızlı değişimine ayak uyduramayan bitkiler ve hayvanlar nesillerinin tükenme noktasına bile gelmiştir. Bu iklim değişikliklerinden hayvanlar kadar insanlarda zarar görmüştür. Sıcaklık artışı yüzünden meydana gelen kuraklıklar ölümle sonuçlanmıştır. 14