TARİH haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 64 ders saati

TARİH haftalık ders sayısı 2, yıllık toplam 64 ders saati GİRİŞ Tarih dersi plan ve programı bütün olarak Kosova, Avrupa ve dünya tarihine ait bilgileri kapsamaktadır. Tarih dersi plan ve programında Kosova da yaşayan değişik toplulukların tarihine ve geleneklerine özel dikkat gösterilecektir. Öğrencilerin yerel, bölgesel, ulusal kimliği ve ayrıca günümüzün giderek birbirine bağlanan dünyasındaki geniş kimlik kavramı da Tarih dersi plan ve programı ile verilecektir. Tarih dersi plan ve programı geçmişle yapıcı bir şekilde hesaplaşmaya olan ihtiyacı uyandırmalıdır. Farklılıklara karşı hoşgörülü olmayı ve karşılıklı saygıyı aşılamalıdır. Öğrenme hedeflerinin bir parçası olarak demokratik toplumlarda ulusal kimliğin ve tarihi geleneklerin yerleştirilmesi, insanlar arasında barışçıl anlayışı geliştirme ve yapıcı bir şekilde beraber yaşayabilme düşüncesiyle bilgi, tutum ve becerilerin geliştirilmesiyle bağlantılı olmalıdır. 13. sınıfta Tarih dersinin öğrencilere Yakınçağ tarihte toplumun genel gelişimi hakkında bilgilerini genişletmeleri amacı vardır. Tarih dersi aracılığıyla öğrencilerin her yanlı kişiliği yani siyasi, sosyal, ekonomi, insani, kültürel yönlerden gelişmesi için uygun koşullar yaratılmasına çaba harcanmalıdır. UZAK HEDEFLER Tarih Dersi Hedefleri: Öğrenci Toplumda olagelen sosyal gelişmeleri kavrayıp temel analiz yeteneğini geliştirmek, yetilerini geliştirmek. I. Savaşından sonra günümüze kadar tarihte olagelen sosyal değişmeleri algılayabilme yeteneği geliştirmek. Edindiği tarih bilgisi çerçevesinde, adı geçen tarihi döneme ait, belirli sosyal, ekonomik, kültür, bilim, sanat vb. gelişmeleri / olayları anlama ve aydınlatmada analiz yötemini uygulayabilir. Elde ettiği sonuçları günümüzün benzeri, veya farklı olay / gelişmeleriyle karşılaştırabilir ve kıyaslayabilir. 141

Bazı kişilerin belirli tariiî dönemlere ait rolü ve onların (ünlülerin) toplumsal (politik, ekonomik, sosyal, kültür, sanat, eğitim, bilim) gelişmelere yansıttıkları olumlu (veya olumsuz) etkileri belirleyebilme ve kavrayabilme yeteneğini geliştirmek Güvenilir tarihi kanıtlara dayanarak çatışmalar, toplumlardaki gelişmeler ve devrimler hakkında doğru hükümler üretebilir. Öğrenci: Anlama açısından Tarihin bu dönemiyle iligili temel terimoloji bilgisini benimsemiş ve ilgili farklı konuları anlatmada kullanabilir, I. Savaşından sonra günümüze kadar sosyal değişmeleri kavram bilgisini uygulayabilir ve örnek olay analizi yapabilir. Analiz açısından Yakınçağda Kapitalizm ve Sosyalizm sisteminin arasındaki siyasi farkları belirtebilir ve sonuç çıkarabilir. Belirtilen sistemlerle ilgili Çağdaş Demokratik Sistemin farklılık ve özelliklerini belirtebilir Farklı sosyal olayların gelişmesinde temel etkenlerin / faktörlerin etkisini belirtebilir Değerlendirme açısından Sosyal süreçlerin gelişmesinde ulusal devlet ve başka devlet kurumu ve makamlarının rolünü değerlendirir Belirli tarihî dönemlerde yaşanan olumsuz olaylardan sonuç çıkarma ve benzer olayları önlemek için gereken çözüm yöntemi ve bilgileri kavramış ve değerlendirebilir durumundadır. Tutum ve değerler açısından Yakınçağ döneminde insanoğlunun elde ettiği medeni değerleri önemser, Hoşgörü, beraber çalışma ve demokratik ilkelere vazife edinmiş, bu doğrultuda saygın ve uygun davranır, Kültürel, dinî, kavmî (etnik), cinsî farklılıklara nazaran hoşgörü ve saygıyla yaklaşır, Farklı tarihî dönemlerden miras kalan kültürel değerleri korur (kitaplık, müze, arşiv ve benzer kurumlar). 142

Kategoriler Alt kategoriler 2. İki Savaşı Arasında 5. XX.Yüzyılda Kültür, Bilim ve Teknikte gelişmeler Ders İçerikleri Kazanımlar Dersler arası ilişki - Versay barış sistemin özelliklerini açıklayıp söyleme/yazma. - Milletler cemiyetinin barışı ekonomi vb. korumakta çalışmalarını değerlendirme - Ekonomik bunalım nedenleri açıklama - Parlamenter demokratik ülkelerdeki gelişme özellikleri ayırt etme - Faşizm ve nasizim ve komünizim ülkelerdindeki gelişme özellikleri açıklama - Uzak Doğu ülkelerde gelişmeleri söyleme/yazma İki Savaş Arası Dönemde - Versay barış sistemi, Karşıtlıklar, Milletler cemiyeti. - Ekonomik bunalımlar, bunalımların nedenleri, çözüm yolları. - 1919-1939 yılları dönemde parlamenter demokratik ülkelerde toplumsal ve siyasi gelişmeler (Fransa, İngiltere ve ABD). - 1919-1939 yılları dönemde faşizim, nasizim ve komünizm kuvvetleşen ülkelerde toplumsal ve siyasal gelişmeler (İtalya, Almanya, İspanya, SSCB). - İki Savaş arası dönemde Uzak ve Orta Doğu da gelişmeler (Japonya, Çin ve Hindistan). (5) Kültür, Bilim ve Teknikte Gelişmeler - İki Savaşı Arası Dönemde ekonomik, bilim, teknoloji,kültür ve sanatta gelişmeler. (Apstrakt sanat, modern mimari, bilim). (1) - Ekonomi, teknoloji, kültür ve sanatın gelişimi söyleme/yazma Coğrayfa, ekonomi, edebiyat, sanat, vb. 143

2. İki Savaşı Arasında 5. XX.Yüzyılda Kültür, Bilim ve Teknikte gelişmeler 1919-1945 yılları Döneminde Türkiye - Birinci Savaşı ndan sonra Türkiye nin durumu, İstiklal Savaşı için siyasi hazırlıklar. - Cephelerde savaşlar. - Atatürk ilke ve inkilapları - İki savaşı arasında Türkiye de siyasi gelişmeler (4) 1919-1945 yılları Döneminde Türkiye de ekonomi, toplumsal, eğitim ve kültürel gelişmeler - İki savaşı arası dönemde Türkiye de ekonomik ve toplumsal, eğitim, kültür ve sanatta gelişmeler (1) - Savaştan sonra Türkiye nin durumunu izah etme - Kongrelerden Meclise adlı konusunda siyasi hazırlıklarla ilgili belli başlı tarihi olayları kronoloji sıra ile verilen seçenekler arasında işaretleme - Cephelerde savaşları harita üzerinde gösterme - Atatürk ilke ve inkilaplarını çağdaş Türkiye nin gelişimi için önemini kavrayabilme - Atatürkçülüğün, Türk milletinin devlet idaresinde söz sahibi olmasına dayandığı anlamını çıkarma - İki savaşı arası dönemde Türkiye de ki gelişmeleri açıklama - İki savaşı arası dönemde Türkiye nin ekonomik, toplumsal, kültür, eğitim,sanat gelişmeleri değerlendirme ekonomi vb. ekonomi, edebiyat, sanat vb. 144

2. İki Savaşı Arasında İki Savaşı Arası Döneminde Balkanlar (1919-1939) - SHS Krallığının meydana gelmesidevletin sorunları -1929-1941 yılları döneminde Yugoslavya Krallığı-palamento yönetiminde bunalımlar - Romanya, Bulgaristan ve Yunanistan ülkelerinde toplumsal siyasal ve ekonmomik gelişmeler. (3) - Eski Yugoslavya da Kosova nın durumu Arnavut ve diğer azınlıkların durum ve hakları, (3) -İki savaşı arası dönemde Eski Yugoslavya nın siyasi,toplumsal ve ekonomik gelişmeleri söyleme/yazma - Eski Yugoslavya nin sorunlarını yorumlama - Yeni düzeninde Balkan ın rolünü analize yapma ve değerlendirme. edebiyat, teknoloji vb 2. İki Savaşı Arasında İki Savaşı Arası Döneminde Kosova - SHS ve Yugoslavya Krallığı nın Kosova da yaşıyan Arnavut ve diğer müslüman halkına (Türk, Boşnak) karşı siyaseti, Kosova yı iskan ve kolonileştirme. Göçler. Eski Krallık siyasetine karşı direniş. 1918-1941 yılları döneminde Kosova nın ekonomik gelişimi (2) - Yugoslavya Krallığı nın müslüman Kosova ahalisine karşı siyasetini analiz yapılması - 1918-1941 yıllarında ekonomik gelilmeyi aşıklaması - Kosova da yaşayan Arnavut ve diğer müslüman ahalinin ve ulusal hakları elde etmeleri için çalışmalarını söyleme/yazma sosyal bilimler vb. 145

5. XX.Yüzyılda Kültür, Bilim ve Teknikte gelişmeler 2. İki Savaşı Arasında 3. İkinci Savaşında İki Savaş Arası Döneminde Kosova da ekonomi, toplumsal, eğitim ve kültürel gelişmeler - Eski Yugoslavya-Kosova da ekonomik, toplumsal, kültürel ve eğitimde gelişmeler. (1) İki Savaş Arası Dönemde Arnavutluk (Ekonomi, siyasi, toplumsal, eğitim ve kültürel gelişmeler) - 1919-1924 yılları döneminde Arnavutluk ta ekonomik, toplumsal ve siyasi gelişmeler - 1925-1939 yılları dönemde Arnavutluk ta ekonomik, toplumsal ve siyasi gelişmeler. (2) İkinci Savaşı (1939-1945) - Faşist devletlerin ilk işgalleri, - İkinci Savaşının belirme nedenleri ve grupların oluşması, 1939-43 yıllarında cephelerde savaşlar, Antıfaşist koalisyonun oluşması - 1943-1945 yıllarında cephelerde savaşlar: Kuzey Afrika, Pasifik, Doğu cephede savaşlar, Müttefiklerin Avrupa çıkartması - Kosova da ekonomik, toplumsal, kültürel ve eğitim gelişme özelliklerini açıklama - İki savaşı arasında Arnavutlukta ekonomi, toplumsal ve siyasi gelişmeleri söyleme/yazma - Arnavutluk un gelişme özelliklerin ana hatlarını açıklayıp söyleme/yazma - İkinci savaşının nedenlerini söyleme/yazma - Cephelerdeki savaş gelişmeleri harita üzerinde gösterme - Faşizmin ve savaşların insanlık için ne gibi zararlar yaptığını analize etme - İkinci savaşında büyük kuvvetlerin rolünü berlirleme ekonomi, sanat, edebiyat vb. - sanat, edebiyat vb. edebiyat vb. 146

- Savaş esnasında faşizme karşı Avrupa da direnişler, toplama kampları - Faşizmin yenilgisi ve İnsanlık tarihinde en büyük savaşın sonuçları (4) 3. İkinci Savaşında İkinci Savaşında Yugoslavya - Eski Yugoslavya ya faşist devletlerin saldırısı ve işgal edilmesi, Yugoslavya nın işgalciler tarafından bölünmesi. Faşist işgalcilere karşı direnişin belirmesi ve gelişimi. - İkinci AVNOY oturumu, Tito- Şubaşiç Anlaşması, Partizan kuvvetlerin çoğalması, Yugoslavya nın kurtuluşu. (2) - Yugoslavya ya faşist saldırılarını açıklama - Yugoslavya nın faşist işgalciler tarafından bölünmesini harita üzerinde gösterme - Devrim, kontra devrim, faşistlerle işbirlikçi kavramlarının kavranması - Yugolsvaya nın kurtuluşunu açıklama - sosyoloji, edebiyat vb. 3. İkinci Savaşında İkinci Savaş ında Kosova - Yugoslavya nın işgali ve Kosova nın işgalciler tarafından bölüşülmesi - Kosova da antifaşist hareketler ve kurtuluş için silahlı çatışmalar - Arnavutların ve diğer Kosova halklarının antifaşist savaşına karşı katkıları, İkinci savaşında toplulukların aralarında ilişkileri - Kosova da HKH gelişme özelliklerini ayırt etme - Kosova da silahlı çatışmanın gelişimini açıklama. - Kosova halkının antifaşist savaşına katkılarını değerlendirme sosyoloji, edebiyat vb. 147

3. İkinci Savaşında 4. İkinci Savaşından sonra (2) İkinci savaşında Arnavutluk - İtalyan faşistlerin Arnavutluğu işgal etmesi ve 1939-1941 yılları döneminde işgalciye karşı tepkiler - Nazi-faşist ve Abtifaşist blokunun Arnvutlar ve Arnavutluk a karşı siyasetleri - Arnavutluk ta faşizme karşı silahlı direnişin gelişmi ve kurtuluşu (2) Savaştan sonar daki Gelişmeler - Soğuk savaş: Savaştan sonra uluslararası ilişkiler, barış anlaşma meseleleri, blokların kuruluşu - BMÖ nün dünyada barışı korumakta rolü ((UNESKO, UNİCEF, WHO, İLO, İMF, FAO vb.), Avrupa da uluslararası örgütler (Avrupa Topluluğu, AGİT vb.) - Sömürgeciliğin çökmesi, yeni devletler ve bağlantısız hareketi - İkinci Savaşından sonra Avrupa - SSCB nin dağılması ve yeni dünya (5) - Arnavutluk ta HKH gelişme özelliklerini açıklama - Arnavutluk ta faşizme karşı silahlı direniş gelişimini söyleme/yazma - Arnavutluk ta HKH nin özelliklerini ayırt etme. - Soğuk savaş döneminin ana hatlarını söyleme/yazma - Uluslararası ve Avrupa örgütlerin rolü ve ödevlerini söyleme/yazma - Savaştan sonra Avrupa ve SSCB gelişme özelliklerini ayırt etme - SSCB nin dağılması ve yeni dünya kurulması için girişimlerin nedenlerini yorumlama sosyoloji, edebiyat vb. sosyoloji, edebiyat vb. 148

V. YAKINÇAĞ 5. XX. Yüzyılda Kültür, Bilim ve Teknikte gelişmeler 4. İkinci Savaşından sonra 5. XX.Yüzyılda Kültür, Bilim ve Teknikte gelişmeler Savaştan sonra Bilim,Kültür ve Sanattaki gelişmeler - Savaştan sonra bilim,teknoloji, kültür, sanat ve eğitimde gelişmeler (1) 1945-2000 yılları Döneminde Türkiye ve Türk sı - Türkiye de çok partili hayata geçiş (1946-1960) - 1960-2000 yılları döneminde Türkiye de gelişmeler - Savaştan sonra Türk sı (3) Savaştan sonra Bilim, Kültür ve Sanattaki gelişmeler - Savaştan sonra Türkiye de ekonomik, toplumsal, kültür, sanat ve eğitimde gelişmeler. (1) - Savaştan sonra bilim ve teknolojinin gelişme nedenleri ve toplumun gelişmesine katkılarını açıklama - 1945-2000 yılları döneminde Türkiye ve Türk sında gelişmelerin ana hatlarını açıklama - Türk devletlerini harita üzerinde gösterme - Savaştan sonra Türkiye nin ekonomik, toplumsal, kültürel, sanatsal ve eğitim gelişmesinin ana hatlarını açıklama Fen bilimleri, edebiyat, müzik, sanat vb. yurtaşlık edebiyat vb. Ekonomi, sosyoloji, edebiyat, sanat vb. V. YAKINÇAĞ 4. İkinci Savaşından sonra Savaştan sonra Balkandaki gelişmeler - 1945-1948 yıllarında Yugoslavya - 1948-1980 yılları döneminde Yugoslavya - Yugoslavya da buhranlar ve bu -Yugoslavya da sasyalist gelişme özelliklerini açıklama -Yugoslavya da bunalımların neden-sonuç ilişkilerini değerlendirme - Kosova gelişme ve sorunların sosyoloji vb. 149

devletin düşmesi - 1945-1990 yılları döneminde Kosova - XX. Yüzyılın sonunda Kosova ve NATO nun barış harekatı - Kosova Türk halkı - Arnavutluk ta Komunizim sistemi, - Arnavutluk ta parlamentarli demokrasi yönetimi gelişmesi (7) özünü açıklama - Arnavutluk ta sosyalist rejiminin sorunlarını söyleme/yazma 5. XX.Yüzyılda Kültür, Bilim ve Teknikte gelişmeler Savaştan sonra Bilim, Kültür ve Sanattaki gelişmeler - Savaştan sonra Balkan ülkelerinde kültür, eğitim, sanat ve teknolojide gelişmeler (1) - Savaştan sonra Balkan ülkelerinde kültür, eğitim ve sanat özelliklerini söyleme/yazma Edebiyat, sanat vb. Not: Öğretmen ve öğrencilerin seçimine 17 ders saati bırakılmıştır. Bu ders saatlerinden 13 derste öğretmen program içerikleri tekrarlayabilir, 4 ders saatinde ise yöre tarihi içeriklerini açıklayabilir yada arşiv, müze, kütüphane, tarih anıtlarını öğrencilerle ziyaret edebilir. 150

ÖĞRETİM YÖNTEMLERİ Eğitim çalışmalarını, amaçlarına ulaştırmada kullanılacak metot ve teknikler çok önemlidir. Programda düzenlenen üniteler ve seçilen konular işlenirken izlenecek yollar, baş vurulacak etkinlikler, çocukta beklenen davranış değişikliğinin meydana gelip gelmeyeceğini ve dolayısıyla eğitim amaçlarının gerçekleştirilmesinde önemli rol oynar. Bu bakımdan, öğretmenin öğrencilerle birlikte sınıf içinde veya dışında amaçlara doğru yapacağı çalışmalar, eğitim oluşumuna etki yapan en önemli faktörlerdir. Bu sebeple öğretmen, eğitim - öğretim çalışmalarında; öğrencileri amaçlara ulaştıracak metotları ve etkinlikleri benimsemeli ve uygulamalıdır. Genellikle kullanılış yerleri ve özellikleri bakımından, yöntem ve teknikler başlıca dört grupta toplanmıştır: 1. Öğretmen ağırlıklı yöntem ve teknikler 2. Etkileşim ağırlıklı yöntem ve teknikler 3. Bireysel ağırlıklı yöntem ve teknikler 4. Yaşantılara dayalı yöntem ve teknikler Anlatım, soru-yanıt, gösteri gibi öğretmen ağırlıklı olan ve genellikle tek yönlü iletişime yer veren, geçmişte çok kullanılmış, günümüzde de çok kullanılan geleneksel yöntem ve teknikleri kapsamaktadır. Açıkoturum, sunulu tartışma, savlı tartışma, toplu çalışma gibi grup tartışması türleri, grup tasarımları vb. gibi etkileşim ağırlıklı öğretim yöntemleri ve teknikleri buraya girer. Öğrenci katılımlıdır, çok kalabalık olmayan gruplarda çok olumlu sonuçlar verir. Bilgisayar destekli öğretim, mödüllerle öğretim, programlı öğretim, bireysel tasarımlar gibi öğrencilerin bireysel olarak gerçekleştirdikleri çalışmalarda yararlanan öğretim yöntemleri ya da teknikleridir. Öğrenciler yaparak, yaşayarak, kendi kendileri çalışarak öğrenmeyi gerçekleştirirler. Öğretmenler, genelde birer rehberdir. Öğrencilerin kendi kendilerin öğrenme konusunda çaba göstermeleri öğrenmenin önemli ölçüde kalıcı olmasına büyük bir etkendir. Deneylik yöntemi, rol oynama, öğretim uygulamaları, benzetleme ve oyunlar yaşantılara dayalı yöntem ve teknikler gruba girer. Öğrencinin kendisi öğrenme ile ilgili etkinliklere doğrudan kendisi de katıldığı ve çoğu zaman kendisi de görev aldığı için öğrenmeler kalıcıdır. 151

Ünitelerin işlenişinde öğretmen ihtiyaca göre anlatma (takrir), sorucevap, gösterme, metin okuma, problem çözme, gözlem ve inceleme, grupla çalışma, tartışma, açıkoturum (panel), sunulu tartışma, savlı tartışma, topluçalışma, oyunlaştırma, vb. metodlar ve teknikler kullanabilir. Ünitelerin işlenişi sırasında ferdi, küme, seviye grupları ve sınıf çalışmaları gibi çalışma şekillerine başvurmalıdır. Öğretmen, bu çalışma şekillerini öğrencilerin durumlarına, konunun özelliğine, okulun imkanlarına ve ihtiyaca göre ayarlamalıdır. 152 1. ANLATIM METODU Öğretmenin herhangi bir konuyu, karşısında oturan öğrencilere iletmesi biçiminde uygulanmaktadır. Günümüzde ise, öğrencilerin pasif olarak oturmalarına neden olduğu, onlara düşüncelerini açıklama fırsatı vermediği için sıkıcı ve etkisiz bir metot olarak kabul edilmektedir. Bu metod mümkün olduğu kadar az kullanılmalı, mutlaka kullanılması gerekiyorsa öğretmen konuşmasını çok dikkatli ve ayrıntılı olarak hazırlamalı, anlatacaklarını nasıl anlatacağını da planlamalıdır. 2. SORU-CEVAP METODU Soru Cevap metodu, önceden hazırlık yapıldığı takdirde daha başarılı olur. Bunun için öğretmen önce konuyu ayrıntılı olarak ve planlı şekilde taramalı sorular hazırlamalıdır.bu işlemin öğrenciler tarafından da yapılması istenmeli ve böylece konu ile ilgili cavaplandırılacak sorular dersten önce hazırlanmış olmalıdır. Bu metodun etkili bir şekilde uygulanması için öğretmenler, öğrencilere soru sorma fırsatı hazırlamalı, mümkün olduğu kadar öğretimin amacı ve yönü öğrencilerin sorularına dayandırılmalıdır. Böylece öğretmenin öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurarak öğretim yapması ve sağlanmış olur. Öğretmen öğrenci sorularına yer ve önem verdikçe onların daha dikkatlı olmalarını ve konuyla daha çok ilgilenmelerini de teşvik etmiş olacaktır. 3. GÖSTERME METODU Öğretmen üniteleri açıklarken tarihi haritaları, şemaları, fotoğrafları, müze ve tarihi anıtları ziyaret etmek sırasında gösterme metodunu uygular. Bunun yanında Tarihsel mekanlara, Askeri bölgelere, kalelere, eski eğitim-öğretim kurumları, saraylara geziler düzenlenebilir.

4. METİN OKUMA METODU Tarih dersinde üniteler, konular açıklanırken öğretimde tarihsel kaynak, edebi ve bilimsel metinlerden de faydalanabilinir. Örneğin eski hükümdarlar arasındaki mektupları içeren metinler, eski yöneticilerin anıları, anlatma metinleri okuma parçalarının konularını oluşturabilir. Böyle metinlerle öğretmen konuyu açıklarken kanıtlardan örnekler verebilir. Öğretimde öğretmen metin metodunu kullanmakla öğrencilerin geçmiş hakkında bilgilerini genişletirler ve çeşitli tarihi kaynak, eser, ansiklopedi sözlük seçmesi için beceri ve yeteneğin gelişmesine yardım edilir. 5. GRUPLA ÇALIŞMA METODU Grup; birbiriyle ilişkileri ve aralarında ortak değerleri olan, birbirlerine bağlı iki veya daha fazla kişiden oluşan toplumsal bir birimdir. Grupla çalışma, ferdin sosyal gelişimini ve değişimini sağlayan bir metottur. Bu metotla ferdin sorumluluk duygusu, başkaya veya gruba katkıda bulunmak zevki de artırılmış olur. Bu metod öğrencilerden oluşturulan gruplara birer konu verilmesi ve konunun öğrencilerce araştırılarak, sınıfta grup halinde anlatılması şeklinde olmaktadır. Grupların teşkili: 3 7 kişiden meydana gelen gruplar en iyi çalışma gruplarıdır. En ideali 5 kişilik çalışma gurplarıdır. Her grupta bir başkan, bir sözcü ve bir de sekreter bulunmalıdır. Çalışmaya başlayan grup içindeki her fert, öğretmenin rehberliği ile çalışmanın inceliklerini, her birinin ne yapacağını, sorumluluğunu iyice öğrenmelidir. 6. TARTIŞMA METODU Tartışma, herhangi bir grubun, bir başkanın yönetimi altında, belirli bir düzen içinde hepsini ilgilendiren sorunlar üzerinde ve belli bir amaca dönük karşılıklı görüşmelerdir. Öğrenci sayısı az sınıflar için en uygun bir tekniktir. Tartışma metodunda hem öğretmenle öğrenci arasında hem de öğrenciler arasında dinamik bir etkileşim, alış veriş vardır. Tartışma metodu, öğrencilerin ilgisini uyandırır, anlayışlarını değerlendirme, gerçekleri kavrama, eleştirici düşünme kabiliyetlerini geliştirir. 153

DERSLER ARASI İLİŞ Kİ Tarih öğretiminin amaçlarına ulaşması için ona yakın olan derslerle ve programlarla ilişki kurması gerekir. Tarih dersi en çok ana dili, coğrafya, güzel sanatlar, felsefe, sosyoloji, dersleri ve okullarda uygulanacak olan niceki: çatışma çözüm oyunları, insan hakları milli azınlıklar, kadınlar hakları gibi programlarıyla da işbirliği geliştirebilir.tarih dersini veren öğretmenler konuları işlerken ona yakın olan dersleri veren öğretmenlerle ilişki kurarak birlikteki çalışmalarda korelasyon yapabilirler. Öğretmenler aralarında birlikte öğrencilerle serbest etkinlikler, gezi ve ziyaretler esnasında konular bakımında işbirlik yapabilirler. Tarih dersinin okulların kendileri getirecek olan programlarıyla da işbirlik yapma imkanı vardır. Okulun getirmiş olduğu programlar tarih dersinin programları daha da genişletebilinir. 154 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Öğretme-öğrenme sürecinde öğrencilerin davranışlarında olumlu yönde değişmelerin olup olmadığı, ölçme ve değerlendirme ile belirlenebilir. Bunun yanı sıra öğencilerin eğitim gereksinimlerinin saptanması ile öğretme-öğrenme sürecinin belirlenmesinde de ölçme ve değerlendirmeye gerek duyulur. Ölçme, belli bir nesnenin ya da nesnelerin belli bir özelliğe sahip olup olmadığı gözlenerek sonuçların sayılarla ya da başka sembollerle gösterilmesidir. Değerlendirme ise, ölçme sonuçlarını bir ölçütle karşılaştırarak bir karara ulaşmaktır. Eğitimde farklı amaçlarla değerlendirmeye başvurulabilir. Tarih dersinde de bu bağlamda: öğretim programını değerlendirme, ihtiyaç saptama, öğrencilerin hazıroluş durumlarını saptama, öğrenme eksiklerini belirleme ve düzey belirleme amacı ile değerledirmeler yapılabılır. Öğretme-öğrenme sürecinde öğrencilere kazandırılacak olan davranışlar; bilişsel, duyuşsal ve devinimsel davranışlar oluşturmaktadır. Bu bakımdan, öğretme-öğrenme sürecindeki ölçme ve değerlendirme etkinliklerinin bu üç davranış alanındaki öğrenmeleri de içermesi gerekir. Ölçme, değerlendirmenin bir öğesidir ve değerlendirme için gerekli olan gözlem sonuçlarının elde edilmesi işidir. Ölçme, özelliklerin veya niteliklerin sayı ve sembollerle eşlenmesi olarak da tanımlanır. Eğitimde kullanılan ölçme araçları şunlardır:

5. Yazılı sınavlar (Yazılı yoklamalar): Soruların yazılı olarak verildiği, öğrencilerin yazarak cevaplandırmaları istendiği, genel olarak az sayıda sorunun sorulduğu sınavlara yazılı yoklamalar denir. 6. Kısa cevaplı testler: Bir kelime, bir rakam veya en fazla bir cümle ile cevaplandırabilecek sorulardan oluşan ölçme araçlarına, kısa cevaplı testler denir. 7. Çoktan seçmeli testler: Bir sorunun cevabının, verilen birtakım seçenekler arasından seçilerek verilmesi gerektiren sorulara seçmeli soru; seçmeli sorulardan oluşan bir ölçme aracına da seçmeli test denir. Seçenek sayısı iki ise böyle seçmeli testlere doğruyanlış testleri, ikiden çok ise çoktan seçmeli test adı verilir. 8. Sözlü sınavlar: Soruları sözlü olarak sorulup sözlü olarak cevaplandırılması istenen sınavlara, sözlü sınavlar veya sözlü yoklamalar denir. 9. Çdev ve projeler: Bir konu hakkında derinlenmesine inceleme yapılma amacıyla verilen soru veya sorulara ödev veya proje adı verilir. Ödev ve proje bireysel olabileceği gibi birden çok öğrencinin birlikte yapacakları bir çalışma da olabilir. Tarih dersinde öğrencilerin duyuşsal ve psikomotor alan davranışlarınının ölçülmesinde de ölçme ve değerlendirme yapılır. ÖĞRETİM ARAÇLARI Öğrenme-öğretme etkinliklerinde, öğrenmeyi büyük ölçüde kolaylaştıran araç-gereçlerin, özellikle ilköğretim okullarındaki öğrencilerimizin etkili ve kalıcı öğrenmelerinde önemli rolü vardır. Örneğin Tarih derslerinde birçok soyut konunun somut duruma getirilmesinde öğretim araç-gereçlerinden yararlanmak kaçınılmazdır. Tarih dersinde en sık kullanabilecek birkaç araç-gereç arasında resimler, haritalar ve levhalar, zaman ve tarih şeritleri, video kasetler, CD ler, filim şeritleri, duvar resimleri, diyapozitifler, albümler, tepegöz, episkop, teyp ve ses bantları, televizyon ve video, bilgisayar sayılabilir. KAYNAKÇA 1. Ahmet Mumcu, Mükerrem Su, Lise ve dengi okulları için Türkiye Cumhuriyeti İnkilap Tarihi ve Atatürkçülük, MEB, İstanbul, 2001. 2. Akşin Sina, Türkiye Tarihi, Cilt 4, Cem yaınevi, İstanbul,1990. 3. Araz Nezihe, Tarihi, Cilt 1,2,3, İstanbul 1974.. 4. Armaoğlu Fahir, 20..Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995, Cilt 1-2, Ankara,1998. 155

5. Atatürk, Nutuk : C.1.2. Ankara, l987. 6. Atatürkçülük, C.1,2,3 : M.E.B. Ankara,1984. 7. Branko Petranoviç, İstroija Jugoslavıje 1918-1978, Nolit, Belgrat, 1981 8. Fehmi Recepi, Hüsni Muzuri, Hıstorıa e Popullıt Shqıptar, Priştine, 2001 9. Historia e Popullit Shqiptar, II. Cilt, Tiran 2002. 10. İlustrovana Encıklopedıja-Istorıja, 2, Vuk Karacıç, Belgrat 1985. 11. Ilustrovana Istorija Sveta IV, Belgrat 1984. 12. Karal Enver Ziya, Türkiye Cumhuriyet Tarihi, Ankara,1979. 13. Noel Malcolm, Kosova Nje Hıstorı e Shkurter, Prıştine-Tiran 2001. 14. Osmanlı Tarihi, Liseler İçin, MEB Yayını,İstanbul,2001. 15. Robert Stradling, 20.Yüzyıl Avrupa Tarihi Nasıl Öğretmeli, Tarih Vakfı, İstanbul, 2003 16. Sönmez Veysel, Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara; Pegem yayınları, 1996 17.Şenol Kalaycı, Türkiye Cumhuriyeti İnklilap tarihi ve Atatürkçülük 8, Başarı Yayımcılık, İstanbul 2000 18. Stephen J.Lee, AvrupaTarihinden Kesitler 1789-1980, Dost Kitabevi,Ankara, 2002. 19. Voltltër Lakër, Europa Në Kohën Tonë (Përkthyer nga Gëyim Arapi, Dituria,2003. ANSİKLOPEDİLER 1. Ana Britanica, Hüriyet Yayınları, İstanbul 1994. 2. İslam Ansiklopedisi, MEB Basımevi, İstanbul 1978 3. Büyük Larausse Sözlük Asnıklopedisi,İstanbul 1986 4. Meydan Larousse Büyük Lugat ve Ansiklopedisi, Sabah Yayınları, İstanbul 1992. 5. Ülkeler ve Atlası, İstanbul 1998. SÖZLÜKLER 1.Türkçe Sözlük, TDK, Cilt 1-2, Ankara l998. 2.İmla Kılavuzu, TDK, Ankara 1996. İNTERNET KAYNAKÇA 1. www.meb.gov.tr 2. www.ttk.gov.tr 3. www.tarihvakfı.org.tr 4. www.iskenderiye.com 5 www. pegema.com.tr 156