OTURUM 4: Kalitenin Farkedilmeyen Yönü; Çalışan Avukatlığı Sağlık Çalışanlarının Güvenceleri DOÇ. DR. AHSEN KAYA EÜTF ADLİ TIP AD, 30.09.2106
KALİTE Dinamik ve çok boyutlu bir kavram. ÜRÜN KALİTESİ performans, özellikler, güvenilirlik, dayanıklılık, onarılabilirlik, estetik, algılanan kalite, standartlara uygunluk. HİZMET KALİTESİ güvenilirlik, hızlı yanıt, güvence, empati, görüntü.
Sağlıkta Kalite Hizmet Kalitesi Hizmetin kaliteli olduğunu söyleyebilmek için, HEDEFLER. Kurumun hizmet sunum şeklini ilgilendiren hedefler, Kurumdan hizmet alanları birebir ilgilendiren hedefler.
Sağlıkta kalite standartları, Hasta güvenliği, Hasta memnuniyeti, Çalışan güvenliği ve Çalışan memnuniyetini esas almaktadır. - SKS- Hastane Seti, V5-R1, Mart 2016. - Sağlıkta Kalitenin Geliştirilmesi ve Değerlendirilmesine Dair Yönetmelik, 27.06.2015 RG, Sayı: 29399.
Sağlıkta Kalitenin Sağlık Çalışanlarına Getirdiği Güvenceler söz konusudur.
Sağlık Çalışanları; Kanun veya KHK Tüzük Yönetmelik Sayısız Yönerge, Tebliğ, Genelge GÖREV YETKİ SORUMLULUK Sağlık Mevzuatı
Sağlık çalışanlarının mesleki uygulamalarındaki görev, yetki ve sorumluluklarını düzenleyen sağlık mevzuatı; -1219 sayılı Kanun -663 Sayılı KHK -6023 sayılı TTB Yasası -Tıbbi Deontoloji Tüzüğü -Adli Tıp Kurumu Kanunu -TTB Meslek Etiği Kuralları Yönetmeliği -Türk Ceza Kanunu -Medeni Kanun -Borçlar Kanunu -657 sayılı Devlet Memurları Kanunu -Kamu Görevlilerinin Yargılanmasına Dair Kanun - Vb... Doğrudan Sağlıkla İlgili Düzenlemeler İçinde Sağlıkla İlgili Atıf Olan Düzenlemeler Sağlık Alanına Uygulanabilir Genel Düzenlemeler
Sağlık çalışanlarının görevleri dolayısıyla cezai, hukuki, etik ya da disiplin sorumluluklarının doğmaması için, - Yasal düzenlemelerin yanında - Tıp ve çalışma kurallarına da uygun hareket etmeleri gerekmektedir.
Bu kural ve düzenlemeler içerisinde kalitenin yeri??? Tıp Kuralları Çalışma Kuralları Entegre Kalite Sağlık çalışanlarının görevlerini - Zamanında, etkili, etkin bir şekilde, - Tıp ve çalışma kurallarına uygun olarak yapmalarını hedeflemektedir.
Sağlıkta kalite standartlarına uygun olarak hareket etmek; Sağlık çalışanlarının cezai, hukuki ya da disiplin sorumluluğunun söz konusu olmaması için en önemli güvencelerden biridir.
ÖRNEKLERLE sağlıkta kalitenin sağlık çalışanlarına getirdiği güvenceler;
ÖRNEK 1 - Etkili İletişim Ortamının Sağlanması Sağlık hizmeti bir ekip işidir.
Hastada herhangi bir zararın meydana gelmemesi için İLETİŞİM şart. İletişim eksik ise hata kaçınılmazdır.
İletişimde en önemli hata kaynakları Sözel order uygulamaları Yazılı orderların okunaksız olması / standart olmayan kısaltma ve sembollerin kullanılması
Sağlıkta Kalite Standartlarına göre, Tedavi planında kullanılmaması gereken kısaltmalar, simgeler ve semboller belirlenmeli, listelenmeli ve istem süreçlerinde etkin uygulanmalıdır. Günlük olarak hazırlanması mümkün ya da etkin olmayan istemler (acil istemler, otomatik stoplama istemleri, sürekli istemler, sözel istemler gibi) belirlenmeli, söz konusu durumlara ilişkin kurallar tanımlanmalıdır.
ÖRNEK 2 İLAÇ GÜVENLİĞİ Tıbbi uygulama hatalarının ~%18-20 si ilaç uygulama hataları kaynaklı. Okunaksız orderlar, yanlış ilaç uygulanmalarının da en önemli sebeplerindendir.
İlacın uygulanması ile ilgili hatalara örnekler; Yanlış ilacın uygulanması (Okunaksız order, sözel order sonucu vs), Doktor istemi olmadan ilaç uygulama, İlacın yanlış dozda uygulanması, İlacın yanlış yolla uygulanması, İlacın yanlış hızla verilmesi, İlaç etkileşimlerine dikkat edilmemesi gibi.
Ulusal bir gazete haberinde; Yanlış hızda ilaç uygulama 4 yaşındaki oğlunun ''yanlış tedavi sonrasında yürüme fonksiyonunu kaybettiğini'' iddia eden babanın, ilgili Hastanenin başhekimi, başhekim yardımcısı, 2 doktor ve 1 hemşire hakkında suç duyurusunda bulunduğu yazılmıştır. Şikayet dilekçesinde doktor ve hemşirenin, ''ağır kusur ve ihmal sonucu, yanlış tedavi uygulayarak hastayı felç etmek suçunu işledikleri'' iddia edilmiştir. Çocuğun babasının, ''Aldığım bilgiye göre, hastanede ilacı yanlış kullanmışlar. En az 2 saatte vücuda verilmesi gereken ilaç, çok kısa sürede verilerek vücutta tahribata neden olmuş'' diye konuştuğu saptanmıştır.
Sağlıkta Kalite Standartlarına göre, - Hastanede ilaç yönetiminden sorumlu bir ekip bulunmalıdır. - İlacın dahil olduğu tüm süreçler ve bu süreçlere yönelik kurallar tanımlanmalıdır. - İlaçların güvenli uygulanmasına yönelik düzenleme yapılmalı. - İlaç tedavisiyle ilgili konularda (çocuk dozlarının nasıl hesaplanacağı, acil durumlarda kullanılan ilaçların doz tabloları, sık kullanılan kısaltmalar, klinik açıdan önem taşıyan ilaç etkileşmeleri, ilaç zehirlenmelerinde acil tedavi ilkeleri gibi) hastane formülleri oluşturulmalı.
ÖRNEK 3 - Güvenli Cerrahi Kontrol Listesi ve Kimliklendirme
Edozien, L. (2005). Patient identification. Correct patient, correct sirecorrect procedure. Safer healthcare. BMJ Publishing Group and NPSA. Güvenli cerrahi uygulamalarında ana kriterlerden biri Hasta kimliğinin doğrulanması İngiltere Ulusal Hasta Güvenliği 2005 yılı raporunda, hasta kimliğini doğrulamada yapılan hatalar 3 ana başlıkta toplanmıştır: Yanlış hasta cerrahisi, Yanlış taraf cerrahisi ve Yanlış organ cerrahisi
Doğru kimliklendirme Amaç: Doğru hastaya, Doğru zamanda, Doğru işlemin yapılması. Bulaş riski Allerji Kız bebek Yatan hasta Erkek bebek
Yanlış hastaya, yanlış ameliyat Yanlış hastayı ameliyat eden Doktorlar için taksirle yaralama dan hapis cezası. Diğer sanıklar için görevi kötüye kullanmak tan hapis cezası talep edildi. http://www.milliyet.com.tr/yanlis-ameliyat-yargida/ege/haberdetay/15.04.2011/1377952/default.htm
Anestezi Uzmanı Hemşire Kadın Doğum ameliyat pasif ekibi araştırma görevlisi Hapis cezası
Sağlıkta Kalite Standartları Hastanın tanı ve tedavi amacıyla hastaneye başvurduğu andan hastaneden ayrılışına kadar geçen tüm süreçlerde (herhangi bir test veya işlem öncesi, ilaç ve kan/kan ürünü uygulamadan önce, hasta transferi sırasında gibi) hasta kimliği, kimlik tanımlama parametreleri vasıtası ile doğrulanmalıdır.
ÖRNEK 4 RİSK DEĞERLENDİRME
Düşme riski http://www.haberturk.com/yasam/haber/606252-hastanede-yataktan-dusen-kadin-oldu
SKS - Sağlık Hizmetleri Boyutu Hasta düşmelerinin önlenmesine yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
ÖRNEK 5 - Sağlıklı Çalışma Yaşamı SKS nin Hasta ve Çalışan Odaklı Hizmetler Boyutu Çalışanların hastanede karşılaşabilecekleri risklerin değerlendirilmesi, ortadan kaldırılması ve önlenmesi Kişisel koruyucu ekipman Mesleki kaza ve yaralanmaların bildirimi, önlenmesi, kayıt altına alınması, önleyici tedbirlerin alınması Çalışanların sağlık taramalarının yapılması Mesleki kaynaklı olaylar sonucu gelişebilecek tıbbi ve psikolojik durumlara yönelik destek hizmeti * (Başkalarının sorunlarını satın alarak hayatlarını kazanan bir meslek grubu)
ÖRNEK 5 - Sağlıklı Çalışma Yaşamı SKS nin Hasta ve Çalışan Odaklı Hizmetler Boyutu o Çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehdit eden unsurların belirlenmesi - Sağlıkta şiddet
ÖRNEK 5 - Sağlıklı Çalışma Yaşamı SKS nin Hasta ve Çalışan Odaklı Hizmetler Boyutu o Çalışanların sağlığını ve güvenliğini tehdit eden unsurların belirlenmesi - Sağlıkta şiddet - Beyaz Kod Uygulaması Risk Analiz Raporları
Sonuç olarak, Sağlık mesleği mensuplarının görev, yetki ve sorumlulukları sürekli olarak artmakta.
Hastaların beklenti ve isteklerini karşılayacak şekilde hizmet üretmek önemlidir. Ancak, kaliteyi sadece hizmeti alan kişi açısından değerlendirmemeli. Sürdürülebilir bir kalite anlayışı için hizmeti verenler de önemlidir. Japon kalite düşünürü Taguchi
Aksi bir anlayış ya da algı, sağlık çalışanlarının yükünü daha da arttıracaktır.
TEŞEKKÜRLER... Sağlıkta kalite standartları uygulamalarında güvence algısı dileğiyle. İŞ YÜKÜ GÜVENCE KALİTE