TASARIM ODAKLI DÜŞÜN KAHVALTILIKLAR DOĞADAN İLHAM ALARAK TASARLIYORUZ! Ufuk Ceylan ve Dilek Yördem Ceylan
Anne babalara... Son zamanlarda sıkça karşımıza çıkan tasarım kavramı aslında çok eskilere dayanır. İnsanlar, tarih boyunca doğada hayatta kalabilmek için doğayı gözlemlemek, anlamak ve çözüm üretmek; yani, tasarım yapmak zorundaydı. Böylece insanlar ilk tasarımlarını doğayı taklit ederek yaptılar ve bizi bugünlere getiren macera başlamış oldu. Tasarım Odaklı Düşün serisini, insanlık tarihini şekillendiren tasarım kavramını çocukların da öğrenmesi ve denemesi için hazırladık. Çünkü geleceği onlar tasarlayacak... Çocuklar bu ilk kitabımızda doğadan ilham alma yöntemiyle eğlenceli kahvaltılıklar hazırlayarak tasarım yapacaklar. Bunu yaparken de soru sorma, sorgulama, analiz etme, ilham alma, hedef belirleme, çözüm geliştirme, fikir alma ve işbirliği yapma gibi becerilerini geliştirme fırsatı bulacaklar. Bu kitap, çocukların hem verilen yönlendirmelerle eğlenceli yemek tarifleri yapmalarını sağlayacak hem de kendi tariflerini nasıl tasarlayacaklarını öğretecek. Böylece onlar da doğaya çıktıklarında çevrelerindeki bitkilerden ve hayvanlardan ilham alarak kendi özgün tasarımlarını yapmaya başlayacaklar. Çocuğunuz bu kitaptaki tarifleri yaparken, siz de ona yardımcı olarak ortak çalışma ve işbirliği yapma becerilerinin gelişmesine destek olabilirsiniz. Çocuğunuz tarifleri yaptıktan sonra etkinlik sayfalarına birlikte bakıp yeni tarifler geliştirmesine katkıda bulunabilirsiniz. Her bir tarifin ilk sayfasında çocuğunuzun gelişecek yeteneklerini ve hangi tasarım aşamalarını kullanacağını bulabilirsiniz. Tariflerin zorluk derecesine göre çocuğunuzu yönlendirebilirsiniz. Çocuğunuzun tasarımcı bakış açısıyla tanıştıktan sonra, karşısına çıkan problemlerle baş etme yeteneğinin geliştiğini göreceksiniz. İyi okumalar dileriz! Ufuk Ceylan ve Dilek Yördem Ceylan 5
TASARIM ODAKLI DÜŞÜNME NEDİR? Merhaba! Bu kitaba başlayarak tasarım odaklı düşünceyle tanışmak için ilk adımını attın. Bakalım, neymiş bu tasarım odaklı düşünce? 6
Tasarım odaklı düşünce, sorular sorup problem çözmektir. Tasarım odaklı düşünce sayesinde tasarımlar yaparak dünyaya ve çevremize faydalı olacak yeni ürünler ve çözümler geliştiririz. 7
TASARIM ODAKLI DÜŞÜNMENİN AŞAMALARI 1 Amacını Belirle Neden yapıyorum? Kim için yapıyorum? Yeni bir şeyler yapmak veya bir şeyleri değiştirmek istediğinde kendine bir amaç belirlemiş olursun. 2 Analiz Et Önce anlamalıyım! Amacına ulaşmak için ilk önce yapmak veya değiştirmek istediğin şeyi analiz edip anla. 3 İhtiyaçları Belirle Ne ile yapacağım? Analiz sonrasında eksiklerinin neler olduğunu tespit ederek ihtiyaçlarını belirleyebilirsin. 8
Eyvah sorun çıktı! Amacına varmak için bir şeyler yapmaya başladığında sorunlar çıkabilir. Bu durumda... 5 Çözüm Bul Sorunlara çözüm bulmalıyım! 4 Yorumla veya Bilgi Al Sorunu görüp tanımlamalıyım! Sorunları sorular sorarak ve yorumlayarak tanımla. Böylece sana engel olan sorunun ne olduğunu daha iyi anlayabileceksin. Yaratıcılığını kullanarak sorunlara çözümler bul ve tasarımını geliştir. Burada ihtiyaçlarını tekrar gözden geçirip değiştirerek tasarımını geliştirebilirsin. 6 Uygula Haydi yapalım! Artık her şey hazır olduğuna göre geriye tasarımını uygulamaya geçirmek kalıyor. 9
NE YAPACAĞIZ? Lara ve Neco ile birlikte yaratıcı ve eğlenceli kahvaltılıklar yaparak, tasarım odaklı düşünmeyi öğreneceğiz, sonra da hazırladıklarımızı afiyetle yiyeceğiz! 10
Çünkü yemek yapmak hem tasarım yapmanın tüm aşamalarını içeriyor hem de çok zevkli! Üstelik bütün bu kahvaltılıkları doğadan ilham alarak tasarlayacağız. 11
GÜVENLİ ÇALIŞMA KILAVUZU Kahvaltılıkları hazırlarken güvenli ve sağlıklı çalışmak için büyüklerinin uyarılarına ve bu sayfadaki notlara dikkat et. ELLERİNİ YIKA Ellerindeki kirler hazırlayacağın yiyeceklere bulaşabilir, ilk önce ellerini temizle ve kurula! SEBZE ve MEYVELERİ YIKA Yıkanmamış sebze ve meyvelerde mikroplar olabilir, önce onları bol suyla yıka! 14
KESİCİ ALETLERİ KULLANMA Bıçak gibi keskin aletler bir yerini kesip kanatabilir. Onun yerine plastik bıçak kullan! ÇOK SICAK ŞEYLERE DOKUNMA Yeni pişmiş yemeklere veya sıcak tavalara dokunmak elini yakabilir. Bir yetişkinden yardım iste veya soğumalarını bekle! YARDIM AL Yüksek raflara veya dolaplara uzanırken düşebilirsin, büyüklerinden yardım iste! 15
TASARIM ODAKLI DÜŞÜNMEK İÇİN YAPMAN GEREKENLER Tasarım yapmanı kolaylaştıracak altın kurallar neymiş öğrenmek ister misin? İşte iyi bir tasarımcı olmak için yapman gerekenler... İŞBİRLİĞİ YAP Amacına ulaşmak için başkaları ile iletişim kur ve çalış! KENDİNE GÜVEN Karşılaştığın problemleri çözebilecek yeteneğin sende olduğunu bil! EMPATİ KUR Tasarımını kimin için yaptığını unutma. Bu kişinin ihtiyaçlarını anlamaya çalış! 16
İYİMSER OL Her türlü olumsuzluğu, pozitif düşünerek avantaja çevir! DENEYSEL OL Öğrendiklerini değiştirmekten ve yeni şeyler denemekten çekinme! PROBLEM ÇÖZ Bulduğun fikirlerle, karşılaştığın belirsizliklerin ve sorunların üstesinden gel! 17
UĞURBÖCEĞİ Zorluk Derecesi GELİŞEN YETENEKLER İlham Alma Benzerlik Kurma Çözümleme 1.1 FOTOĞRAF AMACIMIZI BELİRLEYELİM Bu kahvaltılığı LARA TASARLAYACAK. Lara, yaprağın üzerinde sevimli bir uğurböceği buldu! Lara ilk kahvaltılığını ormandaki yürüyüşü sırasından gördüğü bu minik böcekten ilham alarak tasarlamayı düşünüyor. Lara, tasarım odaklı düşünmenin en temel aşamalarını kullanarak kahvaltılığımızı yapacak. 1 Amacını belirledi 2 Analiz edecek 3 İhtiyaçları belirleyecek 4 Uygulayacak!
ANALİZ EDELİM İHTİYAÇLARI BELİRLEYELİM GÖZ BAŞ şekli daire rengi siyah rengi beyaz BENEKLER GÖZBEBEĞİ rengi siyah ZEYTİN YOĞURT şekilleri küçük ve daire renkleri siyah şekli daire rengi kırmızı DOMATES şekli oval rengi yeşil MARUL şekli düz ve geniş rengi kahverengi ve sarı ÇÖREOTU ZEYTİN GÖVDE YAPRAK İlham aldığın şeyi bir kağıda çizerek analiz edebilirsin! TOPRAK EKMEK KAŞAR 25