3. ULUSAL FUTBOL ve BİLİM KONGRESİ 9-11 Ocak 2009 BİLDİRİ KİTABI
İ Ç İ N D E K İ L E R Sayfa 5 Önsöz 6 Kurul Üyeleri ve Yabancı Konuşmacılar 7 Genel Bilgiler 8 Kongre Kayıt, Konaklama ve Transfer Bilgileri 9 Sekretaryalar 10 Kongre Bilimsel Programı 15 Konuşma Metinleri 43 Sözel Bildiriler 59 Poster Bildiriler 79 Araştırmacılar Dizini
Yayın Hizmetleri BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti. Ziya Gökalp Cad. 30/31, Kızılay, Ankara Tel. (0312) 431 30 62 E-mail: info@bayt.com.tr Baskı MİKİ Matbaacılık Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., Matbaacılar Sitesi 560. Sk. No. 27 İvedik/Ankara Tel. 0-312-3952128 Baskı tarihi: 1 Ocak 2009
ÖNSÖZ Futbolun Değerli Dostları, 2007 yılında Ankara Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve Türkiye Futbol Federasyonu tarafından ortaklaşa düzenlenen 6.Dünya Futbol ve Bilim Kongresi nin ardından ilki 1996 ve ikincisi 2000 yılında gerçekleşen Ulusal Kongrelerin sürdürülmesi konusunda fikir birliğine varılmıştır. 9 11 Ocak 2009 tarihleri arasında yapılması planlanan 3. Ulusal Futbol ve Bilim Kongresi, halihazırda futbolumuzun içinde bulunduğu durumun ve başarı beklentilerinin uzun vadeli olarak çözüme ulaştırılmasında evrensel bilgilerin ele alınacağı ve katılımcılarla paylaşılabileceği bir ortam oluşturma amacı taşımaktadır. Kongre programında, daha önceki deneyim ve beklentilerden yola çıkılarak, zengin içerikli konferanslar, paneller, uygulamalar, serbest bildiri oturumları, poster sunumları ve yuvarlak masa oturumları yapılacaktır. Bunun yanısıra özellikle saha ve alan uygulamaları da alanının en saygın hocalarınca gerçekleştirilecektir. Genç araştırmacıların desteklenmesi amacıyla Türkiye Futbol Federasyonu tarafından iyi araştırmalara ödüller verilecektir. Futbol sezonu devre arasında düzenlenecek olan kongreye yerli ve yabancı futbol adamları ile araştırmacılar konuşmacı olarak davet edilecek ve böylece katılımcılara güncel bilgilerin paylaşımı için zemin hazırlanmış olacaktır. Futbol ve bilim kongrelerinin gelenekselleşmesi ve elde edilen sonuçların uygulamalara aktarımının gelişime dönüşebilmesi açısından ülkemizin siz değerli araştırmacıları ve futbol adamlarının bu toplantıya vereceği katkı çok büyük önem taşımaktadır. Sizleri tekrar aramızda görmekten büyük mutluluk duyacağız. 3. Ulusal Futbol ve Bilim Kongresi Organizasyon Kurulu: Cengiz Akalan Şeref Çiçek Emin Ergen Gülfem Ersöz Ahmet Güvener Levent İnce Feza Korkusuz Mitat Koz Sürhat Müniroğlu Ufuk Özerten Cezmi Turhan 5
KURUL ÜYELERİ & YABANCI KONUŞMACILAR ORGANİZASYON KURULU Cengiz Akalan Şeref Çiçek Emin Ergen Gülfem Ersöz Ahmet Güvener Levent İnce Feza Korkusuz Mitat Koz Sürhat Müniroğlu Ufuk Özerten Cezmi Turhan BİLİMSEL KURUL M. Ferit Acar Caner Açıkada Serdar Arıtan Alper Aşçı Bülent Bayraktar Turgay Biçer Mehmet Binnet Birol Doğan Gazanfer Doğu Niyazi Eniseler Rüştü Güner Hakan Gür Tahir Hazır Çetin İşleğen Oğuz Karamızrak Hasan Kasap Ali Kızılet Ayşe Kin Sadettin Kirazcı Settar Koçak Ziya Oruç Sadi Kurdak Asaf Özkara Thomas Reilly Yaşar Sevim YABANCI KONUŞMACILAR Marcello Iaia Barry Drust Adrian Lees Allistair McRobert Nader Rahnama 6
GENEL Bİ LGİ LER Kongre Merkezi WOW Topkapı Palace Otel Kundu Köyü 07110 Çalkaya - Antalya - Türkiye Tel : 0 242 431 23 23 Kongre Tarihleri 9 11 Ocak 2009 Kongre Dili Kongre dili Türkçe dir. Yaka Kartı Kayıt yaptıran tüm katılımcı ve refakatçilere yaka kartı verilecektir. Kongre düzeninin sağlanabilmesi için yaka kartlarının kongre süresince tüm bilimsel ve sosyal etkinliklerde sürekli takılması gerekmektedir. Katılım Belgesi Tüm bilimsel program katılımcılarına katılım belgeleri 11 Ocak 2009 tarihinde dağıtılacaktır. Davet Mektubu / İzin yazısı Kongre katılımı için kurumlara verilmek üzere talep edilecek olan kongre davet yazıları Kongre Sekreterliği aracılığı ile isteyen katılımcılara gönderilecektir. Bu tür davet yazıları sadece izin amacı ile kullanılabilir. Bu tür davet mektubu sahibi misafi rlerin kayıt ve konaklama ücretleri kendilerine aittir. Web Sayfası Kongrenin resmi internet adresi olan www.futbolbilim.org adresinden kongre programı, kayıt-konaklama-transfer koşulları, bildiri gönderme koşulları ve tarihi ile ilgili tüm bilgilere ulaşabilirsiniz. İptaller Kayıt ve konaklama ücretleri; - 28 Kasım 2008 tarihine kadar bildirildiği taktirde %50 si - 28 Kasım 2008 tarihinden sonra bildirildiği taktirde iade yapılmayacaktır. Tüm iadeler kongre bitiminden sonraki 1 ay içerisinde gerçekleştirilecektir. 7
KONGRE KAYIT, KONAKLAMA ve TRANSFER BİLGİLERİ KONGRE KAYIT ÜCRETLERİ Kayıt Ücreti 100 Euro (200 TL) Refakatçi Kayıt Ücreti 50 Euro (100 TL) Kongre kayıt ücretlerine KDV dahildir. Kongre kayıt ücretleri; bilimsel oturumlara katılımı, kongre materyallerini, katılım sertifi kasını ve bildiri kitabını içermektedir. Kongre kayıt işlemlerinin gerçekleştirilebilmesi için, kayıt ücretinin yatırıldığına dair dekontun katılım formuyla birlikte Serenas Turizm e gönderilmesi ve ardından teyid alınması gerekmektedir. Bildirileri kabul olmayan katılımcıların kayıt ücretleri iade edilecektir. 1 Euro = 2 TL olarak kur sabitlenmiştir. *Öğrenciler (Lisans, Lisansüstü ya da Doktora), Kongreye kayıt yaptırabilmek için okullarından aldıkları öğrenci belgesini bu form ile birlikte kongre sekreteryasına iletmekle yükümlüdür. KONAKLAMA ÜCRETLERİ WOW Topkapı Palace Hotel 5* Tek Kişilik Oda Fiyatı Çift Kişilik Oda Fiyatı Üç Kişilik Oda Fiyatı 3 gece konaklama paketi (9 12 Ocak) 195 Euro 285 Euro 375 Euro Ekstra Gece 65 Euro 95 Euro 125 Euro Konaklama ücretlerine KDV dahildir. Konaklamalar 3 gecelik paket olarak her şey dahil sistemde satılmaktadır. 1 Euro = 2 TL olarak kur sabitlenmiştir. TRANSFER ÜCRETİ 8 12 Ocak 2009 tarihleri arasında, havaalanından kongre merkezine ve tersi istikamete transfer hizmeti aşağıdaki fi yatlar dahilinde gerçekleştirilecektir. Transferlerin yapılabilmesi için transfer bilgilerinizi uçuşunuzdan en az 72 saat önce bildirilmesi gerekmektedir. Transfer ücretlerine KDV dahildir. Tek Yön Transfer Ücreti: 25 Euro (kişi başı fi yatı) Çift Yön Transfer Ücreti: 50 Euro (kişi başı fi yatı) KONGRE KAYIT, KONAKLAMA ve TRANSFER HESAP BİLGİLERİ Hesap Adı : SERENAS Turizm Futbol ve Bilim Kongresi Banka : Yapı Kredi Bankası Şube : Meşrutiyet Bulvar Şubesi / Ankara EURO Hesap No : 8310 3585 YTL Hesap No : 8310 3580 Banka ödemesi yapıldıktan sonra eksiksiz doldurmuş olduğunuz katılım formu ile birlikte dekontun Kongre Sekreteryasına fakslanması gerekmektedir. Fakslanan dekontların konfi rmasyonuyla ilgili lütfen SERENAS Turizm ile kontak kurunuz. SERENAS ilgili fi yatlara ilişkin doğması muhtemel vergi tutarlarını fi yatlara yansıtma hakkını saklı tutar. 8
SEKRETARYALAR BİLİMSEL SEKRETARYA Sürhat Müniroğlu Ankara Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Tel: +90 312 223 31 63 E-mail: munirogl@sports.ankara.edu.tr Feza Korkusuz ODTÜ, Beden Eğitimi ve Spor Bölümü Tel: +90 312 210 49 50 E-mail: feza@metu.edu.tr KONGRE SEKRETARYASI SERENAS Turizm Kongre Organizasyon Otelcilik A.Ş. Turan Güneş Bulvarı 5. Cadde No: 13, 06550 Yıldız, Çankaya Ankara / TÜRKİYE Tel :+90 312 440 50 11 Faks :+90 312 441 45 61 E-mail: burak.omeroglu@serenas.com.tr URL : www.serenas.com.tr 9
KONGRE BİLİMSEL PROGRAMI 9 Ocak 2009, CUMA 14:00-22:00 KONGRE KAYIT 10 Ocak 2009, CUMARTESİ FATİH SULTAN MEHMET SALONU KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN SALONU YAVUZ SULTAN SELİM SALONU 09:00-10:30 Panel 1 MAÇ ANALİZİ VE GÖZLEM Sürhat Müniroğlu (Mod) Futbol da müsabaka analizi ve gözlemin önemi Ömür Altunsöz Rakip Takımla İlgili Müsabaka Analiz Sonuçlarının Değerlendirilmesi ve Antrenman Uygulamaları İbrahim Bakır Müsabaka Analizinin Yapılma Aşamaları ve Uygulama Örnekleri Cengiz Demirel Kendi Takımımız ile İlgili Müsabaka Analiz Sonuçlarının Yorumlanması Değerlendirilmesi ve Antrenman Uygulamaları Asaf Özkara Manuel müsabaka gözlem teknikleri Panel 2 TEKNOLOJİK YAKLAŞIMLAR Mitat Koz (Mod) Tahir Hazır Futbol ve Futbolcunun Fizyolojik Değerlendirilmesinde Teknolojik Olanaklar Kerem Tuncay Özgünen GPS İle futbol maçının analizi Panel 4 SICAK ORTAMDA MÜSABAKA VE ANTRENMAN Oğuz Karamızrak (Mod) Mehmet Binnet Ekstrem Koşullarda Futbol ve Boyutları Gülfem Ersöz Sıcak ve Futbolcu Sağlığı Sadi Kurdak Hiperterminin futbol maçı sırasında oluşturduğu fizyolojik stres 10:30-11:00 ARA 11:00-12:30 Panel 1 MAÇ ANALİZİ VE GÖZLEM UYGULAMA ÖRNEKLERİ Panel 3 BESLENME VE DOPİNG Rüştü Güner (Mod) Futbolda Doping Aylin Hasbay Futbol Takımlarında Beslenme Danışmanlığı Aysel Pehlivan Performans Artırımında Besinsel Ergojenik Yardımcılar Şule Şakar Milli Takımlar için Oluşturulmaya Çalışılan Beslenme Modelleri Panel 5 YÖNETİM Niyazi Eniseler (Mod) Settar Koçak Futbolda etkin kulüp yönetimi: Model yönetim yaklaşımları Hakan Kulaçoğlu Trabzonspor özelinden hareketle zaman içinde yönetim anlayışı ve modeli Zahit Seraslan Futbolda pazarlama teknikleri Hakan Sunay Türkiye ve Bazı Yabancı Ülkelerdeki Futbol Kulüplerinin İncelenmesi 12:30-13:30 YEMEK ARASI 10
KONGRE BİLİMSEL PROGRAMI 10 Ocak 2009, CUMARTESİ FATİH SULTAN MEHMET SALONU KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN SALONU YAVUZ SULTAN SELİM SALONU 13:30-14:30 POSTER BİLDİRİLER 14:30-16:00 Panel 6 BİYOMEKANİK Feza Korkusuz (Mod) Hayri Ertan Futbolda Topa Vuruş Anında Kassal Aktivasyonun İncelenmesi Adrian Lees Biomechanical Analysis of Technique in Soccer Panel 7 FARKLI ANTRENMAN YAKLAŞIMLARI Yaşar Sevim (Mod) Üst Düzey Futbol Takımlarında Antrenman Planlaması, Programlanması ve Uygulama Örnekleri Caner Açıkada Farklı Antrenman Yaklaşımları: Kuvvet Antrenmanlarının Periodizasyonu Emrah Bayraktar Antrenmandaki Çalışmaların Birbiri ile Uyumu Barry Drust Different Training Approaches In Football Panel 8 ÖĞRETİM YAKLAŞIMLARI Hasan Kasap (Mod) Sinan Bozkurt Futbolda beceri öğrenimi Levent İnce Okul Beden Eğitimi Programlarında Futbol un Yeri ve İşlevi Alistair Mc Roberts 16:00-16:30 ARA 11
KONGRE BİLİMSEL PROGRAMI 10 Ocak 2009, CUMARTESİ FATİH SULTAN MEHMET SALONU KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN SALONU YAVUZ SULTAN SELİM SALONU 16:30-17:30 SÖZEL BİLDİRİLER Levent İnce (Mod) 16:30-16:45 S02 Recep Cengiz, İ. Fatih Yenel, Necati Cemaloğlu Profesyonel Futbolcuların Algılarına Göre Kulüp Yöneticilerinin Dönüşümsel Liderlik Özellikleri Üzerine Bir Araştırma 16:45-17:00 S13 Erkut Konter Amatör ve Profesyonel Futbolcuların Başarılarına Göre Liderlik Gücü Algıları 17:00-17:15 S14 A. Türksoy, N. Sönmez Süper Lig ve I. Lig Futbol Oyuncularının Antrenörlerinden Algıladıkları Lider Davranışlarının Sporcu Tatmini Etkisi 17:15-17:30 S17 E. Öncü, H. Cihan Bayan Öğretmen Adaylarının Futbola Yönelik Tutumlarının İncelenmesi SÖZEL BİLDİRİLER Cengiz Akalan (Mod) S03 Özcan Bizati Dar Alan Oyunlarında Antrenman Şiddetinin Belirlenmesi S07 A. Aşçı, M. Ak, H. Cihan Genç Futbolcularda Aerobik Güç Performansının Yaşa Bağlı Olarak Değerlendirilmesi S08 Alper Aslan, Caner Açıkada, Hasan Gören, Alpay Güvenç, Tahir Hazır, Asaf Özkara Genç Elit Futbolcuların Müsabaka Sırasında Yüklenme Düzeyleri S09 Utku Alemdaroğlu, Uğur Dündar, Yusuf Köklü Aerobik Gücün Belirlenmesinde Kullanılan Saha ve Laboratuvar Testlerinin Karşılaştırması SÖZEL BİLDİRİLER Mitat Koz (Mod) S05 İpek Özyaylalı, Burak Kunduracıoğlu, Eren Ersoy, Hakan Kulaçoğlu Sporcu Fıtıklarında Tanı ve Tedavi S06 F. Vural, M. Balyan, H. Vurgun Elit Düzeydeki Futbol Hakemlerinin Bazı Fiziksel ve Fizyolojik Parametrelerinin İncelenmesi S16 A.O. Cerrah, E. Onarıcı Güngör, H. Ertan, C. Bayrak Futbolda İzokinetik Kas Kuvveti ve Top Hızı Arasındaki İlişkisinin Değerlendirilmesi S20 Alper Aşçı, Sinem Hazır, Tahir Hazır, Zambak Şahin, Caner Açıkada Genç Futbolcularda İzokinetik Bacak Kuvvetinin Sezonsal Değişimi 17:30-17:45 ARA 17:45-18:45 SÖZEL BİLDİRİLER Hakan Sunay (Mod) 17:45-18:00 S01 Sebahattin Devecioğlu The Economic Crisis Spiral in Football 18:00-18:15 S04 Hasan Şahin, Emrah Er Türkiye deki Teknik Direktörlerin Görev Sürelerinin Ekonometrik Analizi: Hazard Modeli Yaklaşımı 18:15-18:30 S15 Serhat Deniz Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti nde Bayan Futbolunun Durumu ve Gelişim Önerileri 18:30-18:45 S24 Murat Özşaker Adolesan Futbolcu Çocukların Benlik Saygısı Düzeylerinin Diğer Branşlardaki Sporcularla Karşılaştırılması SÖZEL BİLDİRİLER Niyazi Eniseler (Mod) S10 Yusuf Köklü, Alper Aşçı, Fatma Ünver Koçak, Utku Alemdaroğlu, Uğur Dündar Futbolda Küçük Alan Oyunlarına Verilen Fizyolojik Cevapların Karşılaştırılması S11 Fırat Akça, Sürhat Müniroğlu, Cengiz Akalan, Mitat Koz, Gülfem Ersöz, Eray Uygur, Fatih Çardak 10-15 Yaş Grubu Genç Futbolcuların Bazı Fiziksel Özelliklerinin İncelenmesi S12 Ani Agopyan, Nurper Özbar, Nuri Topsakal, Nurcan Demirel, Sinan Bozkurt 12 Yaşındaki (Doğum Aylarına Göre Dört Gruba Ayrılmış) Erkek Futbolcuların Kuvvet ve Sürat Özellikleri ile Vücut Proporsiyonlarının İncelenmesi S18 Tahir Hazır, Alper Aşçı, Asaf Özkara, Caner Açıkada Genç Elit Futbolcularda Morfolojik ve Fizyolojik Özelliklerde Değişimler: Uzunlamasına Çalışma SÖZEL BİLDİRİLER Gül Baltacı (Mod) S19 Sinem Hazır, Alper Aşçı, Zambak Şahin, Tahir Hazır, Caner Açıkada Farklı Yaş Gruplarındaki Genç Futbolcularda İzokinetik Bacak Kuvvetinin Değerlendirilmesi S21 Zambak Şahin, Alper Aşçı, Tahir Hazır, Sinem Hazır, Caner Açıkada Hazırlık Dönemi Aerobik Dayanıklılık Performansının Değerlendirilmesi S22 Cem Sinan Aslan, Fırat Akça, Sürhat Müniroğlu Süper Lig Takımlarının Altyapılarından Oyuncu Yetiştirme Verimliliklerinin İncelenmesi S23 Recep Ali Özdemir, B. Okan Miçooğulları, Nihan Arsan, Ziya Koruç Futbolda Antrenör ve Sporcuların Stresle Başa Çıkma Davranışlarının Belirlenmesi 12
KONGRE BİLİMSEL PROGRAMI 11 Ocak 2009, PAZAR FATİH SULTAN MEHMET SALONU KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN SALONU YAVUZ SULTAN SELİM SALONU 09:00-10:30 Panel 9 HAKEM EĞİTİMİ Sürhat Müniroğlu (Mod) Futbol hakemlerinin seçimi ve eğitimi Zihni Aksoy Hakem Eğitimi ve Uefa Hakem Birliği Üyeliği Ali Kızılet Üst Düzey Futbol Hakemlerinin Maç Aktivite Profili ve Fizyolojik Talepler Cem Satman Futbol hakemlerinin kararları üzerinde seyirci sesi etkisinin incelenmesi Panel 11 TESTLER Çetin İşleğen (Mod) Alper Aşçı Futbolcularda kuvvet performansının değerlendirilmesi Marcello Iaia Testing the elite soccer player Bülent Bayraktar Türk Milli Futbol Takımlarında Atletik Performansa Yönelik Test Uygulamaları Panel 12 PSİKOLOJİK DESTEK Sadettin Kirazcı (Mod) Turgay Biçer Futbolculuk Kariyeri Belirlemede Amaç ve Hedef Belirlemenin Önemi Birol Doğan Futbolda imgeleme ve özgüven çalışmaları Ali Ekber Düzgün Psiko-Sosyal Yaklaşım Modelleri Alt yapıları nasıl daha verimli kılar? Ziya Koruç Futbol takımlarında yarışma kaygısı ve başa çıkma becerileri 10:30-11:00 ARA 11:00-12:30 Panel 10 YETENEK SEÇİMİ VE YÖNLENDİRME Cengiz Akalan (Mod) M. Ferit Acar Yetenek Seçim Modelleri ve Sorunları Hakan Gür Futbol Altyapı Organizasyonu ve Oyuncu Seçimi: PSV Eindhoven, MTK Budapeşte ve Fenerbahçe SK Örneği Cezmi Turhan Elit Genç Futbolcuların Gelişimi Panel 11 TESTLER UYGULAMA ÖRNEKLERİ Panel 12 PSİKOLOJİK DESTEK UYGULAMA ÖRNEKLERİ 12:30-13:30 YEMEK ARASI 13
KONGRE BİLİMSEL PROGRAMI 11 Ocak 2009, PAZAR FATİH SULTAN MEHMET SALONU KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN SALONU YAVUZ SULTAN SELİM SALONU 13:30-15:00 FUTBOL VE ŞİDDET M. Ferit Acar (Mod) Seyhan Hasırcı Futbolda Şiddet ve Çözüm önerileri Erkut Konter Çok Boyutlu Yaklaşımla Futbolda Şiddet ve Saldırganlık Veysel Küçük 2008-2009 Sezonu Türkiye Profesyonel Liglerinde Sporcu, Teknik Sorumlu ve Yöneticilerde görülen kontrol dışı davranışların analizi BAYAN FUTBOLU Gülfem Ersöz (Mod) Ayşe Kin İşler Bayan Futbolcuların Fizyolojik Özellikleri Erden Or TFF Bayan Futbolu Geliştirme Projeleri Nihan Su İngiltere de Bayan Futbolunun Gelişimi Ceren Tokdemir Bayan futbolcuların psikolojisi 15:00-15:30 ARA 15:30-17:00 FUTBOLCU SAĞLIĞI Emin Ergen (Mod) Gül Baltacı Futbol Yaralanmalarında Rehabilitasyon Yaklaşımları Mitat Koz Futbolda Yaralanmaları Önleme Programları: F-MARC11, F- MARC11+, PEP Nader Rahnama Comparison of Soccer Injures at Asian Cup and European Cup Macide Tüzün Spor ve Futbolda İlkyardım ENGELLİLER FUTBOLU Ali Kızılet (Mod) Zeynep Gül Ene Türkiye de Engelli Futbolun Gelişmesi ve Yaygınlaşması Halil İbrahim Köprülü Ampute futbolunda antrenman yaklaşımları Ferda Gürsel Engelliler Futbolunda Farkındalığın Artırılması Ömer Gürsoy TTF Engelliler Futbolu Organizasyonu 17:00-17:30 KAPANIŞ ve HASAN DOĞAN BİLİM ÖDÜLLERİNİN DAĞITILMASI 14
Konuşma Metinleri Konuşma metinleri bilimsel programdaki tarih ve saat sırasına uygun olarak düzenlenmiştir. Bilimsel sekreteryaya ulaşan tüm metinler kitapta yer almaktadır.
Futbolda Müsabaka Analizi ve Gözlemin Önemi Sürhat MÜNİROĞLU Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Futbol da müsabaka analizi ve gözlemin amacı, müsabaka ve antrenman sırasındaki bilgilerin objektif olarak kaydedilmesi ve performans parametrelerinin şeklini belirlemek için doğru istatistiksel ve sayısal sonuçlar elde edilmesidir. Futbolda takım ve bireysel performansın doğru analizi, oyunun hızlı yapısından ve subjektif değerlendirmeler yüzünden pek çok hataya neden olmaktadır. Kariyerinin başında ve üst seviye antrenörler arasında, hafıza kapasitesi üzerine yapılmış araştırmalarda, deneyimli antrenörlerin bile zaman zaman oyunun anahtar faktörlerinin detaylarını gözden kaçırdıkları gözlenmiştir. Çünkü, insanın göz ve beyin kapasitesi gözlem ve anımsama sınırlamaları nedeniyle, müsabakaları doğru ve objektif olarak analiz etmede zorluk çekebilir. Futbol da antrenörlere ve ilgililere veri toplayıp verecek pek çok yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemler sesli gözlem,manuel ve bilgisayarlı gözlem teknikleridir.ingiltere Premier ligde ve Turkcell süper liginde müsabaka sırasında ve sonunda anında bazı analiz sonuçları verilmektedir. Kapsamlı takım ve bireysel analiz için daha fazla zamana ihtiyaç duyulmaktadır. Antrenörler müsabaka öncesi ve esnasında müsabaka analizinden sağlanan bilgilerle kendi fikirlerini kombinasyonunu yaparak oyuncularının ve takımın performansını değerlendirerek taktiksel varyasyonlar yapabilmektedir. Müsabaka analizi işleminin son derece önemli noktalarından biri de elde edilen verileri oyunculara geri bildirim olarak sunumudur. Müsabaka sırasında devre arasında antrenörün ve oyuncuların konsantrasyonları bu bilgileri aktarma ve çabuk algılama bakımından yeterli düzeyde olmayabilmektedir. Müsabaka sonrası bilgilerin derlenmesi antrenmana ve müsabaka taktiğine yansınması gözlem ve analizin daha doyurucu şekilde paylaşılmasına olanak tanımaktadır. Müsabaka analizi ve gözlem takımların oyun yapılarını belirleme konusunda etkin olduğu kadar özellikle yetenekli oyuncuların uzun süreli gözlem altına alındığı durumlarda da etkili olmaktadır. Futbolda başarıyı getiren pek çok faktör bulunmaktadır. Müsabaka analizi ve gözlem bunlardan sadece birisidir. Anahtar Kelimeler: Futbol, Analiz, Gözlem 17
Milli Takımlar İçin Oluşturulmaya Çalışılan Beslenme Modelleri Şule ŞAKAR İstanbul Bilim Üniversitesi, Sağlık YO, Beslenme ve Diyet Bölümü; TFF, Spor Hekimliği ve Atletik Performans Depertmanı, Beslenme Sorumlusu Spor Hekimliği ve Atletik Performans Departmanı olarak 2008 Avrupa kupası nedeni ile Mart 2008 tarihinde TFF Milli takımlar ile başlayan çalışmalarımız, halen devam etmektedir. Amacımız Milli takımlarda yer alan sporcularımızın; mevcut durumlarını (beslenme, vücut bileşimi-analizi, antropometrik ve biyoşimik ölçümler ile) tesbit etmek, elde edilen verileri Sağlık ve Performans Departmanı olarak değerlendirmek ve performanslarını arttıracak ve koruyacak beslenme modellerini oluşturmaktır. Bu konudaki çalışmalarımızın bütün Milli takımlar için yapılması gerekliliği konusunda görüş birliğine varılmıştır. A Milli, Ümit Milli, U-18, U-17, Bayan U- 19, U-17 bu çalışmalar yapılmıştır. A Milli takımı çalışmaları; Avrupa kupası döneminde kampa alınan bütün futbolcularımızın bu amaç doğrultusunda mevcut beslenme durumları, vücut analizleri, antropometrik ölçümleri yapılmıştır. Bu sonuçlara göre futbolcularımızın beslenme alışkanlıklarının, aynı yönde olması nedeniyle bireysel bir beslenme programı yerine, kamp ve kupa dönemi için günlük mönüler hazırlanmasına karar verilerek uygulanmıştır. Milli takım oyuncularına beslenme programlarının ana hatları, öğün sayısı, antrenman ve maç öncesi ve sonrası besin seçimi, sıvı tüketimleri, sporcu içecekleri ve miktarları konusunda bilgi ve eğitim verilmiştir. Halen A Milli ve Ümit Milli takımların kamp ve maç dönemi beslenme programları çalışma programlarına göre hazırlanıp uygulanmaktadır. Beslenme alışkanlıklarındaki istenen değişikliklerin olup olmadığı, antropometrik ve vücut analiz ölçümleri ile kontrol edilmektedir. TFF; Futbol Geliştirme Komisyonu Beslenme Komitesi olarak yazın açılmış olan 12 yaş Futbol Köylerinin Mönüleri ve Beslenme eğitimleri yapılmış olup bu köylere katılan kız ve erkek çocuklarımızın beslenme alışkanlıkları tesbit edilmiştir. A klasmanı Hakem Seminerlerinde, hakemlerimizin mevcut beslenme durumları tespit edilerek, vücut analizi, antropometrik ve biyoşimik ölçümleri ile beraber değerlendirilmiş, kişiye özel beslenme programları hazırlanmıştır. Aynı seminerin devamında mevcut durumları (vücut analizi, antropometrik ve biyoşimik ölçümleri ile) ve beslenme alışkanlıkları tekrar değerlendirilecektir. 18
Türkiye ve Bazı Yabancı Ülkelerdeki Futbol Kulüplerinin İncelenmesi Hakan SUNAY Ankara Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Ankara Günümüz toplumlarında değişik ve çekici yönleriyle ilgi odağı olan spor, bir yandan büyük ekonomik faaliyetleri kapsayan, öte yandan ülkelerin uluslar arası platformlarda tanıtımını sağlayan ve hatta uluslar arası ilişkileri olumlu yönlerden etkileyebilen nitelikler taşımaktadır. Ancak, insanların ve ülkelerin yaşamında çok önemli olan sporun yaygınlaşması ve uluslar arası alanda elde edilecek başarılar, büyük ölçüde güçlü ve dirençli bir teşkilatlanma ve yönetime bağlıdır. Öyleyse hammaddesi insan olan ve halkla sürekli ilişki içerisinde olan spor kurum ve kuruluşlarının, etkin bir örgüt yapısına ve dinamik bir yönetim anlayışına sahip olması gereklidir. İşte bu görüş ve düşünceler ışığında spor yönetimi alanı, spor teşkilat ve organizasyonlarının kendine özgü farklı bir yapı ve işleyişe sahip olması gerekliliğinden doğmuştur. Günümüzde çok değişik spor dalları arasında önemli bir yeri olan ve hatta Yüzyılın oyunu olarak nitelendirilen Futbol oyunu, her geçen gün gelişmelere açık olan; Profesyonel bir uğraşı, Bilimsel bir araştırma konusu, Seyredenler açısından heyecan verici bir gösteri ve Toplum bilimi açısından beş kıtada olağanüstü boyutlara ulaşan ticari bir faaliyet durumundadır. Ayrıca, sosyal yaşamın içerisinde oldukça geniş bir yere sahip olan futbol ve kurumsal yapısı, zaman zaman sosyo-ekonomik yaşama da yön verebilmektedir. Anlaşılacağı üzere futbol günümüzde hızla değişmektedir. Futbolun karakteristiği, kulüplerin organizasyonu, taraftarların özellikleri, statların nitelikleri, futbolcuların fiziksel ve teknik kapasiteleri hatta topun yapısı bile değişmektedir. Geçmişin yarı profesyonel futbolcularının yerini artık milyonlarca dolar kazanan futbolcular almaya başlamıştır. Futbolun dünya daki toplam dışsal etkisinin yani televizyon (yayın) ve lisanslı ürün satış gelirlerinden, sponsorların katkı ve bağışlarına, reklâm ve bilet satış gelirlerinden, transfer harcamalarına kadar ortalama 500 milyar do- lar olduğu belirtilmektedir. İşte böylesine bir endüstri kolu haline gelmiş futbolu seyredenlerin sayısı da günden güne artmaktadır. Futbol sporunun, gelişmiş medya aracılığıyla dünya daki 3 milyar insana ulaştığı vurgulanmaktadır. Bu değişen ve gelişen yapı içerisinde özellikle Avrupalı kulüpler, futbol pastasındaki paylarını daha da arttırabilmenin arayışı içindedirler. Özellikle Avrupa daki üst düzey futbol kulüpleri, karlarını maksimize edecek şekilde yeniden yapılanmaya yönelmektedirler. Öyle ki, günümüzde birer iş organizasyonuna dönüşen ve 100 milyon dolarlık bütçelere ulaşabilen futbol kulüplerinin yönetimleri artık klasik yöntemlerle yönetilemez duruma gelmiştir. Böylece de kulüplerini klasik yöntemlerle yöneten yöneticiler, yerlerini çağdaş ve profesyonel yöneticilere bırakmak durumuyla karşı karşıya kalmışlardır. Türkiye deki üst düzey liglerde mücadele eden kulüplerde bu gelişmelerin dışında kalmamalıdırlar. Futbolun artık endüstriyel bir iş kolu haline gelmesi, onu iktisadi, mali, hukuksal ve organizasyonel yönlerden önemli değişimlere maruz bırakmıştır. Futbolun küresel anlamdaki bu değişim ve gelişimi, futbol kulüplerinin artık sıradan birer sportif organizasyondan, ekonomik organizasyona dönüştüğünü göstermektedir. Bu anlamda, genelde Türk Futbolu, özelde de futbol kulüplerinin, gelişmeleri takip ederek ve bu kaçınılmaz değişim ve gelişimi kavrayarak rekabette kendilerine yol açmaya çalışmaları, özellikle Türk Futbolunun gelişimi için oldukça önemli olabilecektir. Bu itibarla, Türk Futbolunun yönetimi genelinde işlenen konu, günümüzde özellikle başta 100 yılı aşkın üst düzey kulüplerimiz olmak üzere ülkemizdeki futbol kulüplerinin sorunlarını dikkate alarak, Türk futboluna olan etkilerini belirlemek ve Dünya Futbolunda önemli bir yeri ve konumu olan Avrupa Futbol organizasyonda yer alan kulüplerden örneklerle, kulüp yapılanmalarını inceleyerek karşılaştırmaktır. Anahtar kelimeler: Futbol, Kulüp, Yönetim 19
Biomechanical Analysis of Technique in Soccer Adrian LEES Research Institute for Sport and Exercise Sciences, Liverpool John Moores University, UK The analysis of technique in the performance of soccer skills is important for identifying faults in technique which can be corrected with the aim of improving performance. This paper considers how the analysis of technique in football may be undertaken using biomechanical methods. It starts by reviewing what is known about the soccer skills (particularly the kick) from a biomechanical perspective. It continues with a description and demonstration of phase analysis. This is the process of dividing up a movement into the preparation, retraction, action and follow through phases so that attention can be focused on the performance of each phase. The description of each phase also identifies key moments and critical features. Key moments are those points in time in which an important action is performed related to the skill. Critical features are observable aspects of a movement, and refer to body or limb positions and motions. Critical features are often related to coaching points. Phase analysis is essentially descriptive, based on observation. A deeper understanding is gained by considering the underlying movement principles associated with each phase, key moment and/or critical feature. A movement principle is a description of how to achieve a specific movement outcome based on sound mechanical and/or biomechanical principles. A number of movement principles that relate to football skills are explained. These in turn are based on biomechanical information, reviewed at the beginning of this presentation. A detailed example applied to the maximal instep kick in soccer is given. This begins by establishing relevant phases along with an identification of the key moments and critical features. Finally the movement principles relevant to each phase are established. This example will enable coaches to undertake a detailed analysis of skills, and through this process will be able to identify faults in technique, and in turn, improve technique and hopefully improve performance. 20
Üst Düzey Futbol Takımlarında Antrenman Planlaması, Programlaması ve Uygulama Örnekleri Yaşar SEVİM Gazi Üniversitesi, Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu, Ankara Sporcuların performanslarını artırma düşüncesi geçmişten günümüze uzanan süreçte bilim adamları ve antrenörlerin en önemli çalışma konularından birini oluşturmuştur. Bununla birlikte sportif başarının temelini oluşturan en öncelikli unsurlardan birisi de bilimsel verilere dayalı, genel ve branşa özgü deneyimlerle desteklenmiş modern antrenman planlaması ve uygulamalarının kullanılmasıdır. Antrenman, (Sevim), Bedensel ve psikolojik gücün, teknik ve taktik becerilerin, fizyolojik ve psikolojik yüklenmelerle düzeltilmesi ve en üst düzeye getirilmesi amaçlarına yönelik uzun süreli bir eğitim sürecidir. Bu süreçte tüm spor dallarında olduğu gibi futbol oyununda da belirlenen uzun ve kısa süreli amaçlara ulaşabilmek, iyi organize edilmiş bir antrenman planlaması ve periyotlaması ile mümkündür. Bu doğrultuda antrenman planlamasının amacı; amaca uygun bir sistematik sayesinde, antrenman ve müsabaka şartlarını koordine ederek futbolcunun müsabaka esnasında en iyi performansı ortaya koymasını sağlamak ve performans yeteneğinin geliştirilmesidir. Antrenman planlaması ana hatları ile aşağıdaki sürelere göre planlanır ve periyotlama içerisinde uygulamada geçerlilik kazanır. Antrenman planlaması içerisinde yer alan yıllık antrenman planı bir sezonluk faaliyet programı içerisinde belirlenen amaçlara ulaşmak için 3 aşamada uygulanır. Bunlar hazırlık dönemi, müsabaka dönemi ve geçiş dönemidir. Bir sezona, başlamadan önce takımın ön koşulları saptanmalı ve bilgi sahibi olunmalıdır. Bu ön koşullar; Görüldüğü gibi bu ön koşullar sporcuyu antrenörü ve kulübü içerir. Antrenman içeriğine göre niçin ve ne zaman verileceği ise amaçlar bölümünde olgunlaşır. Amaçlar uzun, orta ve kısa süreli olmak üzere üç aşamada hazırlanır. Periyotlama ise en basit ifade ile bir yıllık antrenman programının bölümlere ayrılmasıdır. Futbol antrenmanlarının periyotlamasın da hangi dönemde, hangi amacı gerçekleştireceğim sorusunun cevabını bilmek çok önemlidir. Türkiye profesyonel ligleri genellikle mayıs ortası veya sonunda biter. Gelecek yıl müsabaka Ağustos ortası veya sonuna doğru başlar. Aralık ayı ortasıyla Ocak ayı ortasında devre arası dinlenme verilir. Müsabakaların mayıs ayı sonlarına doğru bitmesi ile genellikle futbolculara temmuz ayına kadar izin verilir. Bu doğrultuda hazırlanan bir yıllık antrenman periyotlama örneği aşağıdaki şekildedir. 21
Bu beklentinin karşılanmasındaki en önemli unsurlardan biri de amacına uygun doğru antrenman planlaması, programlanması ve bunların uygulamaya yansımasıdır. Bu dönemde üst düzey takımlar 250 300 antrenman yapmakta ve yaklaşık hazırlık, lig, Türkiye kupası ve Avrupa kupası gibi çeşitli organizasyonlarda 40-50 müsabaka oynamaktadır. Oldukça karmaşık ve yoğun geçen bu sürecin etkili bir şekilde planlaması ve uygulanmasında antrenörlere oldukça büyük görevler düşmektedir. Özetle; Futbol oyunun kendine özgü bir yapısı vardır Günümüzde üst düzey futbol takımları Lig, Kupa, Avrupa Kupası ve Hazırlık müsabakaları olmak üzere bir çok organizasyonda yer almaktadır. Bu durum sporcular üzerindeki fizyolojik ve psikolojik baskıyı daha da artırmaktadır. Kaynaklar 1. Acar, M. F., Futbolda Çocuk ve Gençlerin Antrenmanları (Kuramsal Temelleriyle), Meta Basım, İzmir, 2000. 2. Bangsbo, J., Futbolda Fizik Kondisyon Antrenmanı, TFF Eğitim Yayınları, İstanbul, 1996. 3. Günay, M., ve Yüce İ, A., Futbol Antrenmanın Bilimsel Temelleri, 2. Baskı, Gazi Kitabevi, Ankara, 2001. 4. Matwejew L P., Antrenman Dönemlemesi, Der: Tanju Bağırgan, Bağırgan Yayınevi, Ankara, 2004. 5. Sevim Y., Antrenman Bilgisi, Nobel yayınevi, Ankara, 2007. 6. Sevim Y., Futbolda Antrenman Bilgisi, G.S.G.M. Yayınları, 1987. 7. Dietrich M, Carl Klaus, Lehnertz K., Handbuch Trainingslehre, Schorndorf, 1993. 8. Weineck J., Optimales Training, Erlangen, 1988. 9. Steinhöfer D., Grundlagen des Athletiktrainings, Philippka, Münster, 2003. Katkıda Bulunanlar * Arş. Grv. Harun KOÇ * Çalışmanın hazırlanması sırasında programlarını incelediğimiz İ.B. Belediyespor, Ankaragücü, Hacettepe, Beşiktaş ve Gençlerbirliği süper lig kulüplerimize teşekkür ederiz. 22