Birlikte Çalışmak Öğretmenler ve Davranış Analistlerinin Otizmli Çocuklarla İlgili Rolleri ve Sorumlulukları William L. Heward, Ed.D., BCBA-D The Ohio State University 1
Otizmli öğrencilerin özel eğitime gereksinimi vardır 2
Anahatlar Özel eğitimin amacı? Özel eğitimle ilgili ne özeldir (ya da olmalıdır)? Otizmli çocuklar için özel eğitim sağlamada öğretmenlerin ve davranış analistlerinin rolleri nedir? Otizmli çocuklar için eğitsel ürünleri en üst düzeye çıkarabilmek için uzmanlar ne yapmalıdır? 3
Özel Eğitim Nedir? 4
Özel Eğitim Nedir? Özel eğitimin esas amacı ya da esası öğretim temelli müdahale olmasıdır. Özel eğitimciler üç temel müdahale türü kullanırlar: Önleyici İyileştirici Telafi edici 5
Özel Eğitim Bireysel olarak planlanan, özelleştirilmiş, yoğun, amacayönelik öğretim. En etkili ve etik şekilde uygulandığında, özel eğitim aynı zamanda bilimsel-dayanaklı öğretim yöntemlerinin öğrenci performansının doğrudan ve sık ölçümlenmesi ile yönlendirildiği bir uygulamadır. From: W. L. Heward (2013). Exceptional Children: An Introduction to Special Education (10th ed.) (p. 33). Upper Saddle River, NJ: Pearson. 6
Özel Eğitimle Ilgili Özel Olan Nedir? bireysel olarak planlanmıştır özelleştirilmiştir yoğundur hedefe-yöneliktir bilimsel-dayanaklı öğretim yöntemleri öğrenci performansının doğrudan ve sık ölçümlenmesiyle yönlendirilir 7
Source: Exceptional Children: An Introduction to Special Education (9th ed.) by William L. Heward. 2009 by Pearson Education. 8
9
GÖZLERİNİZİ ÖDÜLDEN AYIRMAYIN! 10
Öğretmenin Rolü Öğrencilerin okuldaki, evdeki, toplum içindeki ve işyerindeki yaşamlarının kalitesini geliştirmek için kullanabilecekleri bilgi ve becerileri öğrenmelerine yardımcı olacak öğretimi desenle, uygula ve değerlendirmek. 11
Davranış Analistinin Rolü Öğrencilerin yaşamlarının kalitesini artırmak için kullanabilecekleri bilgi ve becerileri edinmeleri, genellemeleri ve kalıcılığını sağlamaları için öğretmenlerin çabalarını desteklemek 12
İyi öğretim en önemlidir 13
Öğretmenler: Değiştirilebilir değişkenlere odaklanın değiştirilebilir bir değişken Öğrencinin öğrenmesini güvenilir bir şekilde etkiler ve Öğretim uygulamalarıyla kontrol edilebilir (Bloom, 1980). örnekler: öğretim için ayrılmış zaman, bir dersteki etkinlikleri sıralaması, öğrenciler cevapları ayırt ediyor mu ya da önceden öğrendiklerini hatırlıyor mu, öğretimin temposu, hataların nasıl düzeltildiği örnek olmayanlar: genetik, biyo-kimyasal, sosyal ve kültürel faktörler 14
Öğretmenler: En yüksek düzeyde bağımsızlığı sağlayın kendini yöneten öğrenen 1. Click on Activity Photo 2. Look at Video kendini yönetme becerileri kendini savunma 3. Look at Cue to Play 4. Initiate Activity 5. Do Activity 6. Put Materials Away 15
Source: Exceptional Children: An Introduction to Special Education (9th ed.) by William L. Heward. 2009 by Pearson Education. 16
Öğretmenler: İleri görüşlü olun İşlevsel yaşam becerileri mesleki, toplumsal, boş zaman, ev-içi, özbakım okuldan yetişkinlik hayatına geçiş okul-sonrası çevreler 17
Öğretmenler: Öğretim uygulamalarının dikkatli kullanıcıları olun etkililikle ilgili iddialara şüpheyle yaklaşın iddia ne kadar büyükse şüpheniz de o kadar büyük olsun the bilimsel dayanağı sorgulayın hakemli çalışmalar? öğrenci performansının ölçümlenmesi? kendiniz test edin 18
Öğretmenler: Aile katılımını arttırın iki-taraflı iletişim işbirliği aile katılımının aynamodeli 19
Involving Parents of Students with Special Needs by Jill C. Dardig (Corwin Press, 2008) 20
Öğretmenler: Sınıftaki görevinizi hatırlayın Sınıfta değilsiniz keyif almanız için yaratıcılığınızı gösterin Uzman olarak sorumluluklarınız: öğrencilerin yaşam kalitesini geliştirin 21
Davranış Analistleri: Öğretmenlerin neler yaptığını öğrenin ve yaptıklarına saygı gösterin UDA nın uzman bilgisi çok önemli ancak yeterli değil Uzman gerekliliklerini ve bunların sonuçlarını kazanın Takım oyuncusu olun Sizin uzman olarak sorumluluğunuz öğretmenlerin en yüksek düzeyde etkili öğretimi desenlemesine, uygulamasına ve değerlendirmesine yardımcı olmaktır. 22
Davranış Analistleri: Öğretmenlere öğrencilerinin en fazla yarar sağlayacağı hedef davranışlar belirlemelerinde ve değişiklikler yapmalarında yardımcı olun UDA, hangi davranış değişikliklerinin çocuğa en fazla yararı sağlaması için hangi sırada sunulması ve hangi tekniklerle uygulanması gerektiğini tutarlı olarak çalışan disiplin alanıdır. - Donald M. Baer (2005) 23
Otizmli bir çocuğun öğrenmeye ihtiyaç duyduğu her şeyi öğretemezsiniz Bir öğrencinin öğrenmeye ihtiyaç duyduğunu bildiğiniz her şeyi öğretmeyi planlamak başarısızlığı davet eder. Ne öğrenci ne de öğretmen (ler) o kadar fazla davranış değişikliğini gerçekleştirebilecek kadar çok zaman ve kaynağı sağlamak için kendini adayamaz. 24
Otizmli bir çocuğun öğrenmeye ihtiyaç duyduğu her şeyi öğretemezsiniz Bir öğrencinin öğrenmeye ihtiyaç duyduğunu bildiğiniz her şeyi öğretmeyi planlamak başarısızlığı davet eder. Ne öğrenci ne de öğretmen (ler) o kadar fazla davranış değişikliğini gerçekleştirebilecek kadar çok zaman ve kaynağı sağlamak için kendini adayamaz. Bazen «küçük düşünmek» en büyük öğrenme kazançlarını sağlar, çünkü en önemli ve yapılabilir davranış değişikliklerini gerçekleştirecek öğretim kaynaklarına odaklanır. 25
Otizmli bir çocuğun öğrenmeye ihtiyaç duyduğu her şeyi öğretemezsiniz Bir öğrencinin öğrenmeye ihtiyaç duyduğunu bildiğiniz her şeyi öğretmeyi planlamak başarısızlığı davet eder. Ne öğrenci ne de öğretmen (ler) o kadar fazla davranış değişikliğini gerçekleştirebilecek kadar çok zaman ve kaynağı sağlamak için kendini adayamaz. Bazen «küçük düşünmek» en büyük öğrenme kazançlarını sağlar, çünkü en önemli ve yapılabilir davranış değişikliklerini gerçekleştirecek öğretim kaynaklarına odaklanır. Potansiyel hedef becerilerinizi (HB) daraltmak için önce aday HB birbirleriyle ilgili olmaları açısından değerlendirin ve sonra en önemlilerini öncelik sırasına dizin. 26
Potansiyel HB Birbiriyle İlgili Olmasını Değerlendirme Cooper, Heron, & Heward (2007), Applied Behavior Analysis, 2nd ed. (p. 57). Pearson Education. 27
Potansiyel HB Öncelik Sırasına Dizme Cooper, Heron, & Heward (2007), Applied Behavior Analysis, 2nd ed. (p. 64). Pearson Education. 28
Potansiyel HB Öncelik Sırasına Dizme Cooper, Heron, & Heward (2007), Applied Behavior Analysis, 2nd ed. (p. 64). Pearson Education. 29
Davranış Analistleri: İşlevine odaklanın, şekline değil Davranışın işlevinin analizi, onun şeklini analiz etmekten daha kullanışlı bilgiler ortaya çıkarır. Aynı şeyler davranışı değiştirmek için desenlenmiş müdahaleler için de geçerlidir. Bir öğretim uygulamasının yapısından ya da şeklinden (nasıl göründüğü) çok ürünleri birincil öncelikli olmalıdır The same holds true for interventions designed to change behavior. Bir uygulamanın etkili sayılabilmesi için öğrencilere ne kadar öğrenme olanağı sunduğu ve bunun sonucu olarak da öğrendikleri bilgiyi ve becerileri ne kadar kullandıklarına bağlıdır. 30
Davranış Analistleri: Daha fazlanın her zaman daha iyi tercih değerlendirmelerinin zaman alıcı olması karmaşık gözlem ve ölçümleme sistemleri her öğretim programı için deneysel bir desen diğerlerini verilerle rahatlatmak ancak «hikayeyi» unutmak 31
UDA Kendi Kendini Düzeltir Doğrudan ve sık ölçümleme UDA yı oluşturur. Öğretmenlerin kendi başarılarını ve aynı derecede önemli olarak da kendi başarısızlıklarını denetlemelerini sağlar. Veri toplamayan öğretmenler iki temel hatayı yapmaya adaydır. 32
Öğretim yaptığın sürece ölçümle. Sonra da elde ettiğin veriye dikkat et. Rodney Cavanaugh 33
Davranış Analistleri: Öğretmenlere öğrenmenin genellenmesi ve kalıcılığı için yardımcı olun yetersiz beceri edinimi «öğret ve umut et» güvenilemez bir yöntem UDA dan genellenen ürünleri sağlamak için stratejiler ve taktikler: doğal ortamda bulunan uyaran durumları ve tepki beklentilerinin tüm çeşitlerini öğretin öğretim ortamını genelleme ortamına benzer hazırlayın genelleme ortamlarında pekiştirece ulaşımı mümkün olan en üst düzeye çıkarın 34
Source: Exceptional Children: An Introduction to Special Education (9th ed.) by William L. Heward. 2009 by Pearson Education. 35
Davranış Analistleri: Okullardaki rolünüzü unutmayın Sizin göreviniz şunlar değildir: eğitimcilerin davranış analisti haline dönüşmesini sağlamak öğretimsel müdahaleleri araştırma çalışmalarına dönüştürmek Davranış analizinde yapmanız gerekenlerin yerine getirilmesini sağlamak Öğretmenlerin teknik terminoloji kullanmasını sağlamak Uzman olarak sorumluluğunuz öğretmenlerin mümkün olan en etkili bir öğretimi desenlemesine, uygulamasına ve değerlendirmesine yardım etmektir. 36
Öğretmenler ve Davranış Analistleri: «Bilmiyorum» demenin normal olduğunu unutmayın Aileler sizin cevaplayamayacağınız sorular soracaklardır ya da sizin sağlayamayacağınız hizmetler isteyeceklerdir. Kişinin uzmanlık sınırlarını bilmesi uzmanlığın gerçek işaretidir. «bunun cevabını bilmiyorum, ama bulmanıza yardımcı olabilirim.» diyebilirsiniz. 37
Öğretmenler ve Davranış Analistleri: Uzman gelişiminizi sürdürün bilimsel dayanaklı uygulamalarla ilgili bilginizi genişletin ve tazeleyin. İlgili kaynakları okuyun, iş arkadaşlarınızla konuşun, lisans sonrası eğitiminizi (yaşam boyu eğitim) sürdürmek için dersler alın, bu konferans gibi konferanslara katılın! 38
Anne-babalar ve Aileler: Çocuğunuzun gelişimini gösteren verileri görmek isteyin (eğer önemliyse ısrarcı olun). 39
Anne-babalar ve Aileler: Çocuğunuzun gelişimini gösteren verileri görmek isteyin (eğer önemliyse ısrarcı olun). Çocuğunuzla çalışan uzmanlara onların çabalarını ne kadar takdir ettiğinizi belli edin. 40
Hepimiz: Vaz geçmeyin! Bir başarısızlık her zaman bir hata değildir: O koşullarda yapılabileceğin en iyisi olabilir. Gerçek hata denemekten vaz geçmektir. - B. F. Skinner 41
GÖZLERİNİZİ ÖDÜLDEN AYIRMAYIN! 42
Teşekkürler! Bu sunuyla ilgili sorular ve dönütler için e-posta yollayabilirsiniz: heward.1@osu.edu 43