Doğumun Aktif Fazında Uygulanan Hidroterapinin, Doğum Süreci, Anne Memnuniyeti ve Doğum Sonrası Ebeveynlik Davranışı Üzerine Etkisi EBE SEMRA TUNCAY* YRD. DOÇ DR. SENA KAPLAN ** DOÇ.DR. ÖZLEM MORALOĞLU TEKİN * * Sağlık Bilimleri Üniversitesi Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi ** Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Anabilim Dalı
Suyun doğum eyleminin; İkinci evresinde kullanımı Suda Doğum Birinci evresinde kullanımı ise Hidroterapi Hidroterapi uygulanma formları; 1. Ayakta duş 2. Doğum havuzunda göğüs uçlarına kadar suya girme şeklinde uygulanmaktadır. 2
Non-farmakolojik ağrı azaltıcı yöntemler Masaj Terapötik dokunma Sakral baskı Sıcak ve soğuk uygulamalar Hidroterapi Efloraj Dikkat odaklama Dikkat dağıtma Geribildirim ile gevşeme Solunum teknikleri Hipnoz Müzik TENS Hayal Etme Biofeedback Yoga Aromaterapi Doğum öncesi eğitim Hareket ve pozisyon değişikliği
AMAÇ Doğumun aktif fazında (servikal açıklık 5-10 cm arasında iken) suya daldırma tipinde uygulanan hidroterapinin Doğum süreci Doğum algısı Doğum sonrası ebeveynlik davranışı üzerine etkisi değerlendirmek amacıyla yapılmıştır. 4
Araştırmanın Evreni ve Örneklemi Prospektif deneysel kontrollü klinik çalışma Sağlık Bilimleri Üniversitesi Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim ve Araştırma Hastanesi nde 07 Kasım 2015-30 Haziran 2016 tarihleri arasında uygulanmıştır. 40 gebe müdahale, 40 gebe çalışmanın kontrol grubunu oluşturmuştur.
Örneklem Seçim Kriterleri (1) 18 35 yaş aralığında 37. ve 40. gebelik haftaları arasında, primipar ve tek fetüsü olan, baş prezantasyonu bulunan, tahmini fetal ağırlığı 2500-4000 gram arasında olan Gebelik öncesi ve gebelikte bir sağlık sorunu, Vajinal enfeksiyonu veya bulaşıcı bir hastalığı olmayan Yaşamsal bulguları normal aralıkta olan
Örneklem Seçim Kriterleri (2) En az 20 dakikalık nonstres test (NST) de reaktif olan, her on dakikada 3 ya da daha fazla kontraksiyonu olan Erken membran rüptürü (EMR) olmayan ya da EMR olanlardan membranların açılış saatinden itibaren 6 saat geçmemiş olan Herhangi bir iletişim ve ortopedik engeli olmayan Çalışmaya katılmayı gönüllü olarak kabul eden onam formunu imzalayan gebe kadınlar dahil edilmiştir. Dışlanma kriterleri: Örneklem seçim kriterlerine uymayan gebeler çalışmaya dahil edilmemiştir.
ÇALIŞMA SIRASINDA ÇIKARILMA KRİTERLERİ Annenin çalışmaya dahil olmaktan vazgeçmesi, Uygulama süresinde; üst üste yarım saat aralıkla ateş ölçümünün 38 C ve üzerinde olması Fetal kalp atımlarında anormal değişimler Doğum sürecinde farmakolojik analjezik yöntemler uygulanması 8
Veri toplama araçları Gebe Tanılama Formu Gebe İzlem Formu- Natal Gebe İzlem Formu- Postnatal Doğum Sonrası Ebeveynlik Davranış Ölçeği Doğum Duygulanım Ölçeği olmak üzere toplam beş form kullanılmıştır.
Araştırmanın Uygulaması Araştırma dört aşamada yürütülmüştür. BİRİNCİ AŞAMA Doğum için başvuran gebelerin karşılanması Gebelere hidroterapi konusunda bilgi verilmesi Deney Hidroterapinin konusunda bilgi ve eğitim broşürünün verilmesi, suda doğum onam formunun imzalanması Gebe Tanılama Formu nun uygulanması, Kontrol Gebe Tanılama Formu nun uygulanması, İKİNCİ AŞAMA Gebelerin suda doğum ünitesine kabulü Servikal açıklık 5cm Gebe İzlem Formu nun uygulanması Hidroterapi uygulanması (Servikal açıklık 5-10 cm arasında) Gebelerin doğum ünitesine kabulü Servikal açıklık 5cm Gebe İzlem Formu nun uygulanması Birinci İzlem (Servikal açıklık 6cm) Gebe İzlem Formu nun uygulanması Hidroterapi uygulanması (devam) Birinci İzlem (Servikal açıklık 6cm) Gebe İzlem Formu nun uygulanması. ÜÇÜNCÜ AŞAMA Gebelerin Doğum Odasına Alınması Postnatal İzlem Formu nun Uygulanması Doğum Sonrası Ebeveynlik Davranış Ölçeği nin Uygulanması DÖRDÜNCÜ AŞAMA Postpartum 12. Saat içinde Doğum Duygulanım Ölçeği nin uygulanması 10
Müdahale grubuna hidroterapi uygulanması 11
Verilerin Değerlendirilmesi Araştırma verisi SPSS (Statistical PackageforSocialSciences) for Windows 23.0 (SPSS Inc, Chicago, IL) aracılığıyla bilgisayar ortamına yüklenip değerlendirilmiştir. İstatistiksel anlamlılık düzeyi p<0.05 olarak kabul edilmiştir
1. Gebelerin Sosyo-demografik ve Obstetrik Özelliklerine İlişkin Bulgular Tablo Gebelerin bazı sosyo- demografik özelliklerine ilişkin bulguların çalışma gruplarına göre dağılımı a. p 0.05 anlamlı. 13
1. Gebelerin Sosyo-demografik ve Obstetrik Özelliklerine İlişkin Bulgular Tablo Gebelerin doğuma ilişkin endişe yaşama durumlarının çalışma gruplarına göre dağılımı a. Fisher tam olasılık testi kullanılmıştır, p 0.05 anlamlı. b.bu soruyu sadece doğuma yönelik endişe yaşayanlar cevaplandırmıştır, yüzdeler n üzerinden alınmıştır. c.pearson ki-kare (χ2) testi kullanılmıştır, p 0.05 anlamlı
2.Doğum Sürecine Yönelik Bazı özelliklere İlişkin Bulgular Tablo: Doğum eyleminde farklı servikal açıklıkta VAS skor ortalamalarının çalışma gruplarına göre dağılımı a. Mann Whitney U testi kullanılmıştır, p 0.05 anlamlı b. 0.001 ileri düzeyde anlamlı.
2.Doğum Sürecine Yönelik Bazı özelliklere İlişkin Bulgular Tablo Doğum sürecinin farklı evrelerinde geçen sürenin çalışma gruplara göre dağılımı a. Mann Whitney U testi kullanılmıştır, p<0.05 anlamlı
3.Doğum Sonu Döneme Yönelik Bazı Özelliklere İlişkin Bulgular Tablo Çalışma gruplarına göre Doğum Duygulanım Ölçeği ve Doğum Sonu Ebeveynlik Davranış Ölçeği puan ortalamalarının dağılımı a. Mann Whitney U testi kullanılmıştır, p<0.05 anlamlı 17
SONUÇ Araştırmamızda hidroterapi uygulamasının doğumun aktif faz ve ikinci evre süresini kısalttığı, doğum sürecinde algılanan ağrıyı azalttığı, doğum algısını ve doğum sonu ebeveynlik davranışını olumlu yönde etkilediği belirlenmiştir.
Öneriler Hidroterapinin bir uzmanlık alanı olarak yaygınlaştırılması ve bu alanda sertifika programlarının açılması, hemşire/ebelerin doğum ünitelerinde hidroterapi uygulamasını kullanabilmeleri önerilmektedir.
TEŞEKKÜR EDERİM 20
21