Öğretmen El Kitabı Sağlıklı Beslenme Davranışı Geliştirme Modülü (3. Sınıf)

Öğretmen El Kitabı Sağlıklı Beslenme Davranışı Geliştirme Modülü (3. Sınıf)

İçindekiler Hoş Geldiniz... 2 Ana Mesajlar... 3 Neden Ana Mesajlar?... 3 Eğitim Programının Okullarda Kullanımı...3-4 Yemekte Denge Eğitim Programı...4-5 Ana Mesajlar ve Öğrenme Amaçları... 6 Ders Programları...7-8 Proje Web Sitesinden İndirilebilen Materyaller... 9 Ders Programları-1...10-11 Ders Programları-2...12-13 Bu yayın T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü ve Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Enstitüsü Vakfı iş birliği ile yürütülen Yemekte Denge Eğitim projesi için hazırlanmış ve basılmıştır. 4. Basım Aralık 2014 (Güncellenmiş basım) 8.500 adet

Hoş Geldiniz Ana Mesajlar Sağlıklı beslenme modülü 5 ana mesajı içerir. Bunlar: HOŞ GELDİNİZ Sizler için hazırlamış olduğumuz bu modüler kitapçık, Millî Eğitim Bakanlığı (MEB) ile Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Enstitüsü Vakfı işbirliği çerçevesinde yürütülen eğitim projesinde öğrencilerin sağlıklı beslenme kavramını keşfetmeleri için size yardımcı olacak bir materyaldir. Bu projenin hedef kitlesini 2-4. sınıflarda yer alan öğrenciler oluşturmaktadır. Yemekte Denge Eğitim proje içeriği Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Bölümü Öğretim Üyesi ve Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Enstitüsü Vakfı Bilim Kurulu Üyesi Prof.Dr. H. Tanju Besler yönetiminde hazırlanmış olup, eğitimin modüllerinin planlanması T.C. Milli Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı nın güncel Öğretim Programları içeriğine (http://ttkb.meb.gov.tr/ www/ogretim-programlari/icerik/72) dikkat edilerek Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü öğretim üyesi Doç.Dr. Hünkar Korkmaz tarafından hazırlanmıştır. Elinizdeki bu kitapçık 3. sınıf düzeyinde okutulan derslerin öğretim programlarında yer alan kazanımlara uygun olarak güncellenmiştir. 1. Dünyanın dört bir yanındaki insanlar yemek veya atıştırmalık olarak farklı besinleri seçerler. Tüketilen besinlerin toplam miktarına ve besin çeşitlerine diyet denir. 2. Sağlıklı beslenme, sağlıklı beslenme tabağı olarak tarif edilen çeşitli besinlerin dengeli bir biçimde tüketilmesiyle oluşur. 3. Canlı ve sağlıklı olmak için besinlere ihtiyaç duyarız. Besinler vücudumuzun ihtiyaç duyduğu enerji ve besin öğelerini sağlarlar. 4. Beslenmede çeşitli besinlere ihtiyaç duyulur, çünkü farklı besinler sağlık için gerekli olan farklı bileşenler içerirler. Bu bileşenler; besin öğeleri, su ve liftir. 5. Aktif olmak ve kendimize iyi bakmak sağlığımız açısından önemlidir. Neden Ana Mesajlar? 5 ana mesaj sağlıklı beslenmenin öğretilmesi konusunda kapsamlı ve yenilikçi bir yaklaşımın sağlanması için geliştirilmiştir. Ana mesajlar sürekliliği olan ve okullarda yayılımı amaçlayan bir çerçeve sunmaktadır. Bu çerçeve kullanılarak öğrencilere besinlerin enerji ve besin öğesi kaynağı olduğu öğretilecek, beslenmede çeşitlilik ve dengenin önemi anlatılacak, besinlerin vücut için enerji sağladığı ve bunun besinlerin içindeki bazı besin öğeleri yoluyla sağlandığı öğretilecektir. Projenin bütününde bu yaklaşım, öğrencilerin sağlıklı beslenme alışkanlığını günümüzde ve gelecekte kendi yaşamlarında uygulayabilmelerini öngörmektedir. Temel içeriğin anlaşılmış ve net bir şekilde öğrenilmiş olduğundan emin olmak için her bir mesajın sırayla öğretilmesi tavsiye edilmektedir. Ana mesajlar dersinizi istediğiniz gibi yönlendirebileceğiniz şekilde oluşturulmuştur. Eğitim Programının Okullarda Kullanımı Temel eğitim çağındaki öğrencilerin fizyolojik ve psikolojik açıdan kaliteli ve uzun bir yaşam sürmeleri için yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanmaları, günümüzde ülkelerin eğitim politikaları üzerinde sıklıkla durduğu konuların başında gelmektedir. Ülkemizde de çoçuklarımızın yeterli ve dengeli beslenme alışkanlığı kazanmalarına katkı sağlamak amacıyla bir çok çalışma yapılmaktadır. Yemekte Denge Eğitim Projesi de bu çalışmaların bir tanesidir. Proje kapsamında yeterli ve dengeli beslenme konusunda materyaller geliştirilmiştir. Bu materyallerin eğitim programı doğrultusunda kullanımına yönelik öğretmenler ve ebeveynler için eğitimler düzenlenmektedir. 2 3

Eğitim Programının Okullarda Kullanımı Yemekte Denge Eğitim Programı Yemekte Denge Eğitim Projesi nin içeriği resmi öğretim programlarına uygun olarak ders saatleri içerisinde öğrencilere el kitabında önerilen şekilde aktarılacaktır. Eğitimlerde, eğitim programında belirtilen açıklamalar doğrultusunda okullarda gerekli çalışmalar planlanmakta, uygulanmakta ve uygulama sonuçları izlenerek raporlanmaktadır. Bundan dolayı okullarda düzenlenecek eğitim çalışmalarına tüm personelin katılımın sağlanması, ders içi ve ders dışı etkinliklerde eğitim programında yer alan konulara ilişkin işlenişlere yer verilmesi, ailelere yönelik toplantı, seminer vb. çalışmaların düzenlenmesi, öğrencilerin etkin katılımına yönelik yarışmalar, sergiler, kulüp çalışmaları gibi faaliyetlerin yapılması önem arz etmektedir. Derinleştir Öğrenme Etkinlikleri Ön Yaşantılar-Öğrenmeye Hazırlık 4. Sınıf Derinleştir Yemekte Denge Eğitim Programı Yukarıda bahsedildiği üzere, 2-4. sınıf düzeyindeki çocuklar için geliştirilen sağlıklı beslenme eğitim programı 5 ana mesaj içerir. Doküman her bir mesajın nasıl öğretileceğine yönelik önerileri içermektedir. Sizin için hazırlanmış olan ders işleyiş planı kullanıma en uygun kaynaklara işaret eder. Listelerde belirtilen materyallere www.yemektedenge.org ve www.yemektedenge.com web sitelerinden de ulaşabilirsiniz. Yer alan açıklamalar ve internetten indirilebilen kaynaklar, çerçeve program el kitabında öneri şeklindedir. Okul şartlarınıza ve sınıftaki çocuklara göre en uygun olduğunu düşündüğünüz yöntemi tercih edebilirsiniz. Ders programı sizin için yardımcı bir materyaldir. Program içindeki materyallerin hepsini veya bir kısmını kullanmayı tercih edebilirsiniz. Yemekte Denge Eğitim Projesi, öğrenmede, interaktif aktivitelerin kullanımında bilgi ve iletişim teknolojilerini tamamıyla destekler. PowerPoint sunumları sınıf içinde doğrudan kullanabilirsiniz. Derinleştir Öğrenme Etkinlikleri Öğrenme Etkinlikleri Ön Yaşantılar-Öğrenmeye Hazırlık Ön Yaşantılar-Öğrenmeye Hazırlık 3. Sınıf 2. Sınıf Elinizdeki bu programın içeriği çağdaş öğretim programlarının ve ülkemizde 2004-2005 öğretim yılından itibaren geliştirilen öğretim programlarının içerik düzenleme yaklaşımlarına uygun olarak sarmal yaklaşıma göre yapılandırılmıştır. Yaklaşımın sembolik gösterimi görselde sunulmaktadır. Bu bağlamda 5 ana mesaj her sınıf düzeyinde öğretim programlarının kazanımları ve öğrenci gelişim özellikleri dikkate alınarak verilmektedir. Mesajların altında yer alan öğrenme kazanımlarınınsa tamamı ya da birkaçı konu özelliğine ve öğrencilerin ön yaşantılarına dayalı olarak verilmektedir. Ana mesajlar ve mesajların altında yer alan öğrenme amaçları listede yer almaktadır. 4 5

Ana Mesajlar ve Öğrenme Amaçları Ders Programları Mesaj No Ana Mesaj 1 Dünyanın dört bir yanındaki insanlar yemek veya atıştırmalık olarak farklı besinleri seçerler. Tüketilen besinlerin toplam miktarına ve besin çeşitlerine diyet denir. 2 Sağlıklı beslenme, sağlıklı beslenme tabağı olarak tarif edilen çeşitli besinlerin dengeli bir biçimde tüketilmesiyle oluşur. Öğrenme Amaçları 1.a. Dünyanın dört bir yanındaki insanların besin tercihlerinin çeşitli faktörlere bağlı olduğunu bilir. Beslenme tercihleri; besinlere erişilebilirlik, tercihler, imkânlar, zaman ve kültür gibi nedenlerle kişiden kişiye değişir. 1.b. Sağlıklı beslenme için çeşitli besinlerin dengeli bir şekilde tüketilmesinin gerekli olduğunu kavrar. 1.c. Farklı beslenme şekillerinin, benzer besin bileşenlerinin farklı şekilde birleştirilmesinden oluşabileceğini fark eder. 2.a. Beslenme Tabağı nda tarif edilen 5 besin grubuna göre bilinmeyen yemeklerin veya bu besinlerin karışımlarının nelerden oluştuğunu belirler ve sınıflandırır. 2.b. Sağlıklı Beslenme Tabağı ndaki besin gruplarının farklı oranlardan oluştuğunu gözlemler ve bu oranları kendi diyetleriyle ilişkilendirir. 2.c. Kendisi veya başkaları için öğünler ya da menüler hazırlarken Sağlıklı Beslenme Tabağı nı kullanır. Ders programı; bir ya da birkaç ders süresi içinde planlanan öğrenme kazanımlarının öğrenciye nasıl kazandırılacağını gösteren etkinliklerin kapsandığı bir plandır. Bu çalışmada hazırlanan ders programları Yemekte Denge Eğitim Projesi kapsamında 2-4. sınıf düzeyindeki öğrencilerin sağlıklı beslenme davranışı geliştirebilmeleri için farklı besinler ve beslenme içerikleri hakkında öğretmenlere yardımcı olacak biçimde güncellenmiştir. Her sınıf düzeyi için hazırlanan ders programları aşağıdaki başlıklardan oluşmaktadır. Ana Mesaj Öğrenme Amaçları İlgili Ders İlgili Tema/Ünite/Konu Öğretim Programının İlgili Kazanımları Önerilen Etkinlikler Önerilen Öğretim Yöntem ve Teknikleri Önerilen Materyaller 3 Aktif ve sağlıklı olmak için besinlere ihtiyaç duyarız. Besinler vücudumuzun ihtiyaç duyduğu enerji ve besin öğelerini sağlarlar. 4 Beslenmede çeşitli besinlere ihtiyaç duyulur, çünkü farklı besinler sağlık için gerekli olan farklı bileşenler içerirler. Bu bileşenler; besin öğeleri, su ve liftir. 5 Aktif olmak ve kendimize iyi bakmak sağlığımız açısından önemlidir. 3.a. Farklı türde gıdaların farklı miktarda enerji sağladığını fark eder. 3.b. Porsiyon olarak bilinen farklı miktardaki besinlerin farklı miktarda enerji sağladığını fark eder. 3.c. Vücudun farklı aktiviteler için farklı miktarda enerjiye ihtiyacı olduğunu fark eder. 3.d. Enerji ihtiyacının bireyden bireye farklılık gösterdiğini kavrar. 3.e. Sağlıklı olmak için enerji dengesinin sağlanması gerektiği çıkarımını yapar. 4.a. Tüm besinlerin besin öğesi sağladığını ifade eder. 4.b. Besinlerin bileşiminde yer alan karbonhidrat, yağ ve proteinin enerji sağladığını açıklar. 4.c. Aralarında vitamin ve minerallerin olduğu diğer besinlerin de vücudun sağlıklı olması için gerekli olduğu çıkarımını yapar. 4.d. Besinlerin sağladığı enerji ve besin öğesi miktarlarının yenilen porsiyona bağlı olduğunu açıklar. 4.e. Farklı besin öğelerinin işlevlerini açıklar. 5.a. Gün boyu fiziksel açıdan aktif olmamız gerektiğini kavrar. 5.b. Dişlerin sağlıklı olması için herkesin dişlerini günde en az iki defa fırçalaması gerektiğini kavrar. 5.c. Yemek yaparken, yerken ve besinlere dokunurken el yıkamanın ve hijyenik olmanın önemli olduğunu fark eder. 5.d. Herkesin vücudundaki su düzeyini gün boyunca yüksek tutması gerektiğini kavrar. Ana Mesaj Sağlıklı beslenme davranışının geliştirilmesi için öğrencilere iletilmek istenen 5 ana mesajı kapsamaktadır. Öğrenme Amaçları Her bir ana mesaj için belirli öğrenme amaçları bulunmaktadır. Öğrenme amaçları 2-4. sınıf düzeyindeki öğrencilerin ana mesajla ilgili bilmesi ve anlaması gereken temel yeterlilikleri içermektedir. İlgili Ders Sağlıklı beslenme davranışının geliştirilmesi amacıyla öğrencilere iletilmek istenen ana mesaj ve kazandırılması istenen öğrenme amaçlarının ilişkilendireceği dersin adıdır. İlgili Tema/Ünite/Konu Sağlıklı beslenme davranışının geliştirilmesi amacıyla öğrencilere iletilmek istenen ana mesaj ve kazandırılması istenen öğrenme amaçlarının ilişkilendireceği dersle ilgili tema/ ünite/konu adıdır. Öğretim Programının İlgili Kazanımları Sağlıklı beslenme davranışının geliştirilmesi amacıyla öğrencilere iletilmek istenen ana mesaj ve kazandırılması istenen öğrenme amaçlarının ilişkilendireceği dersin Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı tarafından kabul edilen resmi öğretim programına ilişkin kazanımlardır. 6 7

Ders Programları Proje Web Sitesinden İndirilebilen Materyaller Önerilen Etkinlikler Bu bölümde öğretmenlerin sağlıklı beslenme davranışının geliştirilmesi amacıyla hazırlanan 5 temel mesajı ve içeriği gelişim düzeylerine uygun olarak öğrencilere nasıl öğreteceklerine yönelik ipuçları yer almaktadır. Ders programında yer alan etkinlikler, alıştırmalar ve sorulan sorular öneri niteliğindedir. Bu ders programı bireysel farklılıkları ne olursa olsun bütün öğrencilerin sağlıklı beslenme davranışı geliştirebilmeleri için hazırlanmıştır. Önerilen Öğretim Yöntemi ve Teknikleri Bu programda önerilen öğretim yöntemi ve teknikleri kavramıyla; 5 temel mesajın etkili bir şekilde iletilmesi ve bunlara ait öğrenme amaçlarının gerçekleştirilmesini sağlamak için öğrencilerin eleştirel, yaratıcı düşünme gibi üst düzey düşünme becerilerini ortaya çıkararak onları aktif kılan öğrenci merkezli teknikler vurgulanmaktadır. Bu düzeyde öğrencilerin gelişim özellikleri nedeniyle yaparak-yaşayarak öğrenme esastır. Önerilen Materyaller Yemekte Denge programının içerisinde yer alan ana mesajların ve öğrenme amaçlarının etkili bir şekilde gerçekleştirilmesi amacıyla hazırlanan öğretme-öğrenme ve ölçmedeğerlendirme materyallerini içerir. Bunlar internetten indirilebilen posterler, PowerPoint sunumlar ve alıştırma sayfaları gibi materyalleri kapsamaktadır. Her bir öğretim materyali için ayrı bir dosya adı bulunmaktadır. Örneğin: Dünyanın Dört Bir Yanında Sunumu Kaynakların tamamı aynı zamanda web sitesinde yer almaktadır. Öğretmen El Kitabı nı da benzer şekilde web sitesinden indirebilirsiniz ve sizin için oluşturulan ders planlarına ulaşabilirsiniz. Sınıf içi etkinliklerde kullanılmak üzere her bir ana mesaj için öğrenme-öğretme ve ölçmedeğerlendirme materyalleri geliştirilmiştir. İnternetten indirilebilen bu materyallerin isimleri ve açıklamaları aşağıda yer almaktadır: Alıştırma Sayfaları: Çocukların etkinlikler esnasında kullanabilecekleri fotokopiyle çoğaltılabilen materyallerdir. Kartlar: Farklı türdeki besinlerin resimlerinden oluşan, çıktı olarak alınabilen kartlardır. Bu kartları besinlerin sınıflandırılmasıyla ilgili etkinlikler yapılırken kullanmak idealdir. Elektronik-PowerPoint Sunumları: Sınıfta interaktif bir yazı tahtanız varsa birçok ana mesajın içinde yer alan bu sunumları kullanabilirsiniz. Sunumlar birçok soruyu ve sınıf içinde tamamlanan alıştırmaları da içermektedir. Sunum yaparken öğrencilerin zamanlı olarak etkinliğe katılabilmeleri için çıktı alabilirsiniz. Etkileşimli- İnteraktif Etkinlikler: Yemeğin içinde ne var? oyunu öğrencilerin yemeklerin içinde yer alan temel bileşenleri Sağlıklı Beslenme Tabağı nda yer alan 5 besin grubuna yerleştirmelerini gerektiren etkileşimli bir oyundur. Ayşe ve Mert oyunundaysa çocuklar günlük sağlıklı ve dengeli bir beslenme planı yaparlar. Bu iki oyunun yanı sıra Sağlıklı Beslenme Çantası, Dengeli bir Tabak Oluştur ve Enerjinin Dengesi oyunları da www.yemektedenge.com adresinde yer almaktadır. Bu oyunlar sınıf içi etkinlikler kapsamında veya internet üzerinden öğrencilere oynatılabilir. Öğretim materyallerini (besin kartları, PowerPoint sunumları vb.) taşınabilir belleklerinize indirmeniz ihtiyaç duyduğunuzda ya da teknik sıkıntılar nedeniyle internet erişiminizin olmadığı ya da sınırlı olduğu durumlarda hızlı bir şekilde çıktı almada sizlere kolaylık sağlayacaktır. Mesajların işleneceği ders programları erişilebilir farklı materyaller ve bu materyalleri nasıl kullanacağınıza ilişkin örnekler içerir. Tüm kaynakların özetlendiği liste aşağıda yer almaktadır. 8 9

Ders Programları -1 3. Sınıf Ders Programları -1 3. Sınıf Ana mesaj Mesaj 1: Dünyanın dört bir yanındaki insanlar yemek veya atıştırmalık olarak farklı besinleri seçerler. Tüketilen besinlerin toplam miktarına ve besin çeşitlerine diyet denir. Mesaj 2. Sağlıklı beslenme, sağlıklı beslenme tabağı olarak tarif edilen çeşitli besinlerin dengeli bir biçimde tüketilmesiyle oluşur. Mesaj 3: Aktif ve sağlıklı olmak için besinlere ihtiyaç duyarız. Gıdalar vücudumuzun ihtiyaç duyduğu enerji ve besin öğelerini sağlarlar. Öğrenme Amaçları 1.b. Sağlıklı beslenme için çeşitli besinlerin dengeli bir şekilde tüketilmesinin gerekli olduğunu kavrar. 2.a. Sağlıklı Beslenme Tabağı nda tarif edilen 5 besin grubuna göre bilinmeyen yemeklerin veya bu besinlerin karışımlarının nelerden oluştuğunu belirler ve sınıflandırır. 2.b. Sağlıklı Beslenme Tabağı ndaki besin gruplarının farklı oranlardan oluştuğunu gözlemler ve bu oranları kendi diyetleriyle ilişkilendirir. 2.c. Kendisi veya başkaları için öğünler ya da menüler hazırlarken Sağlıklı Beslenme Tabağı nı kullanır. Açıklama: Bu aşamada besin gruplarının adı verilmesi sadece işlevlerine göre besinlerin gruplandırılabileceği hissettirilir. 3.d. Enerji ihtiyacının bireyden bireye farklılık gösterdiğini kavrar. 3.e. Sağlıklı olmak için enerji dengesinin sağlanması gerektiği çıkarımını yapar. İlgili Ders: Fen Bilimleri İlgili Tema/Ünite/Konu 3.5.5. Sağlıklı Yaşam Konu/Kavramlar: Sağlık ve spor, dengeli beslenme, doğal ve sağlıklı ürünler İlgili Kazanımlar 3.5.5.1. Sağlıklı yaşam için gerekli olan durumların önemini kavrar ve günlük yaşamında uygular. Önerilen Etkinlikler Sağlıklı bir yaşam için neden farklı türden besinler yeriz? Neden sadece bir tek besin maddesiyle beslenmeliyiz? sorularıyla derse başlayınız. Farklı besin maddelerinin vücudumuz ve sağlığımız için işlevlerini açıklayınız. Hangi besinlerden ne kadar almamız gerektiğini açıklamak için sağlıklı beslenme tabağındaki besin gruplarının oranlarını öğrencilerinize inceleterek kendi beslenme programları ve diyetleriyle ilişkilendirmelerini sağlayınız. Dengeli bir beslenme tabağı oluşturmalarını oyun yoluyla sağlayınız. Dengeli bir tabak oluştur isimli interaktif oyundan yararlanabilirsiniz. Çeşitli besinlerin resimlerinden yararlanarak çocuklardan tanımadıkları besinleri belirleyip sınıflandırmalarını isteyiniz. Dergilerden kesilmiş resimlerden veya Besin Kartları ndan yararlanabilirsiniz. Resimleri Sağlıklı Beslenme Tabağı Alıştırma Sayfasına yapıştırabilirsiniz. Türkiye Besin Kartları nı kullanarak Türk yemeklerine daha yakından bakın. Bunlar birden fazla besin grubunu içeren yemeklerdir. Çocuklardan bu yemekleri oluşturan unsurları 5 besin grubuna ayırmalarını isteyin örneğin; pizza-hamur, et, sebze ve peynir gibi. Fotoğraf, dergi veya yemek kitaplarından da yararlanabilirsiniz. Çocuklar çalışmalarını kaydetmek için Yemeğin içinde ne var? çalışma sayfalarından birini kullanabilirler. Besin karışımlarını tanıtmak için veya pekiştirme amaçlı olarak Yemeğin içinde ne var? adlı interaktif oyundan yararlanabilirsiniz. Sağlıklı beslenme tabağının bir pasta grafiği gibi görülebileceğini, diyeti oluşturan farklı besin gruplarının oranını gösterdiğini anlatın. Sağlıklı Beslenme Tabağı posteri veya sunumundan yararlanın. Çocuklardan 1-2 gün boyunca yediklerini/içtiklerini not almalarını isteyin. Besin Günlüğü alıştırma sayfasından yararlanarak çocuklardan her besin grubundan ne kadar yediklerini saymalarını isteyin. Sağlıklı Beslenme Besin Listesi alıştırma sayfasından yararlanmaları gerekebilir. Yenilen besinlerin oranıyla Doğru Beslenme Tabağı karşılaştırılınca nasıl bir sonuç çıkıyor? Farklı gruplardan daha fazla/daha az yemeleri gerekir mi? Öğrencilerinize farklı yaşta, farklı meslek grubundaki, farklı hastalıkları olan ve farklı alanlarda spor yapan vb. insanların beslenme ihtiyaçlarının aynı olup olmadığını sorunuz. Bu konuda görsel materyallerden (resim, video vb.) yararlanabilirsiniz. Öğrencilerinize bu insanların neden farklı beslenme ihtiyaçları olabileceğini sorunuz. Öğrencilerinizin insanların bir işi yapabilmek için farklı düzeyde enerjiye ihtiyacı olduğunu ve enerji dengesi kavramını açıklayınız. Besinlerden enerji alırız ve farklı aktiviteler yoluyla enerjiyi kullanırız. Zaman içerisinde aldığımız enerjiden daha fazlasını tüketirsek kilo veririz. Aldığımız enerjiden daha azını tüketirsek kilo alırız. Enerji dengesini sağlarsak (aynı miktarda enerjiyi tüketirsek-kullanırsak) kilomuz aynı kalacaktır. Bu kavramı anlatmak için tahterevalli örneğinden yararlanabilirsiniz. Önerilen Öğretim Yöntemi ve Teknikleri Sunuş Yoluyla Öğretim Eğitsel Konular Grup Tartışması Önerilen Materyaller Dengeli Bir Tabak Oluştur İnteraktif Oyunu Türkiye Besin Kartları Türkiye Haritası Besin Kartları Sağlıklı Beslenme Tabağı Alıştırma Sayfası Ayşe ile Mert İnteraktif Oyunu Sağlıklı Beslenme Çantası İnteraktif Oyunu Yemeğin içinde ne var? İnteraktif Oyunu Sağlıklı Beslenme Tabağı Posteri Sağlıklı Beslenme Tabağı Sunumu Besin Günlüğü Alıştırma Sayfası Sağlıklı Beslenme Besin Listesi 10 11

Ders Programları -2 3. Sınıf Ders Programları -2 3. Sınıf Ana Mesaj Mesaj 4: Beslenmede çeşitli besinlere ihtiyaç duyulur, çünkü farklı besinler sağlık için gerekli olan farklı bileşenler içerirler. Bu bileşenler; besin öğeleri, su ve liftir. Mesaj 5: Aktif olmak ve kendimize iyi bakmak sağlığımız açısından önemlidir. Öğrenme Amaçları 4.a. Tüm besinlerin besin öğesi sağladığını ifade eder. Açıklama: Besin öğelerinin isimleri verilmez. 4.b. Besinlerin bileşiminde yer alan bazı besin öğelerinin enerji sağladığını açıklar. Açıklama: Karbonhidrat, yağ ve proteinin ismi verilmez. 4.c. Diğer besin öğelerinin de vücudun sağlıklı olması için gerekli olduğu çıkarımını yapar. Açıklama: Vitamin ve minerallerin ismi verilmeden konu hissettirilir. 5.a. Gün boyu fiziksel açıdan aktif olunması gerektiğini kavrar. 5.d. Herkesin vücudundaki su düzeyini gün boyunca yüksek tutması gerektiğini kavrar. İlgili Ders: Oyun ve Fiziki Etkinlikler Öğrencilerle, oyun ve fiziki etkinliklerden en az 2 saat önce yemek yemenin sonlandırılması ve uzayan etkinlikler sırasında su içilmesi gerekliliği nedenleriyle birlikte tartışılmalıdır. Öğrencilerden yakın çevrelerindeki oyun ve fiziki etkinlik imkânlarını araştırmaları istenebilir. Daha sonra bunlardan seçtikleri birine düzenli olarak katılımları teşvik edilmelidir. Katılım durumları takip edilmelidir. Öğrencilerin oyun ve fiziki etkinliklere katılımları sırasındaki sağlıkla ilgili (hijyen, temizlik, beslenme, su düzeyi vb.) davranışları takip edilmelidir. Riskli davranışlar sergileyenlere (örneğin; kendini çok zorlayanlara, uygun olmayan beslenme alışkanlığı sergileyenlere, yeterli düzeyde su almayanlara, ısınma ve soğuma alışkanlığı geliştirmeyenlere vb.) uygun dönütler verilmelidir. Önerilen Öğretim Yöntemi ve Teknikleri Grup Tartışması Sunuş Yoluyla Öğretim Önerilen Materyaller Sağlıklı Beslenme Tabağı Sunumu Besin Kartları İlgili Kazanımlar 17. Oyun ve fiziki etkinliklere katılırken dengeli ve düzenli beslenme alışkanlığı sergiler. 18. Fiziksel uygunluğunu destekleyici oyun ve fiziki etkinliklere düzenli olarak katılır. 19. Oyuna ve fiziki etkinliklere katılımda sağlığını koruma davranışları sergiler. Önerilen Etkinlikler Sağlığın korunması, büyüme ve gelişmenin, sağlanabilmesi için gerekli olan enerjiyle besin öğelerinin yaşa, cinsiyete, fiziksel aktivite ve özel duruma göre ihtiyaç kadar alınmasına yeterli ve dengeli beslenme dendiğini öğrencilerinize açıklayarak aşağıdaki bilgileri veriniz. Yeterli ve dengeli beslenmede ekonomi, diyette çeşitlilik, kalite ve süreklilik olmalıdır. Her öğünde mutlaka dört besin grubundan alınmalıdır. (Et ve ürünleri, süt ve türevleri, sebzeler, meyveler ve tahıllar.) Yeterli ve dengeli beslenmenin temel ilkelerini öğrencilerinize açıklayınız. * Beslenmede yaş, cinsiyet, fiziksel aktivite, özel durum (hamilelik, hastalıklar vb.) dikkate alınmalıdır. *Bireysel ihtiyacı karşılayacak miktar ve kalitede besin, bir gün boyunca öğünlere paylaştırılarak düzenli olarak tüketilmelidir. * Besinler beslenme ilkelerine uygun olarak hazırlanmalı, pişirilmeli ve saklanmalıdır. * Ekonomik ve taze besinler tercih edilmelidir. Öğrencilerinizin ekmek, et, süt, peynir gibi bazı besinlerin bize enerji verdikleri suyunsa enerji vermediği halde vücudumuz ve sağlığımız için önemli olduğu sonucuna ulaşmalarını sağlayınız. Dengeli ve düzenli beslenme kavramlarını tekrar hatırlatarak bunların oyun ve fiziki etkinliklerdeki önemi üzerinde durunuz. Daha Fazla Bilgi İçin Kaynaklar Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü tegm.meb.gov.tr Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Enstitüsü Vakfı www.sabriulkervakfi.org Yemekte Denge Eğitim Projesi Web Siteleri www.yemektedenge.com / www.yemektedenge.org Sabri Ülker Gıda Araştırmaları Vakfı, sağlıklı ve dengeli beslenmeyi teşvik eden çalışmalar yapmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, sağlıklı ve dengeli beslenme açısından bilimsel olarak da kabul edilen bilgilerin paylaşılması yine bilimsel olarak kabul görmüş standart ve kriterler çerçevesinde yürütülmektedir. Bu durum hiçbir şekilde herhangi bir marka ya da firmanın adının veya ürünlerinin tüketilmesinin önerilmesi ve/veya önerilmemesi anlamına gelmemektedir. Aksi bir tutumun sergilenmesinden Vakfımız hukuken sorumlu değildir. 12 13