KANADA Hızlı Tüketim Malları Yerinde Pazar Araştırması

KANADA Hızlı Tüketim Malları Yerinde Pazar Araştırması Mart 2014 HAZIRLAYANLAR Pınar ÖZPAK KARATAŞ Ayper EĞDİRİCİ SÖNMEZ T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü 1

İçindekiler Giriş...6 1. Kanada da Tüketici Tercihleri...8 1.1 Nüfus Yapısı...8 1.2 Kanada da Başlıca Tüketici Bölümleri...10 1.2.1. Yeni Doğan Ve Bebekler...10 1.2.2. Çocuklar...10 1.2.3. Büyük Çocuklar...11 1.2.4. Ergenler...11 1.2.3. Yüksek Öğrenim Gören Gençler...12 1.2.6. Genç Yetişkinler...12 1.2.7. Orta Yaşlı Yetişkinler...12 1.2.8. Yaşlı Yetişkinler...13 1.2.9. Emekliler...13 1.2.10. Tek Ebeveynli Haneler...14 1.2.11. Tek Kişilik Haneler...14 1.2.12. Çift Gelirli Çocuksuz Aileler...14 1.2.13. Aileler...15 2.Kanada nın Hızlı Tüketim Malları Dış Ticareti...16 2.1. Kanada Hızlı Tüketim Malları İthalatı...16 3.Türkiye nin Hızlı Tüketim Malları Dış Ticareti...20 3.1 İhracat...20 3.2 İthalat...22 4.Kanada Hızlı Tüketim Ürünleri Pazarı...25 4.1 Kanada da Perakende Gıda Harcamalarının Özellikleri...25 4.2. Kanada da Perakende Gıda Harcamaları...26 4.3.1. Kanada da Genel Harcama Yapısı...28 4.3.2 Kanada da Gıda Tüketimini Etkileyen Faktörler...29 4.3.2.1 Demografik Özellikler...29 4.3.2.2 Satın Alma Kararı...30 4.3.3 Helal Gıda Ürünleri...34 4.3.3.1 Helal Gıda Sertifikasyonu...35 4.3.3.2 Kanada Helal Gıda Sertifikası Veren Kuruluşlar...35 4.4 Kanada da Yeme İçme Alışkanlıkları...36 4.4.1 Kanada da Fast Food Tüketimi...36 4.4.2 Kanada da İçme Alışkanlıkları...36 4.4.3 Alkollü İçki Tüketimi...37 4.4.4 Alkolsüz İçki Tüketimi...37 5. Satış Potansiyeli Yüksek Olan Gıda Ürünleri...39 5.1 Çay...39 5.2 Şekerleme Ve Şekerli Mamüller Sektörü...40 5.2.1 Kanada Çikolata Sektörü...41 5.2.1.1 Kanada Çikolata Sektöründe Rekabetçi Yapı...43 5.2.1.2 Pazarda Geleceğe Yönelik Beklentiler...43 5.2.3 Kanada Şekerleme Sektörü...44 5.2.3.1 Kanada Şekerleme Sektöründeki Rekabetçi Yapı...45 5.2.3.2 Pazarda Geleceğe Yönelik Beklentiler...46 5.3.Kanada Sakız Sektörü...47 5.3.1.Kanada Sakız Sektöründeki Rekabetçi Yapı...48 5.3.2.Pazarda Geleceğe Yönelik Beklentiler...49 2

5.4 Kanada Bisküvi Sektörü...50 5.5. Kanada Zeytinyağı Sektörü...51 5.5.1. Kanada nın Zeytinyağı İthalatı...52 5.5.2. Kanada Perakende Zeytinyağı Pazarı...55 5.6. Özel Markalı Ürünler...56 6. Kanada Hızlı Tüketim Malları Dağıtım Kanalları...57 6.1. İndirim Mağazaları...57 Dağıtım Kanalları...58 6.2 Gıda Marketleri, Süpermarketler Ve Mega Marketler...58 6.2.4 Eczaneler...62 6.2.5. Bakkallar, Büfeler Ve Benzinlikler...62 7. Kanada Gıda Ürünleri İthalat Mevzuatı...64 7.1. Kanada Gıda Mevzuatının Genel Çerçevesi...64 7.2. Kanada Gıda İthalatında İlgili Kuruluşlar...64 7.2.1. Kanada Gıda Kontrol Ajansı...64 7.2.2. Kanada Sınır Hizmetleri Ajansı...65 7.2.3. Kanada Çevre Bakanlığı...65 7.2.4. Kanada Su Ürünleri Ve Okyanus Bakanlığı...65 7.2.5. Dış İşleri Ve Uluslararası Ticaret Bakanlığı...65 7.2.6. Kanada Sağlık Bakanlığı...66 7.2.7. Kanada Ölçüm Ajansı...66 7.2.8. Eyalet Ve Bölge Hükümetleri...67 7.3. Gıda Ürünleri İthalatı İle İlgili Hükümler...67 7.3.1. Sağlık Ve Gıda Güvenliği İle İlgili Hükümler...67 7.3.2. Etiketleme Kuralları...67 7.3.2.1. Net Ağırlık Bilgileri...68 7.3.2.2. İsim Ve Adres Bilgileri...69 7.3.2.3. Ürünün İçerik Listesi...69 7.3.3.4. Besin Değeri Tablosu...70 7.3.3.5. Yapay Aromalar...70 7.3.3.6. Son Kullanma Tarihi Raf Ömrü...70 7.3.3.7. Diğer Zorunlu Etiket Bilgileri...71 7.3.3.8. Işınlanmış Gıdalar...71 7.3.3.9. Geçici Olarak Pazara Sunuş İzni...72 7.3.3.10. Biyoteknolojik Yöntemlerle Üretilmiş Ürünler...72 8. Kanada Kozmetik Ve Kişisel Ürünler Pazarı...73 8.1. Kanada Cilt Bakım Ürünleri Pazarı...74 8.2 Kanada Renkli Kozmetik Ürün Pazarı...76 8.3 Kanada Saç Bakım Ürünleri Pazarı...77 8.4 Kozmetik Ürünler Ve Kişisel Bakım Ürünlerine İlişkin Düzenlemeler...79 8.5 Kanada Kişisel Bakım Ürünleri Yönetmeliği...80 8.6 Kozmetik Ürün Düzenlemeleri...81 8.6.1.Kozmetik Ürünlerde Etiketleme Konusundaki Düzenlemeler...81 9. Kanada Pazarına Giriş...83 10. Kanada Pazarı Gzft Analizi...85 11. Sonuç Değerlendirme...86 12. Faydalı Adresler...89 13. Kaynaklar...90 3

TABLOLAR Tablo 1: Yaş İtibariyle Kanada Nüfus Yapısı (000 kişi)...8 Tablo 2: Kökenleri İtibariyle Kanada Nüfus Yapısı (000 kişi)...9 Tablo 3: Etnik Gruplar İtibariyle Kanada Nüfus Yapısı (000 kişi)...9 Tablo 4: Kanada da Bebek ve 2 Yaşından Küçük Çocukların Toplam Nüfus İçindeki...10 Tablo 5:Kanada da Çocukların Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)...11 Tablo 6: Kanada da Büyük Çocukların Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)...11 Tablo 7: Kanada da Ergenlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)...11 Tablo 8: Kanada da Yüksek Öğrenim Gören Gençlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)...12 Tablo 9: Kanada da Genç Yetişkinlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)...12 Tablo 10:: Kanada da Orta Yaşlı Yetişkinlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)...13 Tablo 11: Kanada da Yaşlı Yetişkinlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)...13 Tablo 12: Kanada da Emeklilerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)...13 Tablo 13: Kanada da Tek Ebeveynli Hanelerin Toplam Nüfus İçindeki...14 Tablo 14: Kanada da Tek Kişilik Hanelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)...14 Tablo 15: Kanada da Çift Gelirli Çocuksuz Ailelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)...15 Tablo 16: Kanada da Ailelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000)...15 Tablo 17: Kanada nın Hızlı Tüketim Malları İthalatı (1000 Dolar)...16 Tablo 18: Kanada nın Hızlı Tüketim Malları İthalatında Başlıca Ülkeler (1000 Dolar )...18 Tablo 19:Türkiye nin Hızlı Tüketim Malları İhracatı (1000 Dolar)...20 Tablo 20: Türkiye nin Hızlı Tüketim Malları İhracatında Başlıca Ülkeler (Milyon Dolar)...21 Tablo 21:Türkiye nin Hızlı Tüketim Malları İthalatı (1000 Dolar)...22 Tablo 22: Türkiye nin Hızlı Tüketim Malları İthalatında Başlıca Ülkeler (Milyon Dolar)...23 Tablo 23: Ambalajlı Gıdaların Perakende Satışları 2007 2012...26 Tablo 24: Ambalajlı Gıdaların Perakende Satış Büyüme Oranları 2007 2012...27 Tablo 25: Ambalajlı Gıdaların Perakende Satışları Tahmini 2012 2017...27 Tablo 26: Harcama Tipleri İtibariyle Kanada Tüketim Yapısı (Milyon Kanada $ ı)...29 Tablo 27: Kanada da Alkollü İçki Tüketimi (lt/kişi)...37 Tablo 28: Kanada da Alkolsüz İçki Tüketimi (milyon lt)...38 Tablo 29: 2007 2012 Yılları Arası Dağıtım Kanallarına Göre Çikolata Satış Oranları (%).42 Tablo 30: 2013 2017 Yılları Arası Kategorilere Göre Öngörülen Çikolata Satış Miktarları ( Milyon Dolar)...43 Tablo 31: 2009 2012 Yılları Arası Şekerleme Pazarı Firma Pazar Payları (%)...45 Tablo 32: 2013 2017 Yılları Arası Kategorilere Göre Öngörülen Şekerleme Satış Miktarları ( Milyon Dolar)...47 Tablo 33:Tablo 33: 2008 2012 Yılları Arası Sakız Pazarı Pazar Payları (%)...48 Tablo 34: 2009 2012 Yılları Arası Sakız Pazarı Marka Pazar Payları (%)...48 Tablo 35: 2007 2012 Yılları Arası Dağıtım Kanallarına Göre Sakız Satış Miktarları (%)...49 4

Tablo 36: 2013 2017 Yılları Arası Kategorilere Göre Öngörülen Sakız Satış Miktarları ( Milyon Dolar)...49 Tablo 37: 2014 2017 Yılları Arası Kategorilere Göre Öngörülen Bisküvi Satış Miktarları ( Milyon Dolar)...50 Tablo 38: Kanada nın Toplam Zeytinyağı İthalatı (M:Ton, D: bin ABD $)...52 Tablo 39: Kanada nın Ülkeler İtibariyle Toplam Zeytinyağı İthalatı (M:Ton, D: bin ABD $)52 Tablo 40: Kanada nın Ülkeler İtibariyle Rafine ve Saf Zeytinyağı İthalatı (M:Ton, D: bin ABD $)...53 Tablo 41: Türkiye nin Kanada ya Zeytinyağı İhracatı (M:Ton, D: 1000 ABD $)...54 Tablo 42: Kanada nın Perakende Zeytinyağı Satışları Değeri (M: bin ton, D: Milyon CDN$)...55 Tablo 43: Kanada nın Perakende Zeytinyağı Satışlarındaki Değişim Oranı (%)...55 Tablo 44: Perakende Satış Kanalları...57 Tablo 45: Kanada Satış Kanalları...57 Tablo 46: Eyalet Kısaltmaları...59 Tablo 47: Mağaza Tipi ve Fiyat Kategorileri Kısaltmaları...59 Tablo 48: Loblaw...59 Tablo 49: Sobeys...60 Tablo 50: Metro Inc...61 Tablo 51: Kanada Safeway...61 Tablo 52: Overwaitea Gıda Grup...62 Tablo 53: Bakkallar ve Benzinlikler...62 Tablo 54: Kanada Kozmetik ve Kişisel Bakım Ürünleri satışları:...73 Tablo 55: Kanada Kozmetik ve Kişisel Bakım Ürünleri Satışları: 2012 2017...73 Tablo 56: Kanada Cilt Bakım Ürünleri Satışları: Değer :1000 Kanada Doları...74 Tablo 57: Kanada Cilt Bakım Ürünleri Satışları Büyüme Oranı 2007 2012...75 Tablo 58: Kanada Cilt Bakım Ürünleri Satışları:( 2012 2017) Değer :1000 Kanada Doları...75 Tablo 59: Kanada Renkli Kozmetik Ürünleri Satışları: Değer :1000 Kanada Doları...76 Tablo 60: Kanada Renkli Kozmetik Ürünleri Satışları (2012 2017): Değer :1000 Kanada Doları...77 Tablo 61: Kanada Saç Bakım Ürünleri Satışları: Değer :1000 Kanada Doları...77 Tablo 62: Kanada Saç Şekillendiricileri Pazar Payları (%)...78 Tablo 63: Kanada Saç Bakım Ürünleri Satış Tahmini (2012 2017) Değer:1000 Kanada Doları...78 5

Giriş Hızlı tüketim malları dünya genelinde tüketicilerin bütçelerinin büyük kısmını oluşturmaktadır. Hızlı tüketim malları, hanehalkları tarafından satın alınarak kısa sürede tüketilen ürünleri kapsamakta olup, gıda, kişisel bakım ürünleri, ev tekstil ürünleri, bebek, çocuk ve yetişkinker için giyim ve temizlik ürünlerinden oluşmaktadır. Türkiye nin hızlı tüketim malları ihracatı 2013 yılında bir önceki yıla göre %6 artarak 13,2 milyar Dolar a ulaşmıştır. İhracatın %90 ını gıda ürünleri oluşturmaktadır. Gıda ürünleri arasındaki başlıca ihraç ürünlerimiz ise meyveler, kabuklu yemişler, konserveler ve unlu mamullerdir. Kişisel ve ev bakım ürünleri ihracatında ise ilk sırada sabunlar yer almaktadır. Söz konusu ürün grubunu deterjanlar, tıraş müstahzarları, deodorantlar, banyo müstahzarları, makyaj ve cilt bakım ürünleri takip etmektedir. Küresel dünyada uluslararası ticaretin değişen kuralları ülkemiz ihracatçısını da yeni pazar arayışlarında yeni kanallar bulmaya ve yeni çözümler üretmeye zorlamaktadır. Bu açıdan Kanada hızlı tüketim malları sektöründe yeni açılım ve fırsatlar bulunmaktadır. Özellikle üst ve orta gelir grubu tüketicileri yanında etnik nüfusun da ihracatçı firmalarımız açısından değerlendirilmesi gereken bir potansiyel taşımaktadır. İç piyasada tüketimin yüksek olması nedeniyle, iyi bir fiyatla pazara sunulan iyi bir ürünün pazarda tutunma şansının yüksek olduğu düşünülmektedir. Kanada daki dağıtım kanallarının yapısı, distribütörler, zincir mağazalar satış ve dağıtım kanalları, toptan ve perakende alıcılarının tercihleri, Türk ürünleri hakkındaki algıları ve ülkemiz ihracatçılarının pazarda dikkat etmesi gerekenler konusunda 27 Ekim 5 Kasım 2013 tarihleri arasında Kanada nın Toronto şehrinde gerçekleştirilen Yerinde Pazar Araştırması kapsamında; gıda ihracatçısı firmalarımızın pazara girişte fiyat ve ambalajlama stratejilerini belirlemelerinde yol gösterici olması bakımından perakende gıda pazarı ve kozmetik ürünleri dağıtım kanalının incelenmesi amacıyla merkezleri Ontario da bulunan zincir marketlerin satın alma birimleriyle görüşülerek perakende sektöründe satın alma stratejileri konusunda araştırma yapılmıştır. Firma ziyaretleri için gerçekleştirilen ortak çalışma çerçevesinde Toronto Ticaret Müşavirliğimiz aracılığıyla Kanada nın en büyük zincir marketleri arasında yer alan Wal Mart Canada ve Loblaw gibi global satın alma direktörleri ile görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşülen zincir market yetkililerinden Loblaw, özellikle Kanada için yeni ve pazarlanabilir bir ürün olması halinde zincir marketlerinin her türlü yenilikçi (innovativ) ve işlenmiş gıda ürününe açık olduklarını ve bu ürünlerde firmalarımızın zincir marketle doğrudan bağlantıya geçebilecekleri belirtmiştir. Gıda ürünleri haricinde de özellikle bebekler için battaniye ve çarşaf tarzı ürünler, sağlık ürünleri (health and wellness), kozmetik ürünler, ve özel markalı ürünler (private label) konusunda potansiyel bulunduğu belirtilmiştir. Ayrıca Kanada pazarında zincir marketlerle çalışmak isteyen firmaların da hem pazarı tanıma hem de HACCP, ISO gibi standartlar çerçevesinde ürün geliştirme anlamında daha fazla çaba göstermelerinin gerektiği beliriltilmiştir. Firmalarımızın ambalajlamaya ayrıca ambalaj üzerindeki etikette ürünün İngilizce ve Fransızca tanıtımına dikkat etmeleri gerekmektedir. 6

Ayrıca gayri resmi olarak edinilen bilgiye göre marketlerde raf fiyatlarının 10 15 bin Dolar civarında olduğu ve ürüne göre değişmekle birlikte %20 30 karla çalışıldığı tespit edilmiştir. Raflarda çeşitli Kanadalı distribütörlerce sağlanan Türk menşeli sert kabuklu ve kuru meyveler, kurutulmuş domates, lokum, bisküvi, zeytin, zeytinyağı, turşu ve bazı konserve ürünlerin bulunduğu görülmüştür. 7

1. KANADA DA TÜKETİCİ TERCİHLERİ 1.1 NÜFUS YAPISI Yaklaşık 33,2 milyon kişilik nüfusuyla Kanada nüfus bakımından OECD ülkeleri arasında 12.sırada bulunmaktadır. 1990 2012 yılları arasında nüfus %16 civarında artmış olup, söz konusu artışın 2012 2030 yılları arasında %17,6 civarında gerçekleşmesi beklenmektedir. Nüfusun dışarıdan göç nedeniyle artacağı tahmin edilirken, düşük doğum hızının bu nüfus artış hızını dengeleyeceği düşünülmektedir. 2030 yılında Kanada nüfusunun 41,0 milyon olacağı tahmin edilmektedir. Yine düşük doğum hızı, nüfusun yaşlanmasına neden olmuş, 2012 yılında 37,6 olan ortalama nüfus yaşının 2030 yılında 39,8 olacağı hesaplanmıştır. 1990 da 50 yaşını geçmiş vatandaşlar nüfusun yaklaşık %25 ini oluştururken, 2017 yılında 65 yaş üstünün ilk kez 0 14 yaş grubunu geçmesi beklenmektedir. Bu durum da tarım ve gıda ürünlerinin bu segmente göre de şekilleneceğini göstermektedir. Nüfusun yaşlanmasının evlere gıda hizmetleri sektörünü de etkileyeceği ve hazır yemek ile evlere servis yapan kuruluş sayısında artış olabileceği de düşünülmektedir. Genç nüfusun toplam nüfus içindeki payının azalmasına karşın, yine bu kesimin alışveriş kararlarında etkili olması nedeniyle, bu kesime yönelik ürün çeşitlendirilmesinin önemini koruyacağı tahmin edilmektedir. Tablo 1: Yaş İtibariyle Kanada Nüfus Yapısı (000 kişi) Yaş Aralığı 2005 2010 2012 2015* 2020* 2025* 2030* 0 4 1.710 1.886 1.952 2.019 2.096 2.111 2.093 5 9 1.865 1.804 1.854 1.971 2.105 2.187 2.206 10 14 2.124 1.936 1.879 1.884 2.056 2.192 2.278 15 19 2.176 2.228 2.160 2.048 2.003 2.179 2.317 20 24 2.232 2.365 2.431 2.417 2.238 2.199 2.379 25 29 2.150 2.394 2.434 2.502 2.534 2.360 2.330 30 34 2.183 2.301 2.396 2.523 2.613 2.652 2.491 35 39 2.346 2.296 2.308 2.413 2.631 2.727 2.775 40 44 2.760 2.422 2.386 2.360 2.478 2.701 2.803 45 49 2.620 2.793 2.680 2.445 2.386 2.509 2.736 50 54 2.313 2.619 2.701 2.779 2.439 2.387 2.515 55 59 2.016 2.288 2.426 2.578 2.740 2.414 2.370 60 64 1.531 1.969 2.060 2.230 2.519 2.686 2.377 65 69 1.195 1.470 1.642 1.884 2.144 2.432 2.604 70 74 1.043 1.105 1.188 1.364 1.761 2.018 2.303 75 79 864 914 922 976 1.217 1.588 1.837 80 ve üstü 1.118 1.336 1.417 1.512 1.675 1.991 2.540 Toplam 32.245 34.126 34.835 35.904 37.638 39.334 40.954 Kaynak: Euromonitor*Tahmin 8

Geçtiğimiz 20 yıl boyunca, kadınlar çalışma hayatında aktif bir şekilde yer almışlar, bu durum da tüketici tercihlerine yansımış ve dolayısıyla işlenmiş ürünlere yönelik talep artmıştır. Yine bu durum doğum oranının düşmesine neden olmuş ve hane halkı sayısı düşmüştür. Ülkede göçmenlik önemli bir konu olarak gündemde olup, Kanada devleti nüfusta çeşitliliğe önem vermektedir. Avrupa kökenli vatandaşların toplam nüfus içindeki payı azalırken, 1970 ve 80 lerde Asya ve Ortadoğu kökenli göçmenler nüfusun yapısını değiştirmiştir. Tablo 2: Kökenleri İtibariyle Kanada Nüfus Yapısı (000 kişi) 2005 2010 2012 2015* 2020* 2025* 2030* Birleşik Krallık 599 609 613 620 632 647 662 ABD 282 356 383 422 481 535 584 Doğu Asya 891 1.118 1.201 1.320 1.503 1.669 1.819 Güney Asya 688 939 1.031 1.162 1.362 1.543 1.704 Güney Doğu Asya 558 688 736 805 911 1.007 1.094 Afrika 373 503 551 619 723 817 901 Orta ve Güney 387 512 558 623 723 814 895 Amerika Batı Orta Asya ve 366 474 514 570 657 735 806 Orta Doğu Doğu Avrupa 508 565 586 617 665 711 753 Diğer Kuzey ve Batı 519 569 588 615 659 700 738 Avrupa Güney Avrupa 708 703 700 698 697 697 699 Diğer 379 431 450 478 521 562 599 Toplam Etnik 6.258 7.467 7.911 8.550 9.535 10.437 11.253 Toplam Yerli 25.987 26.659 26.924 27.354 28.102 28.897 29.701 Toplam 32.245 34.126 34.835 35.904 37.638 39.334 40.954 Kaynak: Euromonitor *Tahmin Bugünkü durum itibarıyla toplumun yaklaşık %70 i Hıristiyan olup, bu kategori içinde özellikle Doğu Avrupa dan gelen göçlerle Ortodoks nüfusunda artış olduğu ifade edilmektedir. Yine Asya, Ortadoğu ve Afrika dan gerçekleşen göçler farklı dinlerin de yaygınlaşmasına neden olmuştur. 1990 lerden sonra uygulanan göçmenlik politikası çerçevesinde özellikle Müslüman, Hindu ve Budist inancına sahip nüfusta önemli artışlar gerçekleşmiştir. Tablo 3: Etnik Gruplar İtibarıyla Kanada Nüfus Yapısı (000 kişi) 2005 2010 2012 2015* 2020* 2025* 2030* İngiliz 11.328 11.474 11.338 11.233 11.173 11.144 11.080 Fransız 5.125 5.117 5.044 4.985 4.949 4.933 4.903 Güney 1.247 1.646 1.812 2.071 2.528 3.019 3.543 Asyalı Alman 3.238 3.313 3.280 3.255 3.242 3.235 3.217 Çinli 1.232 1.451 1.548 1.703 1.987 2.302 2.641 9

Afrikalı 791 935 999 1.104 1.301 1.521 1.761 İtalyan 1.481 1.494 1.475 1.461 1.453 1.449 1.440 Kızılderili 1.262 1.347 1.343 1.342 1.343 1.343 1.337 Ukraynalı 1.240 1.247 1.231 1.219 1.211 1.208 1.201 Polonyalı 996 1.047 1.041 1.037 1.037 1.036 1.030 Dutch 1.063 1.068 1.054 1.043 1.036 1.033 1.027 Diğer 3.243 3.988 4.671 5.453 6.379 7.110 7.773 Toplam 32.245 34.126 34.835 35.904 37.638 39.334 40.954 Kaynak : Euromonitor/Statiotios Canada *Tahmini 1.2 KANADA DA BAŞLICA TÜKETİCİ BÖLÜMLERİ 1.2.1. Yeni doğan ve Bebekler 1990 2009 yılları arasında azalmaya başlayan yeni doğan nüfusu dışarıdan göç yoluyla dengelenmeye çalışılmaktadır. Ancak kreş/anaokulu sayısının kısıtlı olmasının ve yeni doğan bebeklere yönelik düşük miktarlardaki aile yardımının, doğum oranlarının düşük kalmasında önemli bir faktör olduğu düşünülmektedir. Bu durumda aileler maddi olarak daha rahat olabilmek için kariyer sahibi olma yoluna gitmekte ve annelerin doğum yaşı yükselmektedir. Ebeveyn olma yaşı ortalama olarak 30 40 yaş civarında gerçekleşmekte ve hatta zaman zaman 40 yaşını bile aşmaktadır. Maddi olanakları daha geniş olan ebeveynler, çocuk yetiştirmek için gerekli olduğunu düşündükleri harcamalardan kaçınmamaktadır. Tablo 4: Kanada da Bebek ve 2 Yaşından Küçük Çocukların Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Bebekler 403 382 339 334 347 366 Toplam Nüfus İçindeki Payı (%) 1.46 1.30 1.10 1.04 1.03 1.04 2 Yaşından küçük çocuklar 789 769 683 671 695 733 Toplam Nüfus içindeki payı (%) 2.85 2.63 2.23 2.08 2.06 2.07 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 1.2.2. Çocuklar Kanada da önümüzdeki yıllarda 2 3 yaşları arasında bulunan çocuk sayısının azalmaya başlayacağı tahmin edilmekle birlikte aile içi tüketim kararlarında söz konusu grubun daha etkin olacağı tahmin edilmektedir. Çocuk sayısının azalmasına karşın tek bir çocuğa yapılan harcamaların artması ve bunun da yılda toplam 1,5 milyar Kanada Doları olacağı tahmin edilmektedir. Yine her ebeveynin çalışması nedeniyle bu harcamalarında artacağı tahmin edilmektedir. 10

Tablo 5:Kanada da Çocukların Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Erkek 1.571 1.643 1.611 1.494 1.464 1.516 Kız 1.494 1.564 1.534 1.427 1.396 2.956 Toplam 3.065 3.207 3.145 2.920 2.860 2.959 Toplam Nüfus içindeki payı (%) 11,07 10,95 10,25 9,06 8,46 8,37 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 1.2.3. Büyük Çocuklar 10 14 yaş grubu olarak değerlendirilen büyük çocuklar kategorisinin toplam nüfus içindeki payının azalması beklenmektedir. Bu kategorinin markalara yönelik eğilimi çerçevesinde firmalar da bu beklentiye uygun marka yaratmaktadır. Yine bu yaş grubunun da kendilerine ait harçlıklarının olması ve ailede satın alma karar alma mekanizmalarında etkin olmaları, firmalar için önemli bir hedef grup haline gelmelerine neden olmuştur. Tablo 6: Kanada da Büyük Çocukların Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Erkek 963 1 025 1 053 1 082 1 006 961 Kız 914 972 1 002 1 028 957 908 Toplam 1.877 1.977 2.056 2.111 1.963 1.868 Toplam Nüfus İçindeki Payı (%) 6,78 6,81 6,70 6,55 5,81 5,28 Kaynak: Euromonitor 1.2.4. Ergenler Firmalar için önemli bir hedef grubu konumunda bulunan ergenlerin harcama güçlerinde önceki dönemlere oranla önemli değişiklikler görülmektedir. Sadece Quebec eyaletinde ergenler yılda yaklaşık 2 milyar $ harcamakta olup, bu harcamanın tüm ülke çapında 30 milyar Kanada $ ı olduğu düşünülmektedir. Yine bu kesimin ailede ciddi harcamalara katılım sağlamamaları nedeniyle, farklı ürünlere yönelik eğilimler önemli olup, fiyat ikinci planda kalmaktadır. Tablo 7: Kanada da Ergenlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Erkek 1.380 1.428 1.498 1.550 1.565 1.451 Kız 1.309 1.351 1.418 1.476 1.484 1.371 Toplam 2.689 2.779 2.916 3.025 3.049 2.822 Toplam Nüfus İçindeki Payı % 9,71 9,49 9,50 9,38 9,02 7,98 Kaynak: Euromonitor 11

1.2.3. Yüksek Öğrenim Gören Gençler Kanada da bu kesimde yer alan gençler sabit bir gelirlerinin bulunmaması nedeniyle fakir öğrenciler olarak değerlendirilmektedir. Kanada Tarım Bakanlığı tarafından gerçekleştirilen bir araştırmaya göre gençlerin %81 i harcamalarını ağırlıklı olarak restoran ve barlarda gerçekleştirmektedir. Söz konusu harcama kişi başına 7.389 Kanada $ ı olarak hesaplanmıştır. Tablo 8: Kanada da Yüksek Öğrenim Gören Gençlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Erkek 1.043 1.011 1.071 1.142 1.190 1.178 Kız 1.000 966 1.018 1.085 1.138 1.116 Toplam 2.043 1.976 2.089 2.227 2.328 2.293 Toplam Nüfus İçindeki Payı % 7,38 6,74 6,81 6,91 6,89 6,48 Kaynak: Euromonitor*Tahmin 1.2.6. Genç Yetişkinler 15 29 yaş arasındaki tüketicileri kapsayan bu grubun, nüfusun ortalama yaşının yükselmesiyle önümüzdeki dönemde ağırlığının artması beklenmektedir. Düzenli bir gelire sahip bulunan bu grup harcamalar konusunda daha serbesttir, ayrıca bu grupta bulunan tüketicilerin çocuk ev vb. konularda genellikle harcamaları bulunmamaktadır. Tablo 9: Kanada da Genç Yetişkinlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Erkek 3.384 3.144 3.188 3.381 3.579 3.586 Kız 3.226 3.030 3.053 3.257 3.435 3.438 Toplam 6.645 6.174 6.241 6.629 7.014 7.023 Toplam Nüfus İçindeki Payı % 23,99 21,07 20,34 20,35 20,76 19,86 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 1.2.7. Orta Yaşlı Yetişkinler Toplumda en geniş tüketici kitlesi 30 59 yaş grubu arasında bulunan orta yaşlı yetişkinler grubudur. Bu kitlenin önümüzdeki dönemde de ağırlığının artacağı tahmin edilmekte olup, bu grubun en önemli özelliği düzenli gelire ve gidere sahip olan tüketicilerden oluşmasıdır. Tüketicilerin büyük çoğunluğunun ayrıca emeklilik fonları, seyahat ve çocuklarının eğitim masrafları gibi sabit giderleri bulunmakta, bu durum da harcamalarının niteliği üzerinde önemli etkiye sebep olmaktadır. Kanada da bu yaş grubundaki tüketicilerin yaklaşık %70 inin emeklilik fonlarına yatırım yaptıkları tahmin edilmektedir. Yine sağlıklı ürünler bu kesim için önemli bir yere sahip olup, harcamalar bu doğrultuda şekillenmektedir. 12

Tablo 10: Kanada da Orta Yaşlı Yetişkinlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Erkek 5.531 6.222 6.731 7.112 7.340 7.573 Kadın 5.487 6.150 6.726 7.143 7.411 7.635 Toplam 11.018 12.437 13.457 14.254 14.751 15.208 Toplam Nüfus İçindeki Payı % 39,78 42,44 43,85 44,21 43,65 43,00 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 1.2.8. Yaşlı Yetişkinler 59 yaş ve emekliler arasını kapsayan bu tüketim grubunda genellikle maaşı yüksek, belirli bir kariyer noktasına erişmiş tüketiciler yer almaktadır. Lüks tüketim harcamaları da genellikle bu kesim tarafından gerçekleştirilmekte olup, ayrıca bu kesimin sağlık harcamaları da yüksektir. Yine sağlıklı yaşamak için gerekli harcamalardan kaçınmadan bu grupta sağlıklı beslenmek önemli bir yere sahiptir ve lüks restoranlar, özel gıda ürünleri gibi ürünler de harcama kalemleri arasında yer almaktadır. Tablo 11: Kanada da Yaşlı Yetişkinlerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Erkek 3.112 3.610 4.240 4.803 4.958 4.978 Kadın 3.081 3.632 4.275 4.858 5.044 5.064 Toplam 6.193 7.242 8.516 9.661 10.002 10.042 Toplam Nüfus İçindeki Payı % 22,36 24,71 27,75 29,97 29,60 28,40 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 1.2.9. Emekliler Kanada da en geniş kitle konumunda bulunan emeklilerin, yaşlanan nüfus ile birlikte toplum içindeki ağırlıklarının artması beklenmektedir. Bu durum karşısında firmalar bu kesime yönelik yeni ürün üretmeye başlamış ve pazarlama stratejilerinde bu çerçevede değişiklik yapmışlardır. Emeklileri iki ana grubu ayırmak mümkün olup, birinci grupta tüm hayatı boyunca çalışmış kısıtlı hareketliliğe sahip ve ancak gerekli ürünler için para harcayan emekliler yer almaktadır. Diğer grup aktif olarak sosyal yaşamda yer alan, seyahat eden ve kaliteli ürünler tüketmeye çalışan emeklilerden oluşmaktadır. Yine bu kesimdeki tüketicilerin torunlarıyla ilgilenmek istemeleri, torunlara yönelik harcamaların artmasına neden olmaktadır. Tablo 12: Kanada da Emeklilerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Erkek 1.878 2.075 2.264 2.545 2.969 3.465 Kadın 2.424 2.643 2.843 3.111 3.540 4.109 Toplam 4.303 4.717 5.107 5.656 6.509 7.573 Toplam Nüfus İçindeki Payı % 15,53 16,10 16,64 17,54 19,26 21,41 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 13

1.2.10. Tek Ebeveynli Haneler Geleneksel ailevi değerlerin Kanada da tekrar önem kazanmaya başlamasıyla tek ebeveynli hane sayısında önümüzdeki dönemde düşüş olacağı tahmin edilmektedir. Bu ailelerin dışarıdan daha çok hizmete ihtiyacı olup, ailelerin diğer üyeleri de bu hizmetlerin karşılanmasına yönelik zaman zaman yardımda bulunmaktadır. Bu hanelerde tüketime konu olan ürünlerin kolay hazırlanabilmesi çok önemli olup, bu haneler özellikle işlenmiş ürün tüketimine ağırlık vermektedir. Yine bu hanelerde genellikle tek gelire bağlı olduğu için gıda alışverişlerinde fiyat önemli bir faktör olarak ortaya çıkmaktadır. Tablo 13: Kanada da Tek Ebeveynli Hanelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Tek Ebeveynli hane sayısı 979 1.049 1.082 1.037 963 879 Toplam Nüfus İçindeki payı (%) 10,00 9,85 9,50 8,61 7,74 6,94 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 1.2.11. Tek Kişilik Haneler Tek kişilik hane sayısında önümüzdeki önemli bir artış beklenmekte olup, bu kesimde yer alan tüketicilerin ağırlıklı olarak genç yetişkinlerden oluştuğu düşünülmektedir. Yine çocuksuz ailelerin boşanması, tek yaşayan emeklilerin vb. durumları tek kişilik hane sayısının artmasına neden olmaktadır. Kişilerin yaşına göre gıda tüketimi değişmekle birlikte, tek kişilik hanelerin tercihindeki en önemli değişiklik özellikle kolay hazırlanan yemeklere ağırlık vermeleridir. Tablo 14: Kanada da Tek Kişilik Hanelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Tek kişilik hane sayısı 2.264 2.651 3.258 4.152 4.822 5.389 Toplam nüfus içindeki payı (%) 23,11 24,91 28,60 34,54 38,79 42,53 Kaynak: Euromonitor 1.2.12. Çift Gelirli Çocuksuz Aileler Son yıllarda sayılarında artış gözlenen grup çift gelirli çocuksuz aileler olup, firmalar için önemli bir hedef kitle durumuna gelmişlerdir. Kanadalı ailelerin daha ileri bir yaşta çocuk sahibi olmayı planladıkları ve kariyerlerinde belirli noktalara ulaşmayı düşünmeleri sonucu ortaya çıkan bu durum, yine çocukları büyüyünce tek başlarına yaşamaya başlayan ailelerin de bu kesime katılmalarıyla önemini artırmaktadır. Söz konusu grubun tüketimi ağırlıklı olarak seyahat, spor, giyim vb. ürünler üzerine yoğunlaşmaktadır. 14

Tablo 15: Kanada da Çift Gelirli Çocuksuz Ailelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Çift gelirli çocuksuz aile sayısı 2.350 2.550 2.827 2.997 3.163 3.371 Toplam nüfus içindeki payı (%) 23,99 24,03 24,81 24,88 25,45 26,61 Kaynak: Euromonitor 1.2.13. Aileler Önümüzdeki dönemde aile sayısında azalma olacağı öngörülmektedir. Ailelerdeki ebeveynlerin evlenmekten ziyade birlikte yaşamaya başlamış olmaları da geleneksel aile sayısında azalmaya neden olmuştur. Birlikte yaşama genellikle İngilizce konuşan eyaletlerde yaygın olup, evlilik öncesi bir süreç olarak algılanmaktadır. Tablo 16: Kanada da Ailelerin Toplam Nüfus İçindeki Dağılımı ve Geleceğe Yönelik Tahmin (000) 1990 1995 2000 2009 2010 2015* Aileler 3.636 3.750 3.601 3.265 2.897 2.553 Toplam nüfus içindeki payı (%) 37,12 35,25 31,61 27,10 23,31 20,15 Kaynak: Euromonitor *Tahmin 15

2.KANADA NIN HIZLI TÜKETİM MALLARI DIŞ TİCARETİ 2.1. KANADA HIZLI TÜKETİM MALLARI İTHALATI Kanada nın seçilmiş ürünlerde 2013 yılı hızlı tüketim malları ithalatı 33,3 milyar Dolar seviyesindedir. Ülkenin hızlı tüketim malları ithalatında başlıca ürünler altın ve altın mücevherat, içkiler, ekmek ve pastacılık ürünleri, hazır giyim, çikolata ve şekerlemeler, balıklar, kişisel bakım ürünleri, ev tekstil ürünleri ve meyvelerdir. Tablo 17: Kanada nın Hızlı Tüketim Malları İthalatı (1000 Dolar) GTİP Ürün Adı 2011 2012 2013 Genel Toplam 450.579.509 462.369.245 461.338.294 Hızlı Tüketim Malları Toplam 31.931.588 32.547.802 33.351.239 7108 Altın (ham, yarı işlenmiş, pudra halinde) 10.194.827 9.809.805 9.301.227 2204 Taze üzüm şarabı (kuvvetlendirilmiş şaraplar 1.914.566 1.975.770 2.025.083 dahil) üzüm şırası 2106 Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda 1.143.692 1.313.079 1.380.660 müstahzarları 1905 Ekmek, pasta, kek, bisküvi vs. İle boş ilaç 1.166.297 1.285.585 1.395.817 kapsülü mühür güllacı vs. 6110 Kazak, süveter, hırka, yelek vb. Eşya (örme) 1.275.723 1.205.795 1.310.378 6204 Kadın/kız çocuk için takım, takım elbise, 1.152.442 1.179.938 1.189.355 ceket vs. 4202 Deri ve kösele vb. Den seyahat eşyası 1.065.811 1.149.825 1.242.387 7113 Kıymetli metaller ve kaplamalarından 928.018 991.289 1.056.897 mücevherci eşyası 1806 Çikolata ve kakao içeren diğer gıda 855.978 856.677 906.980 müstahzarları 6203 Erkek/erkek çocuk için takım, takım elbise, 817.966 822.085 875.251 ceket vs. 2202 Sular (tatlandırıcılı, lezzetlendirilmiş) 671.195 729.473 790.564 6109 Tişört, fanila, diğer iç giyim eşyası (örme) 719.487 718.617 747.550 2203 Biralar (malttan) 566.127 594.121 626.852 3305 Saç müstahzarları 527.066 545.223 552.283 0304 Balık filetoları ve diğer balık etleri 553.812 541.689 568.849 (taze/soğutulmuş/dondurulmuş) 6104 Kadın/kız çocuk için takım elbise, takım, 485.068 538.325 625.114 ceket, pantolon vs. (örme) 2103 Sos ve müstahzar; çeşni/lezzet verici 488.692 532.556 603.297 karışımlar; hardal unu, irmiği ve hazır har 6302 Yatak çarşafı, masa örtüleri, tuvalet, mutfak 463.725 495.734 509.749 bezleri 0806 Üzümler (taze/kurutulmuş) 483.028 495.459 512.116 0805 Turunçgiller (taze/kurutulmuş) 452.838 467.041 481.580 16

1904 Hububat esaslı kabartılmış gıda mamulleri 423.852 463.319 480.362 0802 Diğer kabuklu meyveler (taze/kurutulmuş) 380.734 443.578 471.521 (kabuğu çıkarılmış/soyulmuş) 3401 Sabunlar, yüzey aktif organik maddeler 416.863 437.055 456.135 1902 Makarnalar 380.688 406.322 401.741 1704 Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz 337.332 370.263 379.189 çikolata dahil) 0804 Hurma, incir, avokado ve guava armudu, 323.346 354.969 396.617 mango, mangost (taze/kurutulmuş) 3307 Traş müstahzarları, vücut deodorantları, 352.739 346.095 363.431 tuvalet müstahzarları 6205 Erkek/erkek çocuk için gömlek 360.402 339.367 354.834 2005 Diğer sebzeler (sirke/asetik asitten başka 303.279 310.112 307.638 usulde hazır. Konserve) (dondurulmamış 6115 Çorap; külotlu, kısa; uzun konçlu, soketler 267.227 264.647 285.200 (örme) 2101 Kahve, çay ve paraguay çayı hülasası, esans, 193.758 213.284 207.571 konsantreleri ve müstahzarları 0302 Balık (taze/soğutulmuş) 189.752 205.936 230.217 0811 Meyveler ve sert çekirdekli meyveler 156.535 192.125 216.890 (dondurulmuş) 0902 Çay 171.598 181.861 173.267 0703 Soğan, salot, sarımsak, pırasa ve diğer 162.286 164.571 196.471 soğanımsı sebzeler (taze/soğutulmuş) 6303 Perdeler ve iç storlar, perde ve yatak 134.939 152.595 148.112 farbalaları 1509 Zeytinyağı ve fraksiyonları (kimyasal olarak 156.350 147.982 164.047 değiştirilmemiş) 2104 Çorba, et suyu ve karışım halindeki 120.381 136.133 161.331 homojenize gıda müstahzarları 6106 Kadın/kız çocuk için bluz, gömlek, gömlek; 125.977 112.378 105.968 bluz (örme) 0713 Kuru baklagiller (kabuksuz) (taneleri ikiye 103.290 109.550 117.286 ayrılmış) 0712 Kurutulmuş sebzeler (bütün, kesilmiş, 90.113 94.168 93.378 dilimlenmiş, kırılmış, toz halinde) 2002 Domates (sirke/asetik asitten başka usullerle 92.272 89.598 98.835 hazırlanmış) 6911 Porselen ve çiniden sofra, mutfak ve tuvalet 85.802 85.961 84.927 eşyası 6305 Eşya ambalajında kullanılan torba ve çuval 82.983 85.709 94.042 5702 Dokunmuş halılar, yer kaplamaları (kilim, 77.745 85.006 84.193 sumak, karaman vb) 6301 Battaniyeler, diz battaniyeleri 77.922 79.707 88.175 2201 Sular (tatlandırıcısız, lezzetlendirilmemiş) 75.379 79.602 79.793 0813 Meyve (kurutulmuş) (0801, 0806'de kiler 67.958 70.140 66.367 hariç)08. fasıldaki sert ve kabukluların 4803 Tuvalet temizlik kağıtları 84.545 69.132 113.684 1512 Ayçiçeği, aspir, pamuk tohumu yağları 61.195 56.989 51.030 17

(kimyasal olarak değiştirilmemiş) 6304 Diğer mefruşat eşyası (94.04 44.905 46.142 51.322 pozisyonundakiler hariç) 0910 Zencefil, safran, zerdeçal, kekik, defne 44.814 40.481 53.338 yaprakları, köri ve diğer baharat 2209 Sirkeler ve asetik asitten elde edilen sirke 30.320 33.730 38.847 yerine geçen maddeler 2105 Dondurma ve yenilen diğer buzlar 13.084 16.922 18.549 0909 Anason, rezene, kişniş, kimyon, kimyonu 6.999 7.586 8.207 tohumu ve ardıç meyveleri 0711 Geçici olarak konserve edilmiş sebzeler 7.866 6.701 6.735 Kaynak: TradeMap Kanada hızlı tüketim malları ithalatının önemli bir kısmını ABD (%32), Çin (%13), Peru (%6), Arjantin (%4), Meksika (%4), İtalya (%3), Dominik Cumhuriyeti (%3), Şili (%2) ve Bangladeş den (%2) gerçekleştirmektedir. Ülkemiz ise %1,65 pazar payı ile 12. sırada yer almaktadır. Tablo 18: Kanada nın Hızlı Tüketim Malları İthalatında Başlıca Ülkeler (1000 Dolar ) Sıra Ülke Adı 2011 2012 2013 Pay (% ) 1 ABD 8.743.616 10.001.559 10.902.299 32,69 2 Çin 4.337.433 4.160.246 4.338.400 13,01 3 Peru 3.255.438 2.786.973 2.155.882 6,46 4 Arjantin 2.010.747 1.848.553 1.474.052 4,42 5 Meksika 1.221.032 1.309.948 1.343.273 4,03 6 İtalya 954.319 969.917 1.036.793 3,11 7 Dominik Cumhuriyeti 18.627 141.462 1.014.166 3,04 8 Şili 1.030.511 922.643 795.372 2,38 9 Bangladeş 681.650 723.301 743.091 2,23 10 Fransa 718.231 707.501 729.090 2,19 11 Mısır 381.277 443.939 570.457 1,71 12 Türkiye 491.189 543.258 550.236 1,65 13 Hindistan 501.768 493.338 514.952 1,54 14 İngiltere 960.440 832.096 501.340 1,50 15 Guyana 381.015 443.651 461.565 1,38 16 Kamboçya 316.982 363.922 410.379 1,23 17 Vietnam 273.003 309.603 382.605 1,15 18 Nikaraguay 249.453 305.137 325.523 0,98 19 İsviçre 295.902 318.102 296.679 0,89 20 Tayland 235.197 245.186 291.832 0,88 21 Güney Afrika 256.357 253.043 270.754 0,81 22 Almanya 250.750 250.121 268.837 0,81 23 Avustralya 311.236 287.440 262.262 0,79 24 Brezilya 248.699 236.236 236.555 0,71 18

25 İspanya 208.063 223.185 223.832 0,67 26 Endonezya 188.178 180.239 207.569 0,62 27 Belçika 168.589 166.329 187.021 0,56 28 Hollanda 171.239 169.625 171.701 0,51 29 Pakistan 135.448 146.238 148.052 0,44 30 Eritra 322.282 353.336 145.088 0,44 31 Moğolistan 243.533 166.287 125.161 0,38 32 Kosta Rika 98.558 104.485 110.022 0,33 33 Portekiz 91.501 92.247 102.681 0,31 34 Filipinler 71.100 83.957 97.378 0,29 35 Yeni Zelanda 67.766 76.932 82.730 0,25 36 Fas 87.431 85.098 78.689 0,24 37 Gürcistan 105.755 87.580 72.879 0,22 38 Ermenistan 65.057 73.976 71.911 0,22 39 Güney Kore 63.603 64.084 71.522 0,21 40 Sudan 114.499 105.934 70.696 0,21 Diğer Ülkeler 1.402.806 1.367.335 1.396.718 Hızlı Tüketim Malları Toplamı 31.931.588 32.547.802 33.351.239 Kaynak: TradeMap 19

3.TÜRKİYE NİN HIZLI TÜKETİM MALLARI DIŞ TİCARETİ 3.1 İHRACAT Hızlı tüketim malları bütün ülkelerde tüketicilerin bütçelerinin büyük kısmını oluşturmaktadır. Hızlı tüketim malları, hane halkı tarafından alınarak kısa sürede tüketilen ürünleri kapsamaktadır (gıda, kişisel bakım ürünleri, temizlik ürünleri, vb). Bu çalışmada hızlı tüketim malları olarak alınan ürünlerin GTİP numaraları ise: 03,04, 07, 08, 09, 11, 1509, 1512, 1704, 1806, 19,20, 2101, 2103, 2104, 2105, 2106, 22, 3303, 3304, 3305, 3306, 3307, 3401 ve 3402 dir. Türkiye nin hızlı tüketim malları ihracatı 2013 yılında bir önceki yıla göre % 12 artarak 14,8 milyar Dolar a ulaşmıştır. İhracatın %90 ını gıda ürünleri oluşturmaktadır. Gıda ürünleri arasındaki başlıca ihraç ürünlerimiz ise meyveler, kabuklu yemişler, konserveler ve unlu mamullerdir. Kişisel ve ev bakım ürünleri ihracatında ise ilk sırada sabunlar yer almaktadır. Söz konusu ürün grubunu deterjanlar, traş müstahzarları, deodorantlar, banyo müstahzarları, makyaj ve cilt bakım ürünleri takip etmektedir. Hızlı tüketim malları ihracatımızdaki başlıca ülkeler ise Irak (%18), Almanya (%9), Rusya (%8), İtalya (%4) ve ABD dir (%3). Tablo 19:Türkiye nin Hızlı Tüketim Malları İhracatı (1000 Dolar) HS Ürün Adı 2011 2012 2013 Genel Toplam 134.906.868 152.461.736 151.868.550 Hızlı Tüketim Malları Toplam 12.746.838 13.227.260 14.858.040 03 Balıklar, kabuklu hayvanlar, yumuşakçalar 395.311 413.746 521.134 04 Süt ve süt mamulleri, kuş ve kümes hayvanlarının yumurtaları, bal 484.057 545.560 662.467 07 Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular 1.070.414 966.062 1.039.609 08 Yenilen meyveler, kabuklu yemişler, turunçgil 3.908.880 3.806.415 3.971.894 09 Kahve, çay ve baharat 110.494 118.694 159.300 1101 Buğday unu 891.744 840.816 947.437 1509 Zeytinyağı 49.408 76.499 294.573 1512 Ayçiçeği yağı 341.463 417.807 496.222 16 Et, balık, kabuklu hayvan, yumuşakça vb hayvansal müstahzarlar 65.445 74.529 98.511 1704 Kakao içermeyen şeker mamulleri (beyaz çikolata dahil) 328.886 402.853 489.837 1806 Çikolata ve kakao içeren diğer gıda müstahzarları 433.848 478.542 542.690 19 Unlu mamuller 1.037.189 1.234.702 1.545.255 20 Sebze, meyve, bitki parçaları, sert kabuklu yemiş konserveleri 1.653.519 1.722.133 1.800.272 2101 Kahve, çay esans, konsantreleri ve müstahzarları 8.740 21.973 25.776 2103 Soslar ve müstahzarları; çeşni/lezzet verici karışımlar; hardal unu, irmiği ve hazır hardal 50.116 57.902 59.785 2104 Çorba, et suyu ve karışım halindeki homojenize gıda müstahzarları 44.707 40.882 64.437 2105 Dondurma 31.273 36.283 38.227 2106 Tarifenin başka yerinde yer almayan gıda 400.708 364.924 358.861 20