igro'nun arkasındaki bilim

Benzer belgeler
Büyüme Hormonu Eksikliğinin Tanı Kriterleri Yeniden Değerlendirilmelidir

Çocukluk Çağı Büyüme Hormonu Eksikliğinde Büyüme Hormonu Tedavisinin Optimizasyonu

Turner sendromlu hastalarda büyüme hormonu tedavisine yanıt Response to growth hormone therapy in Turner syndrome

BÜYÜMENİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Prof Dr Zehra AYCAN.

ÖRNEK BULGULAR. Tablo 1: Tanımlayıcı özelliklerin dağılımı

Oksoloji Çocukluk Çağında Vücut Ölçümleri. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

ANALİTİK YÖNTEMLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2004

ADOLESANLARDA FĠZĠKSEL BÜYÜME VE CĠNSEL GELĠġME

Oksoloji Çocukluk Çağında Vücut Ölçümleri. Dr. İhsan ESEN Fırat Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinolojisi Bilim Dalı

TALASEMİ MAJORLU HASTALARDA BÜYÜME VE GELİŞME SORUNLARI

İKÇÜSBFD ARAŞTIRMA / RESEARCH. Özet. Kabul tarihi/accepted:

KARŞILAŞTIRMA İSTATİSTİĞİ, ANALİTİK YÖNTEMLERİN KARŞILAŞTIRILMASI, BİYOLOJİK DEĞİŞKENLİK. Doç.Dr. Mustafa ALTINIŞIK ADÜTF Biyokimya AD 2005

Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği En İyi Genç Araştırıcı Ödülü-2011

HEMODİYALİZ HASTALARINDA HASTALIK ALGISI ÖLÇEĞİNİN KLİNİK SONUÇLAR İLE İLİŞKİSİ

BİYOİSTATİSTİK Sağlık Alanına Özel İstatistiksel Yöntemler Dr. Öğr. Üyesi Aslı SUNER KARAKÜLAH

Prediyaliz Kronik Böbrek Hastalarında Kesitsel Bir Çalışma: Yaşam Kalitesi

Cinsel Kimlik Bozuklukları

Çocukta büyümenin değerlendirilmesi

VARYANS ANALİZİ (ANOVA)

GENÇ YETİŞKİNLERDE BÜYÜME HORMONU EKSİKLİĞİ. Seri No. 7

Büyüme Hormonunun Tedavisinde Kanıta Dayalı Uygulamalar

Handan Tanyıldızı 1, Nami Yeyin 2, Aslan Aygün 2, Mustafa Demir 2, Levent Kabasakal 2 1. İstanbul Üniversitesi, Fen Fakültesi, Nükleer Fizik ABD 2

Değişken Türleri, Tanımlayıcı İstatistikler ve Normal Dağılım. Dr. Deniz Özel Erkan

KEMİK VE MİNERAL YOĞUNLUĞU ÖLÇÜMÜ (KMY) Dr. Filiz Yenicesu Düzen Laboratuvarı 6 Ekim 2013

geniş kapsamlı özet doktorlar tarafından doktorlara referanslı doğruluk ve güvenirlikleri

Genetik Algoritmalar. Bölüm 1. Optimizasyon. Yrd. Doç. Dr. Adem Tuncer E-posta:

THOMAS TÜRKİYE PPA Güvenilirlik, Geçerlilik ve Standardizasyon Çalışmaları Özet Rapor

ÖZEL BİR HASTANEDE YENİDOĞAN ÜNİTESİNE YATIRILAN İNDİREKT HİPERBİLİRUBİNEMİLİ OLGULARIN RETROSPEKTİF DEĞERLENDİRİLMESİ

Özel Bir Hastanede Diyabet Polikliniğine Başvuran Hastalarda İnsülin Direncini Etkileyen Faktörlerin Araştırılması

3. TAHMİN En Küçük Kareler (EKK) Yöntemi 1

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?

LİMANLARININ İŞLEM HACMİ İLE EKİPMAN VE ALTYAPI İLİŞKİSİNİN BELİRLENMESİ. Doç Dr. A. Zafer ACAR Arş. Gör. Pınar GÜROL

KORELASYON VE REGRESYON ANALİZİ. Doç. Dr. Bahar TAŞDELEN

I. Analitik duyarlılık ve özgüllük II. Klinik duyarlılık ve özgüllük III. Kesinlik tekrarlanabilirlik IV. Doğruluk V. Doğrusallık (lineerite)

NAT Yöntem onayı. Dr. A. Arzu Sayıner Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji AD

Örnek. Aşağıdaki veri setlerindeki X ve Y veri çiftlerini kullanarak herbir durumda X=1,5 için Y nin hangi değerleri alacağını hesaplayınız.

Vücut yağ dokusunun aşırı artışı olarak tanımlanır. Ülkemizde okul çağındaki çocuk ve adolesanlarında obezite oranı % 6-15 dolaylarındadır.

YAPISAL BÜYÜME VE ERGENLİK GECİKMESİ. Seri No.10

Erişkin Dikkat Eksikliği Ve Hiperaktivite Bozukluğu nda Prematür Ejakülasyon Sıklığı: 2D:4D Oranı İle İlişkisi

Araştırma. Bumin DÜNDAR, Ece BÖBER, Atilla BÜYÜKGEBİZ

HUZUREVĠ ÇALIġANLARININ TUTUM VE STRES VERĠLERĠNĠN DEĞERLENDĠRMESĠ

Adolesanlarda Polikistik Over Sendromu tanısında Anti Müllerien Hormon (AMH) ve İnsülin Like Peptit -3 (INSL3) ün tanısal değeri

MEZOTERAPİ NEDİR? Dr.Sedat YILDIZ. Dr.Sedat Yıldız Tamamlayıcı ve İntegratif Sağlık Akademisi

Doç.Dr.Berrin Karadağ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları ve Geriatri

ANTROPOMETRİ SEKÜLER TREND ÇOCUK SEKÜLER TRENDİ KISMET ŞEN

ÇALIŞMANIN AMACI: Türkiye de erişkinlerde ( 20 yaş) metabolik sendrom sıklığını tespit etmektir.

SÜREKLĠ OLASILIK DAĞILIMLARI

Dr. Nilgün Çöl Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD. Sosyal Pediatri BD.

Korelasyon ve Regresyon

YENİDOĞAN BEBEKLERİN FARKLI CİHAZLARLA YAPILAN VÜCUT SICAKLIĞI ÖLÇÜM SONUÇLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ: Ön Çalışma

Evren (Popülasyon) Araştırma kapsamına giren tüm elemanların oluşturduğu grup. Araştırma sonuçlarının genelleneceği grup

Çocukluk çağı özofajitleri: Eozinofilik Özofajit...? Reflü Özofajit...?

Koşullu Öngörümleme. Bu nedenle koşullu öngörümleme gerçekleştirilmelidir.

ERKEN MEMBRAN RÜPTÜRÜNDE MYOMETRIYAL ELASTROSONOGRAFIK DEĞIŞIKLIKLER. Dr. Rukiye KIZILIRMAK

AKUT LENFOBLASTİK LÖSEMİ TANILI ÇOCUKLARIN İDAME TEDAVİSİNDE VE SONRASINDA YAŞAM KALİTELERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ. Dr. Emine Zengin 4 mayıs 2018

Kadın ve Erkek Psikiyatri Kapalı Servislerinde Fiziksel Tespit Uygulamasının Klinik Özelliklerle İlişkisi

İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı?

Verilerin Özetlenmesinde Kullanılan Sayısal Yöntemler

Ortaokul Öğrencilerinin Sanal Zorbalık Farkındalıkları ile Sanal Zorbalık Yapma ve Mağdur Olma Durumlarının İncelenmesi

Tanımlayıcı İstatistikler. Yrd. Doç. Dr. Emre ATILGAN

Persistan ALT Yüksekliği ile Seyreden Kronik Hepatit B (KHB) Hastalarında Karaciğer Hasarının Öngörülmesinde HBV DNA Seviyesi Ne Kadar Önemli?

Tiroid nodüllerinde TİRADS skorlamasının güvenirliliği

Obez Çocuklarda Kan Basıncı Değişkenliği ve Subklinik Organ Hasarı Arasındaki İlişki


FETAL HAYATTAN ÇOCUKLUĞA ĠLK 1000 GÜNDE BESLENME VE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ SĠSTEMĠNDE HEMŞĠRENĠN ROLÜ

Jeneriklerin kritik dozları ve klinik etkileri

Beraber büyüyelim. Onaylı uzun dönem etkililik 1

VERİFİKASYON (SEROLOJİ, MOLEKÜLER TESTLER)

Geriatri ve akılcı ilaç kullanımı: Vitamin D. Doç.Dr. İlker TAŞÇI GATA İç Hastalıkları BD, Ankara İç Hastalıkları & Geriatri Uzmanı

SoCAT. Dr Mustafa Melih Bilgi İzmir Bozyaka Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Örneklemden elde edilen parametreler üzerinden kitle parametreleri tahmin edilmek istenmektedir.

H.Ü. Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü BBY 208 Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri II (Bahar 2012) SPSS Ders Notları II (19 Nisan 2012)

Polikistik Over Sendromu ve Hiperandrojenemi

İlaç Güvenliliğinin Sağlanmasında İlaç Sanayinin Sorumlulukları ve Prosedürler 22.Ulusal Farmakoloji Kongresi 07 Kasım 2013

Yönetici tarafından yazıldı Perşembe, 09 Nisan :34 - Son Güncelleme Perşembe, 09 Nisan :06

İÇİNDEKİLER. BÖLÜM 1 Değişkenler ve Grafikler 1. BÖLÜM 2 Frekans Dağılımları 37

Kronik Böbrek Hastalarında Eğitim Durumu ve Yaşam Kalitesi. Antalya Eğitim ve Araştırma Hastanesi Nefroloji Kliniği, Prediyaliz Eğitim Hemşiresi

Adrenal yetmezlik var mı? Kortikosteroid verelim mi? Prof.Dr.Bilgin CÖMERT Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Yoğun Bakım BD

SÜT ÇOCUKLARINDA UZUN SÜRELİ PERİTON DİYALİZİNİN SONUÇLARI

Çocuklarda büyümenin değerlendirilmesi ve boy kısalığında tanısal yaklaşım

SPSS E GİRİŞ SPSS TE TEMEL İŞLEMLER. Abdullah Can

Renal Replasman Tedavisi Altındaki Hastalarda Antimikrobiyal Kullanımı

Ercan Ok. Cenk Demirci. Kıvanç Yüksel. Sıddig Momin Adam. Serkan Kubilay Koç. Sinan Erten. Ali Rıza Odabaş. Hüseyin Töz. Mehmet Özkahya.

İSTATİSTİKSEL PROSES KONTROLÜ

ÇOCUKLARDA FİZİKSEL GELİŞİM

Klinik Mikrobiyoloji Laboratuarında Validasyon ve Verifikasyon Kursu 12 Kasım 2011 Cumartesi Salon C (BUNIN SALONU) Kursun Amacı:

Olasılığa Giriş Koşullu Olasılık Bayes Kuralı

Bebek İzlem Kitapçığı

YZM ALGORİTMA ANALİZİ VE TASARIM DERS#2: ALGORİTMA ANALİZİ

TÜRKİYE DENGELEME GÜÇ PİYASASI TALİMAT MİKTARLARI ÜZERİNE İSTATİSTİKSEL BİR ÇALIŞMA 1. Gökhan Ceyhan Yazılım ARGE Uzmanı, EPİAŞ

İstatistik ve Olasılık

GEBELİK HAFTALARINDA, RİSKLİ GEBELİKLERİN ÖNGÖRÜSÜ

İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları 1. İngilizce Öğretmen Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine İlişkin Tutumları

Nütrisyonel tarama metodları

Özgün Problem Çözme Becerileri

BİYOİSTATİSTİK. Ödev Çözümleri. Yrd. Doç. Dr. Aslı SUNER KARAKÜLAH

NEFROTİK SENDROMLU ÇOCUKLARDA MDR 1 CEVABIN BELİRLENMESİNDE ROLÜ

BİR ÖRNEKLEM İÇİN T TESTİ İLİŞKİSİZ ÖRNEKLEMLER İÇİN T-TESTİ

Transkript:

igro'nun arkasındaki bilim igro, hekimlerin hormonu (BH) tedavisi alan hastalardaki sonuçlarını değerlendirmelerine yardımcı olabilen interaktif bir araçtır. Bu dokümanda igro'nun temelinde yer alan konseptler ve bilimsel dayanaklar yer almaktadır. 1. Büyüme öngörüsü konsepti BH tedavisinin getirdiği hızındaki değişiklik ( yanıtı) bozuklukları bulunan çocuklar arasında önemli farklılıklar gösterebilir. Büyümedeki bu varyasyon BH'ye verilen yanıtın oldukça çeşitli olduğunu gösterir ve hastanın başlangıçtaki karakteristiklerine ve tedaviye olan duyarlılığına bağlıdır. 1 Bu farklılıklar hesaba katılmazsa, bazı hastalar yetersiz veya gereksiz yere yüksek dozda BH alabilir, hedeflenen ebeveyn boy ortalamasına (MPH) ulaşamayabilir ve konkomitan patolojiler veya tedaviye uymama durumları gözden kaçabilir. 2 Her bir birey için en etkin tedavi stratejisini belirlemek hekimler için günlük klinik uygulamalar arasında önemli bir zorluk teşkil edebilir. 1 Büyüme öngörüsü modellerinin uygulanması, bu karar verme sürecinde yardımcı olabilir. 2 Gerekli terminoloji Algoritma: yanıtı ile korelasyona giren değişkenlerin matematiksel bir tanımı. 3 Yanıt: tedavinin bir parametrede meydana getirdiği değişiklik. Bu genellikle kullanılan dozaja bağlıdır ve bir doz yanıt eğrisi biçiminde nicelenebilir. 3 Yanıt verme: bireyin BH'ye yanıt olarak verdiği irsi kapasitesi. Bu, çocuğun biyolojik karakteristiklerini temel alan öngörülen yanıtı ile BH'ye verdiği gerçek yanıt karşılaştırılarak değerlendirilir. Beklenenden düşük bir yanıtı olması, çocuğun aynı yaştaki ve aynı biyolojik karakteristiklere sahip çocuklara kıyasla daha az yanıt verdiğini ifade eder. 3 Yanıt verme indeksi (IoR): bireyin BH'ye yanıt verme kapasitesinin ölçümü. 3 IoR = (Gerçek hızı Öngörülen hızı) Öngörülen yanıtın hata standart sapması (SS) Hedeflenen ebeveyn boy ortalaması: ebeveynlerin boylarına göre çocuğun öngörülen boyu. Ebeveyn boy ortalamasının (MPH) hesaplanması, bir bireyin normal genetik potansiyeline yönelik bir tahmin verir, hesaplama aşağıdaki gibi yapılır: Hedef boy standart sapma skoru (SDS) = (Babanın boyunun SDS'si + Annenin boyunun SDS'si)/1,61 4 2. igro: bireyselleştirilmiş yanıtı optimizasyon aracı igro, KIGS-Pfizer International Growth Database adı verilen ve BH tedavisi alan çocuklar hakkında dünyadaki en büyük veri tabanına dayanan doğruluğu onaylanmış öngörüsü algoritmalarını kullanır. 5 11 KIGS, yaklaşık 83.000 çocuktan 25 yıllık bir dönem içinde toplanan verilerini içerir. 2 igro, tipik olarak rutin klinik uygulamalarda kaydedilen hasta karakteristiklerini kullanarak öngörüleri sunar (Tablo 1). Şu anda mevcut olan modeller idiopatik BH yetersizliği (İBHY) ve Turner sendromu olan ve gestasyonel yaşına göre küçük doğmuş (SGA) kısa boylu çocuklardaki prepubertal ve pubertal verilerini içermektedir. Bu modellerin geçerliliği, rekombinant BH ile tedavi edilen geniş hasta kohortlarında gösterilmiştir ve igro'nun bilimsel temeli bilimsel literatürde yerini almıştır. 5 12 igro modellerin tam ayrıntıları ve nasıl geliştirildikleri aşağıdaki bölümlerde bulunabilir. Tablo 1. BH tedavisinin ilk yılına yönelik igro öngörüsü algoritmaları için gerekli olan başlangıç çizgisi veri kümesi ve ek değişkenler. Prepubertal yıllar boyunca gerekli olan minimum değişkenler kümesi 5 8 Doğum tarihi Cinsiyet Birincil tanı Doğum ağırlığı Ebeveynlerin boyları Boy Ağırlık Tedavinin başlangıcındaki yaş BH dozu Prepubertal yıllar boyunca gerekli olan ek değişkenler Yalnızca İBHY hastası çocuklar için (isteğe bağlı) 5,8 Maksimum BH piki Gestasyonel yaş Yalnızca Turner sendromlu kızlar için 6,10 Oksandrolon tedavisi durumu Hafta başına enjeksiyon sayısı Yalnızca total pubertal öngörüleri için 9,10 Pubertal durum ve başlangıç yaşı Puberte başlangıcındaki kemik yaşı Puberte başlangıcındaki boy Cinsiyet BH, hormonu; İBHY, idiopatik BH yetersizliği. 1

3. Algoritma geliştirme metodolojisi Büyüme öngörüsü algoritmalarını oluşturmak için KIGS veri tabanına kaydolmuş hastalardan gelen veriler kullanılmıştır. Aşağıdaki hasta dahil etme kriterleri kullanılmıştır. 5 11 Hastalar haftada 6 7 kere rekombinant insan BH enjeksiyonu almıştır. İBHY: maksimum BH piki 10 µg/l altında (en az iki standart testte) ve doğumda uygun bir boyut. Turner sendromu: karyotip analiziyle onaylanmış tanı. SGA: gestasyonel yaşa göre doğum ağırlığı SS'si 1,28'in altı, en az 30 haftalık gestasyonel yaş ve maksimum BH piki 5 µg/l üzerinde. Algoritmaların oluşturulmasında kullanılan verilerin ait olduğu hastaların karakteristikleri orijinal yayınlarda bulunabilir. 5 11 Erkeklerde ortalama testis hacminin 3 ml'den büyük olması ve kızlarda meme gelişiminin B2 aşamasında veya üzerinde (Tanner) olması veya pubertenin farmakolojik olarak tetiklenmiş olması durumunda, hasta pubertal olarak tanımlanmıştır. Büyüme hızı ile korelasyona giren faktörler veya total kazancı, çoklu lineer regresyon kullanılarak tanımlanmıştır. 3.1 İBHY İBHY si olan prepubertal çocuklarda Öngörücü algoritmalar, İBHY si olan 593 prepubertal çocuktan elde edilmiş veriler kullanılarak oluşturulmuştur. 5 BH pikinin, yaşın, tedavi başlangıcındaki boyun ve BH dozunun, boy ile MPH arasındaki farkın ve doğum ağırlığının ilk yıldaki hızı ile bağımsız olarak korelasyona girdiği bulunmuştur (Tablo 2). Model yanıt değişkenliğinin %61'ini açıklamıştır (hata standart sapması (SS), 1,46 cm). Maksimum BH piki gözardı edildiğinde, model yanıt değişkenliğinin halen %45'ini açıklamıştır (hata SS'si, 1,72 cm). KIGS ikinci, üçüncü ve dördüncü yıllar öngörü algoritmaları Tedavi en az 180 hastada 4 yıl boyunca devam ettirilmiştir. Bu hastalardan gelen veriler tedavinin ikinci, üçüncü ve dördüncü yıllarına yönelik öngörü algoritmalarını oluşturmak için kullanılmıştır. Yaş, BH dozu, periyodunun başlangıcındaki vücut ağırlığı ve önceki yılda gözlenen hızı ikinci, üçüncü ve dördüncü yıllardaki hızı ile korelasyona giren değişkenler olmuştur (Tablo 2). Tedavinin ikinci, üçüncü ve dördüncü yıllarına yönelik modeller yanıtındaki değişkenliğin sırasıyla %40'ını, %37'sini ve %30'unu açıklamıştır (hata SS'leri, 1,19 cm, 1,05 cm ve 0,95 cm). Algoritmalar, BH ile tedavi edilen İBHY li prepubertal hastaların üç kohortundan gelen veriler kullanılarak geçerlendiğinde, öngörülen ile gözlemlenen arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bu kohortlar aşağıdakilerden oluşmaktadır: KIGS'te kayıtlı ancak algoritmaların oluşturulmasında kullanılmamış 237 hasta Almanya Tübingen'deki bir klinikteki 33 hasta Avustralya Ulusal Büyüme Veritabanı OZGROW'da kayıtlı 29 hasta. 13 Dördüncü yıldaki yanıt modelinin de, KIGS veritabanına kayıtlı bir hasta alt kümesinde BH tedavisinin beş ila sekizinci prepubertal yılları için doğru öngörüleri verdiği gösterilmiştir (n = 48). Tablo 2. İBHY si olan hastalarda birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü yıldaki hızının prediktör sırası. The Endocrine Society izniyle Ranke et al. 5 kaynağından uyarlanmıştır. İzin, Copyright Clearance Center, Inc. vasıtasıyla iletilmiştir. İlk yıl (n = 593) İkinci yıl (n = 573) Üçüncü yıl (n = 335) Dördüncü yıl (n = 180) + Pik BH Pik BH Maksimum BH piki (In μg/l) 1 ( ve) Tedavinin başlangıcındaki yaş (yıl) 2 ( ve) 2 ( ve) 3 ( ve) 3 ( ve) 4 ( ve) Boy MPH (SDS) 3 ( ve) 1 ( ve) Vücut ağırlığı (SDS) 5 (+ve) 2 (+ve) 2 (+ve) 1 (+ve) BH dozu (In IU/kg/hafta) 5 (+ve) 3 (+ve) Doğum ağırlığı (SDS) 6 (+ve) 3 (+ve) Önceki yıl içindeki hızı (cm/yıl) 1 (+ve) 1 (+ve) 2 (+ve) BH, hormonu; İBHY, idiopatik BH yetersizliği; ln, doğal logaritma; MPH, ebeveyn ortalama boy; SDS, standart sapma skoru; +ve, değişken yanıtı ile pozitif korelasyonda; ve, değişken yanıtı ile negatif korelasyonda. 2

İBHY si olan çok küçük prepubertal çocuklarda BH'ye tedavinin ilk yılında verilen yanıt küçük hastalarda (<3 yaş) daha büyük hastalara oranla tipik olarak daha yüksektir. 8 Bu nedenle, 0 ila 3 yaşlarındaki 265 İBHY hastası çocuktan (180 erkek, 85 kadın) elde edilen veriler kullanılarak çok küçük hastalara yönelik öngörücü algoritmalar da geliştirilmiştir. 8 Tedavinin ilk yılı için iki öngörü modeli oluşturulmuştur. Model A için; boy ile MPH arasındaki farkın, yaşın, vücut ağırlığının, doğum ağırlığının ve BH dozunun ilk yıldaki hızı ile korelasyona girdiği bulunmuştur (Tablo 3). Bu model yanıt değişkenliğinin %45'ini açıklamıştır (hata SS'si, 2,3 cm). Model B de model A ile aynı parametrelere dayanmaktadır ancak prediktör olarak maksimum BH piki de eklenmiştir (Tablo 3). Bu model yanıt değişkenliğinin %54'ünü açıklamıştır (hata SS'si, 2,1 cm). Model A ve B'deki prediktörler İBHY li prepubertal çocuklara yönelik diğer öngörü modelleriyle aynı olsa da, önem dereceleri farklılaşmıştır, özellikle de, daha küçük yaşta olan bu grup için BH dozunun katkısı daha yüksek olmuştur. Tablo 3. İdiopatik hormonu (BH) yetersizliği olan hastalarda birinci yıldaki hızının (BH) prediktör sırası. The Endocrine Society izniyle Ranke et al. 8 kaynağından uyarlanmıştır. İzin, Copyright Clearance Center, Inc. vasıtasıyla iletilmiştir. Model A Model B Tedavinin başlangıcındaki yaş (yıl) 1 ( ve) 1 ( ve) BH dozu (log IU/kg/hafta) 2 (+ve) 3 (+ve) Doğum ağırlığı (SDS) 3 (+ve) 6 (+ve) Boy MPH (SDS) 4 ( ve) 5 ( ve) Vücut ağırlığı (SDS) 5 (+ve) Maksimum BH piki (log μg/l) 2 ( ve) MPH, ebeveyn ortalama boy; SDS, standart sapma skoru; +ve, değişken yanıtı ile pozitif korelasyonda; ve, değişken yanıtı ile negatif korelasyonda. İBHY si olan pubertal çocuklarda total Puberte süresindeki magnitüdü total postnatal boyun yaklaşık %25'inden sorumludur ve erkeklerde kızlara oranla daha yüksektir. 9 Total pubertal ye yönelik öngörücü algoritmaların oluşturulmasında kullanılan veriler İBHY li 303 hastadan (180 erkek, 123 kadın) alınmıştır. 8 Hastaların tümü, minimum 2 yıl prepubertal ve puberte sırasında minimum 2 yıl olmak üzere en az 5 yıl boyunca BH ile tedavi edilmiştir. Total pubertal, puberte başlangıcındaki boy ile yetişkinliğe yakın dönemdeki boy arasındaki fark (cm cinsinden) olarak tanımlanmıştır. KIGS total pubertal öngörüsü algoritması Cinsiyetin, puberte başlangıcındaki yaşın, boy ile MPH arasındaki farkın ve puberte sırasındaki ortalama BH dozunun puberte sırasındaki hızı ile bağımsız olarak korelasyona girdiği bulunmuştur (Tablo 4). Model yanıt değişkenliğinin %70'ini açıklamıştır (hata SS'si, 4,2 cm). Tablo 4. İBHY li hastalarda total pubertal için prediktör sırası. The Endocrine Society izniyle Ranke et al. 9 kaynağından uyarlanmıştır. İzin, Copyright Clearance Center, Inc. vasıtasıyla iletilmiştir. Erkek Puberte başlangıcındaki yaş (yıl olarak) Boy Puberte başlangıcındaki MPH (SDS) Puberte sırasındaki ortalama BH dozu (mg/kg/gün) 1 (+ve) 2 ( ve) 3 ( ve) BH, hormonu; İBHY, idiopatik BH yetersizliği; MPH, ebeveyn ortalama boy; SDS, standart sapma skoru; +ve, değişken yanıtı ile pozitif korelasyonda; ve, değişken yanıtı ile negatif korelasyonda. Algoritmalar, Almanya Tübingen'deki Üniversite Çocuk Hastanesindeki 36 hastada geçerlenmiştir. Öngörülen ile gerçek arasında anlamlı bir fark bulunmamıştır. İBHY li hastalarda total pubertal kemik yaşını ekleyen güncelleme İBHY li 576 hastadan (355 erkek, 221 kadın) alınan veriler kullanılarak kemik yaşını bağımsız bir prediktör olarak hesaba katan öngörüsü algoritmaları oluşturulmuştur. 10 Hastaların tümü, pubertenin başlangıcından önce minimum 2 yıl olmak üzere en az 5 yıl boyunca BH ile tedavi edilmiştir. KIGS total pubertal öngörüsü algoritması Puberte başlangıcındaki yaşın, puberte başlangıcındaki kemik yaşı gecikmesinin, puberte başlangıcındaki boy ile MPH arasındaki farkın ve puberte sırasındaki ortalama BH dozunun total pubertal için öngörücü olduğu bulunmuştur (Tablo 5). Tetiklenen/korunan puberte durumunda olan adolesanlar arasında bir fark görülmemiştir. BH alınan ilk prepubertal yıldaki yanıt parametrelerinin total pubertal yi öngördüğü sonucu bulunamamıştır. Model, erkekler ve kadınlar için pubertal deki değişkenliğin sırasıyla %66'sını ve %65'ini açıklamıştır (hata SS'leri, 4,5 cm ve 3,8 cm). Tablo 5. İBHY li hastalarda total pubertal için prediktör sırası. İzinle Ranke et al. 10 kaynağından uyarlanmıştır. 2011, Karger Publishers, Basel, Switzerland. Puberte başlangıcındaki yaş (yıl olarak) Puberte başlangıcındaki kemik yaşı gecikmesi (yıl olarak) Boy Puberte başlangıcındaki MPH (SDS) Puberte sırasındaki ortalama BH dozu (mg/kg/gün) 1 ( ve) 2 (+ve) 3 ( ve) BH, hormonu; İBHY, idiopatik BH yetersizliği; MPH, ebeveyn ortalama boy; SDS, standart sapma skoru; +ve, değişken yanıtı ile pozitif korelasyonda; ve, değişken yanıtı ile negatif korelasyonda. 3

Algoritmalar KIGS'e kayıtlı İBHY li 63 hasta (44 erkek, 19 kadın) üzerinde geçerlenmiştir. 3.2 Turner sendromu Turner sendromlu prepubertal kızlardaki Öngörücü algoritmalar, Turner sendromlu 686 prepubertal çocuktan elde edilmiş veriler kullanılarak oluşturulmuştur. 6 BH dozunun, tedavi başlangıcındaki yaşın, vücut ağırlığı SDS'sinin, oksandrolon tedavisinin, boy SDS ile MPH arasındaki farkın ve haftalık enjeksiyon sayısının ilk yıldaki hızı ile bağımsız olarak korelasyona girdiği bulunmuştur (Tablo 6). Bu model yanıt değişkenliğinin %46'sını açıklamıştır (hata SS'si, 1,26 cm). KIGS ikinci, üçüncü ve dördüncü yıllar öngörü algoritmaları Tedavi en az 294 hastada 4 yıl boyunca devam ettirilmiştir. Bu hastalardan gelen veriler tedavinin ikinci, üçüncü ve dördüncü yıllarına yönelik öngörü algoritmalarını oluşturmak için kullanılmıştır. Önceki yıl içerisindeki hızı, BH dozu, ilgili döneminin başlangıcındaki yaş ve boy SDS'si ve oksandrolon tedavisi ikinci, üçüncü ve dördüncü yıllardaki hızı ile korelasyona giren değişkenler olmuştur (Tablo 6). Tedavinin ikinci, üçüncü ve dördüncü yıllarına yönelik modeller yanıtındaki değişkenliğin sırasıyla %32'sini, %29'unu ve %30'unu açıklamıştır (hata SS'leri, 1,09 cm, 0,99 cm ve 1,01 cm). Algoritmalar, BH ile tedavi edilen Turner sendromlu hastaların iki kohortundan gelen veriler kullanılarak geçerlendiğinde, öngörülen ile gözlemlenen arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. Bu kohortlar aşağıdakilerden oluşmaktadır: KIGS'te kayıtlı ancak algoritmaların oluşturulmasında kullanılmamış 76 hasta Almanya Tübingen'deki bir klinikteki 81 hasta. Aşağıdaki yanıt modelinin de, KIGS veritabanına kayıtlı bir hasta alt kümesinde BH tedavisinin beş ila sekizinci prepubertal yılları için doğru öngörüleri verdiği gösterilmiştir (n = 291). 3 Turner sendromlu kızlardaki total pubertal Turner sendromlu 419 hastadan elde edilen veriler öngörücü algoritmaların oluşturulmasında kullanılmıştır. 10 KIGS total pubertal öngörüsü algoritması Puberte başlangıcındaki yaşın, puberte başlangıcındaki kemik yaşı gecikmesinin, puberte başlangıcındaki boy ile MPH arasındaki farkın ve puberte sırasındaki ortalama BH dozunun total pubertal için öngörücü olduğu bulunmuştur (Tablo 7). Spontan veya tetiklenmiş puberte durumunda olan hastalar arasında bir fark görülmemiştir. Model pubertal değişkenliğinin %68'ini açıklamıştır (hata SS'si, 2,9 cm). Algoritmalar KIGS'e kayıtlı Turner sendromlu 44 hasta üzerinde geçerlenmiştir. 3.3 SGA SGA olarak doğan kısa prepubertal çocuklardaki Öngörücü algoritmalar, SGA olarak doğan 613 prepubertal çocuktan (408 erkek, 205 kadın) elde edilmiş veriler kullanılarak oluşturulmuştur. 7 Tablo 6. Turner sendromlu hastalarda birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü yıldaki hızının prediktör sırası. The Endocrine Society izniyle Ranke et al. 6 kaynağından uyarlanmıştır. İzin, Copyright Clearance Center, Inc. vasıtasıyla iletilmiştir. İlk yıl (n = 686) İkinci yıl (n = 681) Üçüncü yıl (n = 293) Dördüncü yıl (n = 291) BH dozu (In IU/kg/hafta) 1 (+ve) 2 (+ve) BH tedavisinin başlangıcındaki yaş (yıl) 2 ( ve) 3 ( ve) 5 ( ve) 2 ( ve) Vücut ağırlığı (SDS) 3 (+ve) 5 (+ve) 3 (+ve) 5 (+ve) Oksandrolon tedavisi 2 (+ve) 3 (+ve) Boy MPH (SDS) 5 ( ve) Hafta başına enjeksiyon sayısı Önceki yıl içindeki hızı (cm/yıl) 6 (+ve) 1 (+ve) 1 (+ve) 1 (+ve) BH, hormonu; ln, doğal logaritma; MPH, ebeveyn ortalama boy; SDS, standart sapma skoru; +ve, değişken yanıtı ile pozitif korelasyonda; ve, değişken yanıtı ile negatif korelasyonda. 4

Tablo 7. Turner sendromlu hastalarda total pubertal için prediktör sırası. İzinle Ranke et al. 10 kaynağından uyarlanmıştır. 2011, Karger Publishers, Basel, Switzerland. Puberte başlangıcındaki yaş (yıl olarak) Puberte başlangıcındaki kemik yaşı gecikmesi (yıl olarak) Boy Puberte başlangıcındaki MPH (SDS) Puberte sırasındaki ortalama BH dozu (mg/kg/gün) 1 ( ve) 2 (+ve) 3 ( ve) BH, hormonu; MPH, ebeveyn ortalama boy; SDS, standart sapma skoru; +ve, değişken yanıtı ile pozitif korelasyonda; ve, değişken yanıtı ile negatif korelasyonda. BH dozunun, tedavi başlangıcındaki yaşın, başlangıçtaki vücut ağırlığı SDS'sinin ve MPH SDS'nin ilk yıldaki hızı ile bağımsız olarak korelasyona girdiği bulunmuştur (Tablo 8). Model yanıt değişkenliğinin %52'sini açıklamıştır (hata SS'si, 1,3 cm). KIGS ikinci yıl öngörü algoritmaları 2 yıl boyunca tedavi edilen 385 hastadan gelen veriler tedavinin ikinci yılına yönelik iki öngörü modeli oluşturmak için kullanılmıştır. Model A ilk yılki modelle aynı dört prediktöre dayanmaktadır; model B ise tedavinin önceki yılındaki hızını içeren üç parametreli bir modeldir. Model A için, tedavi başlangıcındaki yaş, BH dozu, 1 yıllık BH sonrası SDS ve MPH SDS'si ikinci yıldaki hızı ile korelasyona giren değişkenler olmuştur (Tablo 8). Bu model yanıtındaki değişkenliğinin %30'unu açıklamıştır (hata SS'si, 1,1 cm). Model B için, tedavinin ilk yılı içindeki hızı, tedavi başlangıcındaki yaş ve BH dozu ikinci yıldaki hızı ile korelasyona giren değişkenler olmuştur (Tablo 8). Bu model yanıtındaki değişkenliğinin %34'ünü açıklamıştır (hata SS'si, 1,1 cm). Algoritmalar KIGS'e kayıtlı ancak algoritmaların oluşturulmasında kullanılmamış bir hasta grubu (ilk yıl modeli için 68 hasta ve ikinci yıl modeli için 43 hasta) ile geçerlenmiştir. Öngörülen ile gözlemlenen yanıtları arasında istatistiki olarak anlamlı bir fark bulunmamıştır. SGA olarak doğan kısa hastalarda total SGA olarak doğan kısa hastalar için ilk 2 prepubertal yıla yönelik öngörüsü modelleri zaten oluşturulmuş olsa da, 7 nihai boya ulaşılana kadar olacak yi öngörmek için modellere ihtiyaç vardır. SGA olarak doğan 317 kısa çocuktan (%72 erkek) gelen veriler, üçüncü prepubertal yıla yönelik yeni bir öngörü modeli oluşturmak için kullanılmıştır. 11 KIGS üçüncü yıl öngörü algoritması Önceki yıldaki hızının, tedavi başlangıcındaki yaşın, vücut ağırlığının, MPH'nin ve BH dozunun tedavinin üçüncü yılındaki yanıtı ile korelasyona girdiği bulunmuştur (Tablo 9). Bu model yanıt değişkenliğinin %33'ünü açıklamıştır (hata SS'si, 1,0 cm). Model KIGS'te kayıtlı ancak algoritmaların oluşturulmasında kullanılmamış 34 hastadan gelen veriler kullanılarak geçerlenmiştir. KIGS dördüncü yıl öngörü algoritması Tedavinin dördüncü yılı 182 hasta (%62 erkek) ile devam etmiş ancak rakamlar BH tedavisinin dördüncü prepubertal yılı için öngörücü algoritma geliştirilmesine yetmeyecek kadar küçük olmuştur. Ancak, SGA olarak doğan bu hastalara İBHY li çocuklara yönelik olan dördüncü yıl öngörüsü modeli uygulandığında, 5,11 bu model kullanıldığında gözlemlenen ve öngörülen arasında belirgin bir fark olmadığı görülmüştür, bu da modelin SGA olarak doğan hastalara uygulanabileceğine işaret etmektedir. KIGS total pubertal algoritması Puberte başlangıcından önce en az 2 ve toplamda en az 5 yıl boyunca tedavi edilen SGA olarak doğan toplam 59 kısa hasta (35 erkek, 24 kadın) total pubertal analizine dahil edilmiştir. 11 Hasta sayısı öngörücü bir Tablo 8. SGA olarak doğan çocuklarda birinci ve ikinci yıldaki hızının prediktör sırası. The Endocrine Society izniyle Ranke et al. 7 kaynağından uyarlanmıştır. İzin, Copyright Clearance Center, Inc. vasıtasıyla iletilmiştir. İlk yıl (n = 613) İkinci yıl (n = 385) Model A Model B Tedavinin başlangıcındaki yaş (yıl) 2 ( ve) 1 ( ve) 2 ( ve) BH dozu (mg/kg/gün) 1 (+ve) 2 (+ve) 3 (+ve) Vücut ağırlığı (SDS) 3 (+ve) 3 (+ve) MPH (SDS) Önceki yıl içindeki hızı (cm/yıl) 1 (+ve) BH, hormonu; MPH, ebeveyn ortalama boy; SDS, standart sapma skoru; SGA, gestasyonel yaşına göre küçük; +ve, değişken yanıtı ile pozitif korelasyonda; ve, değişken yanıtı ile negatif korelasyonda. 5

Tablo 9. SGA olarak doğan hastalarda üçüncü yıl si için prediktör sırası. İzinle Ranke et al. 11 kaynağından uyarlanmıştır. 2011, BioMed Central tarafından lisanslanmıştır. Önceki yıl içindeki hızı (cm/yıl) BH tedavisinin başlangıcındaki yaş (yıl) BH tedavisinin başlangıcındaki ağırlık (SDS) MPH (SDS) BH dozu (mg/kg/gün) 4. Referanslar 1 (+ve) 2 ( ve) 3 (+ve) 5 (+ve) BH, hormonu; MPH, ebeveyn ortalama boy; SDS, standart sapma skoru; SGA, gestasyonel yaşına göre küçük; +ve, değişken yanıtı ile pozitif korelasyonda; ve, değişken yanıtı ile negatif korelasyonda. algoritma geliştirmek için çok küçük olduğundan önceden İBHY li çocuklardaki total pubertal için geliştirilmiş model kullanılmıştır. Bu model kullanıldığında gözlemlenen ve öngörülen arasında belirgin bir fark olmadığı görülmüştür, bu da modelin SGA olarak doğan hastalara uygulanabileceğine işaret etmektedir. 1. Wit JM, Ranke MB, Albertsson-Wikland K et al. Personalized approach to growth hormone treatment: clinical use of growth prediction models. Horm Res Paediatr 2013;79: 257 70. 2. Kaspers S, Ranke MB, Han D et al. Implications of a datadriven approach to treatment with growth hormone in children with growth hormone deficiency and Turner syndrome. Appl Health Econ Health Policy 2013;11: 237 49. 3. Ranke MB, Lindberg A. Predicting growth in response to growth hormone treatment. Growth Horm IGF Res 2009; 19:1 11. 4. Ranke MB. Towards a consensus on the definition of idiopathic short stature. Horm Res 1996;45 Suppl 2:64 6. 5. Ranke MB, Lindberg A, Chatelain P et al. Derivation and validation of a mathematical model for predicting the response to exogenous recombinant human growth hormone (GH) in prepubertal children with idiopathic GH deficiency. KIGS International Board. Kabi Pharmacia International Growth Study. J Clin Endocrinol Metab 1999;84:1174 83. 6. Ranke MB, Lindberg A, Chatelain P et al. Prediction of long-term response to recombinant human growth hormone in Turner syndrome: development and validation of mathematical models. KIGS International Board. Kabi International Growth Study. J Clin Endocrinol Metab 2000;85:4212 18. 7. Ranke MB, Lindberg A, Cowell CT et al. Prediction of response to growth hormone treatment in short children born small for gestational age: analysis of data from KIGS (Pharmacia International Growth Database). J Clin Endocrinol Metab 2003;88:125 31. 8. Ranke MB, Lindberg A, Albertsson-Wikland K et al. Increased response, but lower responsiveness, to growth hormone (GH) in very young children (aged 0 3 years) with idiopathic GH deficiency: analysis of data from KIGS. J Clin Endocrinol Metab 2005;90:1966 71. 9. Ranke MB, Lindberg A, Martin DD et al. The mathematical model for total pubertal growth in idiopathic growth hormone (GH) deficiency suggests a moderate role of GH dose. J Clin Endocrinol Metab 2003;88:4748 53. 10. Ranke MB, Lindberg A. Observed and predicted total pubertal growth during treatment with growth hormone in adolescents with idiopathic growth hormone deficiency, Turner syndrome, short stature, born small for gestational age and idiopathic short stature: KIGS analysis and review. Horm Res Paediatr 2011;75:423 32. 11. Ranke MB, Lindberg A. Prediction models for short children born small for gestational age (SGA) covering the total growth phase. Analyses based on data from KIGS (Pfizer International Growth Database). BMC Med Inform Decis Mak 2011;11:38. 12. Ranke MB, Lindberg A, Mullis PE et al. Towards optimal treatment with growth hormone in short children and adolescents: evidence and theses. Horm Res Paediatr 2013;79:51 67. 13. Cowell CT, Dietsch S, Greenacre P. Growth hormone therapy for 3 years: the OZGROW experience. J Paediatr Child Health 1996;32:86 93. Kod: EBT/GEN/14/04 Hazırlanma tarihi: Nisan 2014 6