aplanet Mentee Kılavuzu

aplanet Mentee Kılavuzu

Önsöz Nasıl aplanet mentee olunur? Öğretim için daha fazla çevrimiçi araçlar ister misiniz? Nasıl başlayacağınızdan emin değil misiniz? Dünyanın diğer kısımlarında bulunan kafa dengi profesyonellerle bağlantıya geçmek ister misiniz? Her şeyi kendi başına öğrenmek yerine, teknolojiyi öğrenmek için birinin size yardım etmesini isteyeceği türden bir insan mısınız? Eğer öyleyse, aplanet mentorluk programına katılabilirsiniz. aplanet mentee olmak, size mesleki gelişiminizde yardımcı olabilir. Mentorluk almayı kabul etmek demek, birinin size, sosyal ağları ve çevrimiçi araçları mesleki nedenlerle kullanmanıza, bunları daha iyi tanımanıza ve uzmanlığınızı geliştirmenize yardım etmesi demektir. Çevrimiçinde birçok öğretmenle tanışacak ve kendi Kişisel Öğrenme Ağınızı (PLN) oluşturacaksınız. Gönüllü aplanet mentee olmak, dil öğretmenleri için önemli bir eğitim topluluğunun parçası olmanız anlamını taşır. Bu kılavuz nasıl kullanılır S: Mentörlük hakkında bir şey bilmek ister misiniz? Ya da çevrimiçi mentorluk hakkında? Y: Kılavuzu baştan itibaren okumanızı tavsiye ediyoruz. Genel olarak, süreç hakkında daha fazla aplanet mentee leri için, geçmiş bilgilerle, mentorluğa giriş verilmiştir. S: Mentorluğu biliyor musunuz? Y: Öyleyse Bölüm 4 ten başlayın Bu noktadan itibaren okursanız, aşağıdaki konularda bilgi bulacaksınız:- aplanet mentoru olarak nasıl başlanır. Proje içinde ne konularda mentorluk alınabilir (sosyal ağlar, çevrimiçi araçlar vs.) Sürüm 1.0, Ocak 2012 Bu aplanet öğrenci kılavuzunun lisansı Creative Commons Attribution-NonCommercial-Share Alike 2.0 License uyarınca verilmiştir. Bu lisansın kopyası için bkz: http://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/2.0/uk/ 2

aplanet Mentee Kılavuzu Đçindekiler Bölüm 1- aplanet e ve bu kılavuza giriş 1.1 aplanet projesi hakkında...4 1.2 Bu kılavuz hakkında...4 Bölüm 2 Mentorluğa Giriş 2.1 Mentorluk nedir?...5 2.2 Mentorlar ne iş yapar?...5 2.3 Nasıl iyi bir mentee olunur...5 2.4 Geribildirimin rolü...6 Bölüm 3 Çevrimiçi Mentorluk 3.1 Mentee ile toplantı ve iletişim...6 3.2 Đnternet Görgü Kuralları...6 Part 4 - aplanet Mentorluk Prosedürü 4.1 Gönüllülük...7 4.2 Mentorluk sürecine başlama...8 4.3 Mentorluğu uygulama...8 4.4 Sonuca ulaşma...8 4.5 Bir sonraki adım?...8 Bölüm 5 Kaynaklar 5.1 aplanet kaynakları...9 5.2 Đleri okuma...9 3

Bölüm 1 - aplanet e ve bu kılavuza giriş Bu bölümde, aplanet projesi, projenin varmak istediği yer hakkında daha fazla bilgi ve bu kılavuz ve kullanımına ilişkin bilgiler bulacaksınız. 1.1 aplanet projesi hakkında aplanet projesi, başta Đnternet sosyal ağları (SN) konusunda yeni olanlar veya bu ağları kullanmayanlar, fakat daha fazla bilgi öğrenmek ve mesleki gelişim için kendi Kişisel Öğrenim Ağlarını (PLN) 1 geliştirmek isteyenler olmak üzere, Avrupa genelinde dil eğitmenlerine yönelik Avrupa Birliği tarafından finanse edilen bir projedir. Yedi proje ortağı bulunmaktadır: Türkiye'den ĐSTEK Okulları, Đngiltere den West of Scotland, Bulgaristan dan Sofya Üniversitesi, Đspanya dan British Council, Romanya dan EuroEd, Yunanistan dan CELT Athens, ve Çek Cumhuriyeti nden PELIKAN Dil Okulu. Projede, dil eğitmenleri için sosyal ağların Kişisel Öğrenme Ağı (PLN) konusundaki faydalarını anlamanıza ve açık pratik örneklerle, bu araçların nasıl kullanılacağını ve eğitmenlerin sağlayacakları faydaları açıklamanıza yardımcı olacak açık talimatlar hazırlanmıştır. Bunlar, dijital okuryazarlığı ve mesleki gelişimi artırmaya yardımcı olacaktır. Proje, eğitmenler için öğretmenlik pratiğindeki uygulama ve faydaları, ve Bilgi ve Đletişim Teknolojileri (ICT) kaynaklarının öğretim/öğrenim deneyimine nasıl entegre edilebileceğini gösterecektir. 1.2 Bu kılavuz hakkında aplanet Mentee Kılavuzu, mentorluk almak için gönüllü olanların süreci tanımalarına yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Daha önceden mentorluk almadıysanız, başlamadan önce tüm kılavuzu okumanızı tavsiye ederiz. Eğitimde mentorlukla tanışıklığınız varsa, fakat daha önceden çevrimiçi mentorluk yapmadıysanız Bölüm 3 ten başlayın, eğer çevrimiçi mentorluk deneyiminiz varsa, doğrudan Bölüm 4 e geçin. Bu Mentee Kılavuzunun size faydalı olmasını ve sorularınıza yanıt vermesini ümit etmekle birlikte, daha fazla tavsiye veya desteğe ihtiyacınız olacak zamanlar şüphesiz olacaktır. Tüm aplanet mentee lerine topluluğumuzun Ning sitesindeki (http://aplanet-project.org/page/mentee-support) Mentee Desteğe göz atmalarını ve aşağıda belirtilen Mentee forumda, her türlü soruyu sormalarını tavsiye ediyoruz: http://aplanet-project.org/forum/topics/help-for-mentees. Bu kılavuz, aplanet içinde geliştirilmiş bir takım diğer araçlarla birlikte de çalışır ve bu araçların tamamını aşağıda belirtilen adresten indirebilir veya bulabilirsiniz: http://aplanetproject.org/page/mentee-support. Bu araçlar şunları içerir: aplanet Mentee Kılavuzu: aplanet mentorluk sürecini, mentorluk alan kişinin bakış açısından açıklar. aplanet Bilgi ve Đletişim Teknolojileri (ICT) anketi: Mentorluk öncesinde tüm mentee ler tarafından doldurulacaktır. Mentorunuzun ihtiyaçlarınızı anlamasına yardımcı olacak ve aplanet in gelecekte kendi kaynaklarını geliştirmesine yardım edecektir. Öğretmen Günlüğü: Süreci değerlendirmek için mentee ler tarafından kullanılabilecek bir şablondur. Atölyeler: Mentorlar, mentee ler ve diğer ilgili eğitmenlerin mentorluk süreci, Kişisel Öğrenme Ağı (PLN) oluşturma ve mesleki gelişim için sosyal ağların nasıl kullanılacağı hakkında daha fazla şey öğrenmelerini sağlayacak bir takım çevrimiçi ve çevrimdışı atölyelerdir. Videolar: Kişisel Öğrenme Ağı (PLN), sosyal ağlar ve proje tarafından tavsiye edilen bir takım Bilgi ve Đletişim Teknolojileri (ICT) araçlarına ilişkin kısa işitsel-görsel kılavuzlardır. 4

Bölüm 2 Mentorluğa Giriş Bölüm 2, mentorluğa kısa bir giriş niteliğindedir ve konsepte ve uygulamaya yabancı mentee'lere yöneliktir. 2.1 Mentorluk nedir? Mentor kelimesi, bir çeşit öğrenim ilişkisini ifade etmek için kullanılır. Homer in Odyssey inde babasını arayan Telemachus a rehber olarak hizmet veren bir karakterin isminden gelen Yunanca bir sözcüktür. Mentor mentee lerle bir çalışma ilişkisi kuran ve öğrenmelerine, hedeflerini geliştirmelerine ve gerçekleştirmelerine yardımcı olmak için bilgi, görüş ve deneyimini kullanan kişidir. 2.2 Mentorlar ne iş yapar? Dil eğitiminde genel kabul edilen mentorluk fonksiyonları şunlardır (Maldarez & Bodóczky, 1999:4):- model olmak (göstermek, ilham vermek) acculturator olarak hareket etmek (mentee lerin belirli mesleki kültüre alışmalarına yardımcı olmak) sponsor olmak (mentee leri doğru insanlarla tanıştırmak) destek sunmak (ses yansıtıcısı olarak işlev görmek) eğitmek (mentee lerin mesleki öğrenim hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olmak) Bunların tümü, aplanet projesi ile ilgilidir. 2.3 Nasıl iyi bir mentee olunur Đyi mentorluğun, deneyimli bir kişinin bilgisini daha az deneyimli bir kişiye aktarmasından daha fazla şey olduğunu anlamak önemlidir. Đyi mentorluk: karşılıklı öğrenim ilişkisine dayanır mentorunuzla dostane ilişki kurmayı içerir karşılıklı tanımlanmış hedefler üzerine kurulur öğretim ve öğrenim fırsatlarını fark etmeyi ve yorumlamayı gerektirir otonom öğrenim ve öz değerlendirmeyi teşvik eder kişisel olarak farklı yollarla kuram ve uygulamayı ilişkilendirebilir. Đyi mentorluk, mentorun mentee nin mevcut bilgisi, deneyimi ve inançları hakkında daha fazla şey öğrenmesiyle başlar (Maldarez & Bodóczky, 1999) ve bu nedenle, tüm mentee lerden, mentorluk sürecine başlamadan önce Bilgi ve Đletişim Teknolojileri (ICT) anketini doldurmalarını isteriz. 5

2.4 Geribildirimin rolü Geribildirimin rolü, mentee yi desteklemek ve yıkıcı olmadan zorlamaktır. Mentor için, aşağıdaki iki geribildirim türü örneğinin faydalı olmasını bekleriz: Eleştirel. Mentor, mentee ile yapılan görüşmede, mentor un gözlemlerine dayanarak kişisel yargılarını ve olası iyileşmeleri belirtir. Yansıtıcı. Mentor, olanları yansıtmak için mentee'ye soru sormaya ve mentee'nin olaylar hakkındaki görüşlerini öğrenmeye odaklanır. Geribildirim, yazılı veya sözlü ya da her ikisinin bir kombinasyonu şeklinde olabilir. Her ikisinde de, mümkün olursa, öğrenim olayının olumlu yanlarını vurgulamalıdır. Bölüm 3 Çevrimiçi Mentorluk Kılavuzun bu kısmı, çevrimiçi mentorluğa giriş niteliğindedir ve Bölüm 2 de genel olarak mentorluk hakkında yazılanları tamamlamaktadır. 3.1 Mentorunuzla toplantı ve iletişim Mentor ve mentee arasında düzenli toplantılar sürecin önemli bir parçasıdır. Çevrimiçi toplantının kendine has zorlukları vardır. Clutterbuck (2010) tarafından verilen bazı tavsiyeler aşağıda sıralanmıştır: Mentor ile çevrimiçi toplantıların süresi en fazla 45 dakika ile sınırlı tutulmalıdır. Olayın aciliyetini unutmayın ve bir öğrenme olayı gerçekleştikten hemen sonra toplanın. Her ikinizin de toplantının amacı konusunda hemfikir olduğunuzdan emin olun. Her ikinizin de görüşmek istediği açık mı? Mentorunuz, muhtemelen soru sorarak başlayacaktır ve şimdiye kadar olanlara ilişkin görüşlerinizi belirtmeniz için sizi teşvik edecektir. Mentor, sadece siz yapabileceğiniz şeyleri yaptığınız takdirde size tavsiyede bulunacaktır. Mentor, hangi bilginin ilgili olduğu ve hangisine ihtiyaç olduğu belli olana kadar bekleyecektir. Toplantının sonuna doğru, söylenenleri incelemek ve yeniden değerlendirmek için zaman ayırmalısınız. 3.2 Đnternet Görgü Kuralları Seçtiğiniz iletişim ortamında var olan internet görgü kuralları nı bildiğinizden emin olun. Örnek verecek olursak: Büyük harf kullanmamak (çoğu insan bunun bağırmaya benzediğini düşünür) Yüz ifadeleri kullanımı (fazla kullanmamak) Mizah ve alay kullanımında dikkatli olmak Süreç esnasında kullanılan araçlara özgü internet görgü kuralları, örneğin belirli sosyal ağlara özgü geliştirilmiş olanlar (kendini tanıtma kültürü, ne zaman birine teşekkür edileceği, ne kadar sıklıkla mesaj yazılacağı, özel sorular vs.) gibi kurallara önem verilecektir. Mentorunuzla bu internet görgü kurallarını tartışmak için fikir almak iyi bir fikir olabilir. 6

Bölüm 4 - aplanet mentorluk prosedürü Bölüm 4, aplanet mentee lere ilişkin bir kılavuzdur ve kılavuzluk esnasında gerçekleşen prosedürlerin detaylarını anlatır. 4.1 Gönüllülük Bir üye aplanet topluluğuna katıldığında, mentee olmak isteyip istemediğiniz sorulur. 4.2 Mentorluk sürecine başlama Mentorluk başlatmanın farklı yolları vardır: Mentee lerle mentorlar iletişim kurabilirler. aplanet Ning üzerindeki üye listesini tarayan bir gönüllü mentor mentor arayan bir kişi bulur ve bu kişiyle irtibat kurarak yardım teklif eder. Mentorlarla mentee ler iletişim kurabilirler. Mentor listesini tarayan Mentee ler müsait bir mentor tanımlayabilir ve yardım için bu kişiye danışabilir. Mentorlar ve mentee ler bir aplanet partneri tarafından tanıtılabilir. Bir aplanet partneri, ilgilerin uyumlu olduğunu tanımladıktan sonra mentor ve mentee arasında bir toplantı ayarlar. Mentor seçerken dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır: Zaman kısıtlamaları. Aynı saat diliminde misiniz? Konuşmak için müsait olduğunuz zamanlar uyumlu mu? Dil hususları. Her ikiniz de aynı dili mi öğretiyorsunuz? Gerekli olmamakla birlikte, mentor ve mentee aynı dili öğretiyorsa, faydası olabilir. Mentor ve mentee ortaklığı tanımlandıktan sonra, mentor Ning e mesaj göndererek mentee ile irtibat kurmalı ve sonra ve ilk toplantıyı ayarlamalıdır. Sizi mentee olarak kabul eden bir mentor bulduktan sonra, Ning teki profilinize bir şeyler yazarak bize bildirmeniz gerekir. Bu, başka mentorların sizle irtibat kurmamaları gerektiği anlamına gelir. 4.3 Mentorluğu uygulama a) Đhtiyaç analizi. Đlk toplantıdan sonra, mentor, mentee nin ihtiyaçlarını tanımlamaya çalışır. Bunun için, mentor, öncelikle mentee nin Bilgi ve Đletişim Teknolojileri (ICT) ve sosyal ağlar konusundaki deneyimini ve öğretim (öğretmenlik) durumunun ne olduğunu anlamalıdır. aplanet Bilgi ve Đletişim Teknolojileri (ICT) anketinin doldurulması bu konuda faydalı olacaktır. Mentorun ilk durağı mentee nin aplanet Ning profil sayfası olacaktır. Bu sayfayı doldurmuş iseniz, mentorluk süreci daha kolaylaşacaktır. b) Hedef belirleme. Mentor ve mentee mentee nin ihtiyaçlarına göre bir takım hedefler ve ilk toplantı tarihini belirlerler. Bu hedefler, mentor ve mentee tarafından kaydedilmelidir (mentorun, ilk toplantıdan sonra mentee ye mesaj göndererek bu hedefleri teyit etmesini tavsiye ederiz). 7

Ayrıca bu hedeflerde SMART kriterlerinin kullanılmasını tavsiye ederiz. Diğer bir deyişle bu kriterler şunlar olmalıdır: Specific (spesifik) mentorun istediği, açık ve kesin bir şekilde ifade edilmelidir. Measurable (ölçülebilir) hedefe ne zaman ulaşıldığını nasıl bileceksiniz? Attainable (ulaşılabilir) hedef gerçekçi olmalıdır. Relevant (ilgili) yani mentee nin öğretim durumuyla ilgili. Time-bound (zamana bağlı) bir tarih belirlediğinizden emin olun. (Daha fazla bilgi için bkz. http://en.wikipedia.org/wiki/smart_criteria.) Çok fazla hedef belirlemekten kaçının. Başlamak için üç iyi bir sayıdır. Unutmayın, ilk hedefler karşılandıktan sonra başka hedefleri her zaman ekleyebilirsiniz. c) Düzenli irtibat. Bir daha ne zaman buluşacağınızı kararlaştırın. Toplanmak ve süreç hakkında konuşmak için düzenli bir gün/saat (haftada bir olarak tavsiye ederiz) belirlediğiniz takdirde mentorluk süreci iyi işleyecektir. 4.4 Sonuca ulaşma Ne zaman bitireceğinizi nasıl bileceksiniz? Mentorluk sürecinin sürüncemede kalmasından ve/veya sonuçsuz kalmasındansa, mentorluk işinin ne zaman bitmeye yakın olduğunu değerlendirmek her ikiniz için de faydalı olacaktır. Karara varmanıza yardımcı olacak bazı öneriler aşağıda verilmiştir. Mentee ler, aşağıdaki davranışları sergileyebildiklerinde artık mentora ihtiyaç duymazlar: Diğer öğretmenlerle bağlantı kurmak, kaynakları paylaşmak ve onlardan bir şeyler öğrenmek için sosyal ağların kullanımında rahat iseler; Mesleki gelişim için çevrimiçi araçları kullanmada yetkinleşmiş iseler; Kendilerini tatmin edecek şekilde diğer öğretmenlerle işbirliği içinde çalışmak için çeşitli öğrenim teknolojilerini kullanabiliyorlarsa; Đşler beklendiği gibi gitmediğinde izlenecek yaklaşım ve stratejileri biliyorlarsa; ihtiyaç duyduklarında ekstra yardım için nereye başvuracaklarını biliyorlarsa yani, etkin bir Kişisel Öğrenme Ağı (PLN) kurmuşlarsa. Bitirdiğinizde, web sitesinde ve aplanet Ning üzerinde bulacağınız mentorluk sonrası anketini doldurmanızı rica ederiz. Gelecekte tüm mentorlar ve mentee ler için işleri daha iyi bir seviyeye getirmek için burada vereceğiniz bilgi ve yorumları, mentorluk sistemini geliştirmek ve gerektiğinde diğer belgelerde değişiklik yapmak için kullanacağız. 4.5 Bir sonraki adım? Süreçten hoşlanmışsanız ve süreç sonunda rahat hissediyorsanız, neden bir aplanet mentoru olmayasınız? Tüm aplanet ortakları olarak, aplanet mentorluğu esnasında çok şey öğrendiğinizi umuyor ve sizinle çevrimiçi buluşmayı dört gözle bekliyoruz! 8

Bölüm 6 Kaynaklar Aşağıdaki kaynaklar mentorluk hakkında daha fazla şey öğrenmek isteyen eğitmenler içindir. 6.1 aplanet kaynakları Diğer aplanet kaynakları bu kılavuzun 4. sayfasında belirtilmiştir. 6.2 Đleri okuma aplanet mentorluk kılavuzlarının hazırlanmasında aşağıdaki kitap ve makalelerden yararlanılmıştır ve genel olarak mentorluk ve özel olarak çevrimiçi mentorluk hakkında daha fazla bilgi isteyen mentorlara bunları tavsiye ederiz. Bierema, LL & Merriam SB (2002) E-mentoring: Using computer mediated communication to enhance the mentoring process. Innovative Higher Education 26(3) pp211-27 Boreen, J, MK Johnson, D Niday & J Potts (2009) Mentoring Beginning Teachers. New York: Stenhouse Clutterbuck, D & D Megginson (2005) Techniques for Coaching and Mentoring. Oxford: Butterworth- Heinemann Clutterbuck, D (2009) 'Evaluating Mentoring' Clutterbuck Associates available online:http://www.gptrainingconsultants.com/tools-and-resources Clutterbuck, D (2009) 'Code of Practice for the Mentoring Relationship' Clutterbuck Associates available online: http://www.gptrainingconsultants.com/tools-and-resources Clutterbuck, D (2009) 'Mentoring FAQs' Clutterbuck Associates available online: http://www.gptrainingconsultants.com/tools-and-resources Clutterbuck, D (2010) 'The Seven Layers of Mentoring' Clutterbuck Associates available online: http://www.gptrainingconsultants.com/tools-and-resources Clutterbuck, D (2010) 'How to be a great e-mentor or e-coach' Clutterbuck Associates available online: http://www.gptrainingconsultants.com/tools-and-resources Clutterbuck, D (2010) 'Creating a Coaching and Mentoring Culture' Clutterbuck Associates. Available online: http://www.gptrainingconsultants.com/tools-and-resources Clutterbuck, D and Hussain, Z (2009) Virtual Coach, Virtual mentor, Information Age Publishing. Ensher, EA & SE Murphy (2005) Power Mentoring. New York: Jossey-Bass Field, B & T (eds.) (1994) Teachers as Mentors: A Practical Guide. London: Falmer Press Gray, C (2001) Mentor development in the education of modern language teachers. Clevedon: Multilingual Matters. Harrington, A (1999) 'E-mentoring:The Advantages and Disadvantages of using email to support distant mentoring' Available online: www.coachingnetwork.org.uk/resourcecentre/articles Hicks, Glasgow, & McNary (2005). What successful mentors do. Research-based strategies for new teacher induction, training, & support. Thousand Oaks, CA: Corwin Press Jenkins, D 'Providing Feedback' in Gray, C (2001) Jonson, K. F. (2002). Being an effective mentor: How to help beginning teachers succeed. Thousand Oaks, CA: Corwin Press Keegan, H & A Fox (eds) (2009) Mentoring for 21 st Century Skills It's all about the learning. Vitae Project. Download from http://www.vitae-project.eu/ Malderez, A. (2009). Mentoring. In Richards & Burns (Eds.), Cambridge Guide to Second Language Teacher Education (pp. 259-268). Malderez, A & M Wedell (2007) Teaching Teachers: Processes and Practices. London: Continuum Malderez, A & C Bodóczky (199) Mentor courses: A resource book for trainer-teachers. Cambridge: CUP 9

Megginson, D & D Clutterbuck (2009) Further Techniques for Coaching and Mentoring.Oxford: Butterworth-Heinemann Pitton, D. E. (2006). Mentoring novice teachers. 2nd edition. Thousand Oaks, CA: Corwin Press. Portner H (2008) Mentoring New Teachers. London:Sage Rhodes, C, M Stokes & G Hampton (2004) A Practical guide to Mentoring, Coaching and Peer- Networking. London: Routledge-Falmer Richards & Farrell (2005). Professional development for language teachers: Strategies for teacher learning. Cambridge: CUP Slavit, D, TH Nelson & A Kennedy (eds.) (2009) Perspectives on Supported Collaborative Teacher Inquiry. New York: Routledge Stoddard, A (1953) The Heart of Mentoring: Ten Proven Principles. Colorado Springs:Navpress Taylor, M and J Stephenson (1996) 'What is mentoring?' In R. McBride (ed.) Teacher education policy. Some issues arising from research and practice (pp. 22-37). London: Falmer Press. Zachary, L (2009) The Mentee's Guide. New York: Jossey-Bass 10