Türkiye Güneş Enerjisi Potansiyeli ve Mevzuatı



Benzer belgeler
Lisanssız Elektrik Üretimi ATO Özel Semineri

III. Enerji Verimliliği Günleri - EMO İzmir Şubesi Güneş Enerjisinden Elektrik Enerjisi Üretimi

Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Mevzuat ve Projelendirme

LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİM TESİSLERİ SÜREÇLERİ. Arge & Stratejik Planlama Direktörlüğü AKDENİZ ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş.

LİSANSIZ GÜNEŞ ENERJİSİ BAYRAM ÇİFCİ TEDAŞ Genel Müdürlüğü Akdeniz Bölge Koordinatörlüğü TÜRKİYE ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş.

LİSANSIZ GÜNEŞ ENERJİSİ Akdeniz Bölgesindeki Güneş Enerjisi Potansiyeli BAYRAM ÇİFCİ TEDAŞ Genel Müdürlüğü Akdeniz Bölge Koordinatörlüğü

LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİMİ BAŞVURU SÜRECİ. Hizmete Ozel

ENERJİ HUKUKU BAĞLAMINDA ELEKTRİK PİYASASI. Deniz DAŞTAN Grup Başkanı (0312) Kasım 2018

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Üretimi. Hakan Şener AKATA ETK Uzm. Yard.

TÜRKİYE İLETİM SİSTEMİNDE LİSANSSIZ SANTRALLER

Türkiye de Fotovoltaik Sistemlerin Projelendirmesi. Projelendirme ve Şebeke Bağlantısı Pratikte Yaşanan Tecrübeler

Enerji Verimliliğinde Akıllı Şebekelerin Rolü ULUSLARARASI İSTANBUL AKILLI ŞEBEKELER KONGRE VE SERGİSİ

LİSANSSIZ ÜRETİM TESİSLERİ SÜREÇLERİ

YENİLENEBİLİR ENERJİ KONFERANSI. Mehmet KOÇAN Bağlantı Görüş Uzmanı Kasım 2015

BİLGİ İŞLEM DAİRESİ BAŞKANLIĞINA. Ek : Elektrik Tesislerinin Proje Onayı ve Kabul İşlemlerine Ait Yetkilendirmeler

Lisanssız Elektrik Üretiminde Başvuru, Projelendirme ve Kabul İşlemleri

Türkiye Elektrik Piyasası

FOTOVOLTAİK GÜNEŞ ENERJİSİ SİSTEMLERİ. Abdurrahman MERZİFONLUOĞLU Elektrik Elektronik Mühendisi

2ME ENDÜSTRİYEL TESİSLER MADENCİLİK LTD.ŞTİ EMİN BİLEN (TEMMUZ 2017-İSTANBUL)

LİSANSSIZ YENİLENEBİLİR ENERJİ ÜRETİM TESİSİ KURULUM SÜRECİ

TÜRKİYE DE GÜNEŞ ENERJİSİ

YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

ŞEBEKE BAĞLANTILI GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİNDE SAHA DENETİMLERİ

GÜNEŞ ENERJİSİ SANTRALİ (GES) YATIRIM SÜRECİ ve MEVZUAT

LİSANSSIZ ÜRETİM TESİSLERİ BAĞLANTI KRİTERLERİ

İSTANBUL ANADOLU YAKASI ELEKTRİK DAĞITIM A.Ş. ICCI İSTANBUL SAMİ KOVANCI AYEDAŞ GENEL MÜDÜRÜ 26-NİSAN-2011

Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Mevzuat ve Uygulamalar

Lisanssız Elektrik Üretiminde Mevzuat, Başvurular, Değerlendirmeler ve Ana Esaslar

ÖMER EKİNCİ Elektrik-Elektronik Müh. AKSARAY ENERJİ KURUCU ORTAK GÜNEŞ ENERJİ SANTRALLERİ

RES ELEKTRIK PROJELENDIRME SÜREÇLERI O Z A N B A S K A N O Z A N. B A S K A K E S I R. C O M. T R ( )

T.C. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığı

YENİLENEBİLİR ENERJİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ (YEGM)

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Temmuz/2016

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Kasım/2016

T.C. ENERJİ VE TABİİ KAYNAKLAR BAKANLIĞI Enerji İşleri Genel Müdürlüğü BAKANLIK MAKAMINA

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Haziran/2016

Türkiye de Fotovoltaik Sistemlerin Projelendirilmesi

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Ekim/2016

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Mayıs/2016

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Ağustos/2016

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Nisan/2016

Antalya Ticaret Ve Sanayi Odası

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Aralık/2016

Rüzgar Enerjisi Çalıştayı (Dağıtım Sistemine RES Bağlantıları)

Lisanssız Elektrik Üretiminde Yeni Dönem. Yalçın KIROĞLU, Başkan

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Eylül/2016

1 MW Lisanssız GES Projeleri

Türkiye Elektrik İletim A.Ş. Genel Müdürlüğü Dünya Enerji Konseyi Türk Milli Komitesi Üyesi

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Mart/2016

ELEKTRİK PİYASASI SEKTÖR RAPORU AĞUSTOS Bu rapor, Resmi İstatistik Programı kapsamında yayımlanmaktadır.

GENSED SUNUMU

A.Ü. GAMA MYO. Elektrik ve Enerji Bölümü GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ 12. HAFTA

YEPDİS. (Yenilenebilir Enerji Projeleri Değerlendirme ve İzleme Sistemi) 23 Kasım 2017, Ankara

Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş Mete YILMAZ Müşteriler Direktörü. Lisanssız Elektrik Üretim Tesisleri ve Başvuruları

FORUM 2009 Doğu Karadeniz Bölgesi Hidroelektrik Enerji Potansiyeli ve Bunun Ülke Enerji Politikalarındaki Yeri, Kasım 2009, Trabzon

ŞAHİN BAYRAM Günder Yönetim Kurulu Üyesi GUNDER (ISES TR ) info@gunder.org.tr

GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ELEKTRİK ÜRETİMİ

ELEKTRİK PİYASASI SEKTÖR RAPORU

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Mayıs/2017

ELEKTRİK PİYASASI SEKTÖR RAPORU

ELEKTRİK PİYASASI SEKTÖR RAPORU

T.C. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı

ELEKTRİK PİYASASI SEKTÖR RAPORU

Lisanssız Üretimi Tartışıyor

LİSANSSIZ RES VE DAĞITIM ŞİRKETİ İLİŞKİSİ 10 EKİM 2015 İZMİR

TÜREK Yalçın KIROĞLU, Ğ Başkan

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Nisan/2017

Konya Sanayi Odası Lisanssız Elektrik Üretimi Bilgilendirme Toplantısı " Projelerin Teknik Olarak Değerlendirilmesi "

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Ekim / 2017

Şehir Etkinlikleri 2013 Konya. 22 Ocak 2013, İstanbul

ÖZET AĞAOĞLU ENERJİ GRUBU TÜRKİYE ENERJİ SEKTÖRÜ YENİLENEBİLİR ENERJİ RÜZGAR ENERJİSİ STATÜ FIRSATLAR ZORLUKLAR/PROBLEMLER TAVSİYELER

T.C. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı

T.C. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Ocak 2018

GES UYGULAMALARI VE KARŞILAŞILAN SORUNLAR

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Ağustos/ 2017

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Kasım / 2017

T.C. ENERJİ PİYASASI DÜZENLEME KURUMU Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığı

Kurumsal Tanıtım Sunumu

Sağlık, Turizm ve Yerleşkelerde Kojenerasyon Uygulamaları

ŞEBEKE BAĞLANTILI GÜNEŞ ENERJİ SİSTEMLERİ SAHA DENETİM STANDARDLARI

Alican EKİN - Gensed Y. Kurulu Üyesi Ekinler Eurosol Enerji A.Ş. G. Müdür. alican.ekin@gensed.org

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Mart/2017

YENİLENEBİLİR ENERJİ POTANSİYELİ, MEVZUATI VE YATIRIM İMKANLARI. ETKB - Yenilenebilir Enerji Genel Müdürlüğü

GÜNEŞ ENERJİSİ PAZARI VE GELECEKLE İLGİLİ ÖNGÖRÜLER YENİLENEBİLİR ENERJİ KONFERANSI

Ar-Ge Projeleri ve Tamamlanan Ar-Ge Projeleri Sonuçları

TÜRKİYE NİN YENİLENEBİLİR ENERJİ STRATEJİSİ VE POLİTİKALARI. Ramazan USTA Genel Müdür Yardımcısı

Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliğinde Mevzuat, Proje Hazırlanması ve Kabul İşlemleri

Türkiye Rüzgar Enerjisi Sektör Toplantısı ( TÜRES 2017/1 )

Elektrik Piyasası Sektör Raporu Ocak/2016

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Haziran/2017

Elektrik Piyasası Sektör Raporu / Temmuz / 2017

YENİ ELEKTRİK PİYASASI KANUNU TASARISI

Uygulama Çeşitleri ON-GRID Sistem Nedir?

Lisansız Elektrik üretimi Mevzuata Bakış

ÜLKEMİZDE ELEKTRİK ÜRETİM TESİSLERİNİN PROJELENDİRİLMESİ, TESİSİ VE İŞLETMEYE ALINMASI İLE İLGİLİ MEVZUAT

LİSANSSIZ ELEKTRİK ÜRETİM YÖNETMELİĞİ KAPSAMINDA 10kW VE ALTI ÇATI VE CEPHE UYGULAMALI GÜNEŞ ELEKTRİK ÜRETİM TESİSLERİ İÇİN TİP PROJE VE EKLERİ

ORGANİZE SANAYİ BÖLGELERİNİN LİSANSSIZ ÜRETİM UZLAŞTIRMA UYGULAMALARI KAPSAMINDAKİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Serbest Tüketici Kimdir

Güneş Enerjisi Toplantısı

Transkript:

Türkiye Güneş Enerjisi Potansiyeli ve Mevzuatı Bilal Şimşek Elektrik Y. Mühendisi TEDAŞ Genel Müdürlüğü www.tedas.gov.tr 1

Sunum İçeriği 1 Türkiye Elektrik Piyasası ve TEDAŞ 2 Güneş Enerjisi ve Dağıtım Şebekeleri 3 Mevzuat 4 Sonuçlar 2

Sunum İçeriği 1 Türkiye Elektrik Piyasası ve TEDAŞ 2 Güneş Enerjisi ve Dağıtım Şebekeleri 3 Mevzuat 4 Sonuçlar 3

Türkiye Elektrik Sektörünün Yapısı Üretim İletim Dağıtım Elektrik Satış Elektrik Üretim A.Ş.(EÜAŞ) Özel Üretim Şirketleri Toptan Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş. (TETAŞ) (Yİ, YİD, İHD) Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) Mülkiyet Sahibi Özel Dağıtım Şirketleri (21 Bölge) Organize Sanayi Bölgeleri (OSB 145 Bölge) Görevli Tedarik Şirketleri (Dağıtım Şirketleri 21 Bölge) Tedarik Şirketleri 4

Özelleştirme ve Yeniden Yapılandırma Özel sektörün elektrik piyasasına girmesine izin verilmesi (1984 yılı 3096 sayılı yasa) TEK (Üretim, İletim, Dağıtım ve Perakande) TEK in bölünmesi, Dağıtımın üretim ve iletimden ayrılması (1993-1994) TEAŞ (Üretim ve İletim) TEDAŞ (Dağıtım ve Perakande) 4628 sayılı Elektrik Piyasası Yasası ve TEAŞ ın bölünmesi (2001) Kayseri ve Civarı Elektrik Türk A.Ş. 1926 - Kuruluş 1982 TEK e devir 1990 İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi Bölgesel dağıtım şirketlerinin kurulması (2004) 20 Bölge Dağıtım özelleştirme (TEDAŞ - Dağıtım) sürecinin başlaması 30 Eylül 2013 tarihinde yapılan son devir ile 21 dağıtım bölgesi tamamen özel sektöre devri tamamlanmıştır. KAYNAK: Özelleştirme İdaresi Başkanlığı (ÖİB) 5

Dağıtım Şirketleri TRAKYA A.Ş. 13 Anadolu Yakası ED A.Ş. BOĞAZİÇİ ED A.Ş. 17 14 SAKARYA ED A.Ş. KORFEZ A.Ş. 15 BAŞKENT ED A.Ş. KARAELMAS A.Ş. 9 YEŞİLIRMAK ED A.Ş. 21 ÇAMLIBEL ED A.Ş. 6 FIRAT ED A.Ş. 5 ÇORUH ED A.Ş. 4 ARAS ED A.Ş. 3 ULUDAĞ ED A.Ş. 12 OSMANGAZİ ED A.Ş. 16 VAN GÖLÜ ED A.Ş. 18 2 11 GEDİZ ED A.Ş. 19 MENDERES ED A.Ş. 10 AKDENİZ ED A.Ş. 8 7 20 GÖKSU ED A.Ş. 1 DİCLE ED A.Ş. MERAM ED A.Ş. TOROSLAR ED A.Ş. 6

TEDAŞ Yeni Görevler - 1 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığınca verilen yetki kapsamında; TEDAŞ, Ankara bulunan merkez teşkilatı ve 21 dağıtım bölgesinde koordinatörlükler ile elektrik dağıtım sektöründe çalışmalarını yürütmektedir. Elektrik dağıtım şirketlerinin yatırım projelerinin geçici ve kesin kabulleri, Elektrik dağıtım şirketlerinin genel aydınlatma projelerinin onayı, geçici ve kesin kabulleri, Lisansız üretim tesislerinin (GES, RES, HES, Kojenerasyon gibi) projelerinin onayı, geçici ve kesin kabulleri? 7

TEDAŞ Yeni Görevler - 2 Kanun ve Yönetmelikler kapsamında; Elektrik dağıtım şirketlerinin faaliyetlerinin, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile birlikte, denetimi Dağıtım tesisleri için gerekli kamulaştırma işlemleri Genel Aydınlatma Denetimi ve Ödemeleri Elektrik Piyasasında Dağıtım ve Tedarik Lisanslarına İlişkin Tedbirler Yönetmeliği kapsamında verilen görevler Genel Aydınlatma Yönetmeliği çerçevesinde verilen görevler? 8

Kurulu Güç YAKIT TÜRÜ KURULU GÜCÜ (MW) SANTRAL SAYILARI TERMİK 41.801,8 388 HİDROLİK 23.643,2 521 RÜZGAR 3.629,7 90 JEOTERMAL 404,9 15 GÜNEŞ 40,2 112 TOPLAM 69.519,8 1.126 KURULUŞLAR KURULU GÜÇ KATKI KAMU 21.879,2 31,5 ÖZEL SEKTÖR 47.640,6 68,5 TOPLAM 69.519,8 100,0 Kaynak: TEİAŞ, www.teias.gov.tr 9

Sunum İçeriği 1 Türkiye Elektrik Piyasası ve TEDAŞ 2 Güneş Enerjisi ve Dağıtım Şebekeleri 3 Mevzuat 4 Sonuçlar 10

Dünya da Güneş Enerjisi Source: http://www.ren21.net/ren21activities/globalstatusreport.aspx 11

Dünya da Güneş Enerjisi Source: http://www.ren21.net/ren21activities/globalstatusreport.aspx 12

Güneş Enerjisi Potansiyeli Source: YEGM, General Directorate of Renewables Energy, www.yegm.gov.tr 13

Geleneksel Güç Akışı Merkezi santrallerden son kullanıcılara doğru tek yönlü güç akışı Bilindiği üzere mevcut dağıtım şebekesi tek yönlü güç akışı varsayılarak, Talebin karşılanması, Teknik kalitenin yükseltilmesi, Dağıtım Dağıtık Üretim Verimli Tüketim Tedarik sürekliliğinin artırılması, İletim tesisleri ile bütünlük sağlaması,gibi kriterlere göre planlanıyordu. 14

Bugünkü Şebeke Yapısı Dağıtım Dağıtık Üretim Verimli Tüketim KAYNAK: EURELECTRIC "10 STEPS SMART GRIDS" 15

AG ve OG den Bağlı Santraller Artmakta 380 kv EİH Ototrafolar 380kV ve 154 kv seviyesinden bağlı büyük güçlü, Hidrolik, Kömür, Doğalgaz, Rüzgar Santralleri 154 kv EİH Orta Gerilimden Bağlı/Bağlanacak Santraller (Hidrolik, Rüzgar, Doğalgaz, Güneş, vs) Dağıtım Trafosu 34,5 kv OG ENH 0,4 kv AG 154/OG TM Küçük güçte dağıtılmış üretim (PV Ağırlıklı) Enerji alanında farkında olmasak da sessiz bir devrim gerçekleşiyor. Yeraltı AG Hattı 16

Bağlantı Noktası Türleri 5 4 3 Müşteriler Büyük Santraller 154 kv 380 kv (34,5-15,8-10,5-6,3 kv) 0,4 kv 1 2 Dağıtık Enerji Santrali (DES) Sisteme Bağlantı Noktaları: 1- AG den bağlantı 2- Gerilim düşümü ve güç kaybı hesaplarına göre hattın kapasitesine bağlı olarak OG dağıtım şebekesine gömülü olarak bağlanan santraller, 3- Genelde kurulu gücü 10 MW ile 50 MW arasında olan üretim tesisleri, müstakil hat ve fiderle TM lere direk bağlı santraller, 4- Rüzgar çiftliği, güneş tarlaları gibi büyük ölçekli santrallerin 154 /OG TM üzerinden iletime bağlı santraller) 5- Kurulu gücü 50 MW nın üzerinde olan üretim tesisleri, YG seviyesinden direk olarak bağlanır. 17

Sunum İçeriği 1 Türkiye Elektrik Piyasası ve TEDAŞ 2 Güneş Enerjisi ve Dağıtım Şebekeleri 3 Mevzuat 4 Sonuçlar 18

Lisans Çeşitleri Elektrik piyasasında elektrik enerjisinin; 1) Üretimi, 2) İletimi, 3) Dağıtımı, 4) Toptan satışı, 5) Perakende satışı, 6) İthalatı 7) İhracaatı 8) Piyasa işletim faaliyetleri için lisans alınması zorunludur. 1) Üretim lisansı, 2) OSB üretim lisansı, 3) İletim lisansı, 4) Piyasa işletim lisansı (EPİAŞ TEİAŞ), 5) Dağıtım lisansı, 6) OSB dağıtım lisansı, 7) Tedarik lisansı (İthalat ve İhracat yapılabilir). 19

Yeni Düzenleme Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimi Türkiye de PV Pazarı lisanslı ve lisanssız olarak iki ana bölüme ayrılmıştır. 20

Lisanslı GES 5346 sayılı YEK Kanununun 6/c maddesinin beşinci fıkrası çerçevesinde YEK belgeli güneş enerjisine dayalı, toplam kurulu güç 600 MW olarak açıklanmıştır. Başvurular 10-14 Haziran 2013 tarihleri arasında alınmış olup, yaklaşık 9000 MW gücünde başvuru yapılmıştır. Projelerin yarışma süreci devam etmektedir. 21

LÜY Web Sitesi - EPDK http://www.epdk.org.tr/index.php/elektrik-piyasasi/lisanssiz-uretim 22

LÜY Web Sitesi - TEDAŞ http://www.tedas.gov.tr/sayfalar/luy.aspx 23

Hangi Tesisler Kurulabilir? Yönetmelik Santral Tipi Kurulu Güç Sınırı Bağlanacağı Şebeke Tipi a İmdat Grupları Yok İzole Şebeke b İzole Üretim Santralleri Yok İzole Şebeke c YEK Santralleri 1 MWe Dağıtım Sistemi e Mikrokojenerasyon 100 kwe Dağıtım Sistemi d Kojenerasyon Yok Dağıtım Sistemi f YEK e dayalı Belediyelerin Katı Atık Santralleri ve Arıtma Tesisi Çamurları Bertarafı ile ilgili Santraller Yok Dağıtım Sistemi f YEK harici, Belediyelerin Katı Atık Santralleri ve Arıtma Tesisi Çamurları Bertarafı ile ilgili Santraller Yok Dağıtım Sistemi g Belediye Su İsale Hattı ve Atık Su İsale Hattı Santralleri Yok Dağıtım Sistemi ç Üretimin Tamamını Kullanan ve Aynı Barada Ölçülen YEK e Dayalı Santraller Yok Dağıtım Sistemi veya İletim Sistemi 24

Lisanssız Elektrik Üretimi (Adımlar) Başvuru Yapılması ve Bağlantı Anlaşmasına Çağrı Mektubu Alınması 1.AŞAMA Proje Onaylanması ve Bağlantı Anlaşması Yapılması 2.AŞAMA Geçici Kabul ve Sistem Kullanım Anlaşması Yapılması 3. AŞAMA 25

Başvuruda Dikkat Edilecek Hususlar Arazinin durumunun tespit edilmesi (Marjinal, Tarım dışı, İmar Planı İçi/Dışı, OSB sahası içi), Arazinin şebeke bağlantısının analizi, Tarım İl Müdürlüğünün saha gezisi ve raporunun alınması, Çevresel Etki Değerlendirme raporu alınması ve İl Çevre Müdürlüğüne sunularak yazı alınması, Çevresel ve iklimsel koşullar uygun olmalı, Arazinin UTM Koordinatlı çapının belirlenmesi ve haritalanması, Arazinin satın alınması veya kiralanması, Sürecin planlanması. 26

Çözülmesi Gerekenler Planlama ve şebeke değişimleri Dağıtıım şebekelerinin yönetimi?? Bağlantı Analizleri? Dağıtılmış Üretim Entegrasyonu Nasıl Yapılmalı??? Bağlantı kriterleri? Değerlendirme kriterleri? İşletme kriterleri? Projelendirme kriterleri? 27

Aktif Şebekelere Geçiş 34 Radyal şebeke Tek yönlü güç akışı Aşırı akım koruma röleleri ve sigortalar ile şebeke işletimi, 34 Arıza akımının büyüklüğü ve yönü değişebilir. Fiderler için yanlış açma Koruma cihazları arasındaki koordinasyonun değişmesi Başka sorunlar olabilir. 28

Ne Yapmalı? Yenilenebilir kaynaklı enerji üretimindeki artış talebi olarak yüzleşeceğimiz bu durum, alışılmışın dışında bir işletme, koruma ve planlama felsefesini zorunlu kılmaktadır. Gömülü üretimin yaygınlaştığı, tüketicilerin aynı zamanda aktif piyasa katılımcıları da olabildiği liberal enerji piyasası için mevcut dağıtım sistem yapısının yetersizliği nedeniyle teknik, idari ve ekonomik yapıda değişim kaçınılmazdır.? 29

Şebeke İhtiyaçları YEK Entegrasyonu (asenkron, senkron ve evirici tabanlı sistemler), Yüklerdeki değişim (elektrikli araç, depolama imkanları), Tedarik sürekliliği gereklilikleri (otomatik uzaktan izleme ve kontrol sistemleri), Enerji kalitesi ölçüm sistemleri, Elektrik kesinti sayısı ve süreleri, Akıllı ölçümler (OSOS) Herkesin serbest tüketici olacağı bir piyasa yapısı (Dağıtım ve Perakende Ayrışımı), Dağıtım Varlık yönetim sistemi, Dağıtık Üretim Verimli Tüketim Akıllı ev, işyeri ve rezidans sayısında artış (ısıtma, soğutma, havalandırma ve aydınlatma sistemleri sabit saatlerde değil, ihtiyaca göre anında devreye giren sistemler), 30

Çözüm: Akıllı Şebeke? Talep Yönetimi Akıllı Sayaçlar YEK Entegrasyonu Saha Uygulamaları (Varlık Yönetimi, CBS vb.) SMART GRID Otomasyon (SCADA, DMS) Dağıtım Dağıtık Üretim Verimli Tüketim Arıza Yönetim Sistemi Yük Profil Değişimleri Güç Kalitesi ve Planlama 31

Şebekedeki Değişimler KAYNAK: EURELECTRIC "10 STEPS SMART GRIDS" 32

Enerji Kaynakları ve Sınıflandırılması 33

Güneşten Elektrik Elde Etme Yöntemleri Güneş Enerjisinden Elektrik Üretimi PV Fotovoltaik Güneş Panelleri CPV Yoğunlaştırılmış Fotovoltaik CSP Yoğunlaştırılmış Güneş Termik Santrali Ada PV Sistemleri Parabolik Oluk Şebekeye Bağlı Sistemler Çanak Sistemi Güneş Kulesi Fresnel Sistemi 34

LÜY Proje Süreci TEDAŞ ONAY Dağıtım Şirketi ile Bağlantı Anlaşması İmzalanması TEDAŞ Başvuru Çağrı Mektubu Tebliğ Tarihi Proje tasarım, yerel onayların alınması TEDAŞ Onayı Bağlantı Anlaşması Tesisin Yapımı 90 gün 90 gün 30 gün 35

GES Proje Dosyası Güneş enerjisine dayalı elektrik üretim santrallerin (GES) projeleri; Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 30 Aralık 2014 tarih ve 29221 sayılı (mükerrer) Resmi Gazete de yayımlanan Elektrik Tesisleri Proje Yönetmeliği ne göre hazırlanmalı ve onaya sunulmalıdır. 36

Kabul Başvurunda Talep Edilen Belgeler Geçici kabul talep dilekçesi, Geçici kabule hazır tutanağı (Dağıtım Şirketi tarafından hazırlanan), Tesise ait onaylı proje, (Gerekçe raporu, vaziyet planı, varsa ENH profili, varsa trafo yerleşim planı, tek hat şeması, kısa devre hesabı, topraklama hesabı, v.b.) Bağlantı anlaşması, Tesis sahibi ile yüklenici arasında imzalanan sözleşme, Geçici kabulde bulunacak sorumlu elektrik mühendisine ait yüklenicinin yetkilendirme yazısı veya yüklenicinin bünyesinde bulunmayan ancak geçici kabulde görevlendirilecek sorumlu elektrik mühendisine verdiği vekaletname, Tesis sahibi kabulde bulunmayacak ise yetkili kıldığı kişiye ait yetki yazısı, Keşif cetveli ve bedeli, Vergi levhası (yüklenici), Yüklenici ve tesis sahibinin iletişim bilgileri (Adres, telefon, faks), Tesiste kullanılan malzemelere ait test raporları ve sertifikalar (panel, inverter, röle, jeneratör, trafo, hücre, köşk vs.) (Elektronik ortamda olabilir-cd), Topraklama direnci ölçüm raporu, Komisyona katılmak üzere OSB/Dağıtım şirketinden teknik bir personelin isim ve unvanı Tesise ait fotoğraflar (Elektronik ortamda olabilir-cd), YEGM Teknik Değerlendirme Raporu (RES ve GES için). Yukarıdaki belge ve bilgilerin tamamlanarak oluşturulan kabul dosyasının Dağıtım Şirketi/ OSB tarafından TEDAŞ Genel Müdürlüğüne elden veya posta ile gönderilmesi gerekmektedir. 37

GES İle İlgili Temel Standartlar TS STANDART NUMARASI IEC, EN, HD, ISO STANDART NUMARASI STANDART ADI TS HD 60364 IEC 60364 (Tüm Bölümleri) Alçak gerilim elektrik tesisatı IEC 60364-6 IEC 60364 7 712 TS IEC 60755 IEC 60755 Alçak gerilim elektrik tesisatı Bölüm 6: Doğrulama Binalarda elektrik tesisatı Bölüm 7 712: Özel tesisat ve yerleşim gereksinimleri Fotovoltaik (FV) güç kaynağı sistemleri Artık akımla çalışan koruyucu düzenler-genel kurallar TS EN 61557 IEC 61557 (Tüm Bölümleri) Alçak gerilim dağıtım sistemlerinde elektriksel güvenlik-1000 V AC ve 1500 V DC ye kadar- Koruyucu düzenlerin denenmesi, ölçülmesi veya izlenmesi ile ilgili donanımlar TS EN 61730 IEC 61730 (Tüm Bölümler) Fotovoltaik (PV) modül güvenlik niteliği TS EN 50438 TSE K 191 TSE K 192 TSE EN 62446 IEC 62446 Mikro jeneratörlerin alçak gerilim dağıtım şebekeleri ile paralel bağlanması için kurallar Faz akımı 16 A den büyük olan jeneratörler için bağlantı kuralları - Dağıtım sistemine AG seviyesinden bağlanan Faz akımı 16 A den büyük olan jeneratörler için bağlantı kuralları - Dağıtım sistemine OG seviyesinden bağlanan Şebeke bağlantılı fotovoltaik sistemler - Sistem dokümantasyonu, devreye alma deneyleri ve muayene için asgari kurallar TSE EN 5021 IEC 50521 Fotovoltaik sistemler için bağlayıcılar - Güvenlik kuralları ve deneyler TSE EN 62305 IEC 62305 Yıldırımdan Korunma 38

PV Sistemin Temel Elemanları DC Bölüm AG AC BÖLÜM OG - TR+HÜCRE +ENH BÖLÜM 39

GES Saha Kontrolleri Konstrüksiyon kontrolleri, Kablo kanalları, tavaları, kablo bağları kontrolleri, Panel kontrolü, Kablolama kontrolleri, Etiketleme ve uyarı levha kontrolü (Dizi + ve uçların kalıcı şekilde etiketlenmesi, Evirici girişlerinin kalıcı etiketlenmesi vs), Panoların kontrolü, Topraklama kontrolü, Şebeke bağlantı noktasındaki koruma önlemleri kontrolü, vb. 40

GES Geçici Kabul Tutanağı ve Ekleri Sahaya belirlenen günde gidilir, geçici kabul işlemi yapılır ve tutanak tutulur. Tutanak ekleri; Proje Onay Yazısı Görevlendirme Yazısı Bağlantı Anlaşması Enerjilendirme ve Devreye Alma Protokolü İş Teslim Tutanakları İlan Tutanağı Topraklama Ölçüm Raporu ÇED Belgesi İtfaiye Raporu Saha Test Raporları Uyum Raporu Koruma Rölesi Set Değerleri Raporu Onaylı Tek Hat ve Genel Vaziyet Planı (A3 formatında) 41

GES Raporu Proje Onayı Yapılan Başvurular Toplam Başvurular Onay İşlemi Tamamlanan Başvurular Tesis Geçici Kabul Yapılan Başvurular Toplam Başvurular Onay İşlemi Tamamlanan Başvurular TESİS TİPİ Sayı (Adet) Kurulu Güç (kw) Sayı (Adet) Kurulu Güç (kw) Sayı (Adet) Kurulu Güç (kw) Sayı (Adet) Kurulu Güç (kw) BIYOGAZ 14 11.195 5 5.643 5 5.643 5 5.643 DES 1 400 0 0 0 0 0 0 GES 1.468 1.171.639 491 334.417 152 68.352 130 53.944 RES 104 62.430 10 3.189 6 1.236 1 250 TRI/KOJEN 36 86.398 18 47.883 11 35.999 3 12.594 TOPLAM 1.623 1.332.062 524 391.132 174 111.230 139 72.431 42

GES Raporu 43

GES Proje Dağıtım Şirketi Dağılımı 44

Sunum İçeriği 1 Türkiye Elektrik Piyasası ve TEDAŞ 2 Güneş Enerjisi ve Dağıtım Şebekeleri 3 Mevzuat 4 Sonuçlar 45

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Gazi Teknopark SPP 263 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 46

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Ner Enerji -Denizli 560kWp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 47

Selected SPP's Approved by TEDAŞ MEDAŞ SPP - Konya 200kWp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 48

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Mumcu Teneke SPP Bandırma OSB - 500 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 49

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Sa-ha SPP İzmir 91,52kWp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 50

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Kırteks Tekstil SPP Kahramanmaraş 500 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 51

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Hoca Elektrik SPP Afyon 100kWp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 52

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Önder Gıda SPP Hatay 200,4kWp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 53

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Tad Piliç SPP Gaziantep 499kWp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 54

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Raftürk SPP Kocaeli 595kWp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 55

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Yenigun SPP Ankara 500 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 56

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Beşler Tekstil SPP Kayseri 1150kWp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 57

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Alkor Alüminyum SPP İzmir 495 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 58

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Özyegin Univercity SPP İstanbul 346 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 59

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Hascelik SPP Kayseri 1150 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 60

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Aktas SPP Antalya 250 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 61

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Sapmaz SPP Antalya 320 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 62

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Akmkent SPP Adıyaman 500 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 63

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Dağpen SPP Adıyaman 500 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 64

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Gando SPP Gaziantep 500 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 65

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Ege Orman Vakfı GES İzmir 500 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 66

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Efe Endüstri GES İzmir 484 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 67

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Tire OSB GES İzmir 500kWp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 68

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Karşıyaka Belediyesi GES İzmir 493 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 69

Selected SPP's Approved by TEDAŞ İzmir Atatürk OSB GES 500 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 70

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Kameri Tekstil GES Kahramanmaraş - 500 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 71

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Özkoyuncu Madencilik GES Kayseri - 1000 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 72

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Özkoyuncu Enerji GES Kayseri - 1000 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 73

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Tekyılmaz GES Adıyaman - 200 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 74

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Akbulgur GES Adıyaman 400 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 75

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Sarıoğlan 3 (Global) -GES Kayseri - 500 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 76

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Sarıoğlan 4 (Smart Group) -GES Kayseri - 500 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 77

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Kayseri Şeker GES 500 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 78

Selected SPP's Approved by TEDAŞ ELMEKS MADEN TİC. A.Ş. GES Kayseri - 1000 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 79

Selected SPP's Approved by TEDAŞ DEKEL TARIM GES Kayseri - 1000 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 80

Selected SPP's Approved by TEDAŞ REYSAŞ GYO GES İzmir- 585 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 81

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Besa GES Haymana- 1140 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 82

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Aksu GES Isparta- 1000 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 83

Selected SPP's Approved by TEDAŞ M32S GES Isparta- 750 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 84

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Solarpur GES Isparta- 520 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 85

Selected SPP's Approved by TEDAŞ Mustafa Karasu GES Gaziantep -1020 kwp TEDAŞ GENERAL DIRECTORATE 86

Sonuçlar Teknik konularda çalışmaların ve projelerin geliştirilmesi, Elektrik enerjisinin son kullanıcıya iletimi maliyetlerinin düşürülmesi, Elektrik enerjisinin son kullanıcıya daha güvenli bir şekilde ulaştırılması, Kaynak kullanımın ve buna bağlı olarak karbondioksit(co2) ve diğer zararlı salınımların azaltılması Kendi şebekemizin dinamik analizlerinin alt yapısı oluşturularak, rüzgar ve güneş gibi yenilenebilir enerji sistemlerinin yük akışı ve kısa devre katkısının yanında, dinamik yapılarının da incelenmesi ve standartların oluşturulması, Gelecekte artacak yenilenebilir enerji katkısı da düşünülerek, yön değiştirebilecek güç akışları ve adalanma konumları için koruma koordinasyonun alt yapısı hazırlanması, Uzaktan enerji izleme ve ölçme yapısı dizayn edilmeli, modern ve hızlı olmasına dikkat edilmesi Şebekeye yenilenebilir enerji sistemlerinin katkısı, aktif ve reaktif güç kontrolü yapabilen sistemler için şebekenin uygun noktaları ve farklı senaryoların incelenmesi yararlı olacaktır. 87

Teşekkürler! Bilal ŞİMŞEK / Tüm Hakları Saklıdır. 88