Din Öğretimi Genel Müdürlüğü ORTAOKUL TEMEL DİNİ BİLGİLER (İSLAM 1-2) DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI 2017
Bu materyal Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğretim programlarının güncellenmesi çalışmaları kapsamında kamuoyunun görüş, öneri ve eleştirilerini almak amacıyla hazırlanmıştır. Başka bir amaçla kullanılamaz. Öğretim programlarının nihai hali değildir.
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI GİRİŞ İslam dini, insan hayatına anlam kazandıran, birey ve toplumun mutluluğunu amaç edinen ilahi kurallar bütünüdür. İslam dininin, temel kaynaklarından yalın ve doğru biçimde öğrenilmesi, toplumun inanç ve ibadet birlikteliğinin sağlanması açısından büyük önem taşır. Dünya ve ahiret mutluluğunu elde etmek, İslam ın inanç, ibadet ve toplum hayatını ilgilendiren esaslarını bir bütün olarak öğrenip buna uygun bir hayat sürmeye bağlıdır. Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersi, öğrencilerin İslam dininin esaslarının temel kaynaklarından doğru öğrenmelerini ve İslam dini hakkında genel bilgiler edinmelerini, uygulama ile ilgili eksikliklerini tamamlamalarını hedef alır. Kur an-ı Kerim ve hadislerden iman ilkeleri, ibadet esasları ve genel ahlak kuralları, sorumluluklar, güncel dinî meseleler gibi konular hakkında elde ettiği bilgilerle öğrencilerin kendilerine ve topluma karşı sorumluluklarını yerine getirmelerine yardımcı olur. 1. PROGRAMIN AMAÇLARI Ortaokullarda Din, Ahlak ve Değerler alanında seçmeli olarak okutulan Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) Dersi Öğretim Programı ile öğrencilerin 1739 Sayılı Millî Eğitim Temel Kanunu nda yer alan Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları ve Temel İlkeleri ne uygun olarak; 1. Dinin temel özelliklerini kavrayarak, İslam ın hayata bakışı hakkında bilgi sahibi olmaları, 2. İslam dininin temel iman esaslarını kavramaları, 3. İslam dininin temel ibadetleri ve bunların uygulamaları hakkında bilgi sahibi olmaları, 4. Temel ahlak konuları ve toplumsal sorumluluklarını bilmeleri, 5. Toplumu oluşturan ve toplumun devamını sağlayan temel ilkeleri öğrenmeleri, 6. İslam medeniyetinin temelini oluşturan ilke, değer ve kurumları tanıması amaçlanmaktadır. 3
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI 2. PROGRAMIN VİZYONU Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) Dersi Öğretim Programının Vizyonu; İslam dininin inanç, ibadet ve ahlak esaslarını içselleştiren, Kur an-ı Kerim i rehber edinen Hz. Muhammed i (s.a.v.) örnek alan, araştıran, sorgulayan ve edindiği bilgiler ışığında meselelere çözüm üretebilen, dini, ahlaki ve insani değerleri özümseyen, ibadetlerle ilgili temel uygulama becerisine sahip olan, dünya ahiret dengesini kurabilen, İslam ın temel kavram ve kaynaklarını tanıyan bireyler yetiştirmektir. 3. PROGRAMIN TEMEL YAKLAŞIMI Günümüzde sosyal, kültürel, ekonomik ve teknolojik alanlarda yaşanan hızlı değişme, bireylerin ve toplumların karşılaştığı çeşitli sorunlar, insanlar arası ilişkiler, ahlaki ve dinî değerlerin öğretiminde yeni yaklaşımların benimsenmesi ve eğitim öğretime uygulanması açısından önem taşımaktadır. Son yıllarda öğrenmenin bilişsel ve duyuşsal boyutları olan zihinsel bir süreç olduğu düşüncesini vurgulayan yeni kuramlar ön plana çıkmıştır. Bu yaklaşımlar çerçevesinde öğretim programlarında öğrenci merkezli ve beceri temelli öğrenme esas alınmıştır. Buna göre öğretim programları, kazanımlar ve açıklamalar hazırlanırken öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyleri, bireysel ihtiyaçları, öğrenme stilleri göz önünde bulundurulmuş, araştırma ve sorgulamayı esas alan, öğrencilerin yeni öğrendikleri ile geçmiş yaşantılarında kazandıkları bilgileri bütünleştirmelerine ve öğrendikleri ile günlük yaşam arasında bağ kurmalarına olanak sağlayan bir yaklaşım benimsenmiştir. Bu yaklaşımlarla hazırlanan Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) Dersi Öğretim Programı; öğrencilere kazandırılması hedeflenen bilgi, beceri, tutum ve değerlerin daha kalıcı olmasını sağlayacaktır. Derslerin işlenişinde öğretmenler tartışma, münazara, simülasyonlar, proje-tabanlı öğrenme ve rol oynama gibi aktif stratejiler kullanarak öğrencilerin bilgiyi keşfetmelerini ve derse katılımlarını sağlamalıdır. Öğretmen, öğrencilere edindikleri bilgi ve becerileri diğer disiplinlerle ve okul dışındaki yaşamlarıyla ilişkilendirebilmelerine olanak sağlayan çalışmalar ve görevler vererek onları hayat boyu öğrenen birey olmaları konusunda teşvik etmelidir. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) Dersi Öğretim Programı hazırlanırken öğrenci merkezli ve beceri temelli öğrenme yaklaşımını esas alan aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulmuştur. 1. Her öğrenci özgün bir birey olarak kabul edilmiştir. 2. Dinî ve ahlaki kavramların doğru anlaşılması, değer oluşturma ve beceri geliştirme ön planda tutulmuştur. 4
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI 3. Öğrenci başarısını artırmak için öğrenme-öğretme yöntemlerinde çeşitliliğe vurgu yapılmıştır. 4. Öğrencilerin düşünme, soru sorma, fikir üretme, görüş alışverişinde bulunma ve gerektiğinde işbirliği yapabilmeye özendirilmesi öngörülmüştür. 5. Kalıcı öğrenmenin gerçekleşmesi için öğrencinin, öğrenme sürecinde etkinliklere katılmasının sağlanması amaçlanmıştır. 6. Geleneğe saygı yanında, onu akıl, bilim ekseninde sorgulama ve güncel meseleleri çözümleme özendirilmiştir. 4. PROGRAMIN YAPISI Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) Dersi Öğretim Programı; Üniteler, Konular, Kazanımlar, Açıklamalar, Beceri ve Değerler şeklinde yapılandırılmıştır. Programda, İslam dininin inanç, ibadet, ahlak ve muâmelât alanında ait temel konular tematik olarak üniteler içerisinde dört yıla yayılmıştır. Böylece her bir sınıf seviyesinde öğrencilerin İslam dininin inanç, ibadet, ahlak ve muâmelât alanına ait temel konuları öğrenmeleri hedeflenmiştir. 4.1. Üniteler Üniteler, dersin içeriği, diğer derslerle ilgisi ve öğretim hedefleri dikkate alınarak oluşturulmuştur. Yeni öğrenme yaklaşımlarını esas alan öğretimin içeriğini kazanımlar belirlemektedir. Öğretmenlerimizin programın hedefini iyi kavramaları ve programı daha kolay uygulayabilmeleri için üniteler konular şeklinde yapılandırılmıştır. 4.2. Konular Konular, öğretmenlerimizin programı daha kolay uygulayabilmelerine yardımcı olmak için ünitenin ve temanın özelliğine göre, öğrencilerin bilişsel, duyuşsal ve psikomotor gelişimleri göz önünde bulundurularak yapılandırılmıştır. Ayrıca konuların oluşturulmasında, öğrencilerin İslam dininin inanç, ibadet, ahlak ve muâmelât alanına ait temel konuları öğrenmelerine, dini ve ahlaki gelişimlerine katkı sağlayacak alanlara öncelik verilmiştir. 5
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI 4.3. Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Programların en önemli unsuru kazanımlardır. Kazanımlar, eğitim süreci sonucunda öğrencilerin edinecekleri bilgi, beceri, tutum ve değerleri ifade etmekte olup öğrenme alanlarının özellikleri, öğrencilerin gelişim düzeyleri ve konuların muhtevası dikkate alınarak hazırlanmıştır. Öğrencilerin öğrenme başarıları, kazanımların edinilmesine bağlıdır. Öğretmenin görevi de bu kazanımların gerçekleşmesinde öğrencilere gerekli ortam ve imkânları sunarak rehberlik etmektir. Kazanımlar oluşturulurken; Bu ünite sonunda öğrenciler, tanır., açıklar., karşılaştırır., örnekler verir., fark eder., gibi ifadeler kullanılarak konuların işlenişinde öğrenciden beklenen davranışlara işaret edilmiştir. Kazanımlar belirlenirken konu bütünlüğü yanında kavramlar, değerler ve beceriler dikkate alınmıştır. Programda yer alan kazanımlar öğretmenin rehberliğinde öğrenciler tarafından gerçekleştirilecek etkinlikler aracılığıyla edinilecektir. 4.4. Açıklamalar Açıklamalar kısmında, ünite içinde özellikle vurgulanması veya sınırlandırılması gereken konulara, diğer ders veya ünitelerle ilişkilendirmelere işaret edilmiştir. 4.5. Beceriler Beceri, öğrencilerde öğrenme süreci içerisinde kazanılması, geliştirilmesi ve yaşama aktarılması tasarlanan kabiliyetlerdir. Bunlar seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersi ile ortaokullarda öğrencilerin gelişimleriyle bağlantılı, yatay olarak bir yılın sonunda, dikey olarak da 8. sınıfın sonunda kazanacakları ve hayat boyu kullanacakları temel becerilerdir. Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) Dersi Öğretim Programı, içerdiği kazanımlarla öğrencilerde bu temel becerilerin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Bu beceriler, öğretim programının ünite konuları ve kazanımları göz önünde bulundurularak diğer derslerle beraber öğrencilerin kazanmaları hedeflenen becerilerdir. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) Dersi Öğretim Programıyla ulaşılması beklenen temel beceriler şunlardır: Araştırma ve sorgulama becerisi Bilgi teknolojilerini kullanma Bireysel farkındalık becerisi 6
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Değişim ve sürekliliği algılama Dinî metinleri anlama ve yorumlama İletişim becerisi Kültürel farkındalık becerisi Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Problem çözme becerisi Sosyal beceri Temel dini kaynakları tanıma ve kullanma Araştırma ve Sorgulama Becerisi Araştırma ve sorgulama becerisi; doğru ve anlamlı sorular sorarak problemi fark etme ve kavrama, problemi çözmek amacıyla neyi ve nasıl yapılması gerektiği ile ilgili araştırma planlaması yapma, sonuçları tahmin etme, çıkabilecek sorunları kestirebilme, sonucu test etme ve fikirleri geliştirmeyi kapsar. Bireyin kendi kendine yetebilmesi bu becerilerini geliştirme düzeyine bağlıdır. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) Dersi Öğretim Programının öğrencilerde geliştirmeyi amaçladığı temel becerilerden biri de araştırma ve sorgulama becerisidir. Dinî ve ahlaki alanla ilgili konularda öğrencilerin kendilerinin bilgiyi araştırması ve yapılandırması derslerin en önemli amaçlarındandır. Bu programda araştırma ve sorgulama becerisinin gelişmesine katkı sağlayacak aşağıdaki alt becerileri kazandıracak etkinlik ve çalışmalar yapılmalıdır. 7 Anahtar sözcükleri, ciltlerdeki rakam ve harfleri, indeksi ve referansları kullanma, Bilgiyi kullanılabilir biçimlerde planlama ve yazma (Konunun ana fikrini çıkarma, özet hazırlama, not alma, bilgiyi kaydetme ), Güncel gelişmeleri takip etme, Kitabın farklı bölümlerini kullanma (Dizin, içindekiler ), Okuduğu kaynağı yorumlama, Sorular sorma ve delile-dayalı sonuç çıkarma, Uygun bilgi kaynağı kullanma,
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Bilgi Teknolojilerini Kullanma Becerisi Bilgi teknolojilerini kullanma becerisi; bilginin araştırılması, bulunması, işlenmesi, sunulması ve değerlendirilmesinde teknolojiyi kullanabilmeyi kapsar. Her alanda olduğu gibi Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) Dersi Öğretim Programında da öğrencilerde geliştirmeyi amaçlanan temel becerilerden biri de bilgi teknolojilerini kullanma becerisidir. Bu beceri, hem dinî ve ahlaki alanla ilgili bilgilere ulaşma hem de bunları en uygun şekilde kullanabilme açısından önemlidir. Bu derste öğretmenler tarafından, bilgi teknolojilerini kullanma becerisini kazandırmaya yönelik aşağıdaki alt becerileri destekleyecek etkinlik ve çalışmalar yapılmalıdır. Bilgi teknolojilerini kullanma konusunda doğru karar verme ve planlama, Farklı kaynaklardan toplanmış bilgiyi bilgisayar ortamında kaydetme, biçimlendirme, tekrar kullanma ve sunma, İnternet tabanlı servislere erişme, araştırma ve kullanma, Eleştirel düşünme, yaratıcı düşünme, yenilik/buluşu desteklemek için bilgi çağı teknolojilerini kullanma, Bilgi çağı teknolojilerini kültürel ve sosyal amaçlarla kullanma, Sosyal medyada yer alan bilgilerin geçerliliğini ve güvenilirliğini sorgulama. Bireysel Farkındalık Becerisi Bireysel farkındalık becerisi; sosyal ilişkilerde, iletişimde ve benzeri alanlarda gerekli ve etkili davranışları uygun bir şekilde ve uygun zamanda ortaya koymak için gerekli olan becerilerdir. Bireyin kişisel özelliklerini geliştirmesi, farkındalıklarının artması, ikna gücünün yükselmesi, plan yapma, empati kurma ve sosyal ilişkilerinin gelişmesine kaynak oluşturur. Bireyin içinde bulunduğu sınıf, okul ve aile ortamında fark ettiği sorunların üzerine giderek, çözüm için sorumluluk alması, belli imkânları fırsatlara dönüştürmesi toplum için önemlidir. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersi öğretmenlerin aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, bireysel farkındalık becerisinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. 8
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Engel ya da değişikliklerle baş edebilme, Gerek duyduğunda nasihat ve bilgi alma, Kendi öğrenme stratejilerini, güçlü ve zayıf yönlerini tanıma ve değerlendirme, Kendi öğrenmesini düzenleme, kendi çalışmasını değerlendirme, Kendisini motive etme ve kendisine güven duyma, Öğrendiklerini çeşitli yaşam durumlarında uygulama, Öğrenmenin amacı hakkında eleştirel düşünme, Önceki öğrenmelerinden ve deneyimlerinden yararlanma, Öz disiplin ve bağımsız çalışma becerileri edinme, Plan yapma, planlarını uygulayabilme, Stresten ve çatışmalardan kaçınma, Zamanı doğru yönetme. Değişim ve Sürekliliği Algılama Din evrenseldir ancak dinin yorumları tarihsel süreç içerisinde ortaya çıkan ihtiyaçlar ve diğer sebeplere göre farklılaşabilmektedir. Bu nedenle öğrencinin dinî alanla ilgili konularda değişim ve sürekliliği algılama becerisi kazanması önemlidir. 9 Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersinde öğretmenler, geçmiş ve günümüzü karşılaştırmalarına imkân sağlayan örnek olay incelemeleri, metin ve görsel analizler gibi etkinlikler yoluyla aşağıdaki alt beceriler ile öğrencilerin değişim ve sürekliliği algılama becerisinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Benzerlik ve farklılıkları bulma, Dinin sabiteleri ile değişken unsurlarını birbirinden ayırt edebilme, Geçmişteki problemlerin neden- sonuç ilişkisini tanıma, Tarihsel olguları ve yorumları ayırt etme, Zamanla oluşan değişimi algılama.
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Dinî Metinleri Anlama ve Yorumlama Becerisi İslam dininin doğru anlaşılması için ayet ve hadislerin sağlıklı bir şekilde yorumlanması gereklidir. Kur an ayetlerini ve hadisleri anlama ve yorumlama bireyin hayatını anlamlandıracak ve ona rehberlik yapacak ilke ve değerler üretme açısından önemlidir. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersinde aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, dini metinleri anlama ve yorumlama becerisinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Ayet ve hadisleri anlama ve yorumlayabilme, Ayet ve hadislerden ilke ve değerler çıkarabilme, Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma, Kur an-ı Kerim deki ayet mealleri arasında ilişki kurabilme. İletişim Becerisi İletişim becerisi, konuşma, dinleme, okuma ve yazma gibi becerileri etkili kullanmadır. İletişim becerisi birtakım alt beceriler içerir. Bu alt beceriler iletişim eğitiminin omurgasını oluşturur. Öğretmenlerin bu becerileri geliştirmeye yönelik hazırlayacağı etkinlikler, öğrencilerin iletişim becerilerinin gelişimine büyük ölçüde katkı sağlayacaktır. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersinde öğrencilerde geliştirilmesi gereken en önemli becerilerden biri de iletişim becerisidir. Çünkü dersin genel amaçları ve kazanımları incelendiği zaman görülecektir ki; din, insanın hem kendi hem evren hem de yaratıcısıyla olumlu ve sağlıklı ilişkiler kurmasını amaçlamaktadır. Seçmeli Temel Dini Bilgiler dersinde öğretmenler aşağıdaki alt becerileri kazandırarak öğrencilerde iletişim becerisini geliştirebilmelidir. Bulunduğu ortama uygun üslup belirleyebilme, Dinî terim ve kavramların yazım ve telaffuzunu doğru kullanabilme, Dinleme, 10
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Empati kurabilme, Farklı perspektiften bakabilme, Görüşlerini gerekçelendirebilme, İletişim sırasında karşısındakinin beden dilini anlayabilme, Kabul ve saygıyı iletebilme, Olumlu ve olumsuz duygularını ben dili kullanarak ifade edebilme, Öfkeyi kontrol edebilme, Selamlaşma, Sözlü ya da yazılı olarak kendini ifade edebilme, Tanışma, Tartışma. Kültürel Farkındalık Becerisi Kültürlerarası farkındalık becerisi; kendi kültürünü tanıma, benimseme, diğer kültürden olan kişilerle empati kurma, o kişilerin davranış ve düşüncelerini eleştirmeden anlamaya çalışma, kişileri farklılıkları ve benzerlikleri ile kabul etmeyi içerir. Bir diğer ifade ile empatiyi merkeze alarak açık bir dünya görüşüne sahip olmayı ve farklı kültürlerden kişilerle iletişim kurmada başarılı olmayı işaret etmektedir. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersinde öğretmenlerin aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, bu becerinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Coğrafi ve kültürel farklılıkların dini anlama ve yaşama biçimleri üzerinde etkilerini fark etme, Diğer toplum ve kültürle ilgili temel kavramların farkında olma, Dinî ve millî değerlerin yaşatılmasına yönelik bir dünya görüşüne sahip olma, Dinin, milli kültürü oluşturan unsurların başında geldiğinin bilincinde olma, 11
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Farklı din ve inanç gruplarının bir arada yaşama tecrübelerini örneklendirme, Milli kültürel kimliğini özümseme ve diğer kültürlerle nasıl etkileşim içinde olduğunu kavrama, Sosyal ilişkileri güçlendirmede ve barış kültürünü yaygınlaştırmada sorumluluklar üstlenme, Toplumsal gelenekleri, kültürel öğeleri ve dil çeşitliliğini tanıma. Mekân, Zaman ve Kronolojiyi Algılama Becerisi Dinî ve mesleki alanla ilgili konuların iyi anlaşılabilmesi, yorumlanabilmesi ve değerlendirebilmesi için öğrencinin mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisinin gelişmesi gerekir. Zaman ve mekânı doğru anlamak, hem bilimsel hem de dinî açıdan önem arz etmektedir. Öğrencilerde bu becerinin gelişmesi diğer becerilerin de olumlu gelişmesini ve kullanılmasını sağlayacaktır. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersinde öğretmenlerin aşağıdaki alt becerileri kazandırmaya yönelik derslerde yapacakları etkinlik ve çalışmalar, mekân, zaman ve kronolojiyi algılama becerisinin gelişmesine katkı sağlayacaktır. Bazı mekân ve zamanların niçin önemli olduğunu algılama, Harita ve grafik yorumlayabilme, İslamiyet te önemli sayılan zaman ve mekânların değerini kavrama, Kronolojik sıralama yapabilme, Zaman ifadelerini doğru kullanma. Problem Çözme Becerisi Problem çözme becerisi ile öğrencilerin karar verme yetilerini geliştirme ve onlara hayat boyu kullanabilecekleri problem çözme yeteneği kazandırma hedeflenmektedir. Problem çözme becerisi, öğrencilerin dinî ve ahlaki problemleri bilişsel, duyuşsal ve psikomotor fonksiyonlarını kullanarak kendilerinin çözmelerine yardımcı olur. 12
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Problem çözme becerisi, yaşanılan tecrübe ve etkinliklerle geliştirilebilir. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersinde bazı etkinlikler aracılığıyla öğrencilere problemi hissettirme, buldurma ve çözüm üretme alışkanlığı kazandırılabilir. Akıl yürütme sürecini takip edebilme ve değerlendirme, Dinî ve ahlaki meselelerde sebep-sonuç ilişkisine bağlı olarak çıkarımlarda bulunma, Karşılaştığı problemlerin çözümünde öğretim programından elde ettiği kazanımlardan yararlanma, Problemi fark edebilme, Probleme uygun çözüm önerileri sunma, Toplumu ilgilendiren problemlerin çözümü ile ilgilenme. Sosyal Beceri Sosyal beceri; başkaları ile iletişimi mümkün kılacak, sosyal açıdan kabul edilebilir ve öğrenilmiş davranışlar olarak tanımlanabilir. Kişi sosyal ilişkiler kurarak çevresiyle etkileşim içinde bulunur. Bu etkileşim sürecinde sağlıklı ilişkiler kurabilmek ancak yeterli sosyal becerileri kazanmakla gerçekleşebilir. Eğitimin en önemli amaçlarından biri kendisine, çevresindeki kişilere ve doğaya değer veren, yaşadığı toplumun ve dünyanın bir parçası olarak kendisine güvenen ve topluma katkıda bulunabilen bilince sahip bireyler yetiştirmektir. Dinin amaçlarından biri de bireyin çevresiyle olumlu ve sağlıklı ilişkiler geliştirmesidir. Öğrenciler, toplumsal olaylara ilgi duymalı, sorunların farkında olmalı, gerektiğinde hem kendisi hem de başkalarının iyiliği için harekete geçebilmelidir. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersinde bazı etkinlikler aracılığıyla öğrencilere aşağıdaki bazı alt becerilere yönelik etkinlikler yapılarak onların sosyal becerileri geliştirilebilir. Bilgi ve tecrübe paylaşımının gerekliliğine inanma, Bireylerin inanma ve inancına uygun yaşama özgürlüğüne ilişkin bilinç kazanma, 13
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Dinî ve ahlaki değerler ışığında çevre bilincine sahip olma Dini ve ahlaki değerleri benimseme, Millî ve dinî değer taşıyan kurumlarımızın ve eserlerimizin yaşatılmasına yönelik çalışmalara aktif olarak katılma, Önyargıların üstesinden gelme, uzlaşmacı bir tutum sergileme, Sosyal sorumluluk bilincini geliştirme, Toplumda millî, dinî ve ahlaki değerlerin kalıcılığı için projeler üretme, Toplumsal ilişkilerde ve komşuluk ilişkilerinde yapıcı katılım sağlama. Temel Dini Kaynakları Tanıma ve Kullanma Kur an-ı Kerim, bazı hadis ve fıkıh kaynakları öğrencinin bu derste İslam dininin inanç, ibadet, ahlak ve muâmelât alanına ait temel konuları öğrenmek için kullanabileceği kaynaklardır. Bu nedenle, öğrencilerin Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersinde öğrencilerimizin başta Kur an-ı Kerim meali olmak üzere bahsedilen kaynakları tanıma ve kullanmalarına yönelik düzeye uygun etkinlikler yapılmalıdır. Hadis kaynaklarından yararlanabilme, Temel dinî kaynakların özelliklerini kavrama, Kur an-ı Kerim mealini kullanma, Tematik olarak ayetler ve hadisler çerçevesinde bir konuyu inceleme. 14
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI 4.6. Değerler Adalet Özgüven Allah sevgisi Peygamber sevgisi Azim Sabır Diğerkâmlık Samimiyet Dinî değerlere saygı Saygı Doğruluk Sevgi Edep Sorumluluk Güvenilirlik Şefkat Hayâ Şükür İhsan Takva İtidal Tevazu Kardeşlik Vefa Kültürel mirasa duyarlılık Yardımlaşma ve dayanışma Nezaket 5. PROGRAMIN UYGULANMASINA İLİŞKİN İLKE VE AÇIKLAMALAR 1. Dersin üniteleri birbirleriyle ilişkili olarak işlenmelidir. Her bir ünite için kullanılacak süre ve ünitelerin işleniş sırası programda belirlenmiştir. Bununla birlikte zümre öğretmenlerince öğrenci seviyesi ve çevre şartlarına uygun planlama yapılabilir. 2. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersi öğretim programı beceri temelli olarak yapılandırılmıştır. Bu çerçevede kazanımların işlenilmesinde öğretim programında yer alan temel becerileri kazandırmaya yönelik etkinliklere yer verilmelidir. 3. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde sevgi temelli bir yaklaşımla, öğrenci düzeyine, eğitim ortamına, genel kültür ve dinî bilgi seviyelerine, çevre faktörlerine göre öğrencileri aktif kılan yöntem, teknik ve stratejiler kullanılmalıdır. 4. Öğrenme-öğretme etkinliklerinde kazanımlara uygun görsel, işitsel ve basılı materyallerden yararlanılmalıdır. 5. Öğrencilerin konuyu kavramaları esas alınacak ve öğrenciler, konularda geçen ayet ve hadisleri ezberlemeye zorlanmayacaktır. 15
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI 6. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Ölçme ve değerlendirme, eğitim ve öğretimin önemli bir parçasıdır. Eğitimde, programların istenilen başarıyı gösterip göstermediği, amaçlanan hedeflere ulaşıp ulaşmadığı, öğrencilerin hedeflenen kazanımları elde edip etmediği öğrencilerden beklenen bilgi, beceri ve tutumların gelişip gelişmediği, ölçme ve değerlendirme yoluyla tespit edilir. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersine yönelik ölçme ve değerlendirme faaliyetleri süreç odaklı olarak yürütülmelidir. Öğretmen sürecin değerlendirmesini yaparken ortama, ilgi ve ihtiyaçlara uygun ölçme yöntem ve teknikleri geliştirebilir. Seçmeli Temel Dini Bilgiler dersinde ölçme ve değerlendirme süreci, öğrenci merkezli ele alınır. Öğrencilerin gelişim süreci, edindiği kazanımların birbirinden farklı olabileceği göz önünde bulundurulmalı süreç ve sonuçtaki düzeylerinin farklılık gösterebileceği dikkate alınmalıdır. Ortaokul Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersinde kullanılacak ölçme değerlendirme etkinlikleri; 1. Amaç ve kazanımlarla uyumlu olmalıdır. 2. Öğrenme-öğretme sureciyle bütünlük (süreci değerlendirme) arz etmelidir. 3. Öğrenim süreci sonunda kazanılması planlanan yeterlikler; bilgi, beceri ve tutumları ölçmelidir. 4. Öz değerlendirmeye imkân tanımalıdır. 5. Öğrencilerin bireysel gelişimlerini izleyebilecek (dereceli puanlama anahtarı, kontrol listesi, öz ve akran değerlendirme formları ve gözlem formu gibi) uygun ölçme araçları kullanılmalı ve mümkün olduğunca ölçme araçlarında çeşitlilik sağlanmalıdır. 6. Seçmeli Temel Dini Bilgiler (İslam 1-2) dersinde ölçme ve değerlendirme yapılırken her bir öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeyleri ve bireysel farklılıkları göz önünde bulundurulmalıdır. 16
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI 1. ORTAOKUL TEMEL DİNİ BİLGİLER (İSLAM 1) DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ ÜNİTELER KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ 1. İslam a Giriş 4 10 2. Allah a ve Meleklere İman 4 16 3. Ahirete İman 4 14 4. Namaz 10 20 5. Oruç 6 12 TOPLAM 28 72 17
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI ORTAOKUL TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ (İSLAM 1) SINIF ÖĞRETİM PROGRAMI ÜNİTE VE KONULARI ÜNİTE I ÜNİTE II ÜNİTE III ÜNİTE IV ÜNİTE V İslam a Giriş Allah a ve Meleklere İman Ahirete İman Namaz Oruç 1. Dinimiz İslam 2. İmanın Şartları 3. İslam ın Şartları 1. Allah a İman 1.1. Allah ın Sıfatları 1.2. En Güzel İsimler: Esma-i 1. Sonsuzluk Yurdu: Ahiret Hayatı 2. Ahiretle İlgili Kavramlar 2.1. Berzah 1. Dinin Direği: Namaz 1.1. Namaza Davet: Ezan-Kamet 1. Oruç 1.1. Ramazan Ayının Önemi 1.2. Oruç Kimlere Farzdır? Hüsna 4. İslam Dininin Temel 2.2. Kıyamet 1.2. Namazın Farzları Özellikleri 1.3. Allah ın Birliğinin Sayısız 2.3.Ba s 1.3. Namazın Kılınışı 1.3. Oruçla İlgili Kavramlar 4.1. İslam ın Özü Tevhidtir 4.2. İslam Vahiy Kaynaklıdır Şahitleri 1.4. Allah a imanın Davranışlarımıza Etkisi 2.4.Haşr ve Mahşer 2.5.Hesap ve Mizan 2.6. Sırat 1.4. Namazın Çeşitleri 1.5. Cemaatle Namaz 1.6. Namazı Bozan Durumlar 1.4. Oruç Çeşitleri 1.5. Oruçlunun Dikkat Etmesi Gereken Hususlar 2. Rabbimizin Emrindeki Manevi Görevliler: Melekler 2.7.Cennet ve Cehennem 1.7. Namazın Fert ve Toplum 1.6. Orucu Bozan Durumlar 4.3. İslam Fıtrata Uygundur 2.1. Meleklerin Özellikleri Topluma Kazandırdıkları 3. Ahirete İmanın Bireye ve Üzerindeki Etkileri 2. Dua 1.7. Ramazan Ayına Özgü 4.4. İslam Hayatın Bütün 2.2. Meleklerin Görevleri Yönlerini Kuşatır. 2.1. Duanın Önemi İbadetler 2.3. Meleklere İmanın 4.5. İslam Evrenseldir Davranışlarımıza Etkisi 2.2. Fiili Dua 1.8. Ramazan Bayramı ve 4.6. İslam Orta Yolu Esas Alır 4.7. İslam Kişi ve Toplumun Huzurunu Hedefler 3. Kur an da Cin ve Şeytan 2.3. Kur an-ı Kerim den Dua Örnekleri 2.4. Peygamberimizden Dua Örnekleri Namazı 1.9. Orucun Fert ve Toplum Üzerindeki Etkileri 7
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Amaçlar ÜNİTE I İSLAM A GİRİŞ 1. Dinimiz İslam 2. İmanın Şartları 3. İslam ın Şartları 4. İslam Dininin Temel Özellikleri 4.1. İslam ın Özü Tevhidtir 4.2. İslam Vahiy Kaynaklıdır 4.3. İslam Fıtrata Uygundur 4.4. İslam Hayatın Bütün Yönlerini Kuşatır. 4.5. İslam Evrenseldir 4.6. İslam Orta Yolu Esas Alır 4.7. İslam Kişi ve Toplumun Huzurunu Hedefler Bu ünite sonunda öğrenciler; 1. Din ve İslam kavramını açıklar. 2. İman ve İslam ın şartlarını sıralar. 3. İslam ın temel özelliklerini yorumlar. 4. İslam ın emir ve yasaklarının, bireysel ve toplumsal huzuru hedeflediğini fark eder. 1. kazanım işlenirken din kavramıyla ilgili ayrıntılı tanımlamalara girilmeyecek ve Allah katında makbul dinin İslam olduğu vurgulanacaktır. 2. kazanım işlenirken sahih iman olmadan amellerin makbul olmayacağına vurgu yapılacaktır. 3. kazanım işlenirken İslam ın aşırılıklardan uzak bir din olduğuna ve dünya ve ahiret dengesini esas aldığına da değinilecektir. Ayrıca İslam Orta Yolu Esas Alır konusu Bakara suresi 143, Ali İmran suresi 64, Nisa suresi 171, Maide suresi 77, Tevbe suresi 30-31. ayetler ışığında işlenecektir. Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma, Değerler: Allah sevgisi, adalet, dinî değerlere saygı, itidal. 8
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Amaçlar ÜNİTE II ALLAH A VE MELEKLERE İMAN 1. Allah a İman 1.1. Allah ın Sıfatları 1.2. En Güzel İsimler: Esma-i Hüsna 1.3. Birliğinin Sayısız Şahitleri 2. Rabbimizin Emrindeki Manevi Görevliler: Melekler 2.1. Meleklerin Özellikleri 2.2. Meleklerin Görevleri 3. Allah a ve Meleklere İmanın Davranışlarımıza etkisi 4. Kur an da Cin ve Şeytan Bu ünite sonunda öğrenciler; 1. İsim ve sıfatlarıyla Allah ı tanır. 2. Meleklerin özelliklerini ayet ve hadislerle açıklar. 3. Allah a ve Meleklere imanın bireyin hayatına sağladığı faydaları kavrar. 4. Cinler ve şeytanın özelliklerini ayet ve hadislerle açıklar. 1. kazanım işlenirken Allah ın yaratma ve emretmedeki birliği vurgulanacaktır. Ayrıca Bakara suresi 255; Araf suresi 54,182; İsra suresi 111; Furkan suresi 2; Haşr suresi 22-24. ayetler ile Kafirun ve İhlas surelerinin ışığında işlenecektir. 4. kazanım işlenirken öğrencilerin yaş ve psikolojik durumları dikkate alınarak cin ve şeytanla ilgili toplumda yaygın olan batıl inanç ve hurafelere değinilecektir. Ayrıca cinlerin de dinden sorumlu olduğu da vurgulanacaktır Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Değerler: Allah sevgisi, adalet, sorumluluk, doğruluk.. 9
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Amaçlar ÜNİTE III AHİRETE İMAN 1. Sonsuzluk Yurdu: Ahiret Hayatı 2. Ahiretle İlgili Kavramlar 2.1. Berzah 2.2. Kıyamet 2.3.Ba s 2.4.Haşr ve Mahşer 2.5.Hesap ve Mizan 2.6. Sırat 2.7.Cennet ve Cehennem 3. Ahirete İmanın Bireye ve Topluma Kazandırdıkları Bu ünite sonunda öğrenciler; 1. Ahiret kavramını açıklar. 2. Ahirete imanı ayet ve hadislerle temellendirir. 3. Ahiretle ilgili kavramları tanımlar. 4. Ahirete inanmanın bireye ve topluma kazandırdıklarını fark eder.. 3. kazanım işlenirken çocukların yaş seviyesi göz önünde bulundurularak ayrıntıya girilmeyecek ve Yasin suresi 5 ve 6. sayfalara vurgu yapılacaktır. 4. kazanım işlenirken adalet ve sorumluk kavramlarına vurgu yapılacaktır. Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Değerler: Allah sevgisi, adalet, sorumluluk. 10
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları /Kazanımlar Açıklamalar Amaçlar ÜNİTE IV NAMAZ 1. Dinin Direği: Namaz 1.1. Namaza Davet: Ezan-Kamet 1.2. Namazın Farzları 1.3. Namazın Kılınışı 1.4. Namazın Çeşitleri 1.5. Cemaatle Namaz 1.6. Namazı Bozan Durumlar 1.7. Namazın Fert ve Toplum Üzerindeki Etkileri 2. Dua 2.1. Duanın Önemi 2.2. Fiili Dua 2.3. Kur an-ı Kerim den Dua Örnekleri Bu ünite sonunda öğrenciler: 1. Namazın Müslüman ın hayatındaki yerini kavrar. 2. Ezan ve Kamet i okur. 3. Namazın farzlarını açıklar. 4. Namazın kılınışını kavrar. 5. Namazın çeşitlerini sıralar. 6. Cemaatle namazın önemini kavrar 7. Namazı bozan durumları açıklar. 8. Namaz kılmaya istekli olur. 9. Duanın önemini kavrar 10. Kur an-ı Kerim den ve Peygamberimiz den dua örnekleri verir. 2. kazanım işlenirken Ezan ve Kamet in anlamları da verilecektir. Ayrıca Cuma suresi 9. ayete de yer verilecektir. 3. kazanım işlenirken abdest, teyemmüm ve gusül abdestinin alınışını da açıklanacaktır. Ayrıca Maide suresi 6. ayete vurgu yapılacaktır. 4. kazanım işlenirken beş vakit namaz ile cuma namazının kılınışına değinilecektir. Ayrıca konu Bakara suresi 153; Nisa suresi 101-104; İsra suresi 78-79; Ankebut suresi 45. ayetler ışığında işlenecektir. Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Değerler: Allah sevgisi, sorumluluk, sabır. 2.4. Peygamberimizden Dua Örnekleri 11
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları Açıklamalar Amaçlar ÜNİTE V ORUÇ 1. Oruç 1.1. Ramazan Ayının Önemi 1.2. Oruç Kimlere Farzdır? 1.3. Oruçla İlgili Kavramlar 1.4. Oruç Çeşitleri 1.5. Oruçlunun Dikkat Etmesi Gereken Hususlar 1.6. Orucu Bozan Durumlar 1.7. Ramazan Ayına Özgü İbadetler 1.8. Ramazan Bayramı ve Namazı 1.9. Orucun Fert ve Toplum Üzerindeki Etkileri Bu ünite sonunda öğrenciler: 1. Oruç ibadetini kavrar. 2. Kimlerin oruç tutmakla yükümlü olduğunu açıklar. 3. Oruç ile ilgili temel kavramları açıklar. 4. Farz, vacip ve nafile oruçlara örnekler verir. 5. Oruçlunun dikkat etmesi gereken hususları kavrar. 6. Ramazan ayına özgü diğer ibadetleri açıklar 5. kazanım işlenirken orucun sadece yeme ve içmeden uzak durmak olmadığı, kötü söz ve davranışlardan da kaçınmak gerektiği vurgulanacak ve orucu bozan durumlara değinilecektir. Ayrıca Bakara suresi 183-185. ayetlere yer verilecektir. 6. kazanım işlenirken Kur an-ı Kerim in Ramazan ayında indirilmeye başladığına vurgu yapılacak, İtikaf, teravih, mukabele (Kur an Okuma), sadaka-i fıtr, infak konularına değinilecek ve konular Peygamberimiz in hayatından örneklerle anlatılacaktır. Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Değerler: Allah sevgisi, sorumluluk, yardımlaşma ve dayanışma, sabır. 12
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI ORTAOKUL TEMEL DİNİ BİLGİLER (İSLAM 2) DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÜNİTELERİ, KAZANIM SAYILARI VE SÜRELERİ ÜNİTELER KAZANIM SAYILARI DERS SAATİ 1. Dinî Hükümler 3 12 2. Peygamberler ve Kitaplara İman 5 14 3. Kader ve Kazaya İman 5 14 4. Zekât ve Sadaka 6 16 5. Hac ve Kurban 6 16 TOPLAM 25 72 13
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI ORTAOKUL TEMEL DİNİ BİLGİLER DERSİ (İSLAM 2) SINIF ÖĞRETİM PROGRAMI ÜNİTE VE KONULARI ÜNİTE I ÜNİTE II ÜNİTE III ÜNİTE IV ÜNİTE V Dinî Hükümler Peygamberlere ve Kitaplara İman Kader ve Kazaya İman Zekât ve Sadaka Hac ve Kurban 1. Mükellefiyet 1. Allah ın Kutlu Elçileri: Peygamberler 1. Kader ve Kaza 1. Allah İçin Vermek: Zekât 1. Rabb in Evine Yolculuk: Hac 1.1. Allah ın İlmi, İradesi ve 2. Mükellefin Davranışları 1.1. Zekatın Dindeki Yeri ve 1.1. Haccın Dindeki Yeri ve Önemi 1.1. Peygamberlik ve Vahiy Kudreti Önemi 1.2. Peygamberlerin Sıfatları 1.2. İnsanın İradesi ve Sorumluluğu 1.3. Peygamberlerin Görevleri 1.3. Kaderle İlgili Bazı Kav- 1.3. Zekât Vermesi Gereken Ki- 1.3. Hac ile İlgili Mekânlar 1.2. Zekât İle İlgili Kavramlar 1.2. Hac ile İlgili Kavramlar 2.1. Farz 2.2. Vâcib 1.4. Kur an da İsmi Geçen ramlar şiler 1.4. Haccın Yapılışı Peygamberler 3.3.1. Ecel ve Ömür 1.4. Zekât Verilebilecek Kişiler 2.3. Sünnet 1.5. Son Peygamber Hz. 3.3.2. Rızık 1.5. Haccın Bireysel ve Toplumsal Faydaları 1.5. Zekât Nelerden Verilir Muhammed (s.a.v.) 3.3.3. Başarı ve Başarısızlık 2.4. Mübah 2. İlahi Kitaplar 1.6. Zekatın Bireysel ve Toplumsal Faydaları 3.3.4. Tevekkül ve Dua 2. Umrenin Dindeki Yeri ve Önemi 2.5. Haram 2.1. İlahi Kitaplar ve Özellikleri 3.3.5. Sağlık ve Hastalık 2.1.Umre ve Yapılışı 3.3.6. Hayır ve Şer 2. Sadaka 2.6. Mekruh 2.2. Son Mesaj Kur an-ı Kerim 2. Kader ve Kazaya Imanın İnsan 2.1. Sadakanın Dindeki Yeri 3. Kurban 3.1. Kurban ile İlgili Kavramlar 2.7. Müfsit Üzerindeki Etkileri ve Önemi 3.2. Kimler Kurban Keser 2.2. Vacip Olan Sadakalar 2.3. Nafile Olan Sadakalar 2.4. Sadaka-i Cariye 3.3. Nelerden Kurban Kesilir 3.4. Kurban Bayramı ve Namazı 3.5. Kurban İbadetinin Bireysel ve Toplumsal 14
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Amaçlar ÜNİTE I DİNİ HÜKÜMLER 1. Mükellefiyet 2. Mükellefin Fiilleri 2.1. Farz 2.2. Vâcib 2.3. Sünnet 2.4. Mübah 2.5. Haram 2.6. Mekruh 2.7. Müfsit Bu ünite sonunda öğrenciler: 1. Mükellefiyet kavramını açıklar. 2. Dinî hükümleri örneklerle açıklar. 3. Günlük hayatta dinî hükümlerin önemini kavrar. Ünite işlenirken kavramlar ayet ve hadislerden örneklerle ve öğrenci seviyesi dikkate alınarak açıklanacaktır. 1. kazanım işlenirken âkil ve bâliğ olmak konusuna vurgu yapılacaktır. 2. kazanım işlenirken farz, haram ve mekruh çeşitlerine değinilecek ve sünnetin bağlayıcılığını vurgu yapılacaktır. Ayrıca sünnet konusu işlenirken nafile mendup ve müstehap kavramlarına da değinilecektir. 3. kazanım işlenirken kati dini hükümleri reddetmenin küfür olduğu vurgulanacaktır. Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Değerler: Sorumluluk 15
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Amaçlar ÜNİTE II PEYGAMBERLERE VE KİTAPLARA İMAN 1. Allah ın Kutlu Elçileri: Peygamberler 1.1. Peygamberlik ve Vahiy 1.2. Peygamberlerin Sıfatları 1.3. Peygamberlerin Görevleri 1.4. Kur an da İsmi Geçen Peygamberler 1.5. Son Peygamber Hz. Muhammed (s.a.v.) 2. İlahi Kitaplar 2.1. İlahi Kitaplar ve Özellikleri 2.2. Son Mesaj Kur an-ı Kerim Bu ünite sonunda öğrenciler: 1. Allah ın insanlara niçin peygamber gönderdiğini ayet ve hadislerle temellendirir. 2. Bütün peygamberlere gelen vahiylerin ortak yönlerini fark eder. 3. Peygamberlerin sıfatlarını kavrar. 4. Kur an da adı geçen peygamberleri listeler. 5. İlahi kitapları ve özelliklerini açıklar. 2. kazanım işlenirken konu Al-i İmran suresi 64. ayet ve Araf suresinin ışığında açıklanacaktır. 3. kazanım işlenirken mucize kavramına değinilecektir. 4. kazanım işlenirken sünnetle belirtilen ama Kur an-ı Kerim de ismi yer almayan peygambere (Şit a.s.) da yer verilecek ve ulul azm olan peygamberlere değinilecektir. 5. kazanım işlenirken ilahi kitapların yazıya geçiriliş sürecine, Kur an-ı Kerim in nüzulune, Mushaf haline getirilmesine ve nasih oluşu ile diğer kitapların tahrif edildiğine vurgu yapılacaktır. Ayrıca suhuf ve suhuf verilen peygamberlere de değinilecektir. Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Değerler: Allah sevgisi, peygamber sevgisi, sorumluluk.. 16
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Amaçlar ÜNİTE III KADER VE KAZAYA İMAN 1. Kader ve Kaza 1.1. Allah ın İlmi, İradesi ve Kudreti 1.2. İnsanın İradesi ve Sorumluluğu 1.3. Kaderle İlgili Bazı Kavramlar 1.3.1. Ecel ve Ömür 1.3.2. Rızık 1.3.3. Başarı ve Başarısızlık 1.3.4. Tevekkül ve Dua 1.3.5. Sağlık ve Hastalık 1.3.6. Hayır ve Şer 2. Kader ve Kazaya Imanın İnsan Üzerindeki Etkileri Bu ünite sonunda öğrenciler: 1. Kader ve kazaya imanı ayet ve hadislerle temellendirir. 2. Allah ın ilmiyle iradesi arasında ilişki kurar. 3. İnsanın iradesi ile sorumluluğu arasındaki ilişkiyi kavrar. 4. Kaderle ilgili temel kavramları tanımlar. 5. Kader ve kazaya imanın insan hayatı üzerindeki etkisini kavrar. 1. kazanım işlenirken insanın ilmi ve sınırlarına da değinilecektir. 2. kazanım işlenirken insanın davranışlarında Allah ın cebrinin olmadığı vurgulanacaktır. 4. kazanım işlenirken Rızık, Başarı ve Başarısızlık konuları işlenirken emek kavramına da değinilecektir Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Değerler: Sorumluluk, azim. 17
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Amaçlar ÜNİTE IV ZEKÂT VE SADAKA 1.Allah İçin Vermek: Zekât 1.1. Zekâtın Dindeki Yeri ve Önemi 1.2. Zekât İle İlgili Kavramlar 1.3. Zekât Vermesi Gereken Kişiler 1.4. Zekât Verilebilecek Kişiler 1.5. Zekât Nelerden Verilir 1.6. Zekâtın Bireysel ve Toplumsal Faydaları 2. Sadaka Bu ünite sonunda öğrenciler: 1. Zekât ibadetinin dindeki yerini ayet ve hadislerle açıklar. 2. Zekâtla ilgili kavramları açıklar 3. Zekâtla ilgili hükümleri açıklar 4. Zekâtın bireysel ve toplumsal faydalarını kavrar. 5. Sadaka ibadetinin dindeki yerini ayet ve hadislerle açıklar. 1. kazanım işlenirken zekat ibadetinin Mekke de de olduğu fakat Medine de kurumsallaştığına vurgu yapılacaktır. Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Sosyal beceri Değerler: 2.1. Sadakanın Dindeki Yeri 6. Sadaka çeşitlerini açıklar Allah sevgisi, kardeşlik, samimi- yet, yardımlaşma ve dayanışma ve Önemi 2.2. Vacip Olan Sadakalar 2.3. Nafile Olan Sadakalar 2.4. Sadaka-i Cariyee 18
DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI Konu Öğrenme Çıktıları/Kazanımlar Açıklamalar Amaçlar ÜNİTE V HAC VE KURBAN 1. Rabb in Evine Yolculuk: Hac 1.1. Haccın Dindeki Yeri ve Önemi 1.2. Hac ile İlgili Kavramlar 1.3. Hac ile İlgili Mekânlar 1.4. Haccın Yapılışı 1.5. Haccın Bireysel ve Toplumsal Faydaları 2. Umrenin Dindeki Yeri ve Önemi 2.1.Umre ve Yapılışı 3. Kurban 3.1. Kurban ile İlgili Kavramlar 3.2. Kimler Kurban Keser 3.3. Nelerden Kurban Kesilir 3.4. Kurban Bayramı ve Namazı 3.5. Kurban İbadetinin Bireysel ve Toplumsal Bu ünite sonunda öğrenciler: 1. Hac ibadetinin yapılış amacını kavrar. 2. Hac ile ilgili kavramları açıklar. 3. Hac ile ilgili mekânları tanır. 4. Haccın yapılışını açıklar. 5. Umre ve hac ibadetlerini karşılaştırır. 6. Kurban ibadetinin amacını kavrar. 2 ve 3. kazanımlar işlenirken hac ile ilgili temel kavramlar (İhram, Tavaf, Sa y, Vakfe, Kurban, Zemzem, Haceru l Esved) ve hac ile ilgili mekânlar (Mikat, Kabe, Safa-Merve, Mina, Müzdelife, Arafat, Makam-ı İbrahim) konularına öğrencilerin seviyesi dikkate alınarak değinilecektir. Ayrıca Medine deki ziyaret yerlerine de değinilecektir. 6. kazanım işlenirken konu Saffat ve Hac surelerindeki ayetlerden faydalanılarak ele alınacaktır. Beceriler: Araştırma ve sorgulama becerisi Dinî terim ve kavramları doğru ve yerinde kullanma Mekân, zaman ve kronolojiyi algılama Sosyal beceri Değerler: Allah sevgisi, kardeşlik, sevgi, saygı, samimiyet, yardımlaşma ve dayanışma, sabır. 19
Bu materyal Milli Eğitim Bakanlığı tarafından öğretim programlarının güncellenmesi çalışmaları kapsamında kamuoyunun görüş, öneri ve eleştirilerini almak amacıyla hazırlanmıştır. Başka bir amaçla kullanılamaz. Öğretim programlarının nihai hali değildir. 20