Solunum Fonksiyon Testleri. Doç.Dr.Gaye Ulubay Başkent ÜTF Göğüs H AD TTD Kış Okulu Ocak 2010

Benzer belgeler
Solunum Fonksiyon Testleri Tanısal yaklaşım. Doç.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi TF Göğüs Hast. AD TTD MGO Ocak 2010

Temel Solunum Fonksiyon Testleri Değerlendirme. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD 2016 Antalya

Temel SFT Yorumlama. Prof. Dr. Gamze KIRKIL Fırat Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

Temel Solunum Fonksiyon Testi Uygulamaları. Dr. Şermin BÖREKÇİ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİNDE TEMEL KAVRAMLAR

Pulmoner Hipertansiyon Ayırıcı Tanısında Solunum Fonksiyon Testleri Spirometri

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Doç Dr Tunçalp Demir

Solunum Fonksiyon Testleri. Prof Dr Mustafa Erelel İstanbul Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları

FONKSİYONEL PARAMETRELERİN TANIMLARI. Prof Dr Sevgi BARTU SARYAL AÜTF Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Prof.Dr. Öznur AKKOCA YILDIZ AÜTF Göğüs Hastalıkları ABD.

TEMEL SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ DEĞERLENDİRME. Prof.Dr.Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hast. AD TTD Kış Okulu, Şubat 2018

DİNAMİK VE STATİK AKCİĞER VOLÜMLERİ

VÜCUT PLETİSMOGRAFI VE HAVAYOLU DİRENCİ. Doç. Dr. Gaye Ulubay Başkent Üniversitesi Göğüs Hastalıkları AD

Restriktif Akciğer Hastalıklarında Spirometrik Veriler ve Hasta Örnekleri

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ DEĞERLENDİRMESİ. Dr. Levent Cem MUTLU Namık Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD

Spirometreye Giriş ve Standardizasyon Prof Dr Tunçalp DEMİR

Solunum Fonksiyon Testi Yorumlama Olgu Sunumları

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Prof.Dr.Nurhayat YILDIRIM

AKCİĞER VOLÜMLERİ Sema Umut. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD

Testlerinin Değerlendirilmesierlendirilmesi. A.Ü. Tıp Fakültesi ACİL TIP A.B.D. Dr. Murat BERBEROĞLU

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ

DİFFÜZYON TESTİ ve YORUMU. Dr.Elif Şen Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları AD

SPİROMETRİK AKCİĞER VOLÜM ÖLÇÜM KRİTERLERİ. Dr. Sibel Atış

ÇOCUKLARDA SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı

ÇOCUKLARDA SOLUNUM FONKSĠYON TESTLERĠ. Dr Fazilet Karakoç Marmara Üniversitesi Çocuk Göğüs Hastalıkları Bilim Dalı

SOLUNUM FONKSİYON TESTİ PARAMETRELERİNİN TANIMLANMASI. Dr. Candan Öğüş Akdeniz Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Ameliyat Riskinin Değerlendirilmesinde Akciğer Kapasitesi Akif Turna

AKCİĞER HACİM VE KAPASİTELERİ. Prof. Dr. H. Oktay SEYMEN 2006

DİFFÜZYON TESTİ. Dr. Füsun Öner Eyüboğlu Başkent Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

OBEZİTE-HİPOVENTİLASYON SENDROMU

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Sema Umut


SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ

ƒ ( ) Fonksiyonel Değerlendirme Dr Göksel Altınışık

KOAH da SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ. Sema Umut

SİGARA ve OBEZİTENİN SOLUNUM FONKSİYONLARINA ETKİSİ

Solunum Sistemi Fizyolojisi

Solunum Sistemi Ne İş Yapar?

ASTIMDA SOLUNUM TESTLERİ. Prof. Dr. Bilun Gemicioğlu

Solunum Fonksiyon Testlerinin Yorumlanması

VENTİLATÖR GRAFİKLERİ NASIL YORUMLANIR?

Solunum: Solunum sistemi" Eritrositler" Dolaşım sistemi"

TEMEL MEKANİK VENTİLASYON SOLUNUM MEKANİKLERİ. Dr Müge AYDOĞDU Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Ünitesi

PaCO 2 = 31 mmhg FiO 2 =.70 (Venturi)

KOAH lı Hastada Preoperatif Değerlendirme. Dr. Baykal Tülek Selçuk Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Solunum Sistemi Fizyolojisi

Sunu planı. Solunum yetmezliği NON-İNVAZİV MEKANİK VENTİLASYON NIMV

Sema Umut. Üniversitesi Cerrahpaşa a Tıp T. İstanbul. kları Anabilim Dalı

MEKANİK VENTİLASYON - 2

ASTIM «GINA» Dr. Bengü MUTLU SARIÇİÇEK

Solunum Mekaniklerinin Ölçülmesi

Solunum Fonksiyon Testleri

AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ

Çocuklarda Akut Solunum Sıkıntısı Sendromu (ARDS) ve Tedavisi. Tolga F. Köroğlu Dokuz Eylül Üniversitesi

AİLE HEKİMLERİNE YÖNELİK OFİS SPİROMETRESİ VE PEAK FLOW METRE KULLANMA EĞİTİMİ HAZIRLANMASI VE ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Fonksiyonel Parametrelerin Tan mlar

AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL BAKIM-ONARIM VE KALİBRASYON LABORATUVARI DENEY NO: 8 VENTİLATÖR TESTİ

SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ

Solunum Sistemi Dicle Aras

Noninvaziv Mekanik Ventilasyonda Cihaz seçimi Mod ve ayarlar. Dr.Kürşat Uzun Selçuk Ü. Meram Tıp F. Göğüs Hastalıkları AD Yoğun Bakım Ünitesi Konya

KOAH Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ DOÇ.DR.MİTAT KOZ

Akciğer Difüzyon Kapasitesinde Standartlar

Pulmoner Rehabilitasyona Aday Olgunun Değerlendirilmesi Ve Program Yapılandırma. Dr. Dicle Kaymaz Dr. Fzt. Melda Sağlam

VENTİLASYON BİLGİLERİ

MEKANİK VENTİLATÖRLERDE BASINÇ-VOLUM EĞRİSİ

Solunum Fonksiyon Testleri DR. Z. TOROS SELÇUK NISAN 2016

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ 19/11/2015 SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI SOLUNUM SİSTEMİ MEKANİZMASI

Anestezi Esnasında ve Kritik Hastalıklarda Ortaya Çıkan Hipoksinin Tedavisinde Normobarik/Hiperbarik Ek Oksijen Tedavisinin Kullanımı FAYDALIDIR

Tıkandım, Nefes Alamıyorum. Tunçalp Demir

SOLUNUM SİSTEMİ VE EGZERSİZ

Solunum Fonksiyon Testleri

İşlevsel Solunum Testleri

BIPAP Cihaz Özellikleri ve Endikasyonları. Doç. Dr Remzi Altın ZKÜ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Mekanik Ventilasyon Takibi. Dr.Yücel Yavuz OMÜ Tıp Fakültesi Acil Tıp AD./Samsun

HASTA-VENTİLATÖR UYUMSUZLUĞU

EGZERSİZDE SOLUNUM SİSTEMİ DEĞİŞİKLİKLERİ

Hava Yolu Obstrüksiyonunu Gösteren Ölçütler

Olgular. Kan Gazı Değerlendirilmesi Sunum planı. AKG Endikasyonları

TEKVANDO SPORCULARINDA KORUYUCU AĞIZLIK KULLANIMININ SOLUNUM FONKSİYONLARINA ETKİSİ

Noninvaziv Mekanik Ventilasyonda Cihaz ve Maske Seçimi Mod ve Ayarlar

SOLUNUM SİSTEMİ FİZYOLOJİSİ PROF.DR.MİTAT KOZ

Oksijen tedavisi. Prof Dr Mert ŞENTÜRK. İstanbul Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilimdalı

47 yaşında erkek hasta YBÜ e KOAH+ Tip 2 solunum yetmezliği nedeni ile yatırılıyor.

Solunum Fizyolojisi ve PAP Uygulaması. Dr. Ahmet U. Demir

Pulmoner hipertansiyon hastalarının takibinde fraksiyone ekshale nitrik oksitin yeri

İŞÇİ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİNDE SOLUNUM SİSTEMİ TETKİKLERİ

Kor Pulmonale hipertrofi dilatasyonu

AKUT SOLUNUM SIKINTISI SENDROMU YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ SHMYO İLK VE ACİL YARDIM BÖLÜMÜ YRD DOÇ DR SEMRA ASLAY 2015

Pnömonektomi ve Modifikasyonları Akif Turna

AKCİĞER FONKSİYON TESTLERİ Nurhayat YILDIRIM

T.C. ERCİYES ÜNİVERSİTESİ BİYOMEDİKAL MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİYOMEDİKAL BAKIM-ONARIM VE KALİBRASYON LABORATUVARI DENEY NO: 8 VENTİLATÖR TESTİ

KOAH DA KLİNİK ÖZELLİKLER VE TANI

Öksürük. Pınar Çelik

SOLUNUM FONKSİYON TESTLERİ

Noninvaziv ventilasyonda kullanılan cihazlar ve modlar. Dr. Kürşat Uzun N. Ü. Meram Tıp F. Göğüs Hastalıkları AD Yoğun Bakım BD, Konya

EGZERSİZ TESTLERİ TİPLERİ ve KPET ENDİKASYON ve KONTRENDİKASYONLARI. Dr. Füsun Öner Eyüboğlu Başkent Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

VENTİLATÖR KULLANIMI. Doç.Dr.Nurdan URAŞ. Zekai Tahir Burak Kadın Sağlığı Eğitim Araştırma Hastanesi Yenidoğan Kliniği

Dr. Nahit Çakar İstanbul Tıp Fakültesi Anesteziyoloji Anabilimdalı Yoğun Bakım Bilim Dalı

Transkript:

Solunum Fonksiyon Testleri Doç.Dr.Gaye Ulubay Başkent ÜTF Göğüs H AD TTD Kış Okulu Ocak 2010

Sunum planı Akciğer hacimlerini etkileyen faktörler SFT endikasyonları, kontrendikasyonları İdeal spirometri koşulları Manevra ve parametreler Akım volüm eğrisi Statik akciğer volümlerinin ölçüm yöntemleri Difüzyon kapasitesi ölçümü SFT değerlendirme yöntemi Örnekler

Akciğer hacimlerini etkileyen faktörler Akciğer parenkimi Akciğeri çevreleyen dokular Yüzey gerilimi Solunum kaslarının gücü Akciğer refleksleri Havayollarının özellikleri

Pozisyon Yaş Boy Cinsiyet Vücut kitlesi Etnik özellikler Günlük aktivite

SFT endikasyonları Hastalıkların solunum fonksiyonlarına etkisinin saptanması Obstrüktif, restriktif, mikst tipbozukluğunun ayrımı Preoperatif değerlendirme Hastalık seyri ve prognozu Tedaviye yanıtın değerlendirilmesi İş görmezlik derecesinin belirlenmesi İlaç akciğeri..amiodaron, bleomisin vb tedavisi öncesi

SFT kontrendikasyonları Kaynağı bilinmeyen hemoptizi Pnömotoraks Anstabil kardiyovasküler durum (angina, MI, PTE) Torasik, abdominal, serebral anevrizma Yakın zamanda geçirilmiş göz operasyonu Yakın zamanda geçirilmiş üst abdomen veya toraks operasyonu

Ġdeal Spirometri KoĢulları

Testin suboptimal olabileceği durumlar Herhangi bir nedene bağlı karın ya da göğüs ağrısı Ağızlığa bağlı tetiklenen ağız/ yüz ağrısı Stres inkontinans Demans ya da konfüzyon

Beklenen değerler Kilo Yaş (yıl) Boy Irk Göğüs kafesi deformitesi olan kişiler? Boy = kol arası mesafe/1.06

Test öncesinde 1 saat öncesinde sigara içmemeli 4 saat öncesinde alkol almamalı 30 dk.önce ağır egzersizden kaçınmalı Sıkı giysiler giymemeli 2 saat öncesine dek ağır yemek yememeli Bronkodilatör ilaçlar! 5-10 dak. dinlendirilmeli Testler anlatılmalı

Test sırasında Oturarak ya da ayakta pozisyon Dik oturmalı Burun mandalı Kollu sandalye Tekerlekli sandalye? Obezite? Takma diş?

Akciğer volümleri DĠNAMĠK VOLÜMLER STATĠK VOLÜMLER

Dinamik akciğer volümleri Zorlu solunum sırasında ölçülür FVC manevrası anahtar!

Elde edilen ölçüm sonuçları; Volüm- Zaman Eğrisi Akım- Volüm Eğrisi

Kabul edilebilirlik kriterleri ATS/ERS ÇalıĢma Grubu 2005 Spirogramda artefakt olmamalı: Öksürmemeli Ekshalasyonun 1.sn de glottis kapatmamalı Testi erken bitirmemeli Eforu değişkenlik göstermemeli Ağızlıktan kaçak olmamalı Ağızlık açıklığı kapatılmamalı

VOLUME, L Test baģlangıcı hızlı olmalı 4 3 2 BACK EXTRAPOLATION MAXIMAL INSPIRATORY LEVEL ZERO TIME (EV) EXTRAPOLATED VOLUME 1 Ekstrapolasyon volümü 0 1 2 3 4 TIME, s Ekstrapolasyon volümü < FVC nin % 5 i veya 0.150 L İnspiryumdan sonra TLC de < 1sn den az duraklama

Test sonlandırma kriteri Ekshalasyon: Ekshalasyon süresi 6 sn olmalı ve/veya volüm-zaman eğrisinde bir plato görülmelidir Hasta ekshalasyona devam edemeyecek olmalı Ekshalasyonun bitiminde en az 1 sn volümde değişme olmamalı Yaşlı veya obstrüksiyonu olanlarda süre uzatılabilir

Kabul edilebilir spirogram Volüm-zaman Akım-volüm

Spirometri tekrarlanabilirlik kriterleri ATS/ERS Raporu 2005 Üç kabul edilebilir spirogram En yüksek iki FVC arasındaki fark < 0.150 L En yüksek iki FEV 1 < 0.150 L olmalı FVC si 1L olan hastalarda her iki değer < 0.100L Bu kriterler karşılanmamışsa Teste devam et Yeni spirogramlarda uygunluk saptanana Toplam 8 test yapılana Hasta testleri sürdüremeyinceye kadar

Tekrarlanabilirlik kriterlerine uyan test Volüm-zaman Akım-volüm

Tekrarlanabilirlik TEKRARLANABİLİRLİK kriterine uymayan test Volüm-Zaman Akım-Volüm

Test Seçimi Kabul edilebilir başlangıçlı, artefakt olmayan en iyi üç test seçilir ve kaydedilir En büyük FVC ve en büyük FEV 1 kayıt edilir ve FEV 1 /FVC oranı hesaplanır

Dinamik akciğer volümleri FVC FEV1 FEV3 FEV1/FVC FEF %25-75 MVV

Zorlu vital kapasite (FVC): Tidal volümün sonunda, derin inspirasyondan sonra zorlu, hızlı bir ekspirasyon ile, akciğerlerden atılan hava hacmidir (L) b FVC

Normal kişide; FVC ~ VC Havayolu obstrüksiyonu olan kişilerde erken bronşioler kollaps nedeni ile FVC daha düşüktür Restriktif ve obstrüktif hastalıklarda düşer

Zorlu ekspire edilen hacim 1 (FEV1): Zorlu ekspirasyonun 1. saniyesinde akciğerlerden atılan hava hacmidir, L olarak ifade edilir, aslında akım hızıdır! FEV1

Zorlu ekspirasyon sırasında atılan hacmin %80 i 1. saniyede atılır FEV1 büyük havayollarını yansıtır Hastanın kooperasyonu ve eforundan etkilenen bir parametredir FVC nin azaldığı obstrüktif ve restriktif durumlarda azalır

FEV1/FVC <%70 olması durumunda Obstrüksiyon Ģiddeti %FEV1 beklenen Hafif >70 Orta 60-69 Orta ağır 50-59 Ağır 35-49 Çok ağır < 35 ATS/ERS Task Force European Respiratory Journal 2005; 26: 948-968

VOLÜM ( lt) FEV1/FVC: Tiffeneau Oranı Obstrüktif ve restriktif patolojilerin ayırımında kullanılır ASTIM Havayolları obstrüksiyonu < % 70 Restriktif patolojilerde oran korunur ĠAH NORMAL OBSTRÜKSĠYON RESTRĠKSĠYON FEV1 FVC FEV1 FVC FEV1 FVC FEV1 FEV1 FVC FVC 0 1 2 0 1 2 3 4 ZAMAN (sn) 0 1 2

Maksimal ekspirasyon ortası akım hızı (MMFR= FEF %25-75) Zorlu ekspirasyon ile volümlerin %25- %75 inin atıldığı periyoddaki akım hızıdır, L/sn olarak ifade edilir

Orta ve küçük hy.dan gelen akım hızını yansıtır Hastanın eforundan bağımsızdır Obstrüktif ve restriktif hastalıklarda azalır

Akım Volüm Eğrisi

A B C

DeğiĢken intratorasik yukarı havayolu obstrüksiyonu DeğiĢken ekstratorasik yukarı havayolu obstrüksiyonu Fiks yukarı havayolu obstrüksiyonu PEF AzalmıĢ Normal veya azalmıģ AzalmıĢ FIF50 Normal veya azalmıģ AzalmıĢ AzalmıĢ FIF50/FEF50 >1 < 1 1

DeğiĢken intratorasik yukarı havayolu obstrüksiyonu DeğiĢken ekstratorasik yukarı havayolu obstrüksiyonu Fiks yukarı havayolu obstrüksiyonu PEF AzalmıĢ Normal veya azalmıģ AzalmıĢ FIF50 Normal veya azalmıģ AzalmıĢ AzalmıĢ FIF50/FEF50 >1 < 1 1

Maksimal istemli ventilasyon (MMV) Amplitüdü ve frekansı yüksek solunum ile bir dakikada atılan hava volümüdür (L/dk) 15 saniye kişiye koşar gibi VT-VC arasında solunum

Solunum kasları Akciğer-toraks sisteminin kompliansı Solunum kontrol sistemi Havayolu ve doku direncinden etkilenir KOAH, ĠAH, NMH, OBEZĠTE, KOOPERASYON...

Statik akciğer volümleri Ölçüm zamana bağlı değildir FRC ölçümü anahtar!

VC IC IRV ERV VT TLC RV FRC

TLC (TLC=FRC+IC) (TLC= VC+RV) IRV IC VT VC VC= IC +ERV VC= IRV+VT+ERV ERV RV RV= RV=FRC-ERV FRC= ERV+RV FRC

FRC ölçümünden sonra, IC ve ERV ölçülür FRC= ERV+RV TLC=FRC+IC

Statik akciğer hacimlerinin ölçümü Nitrojen Washout Yöntemi Helyum Dilüsyon Yöntemi Pletizmografi

Sağlıklı bir bireyin FRC değerlerinde, bu üç yöntem arasında minimal fark vardır Hava hapsinin olduğu hastalıklarda (amfizem, bül, kist) FRC pleth, diğer yöntemlerle ölçülen FRC değerlerinden yüksektir

Nitrojen arındırma ile FRC ölçülmesi Alveol havasında FRC de %75-80 oranında bulunan N2 in %100 O 2 verilerek arındırılması esasına dayanır

N2 %1-1.5 seviyesine inene kadar hasta solumayı sürdürür Eğrinin altında kalan alan, arındırılan N2 volümünü gösterir

Volümlerin hesaplanması FRCN2 = N2 washed out Dokudaki N2 volümü (FN2 1 -FN2 2 ) FN2 1 ve FN2 2 : Alveol gazında test öncesi ve sonrası ölçülen N2 fraksiyonu N2 washed out: Ekspire edilen havanın alındığı kabın hacmi x N2 fraksiyonu Dokudaki N2 volümü (ml) : ( (VYA x 96.5)+35) / 0.8

Helyum dilüsyon yöntemi Hacmi ve yoğunluğu bilinen bir gazın dilüsyonu yardımıyla bilinmeyen bir hacmin hesaplanması esasına dayanır Hacmi bilinen ve oda havası içeren bir spirometreye inert gaz olarak konsantrasyonu %10 olacak şekilde, helyum eklenir Hasta test gazını kapalı tekrar solumalı sistemden solur %10 He + oda havası

He konsantrasyonunu ölçen cihazda, He konsantrasyonunun sabit kaldığı noktada (30 sn boyunca He 2 konsantrasyonunda %0.02 den az değişiklik) ölçüm sonlandırılır

FRC He = %He başlangıç-%he son %He son X Spirometre hacmi RV = FRC ERV TLC= FRC + IC Dezavantajı: Ventilasyonu bozuk akciğerde Helyum dağılımı kötü olabilir

Pletizmograf

Torasik Gaz Hacmi (TGV/V TG ) Alveoler basıncın herhangi bir seviyesinde toraks kafesinde bulunan mutlak gaz hacmidir FRC seviyesinde ölçülürse TGV=FRC FRC= ERV+RV TLC= VC+RV

Boyle Yasası Sabit ısı altında, sabit bir gaz kütlesi komprese veya dekomprese olduğunda, bu gazın basıncı, HACİM x BASINÇ sonucu sabit tutulacak şekilde artar veya azalır P 1 x V 1 = P 2 x V 2 Bu yasaya dayanarak, panting sırasında toraks içi hacimde yani kabin içinde oluşan değişiklikler, vücut pletizmografisi ile ölçülür

Mekanizma Toraks içi gaz hacmi bilinmeyen bir kişide izotermal koşulda FRC seviyesinde havayolu bir kapatıcı (shutter) ile kısa süre kapatılır Shutter kapatıldığı sırada kabin içinde akım değişikliği sıfırdır Ağız içi basınç = Alveol basıncı Kişiye panting manevrası yaptırılarak toraks içi gaz hacmi sıkıştırılır ve gevşetilir Bu sırada ağız içi ve kabin basınçlarında değişiklikler olur (P kabin ve P ağıziçi ) VTG (FRC seviyesinde)

P 1 x V 1 = P 2 x V 2 P alv 1 x V TG 1 = P alv 2 x V TG 2 (P alv 1- P H2 O)x V TG 1 = (P alv 2- P H2 O)x V TG 2 V TG 1 (FRC) = - ( V / P) x P B P alv 1 ve V TG 1: Kompresyon öncesi mutlak akciğer volüm ve basıncı P alv 2 ve V TG 2: Gevşetme öncesi mutlak akciğer volüm ve basıncı

Pletizmografi Nitrojen Washout 9190-7580= 1610 ml

Pletizmografın Endikasyonları Hasta diğer yöntemlere uyum sağlayamıyorsa Hava hapsinin değerlendirilmesi Diğer SFT endikasyonları

Akciğer hacimlerini etkileyen faktörler Akciğer parenkimi Akciğeri çevreleyen dokular Yüzey gerilimi Solunum kaslarının gücü Akciğer refleksleri Havayollarının özellikleri

Restriktif patolojiler: TLC, VC, IC, FRC, RV Nöromüsküler hastalıklarda RV Hiperinflasyon: TLC, FRC, RV, RV/TLC İnspiratuvar kapasite Obezite: TLC, VC, IC, FRC, RV ERV Gaz değişimi bozulmaz

r

Restriksiyonun Derecelendirilmesi Restriksiyon TLC(%) VC(%) Normal >81 >81 Hafif 66-80 66-80 Orta 51-65 51-65 Ġleri 50 50

Difüzyon Kapasitesi Ölçümü

Difüzyon Respiratuar bronşiol Gaz molekülleri gaz kütlesi ile hareket eder Alveoler duktus ve alveol Gaz molekülleri sıvı fazda hareket eder

Fick Kanunu na göre AC de difüzyon Alveoler kapiller membran alanı ile doğru, kalınlığı ile ters orantılı Gazların parsiyel basıncı ile doğru orantılı Gazların çözünürlüğü ile doğru, molekül ağırlığının kare kökü ile ters orantılıdır

Difüzyon kapasitesi ölçümü Bir dk da 1mmHg basınç farkıyla alveol-kapiller membrandan geçen CO miktarıdır (25mL/dk/mmHg) Neden CO?: Çözünürlüğü O 2 den 20 kat fazla Hemoglobine afinitesi O 2 den 230 kat daha fazla Test gazı: %0.3CO, %10 He/CH4, %21 O 2 ve gerisi N2

Tek nefes DLCO ölçüm manevrası Test gazı: %0.3CO, %10 He/CH4, %21 O2 ve gerisi N2

Vİ X Fİ He VA= FA He VA= Alveol hacmi Vİ= İnspire edilen gaz hacmi FİHe=İnspire edilen He konsantrasyonu FAHe=Alveoler He konsantrasyonu DLCO= VA X 60 (PB-47)X T X Ln FACO 1 FACO 2 FACO 1 = Soluk tutmanın başındaki CO konsantrasyonu FACO 2 = Soluk tutmanın sonundaki CO konsantrasyonu DLCO/VA akciğer hacimleri ile difüzyon arasındaki iliģkiyi tam yansıtmaz

Difüzyon kapasitesini etkileyen faktörler Yaş, boy, vücut yüzey alanı Pozisyon Egzersiz Alveoler basınç değişikliği: Valsalva ile artar, Muller ile azalır Alveoler volümünde artış: artar (yüzey alanı artar, ak membran incelir) Sigara ve karboksihemoglobin: azaltır (alveoler CO arttığı için). Testten 24s önce sigara bırakılmalıdır Anemi Alveoler po 2 : azaldıkça DLCO artar (CO-Hb kombinasyonu artar) Gebelik: ilk trimesterda artar, sonra azalır ve stabil kalır. Alveoler pco 2 : artınca DLCO artar (Alveoler Po 2 azaldığı için) Yükseklikte: Artar (alv. Po2 azaldığı için) Alkol: Azaltır

DLCO da artma Polisitemi Sol-sağ intrakardiak şant Alveoler hemoraji Astım (intratorasik basınç ) Egzersiz Gebelik Yatar pozisyon

DLCO da azalma A. Normal B. Amfizem C. IPF D. Lobektomi E. Vaskülit, PHT F. KKY

DLCO da azalma Kardiovasküler Hastalıklar Akut myokard infarktüsü Mitral stenoz Primer pulmoner hipertansiyon Pulmoner ödem Akut ve tekrarlayan tromboembolizm Yağ embolisi Diğer Nedenler Kronik böbrek yetmezliği Kronik hemodiyaliz Marijuana, kokain kullanımı Akut ve kronik ethanol alımı Bronşiolitis obliterans organize pnömoni (BOOP)

DLCO ve DLCO/VA nın klinik önemi Kronik bronşit-amfizem İzole DLCO azalmasında (akım ve volümler N) pulmoner vasküler hastalıklar; erken İAH İAH da DLCO/VA genellikle normal veya hafif düşük DLCO/VA artmış ise: ekstraparenkimal restriksiyon (pnömonektomi, plevral sıvı,atelektazi, DAH..) DLCO/VA düşük ise: parenkimal akciğer hastalığı (amfizem ), İAH veya pulmoner vasküler hastalık

Difüzyon kapasitesi değerlendirme Difüzyon bozukluğu düzeyi DLCO % beklenen Normal %81-140 Hafif % 61 80 Orta % 41-60 Ağır <40 %

Solunum kaslarının değerlendirilmesi FVC: yatarak, oturarak MIP, MEP P sniff test Ösofagus ve mide basınçları ölçümü Frenik sinir EMG si

Solunum kas değerlendirmesi gerektiren durumlar Vital kapasitede açıklanamayan düşme Obstrüktif akciğer hastalığı olmayan olgularda uykuda/uyanıkken CO 2 retansiyonu olması Açıklanamayan nefes darlığı Efor sırasında açıklanamayan ortopne/dispne gelişmesi Konuşurken nefes darlığı gelişmesi Takipne Karın veya toraks duvarında paradoksal hareket varlığı Sık tekrarlayan infeksiyon ve öksürük Genel kas güçsüzlüğü

MIP/MEP Maksimum inspiratuar basınç (MIP= Pimax): Kapalı hava yollarına karşı yapılan zorlu inspirasyonda ölçülen basınç N: -50cmH 2 O (K) -75cmH 2 O (E) Maksimum ekspiratuar basınç (MEP= Pemax): Kapalı hava yollarına karşı yapılan zorlu ekspirasyonda ölçülen basınç N: 80cmH 2 O (K) 100cmH 2 O (E)

MIP/MEP referans değerler Sayı ve cins Erkek Pı (cm) (H 2 O) P E (cm) (H 2 O) RV FRC FRC TLC Kadın Pı (cm) (H 2 O ) P E (cm) (H 2 O) RV FRC FRC TLC Cook et al. 1964 37E, 11K 124 30 103 20 100 40 190 45 102 20 87 25 57 22 146 30 Black and Hyatt. 1969 120E + K 107 35 208 76 74 30 168 44 Wilson et al. 1984 48E, 87K 106 31 148 34 73 22 93 17 Ambrosino et al. 1994 22E,+K 104 28 142 33 Ratnovsky et al. 1999 6E+ K 89 16 73 14 81 28 109 19 Leech et al. 1983 300E, 480K 115 35 160 40 70 28 93 33

45 y E. Sigara (-) 6 aydır progresif dispne FVC (lt) FEV1 (lt) FEV1/FVC (%) PEF (lt(sn) FEF25-75(lt/sn) MVV (lt/dak) VC (lt) TLC (lt) FRC (lt) RV (lt) RV/TLC(%) PImax (cmh 2 O) PEmax (cmh 2 O) BEKLENEN 3.82 3.17 79 8.16 3. 91 139 3.97 5.86 3.11 1.88 32 118 222 ÖLÇÜLEN 1.21 1.12 93 3.83 1.90 33 1.31 3.52 2.28 2.21 63 30 31 % 32 35 47 49 24 33 60 73 117 25 14

SFT değerlendirme yöntemi ve örnekler

3 temel patoloji tanımlanır Obstrüktif Restriktif Mikst

Akım volüm halkası FEV1/FVC FEV1 FVC-VC TLC DLCO (adjusted) DLCO/VA RV/TLC VA/TLC ERV MVV

Evet FEV1/VC LLN Hayır VC LLN Hayır Evet VC LLN Evet TLC LLN Hayır Evet Hayır TLC LLN Evet Hayır NORMAL RESTRİKSİYON OBSTRÜKSİYON MİKST DLCO LLN DLCO LLN DLCO LLN Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır NORMAL Pulmoner vazküler hst Göğüs duvarı Nöromüsküler İntersiyel akciğer hst. Astım kronik bronşit Amfizem ATS/ERS Task Force European Respiratory Journal 2005; 26: 948-968

Evet FEV1/FVC 70 Hayır FVC %80 FVC %80 Evet Hayır TLC %80 Hayır Evet Hayır Evet TLC %80 Evet Hayır NORMAL RESTRİKSİYON OBSTRÜKSİYON MİKST DLCO %80 DLCO %80 DLCO %80 Evet Hayır Evet Hayır Evet Hayır NORMAL Pulmoner vazküler hst Göğüs duvarı Nöromüsküler İntersiyel akciğer hst. Astım kronik bronşit Amfizem

Kabul edilebilir spirogram FEV 1 /FVC oranı düģük mü? Evet Obstrüksiyon/mikst Hayır FVC düģük mü? Evet Obstrüksiyon/mikst TLC düģük mü? Evet Mikst DLCO FVC düģük mü? obstrüksiyon Beta agonist kullanımı ile geri dönüģümlü mü? Evet Hayır obstrüksiyon Astım Hayır DLCO ve TLC Evet Restriksiyon/obstrüksiyon Evet Hayır KOAH (amfizem?) TLC düģük mü? restriksiyon DLCO düģük mü Hayır Hayır Obstrüksiyon Evet ĠAH Hayır Göğüs Duvarı H N Müsk Hayır DLCO düģük mü? MIP/MEP Normal Evet PVH Anemi Skleroderma

Sık yapılan hatalar 40 Yaş Erkek ve 50 yaş Kadınlarda FEV1/FVC< %70 = OBSTRÜKSİYON demek Akım volüm halkasına bakmamak FVC ya da VC düşüklüğünün sadece restriktif patolojilerde olduğunu düşünmek Obstrüksiyon tanısı konulunca reverzibilite yapmamak Akımlarda patoloji saptanan hastada akciğer volümlerini ve DLCO çalışmamak

Reverzibl orta derecede havayolu obstrüksiyonu ASTIM Hangi tetkiki istersiniz?

Orta-ağır derecede obstrüksiyon, hafif derecede restriksiyon, hafif derecede DLCO da azalma, DLCO/VA normal Obstrüksiyon reversibl KRONĠK EOZĠNOFĠLĠK PNÖMONĠ + ASTIM

Ağır derecede obstrüksiyon, hiperinflasyon, difüzyon kapasitesinde hafif derecede azalma, DLCO/VA düģük AMFĠZEM

Normal spirometrik inceleme, hafif derecede düģük difüzyon kapasitesi, DLCO/VA PULMONER HĠPERTANSĠYON (POLĠSTEMĠA VERA) Erken ĠAH?

Orta derecede restriksiyon, hafif derecede difüzyon kapasitesinde azalma, DLCO/VA yüksek ĠAH, AMĠADARONE PNÖMONĠSĠ

Ağır derecede havayolu obstrüksiyonu, hava hapsi, orta derecede difüzyon kapasitesinde azalma, DLCO/VA N AMFĠZEM 100 p/yıl sigara VA/TLC= 0,64 Maldistribüsyon

Küçük havayolu obstrüksiyonu, orta derecede difüzyon kapasitesinde azalma, DLCO/VA N PULMONER HĠPERTANSĠYON? AKUT ĠNTERSTĠSYEL PNÖMONĠ, TEDAVĠ SONRASI

Orta derecede restriksiyon, küçük havayolu obstrüksiyonu, normal difüzyon kapasitesi OBEZĠTEYE BAĞLI RESTRĠKSĠYON

Ağır derecede havayolu obstrüksiyonu, küçük havayolu obstrüksiyonu Hangi tetkiki istersiniz? ASTIM

DĠFFÜZ ALVEOLER HEMORAJĠ (GOOD PASTEUR)

Ağır derecede havayolu obstrüksiyonu, küçük havayolu obstrüksiyonu, hiperinflasyon, difüzyon kapasitesinde hafif azalma, DLCO/VA azalmıģ AMFĠZEM

Hafif derecede restriksiyon, difüzyon kapasitesinde orta derecede azalma, DLCO/VA NORMAL DPAH, BLEOMĠSĠN TOKSĠTESĠ

Ġleri derecede, reversibl havayolu obstrüksiyonu, hava hapsi, difüzyon kapasitesinde hafif derecede azalma, DLCO/VA?? ASTIM, HAVA HAPSĠ, PHT

Reversibl, orta derecede havayolu obstrüksiyonu, küçük havayolu obstrüksiyonu, hava hapsi, difüzyon kapasitesinde orta derecede azalma, DLCO/VA ASTIM ZEMĠNDE AKTĠF SĠGARA ĠÇEN AMFĠZEMLĠ HASTA

Orta-ağır derecede havayolu obstrüksiyonu, küçük havayolu obstrüksiyonu, hafif derecede restriksiyon, difüzyon kapasitesinde ağır derecede azalma, DLCO/VA N KOAH +KY + PHT

Normal solunum fonksiyon testleri

Orta derecede, reverzibl? havayolu obstrüksiyonu ASTIM (Sigara öyküsü yok, atopik, sonraki SFT normal)

Normal spirometrik ölçüm, difüzyon kapasitesinde orta derecede azalma, DLCO/VA N Hangi tetkiki istersiniz? PULMONER HĠPERTANSĠYON EKO, ANA

Hafif derecede restriksiyon, küçük havayolu obstrüksiyonu, difüzyon kapasitesinde hafif derecede azalma, pulmoner kapiller yatak normal (DLCO/VA N) KR KC + PLEVRAL SIVIYA BAĞLI RESTRĠKSĠYON PORTOPULMONER ġant?

Ġleri derecede havayolu obstrüksiyonu, küçük havayolu obstrüksiyonu, difüzyon kapasitesinde orta derecede azalma, DLCO/VA AZALMIġ?? Hangi tetkiki istersiniz? VÜCUT PLETĠZMOGRAFI

Çok ağır Çok havayolu ağır havayolu obstrüksiyonu, hiperinflasyon, hafif derecede difüzyon restriksiyon, kapasitesinde difüzyon kapasitesinde ileri derecede ileri azalma derecede azalma KOAH, Hangi tetkiki AMFĠZEM istersiniz? VÜCUT PLETĠZMOGRAFI

Pletizmografi Nitrojen Washout 9190-7580= 1610 ml BÜL hacmi

Disinaptik akciğer

NORMAL SPĠROMETRĠK DEĞERLER

Klinik bilginin önemi

Hafif derecede restriksiyon, difüzyon kapasitesinde orta derecede azalma, DLCO/VA normal ĠAH?, N Müsk H?, PHT? KBY, CAPD, KY, PHT, DM

Önerilen Kaynaklar ATS/ERS Task Force 2005 General considerations for lung function testing. ERJ 2005;26:153 Standardisation of spirometry. ERJ 2005;26:319 Standardisation of the measurement of lung volumes. ERJ 2005;26:511 Standardisation of the single-breath determination of carbon monoxide uptake in the lung. ERJ 2005;26:720 Interpretative strategies for lung function tests. ERJ 2005;26:948 Manual of Pulmonary Function Testing. 9th eds. Gregg L. Ruppel 2009