Farmasötik Botanik Uygulama Farmakognozi ABD 3. KAT Arş.Gör.Uzm.Tuğba GÜNBATAN Prof. Dr. Didem DELĐORMAN ORHAN Arş. Gör. Dr. Nilüfer ORHAN Prof.Dr.Didem DELĐORMAN ORHAN Arş.Gör.Dr.Nilüfer ORHAN Arş. Gör. Uzm. Tuğba GÜNBATAN Arş. Gör. Ecz. Fatma AYAZ Ecz. Esin BUDAKOĞLU Ecz. Fatma AYAZ Ecz. Esin BUDAKOĞLU Farmasötik Botanik Laboratuvarı? Öğrenci yemekhanesinin bir üst katı Öğrenci panoları (mavi ve kırmızı) Ders programı Malzeme listesi Sınav sonuçları Tüm duyurular DĐKKAT!!! Program: 13 Hafta Devamsızl zlık: %20 Tek vize Çalışmalar 20 puan üzerinden değerlendirilir erlendirilir Lab içi i ortalamanın n %60 ı Vizenin %40 ı Final Laboratuvar Düzeni Beyaz laboratuvar önlüğü Çizgisiz harita metot defter (Beyaz) 2 adet fotoğraf Yumuşak uçlu kurşun un kalem,, silgi Lam ve lamel,, pens, toplu iğne, i makas Temiz bir tülbent veya gazlı bez Temizlik bezi FÖY GÜEF Farmakognozi ABD Ücreti Alacakların listesi Kaynak kitaplar: Nevin Tanker-Ankara Üniversitesi Farmasötik Botanik Uygulama Hüsnü Çakırlar, Palme Yayıncılık, Açıklamalı Genel Botanik Ve Bitki Anatomisi Atlası 1
Farmasötik Botanik Amacımız; ilaç olarak kullanılan veya ilaç hammaddesi elde etmede kullanılan tıbbi bitkileri tanıma, öğrenme? bitkileri tanımlamada kullanılan kavramlar? bitki ve drogların morfolojik ve mikroskobik özelliklerini inceleme DROG Đlaçların hazırlanmasında kullanılan bitkisel veya hayvansal (biyolojik) kaynaklı ilkel maddeler DROG Bitkinin tamamı herhangi bir parças ası Bitkide doğal veya bir uyarı sonucunda gelişen/ bir işlem ile e.e. Drogların Adlandırılması Latince binomial adlandırma Kullanılan kaynağın adı - bitki/hayvan/mikroorganizmanın adı Kullanılan kısım yaprak, çiçek, toprak altı gövdesi Elde edilen ürün Reçine, zamk, uçucu yağ Menthae folium Drogların Adlandırılmasında Kullanılan Terimler (Bitkinin tamamı veya herhangi bir parçası) Folium/Folia: Yaprak/lar Flos/Flores: Çiçek/ler Fructus: Meyve Semen: Tohum Cortex: Kabuk Radix: Kök Herba: Otsu bitkilerde topraküstü kısmın tümü Stipes/Stipites: Dal/lar Drogların Adlandırılmasında Kullanılan Terimler (Doğal veya bir uyarı sonucunda gelişen/bir işlem ile elde edilen) Amylum/Amyla: Nişasta/lar Balsamum: Balsam Cera: Mum Gummi: Zamk Oleum: Yağ Pix: Katran Resina: Reçine Succus: Usare 2
Uygulama Programı Mikroskop Mayalar, Mantarlar, Likenler Yaprak Çiçek Meyve ve Tohum Kabuk, KökK Drog Tanıma Đğne Yapraklılar lar Familya Tayini, Herbaryum Drogların Đncelenmesi * Morfolojik Đnceleme * Organoleptik Đnceleme Renk Koku Tat Görünüş * Mikroskobik Đnceleme LABORATUVARDA NASIL ÇALIŞMAMALIYIZ??? Mikroskop 1.Mikroskop Ayağı 2.Mikroskop Gövdesi 3.Binoküler Mikr.Tüpü 4.Revolver 5.Makrometrik Vida 6.Mikrometrik Vida 7.Mikroskop Tablası 8.Şaryo 9.Şaryo Kontrol Vidaları 10.Lamba 11.Potansiyometre 12.Kondansatör 13.Objektif 14.Okuler 15.Diyafram Mikroskopta çalışırken; Temizlik Aynalı/lambal /lambalı mikroskopta çalışma Preparat hazırlan rlanışı Görüntüyü bulmak Cismin derinliği MĐKROSKOP NASIL KULLANILMALI??? 3
Mikroskoptaki görüntü; Ters Büyük Mikroskobun büyütme gücü; Gerçek Oküler büyütmesi X Objektif b. Preparat Hazırlama Lam Reaktif KESĐ Materyal Lamel TOZ DROG Isıtma (gerekliyse) Reaktifin tamamlanması Fazla reaktifin temizlenmesi Soğutma Kesi Çeşitleri Belirteçler Distile su Nişasta Kloralhidrat Folia Flos Enine kesi Boyuna radyal kesi Boyuna teğetsel kesi Yüzeysel kesi Sartur Radix Cortex Rhizom Semen HÜCRE Hücre çeperi Lümen Protoplazma Sitoplazma Çekirdek Plastidler Kloroplast Kromoplast Lökoplast SOĞAN ZARINDAKĐ BĐTKĐ HÜCRELERĐNĐ ĐNCELEYELĐM 4
Soğan zarı Bitkiler Alemi Bakteriler Mavi Algler Algler ve Su Yosunları Mantarlar Kara Yosunları Eğreltiler Tohumlu Bitkiler MYCOPHYTA Klorofilsiz Gerçek ek kök-yaprakları yok Heterotrof Parazit veya saprofit Tatlı sular ve karada Sporlarla ürer Hif, Miselyum TABAKTA UNUTULAN ÇĐLEKLERE NE OLUR? Mantarlar; Myxomycetes (Cıvık Mantarlar) Phycomycetes (Algimsi Mantarlar) Myxomycetes (Cıvık k Mantarlar) Vücut hücrelerinde hücre duvarı yok küf mantarları Spor hücrelerinde sert hücre duvarı Eumycetes (Gerçek Mantarlar) 5
Phycomycetes (Algimsi Mantarlar) Mucor sp. Eumycetes (Gerçek ek Mantarlar) karada yaşayan, ayan, bölmeli hifler taşı şıyan Saccharomyces cerevisiae Bira mayası 1. Ascomycetes (Askuslu Mantarlar) 2. Basidiomycetes (Basidyumlu Mantarlar) askus basidyum Aspergillus sp. Penicillium sp. 6
ORMANDA GEZERKEN MANTARLARA RASTLADINIZ MI? Şapkalı Mantarların Kısımları Şapka Lameller Basidiyum Parafiz Halka (Anulus) Sap Volva. Velum universale Velum partiale Velum universale Velum Tipleri halka Velum kalıntısı Velum partiale Kav Mantarı: Fomes fomentarius 7
Mantarlar hangi renklerde? Yetiş Yetiştikleri Şekilleri yerler?? Mantar: havadaki nemi tutar Alg: fotosentez Liken asitleri; taşları eritip mineralleri e.e. Vejetatif üreme: soredyum (mantar hifleri ile sarılmış alg hücreleri) Eşeysel üreme; mantar sporları çimlenir, alg hücreleri ile birleşerek yeni bir liken m.g. LĐKENLER Kaya, taş taş, ağ ağaçları ların üzerinde, toprak yüzeyinde Çöllerden Çöllerden tundralara kadar, deniz seviyesinden alpin alanlara kadar alg + mantar (ortaklaş (ortaklaşa yaş yaşam)=lđ am)=lđken Şekil bakımından 1. 2. 3. Çalımsı likenler: Zemine tabanı ile tutunmuş, talusu dik ve dallanmış Yapraksı likenler: Talusu zemin üzerine yayılmış, yaprak gibi loplu veya parçalılar Kabuksu likenler: Talusu zemin üzerine tamamen tutunmuş, kabuk gibi kuru ve yassı 8
E:\FON\tripçi baykuş.jpg 9