Faaliyet 1.8. Eğiticilerin Eğitimi ULUSAL YETERLİLİK SİSTEMİ Mesleki Yeterliliklerin Tanımlanması ve Belgelendirilmesi Aişe Akpınar 25-30 Temmuz 2016 (Temel Kaynak: DPT 2006 sürümü)
Ulusal Yeterlilik Sistemi
İş yaşamı ile eğitim dünyası arasındaki bu uçurum sebebiyle: İşverenler, doğru kişiyi istihdam etmekte zorlanmakta, bunun sonucu olarak,iş-başı eğitimi masraflarını karşılamak, yüksek işgücü devri ve düşük verimliliğe katlanmak zorunda kalmaktadırlar. Çalışanlar ise, mesleki yeterliliklerini sergilemekte zorluk çekmekte, kendilerini geliştirememekte, meslekte yükselme imkanlarından yoksun kalmakta, bunların doğal sonucu olarak, düşük ücrete hatta işsizlik riskiyle karşı karşıya kalmaktadırlar.
Ulusal Yeterlilik Sisteminin Yararları İşverenler için: İşletme içi iş tanımlarının mesleki yeterlikler ile ilişkilendirilmesi İş başvurularının daha kolay değerlendirilmesi İşgücünün uygun işlerde çalıştırılması İşgücü gelişiminin daha verimli bir hale getirilmesi İşe uygun olmayan adayların seçiminin önlenmesi
Ulusal Yeterlilik Sisteminin Yararları Çalışanlar için: Uygun meslek seçimi Yeni açılan iş imkanlarının daha kolay izlenmesi İş başvurularında daha başarılı olma şansı Ücret görüşmelerinde daha çok şans İşgücü hareketliliğinin artırılması Meslekte gelişme için daha fazla imkan
Ulusal Yeterlilik Sisteminin Yararları Eğitimciler için: Eğitim programlarının iş yaşamının ihtiyaçları doğrultusunda hazırlanması Mevcut eğitim programlarının içeriğinin güncelleştirilmesi İş yaşamının ihtiyaçlarına duyarlı uzun süreli eğitim hizmetlerinin sunulması Eğitimcilerin iş yaşamının ihtiyaçları hakkında sürekli olarak bilgilendirilmesi
Ulusal Yeterlikler Sisteminin Özellikleri Güçlü eğitim ve istihdam ilişkisi Eğitim ve öğretimde kalite güvencesi Ayrımcılığa yol açmayan, erişilebilir bir yapı İlgili tarafların katılımı Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemi Yatay ve dikey geçişlere imkan tanıma Hayat boyu öğrenme Ulusal ve uluslar arası tanınırlık Güven veren sınav ve belgelendir me sistemi
Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) Bütün işlemlerinde özel hukuk hükümlerine tabi Kamu tüzel kişiliğini haiz, İdari ve mali özerkliğe sahip, Devlet, işçi, işveren ve meslek kuruluşları temsilcilerinin eşit katılımıyla yönetilen, Çalışma Sosyal Güvenlik Bakanlığının ilgili kuruluşu 21 Eylül 2006 tarihli ve 5544 sayılı Kanun
Mesleki Yeterlilik Kurumu Yapısı KAMU İŞVEREN ÇALIŞAN
MYK nın Temel Amacı AB ile Uyumlu Ulusal Mesleki Yeterlilik Sistemini kurmak ve işletmek Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi Ulusal Koordinasyon Noktası & Ulusal Europass Merkezi
UYS de; Ulusal Meslek Standartları (UMS) ve Ulusal Yeterlilikler(UY) doğrudan iş piyasası temsilci yapılarınca oluşturulur. MTE ve ilgili eğitim-öğretim programları UMS ve UY ler ile uyumlulaştırılır. İşgücü mesleki yeterlilikleri akredite merkezlerce belgelendirilir. Belgelerin ulusal ve uluslar arası olarak kıyaslanabilirliği sağlanır.
Belgelendirme Zorunluluğu ve Teşvikler 6645 sayılı kanun 74. Madde: Tehlikeli ve çok tehlikeli işler sınıfında belge zorunluluğu (48 meslek) Tebliğlere göre belgelendirme zorunluluğu olan 48 meslekte belgesiz çalıştırana idari-mali ceza Teşvik-1: 106 meslekte belge masrafı ile sınav ücretinin karşılanması (2017 sonuna kadar tamamı, 2019 sonuna kadar yarısı) Teşvik-2: UYS den belgeli kişi çalıştıran işverenlere SGK desteği (2020 ye kadar) Teşvik-3: Voc Test Merkezleri kuruluşu için AB Hibe Programları
UYS Norm ve Mevzuat AB 3. Müktesebat: İş kurma hakkı ve hizmet sunumu serbestisi/ Böl.2: Mesleki niteliklerin tanınmasına yönelik düzenlemeler MYK Kanunu (5544) UMS ve UY lerin Hazırlanması Hakkında Yönetmelik MYK Sınav, Ölçme Değl. ve Belgelendirme Yönetmeliği MYK Sektör Komitelerinin Kuruluş, Görev, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik TYÇ Uyg. İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik EN 17024 Personel Belgelendirmesi Yapan Kuruluşlar İçin Genel Şartlar İstihdam ve Mesleki Eğitim İlişkisinin Güçlendirilmesi Eylem Planı (15 Temmuz 2010- Resmi Gazete)
AYÇ Öğrenme Çıktıları Örgün Öğrenme
Seviye-8 B/B/Y Seviye-7 B/B/Y Seviye-6 B/B/Y Seviye-5 B/B/Y Seviye-4 B/B/Y Seviye-3 B/B/Y Seviye-2 B/B/Y Seviye-1 B/B/Y
UY SİSTEMLERİNİ İLİŞKİLENDİREN BİR ÜST ÇERÇEVE ÜLKE A AYÇ ÜLKE B YETERLİKLER A YETERLİKLER B
Türkiye Yeterlilikler Çerçevesi (TYÇ): 5544 sayılı Kanunun 23/A maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen ve Avrupa Yeterlilikler Çerçevesi ile uyumlu olacak şekilde tasarlanan; ilk, orta ve yükseköğretim dâhil, genel ve mesleki eğitim ve öğretim programları ve diğer öğrenme yolları ile kazanılan tüm yeterlilik esaslarını gösteren Ulusal Yeterlilik Çerçevesi
UYS Bileşenleri Ulusal Meslek Standartları (UMS) Meslek ne? Operasyonel kapsamı ne? Seviye ne? Ulusal Yeterlilikler (UY) Yeterlilik kapsamı (öğrenme çıktıları) ve ölçütleri? Yeterlilik birim/grupları? Ölçme-değerlendirme ölçütleri, içeriği, yöntemi? UY Dayalı Eğitim UY garanti altına alan eğitim içeriği ve koşulları? Eğitim akreditasyonu? UY Dayalı Belgelendirme UY doğrulayacak, kanıtlayacak sınav ve belgelendirme koşulları? Akreditasyon (MYK & TÜRKAK)
Ulusal Meslek Standardı: Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından yürürlüğe konulan bir mesleğin başarı ile icra edilebilmesi için gerekli görev ve işlemleri içeren belge, Ulusal Yeterlilik: Ulusal meslek standardı veya uluslararası standartlar temel alınarak hazırlanan, Mesleki Yeterlilik Kurumu Yönetim Kurulu tarafından onaylanan, belgelendirme ve eğitim akreditasyonu süreçlerinde kullanılan belge
UMS Hazırlama ve Onay Süreci
UY Hazırlama ve Onay Süreci
SINAV VE BELGELENDİRME
İş yaşamı Meslek Yeterliklere Göre Hazırlanan Eğitim Programları Mesleki Eğitim Niteliksiz işgücü Eğitim Programları Teorik Pratik İş Yaşamınca Belirlenen Meslek Standardı/Yeterlilikler Mesleki Yeterlikler UYS Döngüsü Meslek yeterliklere Uygun Olarak Kurulan Sınav Soru Bankaları Mesleki Yeterlik Belgesi Nitelikli İşgücü Yeterlik Sınavları Niteliksiz işgücü
Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşu: Türk Akreditasyon Kurumu veya Avrupa Akreditasyon Birliği ile çok taraflı tanıma anlaşması imzalamış akreditasyon kurumlarından akredite edilmiş; Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından, ulusal yeterliliklere göre ölçme, değerlendirme ve belgelendirme faaliyetlerini yürütmek üzere yetkilendirilmiş, tüzel kişiliği haiz kurum/kuruluş
Yetkilendirilmiş Belgelendirme Kuruluşu Olma İktisadi teşekkül olma, İlgili UY/UY lerde TS EN ISO/IEC 17024 standardına göre akredite edilmiş olma (TÜRKAK), MYK tarafından yapılan inceleme, denetim ve değerlendirme sonucunda gerekli şartları sağladığı onaylanma
Yetkilendirme/Akreditasyon Süreci Mesleki Yeterlilik Kurumu Sınav, Ölçme, Değerlendirme ve Belgelendirme Yönetmeliği
Kapsam Genişletme Süreci
Sınav ve Belgelendirme Merkezinin Yapısı (1) MYK ve 17024 koşullarına uygun yasal statü ve idari organizasyon İdari süreçlerini yürüteceği sürekli bir ofis İnsan kaynakları (yönetim ve karar vericiler, komite-kurullar, değerlendiriciler, sınav görevlileri) Kalite güvencesinin takibi (sınav ve belgelendirme prosedürleri, program, vb.) ve dokümantasyonu
Sınav ve Belgelendirme Merkezinin Yapısı (2) UY ölçme ve değerlendirme faaliyetlerinin gerçekleştirilebilmesi için uygun sınav mekânı/mekanları UY dayalı sınav ve belgelendirme için gerekli donanım ve teçhizatlar Sınav uygulamaları gözetim ve kayıt koşulları Belgelendirme kural ve koşulları
Özetlersek EĞİTİM ÖĞRETİM Nitelikli İş gücü (Belgesiz) PROGRAM/MÜFREDAT Akredite Eğitim Kurumları Sınav ve Belgelendirme Sınav Soru Bankası Akreditasyon Akredite Sektör Kuruluşları Akreditasyon MYK Akreditasyon Akredite Sınav Kurumları Akreditasyon TURKAK ve Uluslararası Kurumlar MESLEK STANDARDI (MS) SEKTÖR KOMİTESİ UMS UY Resmi Gazete de yayın
TEŞEKKÜRLER Sorularınız Sunu İçin Bakınız: www.adaptesk.org