Çocuklarda iki dillilik, yaşam boyu avantaj.

Çocuklarda iki dillilik, yaşam boyu avantaj. Brötanya da, çocuklar kediye her zaman kedi demezler! Finistère de yaşayan, 0-4 yaş arası çocuk sahibi anne-babalara yönelik bilgiler Yeni! Bu kitapçığa şimdi akıllı telefonunuz üzerinden de ulaşabilirsiniz. www.cg29.fr www.divskouarn.fr www.bretagne.fr

QR kodlarını okutmak için iphone ve Android de mevcut bookbeo uygulamasını ücretsiz yükleyin. Veya QR kodunun altındaki adresi tarayıcınıza yazın. İçindekiler Hangi dili seçmeli? p. 5 İki dillilik, p. 7 gerçek bir avantaj Bu kodu tarayın ve cep telefonunuz üzerinden Divskouarn sitesinde görüşlerinizi paylaşın. Çocuklarda p. 9 dil gelişimi Günlük hayatta p. 17 iki dil kullanmak için bazı fikirler! Pratik bilgiler p. 23 Baskıya Hazırlayan: Finistère Bölge Konseyi, Bröton Dili Kurulu Brötanya Bölge Konseyi Divskouarn Fotoğraflar: Augural BananaStock Iwerzhonphoto Juice PhotoAlto P. Sicard-CG29 Konsept, yapım: Finistère Bölge Konseyi, İletişim Müdürlüğü Çeviriler: BTU (UBO) Skrid Görsel-işitsel Ürünler: Lionel Buannic Krouiñ France 3 Baskı: Commerce Matbaacılık - Quimper Tarih: Ocak 2012 PEFC/10-31-1283

Erken yaşlardan itibaren iki dilliliği desteklemek. Gerek uluslararası düzeyde, gerek Avrupa düzeyinde karşılıklı ilişkilerin çokça yaşandığı günümüzde, çocukların birden fazla dil konuşmasının faydaları inkâr edilemez. Bilimsel açıdan da araştırmacılar, dengeli bir iki dillilik oluşturmanın, dilin öğrenildiği yaşla yakından ilgisi olduğunu kabul ediyor: erken yaşlarda başlayan iki dillilik, hem birçok yabancı dilin öğrenilmesi açısından bir avantaj, hem de çocuğun kişisel gelişimi için büyük bir şans. Finistère ilinde, Brötoncanın küçük yaşlardan itibaren kullanımı Bölge Konsey tarafından destekleniyor; çünkü bu, çocuğun gelişimini hızlandırıyor, çocuğa dil öğrenme becerisi kazandırarak onu çok dilliliğe hazırlıyor. Brötonca öğrenmek dilsel planda bir iki dillilik avantajı kazandırmakla kalmıyor, aynı zamanda ortak mirasımızın bir parçası olan bu bölgesel dilin yaşatılmasını da sağlıyor. Böylece, Brötoncanın küçük yaşlardan itibaren öğrenimini teşvik etmek, Finistère bölgesinin kültürel ve dilsel çeşitliliğinin korunmasına da katkı sağlıyor. Finistère ilinde yaşayan ailelerin çocuklarına, ister Brötonca ister başka bir yabancı ana dili olsun, ikinci bir dilin öğretilmesi için çok daha fazla çalışacaklarını umarım. Böylece bu aileler, hem Bröton kültürünün temeli olan bu bölgesel dilin desteklenmesine, hem de çeşitliliğin karşılıklı ve ortaklaşa geliştirildiği bir Finistère yaratılmasına katkıda bulunacaklardır. Pierre MAILLE Finistère Bölge Konseyi Başkanı Brötanya Bölge Konseyi, dil politikaları çerçevesinde, Brötoncanın hayatın tüm alanlarında kullanılmasının desteklenmesi ve teşvik edilmesi yolunda iddialı bir çalışma yürütmektedir. Her ne kadar yetişkinlerin bilgilendirilmesi ve iki dilde eğitim gibi temel unsurlar Brötoncanın benimsenmesi için öncelikli şartlar olsa da, son yıllarda dilin çok erken yaşta öğrenimi yönünde yeni bir dinamik de ortaya çıkmıştır. Bölgemiz, bu yeni alanın gelişmesi için her türlü katkıyı yapmak amacındadır. Küçüklere Brötoncayı sevdirmek; onların gelişimine yardımcı olmakta, sonradan öğrenecekleri dillerin öğrenimini kolaylaştırmakta, kendilerini çevreleyen kültürü daha iyi tanımalarına ve yeni kültürlere açılmalarına yardımcı olmaktadır. Mutlulukları açısından olduğu kadar gelişimleri açısından da bu çok önemli bir avantajdır. Bu küçük kitapçık, çocuklarına bu fırsatı tanımaları için anne-babalara yardımcı olacaktır. Jean-Yves LE DRIAN Brötanya Bölge Konseyi Başkanı

Anne-babasınız, çocuğunuzun Fransızca dışında başka bir dil daha konuşmasını arzu ediyorsunuz, o halde bu kitapçık tam size göre! Çocuk gelişimi alanında uzmansınız, o zaman bu kitapçık sizi de ilgilendiriyor. Bu kitapçık, çocuğunuzun hayatının ilk yıllarında birden fazla dil konuşmasının veya öğrenmesinin neden önemli olduğunu anlamanıza yardımcı olacak. Bu sayfalarda, bebeğinizin iki ya da daha fazla dilde eğitimini kolaylaştıracak öneriler ve bilgiler bulacaksınız. İki dillilik alanında hizmet veren iki kurum Bir çocuğun hayatının ilk yılları, dil öğrenimi için ideal bir dönemdir; çünkü bebeklerin ve çocukların, duydukları sesleri taklit etme becerisi oldukça gelişmiştir. Bu beceri zaman içinde azalır, o halde mümkün olduğunca erken yaşta başlamak gerekir! Finistère Bölge Konseyi ile Brötanya Bölge Konseyi bu kitapçığın hazırlanmasında ortak bir amacı benimser. Bu iki kurum, özellikle bölgesel imkânların geliştirilmesi amacıyla, erken yaşta başlayan iki dilliliği destekler. Biliyor muydunuz? Çocukların iki dilde eğitimi, sadece Bröton ailelerinin sorunu değildir! 50 milyondan fazla Avrupalı bölgesel bir dil konuşur; bu sayıya, yaşadıkları yerde konuşulmakta olan ulusal ya da bölgesel dilden farklı bir ana dili olan göçmenler dâhil değildir. 4

Hangi dili seçmeli? Fransızca yanında konuşulacak dili seçerken düşünmek gereklidir. Kimi ailelerde bu seçimin sonucu kendiliğinden ortaya çıkabileceği gibi, kimi ailelerde hangi dilin seçileceği üzerine bir karara varmak gerekebilir. Brötonca? Finistère İlinde yaşıyorsanız o halde neden Brötonca olmasın? Bu dil, il dâhilinde 110.000 kişi tarafından konuşulmaktadır, bunlardan 6.000 çocuk ve yetişkin, iki dilde eğitim görmüştür. Bu dil, bağlarımızı korumamıza yardımcı olan ve yaşayan bir dildir. Bölgelerarası ilişkiler, Bölge Konsey ve Bölge Konseyi tarafından sürekli desteklenmektedir çünkü bu ilişkiler, komşu iller arasındaki dayanışma duygusunu da güçlendirir. Böylece dil, samimi ve eğlenceli bir ortamda öğrenilir! Fransızca yanında Brötonca da kullanan çocuklar, dil öğrenme süreçleri arasında köprü kurup önceki bilgilerinden de faydalanabilecek ve sahip oldukları zihinsel esneklik sayesinde, diğer dilleri de hızlıca öğreneceklerdir. Finistère ilinde, Brötonca, bir yabancı dil değildir. Bölgeye ait bir dil olması sebebiyle Brötonca, çocuğunuzu sakin ve güvenli bir ortamda, iki dilini dengeli biçimde kullanan bir iki dilli yapabileceğiniz en ideal araçtır. Yerleşmiş bir iki dillilik, çok dilliliğe açılan en iyi yoldur. Ya diğer diller? Finistère ilinde Arapça, Türkçe, Volof dili veya İngilizce gibi çok çeşitli diller konuşulduğunu unutmamalıyız. Ana dili Fransızca olmayan kişiler için, bebekleriyle bu dilde konuşmanın gerekli olup olmadığını sorgulamak son derece normaldir. Ana dil, gönül dilidir, ev içinde iletişim kurmayı sağlayan dildir, soy zincirinin ve içinden geldiğimiz aile ve toplumla kurduğumuz o çok kıymetli bağların dilidir. Bu anlamda yeri doldurulamaz! Ve bütün farklılıklarına rağmen tüm diller, insanlığın kültürel zenginliğinin ve çeşitliliğinin bir parçasıdır. Her fırsat bulduğumuzda ana dilimizi korkusuzca ve inançla konuşmamız ve özellikle bu dili çocuklarımıza öğretmemiz bunun kanıtıdır. Çocuğunuzla ya da genel olarak aile hayatı içinde kendi ana dilinizde iletişim kurduğunuzda, çocuk, bu dilin sizin için önemli olduğunu ve bu dile değer verildiğini hissedecektir. Dilinizi çocuğunuza başarıyla aktarmak için, bu dile onun gözünde olumlu bir anlam yükleyin! 5

Brötonca kalbimizde! Brötonların büyük çoğunluğu bu bölgesel dilin kullanımının sona ermesinin büyük bir kayıp olacağının bilincinde. Pek çok Finistère li, diline ve onun kültürüne yürekten bağlı çünkü bu dil ve onun kültürü, geleceğin yetişkinleri olan çocukların kimliklerini oluşturması sürecinde çok etkili. Bu kimlik, Bröton asıllı anne-babaları ilgilendirdiği kadar, sonradan Brötanya ya yerleşen ve yerel kültüre merak duyan kişileri de ilgilendiriyor. Brötoncanın aile içinde kullanımı yoluyla aktarımı tekrar yaygınlaşmaya başlarsa, Finistère deki çoğu anne-babanın evde Brötonca kullanamayacakları anlaşılıyor. Yine de bu durum, dilin aktarımına bir engel oluşturmamalı! Bu kitapçık içinde, Brötonca konuşsun ya da konuşmasın, tüm anne-babaların çocuklarına Brötonca öğretmek için faydalanabilecekleri pek çok yöntem olduğunu göreceksiniz. Onlar iki dilli, çünkü iki dili de kullanıyorlar! Bazı aileler, Finistère in günlük yaşamı içinde iki dillerini de kullanıyorlar. Bu kitapçığı okuyun ve bu ailelerle tanışın! Maxime Rohart, 16 yaşında, hayatı Berlin ile Douarnenez arasında geçiyor. Ich spreche Deutsch und Französisch! 16 yaşındaki Maxime, hafif bir Alman aksanıyla renklenen kusursuz bir Fransızca konuşuyor. Çünkü çocukluğu Ren Nehrinin karşı yakasında geçmiş. Küçüklüğünde annesiyle Almanca, babasıyla Fransızca konuşuyormuş. Böylece doğal olarak ve anne-babasının yoğun uğraşları sayesinde, Berlin de iki dilde eğitim veren okullarda okumuş. 6 yaşına geldiğinde, iki dili de akıcı şekilde konuşuyormuş ve İngilizceyi de hiç zorluk çekmeden öğrenmiş. Maxime, 2 senedir İspanyolca öğreniyorum ve sadece Almanca konuşanlara göre çok daha hızlı öğrendiğimi görüyorum diyor. Ayrıca iki dilli olmak bana dünyanın kapılarını açtı, başka ülkelerden gelen pek çok arkadaşım var. Gelecek için hedefi: hukuk alanında çalışmak ve İngilizcemi geliştirmek için A.B.D. ye gitmek. Douarnenez de yaşayan ve dil becerisi olmayan babası ise bu hayata gıptayla bakıyor! 6

İki dillilik, gerçek bir avantaj İki temel durumu birbirinden ayırmak önemli: Doğuştan Fransızca konuşan ve bebeklerinin veya küçük yaştaki çocuklarının ikinci bir dil öğrenmesini isteyen anne-babalar; İkisinden birisinin ya da ikisinin birden ana dili, Fransızca dışında bir dil olan annebabalar. Aile içinde ister tek dil, ister birden fazla dil konuşulsun ve bu konuşulan diller hangileri olursa olsun; genel olarak, çocukta dil gelişiminin mümkün olduğunca erken yaştan itibaren desteklenmesi oldukça önemlidir. Peki neden? Dil becerisi, çocuğun kendisine, kimliğine ve kültürel varlığına ilişkin fikirlerinin temelini oluşturur ve her türden ilişkide bu beceriler kullanılır. İletişim kurma becerisi, çocuğun mutluluğunda önemli pay sahibidir. Birçok dil öğrenmek, çocuğun kendisini girişken hissetmesine ve kendisini çevreleyen dünyayı eğlenceli ve doğal yoldan keşfetmesine yardımcı olur. Yapılan araştırmalar, iki dilliliğin çocuğun dilsel gelişimi ve okul yaşamı üzerinde olumlu etkileri olduğunu ortaya koymuştur. Bilginin iki farklı dilde aktarılması, çocuğun daha fazla zihinsel esneklik kazanmasına yardımcı olur. Bu sebeple, çocuğun, bunu destekleyen bir ortamda yetiştirilmesi gerekir. İki dillilik uygun şekilde geliştirilirse, bu destekleyici ortamın yaratılmasına katkıda bulunur: ana dil, çocuğun yaşadığı ve az kullanılsa bile değer verilen bir dili öğrendiği ortamda yoğun olarak kullanılan dildir. Bugün Brötanya daki iki dilli eğitim örneğinde olduğu gibi. Nasıl yapılmalı? Araştırmalar, birden fazla dil konuşan anne-babalara, dil miraslarını çocuklarına ne şekilde aktaracakları üzerine doğumdan önce düşünmeye başlamalarını tavsiye ediyor. Uygulanacak yöntemlerden biri, anne ve babanın her birine, sadece bir dili konuşma görevi vermek olabilir. Bir diğer yöntemse, evde ikinci dil olarak mümkün olduğunca fazla Brötonca konuşmak olabilir. 7

Onlar iki dilli, çünkü iki dili de kullanıyorlar! Kendiliğinden iki dillilik Mahalon da yaşayan Erell, Jean ve Mona On beş aylık Mona, sandalyesinde oturmuş, bezelye püresini yemeğe hazırlanıyor. Babası, Hmm, ar piz-bihan diyerek çatalı ağzına götürüyor. Müzisyen olan Jean, bebek doğduktan sonra ona doğal olarak Brötonca şarkılar mırıldanmış: İki dilin birden kullanılması kaçınılmazdı!. Her gün işyerinde Brötonca kullanan Erell le bu konuyu konuşma gereği bile duymamışlar. Bugün Mahalon Cap Sizun da yaşayan bu aile, konuşurken bir dilden diğerine rahatça geçiş yaparak, iki dilliliğin güzel bir örneğini sergiliyor. Anne, Sadece ikimizken, onunla Brötonca konuşuyorum ama eğer birisi konuşmamıza dâhil olmak isterse, hemen Fransızcaya geçebiliyorum diyor. Durum Jean için de aynı. Brötonca onun kulağına her zaman daha eğlenceli gelmiş ve şimdi Brötonca dersleri alıyor. Eğer Brötonca konuşurken bir cümleyi kuramazsam ya da aklımdakini anlatmayı beceremezsem, hemen Fransızcaya geçmeyi tercih ediyorum, çünkü asıl önemli olan ilişki kurabilmek ve iletişim. İşlerin doğal akışında ilerlemesini istiyoruz. Belki daha radikal olmamız gerekirdi. Mona nın bunun bir zorunluluk ya da fedakârlık olduğunu düşünmesini istemiyoruz, zevkle yapsın istiyoruz: beraberce ve zorlanmadan. Çift ayrıca başka insanların da Mona ile Brötonca konuşmasını istiyor. Jean, kendi çocuklarında bu zevkten mahrum kalan babasından, torunuyla, o güzel Bigouden Brötoncası ile konuşmasını istemiş. Ve bu işe yarıyor! Böylece erken yaşta başlayan iki dillilik, nesilden nesle kesintiye uğrayan dilsel aktarım zincirinin yeniden kurulmasına da yardımcı oluyor. Biliyor muydunuz? Fransızcası yetersiz ya da az olan anne-babaların, bebekleriyle (kelime dağarcığı, cümle yapısı, telaffuz gibi kurallarını) daha iyi bildikleri kendi ana dillerinde konuşmaları tavsiye ediliyor. Böylece çocuk, dili en uygun koşullarda öğrenme şansına sahip oluyor. Eğer ana diliniz Fransızca değilse endişelenmeyin, çocuğunuz Fransızcayı, mahallesindeki ve okulundaki insanlardan ve arkadaşlarından öğrenecektir. 8

Çocuklarda dil gelişimi Bazı çocuklar evde birden fazla dil konuşulduğunu duyar, bazılarıysa okulda veya kreşte yeni diller öğrenir. Bu duyulan diller, yeni dillerin öğrenilmesinde bir temel görevi görür. İster çocuğunun ikinci bir dil öğrenmesini isteyen frankofon anne-babalar olun, ister ana dili Fransızcadan başka bir dil olan anne-babalar olun, şimdi bu sayfalarda çocukta dil öğreniminin nasıl oluştuğunu göreceksiniz. Bu teorileri pratiğe dökmek için öneriler de bulacaksınız! Unutmayın, öğrenme hızı bir çocuktan diğerine farklılık gösterebilir. 9

Doğumdan önce Hamileliğin son üç ayında, cenin, öncelikle annenin sesini ama aynı zamanda yakınlarının sesi gibi diğer bazı sesleri de duymaya başlar. Cenin, ortamda konuşulan dilin ritmini kaydeder. Bazı araştırmalar göstermiştir ki annenin sesi, doğacak çocuk üzerinde sakinleştirici bir etkiye sahiptir! Öneri Doğum öncesinde bile bebeğinizle konuşun! Ve özellikle birden fazla dil konuşuyorsanız, hangi dilleri öğretmek istediğiniz üzerinde düşünmeye başlayın. Dikkat! Sizin iki dilli olmanız, çocuğunuzun da iki dilli olacağı anlamına gelmez! Bildiğiniz dilleri ona öğretmeniz gerekir. Doğumda Yeni doğan bebekler, kelimelerin müzikal yapısından kolayca etkilenirler. Yeni doğan bebekler, insan sesiyle diğer sesleri birbirinden ayırabilirler. On gün içinde bebek, annesinin sesini ve ana dilini ayırt etmeye başlar. 3 aya doğru Bebek ilk kez gülümser, kendisine gülümseyen birine karşılık olan bu gülümsemeye sosyal gülümseme denir. Yine çevresindeki insanları neşelendiren ilk agu seslerini çıkarır; bu sesler, mırıldanmalara başladığını gösteren seslerdir. Çıkarılan bir sesin iletişim çağrısı olduğunu anlar. Sesleri tekrar eder, onları değiştirir ve çıkardığı sesleri el-kol hareketleriyle birleştirir. 10

3 aydan 6 aya Çocuk mırıldanmaya başlar ve duyduğu sesleri taklit eder, kendi sesini dinler ve iletişim kurar. Bu kez çevresi, özellikle de annesi, bebekle iletişim kurarken onun çıkardığı sesleri taklit etmeye başlar, sanki onunla sohbet eder gibidirler. 6 aya doğru, çocuğun mırıldanmaları, kendi dilsel ortamında var olmayan sesler de dâhil, pek çok sesi içerir. Öneriler Çocuğunuzu dinlemeniz ve ona cevap vererek bir diyalog başlatmanız önemlidir. Ona şarkı söyleyin ve onunla konuşun! Gördüğü insanları, eşyaları ve yaşadığı duyguları isimlendirin: Hoşuna mı gitti? Korktun mu? Onunla konuşurken iki dili de düzenli olarak kullanın, böylece her iki dilin de seslerine ve melodisine aşinalık kazanır. Gülümseyin ve yüzüne bakarak, tane tane konuşun ve cevap vermesi için ona zaman tanıyın. Bazen vakit alsa da bu cevap, bir bakış, bacaklarını vurma veya bir gülüş şeklinde gelebilir. Yaşadığınız deneyimleri diğer anne-babalarla da paylaşın! 6 aydan 12 aya Çocuk, kendi adına tepki vermeye başlar ve Evet, bu bir kitap, aferin gibi bir onay cümlesiyle Acıktın mı? gibi bir soru cümlesi arasındaki farkı anlar. Bu dönem, ilk mırıldanmaların ana dilin melodik yapısı ve seslerine uygun biçimde şekillenmesi açısından önemlidir. Çocuk, duyduğu dillerin özelliklerini benimsemeye başlar. 11

Bir yaşına doğru Baba, anne. Bunlar genellikle bir çocuğun ilk anlamlı kelimeleridir, bunlara zamanla vurguları da ekleyecektir. Şimdiden konuşulan dil ya da dilleri tanımaya başladı. Çocuk, söyleyemediği kelimeleri bile anlamaya başlar. Çocuk, iki dilli bir ortamda büyüdüğü takdirde, ilk kelimeleri genellikle annesi tarafından konuşulan dile ait olan kelimeler olur. Öneriler Onunla konuşun, ona şarkı söyleyin ve baktığı her şeyi ona tarif edin. Yine, dilini geliştirmesine olanak sağlayan Ce-e! gibi, el şakaları ve tekerlemeler gibi oyunlara bayılacaktır. Çocuğunuza yaşına uygun hazırlanmış, içinde zıt renklerde ve net resimler olan kitaplar verin. Bırakın kitaplara baksın, isterse ağzına götürsün! Onunla resimler hakkında konuşun. Sizin de hoşunuza giden kitapları seçin ve eğer yapabiliyorsanız, bu kitapları her iki dilde de okuyun. 18 aya doğru Çocuk uyku yok veya baba ditti gibi cümleleri anlamlı vurgularla kurmaya başlar, bu da ona konuşmasını çeşitlendirme imkânı verir. Parmakla gösterme sayesinde kelime dağarcığı genişler: çocuk, eşyaları parmağıyla gösterir, etrafındakiler ismini söyler. Küçük yaştan itibaren iki dilli bir ortamda büyüyen çocuk, bu yaştan itibaren dil seçebilme imkânı olduğunu kavrar: bir eşyanın iki farklı adı olabilir. Bazen çocuk, tek dilli bir çocuğa göre daha geç konuşmaya başlayabilir. Bir süre için, iki ayrı dil olduğunun farkına varana kadar, iki dilden kelimeleri tek bir cümle içinde kullanacaktır. Bu durum, sonradan işine yarayacak daha esnek bir kullanıma katkı sağlar. 12

Öneriler Çocuğun dikkatini çeken şeylerin ismini söyleyin ve ona basit açıklamalar yapın. Söylediği kelimeleri tekrarlayın ve cümlelerini tamamlayarak yeniden kurun. Ona düzenli olarak resimli kitaplardan masallar okuyun ve eğer yapabiliyorsanız bunu iki dilde birden yapın. İkinci dili teşvik etmek hoş bir şeydir. Peki, çocuğunuz bu dili yeteri kadar duyma ve bu dilde konuşma fırsatına sahip mi? İki yaşında Konuşulan dil, git gide önem kazanır ama vücut dili de iletişim desteği olarak kalmaya devam eder. Çocuklar kendi aralarında sözlü olmayan ve karşılıklı ilişki, sevgi ve kavga davranışlarından oluşan bir iletişim kurarlar. Çocuğun yakınları, onun ne demek istediğini anlar ve konuşuyor olması, kendini ifade etme biçiminden daha önemlidir. Çocuk, eskisine oranla daha uzun cümleleri anlar, sorulan sorulara cevap verir ve gördüklerini paylaşır. Dilin ne kadar etkili olduğunun ve hatta dil kullanarak sağlanan kontrolün farkına varır. Üç yaşında Çocuğu anlamak çok daha kolay hale gelir: daha uzun cümleler kurar, daha az telaffuz ve sözdizimi hatası yapar ve sohbet ederken büyüklerden daha az yardım alır. İki dilli çocuk, iki dili arasındaki farkı daha iyi anlar ve karşısındaki kişiye hangi dilde konuşması gerektiğini bilir. Yakın zamanda, artık her iki dili de düzgün şekilde konuşacaktır, tabii ki bu dillerden birini daha rahat kullanacaktır. 13

Öneriler Çocuğunuzun söylediklerini tekrar edin ve tamamlayın. Duruma ya da çocuğunuzun isteğine göre, çocuğunuz bir dili diğerinden daha fazla kullanabilir. İki dili de doğru kullanamadığında, ikisini birbirine karıştırdığı izlenimi verebilir. Gerçekte, deneme-yanılma yolunu kullanıyordur çünkü henüz öğrenme aşamasındadır. Çocuğunuzu iki dil kullanılan bir yuvaya yazdırmayı hiç düşündünüz mü? Böylece çocuk, ikinci dil öğrenimini aile ortamı dışındaki bir yerde tamamlayabilir. Dört yaşında Eğer çocuk, doğumundan itibaren belli bir dili duymuşsa, artık bu dilin temelini almıştır ve kendisine söylenen şeylerin çoğunu anlıyordur. Ne olup bittiğini kolayca yorumlar ve sohbet etme becerisi gelişir. Ayrıca harflere, renklere ve rakamlara da ilgi duymaya, bunları iki dilde de öğrenmeye başlar. Dil açısından, çocuk artık sadece şimdiki zamanla sınırlı değildir. Geçmişten ve yakın bir gelecekte olabileceklerden de konuşur ve bunu zamanla geliştirir. Zaman farkını anlaması için ona somut tanımlar gereklidir: üç kere yatacağız, kalkacağız, sonra tatile gideceğiz! Öneriler Çocuğun söylediği şeye ilgi gösterin ve buna ek bilgiler verin. Çocuklar, sorulara cevap vermeyi ve soru sormayı severler. Küçük görevler verin veya anlamsız konuşmalardan, tekerlemelerden veya bilmecelerden oluşan oyunlar yaratın. Ona artık daha uzun öyküler anlatabilirsiniz: karakterleri tanımlayarak onlar hakkında sorular soracaktır. Çocuğunuzun iki dilliliğe yönelmesini kolaylaştırmak için, ona iki dilde kitaplar okuyabilir veya 14şarkılar dinletebilirsiniz.

Ya sonra? 4 yaşındaki çocuk, temel gelişim ve dil yeterliliklerini oluşturmuş küçük bir insandır. İlerlemeye devam edecek ve özellikle kelime oyunları ve nüktelerden oluşan dilin ikinci seviyesine erişecektir. İki farklı dilsel kodda kendini ifade etme becerisine sahip olan çocuk, bundan sonraki hayatında ona yardımcı olacak bir avantaja sahiptir. Çocuğunuz için iki dilde eğitim düşünebilirsiniz. Finistère de, Diwan okulları gibi, Fransızca ve Brötonca olmak üzere iki dilde eğitim veren okullar mevcuttur. Onlar iki dilli, çünkü iki dili de kullanıyorlar! Bröto-japon bir aile Japonya ve Quimper arasında, David, Aya ve Lena Le Meur Biz Bröto-japon bir aileyiz ve kızımız Lena (3 yaşında) ile Fransızca, Japonca ve hatta bazen İngilizce konuşuyoruz. Kızımızın Quimper deki doğumundan sonra, ne şekilde davranacağımız üzerine kendi kendimize çok düşündük. Erken yaşta başlayan çift kültürlülüğün ve iki dilliliğin ne kadar önemli olduğunu, ilk kez kızımızla birlikte Japonya ya gittiğimizde anladık. Çeviri için zaman kaybetmeden kuzenleriyle oynaması, teyzesiyle, büyükannesiyle konuşabilmesi, tüm bunlar sürekli değişim halinde olan bir toplumda onun köklerini tanımasına ve kimliğini oluşturmasına, böylece daha güçlü bir insan olabilmesine katkı sağlayan unsurlar. Bazıları annenin kendi dilinde, babanın kendi dilinde konuşması gerektiğini söyler ancak sonuç itibariyle önemli olan çocuğun her iki dilde de kendini rahat hissetmesidir; bizim de yapmaya çalıştığımız şey bu. 15

Onlar iki dilli, çünkü iki dili de kullanıyorlar! Yeni bir dil öğrenmekten zarar gelmez Pays Bigouden, Plogastel-Saint-Germain de yaşayan Annaïck, Visant ve Tivizio Rouxel 2,5 yaşındaki Tivizio, bir kaşık çizip babasına Ioa, annesine kaşık diye gösteriyor. Çünkü çok küçük yaştan beri Brötonca ile haşır neşir oluyor. Anne-babası, Visant ve Annaïck, 2004 yılında Brötonca öğrenmeye başlamışlar. Bir bebek sahibi olacaklarını öğrendiklerinde çift, Brötonca konuşan bir bakıcı aramışlar. Ancak bulamamışlar. Baba Bu yüzden, 3 yıllığına bebek iznine ayrılmam gerektiğine karar verdik diyor. Kendi kendime onunla sürekli Brötonca konuşacağım dedim ama aslında o zamanlar, erken yaşta başlayan iki dilliliğin tüm avantajlarını bilmiyordum! Anne-baba adayı, konu hakkında araştırma yaparken, çocuklarının başka dilleri de hızlıca öğreneceğini, okuldaki eğitiminin kolaylaşacağını ve sonrasında daha kolay iş bulacağını öğreniyor. Tivizio doğduğunda, Visant ve Annaïck, onunla hemen Brötonca konuşmaya başlamışlar, başlangıçta belli bir endişeleri de varmış. Bunu başarabilir miyiz diye merak ediyorduk ama sonunda her şey kendiliğinden gelişti. Brötonca, bu şirin sarışın ufaklık için, daha çok babasının dili; çünkü babasıyla evde daha fazla zaman geçiriyor. Babası, ona Brötonca masallar anlatıyor, evde çekilen fotoğraflardan ve Brötonca söylencelerden oluşan bir kitap yazmış. Visant, onu uyutmak için ninniler bile uydurmuş! Küçük çocuk, yakında, tüm gün okulda olacak. Her ne kadar Plogastel-Saint-Germain de bulunan yeni Skol Diwan okuluna başlayacak olsa da, Visant onun ana dilini unutacağından ve bir kenara atacağından korkuyor. Genç baba arada sırada ikimizin baş başa kalıp sadece Brötonca konuşması gerekecek diyor. Ya da belki bir kardeşle, neden olmasın? Bizim de dileğimiz bu ve ona Brötonca öğretirken de yine aynı yolu uygulayacağız. Her şeye rağmen, yeni bir dil öğrenmekten zarar gelmez, aksine faydası olur! 16

Günlük hayatta iki dili kullanmak için bazı fikirler! Bu oyunları, öğretmek istediğiniz tüm dillerde oynayabilirsiniz. Siz bir modelsiniz! (tüm yaşlar için) Çocuğunuzun ikinci dili duyması ve kullanması için anne-baba olarak fırsatlar yaratmanız önemli. Onunla bu dilde konuşmak için zaman ayırın! Hem onunla hem de başka insanlarla konuşurken zengin ve çeşitli bir kelime dağarcığı kullanmanız önemli! Unutmayın ki dil konusunda siz ve etrafındaki diğer yetişkinler, onun için birer modelsiniz. Eğer siz de, mesela Brötonca gibi, başka bir dil öğreniyorsanız ve çocuğunuzun da bu dili öğrenmesini istiyorsanız, karşılıklı iletişimi kolaylaştırmak için albümlerden, CD ve DVD lerden faydalanabilirsiniz. Brötoncayı akıcı konuşamıyorsanız bunu çocuğunuzdan saklamayın: ona, sizin de tıpkı onun gibi, bu dili öğrenmekte olduğunuzu söyleyin. Bunu anlayacaktır ve bu, yaptığınız hataların onun tarafından doğru kullanımlar olarak anlaşılmasını ve böylece tekrar edilmesini önleyecektir. Sohbeti destekleyici fotoğraflardan faydalanın (2 yaşından itibaren) Dışarı çıktığınızda ya da özel anlarda fotoğraf çekin. Daha sonra çocukla bu fotoğraflar hakkında konuşabilir ve ona fotoğraflar hakkında ne düşündüğünü ve onlara bakarken neler hissettiğini sorabilirsiniz. Sonra, bu fotoğrafları duvara ya da buzdolabının üstüne astırabilirsiniz. Onunla bu fotoğraflar üzerine konuşun ve ona neden o fotoğrafları seçtiğini sorun. Söylediklerini unutmamak için fotoğrafların arkasına not almak faydalı olabilir. Daha sonra bu fotoğrafları bir albümde muhafaza edebilirsiniz. Bir çocuk için düşüncelerini ifade etmek her zaman çok kolay olmaz, ancak fotoğraflar onu sohbet etmeye teşvik edebilir. 17

Sadece ikinci dilde konuşmayı bilen bir karakter yaratın (küçük yaşlardan itibaren) Sadece Brötonca ya da başka bir ikinci dil konuşabilen bir oyuncak, sevimli bir ayıcık. Çocuğunuza, eğer onunla konuşmak ya da oynamak isterse, bunu o ikinci dilde yapmasını gerektiğini söyleyin. Örneğin Galler Ülkesi ndeki kreşlerde çocuklar, Dewin (Galcede sihirbaz) ile oynarlar. Dewin, her türlü sihir numarası yapabilir fakat bazen yakın arkadaşı küçük köpek Doti den yardım alması gerekir. Buna benzer bir karakteri siz de evde yaratabilirsiniz ve böylece daha az kullanılan dilin öğrenilmesini çocuğunuz için kolay ve zevkli hale getirebilirsiniz. Posterler kullanın (2-3 yaşından itibaren) Güncel bir konuda bir poster hazırlayın ve çocuğunuzun görebileceği bir yere asın. Üzerine bazı anahtar kelimeler (sıfatlar, isimler, fiiller gibi) yazın. Çocuklar posterlere bakarak sorular sormayı ve posterde anlatılan konu hakkında kendi hikâyelerini yaratmayı severler. Anahtar kelimeler çocuğunuzun sorularına daha kolay cevap vermenize yardımcı olacaktır. Bu yöntem, aynı zamanda, çocukları anlatılan konu ile ilgili oyunlar oynamaya da teşvik eder. 18

Kendi kartpostallarınızı yaratın Çocuğunuzla birlikte kartpostallar yapın ve onları tüylerle, yıldızlarla, elişi kâğıtlarıyla, yeşil veya kuru yapraklarla süsleyin Çocuğunuz, bu kartpostallara kendi mesajını yazabilir. Zarf ve pul alması için onunla birlikte postaneye gidin. Seçtiği alıcının adresini yazmasına yardım edin ve kartı postalayın! Yuvadaki veya okuldaki uzmanlarla işbirliği yapın (her yaşta) Anne-babalarla, yuva ve okuldaki eğitimciler arasında kurulan işbirliği, çocuğun mutluluğu için çok önemlidir. Eğitimciler, anne-babalar sayesinde çocuğu daha yakından tanır; anne-babalar da çocuklarının günlük faaliyetlerinden haberdar olur. Bu işbirliği aynı zamanda dil eğitimi için de önemlidir. 19

Dil desteği (her yaşta) Çocuğun (kreş, okul gibi) ikinci dilin konuşulduğunu duyduğu yerlerle evi, ailesi arasında bir dil birliğinin kurulması önemlidir. Eğer siz çocuğunuzun öğrenmesini istediğiniz dili konuşmuyorsanız, bu dil birliğinin kurulmasına yardımcı olacak birini bulabilirsiniz. Büyükanne ya da büyükbaba gibi. Çocuğunuzla daha az kullanılan dili konuşacak olan bu kişiyi seçerken, onun sevdiği birini seçmeye gayret edin; bu kişi, çocuğun faaliyetlerine ilgi gösterebilecek ve çocuğa, öğrenilmesi istenen dilin kelime dağarcığını ve cümle kuruluşlarını aktarabilecek biri olmalıdır. Yine bu kişi (uzun bir süre için, haftada bir ya da iki saat) boş vakti olan biri olmalıdır. Bu kişi, yuvadaki faaliyetlere de katılabilir ve gün içinde burada yapılan faaliyetleri yakından görebilir. Ama eğer çevrenizde böyle birisi yoksa, endişe etmeyin. Bu dil birliğini güçlendirmek için, anne-baba ve çocuk atölyeleri gibi başka yöntemler de mevcuttur. 20

Kitaplar hazırlayın (1 yaşından itibaren) Bazı dillerde çok kısıtlı sayıda çocuk kitabı mevcuttur, bu durumda çocuğunuza yazıyı tanıtmak ve birlikte okumak için böyle bir kitap yapmak size düşer! Bu işi daha yaratıcı hale getirmek için renkli kâğıtlar, kalemler, hazır resimler, sayılar ve harflerden edinin. Çocukken sevdiğiniz bir hikâyeyi, tekerleme veya bilmeceleri, bir çocukluk anınızı, bir şarkıyı veya çocuğunuzun ilgisini çekebilecek bir konuyu yazabilirsiniz. Sayfalar hazır olduğunda, onları yapıştırıp kitap sayfası haline getirin. Sonra, çocuğunuzdan kitabındaki resimleri seçip bunları tarif etmesini isteyin. Size söylediklerini yazın. Kitabın boyu ya da kalınlığı önemli değil: küçük bir çocuğun sayfalarca yazı veya kelimeye ihtiyacı yok. Bu faaliyeti başka ailelerle birlikte veya kreşte gerçekleştirebilirsiniz. Bu bir yandan çocuğunuza yazı ile konuşma dili arasındaki bağlantıyı gösterirken, bir yandan da çocuğunuzun fikirlerini başkalarına tanıtmanın bir yoludur. Bölgemizin uygun ortamından faydalanın Çocuğunuzun yaşadığı ve öğrendiği şeyleri hayata geçirebileceği ortamlar bulması önemlidir. Brötonca, Finistère liler için en uygun seçim olacaktır. Etrafınızda bu dili konuşan bir büyük bulmak çok kolaydır ve Brötanya da günlük yaşam içinde Brötoncaya ve Bröton kültürüne ait pek çok referans bulunmaktadır. Yollardaki trafik işaretlerinde, bazı dükkânların, derneklerin, spor kulüplerinin adlarında Brötonca kullanılır. Pek çok radyo ve TV kanalı ile internet sitesi de Brötonca içerik sunmaktadır. Her an çevrenizde birilerinin Brötonca konuştuğunu, bu dilde şarkılar söylendiğini duyabilirsiniz; Brötonca sürekli hareket halindedir! Tüm bunlar, hemen hemen tamamıyla frankofon olan bir çevrede bile, Brötoncanın varlığını oldukça hissedilir kılar. Bu durum, Fransızca ve Brötonca arasındaki iki dillilik uyumunu da güçlendirir. 21

Çocuğunuzu iki dilde eğitim yapan bir anaokuluna göndermeyi düşündünüz mü? Şu adreste bulunan okul listesini inceleyin: http://www.ofis-bzh.org/upload/travail_ paragraphe/fichier/237fichier.xls Devlet okulu, Katolik veya vakıf okulları, iki dilde eğitim yapan okullarla ilgili bilgi almak ve sorularınız için irtibat: Div Yezh, devlet okullarında iki dilde eğitim için öğrenci velileri derneği: Judith Castel, Tel. 02 56 35 51 21 http://div-yezh.org E-posta: sekretourva@div-yezh.org Dihun, Katolik okullarında iki dilde eğitim için öğrenci velileri derneği: Yann Le Corre, Tel. 02 97 63 43 64 veya 07 61 72 43 64 http://www.dihun.com E-posta: dihun. breizh@freesbee.fr Diwan, Brötoncayı yaygın olarak kullanan vakıf okulları ağı: Anna-Vari Chapalain, Tel. 02 98 21 33 69 http://www.diwanbreizh.org E-posta: diwan.breizh@ wanadoo.fr Milli eğitimde ELCO KURULUŞU Ana dili ve kültürü eğitimi Ana dilin ve kültürün öğretiminde temel prensip, bu dilin kullanılmasıdır; bu, ikinci bir dil öğrenirken başarılı olmanın da gerekli koşuludur. ELCO Kuruluşu, dilde birinci ve ikinci seviye ile ilgilenmektedir. Ailelerin talepte bulunduğu tüm okullarda kurslar düzenlenir. Esasen bu kurslar, kendisi veya anne-babasından en az biri, halen veya geçmişte, ilgili uyruktan olan çocuklar için düzenlense de, ailelerden talep geldiği durumlarda ve boş kontenjan olduğunda, kurslar tüm çocuklara açıktır. Finistère ili dâhilinde Arapça dilinde ana dili ve kültürü eğitimi, Tunus veya Fas tan gelen öğretmenler eşliğinde Brest, Morlaix ve Quimper şehirlerinde verilir; Türkçe dilinde ana dili ve kültürü eğitimi Brest, Briec, Guerlesquin, Landerneau, Pont-de-Buis, Quimper şehirlerinde verilir. ELCO kurslarının yapıldığı yer ve saatlerle ilgili tüm bilgiler (Brest Ville, Brest Nord, Landerneau, Morlaix, Quimper Nord, Quimper Ville) Milli Eğitim Müfettişliklerinden alınabilir. 22

Pratik bilgiler Finistère de Brötonca öğrenmek Kreşler, yuvalar ve yardımcı bakıcılar P tit Mousse Kreşi 4 rue du Languedoc BREST 02 98 03 40 55 habasque.karen@9business.fr Galipette Karma Yuva Maison de l enfance 7 rue Kernigez CARHAIX 02 98 93 79 64 assogalipette@wanadoo.fr À la Rue Béole Karma Kreş Les Ximenias 12 rue des Frênes Kerandon CONCARNEAU 02 98 50 66 20 laruebeole@orange.fr Dorn ha Dorn 13 rue du Vieux Bourg GOUESNOU 02 98 37 92 86 La main dans la main Yuva Centre Henri Queffelec Rue Reichstett GOUESNOU 02 98 07 75 31 Les Pitchouns Maison de l enfance 5 rue Jeanne d Arc LESNEVEN 02 98 83 16 78 crechelespitchouns@neuf.fr Yardımcı Bakıcılar Derneği Nid d Anges Chez Mme Lamer 17 rue Guyader LESNEVEN 02 98 21 09 51 jblamer@orange.fr Océane Kreşi Rue Kerdiaoulic MOËLAN-SUR-MER 02 98 96 58 92 maisonenfancemoelan@wanadoo.fr Plabennec Karma Yuva 25 rue de l Aber PLABENNEC 02 98 37 60 72 multi.accueil.plabennec@wanadoo.fr La Bambinerie Kreşi Ti Glaz 4 rue J.M Pédel PLOUGASTEL-DAOULAS 02 98 37 57 36 labambinerie@gmail.com Les Mini Mômes Yuva Ti Glaz 4 rue J.-M. Pédel PLOUGASTEL-DAOULAS 02 98 37 57 60 minimomes@gmail.com Plougastel Anne ve Baba Desteği ve Yardımcı Bakıcılar Ti Glaz 4 rue J.-M. Pédel PLOUGASTEL-DAOULAS 02 98 37 57 34 irene.siche.jouan@mairie-plougastel.fr Belediye Kreşi Rue Saint-Germain PLOUGERNEAU 02 98 04 58 28 creche@plougerneau.fr Petits Korrigans Karma Yuva Rue des Écoles PLOUHINEC 02 98 70 89 93 petitskorrigans@wanadoo.fr Ti ar Bugelig Yuva Centre social Courte Échelle 1 rue des Myosotis PLOUZANÉ 02 98 45 42 43 halte-garderie.plouzane@aliceadsl.fr Cap Sizun Yardımcı Bakıcılar ULAMIR Rue Abbé Conan POULLAN 02 98 74 27 71 renevot.ulamir@orange.fr Les Petits Mousses 1 rue de Bretagne Penhars QUIMPER 02 98 55 25 33 creche.petits-mousses@mairie-quimper.fr COCOPAQ Yardımcı Bakıcılar Kermec TRÉMÉVEN 98 35 13 57 celine.dafniet@cocopaq.com Trégunc-Concarneau Yardımcı Bakıcılar Trégunc Belediyesi TRÉGUNC 02 98 50 17 75 ram-tregunc-concarneau@orange.fr 23

Pratik Bilgiler Finistère de Brötonca öğrenmek Albümler, kitaplar, CD ler Tam liste değildir, daha fazla bilgi için kitapçınıza, müzik marketlere danışabilirsiniz veya www. klask.com internet sitesini ziyaret edebilirsiniz. Tekerleme ve şarkılar Eski ve yeni pek çok tekerleme, bebekler için şarkılar, ninniler, bazıları CD ile birlikte verilen resimli albümler, eğitim ve gelişim kitapları, çocuğunuza uygun oyun ve resim kitaplarını şu yayınevlerinde bulabilirsiniz: An Here Yayınları Resimli kitaplar, resim defterleri, albümler ve Spot, Nanarzh (Ayıcık), Arzhur gibi kitaplardan oluşan koleksiyonlar dâhil pek çok eser. Sipariş www.klask.com E-posta: klask@bzh5.com Coop Breizh, kitap ve müzik yayın ve dağıtımı, www.coop-breizh.fr E-posta: contact@coop-breizh.fr Bannoù Heol Yayınları www.b-heol.com E-posta: b-heol@wanadoo.fr Leo ha Popi, Arzhig Du (Küçük Kahverengi Ayı) Koleksiyonları Dastum Yayınları www.musiques-bretagne.com E-posta: dastum@wanadoo.fr Tekerlemeler Kitabı örneğin Doub ha doub ha doup, çocuklar için şiir ve tekerlemeler veya Dibedibedañchoù Emgleo Breiz Yayınları www.emgleobreiz.com E-posta: emgleo.breiz@wanadoo.fr Diğerlerinin yanında, özellikle: Rimadelloù hengounel (geleneksel tekerlemeler), Kanaouennoù nevez evit ar vugale (yeni çocuk şarkıları) Keit Vimp Bev Yayınları www.keit-vimp-bev.info E-posta: keit-vimp-bev@wanadoo.fr Diğerlerinin yanında, özellikle: Rimadelloù al loened (hayvanlarla ilgili tekerlemeler), Toupig koleksiyonu, Lizherenneg al lutun glas (alfabe kitabı) Ve ayrıca 3 yaşından itibaren aylık dergi: Rouzig, abonelik gerekli. CD formatında müzikler Kalon ur vamm 2 Y. Ribis et S. Le Hunsec brötonca ninniler Kanit bugaligoù! M. Jaouen Miroir Magique Heitou! M. Jaouen Goasco Music Fiñval Lannion Devlet Okulu Çocukları Keit Vimp Bev Pok-ha-Pok Jakez Ar Born Brennig ar C hurnig 24

Görsel-işitsel ürünler ile TV ve internet üzerinden yayınlanan programlar Görsel-işitsel ürünler Breizh Sipariş Video Çocuklar için Brötonca hazırlanan (dergiler, çizgi romanlar gibi) pek çok programı, yeni Brötonca VOD (sipariş video) sitesinden yükleyerek kiralayabilir veya satın alabilirsiniz. Site adresi http://www.dizale.org TV yayınları Brezhoweb Yayın akışının bir kısmı çocuklara yönelik olan ve İnternet üzerinden yayın yapan TV kanalı her gün saat 18.00 den 22.30 a kadar canlı veya dilediğiniz programı seçebileceğiniz ücretsiz sürekli yayın internet sitesi: http://www.brezhoweb.com/ France 3: TV alıcınızda: haftalık Mouchig dall yayını, Çarşamba sabahları veya internetten tekrar yayını: http://bretagne.france3.fr/mouchigdall/?page=accueil&lang=fr Tébéo: TV alıcınızda: TNT 21. Kanalı: Dibikouz, çocuklar için yayın. Çarşamba sabahları ve hafta sonu yayınlanıyor. www.tebeotv.fr Ve radyoda Deomp Dezhi çocuk programı. Şarkılar, röportajlar, okulda veya günlük hayatta karşılaşılan olaylar, şu kanallar tarafından hazırlanıp yayınlanır: Radio Kerne: canlı ve banttan yayın: FM: 90.2 (Quimper), 92.0 (Douarnenez, Crozon, Brest), 97.5 (Concarneau) İnternet üzerinden: http://radiokerne.antourtan.org: canlı ve yüklenebilir yayınlar. Arvorig FM FM: 91.7 (Landerneau ve Brest) ve 107 (Landerneau frekansı) İnternette: http://www.arvorigfm.com SÖZLÜK baba ve anne = tadig ha mammig şeker = madig ayıcık = nanarzh uyusun benim bebeğim = kousk ma bihanig, da goukou ma poupig 25 Erkek kardeş ve kız kardeş = breur ha c hoar gidelim = deomp dezhi ye = debr ta

Pratik Bilgiler Finistère de Portekizce öğrenmek Finistère dernekleri Lusitania Pen Ar Bed Derneği 16 rue Voltaire Penhars QUIMPER Tel. 02 98 55 20 61 3/8 yaş, 9/14 yaş ve yetişkinler Portekiz Casa Derneği 13 rue du Tromeur Lambézellec BREST Tel. 02 98 46 70 56 6 yaşından itibaren ve yetişkinler Brest te özel ve toplu dersler Dersin hocası Natalia Nunes Bonnaud Deneyimli hoca ve çevirmen Tel. 06 21 86 91 50 E-posta: nataliabonnaud@gmail.com Le Portugais au Pays de la Lune Derneği 50 rue Théodore Botrel LANDERNEAU Tel. 02 98 21 98 18 4 yaşından itibaren ve yetişkinler Portekizce kitaplar almak için Satış yapan internet siteleri: www.abrakadabra.eu, www.attica.fr (dil kitapları) www.librairie-portugaise.com Toca, Bebé - Livro das Abas Editör: Livraria Civilização Editora Yayın tarihi: 2011 Números Editör: Porto Editora Yayın tarihi: 2011 Espreita! Primeiras Palavras İnternette çizgi filmler Zigzag www.rtp.pt, www.canalpanda.pt, www.junior.te.pt, www.iguinho.lg.com.br, www.cn3.cartoonetwork.com.br, www.leme.pt/criancas/, www.sitiodosmiudos.pt/sitio.asp Fransa da izlenebilen TV kanalları RTPi: www.rtp.pt veya uydudan Hotbird 8, SICi: kablosuz yayın, operatör Orange, TV Globo International: http://tvglobointernacional.globo.com veya uydudan Hotbird 6. SÖZLÜK baba = papá anne = mamã şeker = bombom, rebuçado uyu = faz óó şuna bak = olha para isto 26 köpek = cão kedi = gato balık = peixe

Pratik bilgiler Finistère de Arapça öğrenmek Finistère deki Dernekler ADELCA, Arap Dili ve Kültürünün Geliştirilmesi Derneği 1 rue de l Harteloire BREST Tel. 02 98 02 55 97-06 82 26 59 38 AMELA, Morlaix Arap Dili Eğitimi Derneği Rue Eugène Pottier MORLAIX Tel. 02 98 67 23 20 http://association-amela.jimdo.com AAPRI, Cezayir Kültürler Arası İlişkiler Derneği 4 B rue Gavarni BREST Tél. 02 98 41 44 08 aapri@live.fr Çocuğunuz için kitaplar ve CD ler Satış yapan internet sitesi www. abrakadabra.eu À l ombre de l olivier Editör: Didier Arapça ve Berberice 29 tekerleme Kütüphaneleri, dernekleri ve kitapevlerini de unutmayın Alef Baa Taa Alhayawanat Yazan: A. Norbtilian Alkali (Bright baby first words) Fransa da izlenebilen TV kanalları Baraem.TV, okul öncesi dönemdeki çocuklar ve anne-babaları için ilk Arapça kanal: www. baraem.tv veya uydudan Hotbird 6. SÖZLÜK baba = anne = şeker = uyusun benim bebeğim = ye = iç = köpek = kedi = 27

Pratik bilgiler Finistère de Türkçe öğrenmek Finistère deki dernekler Quimper Türk Kültür Derneği 205 route de Douarnenez QUIMPER Tel. 02 98 55 55 48 www.actq.fr Boğaziçi Dil Derneği 15 rue de Mesgall GOUESNOU Tel. 06 03 19 10 60 E-posta: languesdubosphore@orange.fr Çocuğunuz için kitaplar ve CD ler Satış yapan internet sitesi www. abrakadabra.eu Benim İlk Sözlüğüm Yazan: Helen Melville Editör: Net Turistik Yayınları Bilmecelerle ABC Yazan: Can Göknil Resimli Sözcükler Yazanlar: Caroline Young, Jo Litchfield Renkler, Şekiller, Sözcükler Fransa da izlenebilen TV kanalları TRT Çocuk ve YumurcakTV, uydu üzerinden Turksat 2A ve 3A. SÖZLÜK papa et maman = baba et anne bonbon = şeker nounours = ayıcık fais dodo mon petit = uyusun benim bebeğim jouet = oyuncak frère et sœur = abi et abla allons-y = gidelim manger = yemek regarde = bak 28

Pratik bilgiler Finistère de Almanca öğrenmek Finistère Dernekleri Alman Evi 105 rue de Siam BREST Tel. 02 98 44 64 07 http://mda.infini.fr E-posta: maison-allemagne-brest@infini.fr Çocuğunuz için kitaplar ve CD ler Satış yapan internet siteleri: www. abrakadabra.eu ve www.amazon.fr Nancy de bulunan Goethe Enstitüsü Almanca dilinde yazılmış gençlik kitapları alanında uzmanlaşmıştır: www.goethe.de/ins/fr/nan/prj/kjl/frindex.htm Rolf Zuckowski çocuklar için söylüyor: Şarkıları Almanya da oldukça popüler. Özellikle 1987 çıkışlı Winterkinder ile 1994 çıkışlı Die Jahresuhr. Mein erstes buntes Bildwörterbuch : Im Kindergarten Amelie Benn, Carlsen Verlag Hallo, kleiner Elefant! Yazan: Sandra Grimm Resimleyen: Christine Denk Ravensburger Buchverlag Anton ist krank Judith Drews Beltz So gehe ich schlafen Yazan: Miriam Cordes Editör: Oetinger Fransa da izlenebilen TV kanalları KI.KA veya Kinderkanal: www.kika.de (sırasıyla Fernsehen, Ki.Ka am PC gucken ve Deine Online-Mediathek sekmelerine tıklayın) veya uydu üzerinden Astra 1M ve 1H. SÖZLÜK baba ve anne = Papa und Mama şeker = Bonbon ayıcık = Teddybär uyu = Ab in s Bett köpek = Hund kedi = Katze balık = Fisch şuna bak = Guck mal 29

Pratik Bilgiler Finistère de Antil-Kreol dilini öğrenmek Dernekler Gwa Ka Tam Eddy Dinga 89 rue Milin Avel LANHOUARNEAU Tel. 06 64 74 63 65 www.gwakatam.com E-posta: gwakatam@hotmail.fr Dans, vurmalı çalgılar ve şan kursları, kültürel gösteriler. Çocuğunuz için kitaplar ve CD ler Je colorie la ferme créole Lafontaine Yayınları: www.editions-lafontaine.com SÖZLÜK Martinik-Kreol Dili baba = papa anne = manman şeker = bonbon ayıcık = nounouss uyusun benim bebeğim = pran sonmèy ich mwen DICO KFE Dört dilde sözlük, üç CD ile birlikte Yazan: Jala Lafontaine Yayınları: www.editions-lafontaine.com erkek kardeş = frê kız kardeş = sê yiyelim = annou manjé bak = gadé Pratik bilgiler Finistère de Volof dili öğrenmek Dernekler Evde dil öğrenimi Fransa Kültürel Seferi Tel. 06 60 87 32 74 E-posta: croisadeculturelle@yahoo.fr Volof dili öğreniyorum Yazanlar: Jean-Léopold Diouf, Marina Yaguello Editör: Karthala SÖZLÜK baba = baay anne = yaay öğrenmek = jangg şeker = taangal yemek = lèkk soğuk = sèdd! 30 sıcak = tangg! oyuncak = fowoukaay

Bu kitapçığın hazırlanması aşamasındaki çalışmalar Bu kitapçıkta, Multilingual Early Language Transmission (MELT) Erken Yaşta Çok dilli Eğitim projesi kapsamında yer alan bölgelerdeki eğitim üzerine basılmış belgelerden faydalanılmıştır. Bu proje, dört dil grubunun işbirliği ile ortaya çıkmıştır: Brötonca (Brötanya, Fransa), Galce (Galler Ülkesi, Büyük Britanya), Frizce (Frizye, Hollanda) ve İsveççe (Finlandiya). Proje, 6 aylıktan 4 yaşına kadar olan çocuklarda dil becerilerinin geliştirilmesi amacını taşır. MELT projesinin hedefleri şunlardır: dilin ve dillerin öğrenilmesinde yararlı olacak uygulamaları belirlemek; çocuk gelişimi sürecine dâhil olan kişilerde iki dil becerilerini iyileştirmek; birden fazla dilin kullanımında çocuklara sağlam bir öğrenme temeli sağlamak; iki dillilik hakkında anne-babaları bilgilendirmek; kültürel ve dilsel çeşitliği güçlendirmek ve teşvik etmek. Çocuklarda dilin gelişiminden bahsedilen bölümde, Finlandiya da İsveççe konuşanlara yönelik hazırlanmış Folkhälsan Språkgroddar, kitapçığındaki bilgilerden faydalanılmıştır. MELT, Finistère Bölge Konseyi ile Brötanya Bölge Konseyi nin de üyesi bulunduğu NPLD Avrupa ağı ( Network to Promote Linguistic Diversity - Dilsel Çeşitliliği Destekleme Ağı ) bünyesinde gerçekleştirilen çalışmadan doğan projelerden biridir. Education and Culture DG Lifelong Learning Programme

Anne-babalar için bilgiler ve iletişim bilgileri Divskouarn Derneği, okul öncesi dönemde Brötoncanın desteklenmesi ve geliştirilmesi amacıyla Brötanya daki anne-babalar ile çocuk gelişimi uzmanları ile birlikte çalışan bir dernektir: internet siteleri www.divskouarn.fr üzerinden pek çok bilgi, sık rastlanan örnekler, deneyimler ve erken dönem iki dilliliği üzerine güncel konulara ulaşabilirsiniz. Bu kitapçığın Arapça, Brötonca, İngilizce, Portekizce ve Türkçe çevirilerini de bu sitede bulabilirsiniz. Tel. 09 60 04 79 83 E-posta: divskouarn403@orange.fr Finistère Bölge Konseyi Bröton Dili Misyonu Tel. 02 98 76 20 84 E-posta: bilinguisme-precoce@cg29.fr Brötanya Bölge Konseyi Brötanya Dil Hizmetleri Tel. 02 99 27 10 10 www.bretagne.fr Teşekkürler Irène Le Gouill, Pascale Planche, Clarisse Cadiou, Gregor Mazo gibi sayısız insanın aydınlatıcı önerileri ve kıymetli yardımları olmasaydı bu kitapçık da olmazdı. Ayrıca, Gwenn an Dreo, Natalia Nunes Bonnaud, Erwan ar C hoadig, Ali Kıvrak, Slimane Harrag, Yaroslava Nekhay, Seynabou Badiane, Alex Riemersma ve diğerlerine En içten teşekkürlerimizi sunuyoruz! Aynı zamanda bu kitapçıkta deneyimlerini bizimle paylaşan ve röportajlarla fotoğraflarının kullanılmasına izin veren herkese teşekkür ediyoruz.