istanbul TiCARET ODASI 1989 is PROGRAMI, ve BüTCESi,
/JJs LEBIB YALKIN YAYlMURl _,, VE BASlM /ŞLERI A.Ş. Meclis Mebusan Cad_ No: 327 Dursun Han Kat: 3 80040 Salpazar ISTANBUL Tel: 152 11 0015 Hat
12.12.1988 SUNU Ş ODA MOCLİSİ SAYIN BAŞKANLIGINA, Sayn Başkan ve Değerli Meclis Üyeleri, Malumlar olduğu üzere, işbaşna geldikten ksa bir süre sonra, kymetli bir. arkadaşmz ardndan da değerli Yönetim Kurulu Başkanmz kaybetmenin üzüntüsünü yaşadk. Bu kayplardan duyduğumuz ac sonsuzdur. Huzurlarnzda ebediyete intikal eden tüm Meclis Üyelerimizi rahmetle anyoruz. Bizler, Yönetim Kurulu olarak İş Programmz istikametinde ve hatta öngörülen çalşmalar da aşarak faaliyetlerimizi sürdürdük. Başarl olduk ise bu sizlerin eseridir. Odamzn, son yarda bozulmaya yüz tutan ve büyük ölçüde üzüntümüze mucip olan kardeş Odalar ve Odalar Birliği ile ilişkileri siz Sayn Üyelerimizin destek ve katklar ile düzeltilmiş, Odamz ad geçen kuruluşlar nezdinde hakettiği yeri ve saygnlğ yeniden kazanmş bulunmaktadr. Sayn Üyeler, 1988 ylnn ikinci yarsnda, beklenmedik baz olaylarla karşlaşlmştr. Örneğin, yerel seçimlerin erkene alnmas için yaplan referandum ekonomik politikalarda sapmalara sebep olmuş, bunun sonucu hedeflenen ekonomik amaca varlamamştr. Özeikle enflasyonun hzlanmas, Yönetim Kurulumuzu bu konu üzerinde hassasiyetle durmaya, ilgilileri sürekli ve ciddi şekilde uyarmaya mecbur brakmştr.
- IV - Kamu maliyesi ve bütçe ile ilgili alnmas öngörülen önlemler de ayr bir endişe konusunu teşkil etmektedir. Bütçe denkliğini sağlamaya yönelik, son vergi tedbirleri,uygulamada, iş alemine yeni külfetler yükleyecektir. İç ve dş borçlar konusundaki devaml ikazlarmza rağmen kamu sektörü artan ölçüde ksa vadeli borçlanmaya devam etmektedir. Faizlerdeki anormal yükseliş, özel sektörün yatrm ve istihdam imkanlarn geniş ölçüde daraltmaktadr. Yüksek enflasyon orta ve küçük tacirle birlikte esnaf da gün geçtikçe eritmektedir. 1989 ylnda makro ve mikro düzeyde ayn sorunlarn etkilerini sürdürmeleri Ölçüsünde, konuya ilişkin çabalarmzn devam edeceği açktr. Enflasyonun yannda özeikle yüksek faiz, KİT'ler, dş ve iç borçlar, kamu maliyesi ve müteahhitlere yaplan ödemelerin durdurulmas gibi enflasyonu ve iş alemini etkileyen unsurlar üzerinde titizlikle durulacaktr. Sayn Üyeler, Meclis ve Meslek Komiteleri üyelerimizin dert, şikayet ve isteklerinin Yönetim Kurulumuza intikali için direkt iletişim kanaarnn mevcudiyetine mukabil yüzbinleri aşan üyelerimiz böyle bir imkandan mahrum bulunmaktayd. Üyelerimiz ile etkin bir işbirliği ve iletişim sağlamak için geçen yl başattğmz çalşmalarmz arttrarak devam ettireceğiz. Bu arada sektör ve işletme bazndaki sorunlarn çözümünde söz verdiğimiz gibi küçük ve orta büyüklükteki firmalarmzn daima ön planda tutulduğunu belirtmek isterim.
- V - 1989 yl çalşma ve araştrma program, ekonomik politikada ksa veya uzun vadede meydana gelecek değişiklikleri önceden görerek incelemek, ilgilileri zamannda uyarmak, ekonomideki yanlşlar ortaya koymak ve uygulamalar sağlkl bir istikamete yöneltmede Odamza düşen görevi en iyi şekilde yerine getirmek anlayşndan hareket edilerek hazrlanmştr. önümüzdeki çalşma ylmz ihracatta teşvik sisteminin bünyesinin değiştiği bir döneme rastlamaktadr. İhracat harnlemizde büyük katk ve gayretleri ihmal edilemeyecek olan küçük üretici ve ihracatçlar gözard etmeyecek bir teşvik sistennnin, bat ölçüsünde kurulmas çabas içincte olacağz. Gene 1989 ylnda, AT Komisyonunun tam üyelik başvunmuzla ilgili kararn vereceği ümit edilmektedir. Müzakerelerin başlatlmas sağlanabilirse camiamza daha büyük ödev ve sorumluluklar düşecektir. Bu itibarla, Avrupa Topluluğuna ilişkin faaliyetlerimizin hz kazanacağn ifade etmek isterim. Yukarda da değindiğimiz gibi, ekonomik kararlar birbirini takip etmektedir. İş Programna alnan konular, ekonominin temel müesseseleri ile ilgilidir. Münferit konular, üyelerimizin, sizlerin ikaz ve isteği üzerine incelemeye alnarak gerekli girişimler yaplacaktr.
- VI - Sayn Üyeler, 1989 yl içinde uygulanmak üzere çalşmalara başlad iki konu hakknda bilgi vermek istiyorum. Birincisi; hü ğmz kümet üyeleri ve yüksek düzeydeki bürakratlarmzla Meclis üyelerimizin katlacağ yemekli toplantlar düzenleyerek kamu kesimi ile karşlkl fikir alşverişinde bulunulmas imkanlarn sağlyacak hazrlklar içindeyiz. Diğeri ise, Odamzn büyük eksikliğini hissettiği senelerdir ihmal edilen ve Anadolu'da birçok Oda'nn sahip olduğu eğitim ve sosyal amaçl tesisler kurulmasna yönelik çalşmalarmzdr. Ayrca, ortağ bulunduğumuz İstanbul Dünya Ticaret Merkezi inşaatnn Odamza ek bir külfet getirmeden ortaya çkan yeni şartlara göre ve sahip olduğumuz haklarmz da azaltmadan devam için yaplmakta olan çalşmalarn önümüzdeki yl içinde sonuçlanacağn ümit etmekteyiz. Ekli İş Programnn incelenmesinden de anlaşlacağ üzere 1989 yl içinde baz uluslararas seminerler düzenlenmesi yoluna gidilecektir. Bütün ilgili çevrelerin katlm ile gerçekleştirilecek bu seminerlerde, belirli bir konu bütün yönleri ve derinliği ile ele alnacak, bilimsel analizler ve incelemeler yannda ekonomik politikaya ilişkin somut önerilerio de ortaya çkmasna çalşlacaktr.
- VII - 1989 İş Programna ekli olarak sunduğumuz 1989 Bütçesi, Odamzn artan iş hacmi ve ekonomideki son olumsuz gelişmelerin ortaya çkardğ sorunlar araştrmaya imkan verecek bir görüşle hazrlanmştr. Yönetim Kurulumuz, 1989 ylnn olağanüstü zor koşuar altnda geçmeye namzet bulunduğunun idraki içinde yüce Meclisimizin destek ve teşvikine her zamandan fazla ihtiyaç duymaktadr. Bu konudaki duyarllğnza defalarca şahit olmuş naçiz arkadaşlarnz olarak, yardmlarnz esirgemiyeceğinize olan inancm belirtir, İş Program ve Bütçesinin Odamza hayrl olmasn, 1989 ylnn Türk Mietine refah ve mutluluklar getirmesini temenni eder,yönetim Kurulumuzun sevgi ve sayglarn sunarm. ~~~1v~ E. Yalm Erez YÖnetim Kurulu Başkan
İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM 1989 YILI İŞ PROGRAMI I. EKG~OMİK ARAŞTIRMA VE İNCELEMELER.... 1 A. TÜRKİYE EK ONO Mİ Sİ.................................. B. RUTİN F AALİYEI'LER........................... 1 c. Dİ GER ARAŞTIRMALAR... 2 1. Ekonomik İstikrar Programlar İçinde Uygulanan Anti-enflasyonist Politikalar, Tedbirler ve Araçlar İle Çeşitli Ülkelerdeki Uygulamalar ve Para Reformlar... 2 2. Ekonominin Liberasyonu Çerçevesinde Türk ve Yabanc Sermayeli Bankalar veya Yabanc İştirakli Bankalarn Yaps, Kaynaklar, Plasmanlar, Sermayeleri ve Yeni Transferleri... 3 3. Doğalgaz Anlaşmas Karşlğ Sovyetler Birliği'ne İhrac Protokole Bağlanan Maarn Üretimi, Talebi, İhracat Potansiyeli ve Protokole İlave Edilebilecek Yeni Maarn Tespiti... 3 4. Döviz Kuru Politikasndaki Son Gelişmeler ve TÜrkiye'de DÖviz Kuru Politikalar... 4 5. Türkiye'de İç ve Dş Borç Sorunlar... 5 6. Yabanc Sermayenin Çeşitli Sektörlere Göre Duyar l lk Analizi... 5 7. Yüksek Kredi Faizi Politikalarnn İşletmelerde Maliyet ve Üretim Kararlar Üzerindeki Etkisi... 6 8. Enflasyon ve Hane Halk Gelir Kaynaklar Hakknda Araştrma... 6 9. Kamu İç Borçlanmalarnn Kamu Dş Kesimler İçin Kuanlabilir Kaynaklar Üzerindeki Etkisi... 7 10. Enflasyonun İşletme Sermaye Talebi Üzerindeki Etkisi... 7
. Şiddetli - X - Sayfa No. Enflasyon DC::inemlerinde Faiz Politikas, Faizin Enflasyonla MÜcadele Arac Olarak Kuanlmas...... 8 12. TÜrkiye'de Para Arzn Etkileyen Faktörler ve Para Arzn Kontrol Araçlarnn Etkiliği Araştrmas... 8 13. İTO Üyelerinin Sorunlar ve Beklentileri... 9 II. İÇ TİCARETLE İLGİLİ SORUNLAR... 10 A. GENEL SORUNLAR... 10 B. SEKTÖREL SORUNLAR... 1 O 1. Turizm Sektörü... 10 2. İnşaat Kesimi... lo 3. Dayankl Tüketim Maar... 11 4. Akaryakt... 12 S. Tüket~cinin Korunmas ve Gönüü Tacirler Taahhutnamesi.... 12 III. DIŞ İLİŞKİLER... 13 A. DIŞ TANITIM... 13 1. Odamzn 1989 Ylnda Düzenleyeceği Fuarlar... 13 2. Yabanc Heyetlere Video Projeksiyon İle Brifing.. 13 3. Tetkik Gezileri... 14 B. DIŞ TİCARET... 14 1. Mevzuat ve Uygulamaya Yönelik Çalşmalar... 14 a) Fon Uygulamasna İlişkin Çalşmalar... 14 b) Standart Uygulamalar... ls c) Gümrük Uygulamalar... s d) KDV İle İlgili Sorunlar... ls e) Tekstil Kotalar Dağtm Esaslar Konusundaki Çalşmalar... ls 2. Pazar Araştrmalar... 16 a) Güneydoğu Asya Ülkeleri Pazar Araştrmas... l6 b) Körfez Ülkeleri Pazar Araştrmas.... 17 c) Benelüks Ülkeleri Pazar Araştrmas... 17
- XI- Sayfa Noo d) Gda Ürünleri İhracat Pazar Araştrmas... 1 7 3. Rehber Yaynlar... 18 4. Adres Bankas... 9 5. İhracatç Üyelerimizin Ödüendirilmesi..,... 19 IV. SEMİNER ÇALIŞMALARI... 20 A. TÜRKİYE'DE UYGULANAN SERBEST PİYASA EKONOMİSİ VE DÜNYADAKİ ÖRNEKLERİ... 20 B. TÜRKİYE EKONOMİSİNİN DEGERLENDİRİLMESİ... 20 C. KİT'LERİN ÖZELLEŞTİRİLMESİ KONUSUNDA YAPILANLAR VE DÜNYADAK İ ÖRNEKLERİ...... 21 D. ENFLASYON MUHASEBESİ... 22 E. ORTAK PAZAR İLİŞKİLERİNDE TÜRK ENDÜSTRİ SİSTEMİ NE OLMALIDIR... 2 2 F. İHRACAT EGİTİM SEMİNERİ... 2 3 G. VERGİ SEMİNERİ... 23 H. MİLLETLERARASI TÜRKİYE SOSYAL VE İKTİSAT TARİHİ KONGRESİ... 23 I. İHRACAT FİNANSMANI VE TEŞVİKLERİ... 23 V. KÜÇÜK SANAYİ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR... 24 VI. EGİTİM VE KÜLTÜR FAALİYETLERİ... 25 VII. ODA İÇİ ÇALIŞMALAR... 26 İKOCİ ootiim 1989 YILI BÜTÇESİ VE GEREKÇESi I. BÜTÇE GEREKÇE S İ....................................... 29 II. GELİRLER... 30 III. GİDERLER... 42 IV. 1989 YILI BÜTÇE TALİMATI... 59
9 8 9 YIL I i ş PROGRAMI
I- EK()N(]\iİK ARAŞTIRMA ve İNCELEMELER A- Türkiye Ekonomisi Geçen ylki İş Programmzda değinilen TÜrkiye ekonomisi ile ilgili sorunlar, günümüzde aynen hatta daha da artarak varlğn sürdürmüştür. Bu itibarla, 1989 ylnda da özeikle enflasyonun önlenmesi ve bunun ana nedenlerinin ortadan kaldrlmas hususundaki görüş ve ikazlarmz her vesile ile kamu organlarna yazl ve sözlü olarak iletilmeye devam edilecektir. Ayrca, ekonomik gelişmelere göre ve Hükümetçe alnabilecek tedbirlere yönelik olarak hazrlanacak raporlarmz yetkili organlara ve kamu oyuna sunulacaktr. B- Rutin Faaliyetler Yardan beri yaynladğmz Ekonomik Rapor (TÜrkçe ve İngilizce), Rakamlarla Türkiye Ekonomisi, Aylk Ekonomik Veriler' in hazrlanp yaynanmasna devam edilecektir. Bu arada, hazrlk çalşmalar tamamlanan yeni geçinme indeksi belirli bir deneme döneminden sonra, eski indeksle birlikte yaymlanmaya başlanacaktr. Revizyon çalşmalarn yürüten araştrma grubunda meydana gelen değişme ve olağanüstü gelişmeler Toptan Eşya Fiyatlar İndeksinin revzyonunu engeemiştir. 1989'da konu yeniden ele alnacaktr.
- 2 - C. Diğer Araştrmalar. Ekonomik İstikrar Programlar İçinde Uygulanan Antienflasyonist Politikalar, Tedbirler ve Araçlar Ülkelerdeki Uygulamalar ve Para Reformlar. İle Çeşitli TÜrkiye'de son 30 yl içinde 3 kere İstikrar Program uygulanmştr. Hemen her ülkede istikrar programlar, yüksek enflasyonun hakim olduğu bir ortarrda uygulanmaktadr. Bu sebeple anti-enflasyonist politikalar, istikrar programlarnn özünü teşkil etmektedir. Bu açdan ülkelerde uygulanmş TÜrkiye'deki uygulamalar da dahil çeşitli veya uygulanmakta olan istikrar tedbirlerinin incelenmesi, sonuçlarnn değerlendirilmesi, uygulanabilir olanlarn tespit edilmesi,ülkemiz bakmndan önem taşmaktadr. Ayrca, para reformlarnn daima şiddetli enflasyon sonrasnda para birimindeki değer kayb karşsnda yeni bir birim ihdas ihtiyacndan doğduğu dikkate alnarak; şiddetli enflasyon sonrasnda yaplan para reformlarnn istikrar programlar ile yakn bir ilişkisi bulunup bulunmadğ bu çalşmada incelenecektir.
- 3-2. Ekonominin Liberalizasyonu Çerçevesinde Türk ve Yabanc Sermayeli Bankalar veya Yabanc İştirakli Bankalarn Yaps, Kaynaklar. Plasmanlar, Sermayeleri ve Yeni Trans:ferleri. 1984 'den bu yana finans kesimine artan ölçüde yabanc sermaye girişi gözlenmekte, yabanc sermayeli banka says hzla artmaktadr. Bu bankalarn ve bağl olduklar ana bankalarn sermaye yaps, plasman alanlar, şekil ve usueri ile özeikle kar transferleri gittikçe önem kazanmaktadr. alnan Bu araştrmann yaplmasndaki amaç, son yarda parasal tedbirlerin, TÜrk banka sistemin de sebep olduğu sonuçlar saptamaktr. 3. Doğalgaz Anlaşmas Karşlğ Sovyetler Birliği ne İlrac Protokole Bağlanan Maarn Üretimi, Talebi, İhracat Potansiyeli ve Protokole İlave Edilebilecek Yeni Maarn Tespiti. Sovyetler Birliği ile yaplan anlaşma sonucu alnan doğalgaz karşlğnn% 40'lk bölümünün maa ödenmesi ülkemiz açsndan bir imkandr. Serbest döviz kaynaklarmz zorlamadan borcumuzu ödeyebilmek için Protokol'de yer alan maar ile yeniden ilave edilebilecek maarn tespiti konusunda bir çalşma yapmak gerekmektedir.
- 4 - Çünkü, üretimi artrmadan, borcumuzu mal ile öderneğe mecbur kaldğmz takdirde, ihracatmzn,özeikle Bat Avrupa'ya ihraç şans olan baz maarda, yön değiştirerek Sovyetler Birliği'ne kaymas sözkonusu olabilecektir. Böyle bir bağmllğ ksmen ortadan kaldrmak için, üretimi artrmak ve yeni ihraç maar bulmak gereklidir. Bu amaçla, ilgili kuruluşlarla da işbirliği yaplarak, her sene ihrac gereken mal miktarn, olas artşlar da düşünülerek tespit edecek bir çalşma yaplacaktr. 4. DÖviz Kuru Politikasndaki Son Gelişmeler ve TÜrkiye'de DÖviz Kuru Politikalar. Bilindiği gibi, TÜrkiye gibi kalknma çabas içinde olan ülkelerin karşlaştğ sorunlarn başnda, ödemeler bilançosu sorunlarnn, geldiği daha özel olarak da döviz darboğaznn bilinmektedir. Ülkemizde, Cumhuriyetin ilk yarndan beri devam eden döviz açğ sorunu, gittikçe büyümekte ve önemi daha da artmaktadr. Dş borçlarmzdaki artşlarn arkasnda yatan temel etken, aslnda yardan beri devam eden döviz açğndaki birikimlerin sonucudur. Bu çalşmada, diğer politika tedbirlerinin yannda, uygun bir döviz kuru politikasnn izlenmesi konusu incelenecektir.
- 5-5. Tilki ye' de İç ve Dş Borç sonnar _ TÜrkiye'de kamu borçlar gerek iç gerekse dş borçlar itibariyle önemli boyutlara ulaşmştr. Bu nedenle, bu birikimlerin ülke ekonomisi üzerinde meydana getirdiği etkilerin ve muhtemel görülen gelişmelerin incelenerek önümüzdeki dönemlerde izlenmesi gereken politikalar çerçevesinde değerlendirilmelerinde yarar görülmektedir. Bu çerçeve içinde dş borç birikimleri ile ülkenin döviz kuanm ihtiyac ve döviz temin performanslar, iç borç birikimleri ile enflasyon ve kaynak kuaninda kamu-özel kesim dağlm gibi hususlar dikkate alnacaktr. 6. Yabanc Sermayenin Çeşitli Sektörlere Göre Duyarllk Analizi. İmalat yatrmlar veya hizmet ve finans sermayesi olarak ele alndğnda Ülkemize gelen yabanc sermayenin özeikle hangi sektörlere daha duyarl olduğunun nedenlerinin tespiti amacyla bir çalşma yaplacaktr.
- 6-7 _ Yüksek Kredi Faizi Politikalarnn İşletmelerde Maliyet ve Üretim Kararlar Üzerindeki Etkisi. TÜrkiye'de işletmeler, zayf mali yaplar nedeniyle, işletme sermayelerini finanse etmede ağrlkl olarak banka kaynaklarn kuanmaktadrlar. İşletme sermayesinin finansman için kuanlabilir kaynaklarn kstl olmas ve bir talep fazlalğ, üretim üzerinde kstlayc bir etki yaratmaktadr. Bu çalşmada kredi faizlerinin yükselmesinin, işletme sermayesinin finansman yoluyla, işletme maliyetleri ve üretim düzeyi üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmştr. Araştrma. 8. Enflasyon ve Hane Halk Gelir Kaynaklar Hakknda Ülkemizdeki ücret gelirleri ve diğer gelirlere yönelik istatistiki bilgilerle, hane halknn fiili gelirleri arasnda büyük farkllklar olduğu düşünülmektedir. Mevcut istatistiki bilgilere göre enflasyonun hane halk üzerindeki etkisinin olmas gereken düzeyde bulunmamasnn nedenlerinin tespiti için anket metoduyla bir araştrma yaplarak sonuçlarnn değerlendirileceği bir çalşma planlanmştr.
- 7-9. Kanu İç Borçlanmalarnn Kamu Dş Kesimler İçin Kuanlabilir Kaynaklar Üzerindeki Etkisi. Ekonomide bütçe açklarnn Merkez Bankas kaynaklarndan finanse edilmesinin enflasyon üzerinde yarattğ olumsuz etkiyi gidermesi amacyla,son yarda bütçe açklarn kapatmak için izlenen iç borçlanmaya ağrlk veren politikalarn sonuçlarn değerlendirmek, bu araştrmann konusunu oluşturmaktadr. 10. Enflasyonun İşletme Sermayesi Talebi Üzerindeki Etkisi. TÜrkiye'de özeikle son on yl içinde karşlaşlan yüksek ve sürekli enflasyonun sonuçlarndan biri de üretim üzerindeki daraltc etkisidir. Temelde bu olayn çok boyutlu etkileri olmakla birlikte işletme sermayesinin hangi şekilde etkilendiği üretim üzerindeki kstlayc etkilerini değerlendirmek açsndan önem taşmaktadr. Bu görüşden hareketle; - Sürekli ve yüksek enflasyon işletme sermayesini aşndryormu? stabil mi brakyor? yoksa artrc bir etki mi yapyor? - Eğer aşndrma yönünde bir etki yapyorsa bu erozyonun ya rattğ ilave işletme sermayesi talebi ve buna bağl olarak doğan fon talebi nedir, gibi sorularn cevaplar araştrlacaktr.
- 8 -. Şiddetli Enflasyon DÖnemlerinde Faiz Politikas, Faizin Enflasyonla Mücadele Arac Olarak Kuanlmas. Son yarda artan enflasyon hz karşsnda uygulanan faiz politikasnn enflasyonla mücadelede nasl kuanldğ, ne ölçüde etkili olduğu konularnda bir çalşma yaplacaktr. 12. TÜrkiye'de Para Arzn Etkileyen Faktörler ve Para Arzn Kontrol Araçlarnn Etkinliği ayr Bir model çerçevesinde TÜrkiye'de para arznn iki dönem olarak 1980 'li ve 1980' li yarda geneikle hangi faktörlerden ne derece etkilendiğinin tespit edileceği bu çalşmada, öncelikle para arznn Merkez Bankasnn veya ticari bankalarn aktiflerindeki hangi kalemlerden dolay büyüdüğü ve bunun nedenleri araştrlacaktr. İkinci bölümde ise TÜrkiye' de para arznn kontrol edilebilmesi için kuanlan kontrol araçlarnn sahip olduklar etkiler ile etki süreleri ölçülmesi incelenecektir.
- 9-13. İTO Üyelerinin Sorunlar ve Beklentileri İTO üyelerinin genel olarak sektörleri ile ilgili sorun ve beklentilerin saptanmas amacyla yaplacak çalşmada, üyelerin İTO'yu nasl değerlendirdikleri ve Meslek Odalarna ilişkin çalşlacaktr. ne gibi beklentiler içinde olduklarnn belirlenmesine Ayrca araştrma srasnda Oda Gazetesinin nasl bir kitle tarafndan izlendiği tespit edilecek ve bu kitlenin talep ve beklentileri araştrlacaktr.
- 10 - II. İÇ TİCARETLE İLGİLİ SORUNLAR A. GENELSORUNLAR Ticari hayat ilgilendiren şehiriçi nakliyecilik, yükçü bölükleri ile ilan edilen ücret tarifelerine uyulup uyulmadğnn denetimi, işportaclk, şirket nevilerine göre çeşitli mevzuatla getirilen farkl uygulamalarn değerlendirilmesi, taksitli satşlarla ilgili sorunlar, kredi problemleri gibi sektörü yakndan ilgilendiren sorunlar üzerine titizlikle gidilecektir. B. SEKTÖREL SORUNLAR L Turizm Sektörü Hükümet nezdinde girişimde bulunularak turizm politikasnn tespiti konusunda ne gibi çalşmalar yapldğ tespit edilecek, üyelerimizin bu konudaki fikir ve önerileri alnacak ve Bakanlk çalşmalarna katkda bulunulacaktr. 2. İnşaat Kesimi Toplu konut fonu uygulamasnda ferdi krediye ağrlk verilmesi, kredi miktarlarnn, günün şartlarna uydurulmas, sona eren İran/Irak savaşndan sonra yaplacak imar faaliyetlerinden üyelerimize de imkan sağlanmas, İmar Kanunu ceza uygulamas, İstanbul mücavir alanlarnda tatbikat planlarnn yaplmas ve ilçe belediyelerinin inşaat sektörüne yönelik uygulamalarn çözüme kavuşturulmas amacyla BÜyükşehir Belediyesi ve ilgili diğer kuruluşlar nezdinde gerekli girişimler yaplacaktr.
- - 3. Dayankl TÜketim Maar Bu alanda perakende satşda bulunanlarn durumu, çalşma biçimleri, özeikleri ve sorunlarn kapsayan bir araştrma tamamlanmş olup, kj.sa zamanda ki tap halinde üyelerin istifadesine sunulacaktr. Taksitle mal alp taksitleri ödememiş tüketicilerin tespit edilerek, üyelerimize-bilgi sunulmasn amaçlayan çalşma ile ilgili hazrlklar tamamlanmaktadr. 1989 ylnda üyelerimizin konuya gösterecekleri ilgi orannda bilgisayarmza gerekli bilgiler depolanacak ve uygulama başlatlacaktr. Sistemin işlerliği denendikten sonra kapsarnn genişletilmesi hususu üzerinde durulacaktr. Ayrca Şubat aynda başladğmz Protestolu Senetler ve Ödenmeyen Çekler konusunda üyelerimize bilgi verrneğe yönelik çalşmamz Merkez Bankas Kanununun 44. maddesi uyarnca 27 Haziran 1988'de durdurulmuştu. Ad geçen Kanunun ilgili maddesinin değiştirilmesine yönelik çalşmalarmz sonuçlandğnda bu faaliyetimize devam edilecektir. Gümrüksüz satş mağazalar ile ilgili mevzuatn aksayan ve haksz rekabete yol açan hükümleri ile ilgili girişim ve temaslarmz sürdürülecektir.
- 12-4 e Akaryakt Ham petrol ithalinin özeeştirilmesinin fayda ve mahzurlar- ile sistemin çalşma esaslar başta olmak üzere, sektörün bilinen ve yl içinde intikal edecek problemleri ele alnacaktr. ve Gönüü Tacirler Taahhütnamesi S.Ti.iketicinin Korunmas Tüketicinin korunmasna yönelik tüketici şikayetlerine çözüm bulunmas çalşmalar ile ayn amaçla uygulamaya konulan "Gönüü Tacirler Taahhütnamesi" sisteminin daha da yaygnlaştrlmas ve geliştirilmesi çalşmalarna devam edilecektir. Geçtiğimiz yl yaynlanan ve büyük ilgi gören Vergi Rehberi, yeni yaplan değişiklikleri de kapsayacak şekilde yeniden yaynlanacaktr. Ayrca 1988 yl kazançlar üzerinden en fazla Kurumlar ve Gelir Vergisi ödeyen üyelerimizin belirlenecek kstaslara göre ödüendirilmesine devam edilecektir.
13 - IIL DIŞ İLİŞKİLER A. DIŞ TANITIM L Ctlam.zn 1989 Ylnda DÜzenleyeceği Fuar lar 1989 ylnda aşağda belirtilen fuarlarn TÜrkiye Mii iştirakinin Odamzca düzenlenmesi kararlaştrlmş ve gerekli izin Hazine ve Dş Ticaret MÜsteşarlğ'ndan alnmştr. 6. Uluslararas Londra Gda ve İçki Fuar - 67. Uluslararas Milano Fuar - Uluslararas Selanik Fuar - Uluslararas Anuga Gda Fuar Ocak 1989 Nisan 1989 Eylül 1989 Ekim 1989 Ayrca, başka fuarlara da iştirak etme konular gündeme geldiğinde değerlendirilecektir. 2. Yabanc Heyetlere Video Projeksiyon İle Br if ing Odamz ziyaret eden yabanc heyetlerle yaplan toplantlarda ve düzenlenecek brifinglerde kuanlmak üzere ülkemiz hakkndaki genel bilgiler ile ekonomimiz ve dş ticaretimizdeki gelişmeleri ortaya koyacak bir video film yaptrlmas ve video projeksiyon sistemiyle sunulmas amacyla gerekli çalşmalar yaplacaktr.
- 14-3. Tetkik Gezileri Geçtiğimiz yarn tecrübelerinden de yararlanarak üyelerimizin yurt dşnda, mevcut ihracatn geliştirilmesi, yeni pazar olanaklar aranarak ihraç maarmzn çeşitlendirilmest amacyla çeşitli ülkelere ve fuarlara ve yurt içinde de değişik konularda tetkikler yaplabilmesi amacyla düzenlenmekte olan gezilere bu yl da devam olunacaktr. B. DIŞ TİCARET L Mevzuat ve Uygulamaya Yönelik Çalşmalar 1989 yl içinde de İthalat, İhracat, Gümrük ve Kambiyo Mevzuat ile ilgili uygulamalar izlenerek görüş ve önerilerimizin tespiti ve ilgili merciiere intikaline devam olunacaktr. Ayrca, aşağda belirtilen spesifik konularda da gerekli gtrişimler yaplacaktr. a) Fon Uygulamasna İlişkin Çalşmalar Baz kalemlerde uygulanan fonlarn yüksek olduğu, bu durumun gayri kanuni kanaardan ithalata ve dolaysyle haksz rekabete yol açtğ veya adet üzerinden fon alnmasnn mahzurlar hususunda, üyelerimizden gelen şikayetler yl içinde değerlendirilerek gerekli girişimler yaplacaktr.
- s - b) Standart Uygulamalar Özeikle ithalatta yürütülen standart kontrolünün baz kalemlerde yetersizliği ve alnan ücretlerin yüksekliği, ayn maln her ebad için ayr numune alnmas gibi hususlardaki sorunlar Odaca tekrar ele alnacaktr. c) GÜmrÜk Uygulamalar Ticaret mevzuatndaki vergi, fon, vb. gibi hususlardaki değişikliklerin komisyonculuğu tkanklklar diğer Yeşilköy Gümrük Antrepolar ardiye ücretleri, Dş fiili ithalatta sebep olduğu gecikmeler, gümrük snavlar, Erenköy Gümrüğü' nde meydana gelen gibi konular ile yl içinde ortaya çkabilecek sorunlar ilgili merciler nezdinde takip edilecektir. d) KDV İle İlgili Sorunlar Özeikle vadeli satşlarla ilgili KDV uygulamas, mümessierin dş ülkelerden gelen komisyonlarna uygulanan KDV gibi hususlardaki girişimlerimiz sürdürülecektir. e) Tekstil Kotalar. Dağ tm Esaslar Konusundaki Çalşmalar Bu konuda yaplan çalşmalar ve değerlendirmeler sonucu 1989 ylnda uygulanacak dağtm esaslarna ilişkin görüşlerimiz ilgili mercilere iletilmiş olup, yl içindeki gelişmelere göre devaml olarak takip edilecektir.
- 16 - Diğer taraftan, ihracatmzn artrlmas konusunda önemli bir etken olduğuna inandğmz ihracat kredi sigortas sistemine en ksa zamanda işlerlik kazandrlmas amacyla yaplan çalşmalara devam olunacaktr. Keza Türk Exim Bank' araclğyle verilmekte olan ihracat kredilerinin, küçük değerlerle ihracat yapanlara da verilmesi konusunda gerekli girişimler yaplacaktr. 2. Pazar Araştrmalar Önceki yarda başlanlan ve mahainde yaplan pazar araştrmas çalşmalarna bu yl da devam olunacaktr. Birleşmiş Mietler Uluslararas Ticaret Merkezi yardr ülkemizde proje yardmlarn Devlet kurumlarna sağlamaktadr. İlk kez bu kurumlarn dşnda O::lamza sağlanan proje yardm kapsamnda 4 ayr çalşma gerçekleştirilecektir. Uluslararas Ticaret Merkezi ile müştereken tespit edilen bu çalşmalar şu başlklar altnda toplanmştr. a) Güneydoğu Asya Ülkeleri Pazar Araştrmas Çalşmada, ASEAN ülkeleri diye anlan ve Endonezya, Singapur, Malezya, Filipinler ile Tayland' kapsayan 5 Güneydoğu Asya ülkesinde gda maddeleri, inşaat malzemeleri, gibi seçilmiş baz ihraç ürünlerimizin pazar şans araştrlacaktr.
- 17 - b) Körfez Ülkeleri Pazar Araştrmas Bu çalşmada Körfez ülkeleri olarak adlandrlan Kuveyt, Katar, Bahreyn, Birleşik Arap Ehirlikleri ve Umman 'da gda maddeleri, tekstil, mobilya ve mutfak malzemeleri gibi seçilmiş baz ihraç ürünlerimizin pazar şans araştrlacaktr. c) Benelüks Ülkeleri Pazar Araştrmas Çalşmada Hoanda, Belçika ve Lüksemburg ülkelerine havlu ve banyo giysilerinin ihraç imkanlar araştrlacaktr. d) Gda. ürüneri İhracat Pazar Araştrmas Ülkemizin gda ürünlerinde sahip olduğu potansiyelin değerlendirilebilmesi amacyla her iki ylda bir Hong Kong 'da açlan uluslararas gda fuarnda kiralanacak bir stand'a sadece gda ihracatçlarmzdan sağlanacak katalog, broşür ve numunelerle katlnlacak ve sergi süresince yaplacak anket çalşmas ile Uzakdoğu pazarnn hangi ürünlerimize ne ölçüde ilgi duyduğu tespit edilerek ihracatçlarmzn yönlendirilmesine çalşlacaktr.
- 18 - Ayrca, Avustralya için bir pazar araştrmas yaplmas amacyla çalşmalara başlanlmştr. 3. Rehber Yaynlar Geçtiğimiz yl hazrlk çalşmalarna başlanan ve basm aşamasna gelen İthalatç Adres Kitab ile İhracatç Adres Kitab'nn ilgililere dağtm yl içinde gerçekleştirilecektir. Ayrca, Dş Ticaret İthalat ve İhracat Rejimleri son durumlarna göre yeniden baslarak üyelerimizin istifadelerine sunulacaktr. Bu yaynlarmzdan başka bu yl ilk kez olarak Dş Ticaret'le ilgili üyelerimize yönelik yeni bir yaynn hazrlğna başlanlmştr. "Dş Ticaret Bülteni" ad altnda aylk olarak yaynlanacak bu yayn ile üyelerimize, dş ticaret mevzuatndaki değişiklikler, ihraç maarmzn fiyatlar, önemli baz hammaddelerin fiyatlar, dş pazarlarda dş ticaretimizi ilgilendirebilecek mevzuat değişiklikleri, dş ticaret rakamlar ve Odamza gelen iş teklifleri hakknda güncel bilgiler verilecektir.
- 19-4. Adres Bankas Odamz,Ticari Dokümantasyon Şubesi'ndeki ticaret bilgileri veri tabanna tüm dünya ülkelerinden gelmekte olan "Türkiyeden mal talepleri"nin depolanmas tamamlanmştr. 1989 yl başndan itibaren maln ihraç etmek isteyen üyelerimiz, yabanc ülkelerdeki muhtemel aiclar bilgisayar çkşl liste olarak alabileceklerdir. Yurt dş talep adreslerine, ülkelerine, ihracatç/imalatç ya da temsilci oluşlarna ve de ilgi duyulan maara göre ulaşmak mümkün olacaktr. ithalatç/imalatç Bu Şubemiz'de tüm dünya ülkelerindeki ihracatç/ firma adreslerini gösterir oldukça zengin bir ADRES KATALOGLARI koleksiyonu kazandrlmştr. Bu kataloglardan talep edilen adresierin fotokopi yoluyla çoğaltlarak üyelerimizin kuanmna sunulmas faaliyetimize devam olunacaktr. Ayrca, çeşitli h;~maddelerin dünya borsalarndaki fiyatlar da bilgisayarmza depo edilerek, ilgilenenlerin istifadelerine sunulacaktr. 5. İhracatç Üyelerimizin OOüendirilmesi 1965 ylnda ilk kez Odamzca başlatlan ihracat ve döviz kazandrc hizmetlerindeki başarlarndan dolay ödüendirilmekte olan üyelerimizin 1988 yl faaliyetleri dolaysyla ödüendirilmesi daha değişik kriterlerle ve farkl bir yöntemle bu sene de yaplacaktr.
- 20 - IV- SEMİNER ÇALIŞMALARI A. TÜRKİYE' DE UYGULANAN SERBEST PİYASA EK~İSİ VE DÜNYA' DAKİ ÖRNEKLERİ TÜrkiye'de son yarda serbest piyasa ekonomisi uygulandğ ifade edilmektedir. Ekonomimizin, serbest piyasa ve rekabet sistemine ne ölçüde gerçekten dayandğ, diğer ülkelerde de uygulanan serbest piyasa sisteminin nasl olduğu, ne gibi istisnalarn tartşlacağ ve ne tür müdahalelerin bulunduğu konusunun ve ülkemizdeki uygulamalarla bir karşlaştrmann yaplacağ uluslararas bir seminer düzenlenecektir. B- TÜRKİYE EKCNa1İSİNİN DEGERLENDİRİLMESİ Türk ekonomisinin bugüne kadar alşlagelen kalplar içinde değil, yepyeni bir bakş açsndan ve ekonomiye son yarda katlan yeni unsurlarn da değerlendirilmesi gerektiğinden hareketle bir Sempozyum yaplmas düşünülmektedir.
- 21 - C. KİT' LERİN ÖZELLEŞTİRİIMESİ KONUSUNDA YAPILA.NLAR \JE DÜNYA' DAKİ ÖRNEKLERİ Kamu iktisadi teşebbüslerinin özel sektöre devri suretiyle devletin ekonomideki yerinin küçültülmesi, son yarda TÜrkiye'nin de gündeminde bulunmaktadr. Baz bireysel girişimler dşnda TÜrkiye'de henüz ciddi bir özeeştirme örneği bulunmamaktadr. Yaplan bir iki özeeştirme denemesi, şartlarn elverişli olmamas nedeni ile başarl olamamştr. Özeeştirme politik.::s bir bütün olarak ele alnarak, temel mal üreten karl tesislerin ister yerli ister yabanc olsun, özel sermayeye satlmasnn muhtemel sonuçlarnn gözden geçirilmesi lazmdr. Son yarda Fransa ve İngiltere'de ilginç özeeştirmeler gerçekleştirilmektedir. KİT yaps itibariyle ülkemize çok benzeyen Fransa'nn özeeştirme politika ve uygulamalarnn öğrenilmesinde yarar vardr. İngiltere'deki özeeştirme daha ziyade Public Utility denilen amme hizmeti mahiyetindeki teşebbüslerin özeeştirilmesine dayandğndan, TÜrkiye'deki özeeştirmenin nasl olmas gerektiği konusunda bir uluslararas seminer düzenlenecektir.
- 22 - D_ ENFLASYOO' MUHASEBESİ _ Yaşanan hzl enflasyon nedeniyle işletme sermayelerinin erozyona uğradğ ve gerçek özkaynaklar yanstmayan bilançolar üzerinden yaplan vergilerin olumsuz etkileri dikkate alnarak, enflasyon muhasebesi sisteminin fayda ve mahzurlarnn ele alnacağ, sorunlarn ve çözüm yoarnn ortaya kanacağ uluslararas finans çevrelerinden de temsilcilerin katlacağ bir seminer düzenlenecektir. E. ORTAK PAZAR İLİŞKİLERİNDE TÜRK ENDÜSTRİ SİSTEMİ NE OLMALIDIR. Dünya' daki mevcut iki büyük ekonomik güç yannda bir üçüncü ekonomik güç olma yolunda çalşma yapan Avrupa Topluluğu, yalnzca ekonomik sorunlarn çözümlenmesindeki güç potansiyeli oluşturmak değil, ayrca Avrupa ktas düzeyinde politik bütünleşmeyi de hedeflemektedir. İleri düzeyde sanayileşmiş ülkelerin ortak olduğu bu kuruluşun ortaklğna başvuran ülkemizin bu topluluğun üyesi olmaya hazrlğ var mdr sorusunun tartşlacağ bu uluslararas Seminer Odamzn AT konusunda yapmay planladğ etkinlikler içerisinde düzenlenecektir.
- 23 - F. İHRACAT EGİTİM SEMİNERİ İhracata yeni başlamş veya halen ihracatla uğraşan firmalarmzn ihracat personelinin eğitilmeleri ve uygulanmakta olan mevzuat hakknda bilgi verilmesi amacyla yaplmakta olan ve bir anlamda geleneksel hale gelmiş olan İhracat Eğitim Seminerimiz bu yl da gerçekleştirilecektir. G- VERGİ SEMİNERİ Vergi kanun ve uygulamalar hakknda üyelerimize bilgi aktarmak ve mensuplarmzn sorunlarnn çözülmesi amacyla her yl düzenlenmekte olan eğitici nitelikteki vergi seminerleri bu ylda düzenlenecektir. H. MiLLETLERARASI TÜRKİYE SOSYAL VE İKTİSAT TARİHİ KOOGRESİ Modern İktisat ve Ticaret Tarihi konusunda 30 yabanc bilim adamann katlacağ 5. Uluslararas Sosyal ve İktisat Tarihi Kongresi'nin bir Universitemizin organizasyonunda İstanbul'da düzenlenmesi çalşmalarna katlnacaktr. I. İHRACAT FİNANSHANI VE TEŞVİKLERİ 1989 yl ihracatta teşvik sisteminin değişeceği bir döneme rastlamaktadr. Bu teşvik ve finansman sisteminin özeikle küçük üretici ve ihracatçlara yönelik olarak kurulabilmesi amacyla diğer ülkelerdeki sistemlerin de incelenebileceği bir uluslararas seminer düzenlenecektir.
- 24 - V. KÜÇÜK SANAYİ İLE İLGİLİ ÇALIŞMALAR Yardr yapmakta olduğumuz Küçük Sanayide Kapasite Kuanm Araştrmas, Yan Sanayide Verimlilik konulu çalşma ile küçük sanayici üyelerimiz için düzenlenen Hannaver ve Milano gibi sanayi ve ticaret fuarlarna düzenlenen mesleki tetkik gezilerinin organizasyonu çalşmalarna 1989 ylnda da devam olunacaktr. Odamza kaytl küçük sanayici üyelerimizin tantmnn sağlanmas amacyla geçtiğimiz yarda baslan Küçük Sanayici Adres Kitab günceeştirilerek yeniden bastrlacaktr. Küçük sanayici üyelerimizin küçük sanayi siteleri ile diğer işyeri kooperatifleri nedeniyle ortaya çkabilecek sorunlarnn olunacaktr. çözümlenmesi ve yönlendirilmesi çalşmalarna devam
- 25 - VI. EGİTİM VE KÜLTÜR FAALİYETLERİ Odamzca yürütülen Akşam Teknik Kurslar, Stilist ve Modelist Kurslar, Bilgisayar ve Satş Eleman Yetiştirme Kurslar ile Pratik Akşam Ticaret Kurslar ile yl içinde ihtiyaç duyulacak diğer konularda açlacak kurslara geçen seneki esaslar dahilinde devam olunacaktr. Ayrca Odamzca verilen burslar günün koşuarna göre yeniden düzenlenecektir. Şimdiye kadar eğitim hizmetine sunulmuş bulunanlara ilaveten ilgililerle yaplacak görüşmeler sonunda belirlenecek ihtiyaca göre 1989 ylnda da okul, dershane,laboratuvar gibi yeni eğitim ve öğretim tesislerinin TÜrk Mii Eğitimine kazandrlmasna çalşlacaktr.ayrca, "'l'ürkiye'nin Eğitim Poli tikas" konusunda riinhasran orta eği tird.e fiilen çalşan öğretmeniere yönelik olarak bir yaz yarşmas düzenlenecek ve ödül töreni Öğretmenler Günü olan 24 Kasm 1989 günü yaplacaktr.
- 26 - VII. ODA İÇİ ÇALIŞMALAR Üyelerimiz ve Oda personeli için eğitim ve sosya amaçl tesisler kurulmas için çalşmalar yaplacaktr. Ayrca Oda personelinin üyelerimize daha iyi hizmet verebilmesinin temini amacyla hizmet içi eğitimine devam olunacaktr. Geçen yl hazrlklarna başlanan aday tantc broşür TÜrkçe ve İngilizce olarak bastrlacaktr. 1989 yl içinde Odamzn bütün birimlerinin bilgisayara bağlanmasna yönelik çalşmalara devam edilecektir. Odamz binasnn giriş katndaki fuayenin üyelerimizin ürettikleri maarn tantlmas ve diğer sergi etkinlikleri için kuanlmas amacna yönelik düzenleme ve çalşmalar yaplacaktr. Keza Odamz çevresinde yeralan parkn Ticaret ve Ekonomi Park olarak düzenlenebilmesi amacyla Belediye ile temasa geçilecektir.
1989 YILI BÜTÇESİ ve GEREKÇESİ
- 29-1989 YILI BÜTÇESİ ve GEREKÇE Sİ I. BÜTÇE GEREKÇESİ 1989 yl bütçesi; kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olan Odamzn, 1989 takvim yl içinde gerçekleştireceği faaliyetlere ilişkin harcamalar ile bunu karşlayacak gelir kaynaklarn içeren bir mali plandr. ruruluş amac, gayrisafi mii hasla içinde önemli bir yeri olan ticaret sektörünün iktisadi menfaatlerini, kamusal yarar gözeterek korumak olan Odamzn, 1989 yl bütçesinin hazrlğnda şu temel ilkeler geçerli olmuştur: Birincisi, yürürlükteki mevzuatn Odamza yüklediği kamusal nitelikteki görevlerin eksiksiz olarak yerine getirilmesi, İkincisi, yurtiçi ve uluslararas ticaret konusunda gelişen ve değişen koşuara uygun olarak iş programnda öngö rülen yeni tür hizmetlerin gerçekleştirilmesi. Bu temel ilkelerden hareket ederek düzenlenen 1989 yl bütçesinin hazrlanmasnda, kaynak ve harcama tahminlerinin yaplmasnda, Odamzn önceki yardaki, kesinleşmiş harcama ve gelir rakamlarndan ve TÜrk ekonomisi,üyelerimiz ve ticaret kesimine ilişkin saysal verilerden hareket edilmiş bulunmaktadr. Bu esaslar dahilinde düzenlenen 1989 yl bütçesinin "GELİR" ve "GİDER" ksmlar ile bu ksmlarda bulunan fasl ve maddeleri gösteren cetveer (Ek.l) 'de takdim edilmiştir.
- 30-1989 YILI BÜTÇESİ II. GELİRLER 1989 yl bütçesinde Odamzn Gelirleri, yedi faslda toplanmştr. Gelirlerin tahmininde geçmiş yl bütçelerine ait kat'i hesaplar gözönünde bulundurulmuş ve ihtiyatl hareket edilmiştir. F A S I L - 1 KAYIT ÜCRETLERİ ve YILLIK AİDAT Odamz'n en önemli ve devamllk arz eden gelir kaynağn, Kayt Ücreti ve Yk Aidat teşkil etmektedir. 5590 sayl Kanun'un, 3452 sayl Kanun'la değiştirilen 25'nci maddesine göre düzenlenen, "Ticaret ve Sanayi Odalar, Ticaret Odalar, Sanayi Odalar, Deniz Ticaret Odalar ve Ticaret Borsalar Kayt Ucreti ve Yk Aidat Tespit Usueri Yönetmeliği"ne göre hazrlanan, Oda Meclisi' nin 10.. 1988 tarih ve 13 sayl toplantsnda kabul edilerek Sanayi ve Ticaret Bakanlğ'nn onayna sunulan ve Bakanlğn 29.11.1988 tarih ve 88/769 sayl onay ile tasdik edilmiş bulunan, Odamz Kayt Ücreti ve Yk Aidat tarifesi aşağdaki tabloda gösterilmiştir.
- 31 - KAYIT YILLIK DERECELER SERMAYE VEYA ÖZVARLIK ÜCRET İ AİDAT Fevka1ade 50.000.000,- ve yukars 250.000,- 250.000,- l-a 45.000.000,- 49.999.999,- 240.000,- 240.000,- 1-B 40.000.000,- 44~999.999,- 220.000,- 220.000,- 1-C 35.000.000,- 39.999.999,- 200.000,- 200.000,- 2-A 30.000.000,- 34.99~.999,- 180.000,- 180.000,- 2-B 25.000.000,- 29.999.999,- 160.000,- 160.000,- 2-C 20.000.000,- 24.999.999,- 140.000,- 140.000,- 3-A 15.000.000,- 19.999.999,- 120.000,- 120.000,- 3-B 10.000.000,- 14.999.999,- 100.000,- 100.000,- 3-C 5.000.000,- 9.999.999,- 100.000,- 90.000,- 4-A 1. 500. 000 '- 4.999.999,- 100.000,- 80.000,- 4-B 900.000,- 1.499.999,- 100.000,- 60.000,- 4-C 700.000,- 899.999,- 100.000,- 50.000,- 5. 500.000,- 699.999,- 50.000,- 40.000,- 6. 400.000,- 499.999,- 50.000,- 25.000,- 7. 300.000,- 399.999,- 50.000,- 20.000,- 8. 200.000,- 299.999,- 50.000,- 16.000,- 9. 100.000,- 199.999,- 50.000,- 14.000,- 10. 50.000,- 99.999,- 50.000,- 12.000,-. - ' 49.999,- 50.000,- 11.000,-
- 32 - Gerçekçi bir bütçe tahmini yapmak için, son 3 yln tahsilat ortalamas esas alnarak; Fevka1ade Derecesi Tahmininden % 6 l-a " 1-B 1-C 2-A 2-B 2-C 3-A 3-B 3-C 4-A 4-B 4-C 5. 6. 7. 8. 9. 10.. " " " " % 50 % 51 % 51 % 53 % 56 " " % 57 % 58 nispetinde indi- bütçeye 7.145.956.450.- lira aidat tahmini ko rim yaplmş, nulmuştur. " " " " " " " " " " " " % 20 % 19 % 17 % 19 % 27 % 22 % 24 % 28 % 33 % 40 % 48 % 50 Bu tahmini miktara; vefat, terk, iflas etmiş ve kayd kapandğ halde tescierini yaptrmamş bulunan 15.116 adet meçhul firma tahakkuklar dahil edilmemiş olup, sözkonusu firmalardaki geçmiş yara ait alacak tahakkuklar,oda Meclisi' nin 13.10.1983, 11.7.1985, 12.2.1987 ve 13.10.1988 tarihli kararlar gereğince dondurulmuştur.
- 33 - Bu durumda, Gelir BÜtçesinin birinci Kayt Ücretleri ve Yk Aidat fasl, aşağda dökümü görüldüğü gibi olacal<:tr. YILLIK DERECELER ADET AİDAT MİKTARI TUTARI Fevkalade 11263 250.000,- 2.646.805.000,- l-a 281 240.000,- 53.952.000,- 1-B 957 220.000,- 170.537.400,- 1-C 502 200.000,- 83.332.000,- 2-A 1399 180.000,- 203.974.200,- 2-B 1312 160.000,- 153.241.600,- 2-C 3645 140.000,- 398.034.000,- 3-A 2616 120.000,- 238.579.200,- 3-B 10558 100.000,- 760. 76. 000'- 3-C 12561 90.000,- 757.428.300,- 4-A 19207 80.000,- 921.936.000'- 4-B 10989 60.000,- 342.856.800,- 4-C 1656 50.000,- 41. 400. 000'- s. 9390 40.000,- 187.800.000,- 6. 1373 25.000,- 16.819.250,- 7. 1947 20.000,- 19.080.600,- 8. 4154 16.000,- 31.238.080'- 9. 7435 14.000,- 45.799.600,- 10. 7765 12.000,- 40.067.400,-. 7121 11.000'- 32.899.020,- 116131 7.145.956.450,- Kaydiye Ücreti... 0.... 200.000.000 ' - Yekun... 8.345.956.450,- ===--====
- 34 - FASIL 2 MUNZAM AİDAT 5590 sayl Kanun'un, 3452 sayl Kanun'la değiştirilen 26'nc maddesi gereğince; Üyelerimizin Gelir ve Kurumlar vergisine matrah teşkil eden,ticari ve snai kazançlarnn %o 8'i olarak hesap edilen ve o yl için tayin edilmiş bulunan yk aidat tavannn, beş kat ile snrlandrlmş bulunan munzam aidatn 1989 yl Bütçe tahmini, aşağda gösterildiği gibi yaplmştr (1989 Yl için tavan 1.250.000.- liradr). Madde 1- Ticari ve Snai Kazançlardan.. 5.000.000.000,- Yekun... 5.ooo.ooo.ooo,- ========= F A S I L : 3 ÜCRETLER ve HARÇLAR Odamz'ca yaplan hizmetler karşlğnda alnmakta olan Ücretler ve Harçlar, Oda Meclisi'nin 10.11.1988 tarih ve 13 sayl, toplantsnda kabul edilen ve Sanayi ve Ticaret Bakanlğ'nn 29.11.1988 tarih ve 88/769 sayl onay ile tasdik olunan aşağdaki tarifeye göre düzenlenmiştir.
- 35 - NEV'İ (HİZMETLER) Fatura Tetkik ve Tasdik Ücreti KADEMELER - 25.000,- 1 25.001,- 50.000,- 50.001,- 100.000,- 100.001,- 500.000,- 500.001,- 1.000.000,- 1.000.001,- 2.500.000,- 2.500.001,- 5.000.000,- 5.000.001,- - 10.000.000,- 10.000.001,- - 25.000.000,- 25.000.001,- - den yukars (Kademe tesbitinde K.D.V. hariç tutulur) Kayt, Tescil ve Diğer Suretler Tasdik Harc İmza Tasdikleri Distribütörlük ve Mümessiik Tasdik Harc Yeddivahitlik İnc. Üc. ve Belge Tasdik Harc Yeddivahitlik Belge Sureti Harc HİZMET ÜCRETİ ve TASDİK HARCININ TL'TARI 1.500'- 2.500,- 3.500,- 7.500,- 15.000,- 25.000,- 35.000,- 50.000,- 75.000,- 100.000,- 1.000,- 1.000'- 5.000,- 10.000,- 5.000,-
- 36 - İthal Kotalar Taleplerini İnceleme Ücreti: a) Sanayicilerin İthal taleplerini inceleme ücreti (Tahsis edilen dövizin TL muadili üzerinden) (100.000,-TL'n geçemez) %o 5 b) Acil İhtiyaç Kotas Taleplerini inceleme ücreti (100.000,-TL'n geçemez) %o 5 c) Yatrm Kotas Taleplerini inceleme ücreti ( 100.000, -TL' n geçemez) %o 3 Tahkim, Uzlaştrma, Hakem Bilirkişilik Ücretleri: a) Uzlaştrma Kayt Ücreti 3.000,- b) Tahkime Başvurma Ücreti 5.000,- c) Hakem Bilirkişiye Başvurma Ücreti 10.000,- Tahkim Yarglamas ve Uzlaştrma faaliyeti ile Bilirkişi Hakem Masraflar için Hizmet Ücretleri çekişme konusunun değerine göre alnr. ÇEKİŞME KONUSU DEGERİ (TL) HİZMET ÜCRETİ,- 100.000,- 20.000,- 100.001,- 500.000,- 30.000,- 500.001,-. 000.000,- 50.000,- 1.000.001,- 5.000.000,- 70.000,- 5.000.001,- ve yukars 100,000,-
--------------- - 37 - Sair Belgeler: a) Numune Belgesi Tasdik harc (ithalatta) b) Mutemetlik Belgesi ücreti c) Makine park ile Banka Kredisinden istifade edeceklere verilen belge ücreti d) Fiili tüketim belgeleri ücreti e) İthalat yapacaklar için ihtiyaç tespit ücreti f) Mücbir sepep belges1 ücreti g) Sanayici belgesi tasdik harc 5.000,- 5.000,- 50.000,- 10.000,- 5.000,- 5.000,- 1.000,- Üye says 1.001 5.000 Üye says 5.001-10.000 Üye says 10.001 - ve yukar h) Meslek ve Diğer Tasnif gruplar liste ücretleri: Üye says 1.000 olanlarn Her Takm için 10.000,- 20.000,- 30.000,- 50.000,- ) TIR Karnesi Oda Hissesi i) Kapasite Tayin Ücreti Oda Hissesi ücreti kadar) k) Yabanc Dilde Tantma Belgesi ücreti 1) Yeterlilik Belgesi ücreti m) Vize için Tantma Belgesi ücreti n) Hüviyet Vesikas (ikinci talepte) ücreti (İlk hüviyet vesikas ücretsiz verilir) j) Bilirkişi Raporlar Oda Hissesi (1.000,- liradan az olmamak ve 20.000,- liray geçmemek üzere bilirkişi 8.000,- 1.000,- 10.000,- 5.000,- 10.000,- 1.000,-
- 38 - o) İndeks Belgeleri (Bildirge) ücreti 5.000,- p) Sanayici TÜketim ve Fiili Sarfiyat Belgesi ücreti 5.000;- r) İthalatç ve İhracatç Firmalar.liste ücretleri 100.000,- s) Diğer Belgeler ve Ücretler tasdik harc 2.000,- t) İş Makinalarnn tescil işlemlerinde her bir iş makinasndan alnacak. tescil ücreti u) Her bir Tescil belgesi için alnacak onay ücreti 20.000,- 5.000,- Bu tarifeye göre Ücretler ve Harçlar Fasl aşağda dökümü görüleceği edilmiştir. gibi 841.250.000,- lira olarak bütçeye dahil Madde 1- Fatura Tetkik ve Tasdik Ücreti 80.000.000,- " 2- Kayt, Tescil ve Diğer Suretler Tasdik Harc 150.000.000,- 3- İmza Tasdikleri 9.000.000,- 4- Distribütörlük, Mümessiik ve Yeddivahit Tasdik Harçlar~ 1.000.000,- 5- İthal Kotalar ve Taleplerini İnceleme Üc. 250.000,- 6- Tahkim, Uzlaştrma ve Hakem Bilirkişi Gelirleri. 000. 000,- 7- Sair Belgeler Yeklin.... 600.000.000,- 841.250.000,- =======
- 39 - F A S I L : 4 MİSİL ZAMLARI ve PARA CEZALARI 5590 sayl Kanun'un, 3452 sayl Kanun'la değiştirilen 25, 26 ve 77'nci maddelerine göre, tahakkuk ve tahsil olunan gibi, 1,-'er lira olarak ifade edilmiştir. Madde 1- Kaydiye ve Yk 2- Munzam Aidat 3- Cezalar Aidat gecikme zamm ve para cezalar,geçen yar bütçelerinde olduğu 1,- 1,- 1,- Yekun.... 3 -, ======= F A S I L : 5 YAYIN GELİRLERİ Odamz yayn organlarndan "İstanbul Ticaret Odas Mecmuas"nn ilgililere bedelsiz olarak gönderilmesine bu yl da devam olunacaktr. Diğer yayn organmz "İstanbul Ticaret" Gazetesinin haftalk basks 1989 yl için ortalama 25.000 adet olarak planlanmştr. Bu fasln, Oda Mecmuas (Reklam) ve Oda Gazetesi (Abone ve Reklam) ile diğer yayn gelirleri maddeleri aşağdaki şekilde teklif edilmektedir. Madde 1- Oda Mecmuas (Reklam) 20.000.000,- 2- Oda Gazetesi (Abone ve Reklam) 50.000.000,- 3- Diğer Yayn Gelirleri 5.000.000,- Yekun... 75.000.000,- ========
- 40 - FASIL:6 DİGER GELİRLER Bu faslda mevduat faizleri, hisse senetleri temettüleri ve sair gelirler yeralmaktadr.odamz'n halen irad getiren gayrimenkulu ve tahvilat bulunmadğndan,maddeler 1,-'er lira ile açk tutulmuştur. Madde 1- Mevduat Faizleri 1.500.000.000,- 2- Tahvilat Faizleri 1,- 3- Hisse Senetleri Temettüleri 100.000.000,- 4- Gayrimenkul Gelirleri 1,- 5- Sair Gelirler 10.000.000,- Yekun.... 1.610.000.002,- ============= FASIL:7 TAHSİL EDİLECEK ESKİ ALACAKLAR Geçmiş senelere ait kayt ücretleri ve yk aidat ile munzam aidat alacaklarmzdan, 1989 ylnda tahsil edileceğini tahmin ettiğimiz miktarlar, bu faslda yeralmaktadr. Madde 1- Kayt Ücretleri ve Yk Aidattan 2- Munzam Aidattan Yekun... 500.000.000,- 250.000.000,- 750.000.000,- ========
- 41 - Bu şekilde bütçenin " GELİRLER" ksm, aşağda dökümü görüldüğü gibi 16.622.206.455,- lira olarak teklif edilmektedir. FASIL 1- Kayt Ücretleri ve Yk Aidat 8. 345.956.450,- 2- Munzam Aidat 3- Ücretler ve Harçlar 5.000.000.000,- 841.250.000,- 4- Misil Zamlar ve Para Cezalar 3,- 5- Yayn Gelirleri 6- Diğer Gelirler 7- Tahsil Edilecek Eski Alacaklar 75.000.000,- 1.610.000.002,- 750.000.000,- YekUn... 16.622.206.455,- ==========
- 42 - III. GİDERLER Odamz'n 1989 yl bütçesinde "GIDERLER" on fasla ayrlmş olup fasardaki tahminlerle ilgili açklamalar aşağda arzedilmiştir. F A S I L : 1 PERSONEL ÜCRETLERİ Bilindiği gibi personel ücretleri fasl Odamzda çalşan tüm personele ödenecek ücret, yakacak, aile, tedavi, doğum-ölüm vb.sosyal yardmlar,ödenek, ikramiye, sigorta primleri, fazla mesai ücreti, ayrlma tazminat ile öğle yemeği giderlerini kapsamaktadr. Geçen yl olduğu gibi bu yl da, Odamz personeline verilecek aylk yakacak yardm, ek gösterge ve özel hizmet tazminat ile 2/3 Ödenek ayn esaslara göre Ticaret ve Sanayi Odalar, Ticaret Odalar,Sanayi Odalar, Deniz Ticaret Odalar, Ticaret Borsalar, Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odalar ve Ticaret Borsalar Birliği Personel Yönetmeliği ile 657 sayl Kanunun amir hükümleri gereğince Ödenecektir. Ayrca Odamz çalşanlarna aile, doğum-ölüm ile tedavi yardmlar sürdürülecek ve YÖnetim Kurulunca belirlenecek miktarlarda sosyal yardm yaplacaktr. Mays, Yasal olarak ödediğimiz 4 adet ikramiye, 1 Şubat, 3 3 Temmuz ve 2 Ekim tarihlerinde verilecektir. Sözleşmeli Personele ödenecek ücretler ise, sözkonusu yönetmeliğin l6.nc maddesine göre,yönetim Kurulunca yaplacak Sözleşmelerle tesbit edilecektir.
- 43 - Personelin sigorta ve emeklilik primleri teşekkül paylar, Sigorta ve Emeklilik Sandğ statüsü hükümlerine göre hesaplanp bütçeye alnmştr. Oda Personeline verilmekte olan öğle yemeği masraf karşlğ olarak, bu yl bütçesine 250.000.000,- liralk bir tahsisat konmuştur. Odamz iş akşnn daha çabuk ve etkin bir şekilde görülmesinin temini ile üyelerimizi büyük ölçüde ilgilendiren ticari bilgiler ve yurt dşndan gelen iş taleplerinin, doğru ve çabuk biçimde intikali için yaplan düzenlemeler Ek 2'deki kadro cetvelinde sunulmuştur. Böylece l'nci Personel Ücretleri Fasl, aşağdaki gibi tespit edilmiştir. 2- Sözleşmeli Personel Ücretleri 3- Geçici Personel Ücretleri 4- Sosyal Yardmlar 5- Ödenek ve İkramiyeler 6- Sigorta Primleri 7- Fazla Mesai Ücretleri 8- Oda Personeli Öğle Yemeği Masraf 9- Ayrlma Tazminat Madde 1- Memur ve Hizmetliler Ücretleri 320.000.000,- 300.000.000,- 25.000.000,- 2.100.000.000,- 700.000.000,- 600.000.000,- 30.000.000,- 250.000.000,- 1,- Yekiln... 4.325.000.001,- ========
- 44 - FASIL 2 HUZUR HAKLARI Bu faslda; Oda Meclisi'nin, Yönetim Kurulu'nun ve komisyonlarn Huzur Haklar yer almakta olup, T.Odalar Birliği' nin 43. Genel Kurulunda kabul edilen kstaslara göre, Odamz huzur haklar yeniden düzenlenmiş ve beher toplant için 50.000,- lira ödenmesi öngörülmüştür. Meclis Huzur Haklar, geçen yarda olduğu gibi üye adedineve Meclis'in ylda 17 defa toplanacağ tahminine dayanlarak hesaplanmştr. Yönetim Kurulu'nun da arzi ve zaruri haer hariç haftada bir, Komisyonlarn ise ayda bir defa toplanacağ düşüncesi ile bütçeye tahsisat ayrlmş olup, böylece fasl aşağdaki gibi arzedilmiştir. Madde 1- Meclis Huzur Haklar 2- Yönetim Kurulu Huzur Haklar 3- Komisyonlar Huzur Haklar 136.000.000,- 28.000.000,- 31.000.000,- Yekun... 195.000.000,- ===========
- 45 - FASIL 3 İDARE MASRAFLAR! Geçen yl bu fasl maddelerine ayrlan tahsisat, fiilen yaplan sarfiyat ve maddeler arasnda yaplan münakaleler de gözönünde bulundurularak, fasin masraf tahminleri aşağda arzedilmiştir. Madde 1- Seyahat Masraflar Yurtdşna yaplacak tetkik, fuar, kongre vb. geziler ile çeşitli konularda yurt içinde yaplacak seyahat masraflarnn karşlanabilmesi için, Oda Meclisinin 10.11.1988 tarih ve 13 sayl karar ile değiştirilen harcrah talimatnamesi de dikkate alnarak, madde tahsisat 1.100.000.000. lira olarak teklif edilmektedir. Madde 2- Şehiriçi Yol Masraflar 1~100.000.000,- 50.000.000,- Bu maddeye Oda dşnda vazife gören memurlar ile diğer personelin zaruri yol masraflarn karşlamak üzere Tahsisat ayrlmştr. Şehiriçindeki, Kamu ve özel ulaşm araçlarnda meydana gelen artşlar dikkate alnarak günlük yol masraflarnn aşağdaki miktarda ödenmesi uygun görülmüştür.
- 46 - - istihbarat, Tevzi, Hal Mühür, Fiyat, Sanayi, Tahakkuk, Tahsilat, İstatistik, İcra ve Vize Takip Memurlar Madde 3- Kasa Tazminat Odalar, Borsalar Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümleri gereğince, doğrudan nakit hareketlerinden sorumlu veznedar, tahsildar ve tahsilat görevlileri ile vezne hareketlerinden sorumlu müdür ve şeflerine verilebilecek kasa tazminat miktarlar gözönüne alnarak, maddeye tahsisat ayrlmştr. Madde 4- Seçim Masraflar Yürürlükteki Mevzuat gereğince, 1989 ylnda yaplacak Yönetim Kurulu Seçimleri nedeniyle, maddeye 5.000.000,-lira tahsisat ayrlmştr. Madde 5- Krtasiye ve Matbua ve geçen yl fiili sarfiyat dikkate alnarak, bütçeye 300.000.000. lira olarak dahil edilmiştir. 2.500,- 15.000.000,- 5.000.000,- 300.000.000,- Madde tahsisat, piyasa fiyatlar
- 47 - Madde 6- Hizmetliler Giyim Masraflar Teşkilat ve Personel Yönetmeliği' nin 143.ncü maddesi gereğince; giyecek yardm yaplacak personele ihtiyaç maddelerinin temini için 40.000.000,- lira tahsisat ayrlmştr. Madde 7- Telefon (Konuşma ve Bakm) Telefon konuşma ücretleri ile santral ve telefonlarn bakm için, 1988 yl sarfiyat ve yeni konuşma ücretleri dikkate alnarak madde tahsisat 150.000.000.- lira olarak bütçeye dahil edilmiştir. Madde 8- Elektrik 1988 yl sarfiyat ve fiyat ar-' tşlar dikkate alnarak madde tahsisat 120.000.000.- lira olarak teklif edilmektedir. Madde 9- Posta ve Telgraf Masraflar 40.000.000,- 150.000.000,- 120.000.000,- 150.000.000,- İş hacminde meydana gelecek artşlar ve üyelerimize hizmetlerimizin daha iyi ulaştrlabilmesi için 150.000.000.- lira olarak teklif edilmektedir.
- 48 - Madde 10- Temsil Masraf (Misafir Ağrlama) Odamz' ziyaret eden, Ticaret heyetlerinin ağrlanmas ile ilgili harcamalar, diğer Oda' lar ve benzeri mesleki kuruluşlarla yakn ilişkilerimizin geliştirilmesi ve işbirliğinin sağlanmas, en çok Gelir ve Kurumlar Vergisi ödeyen üyelerimiz ile başarl ihracatçlarmzn ve muhtemel diğer faaliyetlerin ödüendirilmesi törenlerine ait masraflar karşlamak üzere, madde tahsisat 400.000.000,- lira olarak Bütçeye dahil edilmiştir. Madde - Oda Binalarnn Bakm, İdame Masraflar Temizleme ve Oda binalarnn yakacak, sigorta, bakm ve temizleme giderleri ile Oda içi çal~şmalarnn düzenlenmesi ile ilgili masraflar karşlamak üzere madde tahsisat, 500.000.000, lira olarak ayrlmştr. Madde 12- Kitap, Gazete,Mecmua, Mübayaa,Abone ve Ciltleme Masraflar siyle 1989 bütçesine, 100.000.000, lira tahsisat ayrlmştr. 400.000.000,- 500.000.000,- 100.000.000,- Oda faaliyetleri ile ilgili neşriyat takip ve temin edebilme gaye