Yaflamdan Kesitler Sema Erdo an Yeni Adana Gazetesi Ça n n Tan Türk bas n tarihinin dimdik ayakta durmaya çal flan bir ç nar Yeni Adana Gazetesi 96 yafl nda. 1918 y l nda Ahmet Remzi Yüregir taraf ndan kuruldu. K urtulufl Savafl nda bir Kuvay-i Milliye Karargâh olarak görev yapan, ça - n n tan Yeni Adana Gazetesi ni 1958 den beri gazetenin bafl nda bulunan Çetin Remzi Yüregir ile konufltuk. Yeni Adana Gazetesi nin 96 y l nas l geride b rakt n anlamak için önce kurucusu Ahmet Remzi Yüregir i tan mak gerek. Ahmet Remzi Yüregir, Adana Ö retmen Okulunu bitirip, mesle- ine bafllad y llarda mparatorlu un y k m na neden olacak Büyük Savafl patlak verir ve yedek subay olarak silah alt na al n r. 25 Aral k 1918'de 46 Yeni Adana Gazetesi nin kurucusu Ahmet Remzi Yüregir
Yeni Adana gazetesinin 5 Ocak 1929 say s (5 Ocak Adana n n kurtulufl günü) yedek subay arkadafl Avni Do an ile birlikte Adana isimli bir gazete ç karmaya bafllar. flgalin geçici oldu unu, vatan topraklar n n yeniden özgürlü- üne kavuflturaca n vurgulamakt r amaçlar. Avni Do an Bey in baflyaz - lar kaleme ald Adana' n n ömrü kelebeklerinki kadar olur. Sadece 7 gün ç kar. flgal kuvvetleri kastedilerek, "Efle in kuyru u halen elimizdedir..." diye bir ibare kullan l nca iflgal komutanl gazeteyi kapat r. Avni Do an iflgal bölgesinden sürülür, Ahmet Remzi Yüregir de bir kad n çarflaf na bürünerek kendisini kent d fl na atar. As l mücadele bundan sonra bafllayacakt r. Adana da bafllatt mücadeleyi sürdürme kararl l - nda olan Ahmet Remzi Yüregir, bir süre Ni de flgalin geçici oldu unu, vatan topraklar n n yeniden özgürlü üne kavuflturaca n vurgulamakt r amaçlar. de bir süre Kayseri de daha sonrada bugün Adana n n ilçeleri olan Pozant ve Karaisal da Yeni Adana ad yla ç karmay sürdürür gazeteyi. Art k, bu s rada örgütlenmifl olan Kuvay-i Milliye nin temsilcisi durumundaki Müdafai Hukuk Cemiyeti nin sözcüsü, yay n organ d r. Ama iflgal alt nda olan Adana da da t m yasakl d r. 47
Bize gelen an lardan biliyoruz ki Frans z makamlar n n alt n para vererek toplatt ve a r cezalar verdi i; bir mücadele ve direnifl gazetesidir Yeni Adana. Verdi i haberlerle, yaz lan makalelerle Kuvay-i Milliyeci cepheleri güçlendirir, kurtulufl heyecan n n sürmesini sa lar. flgalden sonra Türkiye ne olacakt r, e itim nas l olacakt r gibi bir çok tart flmalar da açar. Anadolu Ajans n n ilk abonelerinden biridir ve telgrafla al nan haberler içinde d fl haberler de vard r. Kurtulufltan sonra Yeni Adana Gazetesi, Kurtulufl Savafl soras çok s k nt yaflasa da yay nc - l k anlay fl n de ifltirmez. Yeni bir devlet kurulmufl, devrimler yap lm fl, yeni bir toplum yarat lm flt r. Bu zorlu süreçte sivrile sivrile 40 l y llara kadar devam eder. Çok partili döneme geçifl sonras Ahmet Remzi Yüregir 1946-47 y llar aras nda Seyhan Milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi ne girer. Babam Kuvayi Milliyeci, devrimci ve cumhuriyetçi yönünü gerek grup gerekse genel kurulda partisinin eksik gördü ü yönlerinin de tamamlamak suretiyle mücadelesini sürdürüyor. Laiklik konusunda babam n son derece titiz oldu unu da bilirim. Hatta, ilk irtica hareketlerinin bafllang c nda karfl duran babam n gazetelerde boy boy foto raflar ç kard ve tehdit dolu mektuplar gelirdi. Ahmet Remzi Yüregir in ölümü Ahmet Remzi Yüre ir 7 Ekim 1951 günü stanbul' da geçirdi i bir trafik kazas sonucu vefat edince gazeteyi üç kardefl devral r. Ayd n Yüre ir 1958 y l nda ayr l r. Çetin Yüregir, a abeyi Yalç n Yüregir ile devam eder. Askerlik süresi d fl nda gazetenin bafl nda (bugün de dahil) olan isim Çetin Yüregir dir. Yaflam n da gazetecilik yaparak kazan r. (Mühendis olan Yalç n Yüregir, ö retim üyeli i yap yor.) 48 Ahmet Remzi Yüregir Peki sonras ne olacak? Çetin Yüregir in iki k z, Yalç n Yüregir in bir o lu bir k z var.. Gazete bir ticari iflletme olmad için çocuklar m z yaflamlar n farkl alanlardan sa l yorlar. Günlerin neler getirece ini bilmiyoruz ama mücadelemiz sonuna kadar sürecek. Çocuklar m z da bu mirasa sahip ç kacaklard r. Yeni Adana n n öz gelirleri; abo-
Yeni Adana Gazetesi nin 1958 den beri bafl nda bulunan Çetin Remzi Yüregir nelik, ilanlar ve reklamlar. Medya özgürlü ünün temeli, ekonomik özgürlük. Gazetecilikte bunun d fl nda baflka bir fley olamaz. Belirli bir siyasi görüflün paralelinde yay n yapan bir gazete olmam za ra men karfl t görüfllerden ilanlar da gelirse yay mlar z. Ahlâk ve etik kurallar d fl nda o ilan kim vermifl diye ilanlar n girmemesi diye bir fley söz konusu de il. Özellikle biz de il de ilan verenler seçici oluyor. Mali yönden çok s k nt l lk günden bu güne hep maddi s k nt çeken bir gazete olmufl Yeni Adana. Özgün gelirleriyle bir kamu kurumu gibi çal flt m z için çal flanlar - m z da dahil s k nt çekiyoruz. 12 kifliden oluflan bir kadromuz var. Zorluk demiyorum, bu bir sorumluluk. Çal - flanlar n sosyal güvencelerini sa lamak, belli bir maafl ödemek zorundas n z. Mali s k nt lar m z asl nda Demokrat Parti dönemine uzan yor. 1950-60 y llar aras nda ka t vermediler. Resmi ilanlar da yandafllar na veriyorlard. Gayrimenkul sat fllar na zorlad lar. fiu anda gazetenin ofisi olan binan n kat karfl l ald - m z en de erli yerlerinden olan kat gazeteyi yaflatmak için satmak zorunda kald k. Yani o dönemin etkileri hâlâ sürüyor. Day s Faz l Hüsnü Da larca Day s Faz l Hüsnü Da larca n n da ilk hikayesini Yeni Adana da yay mlat r. Day m n Çukurova Koçaklamas kitab nda yer alan pasaj n da y ll klara koyar m her zaman. Çünkü 49
farkl kiflilerin a z ndan Adana daki iflgal günlerini, Çukurova n n kurtuluflunu anlat r. Ve o pasaj 5 Ocak Meydan ndaki an tta da yer almaktad r. Gazetesini b rakma flans olmad. Robert Koleji mezunu olan Çetin Yüre ir, baba miras ndan ziyade bir emanet olarak kabul etti i için b rakmaz Yeni Adana Gazetesi ni. Bu bir görevdi. Gazeteyi gelifltirmek, anlaml k lmak ve örnek olmakt görevimiz. Baz fleyleri kabul etmez buran n anayasas. Yazmak ve okutmakt r sundu unuz hizmet. Gazeteyi ticari iliflkiler için kullanamazs n z. Bir flahsiyeti vard r gazetenin. Biz, okurumuza görevimizi nas l yerine getiririz sorumlulu unu tafl - yoruz. Yeni Adana Ekleri Aral ks z 7 y l almanak ç kard k ama ekonomik s k nt lar nedeniyle...gazeteyi ticari iliflkiler için kullanamazs n z. Bir flahsiyeti vard r gazetenin. Biz, okurumuza görevimizi nas l yerine getiririz sorumlulu unu tafl yoruz. 50 son iki y ld r ç karam yoruz. Tar m ekimiz Çukurova Deltas 10 y ld r devam ediyor. 2000 y l ndan beri 40 n üzerinde tar msal ve gündeme dair konularda düzenledi imiz toplant lara da ara vermek zorunda kald k. Kuruldu u günden beri ilkelerinden taviz vermeyen Yeni Adana Gazetesi tüm s k nt lar na karfl n direniyor. Bir gün hitap etti imiz kitlede, bu gazete bu kadar y ld r bizim için ne yap yor diye fark ndal k oluflacak diye bekliyoruz. Seçici olan okurun gazetesine sahip ç kmas çok da zor de il. Biraz duyarl l k yeterli. Günlük 1000 tiraj Yeni Adana Gazetesi. Okura abonelik sistemiyle ve bayi sat fllar yla ulafl yor. nternet sayfas da güncelleniyor sürekli olarak. Ödülleri Toplumuna uzun süre hizmet eden, toplumun dinamiklerinde etkili olan gazetelere verilen bir ödül olan Dünya Bas n Baflar Ödülü nü 1965 y l nda alan Yeni Adana Gazetesi 1996 y l nda da Türkiye Gazeteciler Cemiyeti nin Bas n Özgürlü ü ödülünü ald. Özellikle yeni neslin kaynak olarak da yararlanmas amac yla son on y la kadar oluflturulan arflivi Çukurova Üniversitesi Kütüphanesi nde. As l arfliv ise Milli Kütüphanede semaerdogan@butundunya.com.tr