ARAŞTIRMA PROJESİ İŞİN ADI İTFAİYE İSTASYONLARI YERLEŞİM PROJESİ. Proje Yüklenicisi: DOĞUŞ ÜNİVERSİTESİ. Üniversitesi

ARAŞTIRMA PROJESİ İŞİN ADI İTFAİYE İSTASYONLARI YERLEŞİM PROJESİ Proje Yüklenicisi: DOĞUŞ ÜNİVERSİTESİ. Üniversitesi MÜHENDİSLİK Fakültesi 2009-İstanbul. Bu araştırma projesi Projem İstanbul kapsamında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlatılmıştır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve araştırmacının yazılı izni olmadan çoğaltılamaz ve kopyalanamaz. 1

İÇİNDEKİLER TABLOLAR...6 1. TESİS TASARIMI... 10 1.1 Tesis Düzenleme İlkeleri... 11 1.1.1. Tesis Düzenlemede Adımlar... 12 1.1.2. Tesis Düzeni Sorunlarının Çıktığı Aşamalar... 12 2. YAZIN TARAMASI... 14 3. TESİSLERDE KİŞİSEL KULLANIM ALANLARININ TASARLANMASI VE STANDARTLARI... 17 3.1. Park Alanı Tasarımı... 17 3.2. Tuvalet ve Duşlar... 18 3. 3. Yemekhane Hizmetleri... 19 3.4. Sağlık Hizmetleri... 20 3. 5. Koridor Alan Gereksinimleri... 21 4. TESİS TASARIMINDA ERGONOMİK KRİTERLER... 22 4.1. Çevre Faktörlerinin İş Yaşamına Etkisi... 24 4.1.1. Aydınlatma:... 24 4.1.2. Gürültü... 25 5. SİSTEMATİK YERLEŞİM PLANLAMA... 27 6. İTFAİYE İSTASYONU TESİS PLANLAMA VE TASARIMI... 35 6.1. Tesis Tasarımında Dikkat Edilecek Olan Hususlar... 37 6.1.1. Bina Kalitesini Yükseltme... 37 6.1.2. Güvenliliği Sürdürmek ve Güvenli Çevre... 37 6.1.3. Esnekliği Sağlamak... 38 7. İSTANBUL İTFAİYE TEŞKİLATI MEVCUT DURUM ANALİZİ... 41 7.1 İBB İtfaiye Teşkilatı Pesoneli İle Yapılan Görüşmelerden Elde Edilen İstek ve Öneriler... 46 7.2. İstanbul İtfaiye İstasyon Yerleşim Planı için Öneriler... 47 2

8. SİSTEMATİK YERLEŞİM PLANLAMASI İLE İTFAİYE İSTASYONLARI YERLEŞİM ÖNERİLERİNİN OLUŞTURULMASI... 50 8.1. İlişki Şemasının (Relationship Chart) Çizimi... 50 8.2. Alan gereksinimlerinin belirlenmesi... 54 8.3. İlişki Diyagramı Metodu ile Ana Yerleşim Planı... 58 8.4. Detaylı Yerleşim Planının (Floor Layout) çizilmesi... 59 8.5. İtfaiye İstasyonları Garaj Planları... 61 8.6. İtfaiye İstasyonu Dış Mekan Tasarımı... 67 9. İBİTEM TANITIMI... 83 10. KOCASİNAN EĞİTİM BİNASI... 85 11. İBİTEM İHTİYAÇLARI... 90 12. YURTDIŞI EĞİTİM MERKEZİ ÖRNEKLERİ... 95 12.1 Colorado Eğitim Merkezi... 95 12.2 Japonya Tachikawa İtfaiye Eğitim Merkezinden Alınan Örnek Alan Resimleri... 99 12.3 Kobe İtfaiye Eğitim Merkezinden Alınan Örnek Resimler... 101 12.4 Shelby County İtfaiye Eğitim Merkezi... 102 12.5 Washington Hall UK İtfaiye Eğitim Merkezi... 104 12.6 Olympia İtfaiye Eğitim Merkezi... 107 13 İNCELENEN ÖRNEKLERDEN YOLA ÇIKILARAK İHTİYAÇ LİSTESİNE EKLER... 108 14 İNCELENEN EĞİTİM MERKEZLERİNDE BULUNAN ORTAK ÖZELLİKLER... 109 15 İLİŞKİ MATRİSİNİN ÇIKARILMASI... 110 16 İTFAİYE EĞİTİM MERKEZİ TESİS YERLEŞİMİ... 112 16.2 Eğitim Merkezi Ana Binası... 113 16.3 Yaşam Merkezi... 113 16.4 Çok Amaçlı Bina... 114 16.5 Açık Alan... 114 17 YAPILAN TESİS PLANLAMASININ ALTINŞEHİR ARAZİSİNE UYGULANMASI ÖNERİLERİ... 115 SONUÇ... 117 3

18. İSTANBUL İTFAİYESİ AMBAR YERLEŞİMİ... 139 19. YAZIN TARAMASI... 140 20. DEPOLAMA FONKSİYONU... 141 20.1 Depolamanın Amaçları... 142 20.2 Depo İşlemleri... 143 20.3 Depolamada Kullanılan Araçlar... 144 20.3.1 Paletler... 144 20.3.2 Taşıma Araçları... 145 20.3.2.1 Forklift... 147 20.4 Depo Organizasyonu... 148 20.5 Depo Tasarımı... 148 20.6 Depoların Sınıflandırılması... 150 20.7 Parça (Birim) Mal Depoları... 150 20.8 Yığın Mal Depoları... 151 20.9 Depolama (Raf) Sistemleri... 151 20.9.1 Konsol Kollu Raf Sistemleri... 151 20.9.2 Sırt Sırta Raf Sistemleri... 152 20.9.3 Hafif Tip Raf Sistemleri... 152 20.9.4 Hortum Rafları... 154 20.9.5 Avandanlık Kutular (Çekmece)... 154 21 ERGONOMİK YAPI ve GÜVENLİK... 156 21.1 Aydınlatma... 156 21.2 Zemin... 156 21.3 Kapılar... 157 21.4 Yangın Güvenliği... 157 21.5 Uyarı ve Önlem Sistemleri... 159 21.6 Ergonomik İşyeri ve Mobilya Tasarımı... 159 4

22 İTFAİYE AMBARI YERLEŞİM ÖNERİSİ... 160 22.1 Mevcut Durum Analizi... 160 22.2 Metodoloji... 160 22.2.1 Veri Toplama... 161 22.2.2 Veri Analizi... 163 22.2.3 Depo Planı Uygulamaları... 164 22.3 Güvenlik Önerileri... 167 SONUÇ... 169 EKLER... 172 5

TABLOLAR Tablo 1. Değerlendirme ölçeği... 15 Tablo 2. Park Boyutları (Tompkins vd., 1996)... 17 Tablo 3. Çalışan Sayısına Göre WC, Lavabo Gereksinimleri... 19 Tablo 4. Servis Edilen Yemek Sayısına Göre Alan Gereksinimi... 19 Tablo 5. Türk sanayi işçilerinin antropometrik ölçüleri (Özok, 1981)... 23 Tablo 6. İdeal klimatik ortam için, çeşitli işlerde önerilen minimum, optimum ve maksimum klima değerleri (Babalık, 2005)... 24 Tablo 7. Önerilen aydınlatma şiddeti değerleri (Babalık, 2005)... 25 Tablo 8. Gürültülü ortamlarda işçiyi koruma önlemleri (Babalık, 2005)... 26 Tablo 9. İlişki şemasında kullanılan simgeler ve anlamları... 30 Tablo 10. Seçeneklerin Değerlendirilmesi... 34 Tablo 11. İstasyon tiplerine göre personel sayıları... 43 Tablo 12.İstasyon tiplerine göre araç listesi... 44 Tablo 13. Mevcut araç listesi... 45 Tablo 14.A tipi İtfaiye istasyonu ihtiyaç planı... 50 Tablo 15. İlişki yakınlık derece ve değerleri... 51 Tablo 16. Kodalar ve açıklamaları... 52 Tablo 17. A tipi İtfaiye İstasyonu İlişki Şeması... 53 Tablo 18. Mekan gereksinim listesi... 55 Tablo 19. İlişki Diyagramı tablosu... 58 Tablo 20. Garaj Özellikleri (UFC)... 62 Tablo 21. Dönüşüm tablosu... 69 Tablo 22 İlişki Matrisi Yakınlık Diyagramı... 111 6

ŞEKİL LİSTESİ Şekil 1. Sağlık Odası (Tompkins vd., 1996)... 21 Şekil 2. Ayakta vücut ölçüleri... 22 Şekil 3. Oturur durumda vücut ölçüleri... 23 Şekil 4. Sistematik İşyeri Düzeni Planlaması Yordamı... 28 Şekil 5. Örnek bir ilişki şeması... 29 Şekil 6. Eylem İlişki Diyagramı... 31 Şekil 7. Yerleşim Planının Çizilmesi... 32 Şekil 8. Örnek sosyal alanlar... 38 Şekil 9.İşyeri tasarımında hareketliliğin sağlanmasına örnekler... 39 Şekil 10.Örnek toplantı salonları... 40 Şekil 11. Gastonia'daki geleneksel istasyon tipi... 60 Şekil 12. Hilton Head Adası İstasyonu... 61 Şekil 13. Richmond İstasyonu... 61 Şekil 14. Stewart Cooper Newell Architects ait Fire and EMS Facility Design Handbook dan alınma bir Garaj tasarımı... 62 Şekil 15. İBB tarafından her istasyon tipi için bahçe düzenlemesi içinde yer alması belirlenen fonksiyonlar... 68 Şekil 16. A ve B tipi istasyonlar için otopark planı... 70 Şekil 17 Bodrum Kat Planı... 86 Şekil 18 Birinci Kat Planı... 87 Şekil 19 İkinci Kat Planı... 88 Şekil 20 Üçüncü Kat Planı... 89 Şekil 21 Dördüncü Kat Planı... 90 Şekil 22 Colorado Eğitim Merkezi... 96 Şekil 23 Colorado İtfaiye Eğitim Merkezi Farklı Binalar... 97 Şekil 24 Colorado İtfaiye Eğitim Merkezi Yönetim Binası Kat Planı... 98 Şekil 25 Çok Amaçlı Bina... 99 7

Şekil 26 Sarnıç... 99 Şekil 27 Trafik Kaza Çalışma Alanı... 99 Şekil 28 Kanallar... 100 Şekil 29 Tatbikat Kulesi... 100 Şekil 30 Simülasyon Odası... 100 Şekil 31 Çocuk Oyun Alanı... 101 Şekil 32 Tırmanma Kulesi... 101 Şekil 33 Raylı Sistem Enkaz Alanı... 102 Şekil 34 Soyunma Odası... 102 Şekil 35 SHELBY COUNTY Yangın ve Tatbikat Eğitim Kompleksi... 103 Şekil 36 Yangın Odası... 104 Şekil 37 Washington Hall UK Eğitim Merkezi Tesis Planı... 105 Şekil 38 Altınşehir Arazi Planı... 115 Şekil 39 Çesitli palet tipleri: a) çift yüzlü, b) koruma çubuklu, c) dört yollu... 145 Şekil 40 Forklift (Salcan, 2007a)... 147 Şekil 41 Hortum Rafları... 154 Şekil 42 Avadanlık Kutular ve Raflar... 155 Şekil 43 Mevcut Depodan Görüntüler... 160 Şekil 44 Minimum ve Kabul Edile Raf Ebaları... 166 8

GİRİŞ Bu rapor İstanbul Büyük Şehir Belediyesi nin (İBB) 2007 yılında İstanbul İtfaiye İstasyonlarının tasarımı ve standardizasyonu konusundaki proje teklifi doğrultusunda Doğuş Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü tarafından hazırlanmıştır. İtfaiye istasyonlarının tesis tasarımının yeniden düzenlenmesi ve standart hale getirilmesi projesinde ana hedef itfaiye personelinin moral ve konforunun en etkin şekilde sağlanmasının yanı sıra itfaiyecilerin en çabuk şekilde araçlarına ulaşmalarını sağlayacak bir yerleşke tasarlamaktır. Endüstriyel yerleşkelerde tesis tasarımı yapılırken birimler arası taşınan malzemenenin yoğunluğuna ve mesafeye yönelik çalışmalar yapılırken hizmet yerleşkelerinde kriterler değişir ve amaç bilginin ve/veya personelin kesintiye uğramadan dolaşımını sağlamaya yönelir. Özellikle yangınlara en geç beş dakika içinde müdahale etmek gibi bir hedefi olan itfaiye teşkilatı söz konusu olduğunda yerleşke içindeki birimlerin (departmanların) birbirleri ile olan ilişkileri ayrı bir önem kazanmaktadır. Tüm bu ilişki ağını ve gereksinim duyulan departmanları belirleyebilmek amacıyla İstanbul un çeşitli semtlerinde (Başak Şehir, Ümraniye, Vernikçiler (Tuzla), Şile, Çatalca) itfaiye istasyonları tarafımızdan ziyaret edilmiş ve gözlemler yapılmıştır. Bu raporda önerilen itfaiye istasyonu iç tasarım planı gerek İBB Araştırma Planlama Koordinasyon (APK) biriminin uzmanlarıyla yapılan görüşmeler gerekse itfaiye teşkilatı yetkililerinden aldığımız bilgiler ışığında hazırlanmıştır. 9

1. TESİS TASARIMI Tesis tasarımı ürün ya da servis üretiminde kullanılan işgücü, malzeme, makine ve teçhizat gibi fiziksel kaynakların istenilen kapasite, kalite, maliyet ve ergonomik koşulları sağlayarak en verimli bir şekilde üretimin yapılacağı alan üzerine yerleştirilmesidir. Tesis tasarımı, envanter kontrolü, malzeme elleçleme, çizelgeleme, yönlendirme (routing), sevk etme/nakliye (dispatching) gibi bir çok faktörü üretim amaçlarını karşılayacak şekilde entegre eden bir yaklaşımdır. Ana amacı üretimde kullanılan canlı ve cansız kaynakların değer katmayan hareketini en aza indirgemektir. Tesis tasarımını etkileyen faktörler: Ürünün büyüklüğü ve ağırlığı Verilen hizmetin özellikleri Eğer yeni bir bina yapılacaksa, bu binanın maliyeti Ürünlerdeki çeşitlilik Ürünlerin özellikleri İmalat yöntem ve teknolojileri Personel ve bilginin hareketi olarak sayılabilir. İyi bir tesis yerleşiminin birçok avantajı söz konusudur. Temel avantajları aşağıdaki şekilde listelenebilir: İnsan ve malzeme akışını kolaylaştırır Malzeme elleçleme maliyetlerini düşürür Çalışana riskleri azaltır İş gücünü verimli kullanır Moral ve motivasyonu arttırır Elde olan alanın etkin ve verimli kullanılmasını gerçekler Esneklik sağlar Yönetim ve gözetlemeyi kolaylaştırır Eşgüdüm ve iletişimi kolaylaştırır. 10

Tesis yerleşimi konusunda literatürde dört tipten bahsedilebilir: Sabit (statik) pozisyon Ürün (düz çizgi) yerleşimi Süreç (işlevsel) yerleşimi Grup teknoloji yerleşimi Her bir yerleşim tipinin kendine has özellikleri olduğu açıktır. Örneğin süreç yerleşiminde benzer nitelikteki işlemlerin hepsi bir araya toplanmıştır ve esnek bir yerleşim sözkonusudur. Öte yandan ürün yerleşiminde çok sayıda ürünün verimli bir şekilde üretilmesi sözkonusuyken sürece göre yerleşime göre göreli olarak daha katı bir düzenleme vardır. 1.1 Tesis Düzenleme İlkeleri Yukarıda sayılan amaçlardan hareketle iş yeri düzenlemenin ilkeleri aşağıdaki gibi oluşturulabilir. Bütünsel Entegrasyon ilkesi: Tesis düzenleme, tüm olanakların bir araya getirilerek büyük bir birim meydana getirmektir. Bir anlamı da tüm tesislerden tek bir makine oluşturmaktır. En küçük hareket ilkesi: Tüm diğer faktörler eşdeğer olduğunda, malzemeyi işlemler arasında en az hareket ettiren yerleşim en iyi olandır. Akış ilkesi: Tüm diğer faktörler eşdeğer olduğunda, iş alanını her bir işlem veya süreç için işin akış sırası yönünde düzenleyen yerleşim en iyisidir. Bu en küçük hareket ilkesinin tamamlayıcısıdır. İşlerin bitişe doğru ilerlemesini ve iş akışlarında geri dönmelerin ve kesişimler olmaması gerekliliğini vurgular. Üç boyutluluk ilkesi: Ekonomiklik, hem yatay hem de düşey alanın her ikisinin de etkin bir biçimde kullanılabilmesi ile sağlanmaktadır. Temelde iş yeri düzenleme mekana biçim verilmesidir. Yani işgücü, malzeme, makine ve destek faaliyetleri tarafından doldurulan değişik boşlukların düzenlenmesidir. İnsanın, malzemenin veya makinenin hareketi, üç yönden herhangi birine doğru olabilir. İş doyumu ve iş güvenliği ilkesi: Tüm diğer faktörler eşdeğer olduğunda; işi, işgücü için doyumlu ve güvenli yapan yerleşim en iyisidir. 11

Esneklik ilkesi: Tüm diğer faktörler eşdeğer olduğunda, en küçük maliyetle ve en az sakınca ile ayarlanıp, düzenlenebilen yerleşim en iyisidir (Erkut, 1983). 1.1.1. Tesis Düzenlemede Adımlar Tesis düzenleme sürecinde izlenmesi gereken adımlar aşağıdaki gibi özetlenebilir: Ürün, üretim hacmi, kalite, donanım, üretim tipi, binalar ve malzeme taşıması ile ilgili gerekli bilgilerin toplanması; Gerekli işçi sayısı, tasarlanması gerekli toplam iş istasyonu, kullanılacak her donanım cinsi, ölçüsü ve miktarı, hammadde, yarı ürün ve ürün envanterleri için gerekli stok alanları ile ilgili temel bilginin analizi ve koordinasyonu; Malzemenin veya insan ve bilginin süreç sırasındaki akışının belirlenmesi İş istasyonlarının belirlenmesi Kısım kısım hazırlanan tasarının, genel iş yeri düzeni tasarısında birleştirilmesi ve bir bütün olarak eldeki binalara yerleştirilmesi Malzeme taşıma sistemlerinin kurulması 1.1.2. Tesis Düzeni Sorunlarının Çıktığı Aşamalar İşyeri düzeni ile ilgili sorunlar değişik zamanlarda ortaya çıksa da genel olarak sorunların çıktığı aşamalar aşağıdaki gibi listelenebilir: Ürün projesi değişiklikleri Yeni ürün üretimi Var olan ürünlerden birinin veya birkaçının üretimine son verilmesi Talep hacmindeki değişiklik Tesisin eskimiş veya modası geçmiş olması İş kazalarının artması Kötü çalışma ortamı ve moral sorunları Pazar yeri ve yoğunluğunda değişiklik 12

Maliyet giderlerini düşürme çabası Yetersiz işlemler (örneğin yüksek maliyetler) Çevresel veya diğer yasal zorunluluklarda değişiklikler (Erkut,1997) 13

2. YAZIN TARAMASI Tesis tasarımı, yapıların (binalar, gaz, su gibi altyapı vb.), yerleşimin (ekipman, makinalar, mefruşatlar vb.), ve taşıma sistemlerinin (Malzeme, personel, ekipman ve bilgi için) şirket amaçları doğrultusunda nasıl en iyi şekilde kullanılacağını inceler. Bu süreç genellikle aşağıdaki adımları içerir: Tesisin amacının tanımlanması Bu amacın gerçekleştirilmesi için temel ve destekleyici faaliyetlerin belirlenmesi Faaliyetler arası ilişkilerin belirlenmesi Tüm faaliyetler için yer gereksinimlerinin belirlenmesi Alternatif tesis planlarının yaratılması Alternatif planların değerlendirilmesi Bir tesis planının seçilmesi Tesis planının uygulamaya konması Tesis tasarımı konusu, yazında genellikle üretim tesisleri için ele alınmış bir konudur. Hizmet binaları üzerine yapılmış çalışmalara az rastlanmaktadır. Ueda vd. (2002) yaptığı çalışmada, yine bir üretim tesisi için Biyolojik İmalat Sistemlerini kullanarak tesis tasarımına yeni bir yaklaşım getirmişlerdir. Öz örgütleme yöntemi yarı iletken ürün üretimi tesis tasarımına uygulanmıştır. Öz örgütleme, üretimin, makinaların kapasiteleri-yetenekleri ile ürünlerin gerekliliklerinin eşleşmesi ile yürümesi demektir. Amaç, ürünlerin toplam dolaşma mesafelerini (accumulated traveling distance) ve dönüş sürelerini (turn around time-tat) enazlamaktır. Bu yaklaşım hizmet üreten tesisler için de uyarlanabilir. Ueda vd. nin çalışmasında her makine, ürünleri almak için, girdi noktası merkezli bir çekim alanı meydana getirir. Diğer taraftan, AGV lerin çekim güçlerini algılar ve onlara doğru hareket eder. Makinelerin yerleri değiştikçe tasarım değişir. İş bittikten sonra, ürünler makinenin çıktı noktasına konur. Şimdi, makine, biten ürünleri alması için boş AGV leri çekmek için bir çekim alanı oluşturur. Makineler çarpışmayı önlemek ve çevrelerinde boş alan bırakmak için de itme alanı oluştururlar. AGV de bir ürün varken, bir çekim alanı algılar ve ürünün gerekliliklerine uyarsa, AGV, o makineye doğru hareket eder. Eğer boşsa, bitmiş ürünü olan makinelerden çekim alır ve oraya yönelir. Sevkiyat noktaları 14

ürün göndermek istediklerinde, boş AGV leri, ürün toplamak istediklerinde, bitmiş ürün taşıyan AGV leri çekerler (Ueda vd., 2002). Bu hareketler bir simülasyon programı yardımı ile izlenir ve mesafe-süre hesapları yapılır, optimal olduğu noktada durulur. Bu tür bir çalışma AGV ler yerine personelin, makineler yerine hizmet noktalarının düşünülmesi ile rahatlıkla bir hizmet birimine uygulanabilir. Ancak bu tür bir çalışmanın yapılmasında çekim alanı ile ilgili sayısallaştırmanın yapılmasında optimalliğin yakalanmasının çok zor olması, yöntemin zayıf yönünü oluşturmaktadır. Yang ve Kuo, (2003) tesis tasarımı problemine hiyerarşik bir Analitik Hiyerarşi Süreci/ veri Zarflama Analizi (AHS/VZA) yaklaşımı sunmaktadır. Tasarım alternatifleri belirlendikten sonra her bir KB nin (karar birimlerinin yani alternatiflerin) niceliksel çıktıları bulunmuştur. Niteliksel çıktılar AHP yardımıyla değerlendirilmiştir. VZA ile bu alternatifler tüm çıktılar üzerinden değerlendirilmiştir. Niteliksel verilerin değerlendirilmesi için AHP, yerleşim alternatiflerinin birbirlerine göre göreli önemlerini belirlemek amacıyla yapılır. AHP nin adımları 1. ölçütler ve alternatiflere dayalı hiyerarşinin oluşturulması 2. karar vericilerin ikili değerlendirmeleri yapması 3. özvektör ile ölçütlerin göreli önemlerinin belirlenmesi, ardından alternatiflerin ölçütlere göre göreli önemlerinin belirlenmesi 4. önceliklerin sentezlenerek alternatiflerin göreli önemlerinin hesaplanması (göreli önemi en yüksek olan en iyi alternatiftir) olarak sıralanabilir. Değerlendirme için Saaty nin 1-9 ölçeği kullanılabilir. Tablo 1. Değerlendirme ölçeği Önem Seviyesi Tanım 1 Eşit önemdedirler 3 Birinin diğerine göre orta seviyede daha önemli olması 5 Birinin diğerine göre kuvvetli derecede önemli olması 7 Birinin diğerine göre çok kuvvetli derecede önemli olması 9 Birinin diğerine göre aşırı derecede önemli olması 2,4,6,8 Ara değerler Performans ölçütleri kurumla yapılan görüşmeler sonrasında elde edilmelidir. Ancak en çok kullanılan ölçütler: akış mesafesi, bitişiklik puanı, esneklik, erişilebilirlik şeklindedir. 15

Belirlenen ölçütlere göre elde edilen sayısal veriler Veri Zarflama Analizi ile değerlendirilir ve alternatiflerin etkinlikleri bulunur (Yang ve Kuo, 2003). İtfaiye istasyonları için özellikle önemli olan ölçütler ve açıklamaları aşağıda listelenmiştir (www.wbdg.org): Esnekliği Sağlamak Yangın söndürme teknolojilerinin geliştirilmesi, itfaiye istasyonunun geliştirmesini gerektirir. Bu yüzden esneklik önemli ölçütlerden biridir. Tasarım sırasında ikametle ilgili alanın ve aparat bölümünün olası büyümesi için planlanması; ürün, sistem entegrasyonunun tahsisi sağlaması ve değişen çalışma koşullarına göre tasarımın sağlanması zorunludur Bina Kalitesini Yükseltme İtfaiye istasyonunda günde 24 saat, haftada 7 gün, personeller tarafından 24 saat vardiyalı şekilde devamlı çalışılmaktadır. Bu yüzden, itfaiyeciler için rahat çevrede yaşamayı sağlamak çok önemlidir. Bu bağlamda istasyonda, Bol doğal ışık sağlanmalı, Eğer bütçe izin veriyorsa bireysel yatak odaları bulunmalı, Eğlence ve dinlenme alanları bulunmalı (örneğin oyun odası) ve Gürültülü alanlar sakin odalardan ayırılmalıdır (örneğin televizyon odası) 16

3. TESİSLERDE KİŞİSEL KULLANIM ALANLARININ TASARLANMASI VE STANDARTLARI 3.1. Park Alanı Tasarımı Park alanı, araçların türüne, park etme açısına ve bırakılması istenen boş alana göre değişir. Park alanının büyüklüğüne karar verirken göz önünde bulundurulması gereken etkenler aşağıdaki gibi sıralanabilir (Tompkins vd. 1996): 1. Araçların boyutları (eğer kesin bilgiler elde edilememişse, % 33 oranında küçük araçların park edildiği düşünülebilir) 2. Alan genişledikçe, aracı park etmek için harcanan zaman kısalır 3. Açılı yapılanma hızlı hareket sağlar ve daha az alana ihtiyaç duyulur. 4. Park etme açısı artıkça, koridor için ayrılması geren alan artar. Park alanı, bir vardiyada çalışanların özel araçları için tasarlandığı için, park etme zamanından çok, alan konusu daha önemli olmaktadır. Küçük otomobiller için, 2,29 m park yeri genişliği ve standart boyutlu otomobiller için 2,6 m genişliğe ihtiyaç vardır. Tablo 2 de, araçlar 3 gruba ayrılmıştır (G1-küçük otomobiller, G2- standart otomobiller, G3 büyük otomobiller). Her bir grup için, park yeri genişlikleri ve dört tür konfigürasyon (W1- iki duvar arası, W2 tek tarafı duvar, W3 iki tarafı açık, W4 karşılıklı iki sıra halinde) verilmiştir. Her bir konfigürasyon içinse, 10 park açısı θ ve W boyutu verilmiştir (Tompkins vd., 1996). Park alanının planlanmasında, park alanından binaya yürüyüş mesafesinin 150 metreden fazla olmamalıdır (Tompkins vd., 1996). Tablo 2. Park Boyutları (Tompkins vd., 1996) 17

PARK ETME AÇISI θ SW W 45 50 55 60 65 70 75 80 85 90 Grup 1: küçük otomobiller 2,4 1 7,8 8,0 8,2 8,8 9,6 10,2 10,9 11,5 12,0 12,6 2 12,0 12,6 12,9 13,7 14,5 15,2 15,8 16,3 16,5 17,2 3 11,7 12,1 12,5 13,3 14,1 14,9 15,3 15,9 16,7 17,2 4 11,0 11,5 12,0 12,9 13,8 14,6 15,3 16,0 16,7 17,2 Grup 2: standart otomobiller 2,6 1 9,6 9,6 10,3 10,9 11,6 12,3 13,1 13,7 13,8 14,4 2 14,7 15,6 15,9 16,8 17,5 18,1 18,6 19,1 19,5 19,8 3 14,3 14,8 15,5 16,2 17,0 17,7 18,4 18,9 19,4 19,8 4 13,6 13,8 14,7 15,5 16,4 17,1 18,0 18,8 19,3 19,8 2,7 1 9,6 9,9 10,2 10,6 11,3 11,9 12,6 13,3 13,9 14,4 2 14,8 15,3 16,0 16,7 17,1 18,0 18,3 19,0 19,5 19,8 3 13,9 14,4 15,4 15,9 16,8 17,6 18,3 18,9 19,4 19,8 4 13,4 14,0 14,7 15,5 16,2 17,1 17,9 18,6 19,3 19,8 2,9 1 9,6 9,8 10,2 10,5 10,8 11,4 12,5 13,1 13,8 14,4 2 14,8 15,2 15,3 16,1 16,6 17,4 18,2 18,8 19,4 19,5 3 14,1 14,5 14,7 15,5 15,9 17,1 17,9 18,6 19,3 19,5 4 13,4 13,5 14,3 14,7 15,8 16,8 17,7 18,5 18,9 19,5 Grup 3: büyük otomobiller 2,7 1 9,8 9,9 10,2 10,5 11,5 12,0 13,1 13,7 14,1 14,4 2 15,1 15,4 16,0 16,6 17,4 18,1 18,9 19,3 19,7 19,8 3 14,4 14,7 15,7 16,1 16,9 17,8 18,3 19,2 19,6 19,8 4 13,7 13,8 14,7 15,5 16,5 17,4 18,3 19,0 19,2 19,8 2,9 1 9,7 9,8 9,9 10,2 11,2 11,7 12,8 13,5 14,0 14,4 2 14,7 15,0 15,7 16,2 17,0 17,8 18,6 19,0 19,4 19,8 3 14,3 14,7 15,1 15,7 16,5 17,5 18,0 18,6 19,4 19,8 4 13,6 14,0 14,6 15,2 16,1 17,1 17,7 15,7 19,2 19,8 3,0 1 9,7 9,8 9,9 10,2 11,2 11,7 12,8 13,5 14,0 14,4 2 14,7 15,0 15,7 16,2 17,0 17,8 18,6 19,0 19,4 19,8 3 17,3 14,7 15,1 15,7 16,5 17,5 18,0 12,6 19,4 19,8 4 13,6 14,0 14,6 15,2 16,1 17,1 17,7 18,7 19,2 19,8 3.2. Tuvalet ve Duşlar Her çalışma noktasından 60 metrelik erişim içerisinde bir tuvalet bulunmalıdır. Bay ve bayanlar için ayrı tuvaletler muhakkak bulunmalıdır ve engelli insanlar için giriş katta muhakkak yer alması gerekir. Çalışan sayısına göre gerekli minimum tuvalet sayısı tabloda verilmiştir. Her tuvalet için 1,395 metrekare ve pisuar için 0,558 metrekare alan ayrılmalıdır. Her üç tuvalet için en az bir lavabo bulundurulmalıdır ve her bir lavabo için 0,558 metrekare alan gereklidir. Dış kapı tuvaletlerin içi gözükmeyecek şekilde konumlandırılmalıdır (Tompkins vd., 1996). 18

Tablo 3. Çalışan Sayısına Göre WC, Lavabo Gereksinimleri WC Çalışan Sayısı Lavabo Çalışan Sayısı 1 1-15 1 1-15 2 16-35 2 21-40 3 36-55 3 41-60 4 56-80 4 61-80 5 81-110 5 81-100 6 111-150 6 101-125 7 151-190 7 126-150 8 151-175 190'ın üstündeki her 40 kişi için bir WC 175'ın üstündeki her 30 kişi için bir lavabo 3. 3. Yemekhane Hizmetleri Yemek yiyen çalışan sayısı, yemeğe ayrılan zaman, bir gün içinde sunulan yemek miktarı ve çeşidi yemekhane planlamasını etkileyen unsurlardır. Yemek dışarıda yenebilir, tesiste yenebilir, tesiste pişirilebilir veya dışarıdan getirtilip sadece servis yapılabilir. İlk durum hariç, diğerlerinde alan planlaması söz konusudur. Yemek yemek için yemekhanede bulunan her bir kişi için ortalama 1,49-1,67 metrekare alan gereklidir (Tompkins vd., 1996). 200 kişiden fazla çalışan bulunduran firmalarda yemeklerin tesiste yenmesi tercih edilmektedir. Bu durumda yemeklerin tesiste pişirilmesindense, dışarıdan getirtilip, tesiste ısıtılarak servis edilmesi, firma açısından yürütülmesi daha kolay olan bir operasyon olması açısından avantajlıdır. 400 kişiden az çalışanı olan firmalarda bu durum tercih edilmektedir. Tipik bir servis hattı, 28 metrekaredir ve dakikada 7 kişiye servis yapılabilir. 400 kişiden fazla çalışan bulunduran tesislerde, yemeklerin tesiste pişirilmesi ekonomik olarak uygundur ve tam bir mutfak gerektirir. Tam bir mutfak için gerekli olan alan gereksinimi aşağıdaki gibidir (Tompkins vd., 1996): Tablo 4. Servis Edilen Yemek Sayısına Göre Alan Gereksinimi Servis Edilen Yemek Sayısı Alan Gereksinimi (m2) 100-200 46,5-93 200-400 74-148 400-800 130-260 800-1300 223-363 1300-2000 302-465 2000-3000 372-558 3000-5000 512-860 19

Yemek hizmetleriyle ilgili yerleşimde aşağıdaki hususlar dikkate alınmalıdır (Tompkins vd., 1996): Çalışanlara 300 metreden az yürüme mesafesinde olmalıdır Merkezi bir noktada yer almalıdır Yemeğin dağıtımı ve tepsilerin toplanmasına izin verecek şekilde düzenlenmelidir. Yemek yerken, dış mekan manzarası sağlanmalıdır. Kötü kokuları önleyecek ve ferahlığı sağlayacak uygun havalandırma sağlanmalıdır. 3.4. Sağlık Hizmetleri Tesislerin sağlık hizmet gereksinimlerini tahmin etmek oldukça güç bir konudur. Çalışılan tesisin özellikleri, çalışma gereklilikleri, tehlike riskleri göz önünde bulundurularak, aşağıdaki hizmet türleri uygulanabilir (Tompkins vd. 1996): İşe alım öncesi tarama İlk yardım tedavisi Majör medikal tedavi Diş tedavi Hastalık tedavisi En azından, ilk yardım malzemeleri, bir yatak ve iki sandalye içeren bir ilk yardım odasının bulunması gerekir ve en az 9,3 metrekare alana sahip olmalıdır. Eğer bir hemşire bulundurulursa, 2 yatak olmalı ve alanın en az 23 metrekare olması gerekmektedir. Bekleme odasının da 7 metrekare olması uygundur. Her bir ek hemşire için, ilk yardım odasına 23 metrekare ve bekleme odasına 7 metrekare eklenmelidir. Aşağıdaki şekil, tipik bir ilk yardım alanını göstermektedir. Eğer bir doktor alınacaksa, verilecek hizmetlere göre bir alan planlaması yapılmalıdır. İşlem odası ile ilk yardım odası bitişik olmalı ve tehlikeden uzak bir alanda olmalıdır. Tuvaleti muhakkak olmalıdır veya tuvalete çok yakın olmalıdır, ayrıca soyunma odalarına yakın olarak da tasarlanabilir (Tompkins vd. 1996). 20

15210,53 8625,72 Şekil 1. Sağlık Odası (Tompkins vd., 1996) 3. 5. Koridor Alan Gereksinimleri Çok dar koridorlar, güvenlik açısından problem oluşturabileceği ve hasarlara yol açabileceği, diğer taraftan çok geniş koridorların da alan ziyanına yol açabileceği ikilemi doğru koridor alanı genişlikleri planlama gereksinimini doğurur. Eğer koridora açılan kapılar yoksa ve sadece personelin geçmesi gerekiyorsa, 1,52 metre genişlik, koridora tek taraflı açılan kapı varsa 1,82 m, ve iki taraflı açılan kapı varsa 2,43 metre genişlik uygundur (Tompkins vd., 1996). 21

4. TESİS TASARIMINDA ERGONOMİK KRİTERLER Ergonominin başlıca amacı insan makine sisteminin maksimum verimle çalışmasını sağlarken, diğer yandan insanın en rahat, en uygun çevre koşullarında çalışması için gerekli bilimsel verileri ortaya koymayı amaç edinir. Çalışma yerlerinin kişilerin, anatomik, fizyolojik ve psikolojik özeliklerine göre düzenlenerek, çalışma yerlerinin insana uyumunun sağlanması ve bunun tersi insanın da işe uyumlu hale gelmesidir (Erensal, 2008). Çalışan insanların fiziksel rahatlıkları ve beden yeteneklerinin en üst düzeyde kullanabilmeleri; kullandıkları malzemelerin, çalışma yüzeyleri ve hacimlerinin kendi boyutları ile uygun olmasına bağlıdır. İşle ilgili fiziksel stresin en önemli nedeni, çalışanın boyutları ile çalışma yeri boyutlarının uyumsuzluğudur. İşin insana uyumunun temel dayanağı beden ölçüleridir. Antropoloji, vücut biçimleri ve büyüklüğü ile ilgilenen anatomi dalıdır. Kim için tasarım yapıldığına karar verilmesini sağlayan temel veri ve bilgiyi sağlar. Yunanca Antropos (insan), ve Metrikos(ölçü ) kelimelerinden gelmektedir ve isim babası Belçikalı Matematikçi Adolphe Quetelet 1870 de ilk kitabını yayınlamıştır (Erensal, 2008). Ayakta ve oturarak çalışan insanların antropometrik özelliklerine bağlı olarak, hareket ve uzanma mesafelerini aşağıdaki şekil göstermektedir. Şekil 2. Ayakta vücut ölçüleri ( 1.ayakta uzanma yüksekliği 2.Kaba et yüksekliği 3.Ayakta omuz yüksekliği 4.ayakta göz yüksekliği 5.Boy) 22

Şekil 3. Oturur durumda vücut ölçüleri (10.Oturur durumda omuz yüksekliği 13.Oturur durumda erişim mesafesi 14.Dirsek parmak ucu mesafesi 18.Diz yüksekliği) Tablo 5. Türk sanayi işçilerinin antropometrik ölçüleri (Özok, 1981) Ölçüm yeri Ortalama (cm) S.Sapma (cm) Mak (cm) Min (cm) Boy 166,08 6,37 189,2 143,6 Ayakta göz yüksekliği 157,22 6,23 178,2 135,2 Ayakta omuz yüksekliği 135,26 5,79 157,5 117,5 Ayakta yukarı uzanma mesafesi 212,2 8,62 242 187 Kaba et yüksekliği 75,13 4,61 88,5 60 Oturur durumda yukarı uzanma mesafesi 126,95 5,96 175,5 95,1 Oturma yüksekliği 88,75 3,52 99,6 76,3 Oturur durumda göz yüksekliği 77,56 3,68 87,7 59,1 Oturur durumda omuz yüksekliği 59,37 3,06 83,1 49,1 Dirsek parmak ucu mesafesi 46,21 2,19 55,8 37,8 Diz yüksekliği 50,3 2,52 58 40,7 23

4.1. Çevre Faktörlerinin İş Yaşamına Etkisi İster bedensel, ister zihinsel her türlü çalışmada iş görenin performansı bir taraftan yaş, cinsiyet, sağlık durumu, işe alışkanlık, işte deneyim gibi kişinin kendinden kaynaklanan endojen faktörlerin, diğer taraftan da iş yerinde iklim, gürültü, aydınlatma gibi eksojen faktörlerin etkisi altındadır (Babalık, 2005). İşyeri ortam koşullarını etkileyen faktörler aşağıdaki gibidir (Erensal, 2008): Hava ısısı Nemlilik: Rölatif nem %70 olmalı Hava hareketleri Gürültü Aydınlatma Genelde insanlar bulundukları ortamın ikliminin isteklerine uygun, rahatlık verici bir ortam olduğunu bilinçli bir şekilde algılamazlar ve klima faktörlerinden biri veya birkaçı rahatlık veren değerlerden sapacak olursa, sapmanın büyüklüğüne göre artan derecede bir rahatsızlık algılarlar. İdeal klimatik ortam için, çeşitli işlerde önerilen minimum, optimum ve maksimum klima değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir (Babalık, 2005). Tablo 6. İdeal klimatik ortam için, çeşitli işlerde önerilen minimum, optimum ve maksimum klima değerleri (Babalık, 2005) Hava Sıcaklığı (derece Maksimum Yapılan iş santigrat) Hava nemi (%) Rüzgar Min Opt Maks Min Opt Maks Hızı (m/s) Büro 18 21 24 40 50 70 0,1 Oturarak hafif iş 18 20 24 40 50 70 0,1 Ayakta hafif iş 17 18 22 40 50 70 0,2 Ağır iş 15 17 21 30 50 70 0,4 Çok ağır iş 14 16 20 30 50 70 0,5 Sıcakta iş (ışınım da var) 12 15 18 20 35 60 1,0-1,5 4.1.1. Aydınlatma: Aydınlatma iyi görebilmemizi sağlamanın yanı sıra sinir sistemini ve nefes alma, sindirim, hormon salgılama gibi fizyolojik fonksiyonları da etkiler. Algılama, dikkat, konsantrasyon düzeyi aydınlatma şiddetinin artmasıyla yükselir, iş yapma arzusu, coşkusu artar. Yapılan işte 24

gözle takip, kontrol gibi görsel görevler ağırlıktaysa, aydınlatmanın etkisi elbette daha büyüktür. Daha iyi aydınlatılmış iş yerlerinde, iş kazalarının da genelde azaldığı tespit edilmiştir (Babalık, 2005). Tablo 7. Önerilen aydınlatma şiddeti değerleri (Babalık, 2005) Kaba çalışma, depolar, ardiyeler Orta hassasiyet, paketleme, sevkiyat Basit montaj, kalın telle bobin sarma, takım tezgahında çalışma Hassas çalışma, okuma, yazma, araştırma laboratuvarı, hassas makine montajı, marangoz tezgahlarında çalışma, hassas aletlerle iş Çok hassas işler, teknik resim çizme, renk kontrolü, hassas alet ayarı, saat v.b. Montajı, elektrikli alet kontrolü 50-200 lüks 200-250 lüks 250-300 lüks 500-750 lüks 1000-2000 lüks Aydınlatma noktaları aşağıdaki etkenler göz önünde bulundurularak tasarlanmalıdır (Erensal, 2008). Işık ışınları direkt olarak veya herhangi bir yüzeyden yansıyarak gelmemeli Çalışma ortamında keskin gölgeler oluşmamalı Pırıldama olmamalı Okuma alanında obje ile obje fonu arasında maksimum zıtlık olmalı Nesne fonu ile arka fona arasında minimum zıtlık olmalı 4.1.2. Gürültü Günümüz işyerlerinin hemen tamamına yakınında az veya çok gürültülü birimler bulunmaktadır. Bu nedenlerle gürültünün ölçümü, insana etkileri, insanı gürültüden koruma yöntemleri ergonomi konusunun kapsamına girmektedir. Gürültü, işyerinde işgörenin iş yükünü etkileyen en önemli faktördür. İnsan kulağının duyabileceği 35-65 db arası sesler normaldir. Ancak 85 db in üzerine çıkıldığında işçiyi koruma önlemleri alınmalıdır (Babalık, 2005): 25

Tablo 8. Gürültülü ortamlarda işçiyi koruma önlemleri (Babalık, 2005) İş yerinde ses düzeyi (db) Önlem > 85 Kişisel koruyucu elemanlar iş yerinde mevcut olmalı Koruyucu elemanları kullandır > 90 Gürültülü bölgeleri işaretle Düzenli tıbbi kontrolden geçir Kafatasını ses titreşimlerinden korumak için özel baret > 120 giydir > 130 İç organları da korumak için özel elbise giydir 26

5. SİSTEMATİK YERLEŞİM PLANLAMA İşyerinin düzenlenmesi bölümler arası karşılıklı ilişkilerden oluşan bir sistemdir. Bu sistem büyük ölçüde girişimin amaçlarına ulaşabilmesi için verimliliğini etkileyen öğeler arasındadır. İşyeri düzeninin planlamasına düzenli ve örgütlenmiş bir yaklaşım Richard Muther tarafından geliştirilmiş ve uygulamada sayısız sorunların çözümlenmesindeki başarısı işletmecilerin bu sistemi benimsemesine neden olmuştur. Aslında bu yaklaşım üretim, ulaşım, depolama gibi türlü sorunlara uygulanabilir. Yaklaşım literatürde Sistematik İşyeri Düzeni Planlaması (SİDP) ya da Sistematik Fabrika Düzenlemesi olarak tanımlanmaktadır (Muther,1961). Sistematik bir düzenlemeden önce üretim bölümlerinin bir arada yapım bölümü olarak düşünülmesi ve ele alınması gerekir. Üretim bölümlerinin bir araya getirilmesinden sonra, yardımcı bölümlerin buna eklenmesi ve bunlar için gerekli olan alanların da kalite ve kontrolleri, depoları, gönderme, teslim alma, mühendislik, bakım ve onarım işlevlerini kapsayabilir ancak sınırlı değildir. Bunlara ek olarak muhasebe, satın alma v.b. gibi genel hizmet bölümlerini de düşünmek gerekir. Sistematik işyeri düzeni planlaması yordamı çizimsel olarak Şekil 4 de gösterilmiştir. Gerekli ve uygun bilgiler toplandıktan sonra, ilişki çizitini(diyagram) hazırlayabilmek için bir akış çözümlemesi (analiz), bir eylem çözümlemesi (aktivite analizi) ile birleştirilmelidir. Alan(yer) durumları da çizitle birleştirilmeli ve alan-ilişki çiziti kurulmalıdır. Alan-ilişki çizitine dayanarak, gerekli değişiklikler yapılarak ve uygulanabilir kısıtlamalar da göz önüne alınarak türlü işyeri düzenleri tasarlanabilir ve değerlendirilebilir. SİDP, ancak sorun formüle edildikten sonra başlamaktadır. SİDP nin ilk beş basamağı sorunun çözümlemesi 6 dan 9 a kadar olan basamaklar da türlü işyeri düzenlerinin ortaya konulması, yani tasarım süreci için araştırma aşamasını oluşturur (Demir,1987). 27

GİRDİ VERİLERİ VE EYLEMLER 1.MATERYALLERİN AKIŞI 2.EYLEM İLİŞKİLERİ İLİŞKİ ÇİZİTİ 4.ALAN GEREKSİNİMLERİ 5.MEVCUT ALAN Analiz 6a.ALAN-İLİŞKİ ÇİZİTİ 6b. NİCEL ÇÖZÜMLEME 7. DEĞİŞKENLİK ÖNERİLERİ 8. UYGULANABİLİR KISITLAMALAR 9. İŞYERİ DÜZENİ SEÇENEKLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ Araştırma 10. DEĞERLENDİRME Seçim Şekil 4. Sistematik İşyeri Düzeni Planlaması Yordamı Bu yöntemde amaç, 6 adımlık sistematik bir süreci takip ederek aralarında yoğun ilişki bulunan alanların yan yana/yakın yerleştirilmesi ve böylece malzeme ve işgücünün seyahatinin en küçüklenmesidir. Bu bağlamda, 28

İlişki şemasının (Relationship Chart) çizimi Alan gereksinimlerinin belirlenmesi Eylem ilişki diyagramının (Activity Relationship Diagram) çizilmesi Alan ilişki yerleşimi diyagramının (Space Relationship Diagram) ve Yerleşim Planının (Floor Layout) çizilmesi Alternatif yerleşimlerin değerlendirilmesi En iyi yerleşimin seçimi ve uygulanması ardı ardına takip edilmesi gereken aşamalardır. Bu aşamalar aşağıda daha ayrıntılı bir şekilde açıklanmaya çalışılmıştır. İlişki şemasının (Relationship Chart) çizimi: Sürecin ilk adımı alanlar (veya makineler, eylemler, odalar) arası ilişkiyi belirlemek ve ilişki Şemasını çizmektir.seyahat Şemasından belirlenebilen sayısal akış miktarları, işlevsel analizlerden yada sübjektif bilgilerden elde edilen akış bilgileri, iki alanın birbirine ne derece yakın olmalarını ifade eden ilişkiyi göstermektedir. Şekil 5. Örnek bir ilişki şeması 29

İlişki Tablo 9. İlişki şemasında kullanılan simgeler ve anlamları Yakınlık Derecesi Değ er Diyagram Gösterimi Renk Kesinlikle Gerekli (Absolutely necessary) A 4 Kırmızı Özellikle Önemli (Especially important) E 3 Sarı Önemli (Important) I 2 Yeşil Normal (Ordinary) O 1 Mavi Önemsiz (Unimportant) U 0 İstenmez (Not desirable) X -1 Kahve Hiç İstenmez (Extremely Undesirable) XX -2 Siyah İlişkinin veya yakınlığın sebepleri ise aşağıdaki gibi listelenebilir: Malzeme akışı Aynı personel kullanımı Aynı ekipman kullanımı Evrak ilişkisi Personel işbirliği Denetim kolaylığı İletişim kolaylığı Altyapı veya tesisat (su, doğal gaz, vb. hatları) Alan gereksinimlerinin belirlenmesi: Sistematik süreçteki 2. adım her bir alan için gerekli alan büyüklüğünü tespit etmektir. Alan büyüklüğü tahminleri, üretim miktarı hedefinden (kaç makine lazım), şu anki değerlerden, gelecekteki genişleme hedeflerinden, veya bazı kanuni gereksinimlerden belirlenir. Alanın büyüklüğü haricinde ne şekilde olması gerektiği, ne gibi alt yapı yada tesisat gerektiği gibi konularda alanların yerini belirlemede önemli faktörlerdir. 30

Eylem ilişki diyagramının (Activity Relationship Diagram) çizilmesi: Bu adımda eylemler/alanlar arasındaki ilişkiyi diyagram olarak gösteren Eylem İlişki Diyagramını çizilir. En yoğun ilişkiden (A: Kesinlikle gerekli) başlayarak sırasıyla daha düşük yoğunluktaki ilişkileri (E, I, O, U, X, XX) çizerek diyagram tamamlanılır. Eylemleri birbirine bağlarken ilişki tipine göre değişik çizgiler kullanılır (A: 4 çizgi, E: 3 çizgi, gibi). Bu sırada ilişki çizgilerinin birbirini kesmemesine dikkat edilir. Eylem ilişki diyagramının (Activity Relationship Diagram) çizilmesi: (A, E, I, O, U, X, XX) Şekil 6. Eylem İlişki Diyagramı 31

4. Alan ilişki yerleşimi diyagramının (Space Relationship Diagram) ve Yerleşim Planının (Floor Layout) çizilmesi:eylem İlişki Diyagramı çizildikten sonraki adım alanların ölçekli olarak Alan İlişki Yerleşim diyagramına konulmasıdır. Bu aşamada alanların yerini belirlemede alanlar arası ilişkinin dışındaki etkenler de (sevkıyat ve depo gibi alanların binanın dışına açılacak büyük kapıları olması gerektiği gibi) hesaba katılarak analizler yapılır ve gerekirse diyagramda değişiklikler yapılır. Yapılan analizler sonucunda diyagramdan yerleşim planı çıkartılır. Şekil 7. Yerleşim Planının Çizilmesi Alternatif yerleşimlerin değerlendirilmesi: Çıkartılan Alan İlişki Yerleşim Diyagramından birden fazla yerleşim planı çıkartılabilir. Bu durumda bu seçeneklerden birisinin yine sistematik bir şekilde seçilmesi gerekir. En iyi seçeneği 32

belirlemek için yerleşim planı için nelerin önemli oldukları ve ne derece önemli oldukları belirlenir. Tesis yerleşimi sırasında göz önünde tutulması gereken etkenlerden bazıları: Geleceğe yönelik büyüme planları Esneklik Akış etkinliği Malzeme elleçleme verimliliği Güvenlik İzleme ve yönetme kolaylığı Görünüş ve estetik olarak sıralanabilir. Bu aşamada belirlenen etkenlerin önem ağırlıkları 1 10 arasında belirlenir. Her bir yerleşim seçeneğinin belirlenen etkenleri ne kadar karşıladığı (değer 4 ve -1 arası değişebilir) değerlendirilir. 4: Mükemmel 3: İyi 2: Önemli 1: Normal 0: Önemli değil -1: kabul edilemez En iyi yerleşimin seçimi ve uygulanması: Her bir etken için değerlendirilen karşılama derecesi değeri, o etkenin önem ağırlığı ile çarpılarak Ağırlıklı Karşılama değeri bulunur. Her bir yerleşim seçeneği için Ağırlıklı Karşılama değerleri toplanır en yüksek ağırlıklı karşılama değerine sahip olan plan en iyi plan seçilir. Bu aşamada yeni yerleşim planının 3-boyutlu bir prototipi ya da maketi yapılarak çözüm yönetime sunulabilir. 33

Seçenekler Tablo 10. Seçeneklerin Değerlendirilmesi Tesis: Danışmanlık Şirketi A B Proje: Yeni Ofis Planlaması Batı Ofisi Doğu Ofisi Puanlar ve Ağırlıklı Puanlar Ölçütler Ağırlık A B Çalışanların bitişik olmaması 8 1 8 3 24 Malzemenin hareketi 4 3 12 3 12 Ziyaretçi kabulü 4 4 16 4 16 Esneklik 8 3 24 2 16 Sezgisel (Heuristic) iyileştirme algoritmaları içeren yazılım paketleri de mevcuttur. Belli başlıları aşağıda listelenmiştir: CRAFT (Computerized Relative Allocation of Facilities Techniques): En iyi bilenen sezgisel yaklaşımdır. Maliyet, değişimli departmanlar kullanılarak elde tutma malzeme elleçleme maliyetini en azlayacak çözümü bulmaya çalışır. ALDEP (Automated Layout Design Program) ve CORELAP (Computerized Relationship Layout Planning) tesis boyut kısıtları içinde yakınlık puanını en çoklamaya çalışır. PREP (Plant Re-layout and Evaluation Package) çok seviyeli yapıları analiz eder ve malzeme elleçleme ekipmanının dolaştığı gerçek mesafe üzerine dayalıdır. 34

6. İTFAİYE İSTASYONU TESİS PLANLAMA VE TASARIMI Günümüzde ülkelerin gelişmişliği, sadece mali konularla ölçülmemekte, yaşam standartlarının, kamusal hizmetlerin gelişmiş olması büyük önem taşımaktadır. Sağlık, eğitim, sosyal güvenlik, itfaiyecilik sistemlerinin gelişmişliği ülkelerin rekabet ettiği konuların temelini oluşturmaktadır (John, 1979). Yangın olaylarında, can ve mal kayıplarının en aza indirilmesi için, itfaiye istasyonlarının kentin hangi bölgelerine yerleştirilmesi ile ilgili olarak çok sayıda araştırma yapılmış ve genellikle bu sorunu çözmek için matematik programlama ve Coğrafi Bilgi Sistemleri nden faydalanılmıştır. Yapılan incelemelerde, yangın olaylarında erken müdahalenin çok önemli olduğu ortaya çıkmış ve ilk 6 dakika içerisinde itfaiyenin olay yerine ulaşması bir standart olarak belirlenmiştir. Yanıt süresinin en aza indirilmesi ve erken müdahale için, ulaşım süreleri ve yol durumunun etkisinin yanında, itfaiye istasyonundan personelin alarmı aldığında hemen harekete geçebilmesi de çok önemli bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu tespitten hareketle itfaiye tesislerinin hızlı hareketi sağlamaya elverişli bir şekilde tasarlanması gereksinimi öne çıkmaktadır (Halpernt, 1979). İtfaiye istasyon tasarımları geçtiğimiz 20 yıl içerisinde çok büyük bir değişim geçirmiştir. Günümüzde itfaiye istasyonları birer ev, ofis, eğitim ve antrenman merkezi ve garaj olarak kullanılacak şekilde tasarlanmalıdır. Bu birimler bir yandan kendi fonksiyonlarını korurken bir yandan da birbirleriyle etkileşim içinde olmalıdırlar. İtfaiye tasarımındaki en önemli noktalarından biri yolların ve giriş kapılarının mutlaka kolay erişilebilir olması ve istasyonun güvenliğinin sağlanmasıdır. Dış mekandan içeri doğru hareket edildiğinde günlük yaşam alanlarının tasarımlarında dikkat edilmesi gereken unsurlar 1) Normal kullanım alanlarından araçlara erişimin kolaylığı, 2) İtfaiyecilerin mahremiyeti 3) Tesisin güvenliği ve 4) Uygulanabilir kod ihtiyacı olarak sıralanabilir. İtfaiyecinin en büyük sorumluluğu yangına maruz kalmış kişi veya kişileri en kısa zamanda yangından korumak veya kurtarmaktır. Çalışmalar kanıtlamıştır ki NFPA standartlarına göre tasarlanmış bir istasyonun acil duruma cevap süresi en fazla altı dakika olmaktadır. Bu toplam altı dakika ise çağrı kontrolü, dışarı çıkma süresi ve yolculuk sürelerinden oluşmaktadır. Dışarı çıkma süresi yani 60 saniyelik süre ise itfaiye istasyon tasarımı ile azaltılmaya çalışılan 35

kısımdır. İç tasarım, itfaiyecinin en kısa zamanda ekipman deposuna ulaşması, ve giyinmesi gözönünde bulundurularak yapılmalıdır. Bunun yanısıra bazı özel birimlerin de gereksinimleri dikkate alınmalıdır. Örneğin, ekipman depoları ana binadan ayrı bir şekilde en az 2 saate kadar yangına dayanıklı şekilde yapılmalıdır. Gerekliyse karbon monoksit detektörleri binaya döşenmelidir. Toplumda koruma ve kurtarma görevi üstelenen itfaiyecilik teşkilatının kendi binalarını da her türlü zararlı etkenden koruyacak şekilde tasarlaması ve güvenliği sağlaması gerekmektedir (Miller ve Fyffe, 1976). Tesis kurulup, gerekli ekipmanlar satın alındıktan ve çalışma başladıktan sonra en büyük gider kalemi -personel giderleri hariç- işletme gideridir. Bu giderler iyi bir tasarım sayesinde kontrol altına alınıp azaltılabilir. İşletme masrafları enerji randımanlı tesis tasarımıyla kontrol edilebilir. Örnek olarak National Guard İtfaiye istasyonlarında katı izolasyon panelleriyle birlikte alüminyumca zengin ağır malzemeler çatıda kullanılmıştır. Bu, sadece ısı yalıtımı sağlamakla kalmamış, buhar bariyerliği de yapmış ve temizlenebilir yüzeyiyle kurumu bir çok masraftan kurtarmıştır. Aynı zamanda tüm duvarlar ve pencereler ısı yalıtımı sağlanacak şekilde tasarlanmıştır. Bir diğer önemli hedef ise yeni tesisin sürekli bakım gerektirmeyen ve dayanıklı malzemeden yapılmış olmasıdır. Böylece bakım giderleri önemli ölçüde azalır. Örneğin, National Guard İstasyonu tuğla üzerine metal ve vinil kaplamalardan inşa edilmiştir. Acil durum personelinin binayı hor kullanılacağı da göz önünde bulundurularak merdivenler, raflar, hortumlar ve diğer aletler dayanıklı olmasına önem verilmiştir. Aynı argümanlar binanın iç tasarımı için de geçerlidir. Örneğin yer döşemelerinin bakım gerektirmeyen malzemeden yapılması önerilir. (Parke, marley gibi belirli aralıklarla cilalanması gerekmeyen malzemeler ). Genellersek, itfaiye istasyonlarının fonksiyonel ihtiyaçları: İtfaiyecilerin acil durum çıkışlarını kolaylaştıracak bir düzenleme İtfaiye araç ve gereçlerinin daima kullanıma hazır bir halde bulundurulması; İtfaiye istasyon elemanlarının iş ve yaşam gereksinimlerine uygun alanlar tasarlanması; Araç ve gereçlerin rutin test ve bakım ihtiyaçlarının sağlanması İtfaiye personelinin eğitim aktivitelerinin tüm hava koşullarında sürdürülebileceği alanların tasarlanması olarak sıralanabilir. 36

İtfaiye istasyonlarının tasarımında pek çok alan için temel alınması gereken noktalardan biri personel sayısıdır. Fakat itfaiye istasyonlarında istihdam edilmesi gereken personel sayısı üzerine bir standart yoktur. Farklı ülkelerde farklı değerler, hatta ülke içinde farklı istasyonlarda farklı değerler almaktadırlar (Halpern v.d. 1982). Bu çalışmada İBB İtfaiye Teşkişlatı nda genel hakim uygulama temel alınarak planlamalar yapılacaktır. 6.1. Tesis Tasarımında Dikkat Edilecek Olan Hususlar İtfaiye istasyonu için tasarım amaçları ve dikkat edilecek hususlar aşağıda listelenmiştir. 6.1.1. Bina Kalitesini Yükseltme İtfaiye istasyonunda günde 24 saat, haftada 7 gün, personeller tarafından 24 saat vardiyalı şekilde devamlı çalışılmaktadır. Bu yüzden, itfaiyeciler için rahat çevrede yaşamayı sağlamak çok önemlidir. Bu bağlamda istasyonda, Bol doğal ışık sağlanmalı, Eğer bütçe izin veriyorsa bireysel yatak odaları bulunmalı, Eğlence ve dinlenme alanları bulunmalı (örneğin oyun odası) ve Gürültülü alanlar sakin odalardan ayırılmalıdır (örneğin televizyon odası) 6.1.2. Güvenliliği Sürdürmek ve Güvenli Çevre İtfaiyecilerin sürekli tesiste bulunmaları ve hazır bulunan tehlikeli malzemelerin, özel dikkat gerektiren ekipmanların tesiste buna göre yerleştirilmesi ve sağlıklı çevre için orada oturan insanları korumayı gerektirir. Aşağıdaki kritik elemanları içerir: Personel ve malzemeler için güvenli tesis sağlamak örneğin tıbbi tedarikleri ve tehlikeli yangın durdurma araçları Zehirli olmayan yapı malzemeleri kullanılması ve gelişmiş bakım uygulamaları yapılması Kapalı alan hava kalitesinin yüksek olması, yönetim ve yerleşim alanların da bol doğal ışık sağlanması Endüstri alanlarının havalandırılmasının etkin biçimde olmasının sağlanması. Örneğin aparat bölümü ve temiz alanlarını (SCBA bakım alanları gibi) kirlenmesini önlemek. 37

Ekipman ve mobilyaların asbest ve kurşun içermemesinin sağlanması. 6.1.3. Esnekliği Sağlamak Yangın söndürme teknolojilerinin geliştirilmesi, itfaiye istasyonunun geliştirmesini gerektirir. Bu bağlamda, ikametle ilgili alanın ve aparat bölümünün olası büyümeler için esnek bir şekilde planlanması; ürün, sistem entegrasyonun etkin biçimde gerçekleştirilmesi ve değişen çalışma koşullarına göre tasarımın yapılması gereklidir. Günümüzün hızla gelişen teknolojileri ve iletişim kaynakları karşısında tesis yerleşimindeki en büyük sorun sürekli değişen bu faktörleri göz önünde bulundurarak tasarımlar yapmaktır. Binalar ve içleri tasarlanırken iş hayatının sürekli değişen doğasına cevap verecek esnekliği barındırmalarına özen göstermek gerekir. Son yıllarda tasarımcılar esnek bina ve yerleşim ortamlarına önem vermektedirler. Söz konusu yerleşkeler yeni teknolojilerden ve çok fonksiyonlu çalışma gruplarından yararlanmaktadır. Değişen iş koşulları çalışanlar için daha büyük hareketlililik, bina içi ve dışında çok sayıda çalışma alanı, coğrafi olarak dağınık durumda bulunan çalışanlardan daha fazla yararlanılması, sosyal ağlara daha fazla bağımlılık anlamına gelmektedir. Buna bağlı olarak tüm bu gereksinimlerin daha esnek ve yalın bir şekilde karşılanması gerekmektedir. Bunun için iş ortamları çok sayıda seçenek sunarak, daha fazla grup halinde enformal etkileşime imkan tanıyarak, sanal bireysel ve grup çalışmalarını daha fazla destekleyerek, öğrenmeyi günlük işlerle daha iyi entegre ederek, iş ortamlarında daha fazla esneklik sağlayarak ve tersi yerine iş yerini işe uyumlu hale getirmeye çalışarak çözüm sunulmaktadır. Birçok işyerinde aynı zamanda iş arkadaşları ile daha rahat bir ortamda etkileşim sağlanması ve bu şekilde stresin azaltılması ve sosyalleşme hedeflenmektedir Şekil 8. Örnek sosyal alanlar 38

Tesis tasarımı sırasında Güç, ses ve veri iletiminde esnekliğin sağlanması, Kontrol edilebilir ve dış kurumlara aşırı bağlılık gerektirmeyecek şekilde kullanıcılar tarafından ayarlanabilir düzenlemelerin yapılması, Esnek ortamlar elde edilmesine yardımcı olabilecek sürdürülebilir tarasım prensiplerinin dikkate alınması gereklidir. Şekil 9.İşyeri tasarımında hareketliliğin sağlanmasına örnekler Tesis tasarımında esneklikle birlikte hareketliliğin sağlanması da son derece önemlidir. Mobil telefonlar ve kablosuz iletişim teknolojilerinin kullanımı ile çalışanların alanlar arasında çaba sarfetmeden hareket edebilmelerinin sağlanması. Bireyler ve grup çalışmaları için yerleşimde çeşitlilik sağlanması Tüm çalışma alanında internetten yararlanılabilmesi gereklidir. Bunun yanı sıra, informel iletişimin sağlanması da çalışanların memnuniyeti için gereklidir. Bu bağlamda, Çalışanların buluşup konuşabileceği çeşitli ortamların sağlanması Kafeteryaların informel işalanı olmasının sağlanması Çalışanlar arasında etkileşimi arttırmak için kahve makinelerinin merkezi bir noktaya yerleştirilmesi ve İnformel iletişimi gözönüne alarak sirkülasyon sisteminin tasarımlanması iyi olur. 39

Şekil 10.Örnek toplantı salonları Tesis tasarımında dikkat edilmesi gereken bir diğer husus farklı toplantı büyüklüklükleri ve tipleri için farklı tasarımlar gerçekleştirilmesidir. Bunun için, Eğer açık informal alanlar kullanılıyorsa, bu alanların bireysel dinlenme alanlarından ayrı olmasına dikkat edilmelidir. Özel ofisler arasında ortak toplantı alanlarının bırakılması dikkate alınmalıdır Grup çalışmaları için görsel gösterim teknolojileri ve yazım alanları sağlanmalıdır Belli tip grup çalışmaları için özel olarak ayrılmış proje odalarının kullanımı düşünülmelidir Bireysel stress azaltılımı ve rahatlamaya yönelik alanlar ayrılmalıdır Farklı grup büyüklükleri için uygun odaların sağlanması gereklidir 40

7. İSTANBUL İTFAİYE TEŞKİLATI MEVCUT DURUM ANALİZİ Proje kapsamında mevcut durum analizi yapabilmek amacıyla proje ekibi tarafından Başakşehir, Kağıthane, Ümraniye ve Vernikçiler itfaiye merkezleri ziyaret edilmiş ve Ümraniye İtfaiyesinde 1 tam günlük gözlem yapılmıştır. İstanbul itfaiyesi kapsamındaki istasyon merkezleri temelde grup ve müfreze olarak ikiye ayrılmakla birlikte çalışan kişi sayısı ile itfaiye araç tipi ve sayısındaki farklılıklara bağlı olarak A, B, C veya D tipi şeklinde nitelendirilmektedir. Sözkonusu merkezler, farklı büyüklükte olsalar da yatakhane, yemekhane, eğitim gibi fonksiyonel alanları her merkezde bulunması gereken temel birimlerdir. Sadece büyüklükleri ve içerdikleri ekipman zaman zaman farklılık göstermektedir. 24 saatlik vardiyalarla çalışılan itfaiye teşkilatında yemek, dinlenme ve uyuma için de gerekli zamanların ayrılması gerekmektedir. Adil İşçi Standartları Akdi ne göre (1974), itfaiye personeline en az sekiz saatlik uyuma zamanı ayrılmalı ve eğer gelen alarmlar nedeniyle en az beş saatlik kesintisiz uykunun sağlanamaması halinde, eksik saatler işgörene ek tatil olarak verilmelidir (Finnerty, 1977). Uygulamada personel günlük zamanının yaklaşık olarak 2,5 saatini yemek, 3 saatini eğitim, 10 saatini ise lokalde geçirmektedir. Her itfaiye merkezinde bulunan alanlar ve özellikleri aşağıda verilmiştir: Yatakhane: Mevcut durumda genel olarak koğuş tipi yatakhaneler söz konusudur. Yatakhanelerde yatak ve personelin kişisel nevresim, yastık gibi eşyalarını koydukları dolaplar vardır. Çok sayıda kişinin aynı mekanı paylaşıyor olması sıkıntı yaratmakta, etkin bir dinlenme sağlanamamaktadır. Yemekhane: Yemekler Avrupa ve Anadolu yakalarında belirli itfaiye merkezlerinde yapılmakta, diğer merkezlere buralardan gönderilmektedir. Mevcut durumda yemekhaneler aynı zamanda eğitim merkezi olarak da kullanılmaktadırlar. Bunun yanısıra bazı istasyonlarda lokal olarak da kullanılmaktadır. Lokal: Çalışanların özellikle kış aylarında zamanlarının çoğunu geçirdikleri alanlardır. Lokaller de tıpkı yemekhaneler gibi zaman zaman eğitim amaçlı kullanılmaktadırlar. Mevcut durumda masa, sandalye ve çay ocağından oluşmaktadır. Çalışanların dinlenmelerini ve rahatlamalarını sağlamaktan uzaktırlar. Sendika Odası: Yasaya göre 50 kişi çalıştıran yerlerde sendika odası olması gerekmektedir. 41

Kondisyon merkezi: İtfaiye merkezinde mutlaka olması gereken alanlardan biridir. Ziyaret edilen istasyonlarda kondisyon salonları olmakla birlikte ihtiyaca tam olarak yanıt vermediği gözlemlenmiştir. Kurutma Odası: Yangına dayanaklı özel kıyafetlerin yıkandıktan sonra kurumaya bırakıldıkları alanlardır. Ziyaret edilen istasyonlarda sadece Vernikçiler de bulunmaktadır. Bu konudaki en büyük şikayet, itfaiye personelinin kurutma odası olmadığı için giysilerini yıkadıktan sonra dolaplarına asmaları ve bunun da elbiselerin küflenmesine yol açmasıdır. Soyunma odaları: Çalışanların üstlerini değiştirdikleri ve kişisel kıyafetlerini sakladıkları dolapların bulunduğu odalardır. Bazı itfaiye merkezlerinde yer kısıtı nedeniyle dolaplar koridorlarda durmaktadır. Duş ve Tuvaletler: Mevcut durumda personel sayısına göre sayıca yetersiz kaldığı gözlenmiştir. Bazı istasyonlara eklenen Hızır Acil, revir gibi merkezler nedeniyle ortaya çıkan kadın çalışanlara ait tuvalet ve duş ihtiyacı için geçici çözümler yaratılmıştır. Özel Araç Parkı Dış mekanda bulunan özel araç parkı, çalışanların ve misafirlerin özel araçlarını park etmeleri için gerekli alanı sağlamaktadır. Mevcut durumda her istasyonda böyle bir alan bulunmamaktadır. Jeneratör İtfaiye istasyonlarında elektrik kesintileri ihtimaline karşı bulundurulması gerekmektedir Yer altında mazot/benzin depoları ve pompa - Patlama, araba çarpma riskine karşı, benzin istasyonunun garaja yakın olmaması tercih edilmekle beraber mevcut uygulama yakın olması şeklindedir. Araç bakım atölyesi yağlama kanalı Garajın hemen yanında, aynı çatı altında kapalı alanda olması tercih edilse de mevcut durumda her zaman böyle değildir. Açıkta oturma alanları Genellikle çardak şeklinde, masa ve sandalyelerden oluşan üstü kapalı oturma alanları bahçede, yeşillik alan içinde yer alır. Mevsim uygun olduğunda, personelin dinlenmesi için tasarlanır. Mevcut durumda istasyondaki çalışanların kendi gayretleriyle yarattıkları oluşturdukları mekanlardır. İtfaiye sporları eğitim sahası Ziyaret edilen istasyonlarda spor alanı olarak tırmanma kulesi ile voleybol sahası bulunmaktadır. Su deposu : İstasyon tipine göre büyüklüğü değişmektedir. 42

İst. Tipi Gr. A. Gr.A. YRD. BŞÇVŞ ÇVŞ ONBŞ BŞŞOFÖR MRD. OP ER ŞOFÖR SANTRA L TOPLAM Nöbetçi Kulübesi: İstasyon dış mekanına ana girişte bulunan, giriş/çıkışları kontrol eden bir konumda bulunur. Telefon, sandalye, mahalle haritası, nöbet çizelgesi, kaç aracın ve kaç personelin faal durumda olduğunu gösteren çizelgeleri bulunduruyor. İtfaiye binalarının depoları Malzeme depoları bazı istasyonlarda bodrum katında bazı istasyonlarda ise bina dışındadır. Kazan dairesi Binanın ısıtmasını sağlamaktadır. İdari kısım İstasyon tipine göre, grup amiri, müfreze amiri, amir yardımcısı, grup yazıcısı ve baş şoför için odalar bulunmaktadır. Mevcut durumda odalar için bir standardizasyon bulunmamaktadır. İncelenen istasyonlarda aşağıdaki idari ofislerin varlığı tespit edilmiştir. i. Nöbetçi grup amiri odası (akşam 17:00 dan sabah 8:30 a kadar kalıyor) ii. Baş çavuş (tüm ekipten sorumlu 24 saat) iii. Yazıhane iv. Grup Amiri ve Yardımcısı Odası (wc-banyosu var) v. Baş şoför odası (odanın içinde yatak da vardı) Aşağıdaki tabloda istasyon tiplerine gore değişkenlik gösteren idari personel sayıları verilmiştir. Tablo 11. İstasyon tiplerine göre personel sayıları A 1 1 3 3 6 3 3 51 24 3 9898 B 1 1 3 3 3 3 3 36 15 3 7171 C 3 3 3 36 9 3 5757 D 3 15 6 3 2727 Santral:1 kişi çalışıyor. Masa, sandalye, santral, bilgisayar, 3 yangın telefonu, 2 normal telefon, 2 telsiz, güvenlik kamerası monitörü mevcut. 43

Revir: Birkaç senedir itfaiye istasyonlarında bulunma zorunluluğu getirilmiş olsa da mevcut durumda her istasyonda revir bulunmamaktadır. Büyük yangınlara ambulansla beraber gidiliyor. Hızır acil ve ambulans: Ziyaret edilen istasyonlarda sadece Ümraniye de hızır acil servis ve ambulans bulunmaktadır. Ancak ilerde her istasyonda olması hedeflenmektedir. Mescit: Mevcut durumda her istasyonda bulunmaktaysa da, mescit olarak planlanan bir odadan ziyade var olan mekanlardan uygun olanları mescit olarak kullanılmaktadır. Garaj: Garaj bölümü itfaiye araçları ve garaj içi yangıncı malzeme deposunun yer aldığı bir alandır. Garaj bölümü, itfaiye binası tipine ve dolayısı ile içereceği araç tipine gore farklı boyutlarda olmalıdır. Bölgenin yangın risk sınıfına ve özelliklerine bağlı olarak temel itibari ile 4 tip istasyon belirlenmiştir. Bunlar; A, B, C ve D tipi istasyonlardır. Bu istasyonların bulunduracakları araçlar aşağıda verildiği gibidir. İstasyon tipi İmdat Kılavuz aracı Tablo 12.İstasyon tiplerine göre araç listesi Çok maksatlı araç Merdiven aracı Su ikmal aracı İlk müdahale aracı Servis aracı A 1 1 1 3 1 2 9 B - - 1 2 2 1 6 C - - 1 1 2-4 D - - - 1 1-2 Toplam Endüstri bölgesi yangını, ev yangını, çöp yangını gibi çeşitlilik arz eden ve birbirinden farklı özelliklere sahip olan yangın türlerinde kullanılan itfaiye araçları da farklılık gösterir (Ignall v.d., 1982). İtfaiye araçları için araçların büyüklüklerine göre büyük, orta, geniş ve küçük araçlar şeklinde sınıflandırma yapılabilir. Büyük Büyük araçlar genellikle 11.58 metreden daha uzun olan su ikmal araçlarını ve merdiven araçlarını içerir. Orta Bu sınıfta 9.14 m ile 11,58 m arasındaki uzunlardaki su ikmal araçlarını ve Hazmat (tehlikeli madde) araçlarını kapsar. Geniş Bu araçlar oldukça geniştir ve ağır kurtarma araçları ile büyük su ikmal araçlarını içerirler. Genişliklri 11.58 metreden fazladır. Küçük Bu araçlar genellikle ambulans, küçük kurtarma araçları, HAZMAT araçları 44

ve kumanda araçalrıdır. Uzunlukları 9.14 metreden daha azdır. İstanbul Belediyesi İtfaiye Teşkilatı nın çeşitli istasyonlarında yapılan gözlem ve incelemelerde, uygulamada kullanılan araçların boyutları aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi belirlenmiştir. Tablo 13. Mevcut araç listesi Araç İsimleri Yükseklik (m) Genişlik (m) Uzunluk (m) Merdiven Aracı 3,90 2,50 11 Su tankı 3,00 2,30 8,40 Servis Aracı 1,70 1,50 3,00 Ambulans 1,70 1,50 3,00 İl müdahale aracı 2,78 2,45 7,10 İmdat Kılavuz aracı 2,40 2,05 4,90 Koca Yusuf 3,80 2,60 10,00 Çok Maksatlı 3,25 2,50 6,80 Tablodan görüldüğü üzere, İBB İtfaiye Teşkilatı araçları genellikle uluslararası bağlamda küçük olarak sınıflandırılan araçlardan oluşmaktadır. Çok fonksiyonlu bir araç olan Kocayusuf ve Merdiven aracı ise orta sınıfa girmektedir. İstanbul Belediyesi İtfaiye Teşkilatı nın çeşitli istasyonlarında yapılan gözlem ve incelemelerde, her aracın ikinci bir alternatifi olması gereksinimi personel tarafından vurgulanmaktadır. A tipi istasyonlarda Koca Yusuf adlı aracın bulunduğu, bu aracın duvar delme özelliği bulunduğu ve kapı, pencere olmayan binalarda kullanıldığı belirlenmiştir. Su tankının ise büyük yangınlarda havuz görevi görmektedir. D tipi istasyondaki ilk müdahale aracının merdivenli araç olduğu ve muhakkak bulunması gerektiği belirlenmiştir. Tehlikeli madde aracının tehlike olabilecek yerlerde bulunması gereklidir, şehir merkezinde, oturma bölgelerinde gerek yoktur. İlerideki hedef, her istasyonda ambulans bulundurulmasıdır. İtfaiye araçlarının dışında, istasyonlarda AKOM ve Müdürlüklerde Olay Yeri İnceleme Araçları da yer almaktadır. Garaj içi depo: Depoda su çekme motorları, motorların ek malzemeleri, hortumlar, seyyar merdiven, köpük yapmak için deterjan (AFF, Proteinli, Sentetik) ve motopomplardan 10 adet yedek bulunacak şekilde bir planlama yapılmaktadır. 45

Garajların havalandırması çok önemli bir konu olarak karşımıza çıkmaktadır. Her sabah arabaların 10-15 dakika çalışması gerektiğinden, egzozdan çıkan gazların tahliyesi gereklidir. Mevcut durumda egzoz tahliye sistemi sadece Vernikçiler itfaiyesinde tespit edilmiştir. Garaj içinde bulunan yangın hortumlarının en küçüğünün eni 85cm(a tipi) en büyüğünün eni 110cm(b tipi) boylar ise 20m ve standarttır. Motorpompların yanında oksijen doldurma makinelerinin (havayı dışarıdan alacak) bulunması önerilmektedir. 7.1 İBB İtfaiye Teşkilatı Pesoneli İle Yapılan Görüşmelerden Elde Edilen İstek ve Öneriler İtfaiye personeli genellikle özverili, yardımsever, fiziken güçlü ve cesur kişilerden oluşmaktadır. 24 saatlik vardiyalarda bir gün boyunca birlikte çalışan ve olay esnasında büyük çaba ve eşgüdüm gerektiren bir işte görev alan personelin, yangın olayları dışında birbirleriyle iletişimini ve fizik yapılarını güçlendirici ortamlara ihtiyaçları vardır (Dahles ve Hees, 2004). Mevcut durum analizi sırasında ziyaret edilen itfaiye merkezlerindeki personelle yapılan görüşmeler sonucunda ortaya çıkan istek ve öneriler aşağıda listelenmiştir: Yatakhaneler mevcut durumdaki koğuş tipi düzeninden çıkarılmalı, 25m 2 lik ve 4 er kişinin yatacağı odalar haline getirilmelidir. Yemekhane, lokal ve eğitim odasının ayrı bölümler halinde olması istenmektedir. İtfaiye Personelnin yemekler konusundaki en önemli şikayeti yemeklerin uzaktan gelmesi nedeniyle tadının bozulması ve soğumasıdır. Lokal, çalışanlar için en önemli mekânlardan biridir. Mevcut durumdaki masa ve sandalyelerden oluşan düzen değiştirilmeli, çalışanların rahat edebileceği oturma gruplarının yer aldığı mekânlara dönüştürülmelidir. Oturma gruplarından başka televizyon, gazetelik, satranç ve dama takımlarının varlığı gerekliliktir. Çay ocağı lokal içinde yer almalıdır. Kondisyon merkezi: İtfaiye merkezinde mutlaka olması gereken yaşam alanlarından biridir ve personel, giriş katında bulunmasını istemektedir. Kurutma Odası: İklimlendirme tesisatının bulunması istenmektedir. Yer altında mazot/benzin depoları ve pompa : Patlama, araba çarpma riskine karşı, benzin istasyonunun garaja yakın olmaması tercih edilmekle beraber mevcut 46

uygulama yakın olması şeklindedir. Bağımsız bir yerde olması daha sağlıklı olacaktır. Mazot pompasının arkada olması uygun görülmektedir. Araç bakım atölyesi yağlama kanallı : Garajın hemen yanında, aynı çatı altında kapalı alanda olması tercih edilir. İtfaiye Sporları Eğitim Sahası: Binanın arka bahçesinde olması uygundur. Su deposu: Çardağın altı, su deposu yeri olarak değerlendirilebilir. Garaj içi depolar dışında, yedek malzeme, günlük malzeme deposunun bodrum katında yapılması yer açısından kazanç sağlayacaktır. 7.2. İstanbul İtfaiye İstasyon Yerleşim Planı için Öneriler Mevcut itfaiye istasyonlarının çalışanların daha etkin bir şekilde çalışıp dinlenebilecekleri bir merkez haline dönüştürülmesi hedeflenmektedir. Bu amaçla, ihtiyaçlar çıkarılmıştır. Dinlenme mekanlarında kişi başı 1,86m 2 ayrılması uygundur (Diaz & Smith, 2008). Özel araç parkı: Özel araç parkına giriş ve çıkış, itfaiye araçlarına ait garaja giriş-çıkışı kesinlikle engellemeyecek şekilde tasarlanmalıdır Bahçe alanı tasarlanırken, garajın önünün boş bırakılması öncelikli ölçüttür. Ayrıca park alanı, tesisin ön cephesini kaplamamalı ve dış imajını etkilemeyecek bir alana sahip olmalıdır. Gerekli alan, bir vardiyada çalışan personel sayısı ve ziyaretçi sayısına göre hesaplanmalıdır. Jeneratör: İtfaiye istasyonlarında elektrik kesintileri ihtimaline karşı bulundurulması gerekir. Binanın pozisyonuna ve gücüne göre boyutları değişiyor Jeneratörün kapasitesi en azından aşağıdakileri destekleyecek güçte olmalıdır: Garaj ışıkları ve kapıları Santral Bilgi işlem ofisi Işıklandırma Yatakhaneden garaja direkt erişim olmalıdır ve olası bir yangın olayı halinde hemen çıkılabilmesi için garajın hemen yanında olmalıdır. 47

Eğitim Odası: Eğitim odalarında uzun zaman oturulmasına karşın rahatsızlık duyulmayacak ergonomik koltuklar, not tutmak ve kahve/çay koymak için masa ya da kolçaklı sandalyeler kullanılması uygundur. Kişi başına 15-20 square feet, eğitim materyallerinin saklanması için de 20-25 square feet ayrılması uygundur (Diaz & Smith, 2008). Beyaz tahta, projektör, projektör perdesi gereklidir. İtfaiye sporları eğitim sahası : Belediye itfaiye yönetmeliği Madde 33. Uyarınca İtfaiye personelinin fiziki nitelikleri, hazırlanan spor programları ile desteklenir (Belediye İtfaiye Yönetmeliği). Personele; kültür-fizik çalışmaları, atletizm, aletli sporlar, mukavemet ve denge sporları ile uygun görülecek diğer mesleki spor faaliyetleri yaptırılarak iş verimlilikleri arttırılır. Bunun için gerekli olan eğitim sahasının yeşil alan içinde düzenlenmesi uygundur. Garaj bölümü, bakım ve destek fonksiyonları arasında, yönetim fonksiyonları ve ikametle ilgili alan arasında yerleştirilmelidir. Bazı yakın bölümlerde direk geçiş ya da çıkış yerine koridor kullanılmalıdır. Bu özellikle garaj bölümü için geçerlidir. Garaj ve dinlenme salonunun yakın olması, alarm durumunda hızlı hareket etmeyi sağlar. Garaj bölümünün, destek ve bakım bölümü diğer tarafta, geniş bir alana yerleştirilmesi gerekir, böylece hızlı hareket sağlanabilir. Garaj bölümü mevcut araç boyutlarına göre yerleştirilmelidir. Bölümlerin egsoz çıkarma sistemleri, hava kompresörleri, sıcak ve soğuk su bağlantıları içermesi gerekir. Bölüm kapıları en geniş araç için tasarlanmalı ve elle açılmasını da içermelidir çünkü enerji (elektrik) olmadığında da açılabilmesi için gerekmektedir. İtfaiye personeli, yaptıkları iş nedeniyle travmatik stres açısından risk grubundadırlar. Stres yüksek düzeye eriştiğinde, belirtiler genellikle bireyin gündelik işlevlerini sürdürmesini engelleyici bir duruma gelir. Bu belirtilerin erken fark edilmesi ve buna yönelik müdahale, kapasiteyi etkileyen bir düzeye gelmeden bunların önlenmesi ve işlevleri normale döndürme açısından gereklidir. Travmatik yaşantılar, ölüm, ölüm tehdidi, ağır yaralanma ya da bedenin bütünlüğüne yönelik bir tehdidin ortaya çıktığı ve kişinin kendisinin yaşadığı ya da tanık olduğu olaylardır (APA 1994). Travma sonrası stres tepkilerinin tanısal sınıflandırma sistemlerinde ilk olarak yer alması, Vietnam Savaşı'nın ardından gerçekleşmiştir. Yaptıkları işten kaynaklı olarak travmatik olaylara sürekli bir biçimde maruz kalan, ancak doğrudan travma mağduru 48

olmadıkları için hem kendileri hem de uzmanlar tarafından göz ardı edilme olasılığı bulunan yardım çalışanlarının (itfaiye, sivil savunma, ağlık ekipleri gibi), bireysel ve profesyonel düzeyde işlev kaybına uğratacak duruma gelmeden önleyici müdahalelerin belirlenmesi önemlidir (Yılmaz, 2007). Bu nedenle muhakkak her istasyonda bir sağlık kabinin olması ve eğitim saatlerinde bu konuya yönelik seminerlerin yürütülmesi faydalı olacaktır. 49

8. SİSTEMATİK YERLEŞİM PLANLAMASI İLE İTFAİYE İSTASYONLARI YERLEŞİM ÖNERİLERİNİN OLUŞTURULMASI İlk bölümde anlatıldığı gibi, bu çalışmada kullanılacak olan yöntem Muther in Sistematik Yerleşim Planlaması Yöntemidir. Bu bağlamda izlenen adımlar aşağıda verilmiştir. 8.1. İlişki Şemasının (Relationship Chart) Çizimi Sürecin ilk adımı alanlar (veya makineler, eylemler, odalar) arası ilişkiyi belirlemek ve ilişki Şemasını çizmektir. Seyahat Şemasından belirlenebilen sayısal akış miktarları, işlevsel analizlerden yada sübjektif bilgilerden elde edilen akış bilgileri, iki alanın birbirine ne derece yakın olmalarını ifade eden ilişkiyi göstermektedir. İlişki şemasının çizilebilmesi için ilk olarak İBB AKP bürosu tarafından proje ekibimize verilen A tipi bir itfaiye istasyonununda bulunması gereken departmanların (aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi.) birbirleri ile olan ilişkilerinin önem derecesini saptamaktır. Tablo 14.A tipi İtfaiye istasyonu ihtiyaç planı 1 elbise giyinme 2 lokal 3 yemekhane 4 mutfak 5 yatakhane 6 spor odası 7 toplantı salonu 8 eğitim salonu 9 santral 10 grup amiri 11 grup amir yrd. 12 grup yazıhanesi 13 ekip amiri 14 şöfor 15 doktor 16 hemşire 17 sağlık personel dinlenme 18 sağlık malzeme 19 ilaç deposu 20 lavabo-duş 21 mescit 22 kazan dairesi 23 içme suyu filtre odası 24 içşçi odası 25 Ofis 26 garaj 27 lobi Yapılan istasyon ziyaretleri esnasında yetkili kişilerden aldığımız bilgiler ve talepler doğrultusunda aynı zamanda bilimsel veriler ışığında aşağıdaki departmanlar arası ilişki matrisi hazırlanmıştır. Matrisin hazırlanması için kullanılan yakınlık dereceleri aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi A, E, I, O,U ve X olarak alınmıştır. 50

Tablo 15. İlişki yakınlık derece ve değerleri İlişki Yakınlık Derecesi Değer Kesinlikle Gerekli (Absolutely necessary) A 4 Özellikle Önemli (Especially important) E 3 Önemli (Important) I 2 Normal (Ordinary) O 1 Önemsiz (Unimportant) U 0 İstenmez (Not desirable) X -1 Hiç İstenmez (Extremely Undesirable) XX -2 Bu yakınlık dereceleri İBB APK uzmanlarıyla ve itfaiye teşkilatı personeliyle yapılan görüşmeler de ortaya çıkan gereksinimler ve kriterler esas alınarak tespit edilmiştir. Bu kriterlerden bazılarını aşağıdaki gibi sıralanabilir: Garaj ve dinlenme salonunun yakın olması, alarm durumunda hızlı hareket etmeyi sağlar. (İtfaiye yetkilisi görüşü) Yatakhaneden garaja direkt erişim olmalıdır ve olası bir yangın olayı halinde hemen çıkılabilmesi için garajın hemen yanında olmalıdır. (İtfaiye yetkilisi görüşü) Yer altında mazot/benzin depoları ve pompa : Patlama, araba çarpma riskine karşı, benzin istasyonunun garaja yakın olmaması tercih edilmekle beraber mevcut uygulama yakın olması şeklindedir. Bağımsız bir yerde olması daha sağlıklı olacaktır. (İtfaiye yetkilisi görüşü) Acil durum çıkışını kolaylaştırmak açısından Lokal, Garaj ile bağlantılı olmalıdır. (APK kriteri) Yemekhane ise lokal ve mutfak ile bağlantılı olmalıdır (APK kriteri) Toplantı salonu ve eğitim salonu modüler bir sistem olarak tasarlanmalıdır. (APK kriteri) Şöför odası garaj ile bağlantılı olmalıdır.(apk kriteri) Santraldan garaj izlenebilmelidir. (APK kriteri) 51

Yukarıda adı geçen departmanlar bu kriterler ışığında birbirleri ile A (kesinlikle yan yana olmalı) veya E (yanyana olmaları çok önemli) yakınlık ilişkisi içinde olmaları gerektiği tespit edilerek ilişki şemasına işlenmişlerdir. Mazot/benzin depolarının ve pompanın diğer tüm departmanlardan uzak olması hedeflendiğinden yakınlık ağırlığı olarak X ilişkisi seçilmiş yani asla yanyana gelmemeleri sağlanmıştır. A tipi bir istasyon için diğer departmanların yakınlık dereceleri de benzer biçimde tespit edilmiştir (bakınız Tablo 17). B tipi İtfaiye İstasyonları gereksinimleri açısından A tipi istasyonlarla aynı özellikleri göstermekte ancak metre kare açısından farklılık göstermektedirler. Bu yüzden A tipi istasyonlar için hazırlanan ilişki matriksi B tipi için de kullanılmıştır. C ve D tipi itfaiye istasyonları ise A ve B tipi istasyonlarda var olan bir takım departmanları içermemektedirler (örneğin grup amiri odası v.b.) bu yüzden bu tip istasyonlar için hazırlanan ilişki şeması Ek 1 de görülebilir. Ayrıca; kullanım sıklığı ya da bilgi akışının derecesini göstermek üzere de 1-6 ölçeğinde kodlar kullanılmıştır. Sözkonusu kodlar ve açıklamaları aşağıda verilmiştir. Tablo 16. Kodalar ve açıklamaları Kod Açıklama 1 Kullanım sıklığı yüksek 2 Kullanım sıklığı orta 3 Kullanım sıklığı düşük 4 Bilgi akışı yüksek 5 Bilgi akışı orta 6 Bilgi akışı düşük 52

elbise giyinnme lokal yemekhane mutfak yatakhane spor odası toplantı salonu eğitim salonu santral grup amiri grup amir yrd. grup yazıhanesi ekip amiri şöfor doktor hemşire sağlık personel dinlenme sağlık malzeme ilaç deposu lavabo-duş mescit kazan dairesi içme suyu filtre odası içşçi odası Ofis garaj LOBİ Tablo 17. A tipi İtfaiye İstasyonu İlişki Şeması elbise giyinme I/3 I/3 U I/3 I/3 O O U U U U U U U U U U U U I/3 X X O O A/1 U lokal I/3 E/2 I U O O O U U U U U U U U U U U U U X X U U A/1 I yemekhane I/3 E/2 A/1 U U U U U U U U U U U U U U U U U X X U U I U mutfak U I A/1 U U O O U U U U U U U U U U U U U X X U U U U yatakhane I/3 U U U U U U U U U U U U U U U U U U U X X U U E/2 U spor odası I/3 O U U U U U U U U U U U U U O U U U U X X I/3 I/3 I/3 U toplantı salonu O O U O U U A/1 U I I U I U U U U U U U U X X U U O U eğitim salonu O O U O U U A/1 U I I U I U U U U U U U U X X U U O U santral U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U X X U U U A grup amiri U U U U U U I I U A/1 E A/1 I O O U U U U U X X U U U U grup amir yrd. U U U U U U I I U A/1 E E A O O U U U U U X X U U U U grup yazıhanesi U U U U U U U U U E E I I U U U U U U U X X U U U U ekip amiri U U U U U U I I U A/1 E I I U U U U U U U X X U U U U şöfor U U U U U U U U U I A I I U U U U U U U X X U U A U doktor U U U U U U U U U O O U U U A A I I A U X X U U U U hemşire U U U U U U U U U O O U U U A A E E A U X X U U U U sağlık personel dinlenme U U U U U O U U U U U U U U A A I I A U X X U U U U sağlık malzeme U U U U U U U U U U U U U U I E I A U U X X U U U U ilaç deposu U U U U U U U U U U U U U U I E I A U U X X U U U U lavabo-duş U U U U U U U U U U U U U U A A A U U U X X U U U U mescit I/3 U U U U U U U U U U U U U U U U U U U X X U U U U kazan dairesi X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X I X X X X içme suyu filtre odası X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X X I X X X X Ofis O U U U U I/3 U U U U U U U U U U U U U U U X X E I I Ofis O U U U U I/3 U U U U U U U U U U U U U U U X X E I I garaj A/1 A/1 I U E/2 I/3 O O U U U U U A U U U U U U U X X I I U lobi U I U U U U U U A U U U U U U U U U U U U X X I I U 53

8.2. Alan gereksinimlerinin belirlenmesi İtfaiye tesisleri yukarıdaki konularda da değinildiği gibi grup ve müfreze olarak ikiye ayrılmakta, ayrıca personel sayısına bağlı olarak en büyüğü A olmak üzere, B, C ve D tipi olarak farklılık göstermektedir. Bu farklı büyüklükteki itfaiye istasyon tiplerinin yerleşim düzeni İBB APK tarafından proje ekibimize verilen alan gereksinimleri temel alınarak yapılmıştır. Aşağıdaki tabloda ihtiyaç duyulan birimler ve istasyon tipine gore kaplamaları gereken alanlar departmanların birbirleriyle olan ilişki durumları da göz önünde bulundurularak özetlenmiştir. 54

Tablo 18. Mekan gereksinim listesi Bölüm İçinde olması gereken bölüm/malzeme İlişki Özellikleri A tipi B tipi C tipi D tipi Soyunma Kurutma Odası ve Garaj İklimlendirme gerekli 45m2 35m2 30m2 25m2 Lokal Çay ocağı Garaj Bilardo masası 80m2 60m2 50m2 40m2 bulunmalı Kantin Yemekhane Lokal 80m3 60m2 30m2 25m2 Mutfak Lavabo-WC Duş Erkek-Kadın için 25m2-12m2 20m2-8m2 10m2 10m2 Mutfak İstasyona bağlı 60m2 30m2 23m2 18m2 müfreze binalarına da yemek servisi yapabilecek kapasitede kiler,hazırlık ve pişirme Lavabo-WC Duş Mutfak personeli için 16m2 12m2 - - Yatakhane 4'er kişilik 225m2 175m2 125m2 75m2 Lavabo-WC Duş 40m2 35m2 30m2 25m2 Kondüsyon Merkezi 80m2 50m2 50m2 30m2 Lavabo-WC Duş 18m2 12m2 - - Toplantı-Eğitim 100m2 100m2 25m2 20m2 Salonu Santral Yatak, WC-Duş 20 m2 18 m2 18 m2 18 m2 Özel Araç Parkı Garaja giriş çıkışı etkilememeli ve ön cepheyi kaplamamalı Jeneratör 55

Bölüm İçinde olması gereken bölüm/malzeme İlişki Özellikleri A tipi B tipi C tipi D tipi Yer altı mazot Depo ve pompa 12 ton 12 ton 5 ton 5 ton deposu garaja yakın Yer altı benzin olmamalı 5 ton 5 ton 2 ton 2 ton deposu Pompa 1 adet 1 adet 1 adet 1 adet Araç bakım atölyesi yağlama kanalı Garaj Garajın içinde olması tercih edilir Açıkta oturma alanı Masa, sandalye Yatakhane Üstü kapalı olmalı Spor Eğitim Sahası Voleybol sahası, tırmanma kulesi Garaj Arka bahçede olması uygundur 200m2 200m2 - - Su deposu Garaj Yer altında olması tercih edilir 2*250 ton 2*200 ton 2*100 ton 2*75 ton Nöbetçi Kulübesi Telefon, sandalye, mahalle haritası, nöbet çizelgesi, araç çizelgesi Ana girişte bulunur İtfaiye depoları Binalarının Bütün bölümler Yer altında olması tercih edilir Amir Odası WC-Duş 35 m2 18 m2 Amir Yardımcısı 20 m2 16 m2 Odası Grup Yazıhanesi 20 m2 18 m2 Ekip Amiri Odası 18 m2 16 m2 12 m2 12 m2 Şoför Odası Garaj 20 m2 20 m2 12 m2 12 m2 56

Bölüm İçinde olması gereken bölüm/malzeme Revir Doktor, Hemşire Odası, Personel Dinlenme, WC duş, İlaç dolabı İlişki Özellikleri A tipi B tipi C tipi D tipi 56 m2 48 m2 36 m2 36 m2 Hızır Acil Mescit 60 m2 50 m2 Garaj İçi Atölye Garaj 30 m2 25 m2 Garaj İçi Yangıncı Malzeme Deposu Garaj 60 m2 50 m2 15 m2 12 m2 Garaj İçi Kurtarma Malzemesi Deposu Garaj 80 m2 50 m2 Garaj Alanı Egsoz gazlarının tahliyesi için bir sistem Yatakhane, Lokal ve Depolar Garaj önünün, araçların rahat çıkabilmesi için boş bırakılması gereklidir. Ayrıca bakım ve destek fonksiyonları arasında, yönetim fonksiyonları ve ikametle ilgili alan arasında yerleştirilmelidir. 500 m2 400 m2 300 m2 200 m2 57

8.3. İlişki Diyagramı Metodu ile Ana Yerleşim Planı Tesis tasarımında kullanılan iki ana metodoloji vardır. Bunlar ilişki diyagramı metodu ve grafik metodudur. Grafik metodu ağırlıklı olarak departmanlar arası malzeme hareketlerine dayandığından hizmet tesisleri tasarımında uygun bir yöntem değildir. Bu yüzden bu projede ana plan, İlişki Diyagramı yaklaşımı kullanılarak hazırlanmıştır. Tesis tasarımında detaylı yani alanların göz önünde bulundurularak yapılacak düzenlemeden önce bir ana plan çıkarılır. Bu ana planda departmanların kapladıkları alandan ziyade departmanların birbirleri ile hangi yakınlık içinde olacağı önemlididir. İlişki Diyagramı metodunu uygulayablmek için ilk önce aşağıda verilen tablo hazırlanmalıdır. Bu tabloda tüm departmanlar ve bu departmanların diğerleri ile olan ilişkileri ilişki şemasından farklı olarak, ilişki ağırlıklarına bağlı olarak gösterilir. Tablo 19. İlişki Diyagramı tablosu Departmanlar/ilişkiler A E I O U X elbise giyinme 26 2,3,5,6,21 7,8,24,25 22,23 lokal 26 3 1,4,27 6,7,8 22,23 yemekhane 4 2 1,26 22,23 mutfak 3 2 7,8 22,23 yatakhane 26 1 22,23 spor odası 1,24,25,26 2,17 22,23 toplantı salonu 8 10,11,13 1,2,4,26 22,23 eğitim salonu 7 10,11,13 1,2,4,26 22,23 santral 27 22,23 grup amiri 11,13 12 7,8,14 15,16 22,23 grup amir yrd. 10,14 12,13 7,8 15,16 22,23 grup yazıhanesi 10,11 13,14 22,23 ekip amiri 10 11 7,8,12,14 22,23 şöfor 11,26 10,12,13 22,23 doktor 16,17,20 18,19 10,11 22,23 hemşire 15,17,20 18,19 10,11 22,23 sağlık personel dinlenme 15,16,20 18,19 6 22,23 sağlık malzeme 19 16 15,17 22,23 ilaç deposu 18 16 15,17 22,23 lavabo-duş 15,16,17 22,23 mescit 1 22,23 kazan dairesi 23 içme suyu filtre odası 22 Ofis 25 6,26,27 1 22,23 Ofis 24 6,26,27 1 22,23 garaj 1,2,14 5 3,6,24,25 7,8 22,23 lobi 9 2,24,25 22,23 58

İlişki diyagramı metodu temel olarak aşağıda anlatılan yapı çerçevesinde işlemektedir. 1. Ana plana girecek ilk departmanın seçilmesi: Tabloda yer alan departmanlar arasından en çok A ilişkisine sahip olan departman ana yerleşim planına ilk girecek birim olarak seçilir. Şayet departmanlar arasında A ilişkisi bakımından eşitlik varsa, bu sefer E ilişkilerine bakılır. Eşitlik burada da kırılmaz ise I ilişkileri kontrol edilir. Eşitliğin herhangi bir şekilde kırılamadığı durumda rastgele bir departman seçilir. 2. Ana plana girecek ikinci departmanın seçilmesi: Ana plana girecek ilk departmanın seçiminden sonra ikinci departmanı seçmek için seçilen ilk departmanla diğer departmanların ilişkisine bakılır. İlk departmanla en fazla A ilişkisi olan departman ) şayet yoksa E ve I ilişkisi aranır) ikinci departman olatak ana plana girer. Şayet bu koşulu sağlayan birden fazla departman varsa 1. madde de olduğu gibi sırasıyla E ve I ilişkilerine bakılır. Eşitlik bozulmaz ise rastgele bir departman seçilir. 3. Ana plana girecek üçüncü departmanın seçilmesi: Plana giren birinci ve ikinci departmanlar ile en fazla A (sırasıyla E ve I) ilişkisi olan departman seçilir. Eşitlik durumunda yukarıda değinilen kural uygulanır. 4. Ana plana girecek diğer departmanların seçilmesi: Yukarıda anlatılan metodoloji aynı şekilde tatbik edilir. İlişki diyagramı metodu kullanılarak hazırlanan ana plan bir sonraki aşamada departmanların kapsadığı alanlar göz önüne alınarak detaylı yerleşim planına dönüştürülmüştür. 8.4. Detaylı Yerleşim Planının (Floor Layout) çizilmesi Gönderilen ihtiyaç programı kısıtlarına sadık kalınarak hazırlanan A tipi İtfaiye İstasyonu için hazırlanan detaylı yerleşim planı 9 itfaiye + 1 ambulans = 10 araç, 36 itfaiyeci + 1 santral operatörü + 3 sağlık personeli barındırabilecek düzendedir. Alan gezileri, yapılan görüşmeler, yayın taraması sonucunda ortaya çıkarılan ilişki tablosunu referans alarak, önem derecesine göre yerleşim işlemi yapılmış ve nihai plan, Utillant LLC (http://utilant.com/) firmasının geliştirdiği Rapid Sketch 2.0 yazılımı kullanılarak elektronik ortamda hazırlanmıştır. Aşağıda gösterilen şekilde iki tip öneri vardır. 1. Birinci öneride İstanbul şehrinde arsa maliyetleri ve kısıtları göz önünde bulundurularak A tipi bir istasyonun iki katlı olması ve yatakhaneden garaja direkt bir 59

merdivenle inilmesi öngörülmüştür. Dünya örneklerinden farklı olarak İstanbul itfaiyesindeki şu anda mevcut birçok istasyon iki katlı olarak düzenlenmiştir. 2. İnternette yapılan taramalar sonucu gelişmiş ülkelerde itfaiye istasyonlarının genellikle tek katlı olmasının tercih edildiği tespit edilmiştir. Bu durum göz önünde bulundurularak geliştirilen ikinci alternatif detaylı plandaki ikinci kat, garaj ortaya gelmek üzere ofisler yatakhane ve diğer departmanlar garajın iki yanına gelecek şekilde düzenlenmiştir. Bu düzenlemenin dezavantajı yukarıda da belirtildiği gibi daha geniş bir alana ihtiyaç duyulacak olunmasıdır. Tek kat halinde düzenlenen itfaiye istasyon planı Ek 6 da yer almaktadır. A ve B tipi istasyonlar için alan gereksinimi zaten çok yüksek olduğundan, bu tip istasyonların tek kat olması uygulamada zor olacaktır, bu nedenle C ve D tipi istasyonlar için tek katlı planlama daha uygun görülmüş ve C tipi istasyon için örnek plançizilmiştir. (Ek 6). Bodrum kat planı iki katlı istasyon planındakinin aynısıdır. Aşağıda Stewart Cooper Newell Architects tarafından proje grubumuza gönderilen Fire and EMS Facility Design Handbook dan alınma birkaç itfaiye istasyonu görülmektedir. Şekil 11. Gastonia'daki geleneksel istasyon tipi 60

Şekil 12. Hilton Head Adası İstasyonu Şekil 13. Richmond İstasyonu A, B, C ve D tipi istasyonlarına ait detaylı yerleşim planları Ek 2, Ek 3, Ek 4 ve Ek 5 te yer almaktadır. 8.5. İtfaiye İstasyonları Garaj Planları Garaj bölümü, itfaiye araçları, garaj içi yangıncı malzeme deposu, kurtarma malzemesi deposu, garaj içi atölye ve bakım atölyesinin yer aldığı bir alandır. Garaj bölümü, itfaiye binası tipine ve dolayısı ile içereceği araç tipine gore farklı boyutlarda olmalıdır. Garaj boyutlarını hesaplarken, park edilen araçların boyutları ve çevresinde bırakılması gereken mesafeler ve aracın başka bir aracın yanına veya duvarın yanına park edilmesi ölçütleri de değerlendirilmelidir. Yangıncı malzeme deposu ve kurtarma malzeme deposu, yangıncı 61

kıyafetleri, su çekme motorları, motorların ek malzemeleri, hortumlar, seyyar merdiven, köpük yapmak için deterjan (AFF, Proteinli, Sentetik), motopomplar, oksijen pompası, gaz maskeleri ve benzerinden oluşur. Garaj, diğer bina bölümlerinden iki saat ateşe dayanıklı bir yapı malzemesi ile ayrılmalıdır. Tablo 20. Garaj Özellikleri (UFC) Tanım / Kullanım Isı / Havalandırma Işıklandırma Kapılar Garaj, yangın kurtarma araçlarını içeren bölümdür. En geniş ve uzun boyutlardaki araçları kapsayabilecek ve esnekliğe imkan sağlayacak şekilde tasarlanmalıdır. Her bir bölme, araçlar için gerekli destek malzemeleri (egzoz, basınçlı hava, su, ışık ve güç) içerebilecek genişlikte olmalıdır. 20 C sıcaklık sağlanması yeterlidir. Araçlardan çıkan egzoz için, egzoz tahliye sistemi kurulmalıdır. Alarm ışıkları için gerekli güç kaynağı sağlanmalıdır. Kapılar, sinyal sistemi ile açılabilir özellikte olmalıdır. Alarm lambaları yerden 1,8 m yükseklikte yerleştirilmelidir. 4,3 m*4,3 m boyutlarında kapılar bulunmalıdır ve otomatik olarak açılıp kapanabilmelidir. Araçlardan da kumanda edilebilmesi tercih edilir. Ancak, herhangi bir jeneratör arızası durumunda da çalışabilmesi için manuel olarak da açılıp kapanabilmesi gereklidir. Kapılar yalıtımlı olmalıdır. Şekil 14. Stewart Cooper Newell Architects ait Fire and EMS Facility Design Handbook dan alınma bir Garaj tasarımı Tablo 12 de yer alan istasyon tiplerine göre araç gereksinimleri ve Tablo 13 te yer alan araçlara ait ebatlara dayanılarak (en yüksek rakamlar baz alınmıştır) garaj planları yaplmıştır.. UFC ye (Unified Facilities Criteria) göre garaj ve garaj içi depolar düzenlenmiştir. UF 62

Kriterlerine göre orta büyüklükteki itfaiye araçları için yapılan düzenlemeler dikkate alınmış, ancak İstanbul daki itfaiyelerde kullanılan araçların boyutlarına göre çeşitli düzenlemelere gidilmiştir. Ayrıca her itfaiye istasyonunda bir ambulans bulundurulması da gerektiğinden yukarıdaki tabloya ek olarak 1 adet ambulans için de yer tasarlanmıştır. Uyulan kriterler aşağıdaki gibidir (UFC): Duvarla araç arasında 1,8 m (aracın sağı veya solu) Aracın önünde veya arkasında bırakılması gereken boşluk 1,5 m 2 araç arasında 2 m Kapılar 4,3 metre genişlik ve yükseklikte olmalıdır Aşağıda A tipi istasyon için garaj, garaj içi depolar ve bakım atölyesini içeren plan yer almaktadır. Garaj içi depolar, yangıncı malzeme deposu ve kurtarma mazleme deposundan oluşmaktadır. Yangıncı malzeme deposunun, özellikle çok maksatlı araca ve merdiven aracına yakın olması göz önünde bulundurulmuştur. 2 adet bulunması gereken servis araçlarından biri, 3 adet bulunması gereken su ikmal araçlarından birinin arkasına, bir diğerinin önüne ve ambulansın da diğer bir su ikmal aracının arkasına yerleştirilmesi ile, her tipteki aracın, garajdan hızlı bir şekilde çıkması amaçlanmıştır. A tipi istasyonlar en çok yangının olduğu bölgelerde bulunduğundan araç sayısının fazla olması nedeniyle bir bakım atölyesine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu nedenle içinde yağlama kanalı bulunan, toplamda 200 m2 lik bir bakım atölyesi garajın hemen yanına konumlandırılmıştır. Garaj içi atölye de bakım atölyesine yakın tasarlanmıştır. Depolar için kapılar düşünülmüştür, ancak hızlı hareket açısından kapı yerine açıklık da düşünülebilir. B tipi istasyonda da, A tipi istasyondaki bölümler bulunmasına rağmen, araç sayıları daha az ve depolar daha küçüktür. 63

41,35 m GARAJ İÇİ ATÖLYE 4,3 m * 7 m = 30 m2 YANGINCI MALZEME DEPOSU 11 m * 5,6 m = 60 m2 KURTARMA MALZEME DEPOSU 16,5 m * 5 m = 82,5 m2 1,5 m 1,5 m 21 m BAKIM ATÖLYESİ 1,5 m Servis Aracı 1,5 m * 3 m 1 m Servis Aracı 1,5 m * 3 m Ambulans 1,5 m * 3 m İlk Müdahale Aracı 2,45 m * 7,1 m 1,8 m 9,55 m * 21 m = 200 m2 1,8 m Merdiven Aracı 2,5 m*11 m Çok Maksatlı Araç / Koca Yusuf 2,6 m * 10 m Su İkmal Aracı 2,3 m * 8,4 m Su ikmal Aracı 2,3 m * 8,4m Su ikmal Aracı 2,3 m * 8,4 m İmdat Kılavuz Aracı 2,05 m * 4,9 m 1,5 m 2,625 m 2,625 m 4,3 m 1 m 0,8 m 4,3 m A Tipi İstasyon Garaj, Garaj İçi Depolar ve Bakım Atölyesi 64

36,25 m GARAJ İÇİ ATÖLYE 5,4 m * 4,7 m = 25 m2 YANGINCI MALZEME DEPOSU 10,6 m * 4,7 m = 50 m2 KURTARMA MALZEME DEPOSU 10,6 m * 4,7 m = 50 m2 1275,00 1,5 m 18,7 m BAKIM ATÖLYESİ Ambulans 1,5 m * 3 m Servis Aracı 1,5 m * 3 m 10,7 m * 18,7 m = 200 m2 1 m 1,8 m Merdiven Aracı 2,5 m*11 m İlk Müdahale Aracı 2,45 m * 7,1 m Su İkmal Aracı 2,3 m * 8,4 m İlk Müdahale Aracı 2,45 m * 7,1 m Su ikmal Aracı 2,3 m * 8,4m 1,8 m 1,5 m 3,2 m 3,2 m 4,3 m 1 m 0,8 m 4,3 m B Tipi İstasyon Garaj, Garaj İçi Depolar ve Bakım Atölyesi 65

C tipi istasyonlar için bakım atölyesi ve kurtarma malzeme deposu düşünülmemiştir. Yangıncı malzeme deposu ise, önü açık olarak tasarlanmıştır. Araçların bakımı, belirli aralıklarla, B veya C tipi istasyonlarda veya tam teşekküllü bakım araçları yardımı ile yapılabilir. 21,6 m YANGINCI MALZEME DEPOSU 7,5 m * 2,7 m = 20,25 m2 1,5 m 1,5 m İlk Müdahale Aracı 2,45 m * 7,1 m 14,1 m 1,8 m Merdiven Aracı 2,5 m*11 m İlk Müdahale Aracı 2,45 m * 7,1 m Su İkmal Aracı 2,3 m * 8,4 m 1 m 1,8 m Ambulans 1,5 m * 3 m 1,5 m 1 m 0,8 m 4,3 m C Tipi İstasyon Garaj ve Yangıncı Malzeme Deposu D tipi istasyonlarda ambulansla birlikte 3 adet araç bulunmaktadır ve bu nedenle bakım atölyesi, C tipinde olduğu gibi düşünülmemiştir. Yangıncı malzeme deposu da küçük ebatlı olarak tasarlanmış ve kapı yerine açıklık şeklinde erişimin sağlanması uygun bulunmuştur. Toplamda 160,74 m2 lik bir alan üzerinde tasarlanmıştır. 66

YANGINCI MALZEME DEPOSU 5,35 m * 2,7 m = 14,5 m2 1,8 m 1,5 m 14,1 m 1,8 m 1,5 m İlk Müdahale Aracı 2,45 m * 7,1 m 1,8 m Su İkmal Aracı 2,3 m * 8,4 m 1 m Ambulans 1,5 m * 3 m 1,5 m 1 m 0,8 m D Tipi İstasyon Garaj ve Yangıncı Malzeme Deposu 8.6. İtfaiye İstasyonu Dış Mekan Tasarımı Bu bölümde, itfaiye istasyonlarının dış mekanlarının incelemesinin yapılacaktır. İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Teşkilatı nda itfaiye istasyonları, istasyon büyüklüklerine göre dört gruba ayrılmışlar ve olay çıkma sıklığına göre bölgelere yerleştirilmişlerdir. Bu sınıflandırma bazında dış mekanda bulunması gereken birimler aşağıda açıklanacaktır. 1. Özel Araç Parkı Dış mekanda bulunan özel araç parkı, çalışanların ve misafirlerin özel araçlarını park etmeleri için gerekli alanı sağlamaktadır. Park alanı istasyondaki mevcut personel ve mevcut durumda araç sahipliği göz önünde bulundurularak ve aynı zamanda ilerde belirecek gereksinimleride kapsıyacak şekilde tasarlanacaktır. 67

Bölüm Özel Araç Parkı 2. Açıkta oturma alanları Genellikle çardak şeklinde, masa ve sandalyelerden oluşan üstü kapalı oturma alanları bahçede, yeşillik alan içinde yer alır. Mevsim uygun olduğunda, personelin dinlenmesi için tasarlanır. 3. Personelin spor yapması açısından tırmanma kulesi ve voleybol sahasının bulunması yaygın uygulamadır. 4. Su deposu : İstasyon tipine göre büyüklüğü değişmektedir, itfaiye araçlarına su çekilmesi açısından garaja çok uzak olmaması tercih edilir. 5. Nöbetçi Kulübesi: İstasyon dış mekanına ana girişte bulunan, giriş/çıkışları kontrol eden bir konumda bulunur. Telefon, sandalye, mahalle haritası, nöbet çizelgesi, kaç araç kaç personel faal durumda olduğunu gösteren çizelgeleri bulunduruyor. 6. İtfaiye binalarının depoları Malzeme depoları bazı istasyonlarda bodrum katında bazı istasyonlarda ise bina dışındadır. Şekil 15. İBB tarafından her istasyon tipi için bahçe düzenlemesi içinde yer alması belirlenen fonksiyonlar İçinde olması gereken malzemeler İlişki Özellikleri A tipi B tipi C tipi Garaja giriş çıkışı etkilememeli ve ön cepheyi kaplamamalı Jeneratör 1 adet 1 adet 1 adet Pompa 1 adet 1 adet 1 adet Araç bakım atölyesi yağlama kanalı Açıkta oturma alanı Masa, sandalye Spor Eğitim Sahası Su deposu Nöbetçi Kulübesi İtfaiye Binalarının depoları Voleybol sahası, tırmanma kulesi Telefon, sandalye, mahalle haritası, nöbet çizelgesi, araç çizelgesi Garaj Garajın içinde olması tercih edilir 200m2 200m2 - - Yatakhane Üstü kapalı olmalı Garaj Garaj Bütün bölümler Arka bahçede olması uygundur Yer altında olması tercih edilir Ana girişte bulunur Yer altında olması tercih edilir 2*250 ton 2*200 ton 2*100 ton D tipi 1 adet 1 adet 2*75 ton 68

Tırmanma kulesi eğitim sahaları en az 6 metre genişliğinde ve 7 metre uzunluğunda olacak şekilde tasarlanmıştır. Açıkta oturma alanları, çalışan sayısına göre düşünülmüş ve A tipi istasyonlarda daha büyük, D tipi istasyonlarda daha küçük yapılmıştır. Voleybol sahası standartlar göz önünde bulundurularak 18*9 m olarak dış mekana yerleştirilmiştir. Jeneratör dışarı yerleştirildiğinden, kabinli jeneratör olması uygun görülmüş ve yapılan araştırmalarda ebatları 1*2,4*1,7 m olarak bulunmuştur. Mazot ve benzin depoları ile pompa, A ve B tipi istasyonlarda bakım atölyesinin hemen arkasına yerleştirilmiştir. Bu sayede, itfaiye araçları, bakım atölyesinin arkasına yanaşarak, yakıtlarını alabileceklerdir. Mazot ve benzin depoları ile pompa, C tipi istasyonda garajın arkasında, D tipi istasyonda ise sol tarafta konumlandırılmıştır ve erişim için kapı konulmalıdır. Yakıt depoları yere gömülü olacaktır. 1 ton sıvının kaplayacağı hacim aşağıdaki tablodan yararlanarak hesaplanabilir. Tablo 21. Dönüşüm tablosu 1 ton Sıvı hacim (m3 ) mazot 1,05 benzin 1,43 su 1 A, B, C ve D tipi istasyonlarına ait detaylı yerleşim planlarında (Ek 2, Ek 3, Ek 4 ve Ek 5) tüm istasyon tipleri için detaylı dış mekan tasarımı görülebilir. 8.7. Otopark Planları A ve B tipi istasyon planlarına göre otopark alanının iki yanında da duvar olduğu için park boyutları tablosundan W1 i kullanacağız. Küçük araçlar için, 2,4 m genişlik ve park etme açısı 60 derece olduğunda 8,8 m uzunluk gerekli olduğu park boyutları tablosundan (Tablo 2) görülebilir. Planımızda 9 metre uzunluk ve 21 metre genişlik yer almaktadır. Park genişliği=2,4/sin60=2,6 m.. Son arabayı park ettikten sonra kalan boşluk y=8,8*cos60=4,4m dir ve 21/2,6= 8 araç sığmaktadır. Aşağıdaki şekilde otopark planı görülebilir. 69

2,6m 4,4m Şekil 16. A ve B tipi istasyonlar için otopark planı C ve D tipi istasyonlarda ise 90 derecelik park açıları ile araçlar park edildiğinde 4 araç park edilebilmektedir. 70

EKLER 71

elbise giyinnme lokal yemekhane mutfak yatakhane spor odası toplantı salonu eğitim salonu santral ekip amiri şöfor doktor hemşire sağlık personel dinlenme sağlık malzeme ilaç deposu lavabo-duş kazan dairesi garaj LOBİ elbise giyinme I/3 I/3 U I/3 I/3 O O U U U U U U U U U X A/1 U lokal I/3 E/2 I U O O O U U U U U U U U U X A/1 I yemekhane I/3 E/2 A/1 U U U U U U U U U U U U U X I U mutfak U I A/1 U U O O U U U U U U U U U X U U yatakhane I/3 U U U U U U U U U U U U U U U X E/2 U spor odası I/3 O U U U U U U U U U U O U U U X I/3 U toplantı salonu O O U O U U A/1 U I U U U U U U U X O U eğitim salonu O O U O U U A/1 U I U U U U U U U X O U santral U U U U U U U U U U U U U U U U X U A ekip amiri U U U U U U I I U I U U U U U U X U U şöfor? U U U U U U U U I U U U U U U X A U doktor U U U U U U U U U U U A A I I A X U U hemşire U U U U U U U U U U U A A E E A X U U sağlık personel dinlenme U U U U U O U U U U U A A I I A X U U sağlık malzeme U U U U U U U U U U U I E I A U X U U ilaç deposu U U U U U U U U U U U I E I A U X U U lavabo-duş U U U U U U U U U U U A A A U U X U U kazan dairesi X X X X X X X X X X X X X X X X X X X garaj A/1 A/1 I U E/2 I/3 O O U U A U U U U U U X U LOBİ U I U U U U U U A U U U U U U U U X U EK 1: C ve D tipi istasyonlar için İlişki matrisi 72

EK 2a: A Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Giriş Kat) 73

EK 2c: A Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Bodrum Kat) 74 EK 2b: A Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Üst Kat)

EK 3a: B Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Giriş Kat) 75

EK 3c: B Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Bodrum Kat) EK 3b: B Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Üst Kat) 76

EK 4a: C Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Giriş Kat) 77

EK 4c: C Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Bodrum Kat) EK 4b: C Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Üst Kat) 78

EK 5a: D Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Giriş Kat) 79

EK 5c: D Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Bodrum Kat) EK 5b: D Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Üst Kat) 80

EK 6: C Tipi İstasyon Yerleşim Planı (Tek Kat) 81

82

9. İBİTEM TANITIMI 1988 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Müdürlüğü ne bağlı olarak hizmete giren ve Türkiye'nin tek İtfaiye Eğitim Merkezi olan "İBİTEM" Bahçelievler ilçesinde geniş bir alana kurulmuş, modern bir eğitim merkezidir. İstanbul İtfaiyesinde bu tarihten önce de; her ne kadar yazılı bir kaynak yoksa da İtfaiye Eğitim Amirliği adı altında uzun yıllardan beri gerek kendi personeline, gerek diğer itfaiye teşkilatlarına, ayrıca halka, sanayi ve kamu kuruluşlarına eğitim hizmetlerinin verildiği bilinmektedir. Müstakil binası ile hizmete başlayan İBİTEM' de 1988 yılında Almanya'dan getirilen Dr. Lutz Straus tarafından 13 personel İlk İtfaiye Öğretmenleri olarak yetiştirilmiş ve eğitim faaliyetlerinden devam edilmiştir. 26.03.1989 tarihinde eğitime ara verilmiş, 18.09.1989 tarihinde okul yeniden açılmıştır. Daha sonra 30.03.1994 tarihinde eğitime yine ara verilmiş ve 16.01.1995 tarihinde okul yeniden açılmış olup eğitim hizmetlerine devam edilmektedir. 1993 yılında İBİTEM' de 20 personel iki Japon hoca tarafından kurtarmacı olarak yetiştirilmiş ve onlar da ayrıca 18 personeli kurtarmacı olarak yetiştirmişlerdir. İstanbul Teknik Üniversitesi tarafından hazırlanan eğitim programlarının uygulandığı İBİTEM; sınıfları, kurtarma ve teneffüs cihazı eğitim odaları, spor salonları, eğitim labirentleri, malzeme odaları, yangın evi ve eğitim kuleleri, kütüphanesi ve yemekhanesi ile eksiksiz bir İtfaiye Eğitim Merkezidir. İtfaiyeciliğin başarısı için gereken şartların başında eğitim gelir. İtfaiyecilik eğitimi, itfaiyecilerin eğitimi ve halkın eğitimi olmak üzere ikiye ayrılır. Gerek Amerika ve Uzakdoğu ülkelerinde ve gerekse Avrupa ülkelerinde itfaiyeye alınan personel sıkı bir elemeden geçirildikten ve en az bir yıl eğitim gördükten sonra itfaiyeci 83

olabilmektedir. İBİTEM' le birlikte İstanbul da da itfaiyeye alınan personel benzer şekilde Temel İtfaiyeci Eğitimi nden geçirilmektedir. Kamu kurum ve kuruluşlarıyla sanayi ve ticaret kuruluşlarının yangınla mücadelede görevlendirilen personellerine özel Yangın Güvenlik Eğitimi kursu ülke çapında tek itfaiye eğitim merkezi olan İBİTEM tarafından verilmektedir. 1992 yılında yürürlüğe giren İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yangından Korunma Yönetmeliğinin Bölüm 3 / 3.7 maddesine göre: "Topluma açık yerlerde çalışan bütün personelin, binanın planını ve yangın kaçış yollarını ayrıntıları ile bilmesi en az bir kişi olmak üzere her 20 personelden birinin, yetkisi itfaiyece onanmış bir kuruluştan özel yangın güvenliği eğitimi görerek belge almış olması gerekmektedir. Böylece işyerlerinde yangın konusunda eğitilmiş personel bulundurmak zorunlu hale gelmiştir. Bu konu özellikle Sanayi ve Ticaret merkezleri ile otelleri yakından ilgilendirmektedir. Eğitilmiş personel ihtiyacının karşılanması için İBİTEM' de özel kurslar verilmektedir. Süresi en az bir hafta olan bu kurslarda katılımcılara bilgisayar, video, projeksiyon ve tepegöz gibi görsel eğitim araçlarının yardımı ile teorik ve pratik eğitim verilmektedir. Bu eğitimde; Yangının Yapısı ve Gelişimi Söndürme Maddeleri ve Kullanma Teknikleri Doğalgaz ve LPG Bilgisi Yangın Yerindeki Tehlikeler Teneffüs Cihazlarının Kullanımı İtfaiye Malzeme Bilgisi İlkyardım Kurtarma İşletmelerde Yangın Güvenliği İşletmelerde Yangın Organizasyonu Katı, Sıvı ve Gaz Yangınlarına Müdahale Tatbikatı dersleri ile yangın çıkması halinde itfaiye gelinceye kadar olaya bilinçli bir şekilde müdahale edilmesini sağlayacak bilgiler verilmektedir. 84

Bu kurs programından yararlanmak isteyen kuruluşların dilekçe ile başvuru yapmaları gerekmektedir. Yangın Güvenlik Eğitimi kuruluşların kendi adreslerinde de verilebilmektedir. Yerinde eğitimde ilave olarak çıkış yollarının, uyarı araçlarının ve yanıcı maddelerin yerleri öğretilmekte, kalabalık yerlerde insanların tahliye edilmeleri pratik olarak gösterilmektedir. Yerinde eğitimde işyerine yangın güvenlik önlemleri konusunda tavsiyeler de yapılmaktadır. İBİTEM' de periyodik olarak ihtisas ve geliştirme kursları verilmekte, Temel İtfaiyeci Eğitimi'ni tamamlamış personel şoför, teknik eleman, itfaiye zabıtacılığı, eğitmen ve kurtarma personeli gibi konularda uzmanlaşmaktadırlar. Ayrıca itfaiye istasyonlarında uygulanmak üzere aylık hizmet içi eğitimi programı İBİTEM tarafından yapılmaktadır. İBİTEM tarafından ihtiyaç duyulan ve özel eğitim gerektiren konularda Doğalgaz Yangın Emniyeti, Akaryakıt Yangınları, Asansör eğitimi, Otellerde Yangın Güvenliği, İşyeri Yangın Güvenliği, Gaz ve Radyasyon Ölçen Cihazlar eğitimleri verilmektedir. İBİTEM tarafından Okullara Yönelik Eğitim olarak ilk ve orta dereceli okul öğrencilerine "Yangından Korunma ve Yangın Güvenliği" konusunda teorik ve pratik toplu eğitimler verilmekte, eğitici broşürler hazırlanarak okullara dağıtılmakta ve çocukların yangınla mücadele bilincinin gelişmesi amacıyla kompozisyon, resim ve şiir yarışmaları düzenlenmektedir. 10. KOCASİNAN EĞİTİM BİNASI Bahçelievler de bulunan itfaiye eğitim merkezi 2 binadan oluşmaktadır. Bu binaların bir tanesi eğitim merkezi olarak kullanılmakta ve diğeri de itfaiyenin ana merkezidir. Binaların tasarımı optimal olmadığından sürekli yenileme çalışmaları yapılmaktadır. Ayrıca yerleşim yeri, mahalle içinde olduğundan, tatbikat çalışmalarından çevre halkı rahatsız olmaktadır. Bunun yanında, gerek tatbikat alanları gerek simülasyon odaları gibi modern eğitim alanları açısından hem alan hem de teknoloji açısından eksiklikler mevcuttur. Kurulmuş bir 85

düzeni değiştirmek kolay olmadığından yeni bir arazi üzerine daha modern bir eğitim merkezi yapılması planlanmaktadır. Bu bölümde, mevcut eğitim merkezinin tesis tasarımı ele alınacaktır. a. Bodrum Kat Kurtarma malzemeleri, yangıncı malzemeleri ve fuar malzemelerinin konulduğu depoların olduğu bodrum katıdır. Eskiden tatbikat amacıyla yapılmış bir labirent bulunan bodrum katında şu anda soyunma odası ve malzeme depoları bulunmaktadır. Şekil 17 Bodrum Kat Planı Bize verilen bilgiye göre yukarıda gösterilen diğer binaya geçiş ileride tatbikat odası olarak kullanılacaktır. b. Giriş Kat Giriş katında bulunan idari ofisler aşağıdaki gibidir: İBİTEM Amiri Odası Müdür Yrd. Odası İBİTEM Amir Yrd. Odası Şu anda girişte bulunan ilk bölüm olan yazıhanenin ikiye bölünmesi planlanmıştır. Bu kısımların ilki; giriş için ayrılacak ve burada sergi ortamı hazırlanacaktır. Yine aynı yerde 86

tarihi itfaiye araç gereçlerin de sergilenmesi düşünülmektedir. Bölünen alanın ön tarafı yazıhane arka tarafı sinema salonu olacaktır. 24 kişilik bir sinema salonu yapılacaktır ve burada itfaiyeyle ilgili genel bir tanıtım yapılacaktır. Bu odanın karşısında da bir tuvalet bulunmaktadır. c. Birinci Kat Eğitim merkezinde bir seferde 150-200 kişiye ders verilebilecek toplam beş sınıf mevcuttur. İki sınıf bu katta bulunmaktadır. Ayrıca 30 eğitmen için yapılan toplam dört öğretmen odasının iki tanesi de bu kattadır. Bu eğitmenlerin dışında dışarıdan gelen eğitmenler de bulunmaktadır. Bir de tuvalet bulunmaktadır. Şekil 18 Birinci Kat Planı 87

d. İkinci Kat Bu katta da iki sınıf, bir öğretmenler odası, bir UPS odası ve bir tuvalet bulunmaktadır. İkinci kattan itfaiye binasına geçişi sağlayan bir koridor vardır. Bu koridorun başında bayanlara ait bir tuvalet bulunmaktadır. Daha çok erkek personeli bulunan itfaiyede bayanlar için sadece bir yerde tuvalet bulunmaktadır. Şekil 19 İkinci Kat Planı 88

e. Üçüncü Kat Bu katta bir yemekhane, çay ocağı, masa tenisi masası, televizyon gibi eğlence ve dinlenme amaçlı kullanılan araç ve gereçler mevcuttur. Personelin dinlendiği bu alanda bir de tuvalet bulunmaktadır. Şekil 20 Üçüncü Kat Planı f. Dördüncü Kat Beşinci sınıf bu katta bulunmaktadır. Sınıfın yanındaki üç oda yatakhane olarak kullanılmaktadır. Bu yatakhaneler İstanbul dışındaki illerden eğitime gelenler için ayrılmıştır. Bunların dışında bir de personele ait yatakhane vardır. Üç şoför, iki eğitmen ve bir ambarcı burada konaklamaktadır. Dördüncü katta ayrıca büyükçe bir banyo ve tuvalet mevcuttur. 89

Bunların dışında kattan diğer binaya geçildiğinde, klima odası, 150 kişilik konferans salonu, basımhane, seslendirme odası, kurgu ve montaj odası, arşiv, kondisyon odası, kapalı spor salonu yer almaktadır. Şekil 21 Dördüncü Kat Planı 11. İBİTEM İHTİYAÇLARI Bu bölümde, İBİTEM personeli ile yapılan görüşmeler sonucunda elde edilen ihtiyaç listesi ve kısa açıklamaları yer almaktadır. 90

a. İtfaiye Araç Garajı Eğitimlerde kullanılan araçların rahatlıkla giriş çıkış yapabilecekleri uzun ve yüksek aynı zamanda en az sekiz araçlık olacak şekilde bir araç garajına ihtiyaç duyulmaktadır. b. Çamaşırhane İtfaiye erlerinin operasyonlarda kullandıkları kıyafetlerin yıkanıp kurutulabileceği geniş kapsamlı bir çamaşırhane gerekmektedir. Aynı zamanda kurutma işlemi için Japonya da ki Eğitim Merkezinde bulunan alttan ısıtmalı, kısa sürede kurutma yapabilen kurutma dolabı düşünülebilir. c. Özel Araç Otoparkı Çalışanların ve misafirlerin kullanabileceği eğitim merkezinin büyüklüğüne uygun kapasitede olacak şekilde ve eğitim alanlarından uzak özel araç otoparkı tasarlanmalıdır. d. Derslikler Teorik derslerin verilebileceği aynı zamanda ders esnasında küçük uygulamalar yapılabilecek cihazlarla donanmış ( vanalar, çeşitli maketler vb. ) otuz kişi kapasiteli beş sınıf oluşturulmalıdır. Sınıf mevcudu 50 60 arasında değişebilmektedir. En ideali ise 30 40 kişilik sınıflardır. Sınıflarda projeksiyon, perde gibi görsel materyaller için dolap sistemi ihtiyacı vardır. Bunun yanında yeni yapılacak eğitim merkezinde her bir sınıfa farklı bir konuya ait tatbikat düzeneği (taşınabilir veya sabit) kurulması uygun görülmektedir. Bu anlamda da her olaya göre farklı bir sınıf yaratılıp ona göre de bir tesisat sistemi yapılabilir, böylece bu ortamda da tatbikat yapılması sağlanabilir. Bize verilen bilgilere göre sınıfların amfi şeklinde değil de düztabana kurulması eğitim açısından daha uygundur, bu sayede kişilerin aralarda dolaşabilmesi daha rahat olmaktadır. e. Amfiler İki adet farklı amfi istenmektedir. Bunlardan birincisi C şeklinde amfi tiyatroyu andıran tarzda, ikincisi ise basamaklı şekilde olmalıdır. Bu amfilerin kapasitesi 250 kişilik olması uygun görülmektedir. f. Eğitim Merkezine Giriş İtfaiyeyi tanıtım amaçlı kullanılabilecek otuz kişilik ufak bir sinevizyon salonu Eski ekipmanlar ve kupaların sergilenebileceği müze bölümü 91

Girişte çocukların ilgisini çekebilecek multimedya alanları tasarlanmalıdır. g. Çocuk Oyun Alanı Çocukların ilgisini çekebilecek aynı zamanda eğitim amaçlı kullanılabilecek maket evler tasarlanmalıdır. h. Simülasyon ile Desteklenmiş Multimedya Bölümü Çocuklara ve yetişkinlere yönelik eğitim amaçlı kullanılacak simülasyon destekli multimedya bölümü olmalıdır. i. Çok Amaçlı Bina Farklı tatbikatlar için kullanılacak, dört-beş kat yüksekliğinde dışarıdan bakıldığında kapalı bir kutuyu andıran içine itfaiye araçları girebilecek ve binada kurtarma operasyonlarının yapılabileceği katların bulunduğu bir bina gerekmektedir. j. Kuleler ve Tırmanma Duvarları Çelik Konstrüksiyon Kulesi: Dört-beş kat yüksekliğinde tatbikat için kullanılacak tırmanmaya ve sedyeyle yaralı taşımaya uygun iskelet biçiminde çelik kule Tırmanma Kulesi: Çok amaçlı kullanılabilecek merdiven ve düz zemin tırmanışlarının yapılabileceği aynı zamanda iple iniş tatbikatlarının uygulanabileceği kule gerekmektedir. k. Helikopter Pisti Kurtarma helikopterlerinin kullanımı için üç adet pist yapılmalıdır. l. Sosyal Etkinlikler Alanı İtfaiye çalışanlarının boş zamanlarını değerlendirmeleri için bilardo masaları, pinpon masaları ve açık alanda toplu halde oturabilmeleri için yirmişer kişilik kamelyalar yapılmalıdır. m. Spor Tesisleri Kapalı Spor Salonu: İtfaiye çalışanlarının hem kondisyon amaçlı hem de eğitim amaçlı kullanabileceği tribünlerin bulunduğu aynı zamanda duşların, soyunma odalarının ve lavaboların olacağı çok amaçlı spor salonu. Ayrıca burası hortum atma çalışmaları ve kötü hava koşullarında tatbikatların yapılması olanağı sunmaktadır. Havuz: İtfaiye çalışanlarının sosyal ve eğitim ( dalgıç, zodiac vb. ) amaçlı kullanabileceği kapalı yüzme havuzu 92

Kondisyon Salonu bulunmalıdır. n. Yangın Simülasyon Odaları Odanın içinde bulunan masa, sandalye, dolap vb. eşyaların çelik olduğu ve bu eşyaların arasından geçirilen gaz hattı ile çıkarılan yangının söndürülme tatbikatı ve bu tatbikatın izlenilebildiği simülasyon odaları tasarlanmalıdır. o. Dar Alan Çalışma Tesisi (Labirent) İtfaiye elamanlarının çeşitli afetlerde ve alanın kısıtlı olduğu yerlerde yapacakları kurtarma çalışmalarında pratiğe sahip olması için böyle bir tesis oluşturulmalıdır. Labirentli tatbikat yeri her eğitim merkezinde olması gereken bir özelliktir. Bunun oluşturulabilmesi için ise tavanın yüksek olması gerekir. Kafeslerle yapılmış yukarı ve aşağıya inilebilen iki katlı labirent olabilir. Bu labirentte yangın tatbikatı için sıcak ve dumanlı hava verilebilecek bir sistem gerekir (sis makinesi). p. Kanallar Türkiye deki kanalizasyon sistemlerine uygun olacak şekilde tatbikatlarının yapılacağı kanallar oluşturulmalıdır. q. Raylı Sistem Metro ve tren kazalarında oluşabilecek kurtarma çalışmaları tatbikatları için eğitim merkezinin içine bir raylı sistem yapılmalıdır. r. Tatbikat Çatıları Çatı kesme ve açma tatbikatları için çatılar kurulmalıdır. s. Yangın Evi Hane yangınlarının tatbikatı için birkaç katlı bir ev gereklidir. t. Enkaz Eğitim Alanı Çeşitli afetler sonucu oluşabilecek enkazlarda kurtarma çalışma pratiğine sahip olmaları için beton enkazlarının bulunduğu bir eğitim alanı tasarlanmalıdır. u. Trafik Kaza Çalışmaları Çeşitli trafik kazalarına uygun olarak yapılan rampa, duvar ve eğimli bölgeleri bulunduracak alanlar oluşturulmalıdır. v. İlkyardım Eğitim Salonu Kaza, afet vb. kurtarma çalışmalarında yapılacak olan ilkyardımı öğrenebilmek ve bunda pratik kazanmak için bir ilkyardım eğitim salonu oluşturulmalıdır. 93

w. Deprem Simülasyon Odası Bir stant üzerinde bulunan odanın altından yapılan çeşitli vibrasyon etkileriyle suni deprem oluşturulan bir simülasyon odası tasarlanmalıdır. x. Soyunma odaları ve Tuvaletler Bay ve bayan personellerin kullanabileceği ayrı ayrı soyunma odaları ve tuvaletler yapılmalıdır. y. Asansör Tatbikat Alanı Eğitim amaçlı kullanılması için hem de katlar arası geçişin sağlanabilmesi için birçok asansör olmalıdır. Bu nedenle değişik çeşitlerde (hidrolik, mekanik, elektronik) asansörün bulunması yararlı olacaktır. z. Kütüphane İtfaiye çalışanlarının kullanacağı bağımsız bir kütüphane oluşturulmalıdır. aa. Kaydıraklar Pencerelerin önünden acil bir durumda iniş yapılabilmesi için kaydıraklar oluşturulmalı, bunun için de pencere önleri geniş tutulmalıdır. bb. Yemekhane /Mutfak cc. Bay/Bayan Tuvalet /Banyo dd. İdari Ofisler ee. Açık Alanda Oturma Alanı ff. Yatakhane Şehir dışından eğitime gelen kişilerin ve/veya gece kalanların konaklaması için yatakhane gereklidir. gg. Duşlar/Banyo Spor kompleksi içinde duşlar bulunmalıdır. Ayrıca yatakhanenin bulunduğu binada banyo bulunmalı ve yatakhaneyle banyo birbirine yakın olup, arası bir kapıyla birleştirilmelidir. hh. Lokal Çay ocağı, TV salonu, satranç gibi personelin dinlenebileceği bir oda tasarlanması düşünülmüştür. ii. Jeneratör ve UPS odası jj. Kazan dairesi 94

kk. Depo Yangıncı malzemelerinin ve fuar malzemelerinin bulunduğu iki ayrı depo düşünülmektedir. ll. Uçak enkaz kurtarma alanı mm. Su Deposu Su deposu, tatbikat çalışmalarında su ihtiyacının karşılanması amacıyla gereklidir. nn. İbadet Yeri oo. Konferans ve Seminer Salonu pp. Eğitmen Odaları qq. Bilgi Teknolojileri Odası İnternet ve bilgisayar alt yapısını planlama ve kontrol amaçlı kullanılan bir bölümdür. 12. YURTDIŞI EĞİTİM MERKEZİ ÖRNEKLERİ İtfaiye eğitim merkezi tesis tasarımının optimal şekilde yapılabilmesi için, çok sayıda yurtdışı uygulamaları incelenmiş ve en iyi örneklere bu çalışmada yer verilmiştir. 12.1 Colorado Eğitim Merkezi Dairesel bir alanda tasarlanmış olan Colorado itfaiye eğitim merkezinin üstten görünüşü Şekil 22 Colorado Eğitim Merkezi de yer almaktadır. 95

Şekil 22 Colorado Eğitim Merkezi Colorado itfaiye eğitim merkezinde yukarıdaki resimde de görüldüğü gibi eğitim ve yönetim binası bulunmaktadır. Bu binada hem derslikler, amfiler, depolar hem de ofisler bulunmaktadır. Bunların dışında ayrıca aşağıdaki resimde de görüleceği gibi itfaiye araçlarının sığabileceği bir garaj alt kısmında bulunmaktadır. Eğitim bölümünde bulunan 4 adet sınıfın kapasitesi ise 25 30 kişilik, amfilerde ise bu rakam 100 olmaktadır. Bu binanın içinde ayrıca bilgisayar, simülasyon odası ve geniş bir veritabanına sahip olan bir kütüphane de bulunmaktadır. Son olarak personel için dinlenme odaları, mutfak ve yatakhane de bu geniş binanın içinde yer almaktadır. Ana binanın dışında yukarıda görüldüğü gibi sürücü alanı bulunmaktadır. Burada sürücülere gerekli sürüş eğitimleri verilmesi planlamıştır. Diğer bölümlerden biri ise propan ve doğalgaz yangınlarına müdahale etmeye yarayan bir alan bulunmaktadır. Ayrıca pompa testlerinin ve denemelerinin yapıldığı bir alan da bulunmaktadır. Yangın binası ise metal konstrüksiyondan yapılmış çok katlı bir binadır. Burada her türlü arama, kurtarmanın yapılabileceği bir yapı olması gereklidir. Bu anlamda önemli bir enkaz çalışma alanıdır ve tüm eğitim merkezlerinde rastlanmaktadır. 96

Tırmanma kulesi ise yüksek katlarda kurtarma çalışmaları için tasarlanmalı ve merdivenle eğitimler için kullanışlı olmalıdır. Son olarak tüm eğitim merkezini gözleyen stratejik bir gözlem noktası oluşturulmalıdır. Bu kontrol merkezi sayesinde her durum gözetlenebilecek ve kumanda edilebilecektir. Şekil 23 Colorado İtfaiye Eğitim Merkezi Farklı Binalar Şekil 24 Colorado İtfaiye Eğitim Merkezi Yönetim Binası Kat Planı nda ise yönetim binası için örnek kat planı görülmektedir. 97

Şekil 24 Colorado İtfaiye Eğitim Merkezi Yönetim Binası Kat Planı Çizimde görülen alanlar aşağıdaki gibidir: 1. Pratik Eğitim Sınıfı 2. İtfaiye Araç Garajı: Her tip aracın barınacağı, tamir ve bakımların kolayca yapılabileceği garaj bulunmalıdır. İtfaiyecilerin her yerden kolayca erişebileceği geçişlerin de bulunması gereklidir. 3. Sınıflar: 4 adet 20-30 kişilik teorik eğitimlerin verilebileceği cinsten geniş olmalıdır. 4. Yönetim Ofisleri: İdari birimlerde çalışan personele ait küçük ofislerin bulunduğu bir bölüm bu katta oluşturulmalıdır. Böylece çalışanlar arasında iletişimin daha kolay olması sağlanabilir. 5. Soyunma odaları: İdari personelin gerekli zamanlarda kıyafetlerini değiştirebilecekleri soyunma odası bu binada da oluşturulmalıdır. 98

12.2 Japonya Tachikawa İtfaiye Eğitim Merkezinden Alınan Örnek Alan Resimleri Şekil 25 Çok Amaçlı Bina İtfaiye erlerinin tatbikat yapmaları için tasarlanmıştır. Yan yüzeyinde tırmanma rampası ve yamaçta yaralı kurtarma çalışmalarının yapılabilmesi için platform bulunmaktadır. İç kısmında ise balkonlar ve evler bulunmaktadır. Bu kısımlarda yaralı ve mahsur kalanları kurtarma çalışması yapılmaktadır. Ayrıca alt kısımda metroda kurtarma çalışmasının yapılması için bir alan vardır. Bu resimde görülen silindirik yapı dalgıçların çalışma yapması için tasarlanmış bir sarnıçtır. Derinliği 25 metredir. Şekil 26 Sarnıç Bu alan trafik kazalarında (örneğin şarampolden yuvarlanma) kurtarma çalışması için antrenman yapılabilecek bir yerdir. Aynı zamanda resimde görüldüğü gibi itfaiyeciler burayı daha kapsamlı kullanmak için aşağı iniş çalışması da yapabilmektedirler. Şekil 27 Trafik Kaza Çalışma Alanı 99

Resimde görülen bu alan ise kanal çalışmalarının ve buna bağlı enkaz çalışmalarının yapıldığı bölgedir. Buradaki kanallar Türkiye deki kanalizasyon sistemine uygun yapılmalıdır ki, burada yapılacak çalışmalar daha verimli olsun. Buradaki çalışmaları geniş kapsamlı düşünmeliyiz. Örneğin; kanalda sıkışma, kanal enkazı vb. Şekil 28 Kanallar Bu yapıda itfaiye erleri, tırmanma ve aşağı iniş çalışmaları yapmaktadır. Bu kulenin özelliği farklı kombinasyonlarda çeşitli tatbikatların yapılmasına olanak sağlamasıdır. Şekil 29 Tatbikat Kulesi Yapay ortamda itfaiye erlerinin ekonomik ve güvenli bir şekilde tatbikat yapmaları için tasarlanmıştır. Şekil 30 Simülasyon Odası 100

Çocukların itfaiye bilgisi edinmesi esnasında eğitimin zevkli olması için çocuklara yönelik itfaiye motifleriyle döşenmiş oda. Şekil 31 Çocuk Oyun Alanı 12.3 Kobe İtfaiye Eğitim Merkezinden Alınan Örnek Resimler Bir tarafında tırmanma rampası ve diğer yüzünde balkonlardan yaralı mahsur insanları kurtarma çalışması yapmak için tasarlanmış kule. Şekil 32 Tırmanma Kulesi 101

Raylı taşıtlar üzerinde çalışmalar yapabilmek için eğitim merkezinde yandaki gibi bir alan bulunmalıdır. Çünkü örneğin bir tren kazasında itfaiyecilerin doğru müdahaleyi yapması ve insanları en kısa sürede tahliye etmesi için bu alan gereklidir. Şekil 33 Raylı Sistem Enkaz Alanı Tatbikat öncesi ve sonrası giyinmek ve ıslak elbiseleri kurutmaya yarayan kurutma dolabının bulunduğu oda. Şekil 34 Soyunma Odası 12.4 Shelby County İtfaiye Eğitim Merkezi Bu bölümde Shelby County İtfaiye Eğitim Merkezi incelenmiştir. 102

Şekil 35 SHELBY COUNTY Yangın ve Tatbikat Eğitim Kompleksi (A) Sürücü Eğitim Alanı: Otomobiller, ambulanslar, temizlik aracı, pompalar ve anten platformları için (B) Yangın Kulesi: Eğitim kuleleri yaklaşık olarak 73 feet genişlikte ve 40 feet uzunluğunda mevcut bölge 3 kısımdan oluşmalı, 5 tatbikat kulesi, 2 meskun mahal kulesi ve 1 yangın hikayeleri için ek yapı olması önerilir. (C) Kurtarma Alanı: Enkaz alanındaki kazazedelerin kurtarılması için dizayn edilmiş olan yangın kurtarılma alanı. (D) Gaz Çalışmalarının Yapıldığı Alan: Alevlenebilir propan gazı asit ve gazolin gibi gaz ve sıvıların verilebildiği geniş mağara tipi alan. (E) Kapalı Çalışma Alanı (F) Enkaz Çalışma Alanı: Tanker ve demiryolu üzerindeki araçlar ve onlara tehlike yaratacak materyallerin arama kurtarma çalışmaları için strateji geliştirdikleri operasyon bölgesi 103

(G) Pompa Eğitim Alanı (H) Yangın Söndürme Aletleri Çalışma Alanı (I) Dinlenme Odaları, Sınıflar ve Depoların Bulunduğu Bina. (J) Dumanlı Bölgede Çalışma Alanı (K) Tatbikat Kulesi Kapalı çalışma alanında aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi bir yangın odası bulundurulması planlanmıştır. Şekil 36 Yangın Odası 12.5 Washington Hall UK İtfaiye Eğitim Merkezi Washington Hall UK Eğitim Merkezi ne ait tesis planı oldukça detaylı bir şekilde aşağıdaki şekilde sunulmuştur. Her türlü eğitim için farklı alanlar tasarlanmıştır ve oldukça modern bir yapıya sahiptir. 104

Şekil 37 Washington Hall UK Eğitim Merkezi Tesis Planı 1. Isı artış deneyimi için gerçekçi şartlar sağlayan eğitim ve geliştirme tesisi 2. Yol trafik çarpışması gerçekçi ve dinamik acil durumları ile simülasyon bölgesi kurtarma ve travma durumlarının eğitiminin yapılmasını sağlar 3. Yangın Gözlem Simülasyon Tesisi: Çevrenin en iyi şekilde öğrenilebilmesi için yangın bölgesine varıştan yangının nedenini bulana kadar olan yangın araştırmasını her yönüyle simüle eder. 4. Acil Yönetim Simülasyonu: Kaosun ve gerçeğe çok yakın olayların olduğu bir çevrede öğrenmeyi sağlar. 5. Silo ve İp Kurtarma: Tarımsal ve endüstriyel kurtarma operasyonlarında ip ile kurtarma tekniklerinin kullanılmasını sağlar. 6. Galeri 1 sınırlandırılmış uzay senaryolarının, aşırı ısı ve sıfır görüş dahil, gerçekçi bir şekilde tekrarlanmasını sağlar. 105

7. Jimnastik salonu 8. Dinlenme amaçlı kullanılabilecek alan (lokal) 9. Personelin eğlenmesine yönelik kullanılabilecek bölüm (sosyal etkinlikler alanı) 10. Endüstri tesislerinde oluşabilecek kazalarda kurtarma pratiğine sahip olunması için ayrılmış bölüm. 11. Hidrokarbon döküntüsü ve lpg sızıntılarının oluşturabileceği kazaların tatbikatı için tahsis edilmiş eğitim alanı. 12. LPG yangını ile mücadelede ve kimyasal sızıntı yönetiminde çok düzey(seviyeli) endüstriyel yangın tatbikat alanı. 13. Aniden alev almayı ve yangın söndürme teknikleri idmanlarını gözlemlemeyi sağlar. 14. Gerçekçi sıcak yangın ortamı yaratmak için karbon kullanılarak ateş yakılan, geniş, çok aşamalı stajyer yangın söndürme eğitim alanı 15. Yangın söndürme ve kurtarma çalışmaları gibi birçok amaca hizmet edecek şekilde düzenlenmiş büyük yangınların oluşturulduğu bölümlerdir. 16. Çok amaçlı eğitim alanı birçok senaryonun uygulanmasına yardımcı olur; zemin katında çıkan yangınlar, mahsur kalmalı kurtarmalar, iç alanda çıkan geniş yangınlar, çok seviyeli arama ve kurtarma tatbikatları gibi tatbikatların uygulanmasına yardımcı olur. 17. Birçok defansif yangın söndürme tekniğini geliştirmeyi kolaylaştıran üniteler bu bölümde yer alır. Bunlar ani atlama simülatörleri ve pencere üniteleridir. 18. Derinlerde olan yangın söndürme araştırmaları ve kurtarma operasyonlarını ve bodrum kat olaylarını kolaylaştırabilen, geniş, çok aşamalı stajyer yangın söndürme eğitim alanı. 19. Ateş koruma ürünlerinin ateş güvenlik idman odasındaki sağlayıcı örneklerin bazıları ateş püskürtücü bulunan yerlerde kullanılır ve püskürtücü odalarının yanındaki idman odalarında hazırlanır. 20. Yangın söndürme aletlerini tecrübeli bir şekilde kullanmayı amaçlayan ve bunu ekipmanlara zarar vermeden yapılmasını sağlayan eğitimlerin verildiği bölüm. 21. Geniş alıştırma alanı, tatbikat kulelerine sahip, alıştırma ve eğitim senaryoları için kullanılan bir tesistir. 22. 100 den fazla kişinin oturmasına elverişli, televizyonun, mutfağın olduğu dinlenme bölümü. 106

23. İbadet yeri 24. Restoran 25. Derslikler (Amfiler) Dersliklerin her biri 50 kişi kapasiteli (yani 2 amfi de 50 şer kişilik). 26. Konferans ve Seminer Salonu Görsel ve işitsel donanıma sahip bu salonun kapasitesi 150 kişiliktir. 27. Bilgi Teknolojileri Odası Tam donanımlı 12 adet bilgisayar bulunmalı. 28. Multimedya Odası Görsel ve işitsel olarak tam donanıma sahip olmalı. 12.6 Olympia İtfaiye Eğitim Merkezi İncelenen Olympia itfaiye eğitim merkezi tesis planında olması düşünülen bölümler ve yapılar şu şekildedir. Yangın binası: Bu binada herhangi bir yangın anında arama kurtarma, söndürme, tırmanma, araştırma gibi tatbikatların yapılabileceği bir düzenek bulunmalıdır. Ayrıca bu binanın içinde yakılıp söndürülebilen teçhizatlar ve duman ortamı yaratabilecek simülasyon sistemi de kurulmalıdır. Kule: 4 5 tatbikat senaryosunu içerebilecek, yine duman simülasyon sistemi ile donatılmış olmalıdır. Yüksek katlarda tatbikat yapmaya elverişli ve taşınabilir (tekerlekli sistem üzerine oturtulmuş) bir yapıda olmalı. Gaz Tatbikat Alanı: Doğalgaz ve propan gazından meydana gelebilecek yangın senaryolarının oluşturulabileceği bir alandır. Hava kirliliği oluşturmadan su ve gaz karışımlarıyla yaratılan yanıcı sıvı yangınlarının simüle etmeye yarayan bir düzenek kurulmalıdır. Ayrıca otomobil ve tanker yangınları için de kullanılabilir olmalıdır. Kurtarma Yastığı: Tatbikatta kullanılan solüsyonların, suların toprağa karışmaması için araçların altına büyük yastıkların konulması gereklidir. 107

Pompa Çukuru: Eğitimlerde kullanılan suların burada toplanması söz konusudur. Böylece bu sular tekrar kullanılmak üzere gerekli yerlere buradan pompalanmaktadır. Sınıflar: Çeşitli eğitim ve ön-eğitim brifinglerinin verildiği sınıflar oluşturulmalıdır. Sınıflarda çeşitli tatbikatlar için gerekli ekipmanlar hazırda bulundurulmalı, böylece pratikte ki eğitimlere de imkan sağlanmaktadır. Sürücü eğitim alanı: Yeni tesis geniş bir sürücü eğitim alanına sahip olmalıdır. Ayrıca burası gerektiği zaman park alanı olarak da kullanılabilmelidir. 13 İNCELENEN ÖRNEKLERDEN YOLA ÇIKILARAK İHTİYAÇ LİSTESİNE EKLER İncelenen örneklerden yola çıkılarak 3. bölümde listelenen ihtiyaçlara ek olarak aşağıdaki alanların da, modern bir itfaiye eğitim merkezinde bulunması gerektiğine karar verilmiştir: Sürücü Eğitim Alanı: İtfaiye araçları sürücülerinin eğitimleri için bir alan gereklidir. Pompa Çukuru: Eğitimlerde kullanılan suların burada toplanması söz konusudur. Böylece bu sular tekrar kullanılmak üzere gerekli yerlere buradan pompalanmaktadır. Dalgıç Eğitim Sarnıcı: Su altı arama kurtarma eğitimi için 20 m derinliğinde silindirik eğitim sarnıcı gerekmektedir. Basımhane: Eğitim merkezinin kendi broşürlerini, kitaplarını ve ilgili dökümanlarını basabilecekleri tam teşekküllü bir basımhaneye ihtiyaç vardır. Ayrıca bu basılanları saklanması için bir de arşiv gereklidir. Revir: En az bir hekimin ve bir hemşirenin bulunduğu bir revir muhakkak bulunmalıdır. Kurgu-montaj ve Seslendirme Odası: Çekilen filmlerin kurgusunun ve montajının yapılması için gerekli donanımların bulunduğu bir odaya ve seslendirme yapılabilmesi için de ayrı bir odaya ihtiyaç vardır. Hasar Kontrol Odası: Tatbikat çalışmalarında kullanılan ekipmanlarda meydana gelen hasarların tespiti ve tamiri yapılır. 108

Gazlı Yangın Tatbikat Alanı: Propan ve doğalgaz yangınlarına müdahale etmeye yarayan bir alan bulunmalıdır. Gözetleme Noktası: Tüm kampusü görecek ve kontrol edecek bir nokta. 14 İNCELENEN EĞİTİM MERKEZLERİNDE BULUNAN ORTAK ÖZELLİKLER İncelenen örneklerde görüldüğü kadarıyla eğitim ve yönetim binasının bir olduğu ana binanın oluşturulması gereklidir (Bkz. Şekil 22 Colorado Eğitim Merkezi, Şekil 23 Colorado İtfaiye Eğitim Merkezi Farklı Binalar, Şekil 35 SHELBY COUNTY Yangın ve Tatbikat Eğitim Kompleksi, Şekil 36 Yangın Odası). Bu binada tüm teorik eğitimler yapılmalıdır. Bu anlamda multimedya odası, bilgi teknolojileri odası, depolar, A tipi itfaiye istasyonlarında bulunan araç garajı, derslikler, amfiler, idari ofisler, çocuklara yönelik bir oyun alanı, kütüphane ve yangın araç ve gereçlerinin kullanılabileceği sınıflar bulunmalıdır. Tüm kampusü gözlemleme ve olası kazalara karşı kontrol etme amacıyla, kampusteki en yüksek noktaya bir gözetleme birimi yerleştirilmelidir. Bu birimin, diğer binalar arasında en çok katlı bina olması açısından ana binanın en üst katına yerleştirilmesi uygun olacaktır. Sınıflar, bir eğitim merkezi için çok önemlidir. City of Prescott İtfaiye eğitim merkezi için belirlenen sınıf gereksinimleri aşağıdaki gibidir: En az 3 adet sınıf bulunması gereklidir. Bu sınıflar yaklaşık olarak büyüklüğünde olmalıdır. Her sınıfta bulunan teçhizatların saklanabileceği dolaplar bulundurulmalıdır. Tüm sınıflarda VCR, DVD, surround sistemi, kablolu TV, kamera, projeksiyon ve PC ler bulundurulmalıdır. Bulunan sınıflardan bir tanesi simülasyon odası olarak ayrılmalıdır. Burada yangın söndürme araçlarının eğitim, sürücü eğitimleri ve diğer bütün uygun eğitimlerin simülasyon yardımı ile yapılabilir olması gerekir. 100 kişi kapasiteli tiyatro biçiminde de bir sınıf oluşturulmalıdır. Burada ayrıca internet bağlantısı kurulmalıdır. 109

Ana binanın dışında personelin dinlenmesi, spor yapması ve sosyal etkinliklerde bulunabileceği ayrı bir alan oluşturulmalıdır. Personelin ve eğitime katılanların yaşam alanı şeklinde bir alan oluşturarak tüm ihtiyaçları burada toparlamak mümkündür. Bu yaşam alanı içinde yatakhaneler, yemekhane/mutfak, spor kompleksi bölümleri bulunmalı ve personel için eğitimler dışında spor ve yaşam merkezi yaratılmalıdır. (Bkz.Şekil 37 Washington Hall UK Eğitim Merkezi Tesis Planı) Enkaz çalışmaları için ise oldukça fazla seçenek bulunmaktadır. Özellikle trafik kazaları için çalışma alanı, metro ve tren kazaları için bir raylı sistem, kanal kurtarma çalışmaları için bir alan gibi çeşitli enkazların olduğu bir alan mutlaka ayrılmalıdır. Bu alan oldukça büyük olmalı ve diğer binalardan da uzakta kurulmalıdır. Açık alanda bu gibi çalışmaların olacağı bölüm olduğu gibi ayrıca helikopter pisti ve sürücü eğitim alanı da oluşturulmalıdır (Bkz.Şekil 28 Kanallar, Şekil 27 Trafik Kaza Çalışma Alanı, Şekil 33 Raylı Sistem Enkaz Alanı). Yine tüm eğitim merkezlerinde olan ortak bir bölüm ise doğalgaz veya diğer gazlardan oluşabilecek yangınlara karşı oluşturulmuş tatbikat alanıdır (Bkz. Şekil 35 SHELBY COUNTY Yangın ve Tatbikat Eğitim Kompleksi, Şekil 22 Colorado Eğitim Merkezi). Özellikle dar alanda çalışmaların yapılması için ise bir adet çok amaçlı bina yapılabilir. Bu binada, incelenen eğitim merkezlerinde görülen yapılardan yola çıkılarak alt katlarda labirentler kurulabilir böylece itfaiyecilere dar alanlarda, sisli ortamda kurtarma çalışmaları için pratik oluşturulabilir. Bu binanın ayrıca bir cephesine de kaydıraklar konulabilir. Böylece ani bir durumda itfaiyeciler buradan araçlara en kısa sürede ulaşmaları için pratik sağlarlar. Ayrıca burada bir sarnıç oluşturulup dalgıç eğitimleri de burada yapılabilir. Asansörde tatbikatlar yapılması için farklı tiplerde asansörler (mekanik, otomatik) kurulmalıdır. Ayrıca deprem ve yangın simülasyon odaları ve ilkyardım eğitim salonu da yine bu çok amaçlı binada bulundurulmalıdır. 15 İLİŞKİ MATRİSİNİN ÇIKARILMASI Yapılan itfaiye eğitim merkezi ziyaretleri esnasında yetkili kişilerden alınan bilgiler, talepler ve yapılan örnek plan incelemeleri doğrultusunda departmanlar arası ilişki matrisi 110

hazırlanmıştır. Matrisin hazırlanması için kullanılan yakınlık dereceleri aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi A, E, I, O,U ve X olarak alınmıştır. Tablo 22 İlişki Matrisi Yakınlık Diyagramı İlişki Yakınlık Derecesi Değer Kesinlikle Gerekli (Absolutely necessary) A 4 Özellikle Önemli (Especially important) E 3 Önemli (Important) I 2 Normal (Ordinary) O 1 Önemsiz (Unimportant) U 0 İstenmez (Not desirable) X -1 Hiç İstenmez (Extremely Undesirable) XX -2 Yapılan örnek tesis planları incelemelerinden ve İBİTEM Amiri Cemalettin BUDAK ile yapılan görüşmelerden sonra binalar ve departmanlar arasındaki ilişkiler EK-1 de görüldüğü gibi çıkarılmıştır. EK-1 deki ilişkilendirme diyagramını incelendiğinde aşağıdaki sonuçlara ulaşılmaktadır. 1. Çocuk oyun alanının itfaiye araç garajı, helikopter pisti, kanallar, raylı sistem, tatbikat çatılar, yangın evi, enkaz eğitim alanı, sürücü eğitim alanı, uçak kaza alanı,gazlı yangın tatbikat alanı gibi tatbikat çalışmalarının yapıldığı alanlardan uzak olması gerekir. Çünkü çocuklar kendilerine tehlike yaratabilecek ortamlardan uzak tutulmalıdır. Bu sebeple aralarındaki ilişki XX tir. 2. Yine çocuk oyun alanının labirentli tatbikat alanı, dalgıç eğitim sarnıcı, kaydıraklar, kuleler, tırmanma duvarları,özel araç otoparkı gibi alanlardan uzak yerlere konumlandırılmalıdır. Bu yüzden de bu aradaki ilişki X olarak belirlenmiştir. Yine asansör tatbikat alanının dersliklerden ve konferans salonundan ayrı konumlandırılması da gerekmektedir. 111

3. Spor tesisleri, havuz, kondisyon odası, sosyal etkinlikler merkezi ile soyunma odaları, duşlar ve tuvaletler birbirine oldukça yakın olmalıdır. Derslikler, kütüphane, eğitmen odaları ve revir ile yakın olarak konumlandırılmalı. Ayrıca basımhane de bilgi teknolojileri odası, kurgu-montaj odası, seslendirme odası ve fuar malzemelerinin konulduğu depolarla aynı katta bulundurulması gereklidir. Yine lokal ile yemekhanenin, ibadet yeri ile yatakhanenin ve yatakhane ile duşların yan yana olması gerektiğinden, ilişkiler A olarak belirlenmiştir. 4. Açık alandaki tatbikat çalışmalarının yapıldığı bölümler birbirlerine yakın olmalı, çok uzak yerleşmemelidir. Ayrıca aynı binada olan departmanlar da yine bu şekilde yani O ilişkisinde olarak düşünülmüşlerdir. 5. Aralarında U ilişkisi bulunan departmanlar birbirleriyle önemsiz ilişkisi olan bölümlerdir. 6. Aralarında I ilişkisi bulunan bölümler aynı binada bulunan fakat katlarının aynı olmasının o kadar önemli olmadığı bölümlerdir. Örneğin amfiler ve kütüphane, basımhane ve idari ofisler, basımhane ve konferans salonu, yatakhane ve kondisyon odası, yatakhane ve mutfak gibi bölümleri gösterebiliriz. 7. Kapalı alan tatbikat alanları olan yangın-deprem simülasyon odaları,asansör tatbikat alanları ve ilkyardım eğitim salonu birbiri ile çok yakın ilişki içinde olmasa bile, hepsi kapalı alanda yapılabilecek eğitimler olduğundan, birbirlerine yakın olmaları özellikle önemli olan bölümlerdir ve E ilişkisi ile gösterilmektedir. 16 İTFAİYE EĞİTİM MERKEZİ TESİS YERLEŞİMİ Çıkarılan ilişkilendirme şemasından hareket edilerek dört farklı alan oluşturulması planlanmıştır. Üçü bina şeklinde tasarlanırken, tatbikat alanları için ise açık bir alan oluşturulmuştur. Birbirleriyle sıkı ilişki içerisinde olan bölümler aynı binaya alınmış, ilişkisi olmayanlar ise uzak tutulmuştur. Sonuç olarak, bir eğitim merkezi ana binası, bir yaşam merkezi, birçok amaçlı bina ve geniş bir açık alan planlaması yapılmış ve içlerinde bulunacak bölümler belirlenmiştir. Bu binaların kat planları ve kampüsün genel görünüm 112

planı eklerde verilmiştir. Alan ihtiyaçları İBİTEM Amiri Cemalettin Budak ile yapılan görüşmeler sonucu netleştirilmiştir. 16.2 Eğitim Merkezi Ana Binası Bu binada bulunması planlanan bölümler aşağıdaki gibidir. Eklerde görülen kat planlarının dışında, son katta bir gözetleme noktası bulunmalıdır. Amfiler Eğitim Merkezine Giriş Alanı Multimedya Odası Basımhane Kurgu-Montaj Odası Seslendirme Odası Derslikler İdari Ofisler Revir Depo ( Fuar Malzemeleri ) (Bodrum katta olsun) Jeneratör ve UPS Odası Kazan Dairesi Hasar Kontrol Odası Bilgi Teknolojileri Odası Çocuk Oyun Alanı Eğitmen Odaları Konferans ve Seminer Salonu Gözetleme Noktası İtfaiye Araç Garajı Elbise Giyinme Odası Kütüphane 16.3 Yaşam Merkezi Üç katlı olarak tasarlanan bu bina, yatakhane ihtiyacına göre daha fazla kat olabilir. Çamaşırhane (Bodrum katında olabilir) Sosyal Etkinlikler Alanı 113

Spor Tesisleri Kondisyon Odası Havuz Soyunma Odaları Banyo/Tuvaletler Yatakhane Yemekhane / Mutfak Lokal İbadet Yeri 16.4 Çok Amaçlı Bina Yangın Simülasyon Odası Labirent Tatbikat Alanı (Bodrum katında olsun) Dalgıç Eğitim Sarnıcı İlkyardım Eğitim Salonu Deprem Simülasyon Odası Asansör Tatbikat Alanı Kaydıraklar 16.5 Açık Alan Özel Araç Otoparkı Kuleler Helikopter Pisti Kanallar Raylı Sistem Tatbikat Alanı Tatbikat Çatıları Yangın Evi Enkaz Eğitim Alanı Trafik Kaza Çalışma Alanı Açık Alanda Oturma Alanı Su Deposu (tatbikat alanı için) Sürücü Eğitim Alanı Gazlı Yangın Tatbikat Alanı 114

Uçak Kaza Alanı Tırmanma Duvarları Pompa Çukuru 17 YAPILAN TESİS PLANLAMASININ ALTINŞEHİR ARAZİSİNE UYGULANMASI ÖNERİLERİ Itfaiye Eğitim Merkezi Tasarımı projesi kapsamında Altınşehir arazisinde incelemeler yapılmıştır. Çok geniş bir arazide konumlandırılan binalar ve depolar gezilip, analiz edilmiştir. Arazinin kuşbakışı görünüşü Şekil 9.1. de gösterilmiştir. Mevcut binalar ve bu binalar için önerilen tasarımlar aşağıda belirtilmiştir. Şekil 38 Altınşehir Arazi Planı 1. Çevre Koruma İl Müdürlüğü binası Bodrum katı ve bir kattan oluşan bu bina toplam 400 m 2 dir. Arazi içinde aktif olarak kullanılan tek binadır. Bodrum katında, L şeklinde (30 kişilik) bir yemekhane, çay ocağı ve kazan dairesi bulunmaktadır. Birinci katında ise idari ofisler ve tuvaletler bulunmaktadır. 2. Müfreze Amirliği ve atölye Bu alanda itfaiye binası olarak kullanılan tek katlı bir bina ve bu binanın yanında yine tek katlı olan, atölye olarak kullanılan bir bina daha bulunmaktadır. 3. Çok katlı bina 115

Bu alanda 4 katlı ve geniş fakat oldukça yıpranmış bir bina bulunmaktadır. 4. İki katlı ikiz binalar İki katlı ikiz binaların ilk katında garaj bulunmaktadır. Personel bu binaların girişini dinlenme odası olarak da kullanmaktadır. 5. Eski taş yapılar (tarihi eser) 6. U depo Çok geniş bir arazide konumlanan U şeklindeki depolar prefabrik yapılardır. 7. Kimyasal depolar Bu alanda dokuz tane depo kimyasal madde deposu mevcuttur. 8. Açık alan Kimyasal depoların yanında 1000 m² lik zabıta müdürlüğü tarafından yine depo olarak kullanılan açık bir alan bulunmaktadır. Altınşehir arazisinin eğitim merkezi kurulması amacıyla kullanılması durumunda aşağıdaki öneriler hayata geçirilebilir: 1. Bu bina eğitim merkezi idari binası olarak kullanılabilir. 2. Müfreze amirliği kullanılmaya devam edilebilir. Atölye olarak kullanılan bina ise hasar kontrol odası ve yangıncı malzemeleri deposu olarak da değerlendirilebilir. 3. Çok katlı geniş bina yatakhane (otel), yemekhane, banyo, lokal, sosyal tesisleri bulunduran bir kompleks olarak değerlendirilebilir. 4. İki katlı ikiz binalar derslikleri bulunduran binalar olarak kullanılabilir. Kütüphane, amfiler, konferans salonu buraya yerleştirilebilir. 5. Eski taş yapılar tarihi eser oldukları için imar izni yoktur. 116

6. U depoların olduğu yerler ise yine derslik olarak kullanılabilir. Teorik dersler sonrası pratik derslerin yapılacağı ve tatbikatların gerçekleştirileceği derslikler yapılabilir. 7. Kimyasal depolar yerine kuleler, enkaz eğitim alanı, tüneller, yangın evi vb gibi tatbikat amaçlı yapılar inşa edilebilir. 8. Açık alana ise helikopter pisti ve sürücü eğitim alanı gibi geniş alan gereksinimi olan bölümler konumlandırılabilir. SONUÇ Bu çalışma ile Istanbul Büyükşehir Belediyesi için modern bir İtfaiye eğitim merkezi tesis planlama projesi yapılmıştır. Bunun için öncelikle mevcut eğitim merkezi incelenmiş, eksiklikler ve ihtiyaçlar belirlenmiş, daha sonra yurt dışındaki en iyi örnekler incelenerek, bir eğitim merkezinin sahip olması gereken bölümler, alanlar çıkarılmıştır. Yapılan incelemeler ve eğitim merkezi çalışanları ile yapılan görüşmelerle ilişki matrisi hazırlanmış, alan gereksinimleri belirlenmiş ve birbirleri ile ilişkili olan bölümler birbirine yakın olacak şekilde tasarım yapılmıştır. 117

118

EKLER 119

120

Açık Alanda Oturma Alanı Amfiler Asansör Tatbikat Alanı Basımhane Bilgi Teknolojileri Odası Çamaşırhane Çocuk Oyun Alanı Dalgıç Eğitim Sarnıcı Depo (Fuar Malz.) Deprem Simülasyon Odası Derslikler Duşlar Eğitim Merkezine Giriş Eğitmen Odaları Elbise Giyinme Odası Enkaz Eğitim Alanı Gazlı Yangın Tatbikat Alanı Gözetleme Odası Hasar Kontrol Odası Havuz Helikopter Pisti İbadet Yeri İdari Ofisler İlkyardım Eğitim Salonu İtfaiye Araç Garajı Jeneratör ve UPS Odası Kanallar Açık Alanda Oturma Alanı U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U Amfiler U U O O U U U U U E U O E U U U U U U U O O U U O U Asansör Tatbikat Alanı U U U U U U O U E X U U U U U U U U U U U U E U U U Basımhane U O U A U U U U U E U O I U U U U U U U U I U U U U Bilgi Teknolojileri Odası U O U A U U U A U I U O O U U U U U U U U O U U U U Çamaşırhane U U U U U U U U U U E U U U U U U U E U U U U U U U Çocuk Oyun Alanı U U U U U U X U U U U U U U XX XX U U U XX U U U XX U XX Dalgıç Eğitim Sarnıcı U U O U U U X U O U I U U U U U U U U U U U O U U U Depo (Fuar Malz.) U U U A U U U U U O U O O O U U O O U U U O U O O U Deprem Simülasyon Odası U U E U U U U O U U U U U U U U U U U U U U E U U U Derslikler U E X E I U U U O U U O A U U U O U U U U O U U I U Duşlar U U U U U E U I U U U U U U U U U U E U U U U U U U Eğitim Merkezine Giriş U O U O O U U U O U O U O U U U O U U U U O U U O U Eğitmen Odaları U E U I O U U U O U A U O U U U O U U U U O U U O U Elbise Giyinme Odası U U U U U U U U O U U U U U U U O U U U U U U A O U Enkaz Eğitim Alanı U U U U U U XX U U U U U U U U I U U U U U U U U U E Gazlı yangın tatbikat alanı U U U U U U XX U U U U U U U U I U U U U U U U U U O Gözetleme Noktası U U U U U U U U O U O U O O O U U O U U U O U O O U Hasar Kontrol Odası U U U U U U U U O U U U U U U U U O U U U O U O O U Havuz U U U U U E U U U U U E U U U U U U U U U U U U U U Helikopter Pisti U U U U U U XX U U U U U U U U U U U U U U U U U U U 121

İbadet Yeri U O U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U İdari Ofisler U O U I O U U U O U O U O O U U U O O U U U U U O U İlkyardım Eğitim Salonu U U E U U U U O U E U U U U U U U U U U U U U U U U İtfaiye Araç Garajı U U U U U U XX U O U U U U U A U U O O U U U U U O U Jeneratör ve UPS Odası U O U U U U U U O U I U O O O U U O O U U U O U O U Kanallar U U U U U U XX U U U U U U U U E O U U U U U U U U U Kaydıraklar U U O U U U X O U O U U U U U U U U U U U U U O U U U Kazan Dairesi U U U U U U U U I U U U U U O U U O O U U U U U I I U Kondisyon Odası U U U U U I U U U U U A U U U U U U U E U O U U U U U Konferans ve Seminer Salonu U O X I I U U U O U E U O E U U U O O U U U O U O O U Kuleler U U U U U U X U U U U U U U U I O U U U U U U U U U I Kurgu-Montaj Odası U O U A A U U U A U O U O I U U U O O U U U I U O O U Kütüphane U I U A I U U U O U A U O I U U U O O U U U I U O O U Labirent Tatbikat Alanı U U U U U U X O U O U U U U U U U U U U U U U O U U U Lokal U U U U U U U U U U U U U U U U U U U I U O U U U U U Multimedya Odası U O U E O U U U O U O U O I U U U O O U U U I U O O U Mutfak ve Yemekhane U O U U U U U U U U U U U U U U U U U O U O U U U U U Özel Araç Otoparkı O U U U U U X U U U U U U U U U X U U U X U U U U U O Pompa çukuru U U U U U U XX U U U U U U U U I O U U U U U U U U U I Raylı Sistem Tatbikat Alanı U U U U U U XX U U U U U U U U E O U U U U U U U U U I Revir U O U U U U U U O U A U O O O U U O O U U U O U O O U Seslendirme Odası U E U A A U U U A U O U O O U U U O O U U U I U O O U Sosyal Etkinlikler Alanı U U U U U I U U U U U A U U U U U U U I U O U U U U U Soyunma Odaları (spor) U U U U U I U U U U U A U U U U U U U A U O U U U U U Spor Tesisleri U U U U U I U U U U U E U U U U U U U E U O U U U U U Su Deposu (Tatbikat) U U U U U I U U U U U U U U U I O U U U U U U U U U I Sürücü Eğitim Alanı U U U U U U XX U U U U U U U U O O U U U U U U U U U O Tatbikat Çatıları U U U U U U XX U U U U U U U U E I U U U U U U U U U I 122

Kaydıraklar Kazan Dairesi Kondisyon Odası Konferans ve seminer salonu Kuleler Kurgu-Montaj Odası Kütüphane Labirent Tatbikat Alanı Lokal Multimedya Odası Mutfak ve Yemekhane Özel Araç Otoparkı Pompa Çukuru Raylı Sistem Tatbikat Alanı Revir Seslendirme Odası Sosyal Etkinlikler Alanı Soyunma odaları (spor) Spor Tesisleri Su Deposu (tatbikat) Sürücü Eğitim Alanı Tatbikat Çatıları Tırmanma Duvarları Trafik Kaza Çalışma Alanı Uçak Kaza Alanı Yangın Evi Yangın Simülasyon Odaları Yatakhane Tırmanma Duvarları U U U U U U XX U U U U U U U U I U U U U U U U U U U I Trafik Kaza Çalışma Alanı U U U U U U X U U U U U U U U I I U U U U U U U U U I Uçak Kaza Alanı U U U U U U XX U U U U U U U U O I U U U U U U U U U I Yangın Evi U U U U U U XX U U U U U U U U I I U U U U U U U U U I Yangın Simülasyon Odaları U U E U U U U O U E U U U U U U U U U U U U U E U U U Yatakhane U U U U U E U U U U U A U U U U U U U O U A U U U U U Açık Alanda Oturma Alanı U U U U U U U U U U U O U U U U U U U U U U U U U U U U Amfiler U U U O U O I U U O U U U U O E U U U U U U U U U U U U Asansör Tatbikat Alanı O U U X U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U E U Basımhane U U U I U A A U U E U U U U U A U U U U U U U U U U U U Bilgi Teknolojileri Odası U U U I U A I U U O U U U U U A U U U U U U U U U U U U Çamaşırhane U U I U U U U U U U U U U U U U I I I I U U U U U U U E Çocuk Oyun Alanı X U U U X U U X U U U X XX XX U U U U U XX XX XX X XX XX XX U U Dalgıç Eğitim Sarnıcı O U U U U U U O U U U U U U U U U U U U U U U U U U O U Depo (Fuar Malz.) U I U O U A O U U O U U U U O A U U U U U U U U U U U U Deprem Simülasyon Odası O U U U U U U O U U U U U U U U U U U U U U U U U U E U Derslikler U U U E U O A U U O U U U U A O U U U U U U U U U U U U Duşlar U U A U U U U U U U U U U U U U A A E U U U U U U U U A Eğitim Merkezine Giriş U U U O U O O U U O U U U U O O U U U U U U U U U U U U 123

Eğitmen Odaları U U U E U I I U U I U U U U O O U U U U U U U U U U U U Elbise Giyinme Odası U O U U U U U U U U U U U U O U U U U U U U U U U U U U Enkaz Eğitim Alanı U U U U I U U U U U U U I E U U U U U I O E I I O I U U Gazlı yangın tatbikat alanı U U U U O U U U U U U X O O U U U U U O O I U I I I U U Gözetleme Noktası U O U O U O O U U O U U U U O O U U U U U U U U U U U U Hasar Kontrol Odası U O U O U O O U U O U U U U O O U U U U U U U U U U U U Havuz U U E U U U U U I U O U U U U U I A E U U U U U U U U O Helikopter Pisti U U U U U U U U U U U X U U U U U U U U U U U U U U U U İbadet Yeri U U O U U U U U O U O U U U U U O O O U U U U U U U U A İdari Ofisler U U U O U I I U U I U U U U O I U U U U U U U U U U U U İlkyardım Eğitim Salonu O U U U U U U O U U U U U U U U U U U U U U U U U U E U İtfaiye Araç Garajı U I U O U O O U U O U U U U O O U U U U U U U U U U U U Jeneratör ve UPS Odası U I U O U O O U U O U U U U O O U U U U U U U U U U U U Kanallar U U U U I U U U U U U O I I U U U U U I O I I I I I U U Kaydıraklar U U U U U U O U U U U U U U U U U U U U U U U U U O U Kazan Dairesi U U U U O O U U U U U U U O O U U U U U U U U U U U U Kondisyon Odası U U U U U U U O U O U U U U U A A A U U U U U U U U I Konferans ve Seminer Salonu U U U U I E U U I U U U U O I U U U U U U U U U U U U Kuleler U U U U U U U U U U O O O U U U U U O O I I O O I U U Kurgu-Montaj Odası U O U I U U O U O U U U U O A U U U U U U U U U U U U Kütüphane U O U E U U U U O U U U U O O U U U U U U U U U U U U Labirent Tatbikat Alanı O U U U U O U U U U U U U U U U U U U U U U U U U O U Lokal U U O U U U U U U A U U U U U I O O U U U U U U U U O Multimedya Odası U U U I U O O U U U U U U O U U U U U U U U U U U U U Mutfak ve Yemekhane U U O U U U U U A U U U U U U O O O U U U U U U U U I Özel Araç Otoparkı U U U U O U U U U U U U U U U U U U U U U O U U U U U Pompa çukuru U U U U O U U U U U U U I U U U U U I O I I O O I U U Raylı Sistem Tatbikat Alanı U U U U O U U U U U U U I U U U U U O O O O O O O U U 124

Revir U O U O U O O U U O U U U U U U U U U U U U U U U U U Seslendirme Odası U O U I U A O U U U U U U U U U U U U U U U U U U U U Sosyal Etkinlikler Alanı U U A U U U U U I U O U U U U U A A U U U U U U U U O Soyunma Odaları (spor) U U A U U U U U O U O U U U U U A A U U U U U U U U O Spor Tesisleri U U A U U U U U O U O U U U U U A A U U U U U U U U O Su Deposu (Tatbikat) U U U U O U U U U U U U I O U U U U U O O O O O O U U Sürücü Eğitim Alanı U U U U O U U U U U U U O O U U U U U O O O O O O U U Tatbikat Çatıları U U U U I U U U U U U U I O U U U U U O O I O O O U U Tırmanma Duvarları U U U U I U U U U U U O I O U U U U U O O I I O O U U Trafik Kaza Çalışma Alanı U U U U O U U U U U U U O O U U U U U O O O I O O U U Uçak Kaza Alanı U U U U O U U U U U U U O O U U U U U O O O O O O U U Yangın Evi U U U U I U U U U U U U I O U U U U U O O O O O O O U Yangın Simülasyon Odaları O U U U U U U O U U U U U U U U U U U U U U U U U O U Yatakhane U U I U U U U U O U I U U U U U O O O U U U U U U U U EK-1 İTFAİYE EĞİTİM MERKEZİ İLİŞKİ MATRİSİ 125

EK-2 KAMPÜSÜN GENEL GÖRÜNÜMÜ 126

EK-3 ANA BİNA -2. KAT EK-4 ANA BİNA -1. KAT 127

EK-5 ANA BİNA 1. KAT 128

EK-6 ANA BİNA 2. KAT 129

EK-7 ANA BİNA 3. KAT 130

EK-8 ANA BİNA 4. KAT 131

EK-9 ÇOK AMAÇLI BİNA -1. KAT 132

EK-10 ÇOK AMAÇLI BİNA 1. KAT 133

EK-11 ÇOK AMAÇLI BİNA 2. KAT 134

EK-12 YAŞAM MERKEZİ -1. KAT 135

EK-13 YAŞAM MERKEZİ 1. KAT 136

EK-14 YAŞAM MERKEZİ 2. KAT 137

EK-15 YAŞAM MERKEZİ 3. KAT 138

18. İSTANBUL İTFAİYESİ AMBAR YERLEŞİMİ İstanbul İtfaiyesi için yeni bir ambar tasarlanması projesi, İstanbul İtfaiyesi yönetiminim istekleri doğrultusunda başlamıştır. Halihazırda var olan İtfaiye amabarı ziyaret edilerek envanterde tutulan ürünler incelenmiş ve ambar yetkilileri ile yapılan görüşmeler sonucu şu anki ihtiyaçlara cevap vermekte yeterli olmayan ve ileride itfaiye istasyonu sayısı arttığında sıkıntılarının daha da büyüyeceği bariz olan mevcut deponun daha iyi tasarlanmış yeni bir yere taşınması gerektiği konusunda fikir birliğine varılmıştır. Bu raporda önerilen depo yerleşimi, depoda bulunan binlerce kalem malın düzgün ve rahatlıkla izlenebilecek şekilde tutulması ve ihtiyaçların artması durumunda yeterli alana sahip olması koşulları göz önünde bulundurularak tasarlanmıştır. Depo tasarımında hedef en ideal çözümü bulmak; depo verimliligi ve kapasite kullanımını artırmak, iş süreçlerinde yaşanan darboğazları önleyerek; doğru ürünün, doğru zamanda, istenilen niteliklerini koruyarak, doğru araçları kullanarak, doğru yerde bulunmasını saglamaktır. Bu çerçevede ele alınan mevcut ambar, aşağıdaki hedefler göz önünde tutularak yeniden yapılandırılmıştır İlerleyen yıllar için sayısal veri analizi (en az 5 yıl için) Depolama kapasitesi gereksinimlerine karar verilmesi ve en uygun depolama sisteminin önerimi Uygun stok alanlarının oluşturulması Depo planının tasarlanması 139

19. YAZIN TARAMASI Sonsuz sayıda tüketim malının üretildiği ve pazarlandığı yaşadıgımız çağda depolama faaliyetlerndeki her dakika daha da deger kazanmıstır ve özellikle günümüz sanayisinin ve ekonomisinin gelişim yönü, üretim ve işletmedeki süre gelen aksaklıkları minimum düzeye indirgeyerek, karı yükseltmek; zaman kaybını ve bundan doğacak zararları en aza indirmek en büyük amaçtır. Depolama sistemlerinin iyi tanınması ve hangi malların nasıl depolanacagını bilinmesi ile malları depolarken ve depodan gerekli yerlere iletirken günümüz için çok önemli olan zaman ve enerji tasarrufu saglanmaktadır. Lojistiğin temelini hammadde, yarı mamul ve ürün hareketi, yani taşıma oluşturmaktadır. Hareket eden her cisim baslangıç noktasında, taşıma şekli degiştirdigi noktalarda, üzerine bir ilave veya eksiltme yapıldığı yerlerde ve teslim anında durmaktadır. Hareketin durduğu yere de depo, aktarma merkezi, dagıtım merkezi, ambar, transfer merkezi, antrepo gibi isimler verilmektedir. Depolama hareketin hızının kesildigi nokta yani "hızı sıfır olan bir nakliye" olarak tanımlanmaktadır (Yıldıztekin, 2004d). Depolar, tedarik zinciri içinde yer alan ürünlerin korunması, stoklanması ve en verimli şekilde ilgili yerlere ulastırılması amacıyla konumlandırıldığı alanlardır ve bu ürünlerin geçici olarak saklandıgı, dizildigi, ürün tipine göre tasarımı yapılmıs yardımcı isletmelerdir. Bu alanlarda gerçeklestirilen depolama faaliyeti, fiziksel dagıtımın en önemli hareket merkezlerinden biridir. Depolama islevinin temel amacı, büyük miktarlarda ve müşteri siparişlerine göre düzenlenmiş mamullerin depoya ve depodan pazara olan hareketlerinde kolaylık sağlamaktır (Erdal ve Çancı, 2003). 140

20. DEPOLAMA FONKSİYONU İstiflemek, iletimini sağlamak, kontrol etmek, tartmak vb. gibi depoda yapılması gereken işlerin mekanizasyonu depolama tekniğinin en temel taşlarından birini oluşturmaktadır. Taşıma araçları da depo işletmesinin değişken talep ve şartlarına iyi uyum sağlamalıdırlar. Kaynaklara ve müşteri ihtiyaçlarına göre bir deponun en önemli hedefleri şu şekilde açıklanabilir: Depo alanının verimliliğini arttırmak Depo araç ve gereçlerinin kullanımı verimliliğini arttırmak Depo planına sadık kalmak Bütün mallara ulaşılabilirliği maksimuma çıkartmak. Bütün parçaların korunmasını sağlamak. Depolanacak malların birim depocuklarda toplanması düşüncesi daha iyi depolama metotlarına doğru atılan ilk adım olmuştur. Malların raflara yerleştirilmesi istif makinaları ile mümkün olur. Dolayısıyla rafların yüksekliği de sınırlanmıştır. Raflı depoların en önemli özellikleri, istenilen sıradaki malın direkt olarak alınmasına izin vermeleridir. Diğer yandan istif yüksekliğinin sınırlanmış olması, forkliftin geniş koridorlar gerektirmesi de bu depolama türünün arzu edilmemesine yol açmaktadır. Bu nedenle yapılan araştırmalarla, istif kreni veya raf taşıyıcısı denilen taşıyıcı türü geliştirilmiştir. Bu aracın kullanımında gerekli koridor genişliği paletten ancak biraz daha geniştir. Raf taşıyıcıları yerden optimum tasarruf, yüksek depoların mümkün olması ve tam otomatikleşmenin mümkün olması gibi avantajlar getirmişlerdir. Böylece yüksek raflı depolar kullanılmaya başlanmıştır. İtfaiye için tasarlanacak depo bir perakende deposu yerleşim planını göz önünde bulundurarak yapılandırabilir. Perakende Dağıtım Deposu Birtakım kısıtlanmış perakende parçaların tedariğini sağlar. Aşağıdakiler bir perakende dağıtım deposunun ana özellikleridir. Sipariş düzenlemesi ile ilgili ileri derecede bilgi gereklidir. Kutu ve ürün hazırlanması sevkiyat alanında tamamlanır. Vardiya başına, takviye/rota oranından daha fazla sipariş. Maliyete, hatasızlığa ve paketlerin dolum oranına odaklanır. Yanıt verebilme, ağırlıklı olarak kamyonların rota planlamalarına dayanır. 141

Tek önemli nokta şudur ki, perakende birimleri kısıtlanmış olmazsa yanıt verebilirlik çok önemli bir konu olacaktır.(naik, 2004) 20.1 Depolamanın Amaçları Depolamayı gerektiren baslıca nedenler olarak; tüketimdeki belirsizlikler ve sadece belirli mevsimlerde üretim yapılması, üretim düzeyindeki degismeler ve malların fiyatlarındaki belirsizlikler veya dalgalanmalar sayılabilir. Çogu zaman depolama, ne endüstri ne de ticaret alanında arzulanan bir sey degildir; çünkü belli bir sermaye harcanması gerekmektedir. Bu yüzden depolama ve stoklama bir tercih degil bir zorunluluktur (İmrak ve Gerdemeli, 2006). Dolayısıyla depolama nedenlerini su sekilde maddelemek mümkündür: Bir malın üretildigi nokta ile bu mala talep olan noktalar arasındaki mesafenin neden olabilecegi hizmet düzeyi aksamalarını önlemek Mala zaman faydası yaratarak müsterilerin istekleri oldugu zaman ürüne ulasabilmelerini saglamak Üretim ve taleplerdeki mevsimlik dalgalanmalardan ötürü, ürünün bol oldugu zamanlarda depolayarak sistemin Fiyatlardaki dalgalanmalar gözönünde tutularak depolama yapılabilir. İstiflemek, iletimini saglamak, kontrol etmek, tartmak vb. gibi depoda yapılması gereken islerin mekanizasyonu depolama tekniginin en temel taslarından birini olusturmaktadır. Kaynaklara ve müsteri ihtiyaçlarına göre bir deponun en önemli hedefleri su sekilde açıklanabilir: Depo alanının verimliligini arttırmak Depo araç ve gereçlerinin kullanımı verimliligini arttırmak Depo planına sadık kalmak Bütün mallara ulasılabilirligi maksimuma çıkartmak Bütün parçaların korunmasını saglamak (Konuralp, 1993). 142

20.2 Depo İşlemleri Kabul etme işlemi, gelen parçanın karşılaştığı ilk işlemdir. Ürünler kamyon ya da dahili ulaştırma ile gelir. (Rouwenhorst et al.,1999). Depolama işleminde, parçalar depolama konumlarına yerleştirilir. Depolama alanı iki bölümden oluşabilir: ürünlerin en ekonomik biçimde depolandığı rezerve alanı (yığın depolama alanı) ve ürünlerin, alıcının siparişiyle kolayca tedarik edilebilmesi için depolandığı sevkiyat alanı. (Rouwenhorst et al.,1999). Istanbul itfaiye sin de, iki tipte önemlidir fakat ağırlıklı depolama sevkiyat alanındadır. Çünkü depoda çok miktar ve çeşitte ürün bulunmaktadır. Siparişin hazırlanması, ürünlerin depolarından tedarik edilmesini ve el ile ya da kısmen makineleştirilmiş halde teslim edilmesini kasteder. (Rouwenhorst et al.,1999). Sipariş hazırlanması süreci, müşteri siparişlerini icra etmek için ürünlerin depolarından toplandığı süreçtir. Bu süreç, müşteri siparişlerinin planlaması ve ibrasını, ürünlerin depolarından toplanmasını ve toplanmış ürünlerin satışını içerir. (Yu, 2008) Hem insan hem de ürünlerin faaliyetine göre, sipariş toplanması 3 gruba ayrılır, örneğin; seçici için parçalar sistemi, parça türleri için seçici sistemi ve yükleme sistemi. Sipariş Toplama; Sipariş toplama işlemi, müşteri siparişlerinin gruplanması ve çizelgelenmesi, stokların siparişlere atanması, malzemelerin stok alanlarından toplanması ve toplanan malzemelerin hazırlanması gibi çeşitli alt işlemlerden oluşur. Her bir müşteri siparişi çeşitli malzemeleri ve miktarlarını içeren sipariş satırlarından oluşur. Bu sipariş satırları miktar ve STB (stokta tutma birimine) göre paletli toplamalar, sepetli toplamalar ve kırılabilir sepetli toplamalar olmak üzere üç çeşittir. Genellikle depolarda birden fazla sipariş toplama sistemi kullanılmaktadır. Birçok depoda sipariş toplama işlemi depo işçilerince yerine getirilmektedir. Bu sipariş toplama sistemleri depo işçilerinin depo içerisindeki koridorlarda dolaşarak malzemeleri teker teker topladığı picker-to-parts (depocu parçaya gider) sistemi en çok kullanılan sistemdir ve iki çeşittir. Bunlar; Düşük Düzey Toplama Yüksek Düzey Toplama dır. 143

Düşük Düzey sipariş toplamada depo çalışanı koridorlarda dolaşarak gerekli olan malzemeleri stok raflarından veya varillerden toplar. Diğer sistemde ise raflar yerden yüksekte bulunur ve depo çalışanı bir vinç veya çalışanın raflara ulaşmasını sağlayacak bir araç aracılığıyla gerekli raflara erişir. Vinç istenilen stok alanına geldiğinde otomatik olarak durur ve çalışanın malzeme toplama işlemini bitirmesini bekler. Bu tür sipariş toplama sistemine ise Yüksek Düzey malzeme toplama sistemi adı verilir. Carousel (Konveyör) ve Automated Storage and Retrival Systems (AS/RS-Otomotik Depolama ve Toplama Sistemleri) en popüler iki Parts to picker (parça depocuya gider) sistemleridir. Carousel (Konveyör) düşey ya da dikey haraketli bir çok kutu veya raftan oluşan bir sistemdir. Daha çok küçük boyutlarda toplama ve depolama için kullanılmaktadır. Carousel (Konveyör) in kontrolü el ile veya otomatik olarak yapılabilmektedir. AS/RS koridor boyunca dikey ve yatay haraket edeblen bir vinç ile istenilen malzemeyi istenilen yerden istenilen yere getirebilr. Yerleştirme sistemleri picker-to-parts ve parts-to-picker sistemlerinin karışımıdır. Öncelikle istenilen malzeme bulunur ve ardından da taşıycı tarafından müşteri sırasına göre istenilen yere bırakır. Yerleştirme sistemleri çok sayıda müşterisi bulunan firmalar için süreden kazanmak adına popülerdir.(yu, 2008). Nakliye bölgesinde siparişler, paketler, paketlerin yüklendiği araçlar son bir kez kontrol edilir (Rouwenhorst et al.,1999). 20.3 Depolamada Kullanılan Araçlar Mallara zaman faydası ve yer faydası yaratan depolarda malların istenildigi sekilde saklanması düzenli bir sekilde istiflenmesi, islemlerin en ekonomik ve en etkili bir sekilde yapılması gibi gereksinimlerle insan gücünün yanında bir takım araçların kullanılması gereği doğmuştur. Malzeme karakteristiklerine göre kurulan çesitli özellikteki depolarda çesitli amaçlarla farklı donanımlardan yararlanılmaktadır. 20.3.1 Paletler Paletler plastik, metal veya ahsaptan yapılan tasınabilir alçak platformlardır. Palet malların bir arada tek bir birim olarak tasınmasını saglar. Paletler forklift, asansör ve vinçler 144

tarafından tasınmaya uygundur. Paletler bir kez ya da tekrar tekrar kullanılabilirler (Erdal ve Çancı, 2003). Şekil 39 Çesitli palet tipleri: a) çift yüzlü, b) koruma çubuklu, c) dört yollu Paletler, forkliftler gibi depolamada kullanılan yardım araçlardandır. Dogrudan tasıma yapmazlar. Alt kısımlarında yer alan ceplere forklift çatalları yerlestirilerek tasıma gerçeklestirilir. Paletlerin islevleri, yüklemenin yapılacagı esyanın belli boyutlar içinde toplanmasını ve korunmasını saglamaktan ibarettir. Paletlerin üzerine konulan yükler malzemenin sekline ve cinsine göre belirli bir düzende yerlestirilebilirler (Erdal ve Çancı, 2003). Depolama süreçlerinde palet kullanmanın getirdigi birçok fayda söz konusudur: Yükleme-bosaltma isleminde insan gücünden daha az yararlanılır, Esyaları koruyacak ambalaj maliyeti azalır, Malzemenin ezilmesi ve devrilmesinin önüne geçilmis olunur, Kayıp ve çalınmalar ile ara terminallerdeki islemler azalır, Depolama islemi daha verimli sekilde gerçeklestirilmis olur. Sevkiyat islemleri hızlandırılmıs olur. Kamyon, konteyner, tır gibi tasıyıcıların tasıma kapasiteleri artırılmıs olur. Dagıtımın verimi ve satıslar artar. 20.3.2 Taşıma Araçları Depolarda depo is süreçlerinin gerçeklestirilmesinde, özellikle materyallerin yüklenmesi, bosaltılması ve tasınmasında kullanılan çesitli istif ve tasıma araçları bulunmaktadır. Bu 145

araçların kullanımında edinilen amaç ürünün hasarsız bir sekilde gereken noktaya hızlı bir sekilde ulastırılmasıdır. Depolamada kullanılan bu araçlar teknik özelliklerine, kapasitelerine, yaptıkları ise, kullanımında sagladıgı avantajlara ve tasarımlarına göre farklılıklar göstermektedir. Ürünün ambalaj yapısı, hareket yogunlugu, saklama kosulları, agırlıgı; gerek istif sistemlerinin, gerekse istif makinelerinin seçimine etkide bulunan detaylardır. İstif makine ve sistemleri devamlı bir etkilesim içerisindedir ve depo tasarımında söz konusu bu iki ekipman birbirini tamamlar niteliktedir. Çünkü istif makinelerinin dönüs mesafesi, çıkma kapasitesi, ürün toplama sekli, ürünün hassasiyeti direkt olarak raf sistemi ve depo tasarımını da etkilemektedir. Belli baslı istif makineleri sunlardır: Forklift Reachtruck Stacker Transpalet Order Picker Dar Koridor Makineleri Bunlar çok sık kullanılan istif makineleridir. Tasıma araçları teknolojiyle birlikte gelisme göstermektedir. Çok çesitli amaçlara uygun tasarlanmıs çesitli teknik özelliklerde istif makineleri mevcuttur. İstif makinelerinin yanında konveyörler, otomasyona dayalı malzeme tasıma ve yerlestirme sistemleri de tasıma araçları kapsamında modern depolarda kullanılan araçlardır. İstif makinesi seçerken asagıdaki kriterlere dikkat edilmelidir: Ürün hareketi İstifleme sistemleri ile uygunlugu Fiyatı Satıs sonrası destek, yedek parça bulunurlugu Garanti süresi 146

Dönüs mesafesi Depo yüksekligi Ekonomik Ömür İsletme Bakım Onarım Maliyeti 20.3.2.1 Forklift Depo içerisinde çok sık kullanılan bir ekipman olup, elektrikli, tüplü ve dizelle çalısan modelleri vardır (Sekil 4.29). Yükü istenilen yere tasımada, kaldırmada, indirmede ve yerlestirmede kullanılmaktadır. Raflar arasında çalısanları da mevcuttur. Bu tip forkliftler çok dar alanlarda ve farklı yüksekliklerde çesitli aparatlar yardımıyla birçok yükü istifleyebilmektedir (Konuralp, 1993). Oldukça genis bir alanda çalısabilmekte, tasıma islemini hem deponun içerinde hem de dısındaki alanlarda gerçeklestirebilmektedir. Ön kısmında yer alan çatal ile yükün veya yükü tasıyan paletin altına girilerek yükleme yapılır (Erdal ve Çancı, 2003). Özellikle dıs kullanımda tercih edilmesi gerekli olan bu makineler, 1 tondan 50 tona kadar degisik kapasitelerde karsımıza çıkmaktadır. Kapasite arttıkça makinenin elektrikli kullanımı yerine dizel motor kullanımı tercih edilmektedir. Sadece 1-1.2 ton civarındaki makinelerde tekerlek sayısı 3 olup, artan tonajlarda 4 teker veya üzerine çıkmaktadır. Asansör tipi olarak standart, dublex, triplex seçimleri mevcut olup, yükseklik veya araç içine girme özelligine göre tercih edilmektedir. Triplex olanlar hem kaldırma kapasitesi yüksek, hem de araç içine giren tiplerdir (Salcan, 2007a). Şekil 40 Forklift (Salcan, 2007a) 147

20.4 Depo Organizasyonu Tasarım aşamasında en önemli karar süreç gidişatı tanımıyla ilgilidir. Alım sürecinde, hangi ürünün hangi stok saklama birimine atanacağı kamyonların doklara tahsisini belirler. Depolama sürecinde, parçalar depolama sistemine transfer edilir ve depolama alanında tutulur. Birçok depolama planı bulunur. Tahsis edilmiş depolama planı depolanacak her bir ürün için belirli bir alan olmasını zorunlu kılar, hâlbuki rastgele depolama planı kararı işletmeciye bırakır. Aradaki, sınıf bazlı depolama planı (ABC bölmeli) bölgeleri belirli ürün gruplarına ayırır, çoğunlukla ciro oranı temel alınır. Korelasyon depolaması veya aile gruplamasını içeren diğer depolama planları, eğer aynı zamanlarda isteniyorsa, ürünleri yakın pozisyonlarda depolamayı hedefler. İstanbul İtfaiyesinin var olan ambarında depolama planı uygulanmalıdır. İtfaiye ambarının satın alma politikasından dolayı her eşya yılda bir sefer satın alındığından ve itfaiye merkezlerine aylık olarak gönderildiğinden ürünlerin yükleme frekansları eşittir ve ürünlerin sevkiyat ve kapladıkları alan itibari ile sınıflara ayırmak ve buna göre bir depo yerleşimi planlamak mümkün değildir. İstanbul İtfaiyesi ambarında binlerce kalem mal tutulduğundan ambar yetkilileri ile birlikte bu ürünlerin ürün ailesi olarak gruplara ayrılmasını ve çalışmanın bu ürün grupları dikkate alınarak yapılmasına karar verilmiştir. Sipariş toplama işleminde siparişler bir veya birden fazla sipariş toplayıcıya atanır. Bu noktada çeşitli kontrol problemlerine dikkat edilmelidir. Öncelikle toplam sipariş toplama alanı farklı sipariş toplayıcılar için küçük alanlara bölünmelidir. Buna bölgelere ayırma politikası denir. Buna alternatif olarak paralel ve sıralı bölgelere ayırma politikaları da vardır. İkinci olarak, siparişler tek tek veya partiler halinde hazırlanabilir. Parti halinde sipariş toplama seçildiyse bu, toplanan siparişlerin sınıflandırılması gerektiği anlamına gelir. Yine sıralı ve toplama anında olmak üzere iki ayrı sınıflandırma politikası vardır. Üçüncü olarak bir rota politkaı ile alıcı sırası ve yerleri belirlenir. Son olarak bir yerleşme politikası ile boştaki sipariş toplama ekipmenları sıraya koyulur. 20.5 Depo Tasarımı Açıkça görülüyor ki depo tasarımı birbiri ile bağlantılı bir çok kararı bir arada içerir. Bir depo tasarlanırken; tasarım, veri elde etme, fonksiyonel özellikler, teknik özellikler, vasıta 148

ve ekipman seçimi, yerleşim ve planlama seçimi ve kontrol politikası üzerinde çalışılır. Tüm bu evreler stratejik, taktiksel veya operasyonel seviyede mevkilendirilebilir. Bir depo tasarlanırken alt problemler arasındaki ilişkileri bulmak önemlidir. Bunun sonucunda ikincil optimum çözümler ebgellenmiş ve genel bir optimum çözüm bulunmuş olunur. İyi bir depo tasarımı oluşturmak için, yatırım ve operasyon maliyeti, hacim ve karışım esnekliği, üretilen iş, depolama kapasitesi, tepki, zaman ve sipariş kesinliği gibi performans kriterlerine ihtiyaç vardır Rouwenhorst, et. Al.,1999). Depolar; dağıtım deposu ve üretim deposu olarak iki ana gruba ayrılabilir. İsimlerinden de anlaşılabileceği gib, dağıtım deposunda depolanan malları sipariş sırasına göre istenildiği zaman müşteriye gönderilir. Üretim deposu ise ham maddeleri, yapılmakta olan ve bitmiş ürünleri, montaj veya üretim sırasına göre depolamak için kurulur. İtfaiye depoları, itfaiyeye ait tüm ihtiyaçları depoladığı ve belirli periyodlar ile bunları istasyonlara gönderdiği için dağıtım depoları ile uyuşmaktadır. Bu depo fazla sayıda ürün tutar ve çeşitliliği çoktur. Bu nedenle masrafsız sipariş hazırlama önemlidir. Genel olarak 3 depo tipi vardır: Rezistanslı ve rezistanssız genel depolar: yığın, raf ve kutu depolama alanları, koridor alanları, paketleme ve nakliye alanları, ofis ve tuvalet alanlarını içerir. Soğutmalı depolar: kolay bozulabilen malzemeler ve genel ikmal malzemeleri gibi soğutma gerektiren malzemelerin kalitesin korur. Soğutma dondurma alanları, işlem tesisleri ve mekanik alanları içerir. Nem kontrollü depolar: genel depolara benzerler; ancak bunlar buhar bariyerleri ve nem kontrol ekipmanları kullanılarak inşa edilir. Amaç nemi istenilen seviyede tutabilmektir. İstanbul itfaiyesi deposu rezistanslı ve rezistanssız genel depolara tanımına uyamaktadır. İtfaiyenin ihtiyacı ilerleyen yıllarda değişebileceğinden esnek bir yapı gerekmektedir. Bu depo tipi gelecek operasyonlar için uygun ortam sağlar. Bir depoda aşağıdaki alanlar bulunmalıdır: 149

Depo alanı Ofis alanı Yükleme kapıları (mal alma ve gönderme için) Bilgisayar merkezi (gerekirse) Depolar gelecek ihtiyaçları karşılayacak şekilde olmalıdır. Yükleme alanları, araç bölümleri ve park alanları ileride değişebilir. Malzeme taşıma sistemleri ileride değişebilir ve bunlar depomuza uyarlanabilmeldir. Aynı zamanda, depoda yangın koruma bulunmalıdır. Tasarım aşamasında alan kullanımı maksimize edilirken, personel yolları ve forklift gibi taşıma ekipmanlarına ait yollar ayarlanmalıdır. (Acker,2008). Depo alanları, fonksiyonel ve verimli olmakla birlikte işçilerin verimliliğini ve kontrolünü, müşteri hizmetlerini artırıp operasyon maliyetlerini düşürmek için, güvenli ve konforlu bir çevreye sahip olmalıdır. Depolar işçilere aynı zamanda memnuniyet de sağlamalıdır. Bina şekli estetiği, çevre düzenlemesi ve işçi güvenliği ile konforu gittikçe önem kazanmaya başlamıştır. 20.6 Depoların Sınıflandırılması Taşınacak ve depolanacak malların tanımları iyi yapılmalıdır. Maddeler; miktar, ebat ve kullanımın yeri olmak üzere üç temel grup altında toplanırlar. Depolanacak malların bu özellikleri, kurulacak taşıma ve depolama tesisinin konstrüktif özelliklerinin saplanmasında ve yapı türünün belirlenmesinde en önemli rolü oynarlar. Depolanacak mallar; yığıntı mallar ve parça (tane halinde) mallar olarak iki ana gruba ayrılırlar. 20.7 Parça (Birim) Mal Depoları Birim (parça) mallar, birbirlerinden ayrı şekilleri olan, boyutları farklılık gösteren mallardır. Parça malların taşınması ve depolanmasına etki eden faktörler parça malların boyutları, ağırlıkları, hacimleri, biçimleri vb. özellikleridir. Parça malların belirli bir şekli ve boyutlarının olması, depolama ve taşımayı dökme mallara göre daha zorlaştırır. Parça malların depolanmasında; paletler, raflar, modüler çekmeceler, kutular kullanılır. 150

20.8 Yığın Mal Depoları Dökme mallar, hacimsel ve belli bir şekil verilmemiş, paketlenmemiş olarak taşınan ve depolanan mallardır. Bunlar belirli bir şekli olmayan irili ufaklı parçalardan oluştuğu gibi sıvı hallerde de bulunabilirler. Dökme malların depolanmasında çeşitli kaplar, silolar, depolar, yığma alanları kullanılır. 20.9 Depolama (Raf) Sistemleri Depolama sisteminde planlama aşamasında hedef belirlenirken, aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir: Her birim için seri harekete olanak sağlanması FİFO prensiplerinin (first in first out = ilk giren ilk çıkar) büyük ölçüde uygulanmasına olanak sağlanması Optimal hacim kullanılması 20.9.1 Konsol Kollu Raf Sistemleri Konsol kollu raflar özeilikle uzun malların (profil, boru, plastik vb.) depolanmasında kullanılır. Bu sistem, ilave elemanlar ile istenilen uzunluğa ayarlanabilmektedir. Farklı uzunluktaki malların yan yana ve aralıksız depolanması için optimum konstrüksiyona sahiptir. Konsol kollu raf sisteminde kullanılan ayaklar tek taraflı veya çift taraflı olarak kullanılabilmektedir. Her iki şekilde de istenilen sıralar kurulabilmektedir. Konsol kollu raflar genellikle önden çatallı veya 4 yöne dönebilen istif araçlarıyla kullanılır. Büyük uzunluktaki malzemeler için 4 yöne dönebilen istif aracı kullanımı koridor genişliklerinden tasarruf etmek için kaçınılmazdır. Günümüzde işletmeler her alanda orta ve ağır yükler için konsol kollu raf sistemleri kullanmaktadır. Konsol kollu raf sisteminin avantajları: Ölçü ve taşıma kapasitesi açısından sınır problemi yoktur. Civatalı sistemi sayesinde kolay monte edilir. İstenilen yere taşınabilir. 151

20.9.2 Sırt Sırta Raf Sistemleri Sırt Sırta Raf Sistemleri, işletmelere azami depolama alanı yaratarak, depo alanında maksimum yer kullanımı amaçlar. Modüler yapısıyla maksimum alan tasarrufu sağlar. En yaygın, ekonomik ve geniş kullanım alanına sahip olan depolama sistemidir. Her palet birbirinden bağımsız olarak kolaylıkla yerleştirilebilir ve taşınabilir. Forklift ile çalışabilme olanağı sağlar. Ayak yüksekliği ve travers uzunluğu müşterinin ihtiyaç ve taleplerine göre ayarlanabilen Sırt Sırta Raf Sistemleri, en küçük antrepodan en büyük ve karmaşık merkezlere kadar geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bu özelliği nedeniyle pek çok endüstriyel alanda ve ürün grubunda geniş bir kullanım alanına bulunmaktadır. Sırt Sırta Raf Sistemleri nin önemli bir diğer özelliği ise diğer raf sistemleri ile kombineli bir şekilde kullanılarak ürünlerin çok çeşitli amaçlarda stoklanmasına olanak sağlamasıdır. Bu sistemde pek çok eklenti ve aksesuar mevcuttur. İşletmeler bu aksesuarlar yardımıyla ürünlerini direkt olarak veya kutu, bidon gibi koruyucular içine koyarak stoklanmasını sağlarlar. Traversler kullanılan tırnaklı yapısı ile direklere güvenli bir şekilde bağlanır. Sırt Sırta Raf Sistemleri güçlü ve eğilmez bir yapıya sahiptir, bu yüzden ezilme ve diğer zararlara karşı depolanan ürünü korurlar. Ürün cinsine göre travers ve tabla kalınlığı belirlenir. Ayak ve traverslerin genişlik ve yüksekliğinde esneklik sağlar. Kolay monte edilir ve hızlı kurulur. 20.9.3 Hafif Tip Raf Sistemleri Günümüzdeki gereksinimler nedeniyle ürün çeşitliliği devamlı artış göstermektedir. Bu aşamada deponun düzenlenmesi ve sipariş hazırlanması için uygun olan bu sistem, depoda manevra ve hızlı sipariş hazırlama olanağı sağlamaktadır. Paletli raf sisteminde çok yüksek değerlere ihtiyaç duyulmayan her hacimde, ağır olmayan yükleri depolamak için tercih edilir. Hafif tip raf sistemi elle ulaşılabilecek, her türlü malın istiflenmesine uygundur. Küçük parçaların ve orta büyüklükteki parçaların istiflenmesinde, özel kayıt sistemi yapılarak aranan malzemenin bulunması kolaylaşır. Ürününüze uygun, istenen ölçülerde hazırlanır, kullanım kolaylığı ve düzen sağlar. 152

Bu sistem, stoklanan ürünlerin yükleme ve boşaltma operasyonlarının herhangi bir istifleme aracı olmaksızın, manuel olarak yapıldığı durumlarda tercih edilmektedir. Çok çeşitli ürün yelpazesine ve farklı ebatlardaki ürünlere sahip işletmelerin, depolama faaliyetleri sırasında yaşadıkları organizasyon sorunlarını minimuma indirir. Paletsiz olarak stoklanan, kutulu veya kutusuz ürünler için ideal bir çözüm olan bu sistem, aynı zamanda büyük hacimli yüklerin depolanmasına da olanak sağlar. Özellikle otomotiv, inşaat-yapı malzemeleri, toptancılar, süper marketler, elektronik malzeme, yedek parça üretici ve satıcıları, lastik satıcıları, lojistik firmaları gibi çeşitli alanlarda faaliyet gösteren, tüm işletmelerin gereksinimi olan bu sistem, kolayca yeniden organize edilebilir veya genişletilebilir. Hızlı ve pratik montaj imkanına sahip olmasının yanı sıra, kullanılan ek aksesuarları yardımıyla, değişen depolama ihtiyaçlarınıza kolaylıkla uyum sağlar. Avantajları: Hafif tip raf sistemi olduğu halde 5000 kg'a kadar yükleme kapasiteli ayaklarla yükleme imkanı, Geçmeli sistem özelliğiyle raflı batarkat olanağı sağlar, Her ebata göre ölçülendirilmesi ve özgür tasarım imkanı, Herhangi bir istif aracının kullanılmaması manuel ulaşabilme imkanı, Kabul ve çıkış işlemlerinin en verimli şekilde yürütülmesini sağlar. Yüzlerce kalemlik malın kayıt altına alınabilmesi ve bu ürünlerden sipariş hazırlama imkanı, Ürün girişine bağlı olarak FİFO'yu uygulama, Depo yüksekliğinden azami istifade edebilme, Ürüne çabuk ulaşabilme imkanı, sistemin depodaki değişimlere çabuk uyumu, İş güvenliği için gerekli olan aksesuarların yardımıyla çalışanlara güvenli depolar oluşu, Sistemin mukavemetli oluşu ve yıllar boyu kullanabilme olanağı, Deponun taşınması durumunda demonte monte kolaylığı sayesinde zaman kazandırması 153

20.9.4 Hortum Rafları Günümüz itfaiye depolarında kullanılan pratik ve yerden tasaruf ederek hortum stoklamaya yarayan raf sistemleri mevcuttur. Bu raf sistemlerinin ebatları ihtiyaca göre değişken olup tasarımı itibarı ile hortumların rafa yüklenmesi ve raftan boşaltılması günümüz depolarında işleyişte ve ergonomide kolaylık sağlamaktadır. Şekil 41 Hortum Rafları 20.9.5 Avandanlık Kutular (Çekmece) El aletleri, nipel, conta, çivi, vb.sabit bir hacmi olmayan ve toplu halde stoklanabilecek ebatları küçük malzemelerin depolanmasında kullanılan en pratik sistemidir.avadanlık kutularının ebatları ihtiyaca göre değişkenlik gösterebilir. Belirli bir düzen ile raflara dizildiğinden yer kaybını en aza indirir. 154

Şekil 42 Avadanlık Kutular ve Raflar 155

21 ERGONOMİK YAPI ve GÜVENLİK 21.1 Aydınlatma Depolarda dogru ısıklandırma verimli çalısma ortamları yaratır. Isıklandırma göz kamastırmamalı, göz kısmaları yaratmamalı, çalısmaya yardımcı olmalıdır. Ergonomi kosulları bu noktada saglanması gerekir. 58 W full-colour floresan lambalar en ekonoverimli aydınlatmayı saglar. Yüksek irtifa depolarında en uygun aydınlatmayı sodyum buharlı lambalar saglar. Gün ısıgından olabildigince fazla yararlanılmalıdır. Pek çok depoda raflar ve kutular, duvarlar boyunca yerlestirilir, böylece pencereler biraz daha yüksege yapılarak ısıktan yeterince yararlanılır. Tavan aydınlatmaları, genellikle büyük binalarda bir gereksinimdir. En az ısıklandırma gereksinimi, çesitli yönetmeliklerde belirlenmistir ama uygulamada daha iyi sonuçlar almak için bunlardan daha üstün standartlara sahip olmak gereklidir (Baskak, 2004). 21.2 Zemin Deponun çok önemli bir bölümüdür. Çünkü salt esyaların ya da stokların tüm agırlıgını tasımakla kalmayıp, elle veya mekanik olarak çalısan tekerlekli araçların hareket alanını da olusturur. Bu nedenle, döseme yeterli dayanıklılıkta olmalı, düzgün, sert ve olabildigince az engebeli olmalıdır. Çagdas uygulamada yapı malzemesi olarak beton kullanılır. Henüz daha doyurucu bir seçenek bulunamamıstır. İlk adım, dösemenin yer düzeyinde yapılıp yapılmayacagıdır. Bu konu, kabul edilen tasıma yöntemleri ile dogrudan ilgilidir. Bir sonraki adım, olası döseme yüklemesini hesaplamak ve binayı, buna baglı olarak dösemeyi tasarlamaktır. Döseme, istenilen özelliklere baglı olarak pürüzsüz ve özel bilesimlerle kaplanmak zorunda olabilir. Böylece stokları temiz, tozdan uzak ve kumdan arındırılmıs durumda koruyabiliriz. Zemin raf, ürün, forklift ve diger tasıma ekipmanlarının yaratıgı yükü kaldırabilmelidir. Elle veya helikopter adı verilen perdah makineleri ile ancak gözle algılanamayacak bir yüzey düzgünlügü olusturabilmektedir. Makineler böyle zeminlerin üzerinde isletilmeye basladıgında ise yüzeydeki dalgalanmalar ve düzensizlikler nedeni ile olusan sarsıntı, darbe ve vuruntular makinelerin elektronik aksamında ve hareketli bölümlerinde hasarlar ortaya çıkarmaktadır. Özellikle elektronik kartlar, tekerlekler, hareket organları hasar görmektedir. 156

21.3 Kapılar Kapılar tüm makinaların ve tasıma araçlarının geçisine izin verecek yükseklik ve genislikte olmalı ve güvenli bir sekilde kapatılıp kilitlenebilir olmalıdır. Büyük depolama binalarında genel bir uygulama olarak tekerlekli kapılar önerilir. Binanın ön tarafında veya en sonunda yapılabilirler. Yazın havalandırma için bu konum elverislidir ama kısın bu kapıların uzun süre açık kalması, ısıtma sorunlarını ortaya çıkarır. Kapı, döseme düzeyinin biraz altında olmalıdır ve iyi bir drenaj sistemi kurulmalıdır. 21.4 Yangın Güvenliği Yangın güvenliği depolarda mutlaka bulunması gereken ekipmanlardır. Farklı söndürme sistemleri mevcuttur. Bunlar; toz, köpük destekli söndürme sistemleri ve lokal veya genel söndürme sistemleridir. Her ne kadar binalarda yangın tehlikesine karsın pek çok önlem alınsa da yangın olasılıgı her zaman vardır. Depoda çıkacak yangın, binanın yanısıra depolanan malzeme üzerinde de yanma riski olusturur. Bu nedenle binada olabildigince az kereste bulunmalıdır. Ayrıca kaplama malzemesi olarak zift veya diger yanıcı maddelerin yerine yanmaz boyalar yeglenmelidir. Uygun yerlere su kaynakları koymak veya tavandan söndürme sistemleri yerlestirmek, önerilen çözümler arasındadır. kıyaslandıgında yüksek maliyetle karsılasılmaktadır. Bina yapısı asgari olarak aşağıdaki elemanları içermelidir: Bina tipi, izin verilen yükseklik ve alan Yangın ihtimali/ ayrılma (acil çıkış) gereksinimleri Yangın tahmini, malzemeleri ve sistemleri Taşınabilme tipleri İçerideki bitişler Çıkış merdiven çitleri Çıkış gereksinimleri asgari olarak aşağıdaki elemanları içermelidir: Çıkış merdivenleri uzaklığı Çıkış akışı Sığınak alanları 157

Ulaşılabilir çıkışlar Kapı kilitleme hazırlıkları Yangın tespit ve bildirim sistemi gereksinimleri asgari olarak aşağıdaki elemanları içermelidir: Tespit Bildirme Sistemin olay anında ayakta kalması Yangın bastırma gereksinimleri asgari olarak aşağıdaki elemanları içermelidir: Su kaynağı Otomatik yangın söndürme sistemi o Su ile yangın söndürme sistemi o Susuz yangın söndürme sistemi Su deposu ve yangın hortumu çıkışları Acil durum gücü, aydınlatması ve çıkış işaretleri asgari olarak aşağıdaki elemanları içermelidir: Sistemin olay anında ayakta kalması Elektrik güvenliği Enerji kaynaklarının dağıtımı Özel yangın koruma ihtiyaçları asgari olarak aşağıdaki elemanları içermelidir: Duman kontrol sistemi Yangına dayanıklı ve söndürü malzemeler Ortası açık alanlar Kritik tesis ihtiyaçları 158

21.5 Uyarı ve Önlem Sistemleri Depolama binaları yeterli saglamlıkta olmalıdır. Kapılar sayıca az ama yeterli islem kapasitesinde olmalı ve yeterli sayıda kilitle donatılmıs bulunmalıdır. Tüm pencereler ve tavan camları güvenli olarak yerlestirilmis olmalı, eger açık bir tehlike veya izinsiz giris olasılıgı varsa (örnegin pencereler bir anayola bakıyorsa) ek koruma olarak çubuk veya tel pervaz kullanılmalıdır. Anahtarların korunması konusunda alınan önlemlere tipik örnekler verilebilir. Depolama binası ve alanına ait tüm kilitler numaralandırılmalı, kaydedilmeli ve bunlardan kimin sorumlu oldugunu belirten yazılı yönergeler dagıtılmalıdır. Mesai dısı zamanlarda anahtarlar uygun olan bir yerde, örnegin; depolama bölgesinin girisindeki ana giris binasında kilitli bir bölmede korunmalıdır. Kapalı devre TV sistemi, video kaynakları, telli alarm sistemleri, ultrasonik ısın kesmeli sistemler ve teknoloji ilerledikçe kullanılabilecek diger donanım, depolama yerinin güvenligini saglamakta kullanılabilir. 21.6 Ergonomik İşyeri ve Mobilya Tasarımı Çalışanların fonksiyonel bir şekilde çalışabilmesi için uygun depo yerleşiminin tasarımı. Ergonomik olarak tasarlanmış ve kullanıma uygun mobilya ve ekipmanın seçimi. Titreşimi, gerilme ve bükülmeyi azaltacak ekipman ve mobilya tasarımı. Gerekli ekipmanın, tüm çalışanlara uygun olmalıdır, bu nedenle ayarlanabilir ekipmanlar kullanılması. 159

22 İTFAİYE AMBARI YERLEŞİM ÖNERİSİ 22.1 Mevcut Durum Analizi Depolama sistemi tasarımı yapılan İstanbul İtfaiyesi Kocasinan Deposunda halihazırda uygulanmakta olan sistem analiz edilmiştir. Mevcut depo, yönetim ofisleri ile birlikte katlı bir bina içerisinde bulunmaktadır. Depo amaçlı kullanılan katların şu an ki fotoğrafları aşağıda görüldügü gibidir. Şekil 43 Mevcut Depodan Görüntüler Alınan kararlar ve itfaiye yöneticileri ile yapılan görüşmeler neticesinde açık bir şekilde elde edilen sonuç itfaiye deposunun şu an için yetersiz ve düzensiz oluşudur. Ön kapıdanyapılan mal kabulünde birçok sorun ile karşılaşılmaktadır. Depo alanın yetersiz oluşu, kapı önünde ürünlerin bekletilmesini gerektirmektedir ve ürünlerin bir alt kata merdivenler ile taşınması ergonomik açıdan sorunlar oluşturmaktadır. Tesis içinde gerek depolarda gerekse koridor ve merdiven bosluklarında bekleyen ürünlerin akıbeti hakkında net bilgiler mevcut degildir.satın alma stratejisinde, envanter tahsisi ve güvenlik stok hesaplarında sorunlar vardır. Depoda ürün çesitliliginin fazla olması, alt müfrezelere en kısa süre içinde sevkiyat yapılması gerekliligi, gerek mal kabulünde gerekse mal çıkısında pik noktalara ulaşılması tasarlanacak depoda çözüm bulacaktır. Bu noktada yeni bir depo tasarımı itfaiye için kaçınılmaz bir sonuç olarak gözlenmiştir. 22.2 Metodoloji Bu proje, yeni bir depo planın alan ve etkinlik bakımından verimliliği arttırmak için tasarlanmıştır. Bu hedefe ulaşmak için, aşağıdaki metodolojiler kullanılacaktır: 160

Ayrıntılı literatür araştırması: Tezin amacına ulaşmasını güvence altına almak için kapsamlı bir literatür araştırması yapılması. İstanbul İtfaiye sinin depo yöneticileri ile iletişim halinde olma: Gerekli bilgiyi edinebilmek ve isteklere uygun bir depo planı için iletişim halinde olmak. Danışmanlarla Toplantılar: Birçok toplantı planı ve gerekli kararların alınması. Veri Düzenlemesi: Alınan bilgilerin analizi ve plana göre uygulanması. 22.2.1 Veri Toplama Araştıma verileri, birincil ve ikincil olmak üzere 2 türden oluşmaktadır. Bu ayrım veri toplama amacımıza göre tanımlanmaktadır. İkincil veriler yönetilen araştırma dışında başka bir amaçla toplanmış verilerdir. Birincil veriler ise aksine, tamamen araştırmacının inceleme alanı hedeflenerek toplanmıştır. Bireysel mülakatlar muhatap kişiyle yüz yüze yapılarak oluşturulmuş, konunun ayrıntılarıyla açıklandığı görüşmelerdir. Bireysel mülakatlar iki ana türden oluşmaktadır: sınırlandırılmamış mülakatlar ve yarı yapılandırılmış mülakatlardır. Aralarındaki fark mülakatı yapan kişi tarafından sağlanan yönlendirmenin derecesine bağlıdır. Araştırma metodu olarak, mülakatlar aşağıdaki birçok avantajı da beraberinde getirmektedirler; Doğrudan araştırma konusu ile ilgilenirler. Mülakatlar nedensel sonuçlar çıkarma kavramaya yöneliktirler Mülakatlar nedensel sonuçlar sağlayan yorum içerirler. Mülakatlar, muhatap kişi ile doğrudan etkileşim içindedirler buda alınan cevaplar doğrultusunda araştırmanın daha da geliştirilmesine olanak sağlamaktadır. Yüz yüze görüşme, belirli noktaları açıklamak için görsel teknikler kullanamaya daha elverişli bir yapıya sahiptir (örneğin çizim yaptırmak). Karşılıklı güven ortamı, tartışmayı daha verimli ve açık hale getirmektedir. Daha kullanışlı bilgi edinebilmek için, aşağıdaki çalışmaları yapıldı: 161

Kocasinan İtfaiye Deposu na gidilerek depo ile satınalma sistemi hakkında genel bilgi edinilmesi. Anadolu yakası merkez itfaiye deposuna gidilerek envanter listesinin toplanması. Envanterin alt gruplara ayrılması. Belirli bazı envanterlerin incelenmesi. Kocasinan İtfaiye Deposu na ziyaret edilerek incelemede bulunulması. Depo amiri ve müdürü ile yapılan bire bir mülakatlara göre Anadolu yakası merkez itfaiye deposu hakkında aşağıdaki bilgiler edinilmiştir; Fatih te bulunan depo yeniden tasarlandığı için Sefaköy ve Kocasinan a taşınmıştır.. Fatih e tekrar taşınma hakkında bir bilgi yoktur. Kağıthane de uygun bir alan mevcuttur. Yeni deponun bu alana inşa edilmesi planlanmaktadır. Depo için talep edilenler: Açık ve geniş bir alana sahip olmalıdır. Depoya ulaşan ürünler için uygun bir boşluk olmalıdır. Alt gruplara ait talepler once Kocasinan a iletilmekte daha sonra dağıtılmaktadır. Sultanbeyli den Silivri ye kadar olan kısma ait ürünler Kocasinan dan dağıtılmaktadır. Envantere ait tüm altgruplar kendilerine ait küçük depolara sahiptirler. Kocasinan dan yollan ürünler bu küçük depolarda muhafaza edilmektedirler. Giriş ve çıkış için tahliye kolaylığına ihtiyaç vardır. Envanter senede bir defa satın alınmaktadır. (Örneğin, kırtasiye eşyaları) Merkezi depo ihtiyaçları ve talep edilen altgruplar için teklif usulü satın alma yapılmaktadır. 1500-2000 adet demibaş ve sarf malzemesi mevcuttur. (kağıt, kalem, kılıf, battaniye, boya, kurtarma malzemeleri vb.) Gelen malzemeler işlemler için beklemektedirler. Prosedürler için gerekli zaman değişkendir. Eğer malzemeler kabul edilmezse, ürün girişi yapılanadığından ötürü beklemek zorundadırlar. Bu tür beklemeli ürünler için alana ihtiyaç vardır. Ürünler gönderildikten sonra geriye kalan emniyet stoğudur. Toplam ürünlerin %50-%40 si emniyet stoğundan oluşmaktadır. 162

Bazı ürünlerin satın alma kararları belediye tarafından verilmektedir. Bu ürünler; kırtasiye, temizlik ve teknik malzemelerdir. Geçmiş verilere bakılarak hangi üründen ne kadar satın alınacağına karar verilmektedir. Yaklaşık olarak 65-70 adet istasyon vardır, bu da satın alınan ürün miktarında artışa sebep olmaktadır. Gaz, köpük, hortum gibi yangın söndürücü araçlar satın alınan ürünlerdir. Yangın söndürücü köpük ihtiyacı geçmiş verilerden yararlanılarak bulunmaktadır ve herzaman ihtiyaçtan fazlası satın alınmaktadır. Yangın söndürücü köpüklerin raf ömrü 5 ile 10 yıl arasında değişmektedir. Depoda İlk Giren İlk Çıkar prensibine gore yerleşim yapılmaktadır., 22.2.2 Veri Analizi İtfaiye bir devlet kurumudur ve acil durumlara müdahalede bulunur. Yangıncıların, istasyonların ve tüm işlemlerin ihtiyacı olduğu malzemeler için bir depoya ihtiyaç duymaktadır. Temel olarak, itfaiyenin ihtiyaçları iki başlık altında toplanabilir; demirbaş ve sarf malzemeleri. İstanbul İtfaiyesi nin şu anda kullandığı depo bu ihtiyaç duyulan malzemelerin depolanması için hem uygun değildir hem de yeterince büyük değildir. Diğer yandan, şu anda depolanan birçok malzemeye de ihtiyaç duyulmamaktadır. Toplamda 1200 kalem malzeme bulunmaktadır. Depoda bunların sadece bazılarının bulunması yeterli olacaktır. Ayrıca, test (kalite kontrol) ve karar sürecindeki tüm malzemeler depoda bekletilmekte ve bunun için de ayrı bir alana ihtiyaç duyulmaktadır. Tüm bu konular gözünde bulundurulduğunda, deponun geçici malzemeler (test edilmeyi bekleyen ve onay aldıktan sonra hemen talep eden birime sevkiyatı yapılan malzemeler) ve kalıcı malzemeler (yılda bir kez satın alınarak depolanan ve aylık olarak dağıtımları yapılan malzemeler) olmak üzere iki ana bölüme ayrılması uygun olacaktır. Gerekli alanın hesabı için, uzun süreyle depoda bekletilen malzemeler ile kısa süreli depoda bekletilen malzemelerin miktarlarının belirlenmesi gerekmektedir, daha sonra bu malzemelerin boyutları tespit edilerek, gerekli alanlar hesaplanabilir. 163

Depo yöneticisinden alınan dosyalar incelendikten sonra, tüm envanterin depoda stoklanmadığı görülmüştür. Envanterdeki çoğu kalem demirbaştır, ve az miktarda da sarf malzemesi görülmektedir. Açıklıkla görülmektedir ki, masa, sıra, dolap vb. büyük boyutlu malzemeler stoklanmamaktadır. Depo yerleşim planı hazırlanırken Depo yetkilileri ile yapılan görüşmeler sonucunda, uzun zamandır ihtiyaç duyulmayan malzemeler listeden çıkartılmıştır. Bu oluşturulan yeni liste envanter listesi ile karşılaştırıldığında listeden çıkarılan malzemelerin çoğunlukla demirbaş oldukları gözlemlenmiştir. Yukarıda da belirtildiği gibi yüzlerce kalem malzeme olduğundan bunlar ürün grupları haline getirilmiş ve malzemeler 9 başlık altında toplanmıştır; 1- Atölye 2- Büro ve Kırtasiye 3- Garaj Malzemesi 4- Yatakhane Malzemesi 5- Haberleşme Gereçleri 6- Mutfak Malzemesi 7- Spor Malzemesi 8- Yangıncı Malzeme 9- Genel Malzemeler Gruplarla ilgili tablo Ek1 de verilmiştir. Gruplama alternatifleri için Devlet Malzeme Ofisinin bir deposu ziyaret edilmiştir. İtfaiye deposu ile kıyaslandığında, DMO nun deposu oldukça büyük olmakla beraber işletim prensipleri benzerlik göstermektedir. Bu durum da, doğru bir bakış açısı elde etmek için faydalı bir örnek olmuştur. 22.2.3 Depo Planı Uygulamaları Proje çerçevesinde başlangıç olarak İstanbul İtfaiyesinin hali hazırda kullanmış olduğu depo incelenerek eksikleri ve eksiklerin düzenlenmesi için yapılabilecek çalışmalar hakkında görüşmeler ayarlanarak Ambar Amiri Muhammet Barutçu ve diğer ambar çalışanlarının fikir, görüş ve istekleri alınmıştır. Bu görüşmeler neticesinde planlanacak 164

olan deponun 500 m 2 civarında zemin kata sahip, mümkün olduğunca geniş bodrum katı olan ve bürolar ile diğer personal ihtiyaçlarının karşılanması için bir asma kata sahip olan bir yerleşke olması gerektiği ortaya çıkmıştır. Yapılan çalışmalarda ilk adım olarak kullanılacak raf tiplerinin, ebatlarının ve depo içinde kaplayacakları toplam alanların hesaplanması amacı ile depo arşivinden geçmiş yıllara ait malzeme listeleri, malzemelerin yıllara göre depodaki sayıları ve mevcut depoda bulunan malzemelerin ebatları alınmıştır; ancak bu sayılar 2008 yılı sonuna ait olduğu için depoda geçmiş dönemlerde stoklanmış olan her malzemeye ait ebatlar elde edilememiştir. Bu ebatların elde edilmesi amacı ile piyasada malzemeler ile ilgili araştırmalar yapılarak elde bulunmayan malzemelere ait yaklaşık ebatlar çıkarılmıştır Literatür ve piyasa araştırmalarına dayanılarak planlanacak olan depoda kullanılabilecek raf sistemleri şu şekilde belirlenmiştir: Orta ve Ağır Malzemeler için Sırt-Sırta Raf Tip,. Küçük ve kolay erişilmesi gereken mazelemer için Hafif Raf Tipi. Depolanmasında ebatları önemli olmayan malzemeler için (Çivi, Vida, Nipel, vb.) Avadanlık Kutu Tipi. Boru, kalas, demir profil, vb. malzemeler için Konsol Kollu Raf Tipi. İtfaiye hortumları için Hortum Raf tipi. Ek olarak ölçüsü değişkenlik gösterebilen malzemeler için yığın depolama sistemi kullanılmasına karar verilmiştir. Bu depolama sisteminde malzemeler paletleriyle kendileri için belirlenen alana ölçüleri göz önünde bulundurulmaksızın stoklanır. Elde bulunan malzemeler ilk önce kullanım amaçlarına göre gruplandırılıp, daha sonra bu malzemelere göre raf tipleri belirlenmiştir. Bu rafların ebatlarını bulma amacıyla malzemelerin ebatları değerlendirilip kullanılabilecek minimum raf ebatları belirlenmiştir. Raflar bu minimum değerler kullanılarak tasarlanmıştır. Daha sonraki aşamada depoda bulunabilecek maksimum malzemeye yetecek aynı zamanda bize verilen tasarım kısıtlarını mümkün olduğunca aşmayacak şekilde belirlenen raf tiplerine göre sayıları tespit edilmiştir. (Tasarlanan raflardan hafif tipteki raflar modüler olduğu için ihtiyaçlar çerçevesinde raf yükseklikleri ve buna bağlı olarak raf sayıları ilerleyen dönemlerde 165

güncellenebilir.) Hesaplar sonucunda ortaya çıkan ve hesaplara dayanarak kabul edilen raf ebatları Tablo 6.1. de gösterilmiştir. Şekil 44 Minimum ve Kabul Edile Raf Ebaları Sırt Sırta Raf Tiplerinde ve Yığın Stoklarda yüklemenin forkliftlerle yapılması önerilmektedir. Belirlenmiş standartlara göre forklift kullanılacak depolarda koridor genişlikleri 2,5-3 metre arasında olmalıdır. İstanbul İtfaiyesi için tasarlanan depoda koridor genişliklerinin 3 metre olmasına karar verilmiştir. Bu genişlikteki koridorlarda manevra yapabilen (malzeme ile beraber kendi etrafında dönebilen) forklift tipi akülü üç tekerlekli forklifttir. Bu forklift tiplerinin taşıyabilecekleri maksimum yük miktarı modellerine göre 1,3 ton - 2 ton arasında değişmektedir.istanbul İtfaiyesi deposunda bulunan malzemler göz önüne alınınca 1,3 ton maksimum kapasiteli forklift yeterli gelmektedir. Forklift özellikleri ile ilgili tablo Ek-2 de bulunmaktadır. Depo genelinde dar koridor aralarında manuel (elle) ve elektrikli transpaletler ile taşımanın yapılmasına önerilmektedir. İstanbul İtfaiyesi deposunun ölçüleri ve malzeme yükleme boşaltmadaki sayılar göz önüne alınınca depo genelinde toplamda bir adet akülü forklift, iki adet manuel transpalet ve de bir adet elektrikli transpalet kullanılması önerilmektedir. 166

Koridor genişlikleri, ve raf ebatları göz önünde bulundurarak tasarlanan depo 591 m 2 lik bir alanı kapsamaktadır. Toplam raf yükseklikleri ve asma katın yüksekliği göz önüne alındığında toplam depo yüksekliği 8,5-9 metre civarında olmalıdır. Ek olarak depo girişinde malzemeler depoya alınmadan önce muayenesinin yapılması için 123 m 2 lik bir yarı açık alan (ön cephe açık üstü kapalı) tasarlanmıştır. Depoda kapı ebatları forkliftlerin rahatça haraket edebilmesi açısından 3,5 metre civarında önerilmektedir. Bodrum katı yığın stok, konsol kollu raflar ve hortum raf tipi olarak ayrılmıştır. Bodrum katının alanı yapının dayanıklılığı açısından 100 m 2 ile sınırlandırılmıştır ve bu alan zemin katta bulunan hafif tip rafların alt hizasına denk getirilmiştir. Yer kısıtından dolayı Sefaköy den alınıp ambarın kurulacağı bölgeye taşınması istenen ve yaklaşık 200 m 2 lik alan kaplayacağı tahmin edilen, hortum tamir ve testlerinin yapılması için kullanılan hortumhane tasarıma dahil edilememiştir. Asma kat tasarımı istenildiği üzere amir odası, kayıt kontrol yetkilisi odası, ambar memurları odası, satın alma bürosu, dinlenme yeri, çay ocağı, çok amaçlı bir oda, tuvalet, duş ve soyunma kabinlerini içeren bir tasarım yapılmışır. Ek olarak ambar müdürünün odasının yanında kalan boş bölüm bizim tasarımımızda tuvalet olarak kullanılmıştır, tercihe göre başka bir amaçlada kullanılabilinir. Asma katın depoyu gören cephesinin depo işleyişinin görülebilmesi açısından cam ile kaplanması önerilmektedir. Tasarımın çizimi Ek-3 de mevcuttur. 22.3 Güvenlik Önerileri Avrupa İş Sağlığı ve Güvenliği Ajansı na göre tasarladığımız İstanbul İtfaiyesi Deposunda güvenlik için yaptığımız öneriler aşağıdaki gibidir: Forklift ve Transpaletler için; Forklift ve transpalet koridorları belirtilmelidir. Koridorlarlarda önemli noktlarda ikazlar konulmalıdır. Koridorlarda önemli noktalarda forklift ve transpaletler için tümsek aynalar konulmalıdır. Koridorlarda ekstra malzemeler bulundurulmamalıdır. Boş paletler belli bir yere istiflenmelidir. 167

Kişisel güvenlik açısından koridorlarda durulmamalıdır. Acil Durum için; Acil durumu planı yapılmalıdır. Acil durum çıkışı belirlenmelidir. Gerekli yerlerde yangın söndürme tüpleri konulmalıdır. Tavanda yangın söndürme sistemi bulundurulmalıdır. 168

SONUÇ Bu çalışma, itfaiye depoları ile ilgili yeni küresel eğilimlerin incelenmesi ile başlamaktadır. İtfaiye birimleri, en düşük kaynak kullanımı ile en yüksek derecede yangın kontrolünü hedeflemektedir. Bu durum, İtfaiye yönetimini tüm depolama sürecini gözden geçirmesini gerektirmektedir. Bu çalışma, İstanbul İtfaiyesi için yeni bir depolama tesisinin tasarlanması ile ortaya çıkmıştır. Tasarımın, sadece yeni depolama alanının basitçe fiziksel boyut ve yerleşim planını önermesi değil, mevcut üretim taşıma faaliyetlerini yeniden yapılandırmaya çalışması planlanmaktadır. Ayrıca, bu raporun, depo tasarım süreci ve bunun aşamalarına daha geniş bir bakış açısı getirdiğinin unutulmaması gerekir. Bu çalışmanın çıktısı, ileriki inşaat projelerinde karar vermede bir altyapı oluşturacak olan yeni bir depo yerleşim önerisi taslağı ile birlikte önerilen bir grup depolama sürecidir. Bu nedenle, bu çalışma, İstanbul İtfaiye sinin inşaat projeleri ile ilgili gelecekteki çalışmalarının bir ön çalışması niteliğindedir. Bu çalışmanın bilimsel açıdan tutarlı olması için, araştırma adımları için rehber olacak, ihtiyaç duyulan bilginin çeşidi ve bilgiye ulaşmak için olası kaynakları belirlemek için bir araştırma yapılmıştır. İlk veriler, bilimsel gözlemler, nitelikli, yönlendirilmemiş ve yarı yapılandırılmış yüzyüze görüşmeler ve araştırmacıların ilgilendikleri belirli durumlara bağlı olarak telefon görüşmeleri ile toplanmıştır. Daha sonraki içeriden alınan veriler bölüm yönetiminden alınmış ve itfaiye tanıtım broşürlerinde gösterilmiştir, bu veriler; ürün tanımları, ürünlerin isim ve sayıları, bölüm isimleri ve diğerleridir. Dışarıdan alınan veriler; kitaplar, ders notları, bilimsel makaleler ve internettir. Kullanılacak teknoloji ile ilgili veriler, itfaiye deposunda bulunan ürünlerin benzerlerini depolayan yapı marketlerin yönetimlerinden ve internet araştırmaları ile makale araştırmalarından bulunmuştur. Bilgiye ulaşmak için ayrıca lojistik uygulamaları vaka araştırması yapılmış, daha önce itfaiye istasyonları ile ilgili yapılan ilgili projeler incelenmiştir. Tüm bu çalışmaların sonucunda İstanbul İtfaiyesi için 591 metre karelik bir depo içindeki raf sistemleri, bürolar ve koridor alanları olmak üzere detaylı bir şekilde tasarlanmıştır. 169

REFERANSLAR Çavuşlar, M. (2007). Depo Yönetimi. Istanbul: Diyet. Naik, V. C., (2004), Fuzzy C-Means Clustering Approach to Design a Warehouse Layout, (University of South Florida). Retrieved from http://purl.fcla.edu/fcla/etd/sfe0000437. Bai, L., Zhong, Y., (2008), Improving Management In Small Business: A Case Study, (Jönköping University). Retrieved from http://www.divaportal.org/diva/getdocument?urn_nbn_se_hj_diva-1136-1 fulltext.pdf Lee, Y. H., Lee M. H., & Hur S., (2005), Optimal design of rack Structure with modular cell in AS/RS, Retrieved from www.sciencedirect.com. Lee, H. F., & Schaefer, S. K., (1996), Sequencing methods for automated storage and retrieval systems with dedicated storage, Retrieved from www.sciencedirect.com Baker, P., Canessa, M., (2007), Warehouse design: A structured approach, Retrieved from www.sciencedirect.com. Koh, S. G., Kwon, H. M., & Kim, Y. J., (2005), An analysis of the end-of-aisle order picking system: Multi-aisle served by a single order picker, Retrieved from www.sciencedirect.com. Rouwenhorst, B., Reuter, B., Stockrahm, V., van Houtum, G. J., Mantel, R. J., & Zijm, W. H. M., (1999), Warehouse design and control: Framework and literature review, Retrieved from www.elsevier.com/locate/orms. Hwang, H., Moon, S., & Gen, M., (2002), An integrated model for the design of end-ofaisle order picking system and determination of unitload sizes of AGVs, Retrived from www.elsevier.com/locate/dsw. De Koster, R., Le-Duc, T., & Roodbergen, K. J., (2006), Design and control of warehouse order picking: A literature review, Retrived from www.elsevier.com/locate/ejor. Acker, E., (2008), Warehouse, Retrived November 29 2008, from http://www.wbdg.org/design/warehouse.php Yu, M., (2008), Enhancing Warehouse Performance by Efficient Order Picking, Retrived from http://publishing.eur.nl/ir/repub/asset/13691/eps2008139lis9058921673yu.pdf 170

Frazelle, E., (2001), World-Class Warehousing and Material Handling, Mc Graw Hill, New-York. Salcan, C., (2007), Depolama ve Depo Yönetimi, Yayınlanmamıs Lojitek Egitim Notları, Istanbul. Bowersox, D. J.; Closs, D. J. ve Cooper, M. B.; (2002), Supply Chain Logistics Management, Mc-Graw Hill, New-York. Salcan, C., (2007a), Depolama Süreçleri ve Depo Yönetimi, Egitim Notları, Lojitek, Istanbul Erdal, M. ve Çancı, M., (2003), Lojistik Yönetimi, Freight Forwarder El Kitabı-1, UT_KAD, İstanbul. Emrak, E., Gerdemeli., (2006), Endüstriyel Depolama Teknikleri, Transport Teknigi Ders Notları, www.mkn.itu.edu.tr, Erisim Tarihi: 15.05.2006 171

EKLER 172

173

Ek-1: Malzeme Grupları Tablosu Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 1 İtf.Promosyon ( Yap - Boz ) Genel hafif Adet 1 600 5000 3000000 4 1003895 H.Fren Yağı Garaj sırt-sırta Kilo 10 300 1118 335400 5 1003676 Motor Yağı Garaj sırt-sırta Kilo 20 100 12493 1249300 6 1003897 Grees yağı Garaj sırt-sırta Adet 11 700 1171 819700 7 1003898 Antifiriz Garaj sırt-sırta Kilo 8 160 2515 402400 8 1009391 Makine iğnesi Atölye hafif Adet 0 70 9 630 9 1001400 Galvaniz Rediksiyon Atölye avadanlık Adet 9 155 1395 10 1001025 Elektirik Bişonu Genel avadanlık Adet 50 78 3900 11 1001431 Galvaniz Nipel Atölye avadanlık Adet 4 512 2048 12 1000562 Patinaj Zinciri Garaj sırt-sırta Adet 0 1800 20 36000 13 1004431 Mikrofon Kapsülü Haberleşme hafif Adet 0 264 56 14784 14 Çadır Kapsülü Yangıncı Malzemesi yığın Adet 1462 21874 31979788 15 1000745 Matkap Ucu Atölye hafif Adet 0 16 779 12464 16 1003317 Falçata Atölye hafif Adet 0 80 7 560 17 1008237 Şartel Anahtarı Atölye hafif Adet 0 18 174 3132 18 1003592 İnşaat Çivisi Atölye avadanlık Adet 200 325 65000 19 1005702 Tuvalet Es Adet 0 34 0 20 1004282 Sigorta Kutusu Genel hafif Adet 2 210 216 45360 21 Mikrofon Kapağı Haberleşme avadanlık Adet 49 6 294 22 Naylon İplik Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 100 1 100 23 Hoparlör Trafosu Haberleşme Adet 0 4 0 24 Mikrofon Kulaklığı Haberleşme Adet 0 29 0 25 Seyyar Lamba Kafesi Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 105 50 5250 26 1001204 Keten Saraç İpi Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 100 24 2400 27 Masura İplik Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 64 77 4928 28 1000780 Menteşe Muh. Atölye hafif Adet 1 96 661 63456 29 İspanyolet Kolu Atölye hafif Adet 0 50 165 8250 30 Kolon Örme Atölye sırt-sırta Metre 1 500 100 50000 31 1001424 Galvaniz Maşon Atölye avadanlık Adet 6,25 527 3293,75 32 1001251 Şamandıra Atölye hafif Adet 1 200 326 65200 33 1001172 Radyatör Ara Musluğu Genel avadanlık Adet 21 287 6027 34 1000820 Gömme Kapı Kilidi Atölye hafif Adet 0 140 222 31080 35 Mermer ve Duvar Sigortası Genel hafif Adet 0 200 46 9200 36 1001265 Pisuar taşı Genel sırt-sırta Adet 0 1400 8 11200 37 1001220 Pisuvar Musluğu Genel hafif Adet 0 48 402 19296 38 Anten Fişi Genel hafif Adet 0 60 43 2580 39 1001229 Lavabo Sifonu Genel sırt-sırta Adet 8 2000 145 290000 176

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 40 1001264 Lavabo Muh. Genel sırt-sırta Adet 0 300 40 12000 41 Stop ve Start Bitonu Genel avadanlık Adet 9 70 630 42 1010714 Pimaş Çatal Atölye hafif Adet 3 120 450 54000 43 1000863 Kontrapilak Atölye sırt-sırta Adet 6 10000 346 3460000 44 1000589 Vim Genel sırt-sırta Adet 1 140 600 84000 45 1001486 Spot Ampul (Yangın Lam) Yangıncı Malzemesi hafif Adet 1 50 1780 89000 46 1002525 Sünger Genel hafif Adet 0 60 26 1560 47 1001453 Çekvalf Atölye hafif Adet 7 900 117 105300 48 1001969 Deri İş Eldiveni Yangıncı Malzemesi yığın Adet 2800 9772 27361600 49 1004300 Kontaktör Kalf. İçin Genel hafif Adet 2 225 171 38475 50 1001451 Pimaş Boru ve Kelepçesi Atölye avadanlık Adet 7,5 287 2152,5 51 1002544 Mala Atölye hafif Adet 0 360 20 7200 52 1001083 Plastik Çivili Kroşe Atölye hafif Adet 0 70 110 7700 53 1000578 Çöp Sepeti Genel sırt-sırta Adet 10 1600 139 222400 54 1001768 Klemens Atölye avadanlık Adet 75 400 30000 55 1001180 Küresel Vana Yangıncı Malzemesi yığın Adet 202500 310 62775000 56 1005706 Kör Tapa ve Radyatör Tap. Genel avadanlık Adet 4 330 1320 57 1002605 Kaynak Gözlüğü Atölye hafif Adet 0 108 42 4536 58 1000807 Su Terezisi Atölye hafif Adet 0 250 2 500 59 1000819 Gömme Mandal Kolu Atölye avadanlık Adet 10 167 1670 60 1003996 Tuvalet Taşı Genel sırt-sırta Adet 1 1575 23 36225 61 1001016 V.Otomat Muh. Genel hafif Adet 4 200 650 130000 62 1001438 Uzatma Tes. Atölye hafif Adet 1 500 105 52500 63 1003030 İspatula Atölye hafif Adet 0 224 39 8736 64 1002545 Macun Köreği Atölye hafif Adet 0 440 54 23760 65 1002717 Pimaş Conta Atölye avadanlık Adet 25 617 15425 66 1001495 Floransan Ampul Muh. Genel hafif Adet 8 2000 58,92 117840 67 1000581 Beyaz sabun Genel hafif Kalıp 1 50 62982 3149100 68 1003332 Can kurtarma ipi Yangıncı Malzemesi yığın Adet 625 756 472500 69 1001223 Musluk Kafası Genel hafif Adet 0 25 185 4625 70 1003634 Radyatör Konsülü Genel sırt-sırta Adet 2 7200 25 180000 71 1000487 Dış lastik 10 R 22,5 Garaj yığın Adet 4225 12 50700 72 1001545 Yangın Hortomu C Yangıncı Malzemesi hortum Metre 0 42475 0 73 1000661 Plastik boya Atölye sırt-sırta Kilo 126 900 3950 3555000 74 1003680 Elektirik Prizi Genel hafif Adet 5 180 783 140940 75 1000859 Kereste Atölye konsol Desi 8000 50689 405512000 76 1001378 Rekor Tes. Atölye avadanlık Adet 30 512 15360 77 1001350 Galvaniz Dirsek Atölye avadanlık Adet 25 113 2825 78 1003639 Fiş Elk. Atölye avadanlık Adet 28 270 7560 177

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 79 1000657 Tiner Muh. Atölye sırt-sırta Adet 7 400 505 202000 80 1001037 Elektirik Anahtarı Genel avadanlık Adet 64 430 27520 81 1001944 Yağmurluk Yangıncı Malzemesi yığın Adet 0 183 0 82 1001725 Elk.Kablosu Muh. Genel Metre 0 10999 0 83 1001226 Evye ve Banyo Bataryası. Genel hafif Adet 5 260 365 94900 84 1003307 Er Yangın Kaskı Yangıncı Malzemesi yığın Adet 900 2729 2456100 85 1001181 Vana Muh. Yangıncı Malzemesi avadanlık Adet 384 172 66048 86 1003877 Dış cephe boyası Atölye sırt-sırta Kilo 47 900 1667 1500300 87 1001546 Yangın söndürme köpüğü sent. Yangıncı Malzemesi yığın Kilo 1200 60000 72000000 88 1001546 Yangın söndürme köpüğü protn. Yangıncı Malzemesi yığın Kilo 1200 30000 36000000 89 1001546 Yangın söndürme köpüğü aff Yangıncı Malzemesi yığın Kilo 1200 10000 12000000 90 1003840 Badana Fırçası El. Atölye hafif Adet 0 200 140 28000 91 1000638 Badana Fırçası Rulo Atölye hafif Adet 2 450 368 165600 92 1000640 Badana Fırçası İzmir Atölye hafif Adet 0 600 46 27600 93 1000627 Yağlı Boya Fırçası Atölye hafif Adet 1 150 222 33300 94 1000273 İzolabant Büro ve Kırtasiye sırt-sırta Adet 4 875 175 153125 95 1004168 Musluk Muh. Atölye sırt-sırta Adet 1 440 371 163240 96 1001358 Galvaniz T Atölye avadanlık Adet 20 291 5820 97 1001545 Yangın Hortomu B Yangıncı Malzemesi hortum Metre 0 31688 0 98 1000769 Ağaç Vidası Atölye avadanlık Adet 100 508 50800 99 1003974 Gömlek sivil Yangıncı Malzemesi yığın Adet 0 4407 0 100 1001207 Balans Muh. yığın Adet 0 426 0 101 1000617 Sırık Süpürgesi Genel hafif Adet 9 1500 300 450000 102 1001506 Ampul Muh. Genel hafif Adet 1 60 2383 142980 103 1001962 Yün Kazak Yangıncı Malzemesi yığın Adet 0 3750 0 104 1001856 Deri çizme - Lastik çizme Yangıncı Malzemesi yığın Çift 1008 2710 2731680 105 1004057 Köprü Bileti Garaj Adet 0 7500 0 106 1001875 Yazlık Elbise Resmi Yangıncı Malzemesi yığın Takım 0 10200 0 107 1001230 Rezarvuar (Flatör) Genel Takım 0 0 0 108 1000673 Vernik Muh. Atölye sırt-sırta Adet 1 400 209 83600 109 1001224 Musluk Aynası Genel avadanlık Adet 25 200 5000 110 1001208 Starter Muh. hafif Adet 1 375 47,92 17970 111 1000302 Daktilo Silgisi Büro ve Kırtasiye avadanlık Adet 12 4 48 112 1003821 Pelür kağıt Büro ve Kırtasiye hafif Top 0 630 0 0 113 1003656 Faks Kağıdı Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 105 64 6720 114 1000211 Telli Dosya Muh. Büro ve Kırtasiye hafif Adet 21 750 8621 6465750 115 1000271 Selefonbant Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 49 441 21609 116 1003726 Tuzruhu Genel sırt-sırta Kutu 0 25 130 3250 117 1000621 Çamaşır suyu Genel sırt-sırta Litre 20 300 2100 630000 178

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 118 1003892 Baly Atölye hafif Kilo 1 289 55 15895 119 1000641 Yağlı boya Atölye sırt-sırta Kilo 2 50 2285 114250 120 1000928 Plastik Tutkal Atölye sırt-sırta Kilo 4 900 218 196200 121 1000202 Zarf Muh. Büro ve Kırtasiye hafif Adet 8 300 8635 2590500 122 1000269 Uhu Büro ve Kırtasiye hafif Adet 3 120 435 52200 123 1000114 Teksir kağıdı Büro ve Kırtasiye hafif Top 0 630 0 0 124 1000226 Kurşun Kalem Büro ve Kırtasiye hafif Adet 10 324 1836 594864 125 1000274 Toplu İğne Büro ve Kırtasiye hafif Kutu 0 70 113 7910 126 1000278 Ataş Büro ve Kırtasiye hafif Paket 0 48 292 14016 127 1000216 Klasör Muh. Büro ve Kırtasiye hafif Adet 76 896 5224 4680704 128 1000250 Tükenmez Kalem Muh. Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 13 2837 36881 129 1000209 İmza Kartonu Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 884 83 73372 130 1000301 Yumuşak Silgi Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 180 293 52740 131 1003695 Mürekkep Büro ve Kırtasiye hafif Şişe 0 25 59 1475 132 1003617 Soba borusu Genel sırt-sırta Adet 2 1200 110 132000 133 1003619 Soba dirseği Genel sırt-sırta Adet 0 900 23 20700 134 1001586 Çelik Sürahi Mutfak hafif Adet 1 192 58 11136 135 1001634 Bıçak Ekmek. Mutfak hafif Adet 0 75 532 39900 136 1001648 Yemek Çatalı Mutfak hafif Adet 1 45 1510 67950 137 1005636 Yemek Tabağı Mutfak hafif Adet 5 160 2978 476480 138 1001599 Su Bardağı Çelik Mutfak hafif Adet 2 49 936 45864 139 1001956 Kravat Yangıncı Malzemesi yığın Adet 0 1097 0 140 1001858 Ayakkabı yazlık kışlık Yangıncı Malzemesi yığın Çift 627 2198 1378146 141 1000611 Araç Yıkama Fırçası Garaj hafif Adet 17 600 1117 670200 142 1001211 Floresant armatörü muh. Genel hafif Adet 5 2500 25,66666667 64166,66667 143 1001122 Dubel Atölye avadanlık Adet 300 2200 660000 144 1003863 Çekmece Dolap Kulpu Atölye avadanlık Adet 9 1391 12519 145 1001657 Yemek Kaşığı Mutfak hafif Adet 1 45 1506 67770 146 1001692 Rende Mutfak. Mutfak hafif Adet 0 180 23 4140 147 1000316 Plastik Cetvel Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 128 169 21632 148 1003567 Daksil Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 18 355 6390 149 1004879 İtfaiye Flaması 100x150 Genel yığın Adet 937,5 228 213750 150 1004880 İtfaiye Flaması 150x225 Genel yığın Adet 2287,5 87 199012,5 151 1004881 İtfaiye Flaması 200x300 Genel yığın Adet 3750 46 172500 152 1004957 Bandizot Metre 10000 707 7070000 153 1001267 Banyo Duş Telefonu Genel hafif Adet 2 260 137 35620 154 1001146 Telefon Kablosu Genel hafif Metre 5 100 3324 332400 155 1000620 Camsil Genel sırt-sırta Adet 0 300 304 91200 156 1003832 Toz Bezi Genel yığın Adet 200 1612 322400 179

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 157 1002663 Telefon Fihristi Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 300 50 15000 158 1000968 Video kaseti whs muh. Haberleşme hafif Adet 1 216 310 66960 159 1001521 Flim Negatif 36 lık. Haberleşme gereçleri hafif Adet 0 16 100 1600 160 1000584 Arap Sabunu Genel sırt-sırta Teneke 0 875 20 17500 161 1000119 Fotokopi Kağıdı Muh. Büro ve Kırtasiye hafif Top 33 645 3145 2028525 162 1000822 Çekmece Kilidi Atölye hafif Adet 6 750 494 370500 163 1002668 Hoparlör Kolon Tipi Genel sırt-sırta Adet 0 200 0 0 164 1002669 Hoparlör Horon Tipi Genel sırt-sırta Adet 11 1600 190 304000 165 1000976 Kazma Sapı Atölye konsol Adet 600 160 96000 166 1000251 Monomi Fosforlu Kalem Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 100 156 15600 167 1000261 Istampa Mürekkebi Büro ve Kırtasiye hafif Şişe 0 60 102 6120 168 1000277 Zımba Teli Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 105 354 37170 169 1006519 Telsiz Aküsü Muh. Haberleşme hafif Adet 6 300 609 182700 170 1003730 Bilgisayar disketi Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 100 332 33200 171 1004360 Kamera kaseti muh. Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 20 471 9420 172 1000824 Kapı kolu Atölye hafif Adet 0 75 164 12300 173 1002002 Kömür yığın Ton 2400 130000 312000000 174 1000868 Suntalam Atölye sırt-sırta Adet 9 2500 592 1480000 175 1000869 Kayın Kaplama Atölye sırt-sırta Adet 0 2500 80 200000 176 1003708 Teksir mürekkebi Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 24 0 0 177 1003713 Master kağıt Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 630 0 0 178 1000109 Yazı Kağıdı Büro ve Kırtasiye hafif Top 1 630 90 56700 179 1003685 Toner toşhiba 1710 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 1300 20 26000 180 1005471 Pike Yatakhane yığın Adet 2000 1066 2132000 181 1002535 Yastık Yatakhane yığın Adet 1750 1308 2289000 182 1003661 Havlu (yüz,banyo) Genel yığın Adet 375 2418 906750 183 1004967 Kaban işci Yangıncı Malzemesi yığın Adet 0 0 0 184 1001242 Fayans Atölye sırt-sırta Kutu 0 1600 0 0 185 1002273 Çorba Kasesi Mutfak hafif Adet 1 70 1119 78330 186 1002767 Tuzluk Mutfak hafif Adet 0 25 192 4800 187 1003606 Plastik Hortom Genel hortum Metre 0 139 0 188 1003390 İtfaiye pantolonu (kırmızı) Yangıncı Malzemesi yığın Adet 0 125 0 189 1006451 Toner printer 51645 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 240 23 5520 190 1005752 Bilgisayar Temizleme Sp. Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 20 184 3680 191 1005964 İtfaiye Flaması 70x105 Genel yığın Adet 7350 4 29400 192 1005965 İtfaiye Flaması 50x75 Genel yığın Adet 3750 38 142500 193 1005965 Belediye Flaması 50x75 Genel yığın Adet 3750 18 67500 194 1003378 İtfaiye Flaması 18x30 Genel yığın Adet 540 97 52380 195 1004486 Masa Bayrak Direği çiftli Genel hafif Adet 1 200 435 87000 180

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 196 1002384 Masa Bayrağı Türk 15x22,5 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 345 194 66930 197 1003377 Masa Bayrağı İtfaiye 15x22,5 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 337,5 389 131287,5 198 1004361 Plastik Boru Atölye konsol Metre 2400 2610 6264000 199 1001228 Pisuvar Sifonu Genel sırt-sırta Adet 0 48 250 12000 200 1003329 Üniforma Kemeri Yangıncı Malzemesi yığın Adet 0 6123 0 201 1005978 Tozluk (Tören için) Genel Adet 0 37 0 202 1001203 Bayrak İpi Genel hafif Kg. 0 0 74 0 203 1001838 Pamuk Yangıncı Malzemesi hafif Kilo 0 0 200 0 204 1003835 Yer Silme Lastiği Genel hafif Adet 0 60 204 12240 205 1000732 Tel Çivi Atölye hafif Kg. 1 200 129 25800 206 1000228 Kırmızı Kopyatif kalem Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 36 573 20628 207 1001874 Kışlık Resmi Elbise Yangıncı Malzemesi yığn Takım 0 6829 0 208 1001128 Floransan Lamba Duyu Genel hafif Adet 1 100 242 24200 209 1000805 Cam Elmas Atölye avadanlık Adet 20 1 20 210 1000677 Eğe Muh. Atölye hafif Adet 0 80 32 2560 211 1002594 Çekiç Muh. Atölye hafif Adet 0 300 101 30300 212 1000984 Kürek Sapı Atölye konsol Adet 420 320 134400 213 1002204 Tırmık Atölye konsol Adet 6000 20 120000 214 1000827 Kapı Kolu Aynası Atölye hafif Adet 3 300 580 174000 215 1005059 Plastik Dirsek Muh. Atölye avadanlık Adet 25 1349 33725 216 1005377 Plastik Rekor hafif Adet 0 15 1086 16290 217 1005693 Plastik Manşon hafif Adet 0 16 445 7120 218 1004758 Tangit hafif Adet 0 12 44 528 219 1001344 Pimaş Dirsek Atölye yığın Adet 900 521 468900 220 1001319 Pimaş Boru Atölye konsol Adet 0 561 0 221 1000926 Cam Macunu Atölye hafif Adet 0 100 10 1000 222 1000314 Istampa Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 187 39 7293 223 1000872 Elektrod Atölye hafif Paket 0 240 127 30480 224 1004682 Alkol Yangıncı Malzemesi hafif Litre 1 90 308 27720 225 1000588 Sıvı Sabun Genel hafif Kilo 11 105 1595 167475 226 1000612 VC Fırçası Genel hafif Adet 1 450 226 101700 227 1006188 Kanca Sapı Yangıncı Malzemesi avadanlık Adet 48 136 6528 228 1000734 Kabara Çivi Atölye hafif Kilo 0 200 6 1200 229 1004088 Plastik Köprü Boru Atölye konsol Adet 0 690 0 230 1005694 Plastik Rediksiyon hafif Adet 0 16 427 6832 231 1001443 Kolon Kelepçe Plastik Atölye avadanlık Adet 49 1489 72961 232 1008421 Oksijenli Su Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 25 200 5000 233 1004659 Tentürdiot Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 25 200 5000 234 1008402 Rivanol Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 9 200 1800 181

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 235 1004683 Yara Bandı Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 21 1500 31500 236 1003725 Sargı Bezi Yangıncı Malzemesi hafif Adet 1 60 1200 72000 237 1003732 Flaster Bant Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 25 100 2500 238 1006724 Sümen Takımı Büro ve Kırtasiye hafif Adet 2 2520 22 55440 239 1006391 MDF. Atölye sırt-sırta Adet 0 2500 0 0 240 1006224 Kaplama Bandı Atölye sırt-sırta Adet 1 2500 210 525000 241 1006178 Toner 51641 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 192 40 7680 242 1005186 Toner 51629 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 192 3 576 243 1005400 Toner printer 51649 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1250 3 3750 244 1003999 Ambalaj Bandı Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 551 121 66671 245 1003333 Hortum çekme ipi Yangıncı Malzemesi hortum Adet 0 0 0 246 1000787 Tas Menteşe Atölye hafif Adet 0 375 40,58 15217,5 247 1002980 Testere Bıçağı Atölye hafif Adet 2 600 280 168000 248 1003184 Pil Şarz Cihazı Genel hafif Adet 0 78 30 2340 249 1007307 Kalem Pil Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 30 1787 53610 250 1006431 Kafa Feneri Yangıncı Malzemesi hafif Adet 2 25 1873 46825 251 1001928 Palto Yangıncı Malzemesi yığın Adet 0 8 0 252 1001948 İtfaiye Şapkası Yangıncı Malzemesi yığın Adet 0 638 0 253 1005536 Toner 3906 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 3 560 107 59920 254 1004088 Toner 92298 S Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 560 11 6160 255 1003666 Toner C 3903 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 1300 10 13000 256 1004034 Plastik Delikli Dosya Göm. Büro ve Kırtasiye hafif Adet 2 630 7888 4969440 257 1003843 Tel Fırça Genel hafif Adet 0 128 25 3200 258 1001058 Buat Genel hafif Adet 1 144 217 31248 259 1007878 Gazlı Bez Yangıncı Malzemesi hafif Adet 5 200 4000 800000 260 1003631 Balta Sapı Atölye konsol Adet 525 160 84000 261 1005697 Spiral Bağlantı Hortomu Atölye hortum Adet 0 548 0 262 1005396 Plastik Bağlantı Vidası Atölye avadanlık Adet 6 131 786 263 1005721 Musluk İçi Atölye avadanlık Adet 25 204 5100 264 1000889 El Testeresi Atölye hafif Adet 0 315 7 2205 265 1000886 İskarpela Takımı Atölye hafif Adet 0 500 3 1500 266 1000914 Keser Atölye hafif Adet 1 400 23 9200 267 1001692 Rende Marangoz. Atölye hafif Adet 0 132 2 264 268 1007018 Çekmece Rayı Atölye hafif Adet 1 60 1982 118920 269 1002970 Daire Testere Bıçağı Atölye hafif Adet 0 729 3 2187 270 1002665 Gönye Marangoz Atölye hafif Adet 0 800 2 1600 271 1003679 Çekmece Askısı Atölye hafif Adet 0 100 0 0 272 1000851 Vastas Takımı Atölye hafif Adet 1 600 30 18000 273 1000852 Vastas Makası Atölye hafif Adet 0 200 39 7800 182

Defter No Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 274 1003590 Boy Menteşe Atölye hafif Adet 0 54 36 1944 275 1003251 Elektrik kontrol panosu Genel sırt-sırta Adet 0 2000 0 0 276 1000873 Metal Kesme Taşı Muh. Atölye hafif Adet 7 900 2546 2291400 277 1005129 Belediye Flaması 50x100 Genel yığın Adet 5000 36 180000 278 1002637 El Keskisi Atölye hafif Adet 0 240 8 1920 279 1002683 El Murcu Atölye hafif Adet 0 120 5 600 280 1005390 Kürek (İnşaat) Atölye konsol Adet 3750 57 213750 281 1007957 Plastik Kablo Kanalı Yangıncı Malzemesi yığın Metre 800 850 680000 282 1002211 Paspas kıl Genel hafif Adet 0 1125 40 45000 283 1002442 Kazma Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 1750 4 7000 284 1002441 Yangın baltası Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 420 50 21000 285 1002591 Yangın baltası küçük Atölye Adet 0 0 0 286 1003348 Emniyet kemeri Yangıncı Malzemesi Adet 0 0 0 287 1001687 Makarna Süzgeci Mutfak hafif Adet 2 1296 24 31104 288 1001616 Self Servis Tabağı Mutfak hafif Adet 1 875 110 96250 289 1004129 Sirkülasyon Pompa Muh. Atölye sırt-sırta Adet 2 1200 73 87600 290 1006652 Flanş Atölye hafif Adet 0 225 18 4050 291 1005455 Paspas İpi Genel hafif Adet 6 600 321 192600 292 1003690 Toner toşhiba 1310 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 463,75 11 5101,25 293 1000587 Sıvı Deterjan Genel sırt-sırta Kilo 11 225 1540 346500 294 1005536 Paspas Sapı Genel konsol Adet 420 500 210000 295 1000615 Lastik Cam Sileceği Garaj sırt-sırta Adet 0 75 112 8400 296 1001873 Elbise sivil Yangıncı Malzemesi yığın Tk. 0 1097 0 297 1003723 Elektirik Duy Genel avadanlık Adet 50 313 15650 298 Gama Elektirik M.(Kalorifer ) Atölye Adet 0 1 0 299 1003432 Balık AdamTakımı Yangıncı Malzemesi yığın Adet 2000 2 4000 300 1002520 Şalome Takımı Atölye hafif Adet 0 500 1 500 301 1002210 Işıldak Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 375 1 375 302 1002970 Motorlu el testere bıçağı Atölye Adet 0 0 0 303 1001080 Akü Santral.için Genel sırt-sırta Adet 2 400 215 86000 304 101078 Çelik raf (tablası) Atölye sırt-sırta Adet 0 2500 96 240000 305 1002198 Çelik raf civatası Atölye Adet 0 0 0 306 1002577 Çelik raf köşebenti (profil ayak) Atölye avadanlık Adet 42,25 53 2239,25 307 1005020 Toner şarp 1025 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 0 0 0 308 1003313 Oto sireni Garaj Adet 0 0 0 309 1007205 Alçıpan Atölye Adet 0 0 0 310 1006725 Alçıpan vidası 25mm. Atölye Adet 0 0 0 311 1004113 Demir profil Atölye konsol Boy 0 5390 0 312 1004118 Demir köşebent Atölye konsol Kilo 0 20 0 183

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 313 1004189 Demir lama muh. Atölye Kilo 0 0 0 314 1000934 Saç baklavalı 3x4 mm Atölye hafif Kilo 0 12 65 780 315 1007217 Kargaburnu Atölye avadanlık Adet 140 46 6440 316 1002377 Pense muh. Atölye avadanlık Adet 216 171 36936 317 1003421 Yer kablaması Atölye sırt-sırta m2 0 10000 120 1200000 318 1005106 Bezli Hortom (Araç Y.) Garaj hortum Metre 1600 500 800000 319 1002532 Battaniye Yatakhane yığın Adet 2000 1050 2100000 320 1005344 El Telsiz Anteni Haberleşme hafif Adet 0 20 259 5180 321 1005111 Basılı evrak (matbu evrak) Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 300 11020 3306000 322 1003883 İkaz bantı Yangıncı Malzemesi Adet 0 0 0 323 1000577 levye Garaj hafif Adet 0 100 5 500 324 1000923 Balyoz Atölye konsol Adet 200 30 6000 325 1008455 Manevela Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 400 22 8800 326 1002293 Çekmece halatı Atölye yığın Adet 0 32 0 327 1002439 Yangın kancası Yangıncı Malzemesi avadanlık Adet 50 100 5000 328 1002552 Araba takozu Garaj sırt-sırta Adet 0 0 0 0 329 1006155 Hidrofor Adet 0 0 0 330 1006297 Toner mita DC 1855 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 1300 10 13000 331 1007207 Çeki demiri Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 200 2 400 332 1007254 Ses izelasyonlu jeneratör kabini Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 900 5 4500 333 1000995 Kontrol Kalemi Atölye avadanlık Adet 28,5 45 1282,5 334 1000818 Asma kilit Atölye avadanlık Adet 24 64 1536 335 1003992 Spiral Kesme Taşı Atölye hafif Adet 0 144 865 124560 336 1001232 Rezervar Zinciri Genel sırt-sırta Adet 0 100 20 2000 337 1001413 Sıvı Sabun Makinası Genel hafif Adet 1 300 130 39000 338 1000592 Kağıt Peçete Genel hafif Adet 1 225 100 22500 339 1003638 Üstübü Genel hafif Kilo 10 500 600 300000 340 1003781 Bepantene pomat Genel Adet 0 0 0 341 1004735 Masa bağlantı parçası 2 yönlü Atölye Adet 0 0 0 342 1000988 Anahtar iki ağızlı 12-13 Atölye avadanlık Adet 45 21 945 343 1002554 Anahtar yıldız 12-13 Atölye avadanlık Adet 36 4 144 344 1004953 Anahtar lokma no:17 Atölye Adet 0 0 0 345 1006981 Kalebodur (yer) Atölye sırt-sırta m2 1 1089 662 720918 346 1002453 Anahtar filtre sökme hafif Adet 0 45 11 495 347 1001248 Halat merdiven (ip) Genel Adet 0 0 0 348 1008059 Buji anahtarı Atölye hafif Adet 0 200 15 3000 349 1000882 Demir testere Atölye hafif Adet 0 90 69 6210 350 1005489 Yankeski İzoleli Atölye avadanlık Adet 70 170 11900 351 1005237 Konvetör (Transformatör 24-12) Adet 0 0 0 184

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 352 1001591 Kristal şekerlik Mutfak hafif Adet 0 0 0 0 353 1008249 Kurtarma Botu Yangıncı Malzemesi yığın Çift 0 80 0 354 1001867 Kasık çizme Yangıncı Malzemesi yığın Çift 0 180 0 355 1007373 Kulak koruyucu Yangıncı Malzemesi yığın Adet 0 0 0 356 1007375 Koruyucu gözlük Yangıncı Malzemesi yığın Adet 108 0 0 357 1003685 Toner toşhiba 1710-3560 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1300 4 5200 358 1004901 İşTulumu Yangıncı Malzemesi yığın Adet 2800 712 1993600 359 1003302 Yıldırımlık (Paratoner) Genel konsol Adet 1926 0 0 360 1005975 Çöp torbası Genel hafif Adet 5 800 500 400000 361 1006397 Evrak rafı Büro ve Kırtasiye sırt-sırta Adet 0 1000 0 0 362 1007022 Toner o4129x Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1300 5 6500 363 1000428 Takvim Altlığı Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 300 9 2700 364 1003703 Keçeli Kalem Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 225 12 2700 365 1004390 Broşür Genel hafif Adet 1 280 300000 84000000 366 1000854 Dolap Sürgüsü Atölye avadanlık Adet 25 204 5100 367 1003871 Cep telefonu bataryası Haberleşme Adet 0 0 0 368 1005099 Cep telefonu şarz cihazı Haberleşme Adet 0 0 0 369 1001518 Bilgisayar ekran filtresi Büro ve Kırtasiye Adet 0 0 0 370 1007047 Toner 113R00296 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1300 5 6500 371 1007172 Toner J 4092 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 560 50 28000 372 1007280 Toner C 1823 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 3 1800 18 32400 373 Plastik taban (altına tak. Lastik Adet 0 0 0 374 Telefon santral dahili hat kartı Haberleşme Adet 0 0 0 375 1001287 Galvaniz Boru Atölye konsol Adet 0 60 0 376 1004542 Kafesli Tel Atölye yığın Adet 400 100 40000 377 1000811 Şerit Metre Atölye avadanlık Adet 49 40 1960 378 1006623 Telsiz Klipsi Haberleşme avadanlık Adet 45 319 14355 379 1003099 Biberlik Mutfak hafif Adet 0 25 96 2400 380 1004686 Servis bıçak Mutfak hafif Adet 0 0 0 0 381 1000677 Pinoteks Atölye sırt-sırta Adet 0 200 208 41600 382 1003963 Telsiz Şarj Adaptörü Haberleşme hafif Adet 0 70 148 10360 383 1004771 Plastik T Atölye hafif Adet 1 45 1181 53145 384 1005047 Fayans kalebodur dolgusu Atölye sırt-sırta Torba 0 1500 8 12000 385 1004664 Fayans Yapıştırıcı Atölye hafif Kg. 3 25 2850 71250 386 1001792 Belediye Flaması 100x150 Genel yığın Adet 15000 214 3210000 387 1007570 Toner C6614 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 1300 15 19500 388 1003374 Tanıtım Filmi Genel hafif Adet 0 196 5 980 389 Telsiz yedek parçaları Haberleşme Adet 0 0 0 185

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 390 1002577 Raf Köşebenti Atölye hafif Adet 73 2500 2252 5630000 391 1004926 Dolgu Köpüğü Atölye hafif Adet 0 49 116 5684 392 1007580 Dolap Bağlantı Demiri Atölye avadanlık Adet 100 3742 374200 393 1008091 Dolap Bağlantı Plastik Atölye avadanlık Adet 100 921 92100 394 1001500 Halojen Ampul Genel hafif Adet 6 400 1141 456400 395 1003297 Masa örtüsü Mutfak yığın Adet 800 981 784800 396 1001592 Peçetelik Mutfak hafif Adet 1 414 56 23184 397 1001594 Ekmek sepeti Mutfak hafif Adet 1 375 150 56250 398 1003201 Kürdanlık Mutfak hafif Adet 0 16 20 320 399 1006067 Kalorifer purjuru (anahtarı) Atölye Adet 0 0 0 400 1000591 Tuvalet Kağıdı Genel hafif Adet 1 100 250 25000 401 1005492 Calgonit (Kireç çözücü) Genel sırt-sırta Adet 0 90 125 11250 402 1002979 Çay Kaşığı Mutfak hafif Adet 0 30 1000 30000 403 1008431 Acil afet gıda paketi Yangıncı Malzemesi Adet 0 0 0 404 1008388 Boyunluk Yangıncı Malzemesi Adet 0 0 0 405 1004899 Hidrolik Kapı Yayı Atölye hafif Adet 0 200 25 5000 406 1002104 Su deposu 500-1000 lt. Atölye yığın Adet 13984 20 279680 407 1008583 PVC Lambiri Atölye m2 0 0 0 408 1008584 PVC Pervaz Atölye Metre 0 0 0 409 1006463 Süpürgelik Atölye Metre 0 0 0 410 1008079 Kurtarma elbisesi Yangıncı Malzemesi Takım 0 0 0 411 1005617 Kurtarma Tişörtü Yangıncı Malzemesi Adet 0 0 0 412 1007399 Karabina Yangıncı Malzemesi avadanlık Adet 40 95 3800 413 1008460 Makara seti Yangıncı Malzemesi Adet 0 0 0 414 1002611 Toz maskesi Atölye hafif Adet 4 400 625 250000 415 1008456 Kıl Testeresi ağaç tipi Yangıncı Malzemesi Adet 0 0 0 416 1002699 Teneke makası Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 4,2 0 0 417 1004780 Ameliyat eldiveni Yangıncı Malzemesi Çift 0 0 0 418 1002691 İlk yardım seti Genel hafif Adet 0 0 0 0 419 1008433 Bez sedye Yangıncı Malzemesi Adet 0 0 0 420 1008457 Dekopaj testere Yangıncı Malzemesi Adet 0 0 0 421 1003332 Kurtarma ipi Yangıncı Malzemesi Adet 0 0 0 422 1004570 Işıklı ikaz lambası (Armatör) Yangıncı Malzemesi Adet 0 0 0 423 1008682 Kortega (Taş yünü) Atölye m2 0 0 0 424 1004585 Araç telsiz ceryan kablosu Haberleşme hafif Adet 0 100 171 17100 425 1004755 Telsiz anten konnektörü Haberleşme avadanlık Adet 100 161 16100 426 1005979 Araç telsiz mikrofonu ve kablosu Haberleşme hafif Adet 0 238 63 14994 427 1008248 Telsiz anten kablosu Haberleşme Metre 0 0 0 428 1002301 Telsiz kulaklığı Haberleşme avadanlık Adet 100 10 1000 186

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 429 1002641 Telsiz hoparlörü Haberleşme hafif Adet 0 144 59 8496 430 1006530 Telsiz gövdesi aselsan 4015 Haberleşme hafif Adet 0 80 10 800 431 1006866 Telsiz şarz cihazı tırnağı Haberleşme avadanlık Adet 25 30 750 432 1007838 Telsiz terminal crımp (pim) Haberleşme avadanlık Adet 25 50 1250 433 1007839 Telsiz batarya tırnağı (kontağı) Haberleşme avadanlık Adet 25 280 7000 434 1007840 Telsiz hoparlör soketi Haberleşme avadanlık Adet 25 28 700 435 1007835 El telsizi ses açma kapama po. Haberleşme avadanlık Adet 4 60 240 436 1008394 El telsiz mikrofonu (Elektrot) Haberleşme avadanlık Adet 25 144 3600 437 1004245 Ceset torbası Yangıncı Malzemesi yığın Adet 200 950 190000 438 1002356 Kalemlık Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 40,15 13 521,95 439 1000963 Araç telsiz anteni Haberleşme avadanlık Adet 360 44 15840 440 1002925 Fotoğraf albümü Genel hafif Adet 0 280 0 0 441 1001030 Sigorta buşonu Genel avadanlık Adet 100 17 1700 442 1001076 Zil trafosu Genel hafif Adet 0 100 10 1000 443 1006396 Tel zımba sökücüsü Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 12 33 396 444 1004978 Hayvan yakalama kancası Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 150 4 600 445 1004662 Telsiz konvertörü Haberleşme avadanlık Adet 120 432 51840 446 1005984 Hoparlör üniti (Horn tipi) Haberleşme sırt-sırta Adet 9 1600 159 254400 447 1004562 Otomatik sigorta muh. Genel hafif Adet 3 500 143 71500 448 1007767 Role Kaçak Akım İçin (amp.) Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 60 40 2400 449 1007769 Toner kartuş C6578 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 2 1350 13 17550 450 1008565 Toner kartuş 7115 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 5 910 136 123760 451 1007794 Toner HP kartuş C 6615 D Büro ve Kırtasiye hafif Adet 4 1800 20 36000 452 1009298 Dijital fotoğraf baskısı Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 900 0 0 453 1009313 Plastik ayak (Marangoz) Atölye hafif Adet 14 180 3995 719100 454 1001245 Kaynak maskesi Atölye hafif Adet 1 1000 22 22000 455 1001247 Kaynak maske camı Atölye hafif Adet 0 88 52 4576 456 1009256 İzoleli cımbız Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 400 2 800 457 1009366 Yazı tahtası silgisi Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 72 24 1728 458 1002534 Nevresim Tk.Tek kişilik Yatakhane yığın Tk. 1800 1065 1917000 459 1009543 Yatak katlanır (tek kişilik) Yatakhane yığın Adet 3000 8 24000 460 1009544 Amerikan servis (tabak altı) Mutfak hafif Adet 0 875 0 0 461 1009530 Eksoz uzatma hortumu Yangıncı Malzemesi hortum Adet 0 0 0 462 1009532 Ucu çengelli bağlama lastiği Yangıncı Malzemesi Adet 0 0 0 463 1009536 Spanset halat (2,4,6 mt.lik) Yangıncı Malzemesi hortum Adet 0 0 0 464 1009537 Kurt ağzı düz orta büyük Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 150 0 0 465 1001592 Peçetelik Mutfak hafif Adet 0 400 0 0 466 1002932 Kahve fincanı tabaklı Mutfak hafif Adet 0 600 0 0 467 1001600 Çay bardağı Mutfak hafif Adet 3 450 175,5 78975 187

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 468 1004726 Baharat kabı Mutfak hafif Adet 0 40 0 0 469 1009548 Cezve elektrikli Mutfak hafif Adet 0 100 0 0 470 1003662 Bilgisayar etiketi Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 550 3,286 1807,3 471 1003665 Toner kartuş laserjet 42274 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1300 3 3900 472 1009563 Ziftli kağıt Atölye yığın m2 0 0 0 473 1000325 Zarf açacağı madeni Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 75 6 450 474 1006970 Eternit (polyester) Atölye konsol Adet 9720 0 0 475 1009696 Araç telsiz anten tutucusu Haberleşme avadanlık Adet 36 19 684 476 1009699 Araç telsiz mikrofon klipsi Haberleşme avadanlık Adet 348,5 20 6970 477 1009700 Araç telsiz kızağı Haberleşme hafif Adet 1 1200 9 10800 478 1002306 Perde jaluzi Yatakhane konsol m2 360 2122 763920 479 1004810 Elektrik tesisat borusu(plastik) Atölye konsol Metre 0 100 0 480 1004918 Telefon prizi Genel avadanlık Adet 81 20 1620 481 1004920 Susta 20 metrelik Atölye yığın Adet 0 5 0 482 1004595 Lehim tel Atölye hafif Kilo 6 35 10500 367500 483 1001706 Yer süzgeci Genel hafif Adet 0 100 21 2100 484 1009868 Basınç düşürücü 1/2 Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 1104 13 14352 485 1009869 Gösterge saati Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 90,25 9 812,25 486 1009870 Pislik tutucusu muh. Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 20 45 900 487 1001234 Rezervuar iç takımı Genel sırt-sırta Tk. 0 375 20 7500 488 1001241 Klozet kapağı Genel sırt-sırta Adet 0 1750 10 17500 489 1005064 Plastik boru kesme makası Atölye avadanlık Adet 200 1 200 490 1009866 Otomatik kalorifer purjürü Atölye hafif Adet 0 3,2 48 153,6 491 1006823 Spiral bağl.hortm. Doğalgaz Yangıncı Malzemesi hortum Adet 0 50 0 492 1009873 Doğalgaz macunu Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Kutu 0 36 50 1800 493 1009874 Klozet arkası (plast.kutusu) Atölye sırt-sırta Adet 0 1750 19 33250 494 1002243 Aspiratör cam tipi Mutfak Adet 0 0 0 495 1003424 Düz cam Genel sırt-sırta M2 0 0 0 0 496 1003495 Belediye flaması 400x600 Genel yığın Adet 240000 40 9600000 497 1003846 Belediye flaması 150x225 Genel yığın Adet 33750 40 1350000 498 1005127 Belediye flaması 200x300 Genel yığın Adet 60000 40 2400000 499 1009832 İtfaiye flaması 400x600 Genel yığın Adet 240000 40 9600000 500 1008560 Tenis raketi Spor hafif Adet 6 1800 120 216000 501 1008557 Pimpon topu Spor hafif Adet 0 16 200 3200 502 1008723 Terlik Yangıncı Malzemesi yığın Çift 0 8 0 503 1002431 Elbise askısı çiftli Yangıncı Malzemesi yığın Adet 600 1023 613800 504 1008049 Vida tıpası Atölye avadanlık Adet 100 5000 500000 505 1010046 Toner faks olivetti ofk 520 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 672 20 13440 506 1003424 Cam muh. sırt-sırta M2 2 2500 750 1875000 188

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 507 1006079 Bulaşık makinası parlatıcısı Mutfak sırt-sırta Kilo 1 450 310 139500 508 1008796 Yatak örtüsü Yatakhane yığın Adet 75600 26 1965600 509 1006392 Telsiz ön kapak Haberleşme hafif Adet 0 60 50 3000 510 1006868 Telsiz tuş lastiği Haberleşme avadanlık Adet 45 20 900 511 1010273 Telsiz dış kasa Haberleşme hafif Adet 1 1020 20 20400 512 1003598 Zımpara kağıdı ağaç Atölye hafif Adet 0 300 5,18 1554 513 1002651 Ayna muh. Genel hafif Adet 0 1500 2 3000 514 1003834 Lavaba fırçası Genel hafif Adet 0 90 128 11520 515 1009342 Toner kartuş 4096 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 280 37 10360 516 1007397 Zeroks kartuş 8r 7880 color Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1300 6 7800 517 1010436 El telsizi analog ses düğmesi Haberleşme avadanlık Adet 340 19 6460 518 1010483 Koruyucu başlık (yanmaz) Yangıncı Malzemesi yığın Adet 150 2570 385500 519 1005785 Bilgisayar CD si Büro ve Kırtasiye hafif Adet 2 182 4141 753662 520 1010537 Ağaç kesme motor zinciri muh. Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 400 81 32400 521 1000847 Çim biçme makası Atölye hafif Adet 0 720 30 21600 522 1004166 Konnektör pensi Atölye avadanlık Adet 200 3 600 523 1010561 Network (kablo soketi) Büro ve Kırtasiye hafif Metre 0 50 250 12500 524 1010543 Hızlı müdahale hortumu Yangıncı Malzemesi hortum Adet 1600 75 120000 525 1010560 Network kablo (bilgisayar ağ ) Büro ve Kırtasiye hafif Metre 3 100 2000 200000 526 1004928 Glop lamba duy ve karpuz Genel hafif Adet 3 625 50 31250 527 1010606 Toner faks kartuş 400 şarp Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 1300 20 26000 528 1010599 Tatlı ıspatulası Mutfak hafif Adet 0 150 50 7500 529 1003443 Ekran kartı (bilgisayar) Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 300 5 1500 530 1003450 Kontrol kartı (bilgisayar) Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 280 2 560 531 1010674 Projeksiyon ampulu (bilgisayar) Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 36 450 16200 532 1003445 Hart disk Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 270 2 540 533 1010256 Segman pense muh. Atölye avadanlık Adet 108 80 8640 534 1010657 Allen yıldız Takımı Atölye hafif Adet 0 150 6 900 535 1001011 Fiber conta (tesisat) Atölye avadanlık Adet 25 100 2500 536 1004234 Teflonbant Atölye hafif Adet 1 120 220 26400 537 1010734 Tiz anahtarı muh. Atölye hafif Adet 0 144 210 30240 538 1010786 Baş gerdirme kayışı (THC) Atölye Adet 0 150 0 539 1010787 Silindir vanası iç Tm.Tk.(THC) Atölye avadanlık Adet 78 50 3900 540 1010788 Tam yüz maske camı (THC) Atölye hafif Adet 0 120 50 6000 541 1014078 Gaz ve buhar maskesi (THC) Atölye hafif Adet 4 540 100 54000 542 1008003 Yazı tahtası kalemi Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 28 75 2100 543 1009661 Toner Fotokopi mak.pasonic.20 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 1300 15 19500 544 1008436 Nomeks elbise (ısıya dayanıklı) Yangıncı Malzemesi yığın Takım 0 2570 0 545 1011149 Mekanik numaratörlü akt.sayacı Atölye hafif Adet 0 100 5 500 189

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 546 1011160 Uydu telefon faks adaptörü Haberleşme hafif Adet 0 56 7 392 547 1011161 Uydu telefon data kablosu Haberleşme hafif Adet 0 300 7 2100 548 1011159 Uydu telefon data adaptörü Haberleşme hafif Adet 0 56 6 336 549 Deprem malzemeleri Yangıncı Malzemesi yığın Adet 0 25 0 550 1008061 Pvc kapı menteşesi Atölye hafif Adet 0 150 100 15000 551 1011268 Pvc pencere kolu muh. Atölye hafif Adet 0 60 170 10200 552 1011266 Pvc kapı kolu ve aynası Atölye hafif Adet 0 75 40 3000 553 1004298 Dolap çıt çıtı (plastik) Atölye hafif Adet 1 100 250 25000 554 1003364 İtfaiye yeleği Yangıncı Malzemesi yığın Adet 0 100 0 555 1000590 Kolanyalı mendil Genel hafif Adet 2 2000 10 20000 556 1010416 Toner kartuş HP O 2613 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 2 494 73 36062 557 1003048 Soba altlığı Genel sırt-sırta Adet 0 2500 10 25000 558 1000355 Tel zımba makinası cep tipi Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 50 79 3950 559 1001610 Çay tabak çelik Mutfak hafif Adet 0 100 300 30000 560 1004742 Bulaşık süngeri Mutfak hafif Adet 0 105 100 10500 561 1008076 Bulaşık teli Mutfak hafif Adet 5 805 100 80500 562 1002957 Hızlı müdahale lansı Yangıncı Malzemesi yığın Adet 2006 66 132396 563 1011370 Tabak ve bardak basketi Mutfak hafif Adet 0 2025 4 8100 564 1006121 Servis tepsisi 37x53 Mutfak hafif Adet 3 875 500 437500 565 1003980 Ekmek Mutfak Adet 0 5000000 0 566 1000828 Demir testere ağzı Atölye hafif Adet 1 600 160 96000 567 1002106-9253 El Dekobaj makinası bıcağı (Ağaç-Metal Atölye hafif Adet 0 34 18 612 568 1002475 Asfalt beton kesme bıçağı Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 7 900 300 270000 569 1005392 Çekomastik Atölye hafif Adet 0 36 105 3780 570 1007578 Çelik macun Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Kutu 0 36 2 72 571 1001295-96-97 Demir kesme makası bıçağı Atölye hafif Adet 0 450 91 40950 572 1012298 Mıcırgat Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 500 3 1500 573 1012358 Yangın söndürme köpüğü Yangıncı Malzemesi yığın Kilo 0 10000 0 574 Bilgisayar yedek parça DVD ram Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 165,12 55 9081,6 575 1012682 Uydu Telefon proğramı Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 225 1 225 576 1003853 Kartvizit kataloğu Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 399 40 15960 577 1012835 Fot.Mak.harm.ve delme aparatı Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 84 1 84 578 1012836 Fotokopi toneri Muh. Büro ve Kırtasiye hafif Adet 2 1300 33 42900 579 1012357 Dezenfekte solüsyon Yangıncı Malzemesi hafif Adet 0 200 95 19000 580 1002599 Takım çantası Atölye hafif Adet 15 1125 166 186750 581 1012926-27 Video masa üstü konf.ms.üç sistem Büro ve Kırtasiye sırt-sırta Adet 0 1400 3 4200 582 1003217-18 Yorgan Yatakhane yığın Adet 1750 8 14000 583 1005701 PVC (Pimaş ) Rediksiyon Atölye hafif Adet 1 192 100 19200 584 1002473 El feneri Yangıncı Malzemesi hafif Adet 1 375 48 18000 190

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 585 1013079 Faks cihazı film şeridi Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 100 20 2000 586 1013100 Çay taşıma tepsisi askılı Mutfak hafif Adet 0 600 2 1200 587 1003306 Ala hortumu süzgeçi Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 121 90 10890 588 1013428 Ala süzgeç sepeti Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 600 20 12000 589 1013429 Ara rekor B den C ye Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 144 450 64800 590 1003430-31 Hortum Çarık B ve C Yangıncı Malzemesi hortum Adet 0 1260 0 592 İtf.Promos.( 1 Kg Yan.Son.Cih. ) Genel yığın Adet 100 500 50000 593 Bina içi telsiz sistemi Haberleşme sırt-sırta Adet 0 0 1414 0 594 1004618 Bürülör ateşleme trafosu Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 150 1 150 595 1005040 Küvet Kapağı sırt-sırta Adet 0 3445 10 34450 596 1006678 Soyacak Mutfak avadanlık Adet 56 10 560 597 1002295 Bayrak direk Genel konsol Adet 0 9 0 598 1010608 Kaşe otomatik Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 40 110 4400 599 1008399 Atel Seti Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 900 50 45000 600 1009417 Aluminyum Perçin muh. Atölye avadanlık Adet 1,44 74 106,56 601 1005603 Tornavida Tk. Atölye hafif Adet 0 600 3 1800 602 1002472 Lastik Hava Saati Garaj hafif Adet 0 25,2 54 1360,8 603 1000906 Kurbağacık Anahtarı Muh. Atölye avadanlık Adet 200 7 1400 604 1013968 Projektör camı Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 1 805 72 57960 605 1005617 Tişört (Erkek) Spor yığın Adet 0 4050 0 606 1008555 Futbol Topu Spor hafif Adet 2 360 154 55440 607 1008554 Voleybol Topu Spor hafif Adet 2 360 170 61200 608 1008562 Voleybol Filesi Spor yığın Adet 0 104 0 609 1012470 Spor Ayakkabısı Spor yığın Çift 0 4050 0 610 1003177 Eşofman Spor yığın Takım 0 4050 0 611 1014184 Kartlı kapı kilidi Atölye hafif Adet 0 140 14 1960 612 1008651 Kart okuyucu Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 70 20 1400 613 1000593 Kağıt havlu Genel hafif Adet 4 250 500 125000 614 1003822 Yapışkanlı bloknot kağıdı Büro ve Kırtasiye hafif Cilt 0 64 150 9600 615 1010415 Toner kartuş 02612 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 1300 9 11700 616 1013016 Toner kartuş 06470 siyah Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1300 6 7800 617 101436 Spletter Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 40 12 480 618 1014237 Audio video taşıma kiti Haberleşme hafif Adet 0 192 40 7680 619 1003663 Faraş Genel hafif Adet 0 600 40 24000 620 1004427 Maşrapa Genel hafif Adet 1 450 150 67500 621 1006824 Yağ çözücü sıvı Mutfak sırt-sırta Litre 0 25 42 1050 622 1004068 Sprey ünitesi (Mutfak için) Mutfak sırt-sırta Adet 0 25 2 50 623 1011408 Yer ızgarası Mutfak için Mutfak sırt-sırta Adet 0 225 4 900 624 1014409 Toner hp kartuş 03964 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 2600 2 5200 191

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 625 1012807 Toner hp 5500 renkli c9730a-31 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 3 1476 33 48708 626 1009657 Toner kartuş C 5011 De blak Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1500 3 4500 627 1009658 Toner kartuş C 5010 AE Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1250 5 6250 628 1010123 Toner kartuş hp lazerjet 6657 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 1300 10 13000 629 1012998 Toner kartuş 7581-82-83 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1300 6 7800 630 1014251 Toner kartuş hp lazerjet C3971-72-73 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1300 6 7800 631 1013343 Toner faks kartuşu samsung 4521 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 495 1 495 632 1014248 Toner lazerjet hp 03960 A Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 570 2 1140 633 1009930 Usb Seyyar Bellek (mobil hafıza) Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 16 60 960 634 1012521 Kapak (Mutfak) Mutfak hafif Adet 0 600 20 12000 635 1013103 Sirkelik ve yağlık (Mutfak için) Mutfak hafif Adet 0 91,2 48 4377,6 636 1008553 Basketbool topu Spor hafif Adet 1 720 30 21600 637 1012252 Plastik kapsül kırlangıç Atölye hafif Adet 1 70 1000 70000 638 1014845 Lazer işaret kalemi Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 27 30 810 639 1015002 Ciltleme şeridi Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 29 45 1305 640 1000908 Kerpeten kağıdı Atölye hafif Adet 0 300 4 1200 641 1015008 Kırlangıç kama kiraz Atölye hafif Adet 7 400 5000 2000000 642 1015065 Kablo bağı muh. Atölye hafif Paket 0 300 60 18000 643 Masa örtüsü kapağı Mutfak avadanlık Adet 105 313 32865 644 1003340 Hidrat anahtarı Yangıncı Malzemesi sırt-sırta Adet 0 150 30 4500 645 1016091 Daldırma hortumu (melenjör için) Yangıncı Malzemesi hortum Adet 0 100 0 646 1016092 Çalıştırma ipi (motopomt için) Yangıncı Malzemesi Adet 0 50 0 647 1002957 Yangın lansları muh. Yangıncı Malzemesi yığın Adet 300 215 64500 648 Toner hp 3050 officejet Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1300 6 7800 649 Toner hp kartuş officejet 4255 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 900 4 3600 650 Kitap muh. Büro ve Kırtasiye hafif Adet 1 300 83000 24900000 651 Toner hp 6460-61-62-63 (4 renk) Büro ve Kırtasiye hafif Adet 2 1300 35 45500 652 Teflon delikli tava Mutfak hafif Adet 0 1000 1 1000 653 Akaryakıt tankı Genel yığın Adet 8000 1 8000 654 Geçiş ve çıkış kartı Genel hafif Adet 0 40 36 1440 655 Saten alçı Atölye hafif Kğ. 2 1200 30 36000 656 Stilokalem Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 91 10 910 657 Büro kapı levhası Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 160 1641 262560 658 Aparat duvar Atölye yığın Adet 15000 17 255000 659 Projeksiyon cihazı tavan asma apat. Genel hafif Adet 0 240 1 240 660 Fotokopi mak.toneri 2235 Büro ve Kırtasiye hafif Adet 0 1300 1 1300 661 Toz kireç Atölye yığın Torba 2700 10 27000 662 İnşaat tuğlası Atölye yığın Adet 300 1500 450000 663 Çimento 50 kğ.lık Atölye yığın Torba 2700 20 54000 192

Gerekli Raf alan depodaki maksimum miktar gerekli toplam alan(cm2) Defter No Kod No Malzeme Cinsi Grup Raf Tipi Ölçü Sayısı (cm2) 664 Ziftli muşamba Atölye yığın M2 0 10 0 665 Ondulin levha Atölye konsol Adet 7200 25 180000 Yığın Alanda Siparişi Yok 193

Ek-2: Akülü 3 Tekerlekli Forklift Özellikleri 194

KONSOL RAFLAR Ek-3 Depo Planı (Depo Planındaki Ölçüler mm cinsindendir) BODRUM KAT MERDİVEN (15.6 m 2 ) RAMPA HORTUM RAFLARI DÜZLÜK GİRİŞ YIĞIN ALAN (29.8 m 2 ) 195

ASMA KAT MERDİVEN (15.6 m 2 ) DİNLENME, ÇAY OCAĞI (19.3 m 2 ) TEMİZLİK (3.4 m 2 ) WC, DUŞ, KABİNLAR (25.2 m 2 ) AMBAR MEMURLARI (23.9 m 2 ) SATIN ALMA (23.9 m 2 ) AMİR ODASI (9.3 m 2 ) WC KAYIT KONTROL (5.87 m 2 ) 196

SIRTSIRTA ORTA-AĞIR RAFLAR ZEMİN KAT MERDİVEN (1.6m 2 ) MUAYENE ALANI( YARI AÇIK ALAN) (122.75 m 2 ) AVANDANLIK RAF HAFİF TİP RAFLAR 197