06 Mart 2015 Haftanın Gündemi-Beklentiler Haftaya yurtiçinde sanayi üretimi ve cari açık verileri izlenecek... Küresel piyasalarda bu hafta Çin deki faiz indirimi, ABD ekonomisi ve ABD dolarındaki yükselme ile ECB nin para politikası toplantısı en önemli gündem maddeleriydi. ABD doları, Çin in faiz indirim kararı ve ECB nin parasal genişleme adımlarının açıklanmasından sonra son 11 yılın en yüksek değerlerine yükseldi. ABD den gelen beklentilerden yüksek tarım dışı istihdam artışı ve düşük işsizlik verisinden sonra dolardaki değerlenme hız kazandı. Euro/dolar paritesi 1.0885 düzeyinde seyrederken; dolar/yen paritesi 120.85 dolaylarında. Çin Merkez Bankası büyümedeki düşüş beklentisiyle faiz indirimlerine devam etti. Çin önümüzdeki dönemde büyüme hızı ortalamasının %7 lere ineceğini açıkladı. ECB nin hafta içinde düzenlediği para politikası toplantısından sonra konuşan ECB Başkanı Draghi 1.1 trilyon euroluk tahvil alım programı nın 9 Mart ta başlayacağını söyledi. Tahvil alım programıyla birlikte Euro Bölgesi nde büyümenin hızlanacağını ve enflasyonun da artışa geçeceğini söyleyen Draghi olumlu bir perspektif çizdi. ECB 9 Mart tan itibaren yatırım yapılabilir ülke notuna sahip tahvil alımına başlayacak ve aylık varlık alımı tutarı 60 milyar euroyu bulacak. Gelişmekte olan merkez bankaları küresel piyasalardaki belirsizlik karşısında değişik kararlar alabilmekte. Hindistan Merkez Bankası enflasyonla gerilemeyle birlikte faiz indirimlerine devam ederken, Brezilya Merkez Bankası artan enflasyon karşısında faiz artırmaya devam etti. Petrol fiyatları haftalık bazda fazla değişmedi. Altın fiyatları ise güçlenen dolarla birlikte geriledi. Brent ham petrolünün varili 60.70 dolar; ABD hafif ham petrolünün varili ise 50.50 dolar civarında. Altın fiyatları ise ons başına 1180 dolar civarında seyretmekte. Türkiye de ise Şubat ayı enflasyon verileri beklentiler doğrultusunda geldi. Ancak dövizdeki çıkışın etkileri, petrol fiyatlarındaki düşüşün durması ve gıda fiyatlarındaki yükselmenin sürmesi enflasyonu yukarı doğru etkiledi. Bundan sonraki dönemde enflasyonda gıda fiyatlarında düşüş olması ve baz etkisiyle gerileme beklense de, dövizdeki çıkışın sürmesi ve petrol fiyatlarındaki düşüşün durması enflasyon konusunda temkinli olunmasını gerektirmekte. Son açıklanan TİM Şubat ayı ihracat verileri ise ihracattaki gerilemenin 1
sürdüğünü göstermekte. Diğer taraftan imalat sanayiine ilişkin Şubat ayı göstergeleri buradaki düşük büyüme sürecinin devam ettiğini teyit etti. Bu hafta dolar/tl deki çıkış sürdü ve parite 2.62 yi de aşarak yeni tarihsel rekorunu kırdı. Dolar/TL deki bu yükselmede başta küresel piyasalarda doların son 11 yılın zirvesine çıkması etkili olurken; içeride ekonomi yönetiminin geleceğiyle ilgili belirsizllik, siyasetçilerden Merkez Bankası na yönelik devamlı tekrar edilen faiz indirimi açıklamaları, Merkez Bankası nın son toplantısında faiz indirimine devam edebileceğine ilişkin söylemi ve de en önemlisi kurlardaki ani çıkışa karşın Merkez Bankası nın başta faiz artırımı olmak üzere gerekli parasal müdahale araçlarını kullanamayacağı algısının özellikle uluslararası piyasalarda yavaş yavaş yerleşmesi etkili oldu. Gerçekten de sürekli faiz indirimi baskısı altında olan bir merkez bankasının para birimini korumak için en önemli silahı elinden alınmış oldu. Bu durumda bankanın döviz satışını artırması veya döviz müdahalerinde bulunması ise fazla işe yaramayacak ve ancak bankanın zaten zayıf olan net rezervlerinin hızla erimesine yol açabilecektir. Bankanın elinde ise sadece piyasaya verdiği likiditeyi sıkılaştırarak örtülü bir faiz artırımı yapmak gibi bir seçenek kaldı. Banka da zaten bunu yapmaya çalışmakta. Öte yandan, faizler de hafta boyunca dalgalı bir seyir izledi. Başbakan Davutoğlu nun dolardaki bu yükselmeye karşın Merkez Bankası nın her türlü önlemi alacağını belirtmesi ve son olarak Cumhurbaşkanı Erdoğan nın ABD den dönüşlerinden sonra Başbakan Yardımcısı Babacan ve Merkez Bankası Başçı ile konuşacağını ve dolar alanların zararlı çıkacağını açıklamasıyla dolar/tl bir miktar gevşedi. Ancak güçlü gelen ABD tarım dışı istihdam artışı verilerinden sonra dolar TL karşısında 2.63 e çıkarak rekorunu yeniledi. Haftaya Ocak ayı sanayi üretimi ve ödemeler dengesi verileri açıklanacak. Bu gelişmeler çerçevesinde, haftaya küresel piyasalarda ABD ekonomisine ilişkin veriler, bunların ABD dolarına ve risk iştahına etkileri ve ECB nin tahvil alımına başlaması izlenecektir. Türkiye de ise Cumhurbaşkanı nın Başbakan Yardımcısı Babacan ve Merkez Bankası Başkanı Başçı ile olası görüşmesi merakla beklenmekte. Görüşmeden sonra yapılacak açıklamalarda ekonomi yönetimi ve merkez bankasına ilişkin söylemde bir yumuşama olduğu takdirde dolar/tl de de hafif gerileme görülebilir. Merkez Bankası ndan gelebilecek sözel bir müdahale de faydalı olabilir. Ancak konuyla ilgili sert söylemin ve hükümetin ekonomiyle ilgili bakanları tarafından yapılan faklı açıklamaların sürmesi Türk Lirası ndaki zayıflamanın devam etmesine neden olabilir. Buna ek olarak küresel piyasalarda ABD den gelen yüksek tarım dışı istihdam verisinden sonra Fed in faiz artırım sürecinin yaklaştığı algısıyla dolardaki güçlenmenin sürmesi beklenebilir. Bu da Türk Lirası açısından oldukça olumsuz bir gelişme. Küresel tarafta gelişmekte olan ülkeler aleyhine gelişmeler devam eder, yurtiçinde de ekonomi yönetimi ve merkez bankasıyla ilgili tansiyon sürerse dolar/tl nin 2.60 ın üzerindeki hareketini engellemek zorlaşabilir. Döviz kurundaki yükselme devam ettiği takdirde buna paralel olarak faizlerde de yukarı yönlü eğilim sürebilir. 2
TÜRKİYE DE BU HAFTA Son ekonomik gelişmeler... Şubat ayında tüketici fiyat endeksi (TÜFE) %0.71 artarken, yurtiçi üretici fiyat endeksi (YÜFE) %1.20 yükseldi. Böylece yıllık enflasyon TÜFE de %7.55 e yükselirken; YÜFE de %3.10 a geriledi. Tüketici fiyatlarındaki bu artışta gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki yükselme ile ulaştırma fiyatlarındaki artış etkili oldu. Giyim ve ayakkabı fiyatlarındaki düşüş ise fiyat artışını sınırladı. İhracat Şubat ayında olumsuz hava şartları ve parite etkisiyle geçen yılın aynı ayına göre yüzde 13 düşüşle 10.5 milyar dolar olurken; ilk iki ayda ise yüzde 6.7 gerileyerek 22.83 milyar dolar olarak gerçekleşti. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, son 12 aylık ihracat ise yüzde 1.7 artışla 155 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. İmalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Şubat ayında olumsuz hava koşullarının etkisiyle belirgin düşüş kaydeden üretim öncülüğünde art arda ikinci defa ılımlı bir daralma kaydetti. Üreticilerin girdi ve mamul mal fiyatları ise TL'deki değer kaybına rağmen tarihsel ortalamaların altında artış kaydetti. Markit tarafından HSBC için hazırlanan imalat sanayi satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Ocak ayındaki 49.8 düzeyinden 49.6'ya gerileyerek yedi ayın en düşük değerini aldı. İmalat sanayinde üretim Şubat'ta art arda ikinci defa daralma kaydetti. Ocak ayında 48.9 değerini alarak nispeten ılımlı bir daralmaya işaret eden üretim alt endeksi, Şubat ayında 46.8'e inerek Nisan 2009'dan bu yana en sert daralmanın kaydedildiğini gösterdi. İşsizlik oranı 2014 yılında yüzde 9.9 olarak gerçekleşirken işsiz sayısı ise 2.85 milyon kişi oldu. 2014'te tarım dışı işsizlik oranı yüzde 12 olurken 15-24 yaş grubunu içeren genç işsizlik oranı yüzde 17.9 oldu. TÜİK Avrupa Birliği standartlarına tam uyumun sağlanmasına yönelik yeni düzenlemelere geçilmesiyle birlikte yapılan düzenlemelerin önceki seri karşılaştırılabilirliğini ortadan kaldırdığını belirtti.tüik daha önce 2013 yılı için işsizlik oranını yüzde 9.7 olarak açıklamıştı. Verilere göre istihdam edilenlerin sayısı 2014'te 25.93 milyon kişi olurken istihdam oranı ise yüzde 45.5 oldu.tarım sektöründe çalışan sayısı 5.47 milyon kişi, tarım dışı sektörlerde çalışan sayısı ise 20.46 milyon kişi oldu. İstihdam edilenlerin yüzde 21.1'i tarım, yüzde 27.9'u sanayi, yüzde 51'i ise hizmetler sektöründe yer aldı. Verilere göre tarım dışı işsizlik ise 2014'te yüzde 12 olarak gerçekleşirken işgücüne katılma oranı ise yüzde 50.5 oldu. Bankacılık sektörünün Ocak ayında net karı 2.15 milyar TL... Bankacılık sektörünün Ocak dönemi net kârı, net faiz gelirlerindeki artışın yanı sıra sınırlı artış gösteren provizyonların da etkisiyle geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 52 artışla 2.15 milyar liraya yükseldi. Bankacılık sektörünün Ocak 2014 net dönem kârı, yıllık bazda ticari kârlardaki düşüş ve ayrılan yüksek 3
provizyonlar nedeniyle yüzde 43.9 azalarak 1.42 milyar lira olmuştu. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) aylık verilerine göre sektörün toplam aktif büyüklüğü ise, geçen yıl aynı döneme göre yüzde 13.3 artışla 2.03 trilyon lira oldu. Bankaların toplam kredileri Ocak sonunda, geçen yıl aynı döneme göre yüzde 16.6 artışla 1.26 trilyon liraya ulaştı. Sektörün sermaye yeterlilik rasyosu Ocak ayında yüzde 15.98 oldu. Sektörün toplam özkaynakları 235.4 milyar lira olurken, toplam mevduatları da 1.06 trilyon liraya ulaştı. Citigroup Akbank'taki %9.9 payını sattı... Citigroup, Akbank'taki yüzde 9.9 payına denk gelen 396 milyon hisseyi, hisse başına 7.45 liradan sattı. Citigroup'tan yapılan açıklamada Akbank'taki payların satışından yaklaşık 1.15 milyar dolar gelir elde edilmesi beklendiği ifade edildi. PKK lideri Öcalan örgüte silahları bırakma için kongre çağrısı yaptı... PKK'nın İmralı'da hapisteki lideri Abdullah Öcalan, örgüte "asgari müştereğin sağlandığı ilkelerde silahlı mücadelenin bırakılması" kararını vermek üzere bahar aylarında olağanüstü kongreyi toplama çağrısı yaptı. HDP'nin İmralı heyeti hafta sonu Öcalan'la görüşmesinin ardından Başbakan Yardımcısı Yalçın Akdoğan ve İçişleri Bakanı Efkan Ala'nın da bulunduğu bir basın açıklaması ile PKK liderinin örgüte yönelik çağrısını kamuoyuna aktardı. HDP Milletvekili Sırrı Süreyya Önder, Öcalan'ın çağrısındaki, "Asgari müştereğin sağlandığı ilkelerde silahlı mücadeleyi bırakma temelinde stratejik ve tarihi karar vermek için PKK'yı bahar aylarında olağanüstü kongreyi toplamaya davet ediyorum. Bu davet, silahlı mücadelenin yerini demokratik siyasetin almasına yönelik tarihi bir niyet beyanıdır" ifadelerini okudu. Sırrı Süreyya Önder, Öcalan'ın üstünde müzakere edilmesini istediği 10 maddeyi de okudu. DÜNYA EKONOMİSİ ABD ekonomisinde gelişmeler... FED in yılda 8 kere yayınladığı ve 12 eyalet merkez bankasının ekonomik görünüme ilişkin değerlendirmelerinden oluşan Bej Kitap'ın Mart sayısı yayınlandı. Rapora göre ABD ekonomisi Ocak başından Şubat ortalarına kadar olan dönemde büyümeyi sürdürdü. Rapora göre ABD ekonomisindeki iyileşmeye, tüketici harcamalarında artış, imalat sanayindeki büyüme ve şirketlerin satışlarla ilgili iyimser beklentileri katkı sağladı. Chicago Merkez Bankası Fed Başkanı Charles Evans, faiz artışlarının 2016'dan önce başlamaması gerektiğini belirtti. Bu yıl Fed Açık Piyasa Komitesi'nde (FOMC) oy hakkı bulunan Evans, faiz artışının ertelenmesinin enflasyonda toparlanma için kritik öneme sahip olduğunu söyledi. Illinois'de bir konuşma yapan Evans "Çekirdek enflasyon ancak 2018 sonunda yüzde 2'ye gelir. Petrol fiyatlarının enflasyon beklentilerini düşürmesi sorunlu bir durum" diye konuştu. FOMC 17-18 Mart 4
tarihlerinde toplanacak. Kansas City Fed Başkanı Esther George ise yıl ortasında faiz artışı olması gerekiğtini savundu. Esther George Fed'in enflasyon ve işsizlik hedeflerine ulaşmadan önce harekete geçmesi gherektiğini savundu. George, enflasyonun yüzde 2'lik hedefin altında kalması konusunda fazla endişelenmediğini de anlattı. San Francisco Fed Başkanı John Williams, iş gücü piyasasının tam istihdama yaklaşması ve enflasyonun toparlanması ile birlikte yıl ortasında faiz oranlarının artırılması ile ilgili ciddi tartışmaların yaşanabileceğini söyledi. Williams Perşembe günü yaptığı konuşmada, ABD nin yıl sonuna kadar veya daha erken bir zamanda tam istihdama ulaşacağını belirtti. Williams, artan ücretler ve enflasyonun Fed in faiz oranlarını hedeflerine ulaşmadan önce yükseltmesi gerektiği anlamına geldiğini ifade etti. ABD İç Güvenlik Bakanlığı'nın finansman krizi, yaklaşık 40 milyar dolarlık bütçe tasarısının Kongre'den geçmesiyle sona erdi. ABD Temsilciler Meclisi, mali kaynakları Cuma günü itibariyle tükenecek olan ABD İç Güvenlik Bakanlığı'na 30 Eylül 2015'e kadar finansman sağlayacak yasa teklifini 167'ye karşı 257 oyla kabul etti. Bakanlık, söz konusu tasarının Senato'nun ardından Temsilciler Meclisi'nden de geçmesiyle "kapanmaktan" kurtuldu. Yaklaşık 2 haftadır tartışılan tasarının Kongre'den geçmesi, Cumhuriyetçilerin Göçmenlik Reformu konusunda geri adım atmalarıyla mümkün oldu. Kongre'de çoğunluğa sahip olan Cumhuriyetçiler, bakanlığın finansman sorununu, ABD Başkanı Barack Obama'nın 5 milyona yakın kaçak göçmene yasal statü sağlayacak Göçmenlik Reformu'nda değişiklik yapılmasını bir koz olarak kullanıyordu. Cumhuriyetçilerin Göçmenlik Reformu'na yönelik taleplerinden vazgeçmelerinin ardından onaylanan yasa tasarısı, son olarak Obama'nın imzasına sunulacak. Geçen yılın Aralık ayında federal hükümetin "kapanmasına" 2,5 saat kala onaylanan 2015 bütçesi, ABD İç Güvenlik Bakanlığı'na sadece Şubat sonuna kadar finansman sağlamıştı. Geçen hafta boyunca uzun dönemli bütçe üzerinde anlaşamayan ABD Kongresi, krizi önlemek için 27 Şubat gecesinde yapılan oylamayla Bakanlığa bir haftalık ek finansman temin etmişti. ABD'de ISM imalat endeksi Şubat'ta 52.9'a gerileyerek imalat sektöründe büyümenin 13 ayın en düşük seviyesine indiğini gösterdi ve beklentilerin altında açıklandı. Ocak'ta 53.5 değerini alan endeksin 53'e gerileyeceği tahmin ediliyordu. ISM hizmetler endeksi Şubat'ta 56.9 ile beklentilerin üzerinde açıklandı. Endeksin Şubat'ta 56.5 değerini alması bekleniyordu. Endeks Ocak ayında 56.7 değerini almıştı. Özel sektör istihdamı Şubat'ta 200,000 kişinin üzerinde artarak, iş gücü piyasasında güçlü seyrin devam ettiğine işaret etti. ADP tarafından açıklanan verilere göre özel sektör istihdamı Şubat'ta 212,000 kişi arttı. Tahminler özel sektör istihdamında 219,000 artış olacağı yönündeydi. Özel sektör istihdamı Ocak ayında ise 250,000 kişi artışa revize edilirken, daha önce 213,000 artış olarak açıklanmıştı. Geçen yılın son çeyreğinde tarım dışı verimlilikteki düşüş yüzde 1.8'den yüzde 2.2'ye revize edildi. Birim işgücü maliyetinde dördüncü çeyrekte 5
AB ekonomilerinde gelişmeler... AB: daha önce yüzde 2.7 olarak açıklanan artış ise yüzde 4.1'e revize edildi. Dördüncü çeyrekte verimlilikte düşüşün yüzde 2.3'e, işgücü maliyetindeki artışın ise yüzde 3.3'e revize edilmesi bekleniyordu. İşsizlik maaşı başvuruları 28 Şubat'ta sona eren haftada 320,000'e yükselerek beklentilerin üzerinde gerçekleşti. İşsizlik maaşı başvurularının 295,000 olması bekleniyordu. ABD'de fabrika siparişleri Ocak'ta yüzde 0.2 geriledi. Aralık ayı verisi ise aşağı yönlü revize edildi. Tahminler siparişlerin yüzde 0.2 artacağı yöündeydi. Ulaşım hariç siparişler Ocak'ta yüzde 1.8 gerilerken, savunma dışındaki yeni siparişler yüzde 0.2 düştü. Fabrika siparişlerinde kayıtların tutulmaya başlandığı 1992'den bu yana Temmuz ayında en yüksek artış sağlanmıştı. ABD de tarım dışı istihdam Şubat ayında 295,000 ile beklentilerin üzerinde artarken, bir önceki ayın istihdam artışı aşağı yönlü revize edildi. İşsizlik oranı ise yüzde 5.5'e gerileyerek beklentilerin altında gerçekleşti. Tarım dışı istihdamın Şubat'ta 240,000 artması, işsizlik oranının ise yüzde 5.6 olması bekleniyordu. Daha önce 257,000 olarak açıklanan Ocak ayı tarım dışı istihdamdaki artış 239,000'e revize edilirken, yüzde 5.7 olarak açıklanan işsizlik oranı revize edilmedi. ABD'nin dış ticaret açığı Ocak'ta 41.8 milyar dolar ile beklentilerin hafif üzerinde açıklandı. Dış ticaret açığının 41.7 milyar dolar olması bekleniyordu. Daha önce 46.6 milyar dolar olarak açıklanan Aralık ayı dışticaret açığı ise 45.6 milyar dolara revize edildi. Avrupa Merkez Bankası (ECB)politika ve mevduat faizlerini beklendiği gibi değiştirmeden aynı seviyede bıraktı. ECB, politika faizini yüzde 0.05'te, mevduat faizini de eksi yüzde 0.20 seviyesinde bıraktı. Avrupa Merkez Bankası (ECB) Başkanı Mario Draghi, yetkililerin tedbirlerin deflasyon tehlikesinin giderilmesine yardımcı olacağına ikna olması ile birlikte, ECB'nin Pazartesi günü tahvil alımlarının ilk bölümünün gerçekleştireceğini söyledi. Başkan Draghi, ECB'nin Yönetim Konseyi'nin, aylık 60 milyar euro (66 milyar dolar) tutarında varlık alımlarını gelecek hafta başlatacağı taahüdünde bulunduğunu belirtti. Draghi ayrıca, ECB'yi yüzde 2'nin hemen altındaki enflasyon hedefine ulaştıracak enflasyon görünümü ile birlikte daha yüksek ekonomik büyümeyi gösteren tahminleri de açıkladı. Draghi, Güney Kıbrıs'ta düzenlediği basın toplantısında, ECB'nin, enflasyonun bankanın hedefine doğru giden patikada sürdürülebilir bir ayarlama yaptığını görene kadar, her durumda, varlık alımı yapacağını duyurdu. Başkan, tedbirlerin bu hedefe ulaşılmasına yardımcı olacağını sözlerine ekledi. ECB, tüketici fiyatlarının, gelecek yıl yüzde 1.5 ve 2017 yılında yüzde 1.8 artmadan önce, bu yıl değişmeden kalacağı tahmininde bulundu. Yetkililer ayrıca, kısmen petrol fiyatlarındaki düşüşten dolayı ekonomik büyüme tahminlerini yukarı yönde revize etti. Banka Euro Bölgesi'nde gayrısafi yurtiçi hasılanın bu yıl yüzde 1.5, 2016'da yüzde 1.9 ve 2017'de yüzde 2.1 büyümesini bekliyor. Yatırım yapılabilir nota sahip ülke tahvillerinin alınabileceğini kaydeden Draghi, şartların yerine 6
getirilmesi halinde Yunanistan tahvillerinin de alınabileceğini belirtti. Yunanistan'a verilen likidite miktarını 500 milyon euro artırdıklarını söyleyen Draghi "Yunan bankalarında rasyolar şu ande sermaye yeterlilik oranının üzerinde" diye konuştu. Draghi'nin Yunanistan'a ilişkin açıklamalarının ardından euro/dolar 1.10'a gerileyerek 11 yılın en düşük seviyesini gördü. Euro Bölgesi, kişisel harcamalar ve dış ticaretin katkısı ile geçtiğimiz yılın son çeyreğinde daha güçlü büyüme kaydetti. Bölge'nin gayrisafi yurtiçi hasılası 2014 yılı dördüncü çeyreğinde yüzde 0.3 artarken, bir önceki çeyrekte yüzde 0.2 büyüme kaydedilmişti. 13 Şubat'ta açıklanan ilk okuma da yüzde 0.3 büyüme ortaya koymuştu. Hanehalkı harcamaları ve yatırımlar yüzde 0.4'er artarken, ihracat yüzde 0.8 yükseldi. Euro Bölgesi ekonomisi yıllık bazda ise yüzde 0.9 büyüyerek beklentiyi karşıladı. Euro bölgesinde işsizlik oranı Ocak'ta yüzde 11.2 ile beklentilerin hafif altında açıklandı. Euro bölgesinde işsizlik oranının Ocak'ta yüzde 11.4 olarak açıklanması bekleniyordu. Daha önce Aralık için yüzde 11.4 olarak açıklanan işsizlik oranı ise yüzde 11.3'e revize edildi. Euro bölgesinde tüketici fiyatları Şubat'ta yıllık bazda yüzde 0.3 geriledi; ancak tüketici enflasyonu Ocak ayına göre yükseliş kaydetti. Tüketici fiyatları Ocak'ta yüzde 0.6 gerilemişti. Euro bölgesinde tüketici fiyatlarının Şubat'ta yüzde 0.4 düşmesi bekleniyordu. İmalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Şubat'ta nihai 51 ile beklentilerin hafif altında bir değer aldı. Ocak'ta da 51 nihai değerini alan endeksin 51.1 ile Şubat öncü seviyesine paralel açıklanması bekleniyordu. Hizmet sektörü satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Şubat'ta nihai 53.7'ye yükselmesine karşılık beklentilerin ve öncü verinin altında açıklandı. Ocak ayında nihai 52.7 değerini alan hizmetler PMI'ın Ocak öncü seviyesi olan 53.9'a yükseleceği tahmin ediliyordu. Perakende satışlar Ocak ayında Almanya'da tüketicilerin artan alımlarının desteğiyle bir önceki aya göre yüzde 1.1 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti. Perakende satışların Ocak'ta yüzde 0.1 artması bekleniyordu. Yıllık bazda bakıldığında ise perakende satışlar yüzde 3.7 artarak Ağustos 2005'ten bu yana en sert yükselişi kaydetti. Yıllık bazda artışın yüzde 1.9 olması bekleniyordu. Almanya'da yedi yılın en yüksek artışını kaydeden perakende satışlar tüketicilerin harcamalarını gerileyen petrol fiyatları, düşük faizler ve güçlenen güvenin etkisiyle artırdığına işaret ediyor. Buna karşılık Almanya'da rekor yüksek düzeylerdeki istihdam ve maaş artışlarının euro bölgesi geneline yayılmadığı görülüyor. Fransa'da perakende satışlar bir önceki aya göre sadece yüzde 0.1 artarken, Belçika'da satışlar yatay seyretti, İrlanda'da ise düşüş kaydetti. Perakende satışlarda daha önce Aralık'ta yüzde 0.3 olarak açıklanan aylık artış yüzde 0.4'e revize edildi. Yıllık artış ise yüzde 2.8'den yüzde 3.1'e revize edildi. Almanya: Almanya'da imalat sanayi satın alma yöneticileri endeksi (PMI) Şubat'ta nihai 51.1 ile beklentilerin hafif üzerinde bir değer aldı. 7
Almanya'da imalat sanayi PMI'ın 50.9 ile Şubat öncü verisiyle aynı seviyede açıklanması bekleniyordu. Almanya'da perakende satışlar, Ocak'ta bir önceki aya göre yüzde 2.9 ile beklentilerden çok daha hızlı artış kaydetti. Almanya'da perakende satışların yüzde 0.4 artacağı tahmin ediliyordu. Daha önce yüzde 0.2 olarak açıklanan Aralık ayı perakende satışlarındaki artış yüzde 0.6'ya revize edildi. Almanya'da hizmet sektörü satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Şubat'ta nihai 54.7 düzeyine yükselmesine karşılık beklentilerin ve öncü verinin altında bir değer aldı. Ocak ayında 54 değerini alan hizmetler PMI'ın Şubat'ta öncü seviye olan 55.5'e yükseleceği tahmin ediliyordu. Almanya'da imalat sanayi siparişleri Ocak'ta yüzde 3.9 ile beklentilerin üzerinde düşüş kaydetti. Sanayi siparişlerinin Ocak'ta yüzde 1 azalması bekleniyordu. Daha önce yüzde 4.2 olarak açıklanan Aralık sanayi siparişlerindeki artış yüzde 4.4'e revize edildi. Almanya'da sanayi üretimi Ocak'ta yüzde 0.6 ile beklentilerin üzerinde artış kaydetti. Sanayi üretiminin Ocak'ta yüzde 0.5 artması bekleniyordu. Daha önce Aralık için yüzde 0.1 açıklanan sanayi üretimindeki artış yüzde 1'e revize edildi. İngiltere: İngiltere Merkez Bankası (BOE) politika faizini beklendiği gibi yüzde 0.5'te bırakarak, faizi rekor düşük seviyede tutma politikasını devam ettirdi. İngiltere'de politika faizi Mart 2009'dan bu yana yüzde 0.5'te bulunuyor. BOE varlık alım programının büyüklüğünü de değiştirmeyerek 375 milyar sterlinde bıraktı. Polonya: Polonya Merkez Bankası bir haftalık gösterge faiz oranını yüzde 1.5 ile rekor düşük seviyeye indirdi. Merkez Bankası'ndan yapılan açıklamada, para politikasındaki gevşeme döngüsünün sona erdiği ifade edildi. Mart ayı enflasyon tahmini orta vadede fiyat artışının istenilen düzeye ulaşamayabileceği görüşü de açıklamada ifade edildi. Yunanistan: Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı Valdis Dombrovskis, Yunanistan'ın kurtarma programı Haziran'da sona erdiğinde piyasalar hükümete borç vermeye hazır olamayabileceği için ülkenin üçüncü bir kurtarma anlaşmasına ihtiyaç duyabileceğini söyledi. Başbakan Alexis Tsipras ise hükümetinin yeni bir kurtarma paketine ihtiyacı olmadığını belirtmişti. Yunanistan iki kurtarma paketi kapsamında 240 milyar euroluk yardım alırken, Tsipras hükümetinin kalan fonları kullanabilmek için kreditörlerin koşullarını yerine getirmesi gerekiyor. Yunanistan'ın 12 ila 50 milyar euroya ihtiyaç duyacağı ifade ediliyor. Dombrovskis Tsipras hükümetinin şimdiki programın koşullarına önümüzdeki haftalarda yerine getirmesi gerektiğini ve daha sonra piyasa şartlarının ne getireceğini izlemesi gerektiğini ifade etti. Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Christine Lagarde, Yunanistan'ın reformları nasıl yapacağını görmeleri gerektiğini belirtti. Lagarde, 8
Yunanistan'ın mali açıdan çok ciddi bir çaba sarf ettiğini ifade ederken, bu kazanımları kaybetmemeleri gerektiğini söyledi. Küresel ekonomiye de değinen Lagarde, ABD'nin diğer gelişmiş ülkelere nazaran daha iyi bir performans sergilediğini kaydetti. Avrupa Birliği nin en borçlu üyesi Yunanistan, ekonomik revizyonu teşvik etmek amacıyla Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası ndan (EBRD) 2020 yılına kadar finansman alacak. EBRD Başkanı Suma Chakrabarti nin yaptığı açıklamaya göre, banka, Avrupa Birliği (AB) ve Avrupa Yatırım Bankası ile birlikte özellikle küçük ve orta ölçekli özel Yunan şirketlerindeki sermaye sıkıntısını sona erdirmeyi amaçlıyor. Yunan hükümeti, Kasım ayında EBRD fonu için başvuruda bulunmuştu. Ocak ayındaki seçim sonrasında göreve gelen Alexis Tsipras hükümeti başvurunun arkasında durdu. Nakit sıkıntısı yaşayan Yunanistan hükümetinden bir kaynağın verdiği bilgiye göre Atina yönetimi Uluslararası Para Fonu'na (IMF) olan ve vadesi bu ay dolan borçlarının 310 milyon euroluk ilk dilimini ödedi.atina yönetimi bugünden itibaren gelecek iki hafta içinde IMF'ye toplam 1.5 milyar euro borç ödemesi yapmak zorunda. Yunan hükümeti borçlarını geri ödeyecek kadar parası olduğunu daha önce belirtmişti. Buna karşılık bir yandan vergi gelirlerinin hızla azalması diğer taraftan söz verilen ekonomik reformlar uygulanmadan AB ve IMF'nin mali yardımı serbest bırakmayacağını açıklaması Yunanistan'ın nakit pozisyonu konusunda endişeleri artırıyor. Diğer ekonomilerde gelişmeler... İsviçre: İsviçre de gayri safi yurtiçi hasıla Aralık ayında sona eren üç aylık dönemde yüzde 0.6 yükseldi. Bir önceki çeyrek dönemde yurtiçi hasıla büyümesi yüzde 0.7 seviyesindeydi. Tahminler ise yüzde 0.3 seviyesindeydi. Ülke ekonomisi, merkez bankasının 15 Ocak ta aldığı karar ile frankın euro karşısında 1.20 seviyesinde olduğu minimum kur uygulamasını terk etmesi ile şok yaşadı. Bankanın aldığı karar, frankın euro karşısında yükselmesine yol açtı ve mallarının büyük bir bölümünü Euro Bölgesi ne gönderen ihracatçıların darbe almasına neden oldu. Tahminler ekonominin bu yılın ilk çeyreğinde daralacağı yönünde. Çin: Çin in para birimi yuan, ülke merkez bankasının gösterge borçlanma maliyetlerini üç ay içinde ikinci kez indirmesinin ardından 2 yılın en düşük seviyesine geriledi. Çin Merkez Bankası PBOC'nin internet sitesinden yapılan açıklamaya göre, bir yıl vadeli mevduat faizi 0.25 yüzde puanı indirilerek yüzde 2.5'e çekilirken, bir yıl vadeli borç verme faizi 25 baz puan düşürülerek yüzde 5.35'e çekildi. PBOC mevduat faizinin üst bandını 1.2'den 1.3'e çıkardı. Yuan dolar karşısında gerileyerek %6.2732 seviyesine geldi. Çin, ekonomik büyüme hedefini 15 yıldan uzun bir sürenin en düşük seviyesinde belirledi ve yükselen ekonomik dalgalanmalara işaret etti. Başbakan Li Keqiang, Perşembe günü Pekin de yapılan yasama meclisi yıllık toplantısına katıldı. Yüzde 7 civarında belirlenen büyüme hedefi, geçtiğimiz yılki yüzde 7.5 lik seviyeden düşürüldü. Hükümet, mali 9
politikanın proaktif ve para politikasının ihtiyatlı olmayı sürdüreceği açıklamasında bulunurken, yuan kur oranının makul ve dengeli bir seviyede tutulacağını belirtti. Ekonomik sıkıntılar arasında emlak sektöründeki gerileme, aşırı sanayi kapasitesi ve dezenflasyonun bulunduğu belirtildi. Politika yapıcılar, bütçe açığının bu yıl gayri safi yurt içi hasılanın yaklaşık yüzde 2.3 üne çıkabileceği sinyalini verdiler. Li toplantıda sunduğu raporda, Bu yıl mücadele edeceğimiz sorunlar geçtiğimiz yıla göre daha da zorlu olabilir. Çin in ekonomik büyüme modeli randımansız, inovasyon için kapasitemiz yetersiz, kapasite aşımı bir başka problem ve tarımın temeli zayıf ifadelerini kullandı. Hafta sonunda politika faizini düşüren Çin Merkez Bankası finansman maliyetlerini düşürecek bir karar alarak, yerel birimlerinin kullandırdığı kısa vadeli borç verme imkanının faizini düşürdü ve bu imkan dahilinde verilebilecek para tutarını da neredeyse üç katına çıkardı. Gecelik faizlerin yüzde 5'ten yüzde 4.5'e indirileceği, yedi günlük borçlanma faizinin ise yüzde 7'den yüzde 5.5'e düşeceği belirtildi. Kısa vadeli borçlanma imkanının toplam büyüklüğü ise 220 milyar yuan (35.08 milyar dolar) artırılarak 340 milyar yuana yükseltildi. Bankalar söz konusu borçlanma imkanını kullanarak kısa vadeli fonlama ihtiyaçlarını karşılayabiliyorlar. Çin'in imalat sanayi satın alma yöneticisi endeksi (PMI) yedi ayın zirvesini görmesine karşılık sektörde deflasyonist baskıların sürdüğünü göstererek ekonominin yeni faiz indirimlerine ihtiyaç duyacağı beklentisini destekledi. HSBC/Markit imalat sanayi PMI endeksi daralmaya işaret eden Ocak ayındaki 49.7 seviyesinden büyümeye işaret eden 50.7 düzeyine yükselmesine karşılık imalatçıların oynak dış talep ve deflasyon ile mücadele ettiğini gösteriyor. Yeni ihracat siparişleri alt endeksi 48.5'e inerek bir yılın en sert düşüşünü kaydederken, girdi ve mamul mal fiyatları art arda yedinci defa düşüş kaydetti. Çin'de imalat sanayii göstergesi Şubat'ta daralmaya işaret etti. Hükümetin hazırladığı Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), Ocak'taki 49.8'in ardından Şubat'ta 49.9 ile yeniden daraldı. Çin'de hizmet sektörü, üç ayın en hızlı artışını kaydeden yeni siparişlerin desteğiyle Şubat ayında ılımlı büyüme kaydetti. HSBC/Markit tarafından yayımlanan hizmet sektörü satın alma yöneticisi endeksi (PMI) Ocak ayındaki 51.8 düzeyinden 52'ye yükseldi. Sektörün aldığı yeni siparişleri gösteren alt endeksi 51.2 seviyesinden 52.2'ye yükseldi. Rusya: Rusya ve Ukrayna enerji bakanlarının Avrupa Birliği'nin arabuluculuğundaki doğalgaz pazarlığında, Mart ayı için anlaşma sağlandı. AB Komisyonu'nun enerji birliğinden sorumlu üyesi Maros Sefcovic, yaptığı açıklamada, "Ukrayna'nın arz ihtiyacı için kış paketinin tam uygulanmasını güvence altına almayı başardık" dedi. Rusya Enerji Bakanı Aleksandır Novak da Brüksel'deki üçlü toplantının ardından basına yaptığı açıklamada, Ukrayna'ya Mart sonuna kadar sadece ön ödemesi yapılması koşuluyla gaz vereceklerini belirterek, Kiev yönetiminin şimdilik günde 10 milyon metreküp gaz talep ettiğini söyledi. Ayrılıkçıların kontrolündeki bölgeye verilecek doğalgazın kış paketine dahil edilmemesi konusunda 10
uzlaştıklarını dile getiren Novak, Ukrayna'nın yaz dönemindeki gaz ithalatı şartlarını ise Mart sonunda pazarlık edeceklerini sözlerine ekledi. Rusya ve Ukrayna arasındaki doğalgaz anlaşmazlığı nedeniyle arz sorunu yaşamak istemeyen Avrupa Birliği, her iki ülkenin enerji bakanlarını müzakereler için Brüksel'e davet emişti. Brezilya: Brezilya Merkez Bankası ekonominin resesyona gireceği endişelerine rağmen enflasyon ile mücadele etmek için politika faizini 50 baz puan artırdı ve altı yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 12.75'e çıkardı. Aralarında Hindistan ve Çin'in bulunduğu birçok gelişmekte olan ülke faiz indirirken, Brezilya faiz artıran az sayıda ülke arasında yer alıyor. Merkez bankasının art arda üçüncü defa yaptığı faiz artırımı, Cumhurbaşkanı Dilma Roussef'in Şubat ortası itibariyle 12 yılın zirvesine yükselen enflasyonu düşürme ve ekonomiye yatırımcıların güvenini tekrar sağlama çabalarına destek veriyor. Hindistan: Hindistan Merkez Bankası, enflasyondaki gerileme ve ekonomideki bazı zayıflıklar nedeniyle politika faizini 25 baz puan düşürerek yüzde 7.5'e çekti. Hindistan Merkez Bankası bu kararıyla bu yıl ikinci defa planlı toplantı tarihleri dışında faiz indirimine gitmiş oldu. Merkez bankasının Ocak ayındaki sürpriz faiz indiriminin ardından piyasaların büyük bir kısmı faizlerin tekrar düşürüleceğini tahmin ediyorduysa da, piyasanın çok küçük bir kesimi indirimin bu kadar erken yapılacağını bekliyordu. Hindistan Merkez Bankası Başkanı Raghuram Rajan yaptığı yazılı açıklamada, "Kapasite kullanım oranının düşük, imalat ve kredi kullanımı göstergelerinin zayıf olduğu göz önüne alındığında merkez bankasının önleyici bir adım atarak para politikasında gevşemeye imkan veren alanı kullanması uygundur" dedi. Merkez bankası planlı toplantı tarihleri dışında aldığı faiz indirim kararının bir gün öncesinde resmi olarak enflasyon hedefleme politikasını uygulamaya başlamıştı. Güney Kore: Güney Kore de enflasyon 15 yıldan uzun bir sürenin en düşük hızına geriledi. Enflasyondaki yavaşlamada enerji ithalat maliyetlerindeki gerileme ve yurtiçi talepteki gevşeklik etkili oldu. Tüketici fiyatları Şubat ayında bir önceki yıla göre yüzde 0.5 yükseldi ve beklentilerin altında kaldı. Tahminler tüketici fiyatlarında yüzde 0.7 lik artış öngörüyordu. Fiyatlar, yüzde 0.2 lik yükseliş beklentisine karşın bir önceki aya göre değişiklik göstermedi. İran: İran Dışişleri Bakanı Muhammed Javad Zarif ülkesinin yürüttüğü nükleer programın bazı unsurlarının 10 yıl süreyle askıya alınmasının Tahran yönetimi tarafından kabul edilebileceğine işaret etti, ancak ayrıntılı bir açıklamada bulunmadı. ABD Başkanı Barack Obama, hafta başında İran'ın nükleer faaliyetleri konusunda yürütülen müzakerelerin başarılı olması için ülkenin nükleer çalışmalarını denetlenebilir şekilde en az 10 yıl durdurması gerektiğini söylemişti. Zarif ve ABD Dışişleri Bakanı John Kerry, bu hafta İsviçre'nin Montrö kentinde İran'ın nükleer programı hakkında Mart ayı sonuna kadar siyasi bir çerçeve 11
anlaşmasına ulaşmak amacıyla müzakerelerde bulundular. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi üyesi beş ülke ve Almanya ile Tahran yönetimi arasındaki görüşmelerde İran'ın nükleer programını sınırlaması karşılığında ülkeye uygulanan ekonomik yaptırımların kaldırılması müzakere ediliyor. Taraflar Mart sonu itibariyle bir çerçeve anlaşma üzerinde uzlaşmaya, Haziran ayında da nihai anlaşmayı sağlamayı hedefliyorlar. Bu arada, İran'ın yarı resmi Mehr haber ajansı petrol fiyatlarının gelecek yıla kadar varil başına 60 doların üzerine yükselmesinin beklenmediğini ve Batılı ülkelerin yaptırımlarının kalkması halinde ülkenin daha fazla petrol ihraç edeceğini bildirdi. Ukrayna: Ukrayna Merkez Bankası başkanı Valeriia Gontareva sert yükselen enflasyon ile mücadele etmek ve para birimi hryvnianın değer kaybının önüne geçmek için politika faizinin yüzde 19.5'ten yüzde 30'a çıkarılacağını açıkladı. Bir yıldır süregelen siyasi istikrarsızlık ve ülkenin doğusunda ayrılıkçılarla hükümet güçleri arasında devam eden çatışmalar nedeniyle iflas noktasına gelen Ukrayna'nın para birimi hryvnia, geçen yılki yüzde 50 değer kaybının ardından yılbaşından bugüne kadar da yine yüzde 50 değer yitirdi. Gontareva basın açıklamasında kararın, "döviz piyasasındaki paniğin olumsuz etkilerinden dolayı enflasyon üzerindeki tehditlerin artması" dolayısıyla alındığını belirtti. Merkez bankası başkanı ayrıca şirketlerin döviz gelirlerinin yüzde 75'ini ülke içinde satmak zorunda bırakan uygulamanın devam edeceğini belirtti, ancak ne kadar süreceği konusunda bilgi vermedi. Gontareva dolar karşısında tarihi düşük seviyelerde bulunan para biriminin atılan adımlarla birlikte hızla değer kazanacağını umduğunu söyledi. Merkez Bankası başkanı mevcut durumda 30 seviyesinin altında ama tarihi zirvelere yakın olan dolar/hryvnia kurunun 20-22 düzeyine gerileyeceğini öngörüyor. BU HAFTA PİYASALAR Dolar/TL de rekorlar yenilendi... Hafta başında ekonomi yönetiminin geleceğine ilişkin endişeler kur ve faizde satış baskısı yaratmaya devam etti; dolardaki küresel değer kazancı sürecinin bir miktar azalmasıyla dolar/tl ve faiz de hafif geriledi. Dolar/TL paritesi Pazartesi günü 2.5220 ye kadar yükseldi daha sonra sınırlı gerileyerek 2.51 e geldi. Sepet bazında TL de 2.66 düzeyinde haftaya başladı. 16 Kasım 2016 itfalı iki yıllık gösterge tahvilde bileşik faiz %8.58 olurken; 24 Temmuz 2024 itfalı 10 yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi %8.42 düzeyindeydi. Salı günü ise dolar/tl, küresel piyasalarda doların 11 yılın zirvesine yükselmesi ve ekonomi yönetimine dair devam eden endişelerle 2.5384'e kadar yükselerek yeni zirvesini test etti. ABD piyasalarının açılmasıyla birlikte kurdaki kayıpların bir bölümü telafi edilirken enflasyon verilerinin ardından faiz indirimlerinin sınırlı da olsa devam edebileceği beklentisiyle gösterge faiz getirileri geriledi. Çarşamba günü dolar/tl, küresel 12
04.01.2007 01.03.2007 27.04.2007 25.06.2007 20.08.2007 17.10.2007 13.12.2007 12.02.2008 08.04.2008 05.06.2008 31.07.2008 25.09.2008 26.11.2008 28.01.2009 25.03.2009 25.05.2009 20.07.2009 14.09.2009 12.11.2009 11.01.2010 08.03.2010 30.04.2010 28.06.2010 20.08.2010 20.10.2010 22.12.2010 16.02.2011 12.04.2011 07.06.2011 02.08.2011 30.09.2011 30.11.2011 25.01.2012 21.03.2012 18.05.2012 13.07.2012 12.09.2012 12.11.2012 08.01.2013 05.03.2013 02.05.2013 28.06.2013 28.08.2013 31.10.2013 26.12.2013 21.02.2014 17.04.2014 17.06.2014 15.08.2014 14.10.2014 10.12.2014 05.02.2015 piyasalarda doların 11.5 yılın zirvesinde seyretmesi ile 2.5705'e kadar yükselerek yeni zirvesini test ederken; siyasetçilerin faiz indirimi yönündeki baskılarının kurdaki sıçramaya rağmen Merkez Bankası'nın faiz artışını gündeme almasını zorlaştırması ve ekonomi yönetiminden gelen farklı sesler piyasadaki stresin artmasına neden oldu. Sepet bazında TL 2.70 eşiğini geçti. İki yıllık gösterge tahvilin faizi %8.60 a yükseldi. % 25 22 19 16 13 10 7 4 Tahvil/bono piyasası gösterge faiz oranları (16.11.16 tahvili, % bileşik) Türk Lirası Perşembe günü de dolardaki değer kazancının hafiflemesine karşın diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinden negatif ayrışarak değer kaybetmeye devam etti. Dolar/TL 2.60; sepet bazında TL 2.74 eşiğini aştı. Euro/TL de 2.87 ye yükseldi. Faizlerde ise önemli bir değişim olmadı. TCMB üzerindeki siyasi baskının sürerek kurdaki artışın devam edeceği yönündeki yatırımcı algısı nedeniyle dolar/tl tarihi zirve seviyelerini yineledi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan başta olmak üzere siyasilerden gelen faiz indirimi baskılarının TCMB'nin geçmişte benzer kur şoklarında kullandığı faiz artırımı seçeneğinin önünde büyük bir engel teşkil etmesi, TCMB'nin elindeki seçenekleri sınırlamakta ve bu da satış baskısının temel nedenlerinden birisi. Diğer taraftan ise ekonomi yönetiminden gelen farklı sesler piyasadaki stresin artmasına neden olmakta ve TL bütün bu endişelerle gelişmekte olan para birimlerinden negatif ayrışmakta. TL, Perşembe günü dolar karşısında yüzde 1.6 değer kaybı ile gelişmekte olan ülke para birimleri arasında en kötü performansı gösterdi; birçok gelişmekte olan para biriminin dolar karşışında değer bile kazandığı görülmekte. Başbakan Davutoğlu ve ekonomi yönetiminin New York ta yatırımcılarla olan görüşmelerinin de çok başarılı geçmediği yolundaki söylentiler piyasalardaki stresi artırdı. Haftanın son gününde de aynı eğilimler devam etmekte. ECB Başkanı Draghi nin açıklamalarından sonra euro/dolar paritesi bugün itibariyle 1.09 civarında geriledi ve dolardaki güçlenme sürdü. Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun Merkez Bankası Başkanı Erdem Başçı ile liranın değer kaybı konusunda görüştüğünü ve TL'de ihtiyaç olması halinde "her türlü önlemin" alınacağını açıklamasıyla, dolar/tl dün test ettiği 2.6290 olan tarihi zirveden yönünü bir miktar aşağı çevirdi, ancak ABD tarım dışı istihdam verilerinin açıklanmasından önce TL üzerindeki baskı sürdü. Bu arada Merkez Bankası nın da piyasaya verdiği likiditeyi sıkılaştırarak dolardaki çıkışı engellemeye çalıştığı görüldü. Dolar/TL öğle saatlerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ın Merkez Bankası na karşı sert tutumunu sürdürmediği algısı yaratan açıklamalarından sonra 2.58 in altına indi. Ancak güçlü gelen ABD tarım dışı istihdam verisi sonrasında dolar/tl 2.63 ile zirve yeniledi. 13
Sonuçta 27 Şubat ta Merkez Bankası kurlarıyla 2.5123 olan dolar/tl paritesi, 6 Mart da 2.6027 TL ye çıktı; 2.8198 TL düzeyinde olan euro/tl paritesi ise 2.8573 TL ye yükseldi. 27 Şubat ta %8.71 olan gösterge tahvilin ortalama bileşik faizi ise bu haftanın son günü %8.63 e indi. Döviz, petrol ve altın fiyatları... Döviz: Dolar Çin'in faiz indirim kararının ardından para birimleri sepeti karşısında hafta başında 11 yılın en yüksek seviyesinde işlem gördü. Euro/dolar paritesi haftaya 1.1170 düzeyinde başladı. Dolar/yen paritesi ise 119.80 düzeyindeydi. Dolar/yen paritesi hafta içinde 120 yi geçti. Buna karşılık, Salı günü Japonya Başbakanı Shinzo Abe'nin danışmanlarından Etsuro Honda'nın Wall Street Journal'a yaptığı açıklamalar doların yen karşısında baskı altında kalmasına neden oldu. ECB'nin bu ay başlatacağı tahvil alım programına dair yapacağı açıklamalar beklenirken, euro 11 yılın en düşük seviyelerine yakın işlem gördü ve euro/dolar paritesi 1.1030 a geriledi. ECB Başkanı Mario Draghi Perşembe günkü açıklamalarında merkez bankasının nicel gevşeme programı kapsamında getirileri yüzde eksi 0.2'ye kadar olan tahvilleri satın alabileceğini belirterek euro bölgesi tahvil faizlerinde sert düşüşe yol açtı. Euro Perşembe günü Eylül 2003'ten bu yana ilk defa 1.10 dolar seviyesinin altına indikten sonra 1.1029 dolara doğru toparlandı. Dolar endeksi dün akşam Eylül 2003'ten bu yana en yüksek düzey olan 96.593'e kadar yükseldikten sonra 96.318 düzeyinde bulunuyor. Dolardaki yükselişin büyük bölümü ise ECB'nin tahvil alımları programı nedeniyle sürekli baskı altında olan eurodaki değer kaybından kaynaklandı. Haftanın son gününde ABD de açıklanacak tarım dışı istihdam ve işsizlik verileri beklenirken, euro/dolar paritesi 1.10 un altına geriledi. Güçlü ABD tarım dışı istihdam artışı verisi ve işsizlik oranında düşüş olmasıyla birlikte euro/dolar paritesi 1.09 un altına indi. Cuma günü itibariyle Euro/dolar paritesi 1.0885; Dolar/yen paritesi 120.85 düzeyindedir. Petrol: Petrol fiyatları petrol arzına dair endişelerle hafta başında düşerken, Çin'de Şubat imalat sanayiinde iyileşmeye işaret eden veri piyasaya destek sağladı. Brent petrolünün varil fiyatı hafta başında 62.24 dolar seviyesinde işlem görürken, ABD hafif petrolünün varili 50 dolatın altındaydı. Brent petrolü hafta içinde de gerilemesini sürdürdü ve 60 dolar civarına indi. ABD petrolü ise ABD de petrol çıkarılan kuyu sayısının azalmasının etkisiyle 51 doların üzerine yükseldi. Brent petrolünün varil fiyatı, Suudi Arabistan'ın ham petrol fiyatlarına yaptığı zam ve Libya'nın petrol tesislerine yönelik hava saldırılarının desteğiyle 60 doların üzerinde tutundu. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü'nün (OPEC) en büyük ihracatçısı Suudi Arabistan, petrol talebinin artacağına güven duyduğunu yansıtan bir karar alarak Asya ve ABD'ye ihraç ettiği petrolün fiyatını artırdı. Ayrıca, Brent petrolü ABD'de ham petrol stoklarının geçen hafta beklentilerin iki katı tutarda artarak rekor seviyeye yükselmesine rağmen, yatırımcıların İran'ın nükleer programı hakkındaki müzakerelere odaklanmasıyla yatay seyretmeye devam etti. Haftanın son gününde Brent petrolü Libya ve Irak'taki jeopolitik gerilimin etkisiyle 61 doların üzerine çıkarken, piyasada ABD petrol kuyusu sayısındaki değişiklikleri gösterecek rapor ve İran'ın nükleer programına dair görüşmeler 14
takip ediliyor. Irak'ın kuzeydoğusunda devam eden çatışmalarda İslam Devleti militanları Şii milislere gözdağı vermek için petrol kuyularını ateşe verirken, Libya'da bozulan güvenlik koşulları nedeniyle 11 petrol sahası kapatıldı. Cuma günü itibariyle Brent ham petrolünün varili 60.70 dolar düzeyinde; ABD hafif ham petrolünün varili 50.50 dolar civarında seyretmektedir. Altın: Altın hafta başında Çin'in faiz indiriminin ardından bu ülkeden gelen güçlü talep sonrasında yaklaşık iki haftanın en yüksek seviyesini gördü. Spot altının ons fiyatı 1222 dolar seviyesine yükseldi. Ancak daha sonra altın fiyatları, ABD'de faiz artırımı beklentileriyle doların önemli para birimleri sepeti karşısında 11 yılın zirvesine yakın seyrini sürdürmesine paralel olarak iki haftanın zirve seviyelerinden geriledi ve 1210 doların altına düştü. Hafta içinde de altın fiyatları 1200 doların altına indi ve bu düzey civarında yatay seyretti. Haftanın son gününe de dolardaki güçlenmeye paralel olarak altın fiyatları 1200 dolar düzeyinin altında kaldı. ABD den gelen beklentilerin üstünde tarım dışı istihdam verisinden sonra doların değer kazanmasıyla altın fiyatları tekrar geriledi. Cuma günü itibariyle altının spot fiyatı ons başına 1180 dolar civarındadır. DÖVİZ KURLARINDAKİ GELİŞMELER (2) (3) 27.02.15 06.03.15 (1) 31.12.14 (2)/(1) % değişim (2)/(1) reel % değişim (3)/(2) % değişim ABD doları/tl* 2,3311 2,5123 2,6027 3,7 3,0 3,6 Euro/TL* 2,8323 2,8198 2,8573 2,7 2,0 1,3 Döviz Sepeti ** 2,5817 2,6661 2,7300 3,2 2,5 2,4 Euro-dolar Paritesi 1,2150 1,1224 1,0978-1,0 - -2,2 * TCMB döviz satış kuru. ** 0,5 dolar + 0.5 euro. *** Reel % değişim için tüketici fiyat endeksi kullanılmıştır. Daha fazla bilgi için: Dr. M.Veyis Fertekligil, Baş Ekonomist e-posta: veyis.fertekligil@tbank.com.tr Tel: 0212 368 35 20 UYARI NOTU: Bu rapor Turkland Bank A.Ş. (T-Bank) tarafından güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan elde edilen bilgiler kullanılmak suretiyle, sadece bilgilendirme amacıyla hazırlanmış olup, hiçbir şekilde finansal enstrümanların alım veya satımı konusunda tavsiye veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak yorumlanmamalıdır. T-Bank bu raporda yer alan bilgilerin doğru ve tam olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. T-Bank bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir. Bu rapor ve içindeki bilgilerin kullanılması nedeniyle doğrudan veya dolaylı olarak oluşacak zararlardan T-Bank hiçbir şekilde sorumluluk kabul etmemektedir. 15