Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s. 200-214 Ali Korkut ULUDAĞ 1 Sinem Miraç AKTAŞ 2 EBEVEYNLERİN EĞİTİM SEVİYESİ İLE ÇOCUKLARIN MÜZİK DERSİNE KARŞI İLGİLERİNİN FARKLI DEĞİŞKENLER AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ Özet Bu araģtırma, öğrencilerin Ġlköğretim Müzik Dersi Öğretim Programına yönelik algılarının belirlenmesinde ebeveynlerin eğitim durumlarının ne derecede etkili olduğunu belirlemek amacıyla hazırlanmıģtır. AraĢtırmacılar tarafından uzman görüģleri doğrultusunda hazırlanan anket formu, Erzurum Ġl Milli Eğitim Müdürlüğüne bağlı Özel GüneĢ Okullarında öğrenim gören toplam 324 öğrenci üzerinde uygulanmıģtır. Hazırlanan anket formunun uygulama aģamasına geçilmeden önce veri kalitesinin artırılması, bulguların güvenirliğinin sağlanması ve veri toplama süresince muhtemel algılama ve yorumlama problemlerinin ortadan kaldırılması için bir öntest (pilot test) yöntemi uygulanmıģtır. Bu pilot test sonucunda cevaplayıcıların anket sorularını algılamasına iliģkin Respondent Debriefining (Cevaplayıcının Sorgulaması) adlı yöntem kullanılmıģtır. Bu yöntem ile anket aracına ilave edilmesi veya çıkarılması gereken sorular olup olmadığı belirlenmiģtir. AraĢtırma sonucunda farklı değiģkenler doğrultusunda elde edilen verilerin istatistiksel analizi için SPSS paket programından yararlanılarak parametrik testler kullanılmıģtır. Elde edilen sonuçlar, öğrencilerin müzikal yeteneklerinin geliģmesinde ailede müzikle ilgilenen kiģilerin bulunmasının önemli bir etken olduğunu göstermektedir. Anahtar kelimeler: Ebeveyn, Eğitim, Müzik, Çocuklar 1 Yrd.Doç.Dr. Atatürk si, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Eğitimi Anabilim Dalı, korkutuludag@atauni.edu.tr 2 Yüksek lisans öğrencisi, Atatürk si, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Eğitimi Anabilim Dalı, sinem.aktas2901@hotmail.com
Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi THE ASSESSMENT OF PARENTS EDUCATION LEVELS AND INTERESTS OF THEIR CHILDREN IN MUSIC ACCORDING TO DIFFERENT VARIABLES Abstract This research has been prepared for determining how parents educational statuses influence determination of students perceptions to elementary music lesson teaching. Prepared survey method by researchers, in the direction of expert opinion has been applied on totally 324 students who are studying at Özel GüneĢ Okulları (GüneĢ Private Schools) associated with Erzurum provincial directorate for national education. A pre-test method has been applied for increasing data quality, providing stability of results and extinguishing possible perception and construal problems during gathering data process before implementation phase of the prepared survey means. The method called as Respondent debriefing has been used for respondents to perceive survey questions. It has been determined that whether there are questions that should be supplemented to survey or taken out from survey. Following the search, nonparametric tests have been used by drawing from SPSS packed software for statistical analysis of obtained data in accordance with different variables. The obtained results indicate that the presence of people who are interested in music in family, are important factors for development of students musical talent. Keywords: Parent, Education, Music, Children 1. GİRİŞ Çocuğun geliģiminde ve eğitiminde önemli bir role sahip olan müzik, yaģam için gerekli olan birçok sosyal davranıģ, bilgi ve becerilerin öğrenilmesinde önemli bir araçtır. Birçok geliģim alanına etki eden müzik, sanatsal bir eğitim materyali olması yönüyle çocuklara kendilerini rahatça ifade edebilecekleri bir ortam sağlar. Müziğin her yaģta ve her düzeyde uygulanabilir olması eğitim açısından sistemli bir Ģekilde ele alınmasını gerektirmektedir. Ebeveynlerin eğitim durumlarının ve çocuklar üzerindeki etkilerinin incelenmesi, nitelikli bir müzik öğretim programının hazırlanmasında yön gösterici özelliklere sahiptir. Müzikle uğraģmak çocuklar için eğlencelidir. Müziğe yetenekli olan çocukların müzik sanatını öğrenmeleri ve çalgıcı-ģarkıcı-besteci olarak yetiģebilmeleri büyük ölçüde içinde oldukları ortama bağlıdır (Ömeroğlu ve diğerleri 2006: 26). Çocuk, anne-babasıyla olumlu iliģkiler kurabilmiģse yeteneklerini tanır, geliģtirir ve kendi hakkında olumlu kanaatlara ulaģabilir (Ersanlı 1991: 26). Çocukların özelliklerini bilen anne baba ve eğitimciler onları daha iyi anlar, iliģki kurar ve daha iyi eğitim verir (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB] 2014: 18). Genel eğitim sisteminde ortaöğretim dönemi, bireyin sağlıklı bir geliģim göstermesi bakımından zenginleģtirici, hazırlayıcı ve yönlendirici iģleve sahiptir. Bu iģlevler açısından genel müzik eğitimi süreci orta öğretim döneminde kendine has yapısı, yöntem ve teknikleri, dinamikleri ve bireyde sağlamayı amaçladığı kazanımlar ile ayrı bir öneme sahiptir (Alper, VarıĢ ve Cesur 2012: 368). Genel müzik eğitiminde baģarıya ulaģılmasında öğrencilerin müzik dersine karģı olan ilgileri çok önemlidir. Eğer öğrencilerin müzik dersine karģı tutumları olumlu olur ve ihtiyaçlarına cevap verebilecek bir eğitim-öğretim onlara sunulursa, genel müzik 201 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s. 200-214
Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş eğitiminde istenen baģarı sağlanacaktır (Nacakcı 2016:220). Uluğbay (2013: 1032) müzik ile geliģim arasında doğrudan bir bağ olduğuna ve yapılan deneylerin müziğin doğru ve etkin kullanımının çocuk geliģim sürecinde birçok alanda özelliklede zekâ geliģiminde ciddi katkılar sağladığına dikkat çekmektedir. Ayrıca etkin ve bilinçli bir müzik eğitimi çocuğun yaratıcı gücünü uyandırdığı gibi, onun bu yöndeki yeteneklerinin de geliģmesini ve zenginleģmesini sağlar (ġendurur ve BarıĢ 2002:167). Çocukta hangi davranıģı görmek istiyorsak o davranıģın bir modelini çocuğa sunmalıyız. Çocuk iyi bir taklitçidir. Anne ve babası gibi davranmak ister. Çocukta anne babası gibi olma eğilimi ebeveynler için gerçekten çok önemli bir fırsattır (Gültekin 2006: 172). Çocuk önce yakın çevredekilerin, yani anne ve babasının, sonra geniģ insan grupları ile etkileģime girerek, kendine karģı gösterdikleri tutum ve davranıģlarını kendi kiģiliğinde içselleģtirip özümler (Kaya 1997: 196). Ayrıca ebeveynlere müziği meslek olarak seçme olasılığı olan çocuklarına model olması bağlamında amatör olarak müzikle ilgilenmeleri önerilmektedir (Güdek ve Karakaya 2013: 318). Ebeveynler, birçok konuda olduğu gibi müzik eğitiminde de çocuk için önemli bir modeldir ve çocuklarını ilgileri doğrultusunda müziğe ve farklı sanat alanlarına karģı özendirmesi gerekmektedir. Bu noktada sağlıklı ve sistemli bir müzik eğitimi için dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır. Özellikle çalgı eğitimi sürecinde uzman kiģilerle görüģülerek çocuğun fiziksel özellikleri değerlendirilmeli ve uygun bir çalgı seçimine gidilmelidir. Çalgı seçiminde ebeveynlerin isteğinden çok uzman kiģilerin önerileri doğrultusunda çocuğun seveceği bir çalgıyı seçmesi önemlidir. Ebeveynlerin kendi arzuları ve egoları doğrultusunda çocuğu sevmediği veya farklı teknik problemlerin yaģanabileceği bir çalgıya yönlendirmesi, ileride telafisi mümkün aksaklıklara yol açabilir. 202 Koca (2013: 219) araģtırmasında ilköğretim okulu mezunu öğrenciler ile annesi üniversite mezunu öğrenciler arasında annesi ilköğretim mezunu öğrencilerin lehine; annesi ilköğretim mezunu öğrenciler ile annesi lisansüstü eğitim almıģ öğrenciler arasında ise yine annesi ilköğretim okulu mezunu öğrencilerin lehine anlamlı fark görüldüğü sonuçlarına ulaģmıģtır. Bu sonuç karģısında annesi ilköğretim okulu mezunu öğrencilerin müzik dersine yönelik tutumlarının diğer öğrencilere göre daha yüksek düzeyde olduğu söylenebilir. Güdek ve Karakaya (2013: 317) ise anne ve babaların eğitim düzeylerine göre müzik eğitimine iliģkin tutumlarında anlamlı farklılıklar tespit etmiģlerdir. Bu tespitler, ebeveynlerin eğitim düzeyleri yükseldikçe ilköğretim okullarındaki müzik eğitimine yönelik daha olumlu tutuma sahip olduklarını göstermektedir. Türkmen (2010: 968) araģtırmasında ailelerin, amatör müzik eğitiminin çocuğun toplumsal geliģimine katkıda bulunduğu görüģünde oldukları sonucuna ulaģmıģtır. Köksal (2000: 105) ebeveynleri, çocuklarının geliģim dönemleri, onlarla kuracakları iletiģim biçimleri ve empatik anlayıģ hakkında bilgilendirerek topluma sağlıklı bireyler kazandırabilmeleri için desteklenmesi gerektiği sonucuna ulaģmıģtır. YaĢar ve Aral (2011: 142) ın anne baba öğrenim düzeyine göre çocukların Yaratıcı DüĢünme Resim OluĢturma Testi A ve B formlarından elde ettikleri puan ortalamaları, anne babaları üniversite mezunu olan çocuklarının yüksek puan ortalamalarına sahip olmalarında öğrenim düzeyinin annelik Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s. 200-214
Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi stillerini geliģtirmede önemli derecede etkin olduğunu göstermektedir. Bu bulgu Ģöyle yorumlanmaktadır: Öğrenim düzeyi, anne babaların çocuk bakımı, geliģimi, iletiģimi ve eğitimi konularında kendilerini yetiģtirme ve geliģtirmelerine yardımcı olmaktadır. 1.1. Problem Durumu Bu araģtırmanın problem cümlesi, 4,5,6,7 ve 8. sınıf öğrencilerinin müzik dersine yönelik görüģleri nasıldır? ġeklinde belirlenmiģtir. 1.2. Alt Problemler 1. Öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģlerine iliģkin aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri nasıldır? 2. Cinsiyet değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri nasıldır? 3. Sınıf değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri nasıldır? 4. BaĢarı ortalaması değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri nasıldır? 5. Enstrüman çalma durumu değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri nasıldır? 6. Baba eğitim durumu değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri nasıldır? 7. Anne eğitim durumu değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri nasıldır? 8. Ailede müzikle ilgilenen kiģi sayısı değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri nasıldır? 1.3. Araştırmanın Amacı Bu araģtırma, ebeveynlerin eğitim düzeyleri ile iliģkili olarak çocukların müzik dersine olan ilgisini çeģitli yönleri ile tespit edebilmek amacıyla hazırlanmıģtır. 1.4. Araştırmanın Önemi Bu çalıģma ebeveynlerin eğitim seviyeleri ile çocukların ilköğretim müzik dersi programına yönelik tutumlarının anket aracılığıyla tespit edilmesi ve değerlendirilmesi açısından önemlidir. Çocukların kiģisel geliģim aģamalarında müzik eğitiminin oynamıģ olduğu rolü ebeveynlerin eğitim durumları ile iliģkilendirmek ise bu önemi destekleyen diğer önemli bir faktördür. 2. Yöntem Ebeveynlerin eğitim seviyeleri ve çocukların müzik dersine karģı gösterdikleri tutumların farklı değiģkenler açısından betimsel olarak incelendiği bu araģtırmada tarama modeli kullanılmıģtır. Tarama modelleri, geçmiģte ya da halen var olan bir durumu var olduğu Ģekilde betimlemeyi amaçlayan araģtırma yaklaģımlarıdır. AraĢtırmaya konu olan olay, birey veya nesne, kendi koģulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalıģılır (ÖzerbaĢ ve Diğerleri: 109). Betimsel analiz ile elde edilen veriler, daha önceden belirlenen temalara göre özetlenir ve yorumlanır (Yıldırım ve ġimģek: 224). 203 2.1. Çalışma Grubu Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s. 200-214
Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş AraĢtırmaya katılan öğrencilere iliģkin demografik bilgiler aģağıda tablolar halinde gösterilmiģtir. Tablo 1. Cinsiyet değiģkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Cinsiyet Kız 144 44.4 Erkek 180 55.6 Toplam 324 100 ġekil 1 de görüldüğü gibi çalıģma grubunda yer alan öğrencilerin % 44,4`ü kız, % 55,6`sı ise erkektir. Öğrencilerin çoğunluğu oluģturan kısmı (%55.6), erkeklere aittir. Tablo 2. Sınıf değiģkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Kümülatif f Kümülatif % Sınıf 4. Sınıf 48 14.8 48 14.8 5. Sınıf 71 21.9 119 36.7 6. Sınıf 64 19.8 183 56.5 7. Sınıf 69 21.3 252 77.8 8. Sınıf 72 22.2 324 100.0 Toplam 324 100 204 ġekil 2 de görüldüğü gibi çalıģma grubunda yer alan öğrencilerin % 14,8`i dördüncü sınıfta, % 21,9`u beģinci sınıfta, % 19,8`i altıncı sınıfta, % 21,3`ü yedinci sınıfta ve % 22,2`si ise sekizinci sınıfta öğrenim görmektedir. Öğrencilerin çoğunluğu oluģturan kısmı (22,2), sekizinci sınıflardır. Tablo 3. BaĢarı ortalaması değiģkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Kümülatif f Kümülatif % Başarı Ortalaması 40-59 15 4.6 15 4.6 60-79 54 16.7 69 21.3 80-100 255 78.7 324 100.0 Toplam 324 100 ġekil 3 de görüldüğü gibi çalıģma grubunda yer alan öğrencilerin % 78,7`sinin baģarı ortalaması 80-100 arasında, % 16,7`sinin 60-79 arasında ve % 4,6`sının ise 40-59 arasındadır. Yığmalı (kümülatif) değerlere dikkat edilecek olursa 69 öğrencinin baģarı ortalaması 80-100 not aralığının altındadır. Yine öğrencilerin %21.3 ü diğer öğrencilerin yakalamıģ oldukları %78.7 ortalamasının altındadır. Bunun yanı sıra, 255 öğrencinin (%78,7) baģarı ortalaması ise 80 puan ve üzerindedir. Bu sonuç üzerinden (f:255 & %78.7) öğrencilerin çoğunluğunun yüksek bir ortalamaya sahip oldukları söylenebilir. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s. 200-214
Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi Tablo 4. Enstrüman çalma durumu değiģkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Enstrüman Çalma Durumu Evet 279 86.4 Hayır 44 13.6 Toplam 323 100 ġekil 4 de görüldüğü gibi çalıģma grubunda yer alan öğrencilerin % 86,4`ü enstrüman çalmakta iken % 13,6`sı herhangi bir enstrüman çalmamaktadır. ÇalıĢma grubunda yer alan öğrencilerden elde edilen bu oran müzik dersi için oldukça yüksek bir değerdir. Tablo 5. Baba eğitimi durumu değiģkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Baba Eğitimi Durumu mezunu 54 16.7 mezunu 270 83.3 Toplam 324 100 ġekil 5 de görüldüğü gibi çalıģma grubunda yer alan öğrencilerin % 83,3`ünün babası üniversite mezunu iken % 16,7`sinin babası üniversite mezunu değildir. Tablo 6. Anne eğitimi durumu değiģkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Anne Eğitimi Durumu mezunu 105 32.6 mezunu 217 67.4 Toplam 322 100 205 ġekil 6 da görüldüğü gibi çalıģma grubunda yer alan öğrencilerin % 67,4`ünün annesi üniversite mezunu iken % 32,6`sının annesi üniversite mezunu değildir. Tablo 7. Ailede müzikle ilgilenen kiģi sayısı değiģkenine göre elde edilen veriler Değişkenler f % Kümülatif f Kümülatif % Ailede Müzikle İlgilenen Kişi Sayısı 1 kişi 89 35.5 89 35.5 2 kişi 89 36.8 178 72.3 3 kişi 44 18.2 222 90.5 4 kişi ve üstü 23 9.5 245 100.0 Toplam 242 100 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s. 200-214
Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş ġekil 7 de görüldüğü gibi çalıģma grubunda yer alan öğrencilerin % 35,5`inin ailesinde müzikle ilgilenen kiģi sayısı 1, % 36,8`inin 2, % 18,2`sinin 3 ve % 9,5`inin ise 4 ve üstüdür. 2.2. Veri Toplama Araçları AraĢtırmanın birinci aģamasında konuya yönelik literatür taraması yapılmıģtır. Ġkinci aģamada ise araģtırmacılar tarafından geliģtirilen anket formunun uygulanması ve gerekli izinlerin alınması amacıyla Türkiye Cumhuriyeti Erzurum Valiliği Ġl Milli Eğitim Müdürlüğüyle iletiģime geçilmiģtir. Milli Eğitim Bakanlığı Yenilik ve Eğitim Teknolojileri Genel Müdürlüğü AraĢtırma, YarıĢma ve Sosyal Etkinlik Ġzinleri konulu 2012/13 nolu genelge doğrultusunda yapılan incelemede araģtırma için kullanılacak anket formunun kabulüne karar verilmiģtir (Sayı: 36648235/605/4822381, Konu: AraĢtırma Ġzni, Tarih: 29.04.2016). Gerekli izinlerin alınmasının ardından Özel GüneĢ Okulları nda müzik dersi alan 4/A, 4/B, 5/A, 5/B, 5/C, 6/A, 6/C, 6/D, 7/A, 7/B, 7/C, 8/A, 8/B ve 8/C sınıfı öğrencileriyle anket iģlemi gerçekleģtirilmiģtir. 2.3. Verilerin Analizi Verilerin analizinde SPSS 23 paket programı kullanılmıģtır. Veriler, toplam puan elde edilemeyen anket niteliği taģıdığı için istatistiksel analizlerde parametrik testlerden yararlanılmıģtır. Öncelikli olarak öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģlerine iliģkin aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri hesaplanmıģtır. Öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında anlamlı bir farklılık olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak iki gruptan oluģan cinsiyet, enstrüman çalma durumu, baba eğitim durumu ve anne eğitim durumu değiģkenleri için Mann-Whitney U testi; ikiden fazla gruptan oluģan sınıf, baģarı ortalaması ve ailede müzikle ilgilenen kiģi sayısı değiģkenleri için ise Kruskal Wallis testi uygulanmıģtır. Kurskal Wallis testi sonucunda anlamlı bir farka ulaģılması halinde, farkın hangi gruplar arasında olduğunu belirlemek amacıyla her bir grup ikilisi için Mann Whitney U testi yapılmıģtır. Mann- Whitney U Testi iki iliģkisiz örneklemden elde edilen puanların birbirlerinden anlamlı bir Ģekilde farklılık gösterip göstermediğini test etmek için kullanılmaktadır (Büyüköztürk 2010: 155). Kruskal Wallis testi ise ikiden fazla gruptan oluģan ölçüm sonuçlarının ortalamaları arasındaki farkın karģılaģtırılmasında kullanılır (Can, 2013: 38). Verilerin analizinde 0.05 önem düzeyi olarak kabul edilmiģtir. 206 3. Bulgular ve Yorum Öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģlerine iliģkin aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri Tablo 8`de gösterilmiģtir. 3.1. Birinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 8. Müzik dersine yönelik görüģlere iliģkin aritmetik ortalama ve standart sapma değerleri n= 324 X SS İfadeler 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum 4.03 1.02 2. Müzik dersini gerekli 4.01 1.12 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 3.87 1.09 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s. 200-214
Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi 4. Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum 4.13 1.12 Tablo 8 incelendiğinde, öğrencilerin müzik dersine iliģkin görüģlerine yönelik en yüksek ortalamaya sahip ifadeler; Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum (X=4,13), Müzik dersine ilgi duyuyorum (X=4,03), Müzik dersini gerekli (X=4,01) ve Müzik dersinde kendimi yeterli (X=3,87) Ģeklinde olduğu görülmektedir. Bu sonuçlara göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģlerinin olumlu olduğu, müzik dersini önemsedikleri ve müzik alanında kendilerini geliģtirmek istedikleri söylenebilir. Kız ve erkek öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Mann-Whitney U Testi yapılmıģ olup sonuçlar Tablo 9`da gösterilmiģtir. 3.2. İkinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 9. Cinsiyet değiģkenine iliģkin Mann-Whitney U testi sonuçları İfadeler Grup n 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum 2. Müzik dersini gerekli 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum Sıra Ortalaması Sıralar Toplamı Kız 144 183.43 26414.5 Erkek 179 144.76 25911.5 Kız 144 183.38 26407 Erkek 179 145.79 26243 Kız 144 178.44 25696 Erkek 179 149.74 26954 Kız 144 178.50 25704.5 10655. Erkek 179 149.70 26945.5 5 U Z p 9801.5-3.952.000 9953-3.813.000 10664-2.880.004-2.983.003 207 Tablo 9 incelendiğinde, cinsiyet değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında dört ifade için de anlamlı farklılık olduğu görülmektedir (p<0.05). Bu sonuca göre Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum, Müzik dersine ilgi duyuyorum, Müzik dersini gerekli ve Müzik dersinde kendimi yeterli ifadelerine kız öğrenciler erkek öğrencilere göre anlamlı ölçüde daha çok katılmaktadırlar. Bu durumda kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre müziğe olan ilgilerinin anlamlı ölçüde daha yüksek olduğu söylenebilir. Sınıf değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Kruskal Wallis Testi yapılmıģ olup sonuçlar Tablo 10`da gösterilmiģtir. 3.3. Üçüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 10. Sınıf değiģkenine iliģkin Kruskal Wallis Testi sonuçları İfadeler Grup n 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum Sıra Ortalaması sd Ki-Kare p Fark 4. Sınıf 48 197.79 4 12.745.013 5. Sınıf 71 172.94 1-5 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s. 200-214
Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş 2. Müzik dersini gerekli 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum 6. Sınıf 64 152.93 1-4 7. Sınıf 69 152.39 1-3 8. Sınıf 72 146.88 4. Sınıf 48 193.79 5. Sınıf 71 179.63 1-5 6. Sınıf 64 151.64 4 16.420.003 1-3 7. Sınıf 69 161.27 2-5 8. Sınıf 72 135.58 4. Sınıf 48 200.95 1-4 5. Sınıf 71 160.97 1-3 6. Sınıf 64 154.37 4 11.284.024 1-5 7. Sınıf 69 148.58 1-2 8. Sınıf 72 158.94 4. Sınıf 48 186.68 5. Sınıf 71 161.94 1-5 6. Sınıf 64 160.42 4 10.918.028 4-5 7. Sınıf 69 173.98 8. Sınıf 72 137.78 Tablo 10 incelendiğinde, sınıf değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında dört ifadede de anlamlı farklılık olduğu görülmektedir (p<0.05). Müzik dersine ilgi duyuyorum ifadesinde 4. sınıf öğrencileriyle 8, 7, ve 6. sınıf öğrencileri arasında 4. sınıf öğrencileri lehinde anlamlı farklılık bulunmuģtur. Müzik dersini gerekli ifadesinde 4. sınıf öğrencileriyle 8 ve 6. sınıf öğrencileri arasında 4. sınıf lehinde; 5. sınıf öğrencileriyle 8. sınıf öğrencileri arasında 5. sınıf öğrencileri lehinde anlamlı farklılık bulunmuģtur. Müzik dersinde kendimi yeterli ifadesinde 4. sınıf öğrencileriyle 5, 6, 7, ve 8. sınıf öğrencileri arasında 4. sınıf öğrencileri lehinde anlamlı farklılık bulunmuģtur. Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum ifadesinde ise 4. ve 7. sınıf öğrencileriyle 8. sınıf öğrencileri arasında 4. ve 7. sınıf öğrencileri lehinde anlamlı farklılık bulunmuģtur. Sıra ortalamaları genel olarak incelendiğinde dört ifade içinde sınıflar yükseldikçe ortalamaların düģtüğü görülmektedir. Bu sonuçlara göre öğrencilerin sınıfları yükseldikçe müziğe olan ilgilerinin azaldığı söylenebilir. 208 BaĢarı ortalama değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Kruskal Wallis Testi yapılmıģ olup sonuçlar Tablo 11`de gösterilmiģtir. 3.4. Dördüncü Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 11. BaĢarı ortalaması değiģkenine iliģkin Kruskal Wallis Testi sonuçları İfadeler Grup N Sıra Ortalaması sd Ki-Kare p Fark 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum 2. Müzik dersini gerekli 40-59 15 63.80 3-1 60-79 54 130.24 2 31.605.000 2-1 80-100 255 175.14 3-2 40-59 15 86.87 3-1 2 14.236.001 60-79 54 148.39 2-1 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s. 200-214
Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum 80-100 255 169.94 40-59 15 88.60 60-79 54 115.20 2 32.141.000 3-2 80-100 255 176.86 40-59 15 113.90 60-79 54 150.15 2 6.880.032 3-1 80-100 255 167.97 3-1 Tablo 11 incelendiğinde, baģarı ortalaması değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında dört ifadede de anlamlı farklılık olmadığı görülmektedir (p<0.05). Müzik dersine ilgi duyuyorum ifadesinde baģarı ortalaması 80-100 arasında olan öğrencilerle 40-59 ile 60-79 arasında olan öğrenciler arasında baģarı ortalaması 80-100 arasında olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuģtur. BaĢarı ortalaması 60-79 ve 40-59 arasında olan öğrenciler arasında baģarı ortalaması 60-79 arasında olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuģtur. Müzik dersini gerekli ifadesinde baģarı ortalaması 80-100, 60-79 ve 40-59 arasında olan öğrenciler arasında 80-100 ile 60-79 arasında olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuģtur. Müzik dersinde kendimi yeterli ifadesinde baģarı ortalaması 80-100, 40-59 ve 60-79 arasında olan öğrenciler arasında baģarı ortalaması 80-100 arasında olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuģtur. Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum ifadesinde ise baģarı ortalaması 80-100 ve 40-59 arasında olan öğrenciler arasında baģarı ortalaması 80-100 arasında olan öğrenciler lehine anlamlı farklılık bulunmuģtur. Sıra ortalamaları genel olarak incelendiğinde dört ifade içinde baģarı ortalamaları yükseldikçe öğrencilerin görüģlerinin de olumlu yönde olduğu görülmektedir. Buna göre öğrencilerin baģarı ortalamaları yükseldikçe müziğe olan ilgilerinin de arttığı söylenebilir. 209 Enstrüman çalan ve çalmayan öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Mann-Whitney U Testi yapılmıģ olup sonuçlar Tablo 12`de gösterilmiģtir. 3.5. Beşinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 12. Enstrüman çalma değiģkenine iliģkin Mann-Whitney U testi sonuçları İfadeler Grup n 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum 2. Müzik dersini gerekli 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum Sıra Ortalaması Sıralar Toplamı Evet 279 166.71 46511 Hayır 44 132.16 5815 Evet 279 165.70 46229 Hayır 44 138.57 6097 Evet 279 166.86 46554 Hayır 44 131.18 5772 Evet 279 165.66 46220.5 Hayır 44 138.76 6105.5 U Z p 4825-2.436.015 5107-1.904.057 4782-2.475.013 5115.5-1.927.054 Tablo 12 incelendiğinde, enstrüman çalma değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında iki ifadede anlamlı farklılık olduğu görülmektedir (p<0.05). Müzik Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s. 200-214
Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş dersine ilgi duyuyorum ve Müzik dersinde kendimi yeterli ifadelerine ise enstrüman çalan öğrenciler çalmayan öğrencilere göre anlamlı ölçüde daha çok katılmaktadırlar. Diğer iki ifade için de istatistiksel açıdan anlamlı fark çıkmasa da enstrüman çalan öğrencilerin sıra ortalamaları çalmayan öğrencilerin ortalamalarından daha yüksektir. Baba eğitim durumuna göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Mann-Whitney U Testi yapılmıģ olup sonuçlar Tablo 13`de gösterilmiģtir. 3.6. Altıncı Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 13. Baba eğitim durumu değiģkenine iliģkin Mann-Whitney U testi sonuçları İfadeler Grup n 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum 2. Müzik dersini gerekli 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum Sıra Ortalaması Sıralar Toplamı 54 151.29 8169.5 270 164.74 44480.5 54 164.61 8889 270 162.08 43761 54 151.85 8200 270 164.63 44450 54 152.51 8235.5 270 164.50 44414.5 U Z p 6684.5-1.029.303 7176 -.193.847 6715 -.962.336 6750.5 -.931.352 210 Tablo 13 incelendiğinde, baba eğitim durumu değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında dört ifade için de anlamlı bir farklılık olmadığı görülmektedir (p>0.05). Ġstatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık çıkmamasına rağmen Müzik dersine ilgi duyuyorum, Müzik dersinde kendimi yeterli ve Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum. ifadelerinde babası üniversite mezunu olan öğrencilerin görüģlerinin babası üniversite mezunu öğrencilerin görüģlerine göre daha olumlu olduğu görülmektedir. Buna göre babası üniversite mezunu olan öğrencilerin müzikal yeterliklerinin daha olumlu olduğu söylenebilir. Anne eğitim durumuna göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Mann-Whitney U Testi yapılmıģ olup sonuçlar Tablo 14`de gösterilmiģtir. 3.7. Yedinci Alt Probleme İlişkin Bulgular Tablo 14. Anne eğitim durumu değiģkenine iliģkin Mann-Whitney U testi sonuçları İfadeler Grup n 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum Sıra Ortalaması Sıralar Toplamı 105 160.83 16887 217 161.82 35116 U Z p 11322 -.096.923 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s. 200-214
Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi 2. Müzik dersini gerekli 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum 105 165.48 17375 217 159.58 34628 105 159.69 16767 217 162.38 35236 105 160.85 16889 217 161.82 35114 10975 -.566.571 11202 -.256.798 11324 -.095.924 Tablo 14 incelendiğinde, anne eğitim durumu değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında dört ifade için de anlamlı bir farklılık olmadığı görülmektedir (p>0.05). Ġstatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık çıkmamasına rağmen Müzik dersine ilgi duyuyorum, Müzik dersinde kendimi yeterli ve Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum ifadelerinde annesi üniversite mezunu olan öğrencilerin görüģlerinin annesi üniversite mezunu öğrencilerin görüģlerine göre daha olumlu olduğu görülmektedir. Buna göre annesi üniversite mezunu olan öğrencilerin müzikal yeterliklerinin daha olumlu olduğu söylenebilir. Ailede müzikle ilgilenen kiģi sayısı değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında istatistiksel açıdan anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemeye yönelik olarak Kruskal Wallis Testi yapılmıģ olup sonuçlar Tablo 15`de gösterilmiģtir. 3.8. Sekizinci Alt Probleme İlişkin Bulgular 211 Tablo 15. Ailede müzikle ilgilenen kiģi sayısı değiģkenine iliģkin Kruskal Wallis Testi sonuçları İfadeler Grup n 1. Müzik dersine ilgi duyuyorum 2. Müzik dersini gerekli 3. Müzik dersinde kendimi yeterli 4. Müzik alanında kendimi geliģtirmek istiyorum Sıra Ortalaması 1 86 121.67 2 89 116.36 3 44 125.50 4 ve üstü 23 133.09 1 86 108.77 2 89 125.91 3 44 128.67 4 ve üstü 23 138.30 1 86 118.09 2 89 113.21 3 44 138.66 4 ve üstü 23 133.52 1 86 113.12 2 89 123.63 3 44 130.09 4 ve üstü 23 128.15 sd Ki-Kare p 3 1.497.683 3 5.820.121 3 5.431.143 3 2.697.441 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s. 200-214
Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş Tablo 15 incelendiğinde, ailede müzikle ilgilenen kiģi sayısı değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine yönelik görüģleri arasında dört ifade için de anlamlı bir farklılık olmadığı görülmektedir(p>0.05). Ġstatistiksel açıdan anlamlı bir farklılık çıkmamasına rağmen ifadeler genel olarak değerlendirildiğinde öğrencilerin ailelerinde müzikle ilgilenen kiģi sayısı arttıkça görüģlerinin de olumlu olduğu görülmektedir. 4. SONUÇ, TARTIŞMA VE ÖNERİLER Elde edilen bulgulara ve yorumlara bağlı olarak sonuç, tartıģma ve öneriler bölümü bir bütün halinde sunulmaya çalıģılmıģtır. Bu araģtırma içerisinde öğrencilerin ailesiyle beraber değerlendirildiği ve diğer farklı değiģkenlerle birlikte çalıģmanın ana hatlarının güçlendirildiği anlaģılmaktadır. Ebeveynlerin eğitim durumları ve çocukların müzik derslerindeki tutumlarını değerlendirmek amacıyla planlanan araģtırma sonucunda, anne-babaları üniversite mezunu olan öğrencilerin müzik dersine karģı daha ilgili oldukları tespit edilmiģtir. Bu tür önemli bir sonucun ortaya çıkmasını temellendiren ve güçlendiren bir durum Ģu Ģekilde açıklanabilir: Çocuğun müzikal fonksiyonunun geliģmesindeki ilk adımlar öncelikle eğitimli bir aile ortamında atılır ve bu durum baģarıya giden yolda önemli bir faktör haline dönüģür. Daha da ötesi, çocukların sosyal geliģimlerini etkileyen olumlu veya olumsuz tüm unsurlar ilk olarak ebeveynlerin sorumluluğu altında denilebilir. Bu noktada öğrencilerin anket sorularına verdikleri cevaplar gözden geçirilirse, içinde bulundukları aile koģullarını objektif olarak araģtırmaya yansıtmıģlar ve verdikleri cevaplarla birlikte bu açıklamaları desteklemiģlerdir. AraĢtırma sonucunda cinsiyet değiģkenine göre öğrencilerin müzik dersine karģı duyarlılıkları arasında anlamlı bir farkın olduğu görülmektedir. Kız öğrencilerin erkek öğrencilere göre müzik dersine karģı duyarlılıkları daha yüksektir. Cinsiyet farklılığı karģısında ortaya çıkan bu sonucun nedenleri öğretmen, aile ve öğrenci görüģlerine baģvurularak araģtırılmalıdır. Sınıf değiģkenlerinin incelenmesi sonucunda dördüncü sınıf öğrencilerinin müzik dersine yönelik ilgilerinin diğer sınıflarda yer alan öğrencilere göre daha olumlu düzeyde olduğu belirlenmiģtir. Göze çarpan en önemli problem ise sınıf düzeyi arttıkça öğrencilerin derse karģı ilgilerinin azalmasıdır. Bu durum karģısında üst sınıfta öğrenim gören öğrencilerin müzik dersi programı yeniden gözden geçirilmeli ve saptanan sorunlar karģısında öğretmen görüģlerine baģvurulmalıdır. Yukarıda tespit edilen farklı problemler üzerinden yeni araģtırma konularının tasarlanması müzik eğitimi alanına katkı sağlayacak niteliktedir. Bu problemler, görüģlerine baģvurulacak çalıģma gruplarının belirlenmesinde ve yöneltilecek soruların hazırlanmasında etkileyici bir unsur olarak kullanılabilir. 212 Öğrencilerin baģarı ortalamaları değiģkenlerinin incelenmesi sonucunda yüksek ortalamalara sahip öğrencilerin müzik dersine karģı daha ilgili oldukları sonucuna ulaģılmıģtır. 1988 de Washington DC de National Education Longitudinal Study müzik dersleri alanların müzik dersleri almayanlara oranla daha fazla A, A-, B, B+,B- aldıkları tespit edilmiģ ve müzik eğitimi alanların okullarını Ģeref derecesi ile bitirmelerinin daha olası olduğu saptanmıģtır (Uluğbay 2013: 1029). Elde edilen diğer önemli bir sonuç, enstrüman çalan öğrencilerin müziğe olan ilgilerinin ve yeterlik algılarının çalmayan öğrencilerden anlamlı ölçüde daha yüksek olduğudur. Ailede müzikle ilgilenen kiģi sayısı arttıkça öğrencilerin müziğe olan ilgi ve yeterliklerinin de artması ise araģtırmada tespit edilen diğer önemli bir sonuçtur. Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s. 200-214
Ebeveynlerin Eğitim Seviyesi İle Çocukların Müzik Dersine Karşı İlgilerinin Farklı Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi AraĢtırmanın sonuçları, üst sınıfta öğrenim gören öğrencilerin müzik dersine karģı duyarlılıkları karģısında bir takım eksikliklere iģaret etmektedir. Tespit edilen problemler karģısında ebeveynler panel, konferans ve görüģme tarzı gibi farklı yollarla bilgilendirilmelidir. Bu süreç içerisinde ebeveynlere, müziğin öğrencilerin baģarı düzeyleri üzerindeki etkileri kanıtlanmıģ olan çalıģmalar sunulmalıdır. Bu çalıģmalara örnek olarak Duke ve diğerleri (1997) nin piyano öğretiminin çocuklar üzerindeki pozitif etkilerine dikkat çekmeleri gösterilebilir. AraĢtırma sonucunda piyano öğretiminin, çocukların disiplin, adaptasyon, rahatlama, öz-güven, sorumluluk ve kiģisel düģünce gibi özelliklerini geliģtirdiği saptanmıģtır. Diğer bir benzer araģtırmada UmuzdaĢ ve Levent (2012), müzik dersinin öğrencinin kendini ifade edebileceği, yeteneklerini fark edip geliģtirebileceği, kiģisel ve sosyal beceriler edinebileceği bir temel ders olduğu sonucuna ulaģmıģlardır. Ayata ve AĢkın (2008) beynin biliģsel fonksiyonları üzerine yapılan çalıģmaların hep 5 ile 11 yaģ ve ilköğretim seviyesindeki çocuklar üzerinde, yani akademik anlamdaki müzik dıģı eğitimlerinin henüz baģlamamıģ olduğu ya da çok baģında oldukları dönemlerde yapılmıģ olduğunu belirtmektedirler. Devamında ise o dönemlerde alınan müzik eğitiminin, algılamalarında veya beyinlerinde oldukça önemli farklılıklar yaratabileceğine ve yaģıtlarının önüne geçmiģ olabileceklerine iģaret etmektedirler. Bu tarz sonuçların ebeveynlere aktarılması sonucu çocukların müzik dersinde göstermiģ oldukları problemlere iliģkin çeģitli çözüm önerileri geliģtirilebilir. KAYNAKLAR ALPER, VarıĢ, Y. & Cesur, D. (2012). Ortaöğretim düzeyi müzik dersine yönelik tutum ölçeği geliģtirilmesi, NWSA-Fine Arts, 7(4), 361-374. AYATA, E. & AĢkın, C. (2008). Müziğin beynin biliģsel fonksiyonlarına olan etkisi, ĠTÜ dergisi, 5 (2), 13-22. BÜYÜKÖZTÜRK, ġ. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (11. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. CAN, A. (2013). SPSS ile bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. CAN, Y,M. & Aral, N. (2011). Altı YaĢ Çocuklarının Yaratıcı DüĢünme Becerilerine Sosyo- Ekonomik Düzey ve Anne Baba Öğrenim Düzeyinin Etkisinin Ġncelenmesi, Kuramsal Eğitimbilim, 4 (1), 137-145. DUKE, R,A. & Flowers, P,J. & Wolfe, D,E. (1997). Children who study piano with excellent teachers in the united states. Bulletin of the Council for Research in Music Education. no:132, 51-84 ERSANLI, K. (2013). Benliğin gelişimi ve görevleri. Samsun: El Yazı Yayınları. GÜDEK, B. & Karakaya, Ġ. (2013). Ġlköğretim okullarındaki müzik eğitimine iliģkin anne-baba tutumları ölçeğinin geliģtirilmesi ve tutumların çeģitli değiģkenlere göre incelenmesi. Elementary Education Online. 12(2), 308-319. GÜLTEKĠN, M. (2006). Okul Öncesinde Duygu ve Davranış Sorunları. Ġstanbul: Nesil Yayınları. 213 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı:7, Haziran 2016, s. 200-214
Ali Korkut Uludağ - Sinem Miraç Aktaş KAYA, M. (1997). Ailede anne-baba tutumlarının çocuğun kiģilik ve benlik geliģimindeki rolü. Ondokuz Mayıs si Ġlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı:6, 193-204. KOCA, ġ. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin müzik dersine yönelik tutumlarının incelenmesi. Çukurova si Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 209-222. KÖKSAL, A. (2000). Müzik eğitimi alma, cinsiyet ve sınıf düzeyi değiģkenlerine göre ergenlerin empatik becerilerinin ve uyum düzeylerinin incelenmesi, Hacettepe si Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 99-107. Milli Eğitim Bakanlığı, (2014). Çocuk gelişimi ve eğitimi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. NACAKCI, Z. (2006), İlköğretim Öğrencilerinin Müzik Dersine İlişkin Tutumları, Ulusal Müzik Eğitimi Sempozyumu Bildirisi, Pamukkale si Eğitim Fakültesi, Denizli. ÖMEROĞLU, E. & Ersoy, Ö. & ġahin, F. T., & Kandır, A. & Turla, A. (2006). Müziğin Okul Öncesi Eğitimde Kullanılması. Ankara: Kök Yayıncılık. ÖZERBAġ, A., ġahin, Ç., Köse, E., Özkan, H,H., Bahar, H,H., Özbek, R., YeĢil, R., Genç, Z,S., (2010). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. ġahġn, F. T., & Özyürek, A. (2008). 5-6 yaģ grubu çocuğa sahip ebeveynlerin demografik özelliklerinin çocuk yetiģtirme tutumlarına etkisinin incelenmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(3), 395-414. ġendurur, Y., & BarıĢ, D. (2002). Müzik eğitimi ve çocuklarda biliģsel baģarı. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 165-174. TÜRKMEN, U. (2010). Çocuğun bireysel toplumsal ve kültürel geliģiminde amatör müzik eğitiminin yeri problemleri ve çözüm önerileri. Elemantry Education Online, 9(3), 960-970. ULUĞBAY, S. (2013). Müzik eğitiminin çocuk zekâsına olan etkileri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(3), 1025-1034. UMUZDAġ, S., & Levent, A. (2012). Müzik öğretmenlerinin ilköğretim müzik dersi iģleyiģine yönelik görüģleri. YYÜ, Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt: 9, Sayı:1, 56-73. YILDIRIM, A., ġimģek, H., (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları. 214 Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 3, Sayı: 7, Haziran 2016, s. 200-214