Sürdürülebilir Ticaret, Rekabet ve Etik TGDF Gıda Kongresi 11 Dr. Mehmet AKTAŞ İcra Başkanı ve Yönetim Kurulu Üyesi, Yaşar Holding
Sürdürülebilirlik... Her Alanda... Her Konuda... Bizim içinde bulunduğumuz nesil, sürdürülebilirlik probleminin çözümü için görevlendirilmiştir. Yani... sahip olduğumuz tek gezegen üzerinde nasıl yaşayacağız? Kaynak: Allan Atkisson, The Sustainability Transformation Page 1
Sürdürülebilirliğin 3 P si... PLANET (Gezegen) (Çevresel Sürdürülebilirlik) PEOPLE (İnsan) (Sosyal Sürdürülebilirlik) PROFIT (Kar) (Ekonomik Sürdürülebilirlik) Kaynak: Prof. Mervyn E. King SC; Kurumsal Yönetimdeki Mücadeleler
Gezegenimizin 3 Olmazsa Olmazı... GIDA SU ENERJİ Page 3
Küresel Gerçekler... 1960 larda 3 milyar olan dünya nüfusu, bugün 7 milyar, 2050 de ise 9 milyar ı aşacak... Dünyada 2.8 milyar insanın günlük geliri ortalama 2 $ dan daha az... 1.2 milyar insan yaşamını günde 1 $ dan az parayla sürdürüyor... Yaklaşık 1 milyar insan açlık sınırında yaşıyor... Gıdaya olan talep artıyor, küresel ekonomik ve demografik faktörlerin etkisiyle talep önemli değişimlere uğruyor... İklim değişiklikleri - küresel ısınma, enerji güvenliği ve yeraltı su kaynaklarının azalması gelecekte arzı olumsuz etkileyecek faktörlerin başında yer alıyor... Page 4
Küresel Gerçekler... TALEP ARZ Küresel nüfus artışı Küresel ısınma, iklim değişiklikleri Enerji fiyatlarındaki dalgalanmalar, alternatif kullanım alanlarına kayış (biyoyakıtlar) Değişen ekonomik & demografik yapı (kentleşme, büyüyen orta sınıf (Çin & Hindistan), vb) Artan protein talebi, 100 kalorilik et üretimi için 700 kalorilik yem üretimi! Enerji güvenliği Giderek azalan yeraltı su kaynakları Azalan tarım alanları ve mevcut tarımsal tekniklerin oluşturduğu kısıt (*) Tarımsal ürünlerin beslenme amacı dışında kullanılmasının çevre üzerindeki olumsuz etkileri Arz-talep dengesinin bozulması Fiyat artışları (*) Mevcut tarım alanları üzerinde ve kullanılan mevcut tarımsal tekniklerle önümüzdeki 20 yıl içinde artacak dünya nüfusuna yetecek gıda maddesi üretiminin mümkün gözükmemesi Page 5 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK! ARZ GÜVENLİĞİ! GIDA GÜVENLİĞİ!
Olumlu Gelişmeler... Kaynak: Innovation with Impact, Bill Gates, Kasım 2011 Page 6
Olumlu Gelişmeler... Sürdürülebilir mi? Yeterli mi? Peki yan etkileri? Kaynak: Innovation with Impact, Bill Gates, Kasım 2011 Page 7
Arz Güvenliği... Çözüm Nerede? Gıda kayıplarının ve israfın azaltılması Gıda kayıplarının azaltılması açısından, lojistik altyapının güçlendirilmesi, ambalaj ve koruma alanlarında iyileşmeler önemli... Tarımsal Lojistik alanında iyileşmeler Tarımsal Inovasyon Teknolojik gelişmeler Genetiği Değiştirilmiş Organizmalar (GDO) Nanoteknoloji Akuakültür Kentsel Çiftlikler Page 8
Arz Güvenliği... Gerçek Çözüm? Ulusal Arz Güvenliği Politikaları AB Küresel Arz Güvenliği Sürdürülebilir Ticaret ve Rekabet Kaynak: Prof. Mervyn E. King SC; Kurumsal Yönetimdeki Mücadeleler ABD Kaynak: Prof. Mervyn E. King SC; Kurumsal Yönetimdeki Mücadeleler ÇİN Kaynak: Prof. Mervyn E. King SC; Kurumsal Yönetimdeki Mücadeleler... Kaynak: Prof. Mervyn E. King SC; Kurumsal Yönetimdeki Mücadeleler Page 9
Sürdürülebilir Ticaret ve Bazı Sorular... II. Dünya Savaşı Sonrası GATT Kuralları Günümüz Küresel Üretim Ağları için Yeterli mi? Ekonomik Yaşamın Kompleks Yapısı, Geleneksel Ticari Datalar ve Politikalar ile Açıklanabilir Nitelikte mi? Menşe Tanımı Bugün Geçmiştekinden çok daha Farklı bir Anlam Taşımıyor mu?
Küresel Arz Güvenliği... Gıda stratejik bir alan, diğer Odağında İNSAN olan çözümler... alanlara / emtialara benzemiyor! Dünya kaynaklarının optimize edilmesi... Sektör kritik, ayrı bir bakış açısıyla ele alınması gerekiyor! Küresel ekolojik sisteme uygun ürün deseninin en uygun yerde üretimi... Gıda güvencesi / arz güvenliği uluslarüstü bir konu! Küresel ticaretin önündeki engellerin kaldırılması... İki taraflı anlaşmalar çözüm olamıyor! Gelişmekte olan ülkelerin mukayeseli üstünlüklerinin geliştirilmesi... Kazan-kazan modeller... Çok taraflı ticari anlaşmalar... SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK = Küresel Optimizasyon! İnsanlığın geleceği ile ülkesel çıkarların optimize edilmesi... Page 11
Küresel Tarım Ürünleri Ticaretine Daha Yakından Bir Bakış... Ortalama sanayi ürünleri gümrük oranı %8... Ortalama tarım ürünleri gümrük oranı %25... Tarım ürünlerinin uluslararası ticaretteki payı %10 dan daha az... Dünya tarımsal üretiminin yalnızca %25 i küresel olarak ticarete konu Kaynak:Opening address by Pascal Lammy at the XIII.Congress of the European Association of Agricultural Economists olabilecek nitelikte... Bunun 2/3 ü ise işlenmiş gıda...
Sürdürülebilir Ticaret ve Küresel Arz Güvenliği... Çevreye zarar vermeyen, Sosyal koşullar üzerinde negatif bir etki yaratmayan, Ekonomik büyümeyi destekleyici, Ticari Sistem Sürdürülebilirdir!
Türkiye Çözüme Talip Olabilir mi? EVET... Kişi başına düşen milli gelirdeki artış, tüketicilerin satın alma gücündeki artış Genç ve artan nüfus, kentleşme oranı Verimli üretimi destekleyecek çalışmaların devamı, Dinamik bir ekonomi ve büyük bir iç pazar altyapının geliştirilmesi ve rekabet edebilir Bölgesel üretim merkezi konumuna gelme potansiyeli, önemli pazarlara yakınlık (ekonomileri hızla büyüyen ve gelişen çevre ülkeler net gıda ithalatçısı) hammaddelere ulaşımın sağlanması ile... Elverişli ve zengin kaynakları, üretime elverişli toprak yapısı, TİGEM projeleri Uygun iklim koşulları Altyapı olanaklarının uygunluğu, gelişmiş sanayi ve ticaret altyapısı (ülke içi yol, iletişim Bölgesel Gıda Üretim Üssü ve bilişim ağları, paketleme, depolama ve taşımacılık sektörlerinin altyapısı) Kalifiye ve göreceli olarak düşük maliyetli işgücü potansiyeli olma potansiyeli! Rekabetçi pazar yapısı, dinamik özel sektör Küresel krize ve yansımalarına rağmen ekonomik ve politik istikrar Page 14
Yaşar Topluluğu na Bakış
Kısaca Yaşar Topluluğu... Yaşar Topluluğu nun temelleri 1945 te öncü bir yatırımcı olan Sayın Selçuk Yaşar tarafından atılmıştır. Tüketim ürünleri alanında Türkiye nin lider kuruluşlarındandır, ilklerin öncüsüdür. Ana faaliyet alanı Gıda ve İçecek ile Boya dır. Güçlü ve bilinirliği yüksek PINAR ve DYO markalarının sahibidir. En önemli yurt dışı pazarları; Körfez Ülkeleri, Avrupa ve Rusya dır. 6 şirketi İMKB de işlem görmektedir. Gıda ve İçecek Grubumuz; süt ve süt ürünleri (süt, yoğurt, peynir, yağ), işlenmiş et ürünleri (şarküteri, yemeğe hazır gıdalar, hindi, balık), su, hayvan yemi ve diğer gıda ve içecek sanayi ürünlerinin üretimini ve satışını gerçekleştirir. Boya Grubumuz; çeşitli boya ürünlerini (inşaat sanayi, mobilya, otomotiv, deniz, vb) ve matbaa mürekkebi gibi diğer ürünleri üretir ve satar. Page 16
Yaşar Topluluğu ve Sürdürülebilirlik... Gıda ve İçecek üretimi faaliyetlerimizde hammaddemiz doğanın kendisi! Yaşar Topluluğu, 2007 yılında dünyanın en büyük gönüllü kurumsal vatandaşlık insiyatifi olan BM Global Compact, Küresel İlkeler Sözleşmesi Ağı na katıldı (iki adet İlerleme Bildirimi yayınladı). Küresel İlkeler Sözleşmesi, EFQM, Yalın Altı Sigma, Operasyonel Maliyet İyileştirme ve Enerji Komitesi projelerimizin odak noktası sürdürülebilirlik...
Yaşar Topluluğu ve Sürdürülebilirlik... Yaşar Topluluğu şirket çalışanlarına verilen Sera Gazı Emisyonlarının ve Uzaklaştırmalarının Kuruluş Seviyesinde Hesaplanması ve Rapor Edilmesi, Enerji Yönetimi Sistemleri, Kurumsal Sorumluluk ve Sürdürülebilirlik Raporlaması Eğitimleri Kurumsal Karbon Ayak İzinin Ölçümü ve Azaltımı Projesi 2012 yılında Karbon Saydamlık Projesinde (CDP Carbon Disclosure Project ) yer alınması çalışması Biz Sürdürebilelim Toplantıları Tedarikçi ve müşterilerimizi sürdürülebilirlik yolculuğumuza dahil etme çalışmaları
Yaşar Topluluğu ve Toplumsal Katkı Projeleri... Çağdaş Eğitime Destek Spora Destek Sanata Destek Türkiye genelinde 6 eğitim kurumu: Diyarbakır da İlköğretim Okulu Pınar Karşıya Basketbol Takımı Dyo Resim Yarışması (1967 den beri) Pınar Kido Resim Yarışması (1981 den beri) Alaçatı da Çok Programlı Lise Pınar Kido Çocuk Tiyatrosu (1987 den beri) 5.000 den fazla öğrenciye burs TOBAV Sponsorluğu Kongre, seminer ve bilimsel projelere sağlanan katkılar Yaşar Üniversitesi 7 Fakülte 2 Enstitü 12 Meslek Yüksek Okulu 4.200 den fazla öğrenci Vakıflar 450 den fazla akademik ve idari personel Bornova da 30.000 m2 ye kurulan yeni kampüs Kültürel Varlıklara Destek Arkeolojik kazılar: Nysa, Urartu, Eryhrai Selçuk Yaşar Spor ve Eğitim Vakfı Yaşar Eğitim ve Kültür Vakfı
Sürdürülebilir Lojistik... 2009 : 1 ton 2010 : 1 ton 30,12 km 27,97 km 2,15 km tasarruf 390.000 km tasarruf sayesinde daha az egzoz emisyon salınımı 180 kamyon lastiği tasarrufu 500 lt daha az motor yağı kullanımı Araçların dünyanın çevresini yaklaşık 10 kez daha az dönmesine eş değer bir km tasarrufu!!!
Teşekkürler...