Diyabet ile nasıl iyi bir yaşam sürülür? Diyabet hastalığı nasıl önlenilir?



Benzer belgeler
Seker hastaligi ile nasil iyi yasanabilir? Seker hastaligi nasil önlenebilir?

FORSKJELLIGE TYPER SKOG:

Tyrkisk/norsk Hiv ve aids e ilişkin olgular

Arterie. endotelceller. elastin. glatt muskel. bindevev. epitelceller

til de neste generasjoner. Den kulturen som formidles videre til de neste generasjoner kaller vı kulturarv.

Tyrkisk/norsk Hepatit A, B ve C hastalıkları ve bulaşmasının nasıl önleneceğine ilişkin olgular

Türkçe/Tyrkisk. Diyabet nedir?

Da verdens land ble enige om å gjøre noe med miljøet. Jordas naturgrunnlag tåler ikke at hele verden har et forbruk som den vestlige verden.

Glütensiz Tazelik. Frisk uten gluten NORSK CØLIAKIFORENING 1 GLÜTEN INTOLERANSI HAKKINDA BİLGİLER INFORMASJON OM GLUTENINTOLERANSE

Gönüllü harekete katılmaya istekli olan herkes, cinsiyet, yaş veya kültürel köken ayrımı yapılmaksızın, bu imkâna sahiptir.

Hareketli ol mutlu ol

Kommunikasjonsperm. Overvåking og undersøkelser side 1. Smerter side 2. Naturlige funksjoner, eliminasjon side 3. Sengeleie og stell side 4

Kartlegging av leseferdighet Trinn 2 og 3 på tyrkisk

Epilepsi hakkında. Tyrkisk

Gözün dış kısmında sert tabaka (senehinne) blunur. Kalın sık dokulardan oluştuğu için gözü korur. Gözün görünen kısmı, yani beyaz olan

bevegelsesenergi. All energi som kommer av at noe har en bestemt posisjon eller stilling er stillingsenergi.

Meitemarken. Meitmark. Virveldyr Virvelløse dyr

bab.la Cümle Kalıpları: Kişisel Dilekler Türkçe-Danca

SAĞLIKLI BESLENME TABAĞI

Seyahat Sağlık. Sağlık - Acil durum. Sağlık - Doktorda. Hastaneye götürülmek isteme. Jeg føler mig dårlig. Travel_Health_Emergency_2_desc

Şeker düşürücü ilaçlar

DİYABET NEDİR? Özel Klinik ve Merkezler

KANSERİN 7 BELİRTİSI ŞUNLARIN OLMASI HALİNDE DOKTORA GİDİNİZ. tyrkisk ÖKSÜRÜK YA DA SES KISIKLIĞI YUTMA ZORLUĞU KİTLELER

Astım ile daha kaliteli bir yaşam Astım hastaları için faydalı bilgiler. How to live well with Asthma. Du kan leve bra med astma

GİRİŞ. Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi. Ana Gıda Grupları

Diyabet ve egzersiz TÜRKİYE ENDOKRİNOLOJİ VE METABOLİZMA DERNEĞİ DİABETES MELLİTUS ÇALIŞMA VE EĞİTİM GRUBU

Kalp Hastalıklarından Korunma

Bireyin bedensel, ruhsal, zihinsel ve sosyal yönden tam bir iyilik ve uyum halidir. Sağlık nedir?

NE YİYECEĞİNİZİ PLANLAYIN! YENİ BİR YAŞAM İÇİN


DİYABETTE BESLENME PRENSİPLERİ

Hipertansiyon. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Toplum İçin Bilgilendirme Sunumları 2015

Başvuru Motivasyon Mektubu / Ön Yazı

Eksamen PSP5570 Tyrkisk nivå III ISTANBUL. Ayasofya müzesi ve Yeni cami. Nynorsk/Bokmål

Kişisel Dilekler Dilekler - Evlilik Türkçe Danca Tillykke. Vi ønsker jer begge to alt mulig glæde i verdenen.

Zayıflarken Yapılan 5 Hata ve Çözümleri

İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU

Diyabet ve göz sorunları

Seyahat Genel. Genel - Olmazsa olmazlar. Genel - Muhabbet. Yardım isteme. Birinin İngilizce konuşup konuşmadığını sormak

Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz. Diyetisyen Serap Orak Tufan

Hasta bilgileri. Lantus

CEVDET KOCAMAN. Sergi / Udstilling KUZEY İZLENİMLERİ / NORDIC INSPIRATION BODRUM NUROL SANAT GALERİSİ OASIS BODRUM

[ülke] sınırları içinde para çekersem komisyon ücreti öder miyim? Belirli bir ülkede para çekmenin komisyon ücretine tabi olup olmadığını sormak

ALANYA BELEDİYESİ ÇEVRE KORUMA VE KONT.MD YETERLİ VE DOĞRU BESLENME KURALLARI

BAZAL INSÜLIN TEDAVISI IÇIN. başlangıç yardımı

Beynimizi Zinde Tutmak. Dr. Emre Esen Bilecik Devlet Hastanesi

Seyahat Dışarda yeme. Dışarda yeme - Girişte. Dışarda yeme - Yemek siparişi verme

Diyabette Beslenme. Diyabet

DiYABET VE BESLENME N M.-

DİYABET DİYETİ * Diabet diyeti, yeterli ve dengeli beslenme temeline dayanmaktadır. Size önerilen miktarlardaki yiyecekler günlük protein,

Diyabet nedir? Ensülin nedir?

ŞİKAYETİNİZ Mİ VAR??? Yemek sonrası şişkinlik hissediyorum... Yemeklerden sonra hazımsızlık hissediyorum...

Seyahat Sağlık. Sağlık - Acil durum. Sağlık - Doktorda. Hastaneye götürülmek isteme. Travel_Health_Emergency_2_desc. Acil tıbbi müdahale isteme

DENGELİ BESLENME NEDİR?

Prof. Dr. Lale TOKGÖZOĞLU

Eğer metabolizmanızda bir sorun varsa, başta kilo kontrolünüz olmak üzere vücudunuzdaki pek çok şey problemli hale gelir.

SAĞLIKLI KALP İÇİN AKTİF YAŞAM

Düzenleyen :Burcu GÜLBAHAR Okul Rehber Öğretmeni

HER ŞEYİN BAŞI SAĞLIK

neden az yağlı az kolesterollü diyet?

Akdeniz Diyeti Kalbin En Büyük Dostu Girit Adası'nda yaşayanların kalp-damar ve kanser hastalıklarına az yakalanmaları tüm dikkatleri ada halkının

Tip 2 Diyabet Hastaları için. Beslenme Kılavuzu*

BUNAMA (DEMANS) NEDİR?

gereksinimi kadar sağlamasıdır.

B1 DÜZEYİ B KİTAPÇIĞI NOT ADI SOYADI: PASAPORT NO:

EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart

Sağlık deposu meyveler

Emzirme dönemindeki beslenmeniz en az hamilelikte beslenmenize dikkat etmeniz kadar önemlidir.

Kari m ve eşi Kelly alti sonra çocuk sahi bi olmak i sti yor

Kalp Krizini Tetikleyen Durumlar ve Tedavisi. Doç. Dr. Bülent Özdemir Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı

Kalbinize İyi Bakmak. Kalp Damar Hastalıklarından Korunmada Etkili Yöntemler Fikret Mert Acar SMMMO Bodrum

Kilo tablosu Sadece kaydedin

HİPERTANSİYON VE İLAÇLAR

KOLOREKTAL KANSERE DUR DEMENİN 12 YOLU

Sağlıklı Yaşamak için Doğru Beslenmek

Besin Gidaların Yararı ve Zararı

ŞEKER HASTALARINDA SAĞLIKLI BESLENME NASIL OLMALIDIR? Uzm. Dyt. Yonca SEVİM Haseki Eğ. ve Araş. Hast. Diyet Polikliniği

KADIN VE AİLE SAĞLIĞI HİZMETLERİ İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ SAĞLIK VE SOSYAL HİZMETLER DAİRE BAŞKANLIĞI SAĞLIK VE HIFZISSIHHA MÜDÜRLÜĞÜ

DİYABETTE İLAÇ VE İNSÜLİN TEDAVİSİ

Şişmanlık (obezite); sağlığı bozacak düzeyde vücutta yağ miktarının artmasıdır.

21 EKĠM 2011 SUPHĠ ÖNER ÖĞRETMEN EVĠ HOŞ GELDİNİZ. Hüseyin GÖKÇE İl Sağlık Müdürlüğü Eğitim Şube Müdürü

TİP 2 DİYABET HASTALARI İÇİN RAMAZAN SÜRESİNCE ORUÇ TUTMANIN ESASLARI HAKKINDA BİLGİ KİTİ

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

Pankreas, midenin arkasında karın içine yerleşmiş bir organdır. Gıdaların sindirim ve kullanımında büyük rol alır. Vücut için önemli hormonlar

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

Sayın Adam Smith Smith's Plastics 8 Crossfield Road Selly Oak Birmingham West Midlands B29 1WQ

Dengeli Beslenme. Efe Kaan Fidancı

1 gr yağ: 9 kilokalori, 1 gr protein ve karbonhidrat: 4 kilokalori, 1 gr alkol 7 kilokalori verir.

TİP 2 DİYABET VE ŞİŞMANLIK Seri No.16

Toujeo verilen kişi olarak siz

TEMEL KARBONHİDRAT SAYIMI

HİPERLİPİDEMİ TEDAVİ KILAVUZU VE YAŞAM TARZI ÖNERİLERİ

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME

ÇOCUKLARIN BÜYÜME VE GELİŞMESİNDE YETERLİ VE DENGELİ BESLENME

Diyabette başarılı bir tedavinin temel taşı diyettir.

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE

BESLENME REHBERİ BESİN ÖĞELERİ

Magneten. En rett magnet kaller vi en stavmagnet. Spiss nål i kompass. En bøyd magnet kaller vi en hesteskomagnet. Magneter trekker til seg:

İçindekiler.

Transkript:

Türkçe / Tyrkisk Diyabet ile nasıl iyi bir yaşam sürülür? Diyabet hastalığı nasıl önlenilir? Hvordan leve godt med diabetes? Hvordan unngå å få diabetes?

Utgitt av Diabetesforbundet Originaltekst: Diabetesforbundet Oversetting av Semantix AS Layout av Diabetesforbundet og Semantix AS Trykk: GRØSET 1. utgave 2012

Tip 2 diyabet hastası mısınız? Yorgun ve halsiz misiniz - özellikle de yemekten sonra? Çok mu susarsınız? Geceleri tuvalete mi kalkarsınız? Bilmeyerek de olsa p 2 diyabet hastalɪǧɪnɪ taşıyor olabilirsiniz! Doktorunuzun yapacağı basit bir kan tahlili size cevabı verecek r. Bir defa daha sormak daha iyidir. Yoksa teșhis zaten konuldu mu? Belki de bu hastalığın ne içerdiği konusunda ve p 2 diyabe n haya nızı nasıl etkileyeceği hakkında verilen bilgilerden tatmin olmadınız? Tip 2 diyabet hastalɪǧɪ kronik bir hastalık- r, başka bir ifadeyle haya nız boyunca taşımanız gereken bir hastalıktɪr. Bu broşür hastalık hakkında-ve bu hastalıkla yaşamakla ilgili hızlı bir tanı m amaçlamaktadır. Har du diabetes type 2? Er du trøtt og tiltaksløs kanskje spesielt etter et måltid? Er du mye tørst? Kanskje oppe og tisser om natten? Da er det godt mulig du går rundt med diabetes type 2 uten å vite det! En enkel blodprøve hos legen kan gi svaret. Spør heller én gang for mye! Eller har du allerede fått diagnosen? Kanskje er du ikke helt fornøyd med den informasjon du har fått om hva den innebærer om hvordan diabetes type 2 vil virke inn på livet ditt? Diabetes type 2 er en kronisk sykdom, med andre ord en sykdom du har med deg resten av livet. Denne brosjyren er ment som en rask innføring også i det å leve med sykdommen. 3

Yüksek kan şekeri zarar verebilir Tip 2 diyabet hastalığında vücudun insüline karşɪ duyarlılığı zayıflar, ve zamanla vücut yeterli insülini üretemez hale gelir. Her iki durumda da fazla şeker, hücrelere aktarılıp onlara gıda olmak yerine kanda kalır. Kan şekeri yükselir, ve uzun süre yüksek kalırsa, ileride komplikasyonlara sebebiyet verebilir öncelikle kalp ve damar sisteminde, böbreklerde, ayaklarda ve gözlerde. Kan şekerini size ve hayat kalitenize zarar vermeyecek bir seviyede tutmak, kelimenin tam anlamıyla çok önemlidir. Tip 2 diyabet, diyabet hastalıkları arasında en yaygın olanıdır. Her yıl Norveç`te 6000 ila 7000 kişiye bu teșhis konulmaktadır, ve bu rakam yıldan yıla artmaktadır. Bugün Norveç`te yaklaşık 350 000 kişinin p 2 diyabet hastalıklı olduğunu tahmin etmekteyiz, ve bunların yarısı kadarı bu hastalıǧı taşıdıǧını bilmemektedir. Yani bu kişiler yukarıda belir len komplikasyonlara karşı büyük bir risk taşımaktadırlar. Høyt blodsukker kan skade Diabetes type 2 skyldes at følsomheten for insulin i kroppen er svekket, og at kroppen etter hvert ikke klarer å produsere nok insulin. Begge deler gjør at for mye sukker blir liggende igjen i blodet, i stedet for å bli fraktet inn i cellene og gi næring til dem. Blodsukkeret stiger, og er det for høyt for lenge, kan det føre til senkomplikasjoner først og fremst i hjerte- og karsystemet, nyrene, føttene og øynene. Å holde blodsukkeret på et nivå som ikke kan skade deg og livskvaliteten din, er med andre ord veldig viktig. Diabetes type 2 er den klart vanligste formen for diabetes. Mellom 6000 og 7000 får diagnosen i Norge hvert år, og tallet stiger fra år til år. I dag regner vi med at rundt 350 000 mennesker i Norge har diabetes type 2, og så mange som halvparten av disse vet ikke at de har sykdommen. De går altså rundt med en økt risiko for de nevnte senskadene. 4

Bu sadece sizin suçunuz değil Tip 2 diyabet hastalıǧına yakalanmak için vücudunuzda bu hastalık için gene k yapının olması belirleyici bir unsurdur. Eǧer ailenizden birinde bu hastalık varsa sizde de bu hastalıǧın olma ih malı daha yüksek r. Maalesef, tabii olduğunuz topluluk grubu da p 2 diyabet hastalığı taşımaya daha yatkındır. Etnik kökene ve gene k yapınıza ek olarak yaşam tarzınız da etkileyicidir. Ne kadar çok veya az hareket e ǧinizin ve ne yediǧinizin anlamı çok büyüktür. Fazla kilo ve fiziksel etkinlik eksikliǧi p 2 diyabet hastalıǧının oluşmasındaki en önemli etkenlerdir. Fakat: Tip 2 diyabet hastalıǧının oluşmasında yaşam tarzımızın etken oluşu, hastalıǧa yakalanan çoǧu kişilerce kendilerini suçlu hissetmelerine neden olur diǧer nedenler ise medyanın zaman zaman konuya fazlaca aǧırlık vermesi ve çevremizdekilerin konuyla fazlaca ilgilenmeleridir: Sende diyabet olması çok şaşırtcı olmamalı, şu görünüşüne bak, bu yiyişinle, bu kadar hareketsizliğinle... Nega f düşünmek çok kolaydır, fakat sebepleri bu kadar çok iken, diyabete yakalandıktan sonra insanın kendisini şuçlu hissetmesi yanlış olur. Buna is naden hastalıǧa yakalanan herkesin onunla yaşamak için sorumluluk alması gerekir. Ve onunla iyi bir yaşam sürmek için. Det er ikke bare din skyld For å få diabetes type 2 er det helt avgjørende at du har genetisk anlegg for sykdommen. Hvis noen i familien din har sykdommen, er altså risikoen større for at du får den. Dessverre er det også slik at befolkningsgruppen du tilhører, er ekstra disponert for å utvikle diabetes type 2. I tillegg til etnisk opprinnelse og arvelig belastning, spiller også levemåten din inn. Hvor mye eller lite du beveger deg og hva du spiser betyr mye. Overvekt og mangel på fysisk aktivitet er de viktigste faktorene for å utløse diabetes type 2. Men: Siden utviklingen av diabetes type 2 kan knyttes til måten vi lever på, er det mange som føler skyld når de får sykdommen også fordi media i perioder kjører hardt på temaet, og omgivelsene våre er opptatt av det: Det er ikke rart du har fått diabetes, sånn som du ser ut, så mye som du spiser, så lite som du beveger deg. Det er lett å tenke negativt, men siden årsakene er så mange, blir det feil å føle skyld når man har fått diabetes. Derimot må alle som får sykdommen ta ansvar for å leve med den. Og leve godt med den. 5

6 Günlük hayatla nasıl başaçıkabilirsiniz? Daha yeni diyabet olduysanız, öǧreneceǧiniz bir çok yeni şey var. Doktorunuz, özellikle başlangıçta, iyi bir destek olabilir. Fakat zamanınızın çoǧunu evde, ailenizin yanında, işyerinde veya dışarıda, arkadaşlarnızın arasında geçirirsiniz. Bunun için kendi hastalıǧınızı onu kontrol ederek tanıyıp öǧrenmeniz çok önemlidir. Kendinizi, şekerinizin yükselip ve alçalmasına bağlı olarak, hem uykusuz, hem yorgun hem de bitkin hissetseniz dahi, diyabet sizin iyi ve uzun bir hayat yaşamanızı engellememelidir. Önünüze bir duvar örüldüğünü ve yaşam kalitenizin yok olduğunu hissetseniz dahi hastalıǧı siz kontrol edeceksiniz, tersi değil. Bunu gerçekleş rmek için ilk başta sorumlu sizsiniz. Aynı zamanda bu, bu konuda size yardımcı olacak olan Saǧlık Hizmetleri nin sorumluluğudur. Aile hekiminiz veya hastaneye yatarsanız, bir uzman doktor size tavsiyelerde bulunabilir ve hastalığınızı takip edebilir. Buna ek olarak çoǧu kişi arkadaşlarından ve ailesinden destek bulabilir. Diyabet Derneği ne (Diabetesforbundet) kayıt yap rmakta faydalı olur. Orada aynı durumda olanlarla buluşup tecrübelerinizi paylaşabilirsiniz. Ne kadar çok bilirseniz, o kadar hazırlıklı olursunuz. Ne kadar bilgi sahibi iseniz, size faydalı kararları o kadar kolay alabilirsiniz. Hvordan mestre hverdagen? Har du akkurat fått diabetes, skal du lære mye nytt. Legen din kan være en god støtte, ikke minst i starten. Men det meste av tiden tilbringer du hjemme hos familien, på jobb eller ute blant venner. Derfor er det viktig at du lærer din egen diabetes å kjenne og gjennom det å kontrollere den. Selv om du kan komme til å kjenne på følelsen av å være både trøtt, sliten og utmattet i takt med svingingene mellom høyt og lavt blodsukker, skal ikke diabetesen hindre deg i å leve et godt og langt liv. Selv om du i blant kan føle at du møter veggen og at det går på livskvaliteten løs, er det du som skal kontrollere sykdommen og ikke omvendt. Du har hovedansvaret for å få dette til. Samtidig er det helsetjenestens ansvar å hjelpe deg med det. Fastlegen eventuelt en spesialist hvis du må legges inn på sykehus vil kunne gi deg råd og oppfølging. I tillegg finner mange god støtte i venner og familie. Det lønner seg også å melde seg inn i Diabetesforbundet. Der vil du kunne møte og dele erfaringer med andre i samme situasjon. Jo mer du vet, jo bedre rustet står du. Jo mer kunnskap du har, jo lettere er det å ta de avgjørelsene som er best for deg.

Kan şekerini ne etkiler? Eǧer yaşamınızı düzenli olarak sürdürür, buna baǧlı olarak yemenize ve fiziksel etkinliğinize dikkat ederseniz kan şekerini düzenli tutmak daha kolay olur. Fakat hiç birimiz aynı deǧiliz, ha a günlerimiz de aynı deǧil, ve bir çok faktör kan şekerini etkiler hastalık ve stres gibi. Fazla kiloluysanız kilonuzu düşürmeniz önemlidir, çünkü bunun sonuçlarından bir tanesi de insülin duyarlılığının artmasıdır. Bunun için kalori alımını düşürmeniz gerekir. Ve her ne olursa olsun yemek alışkanlıǧınız önemlidir. Kan şekeriniz hem ne kadar sık, hem ne kadar çok ve hem de ne yediǧinizden etkilenir. Daha sık öǧün yemek yiyin ve onun yerine her öǧünde daha az yemek yiyin öǧünler arası bir şeyler yemekten kaçının. Farklı yemekler yiyin, yediǧiniz yemeǧin içindeki besin deǧerlerini mümkün olduğunca öǧrenin. Kan şekerindeki en fazla yükselişi karbohidratlar sağlar, hangilerinin hızlı ve hangilerinin yavaş karbonhidratlar olduǧunu bilmek önemlidir. Şeker içeriǧi yüksek olan yiyeceklerden uzak durun. Onun yerine günlük olarak lif içeriği yüksek yiyecekler yiyin baklagillerden yiyecekler, sebzeler, tam buǧday ekmeği, tahıl ve çavdar ürünleri gibi. Hva påvirker blodsukkeret? Blodsukkeret er lettere å regulere hvis du forsøker å leve regelmessig, blant annet i forhold til kosthold og fysisk aktivitet. Men ingen av oss er like, heller ingen dager er like, og mange faktorer påvirker blodsukkeret blant annet sykdom og stress. Er du overvektig, er det viktig å gå ned i vekt, blant annet fordi det bedrer insulinfølsomheten. Derfor bør du redusere kaloriinntaket. Og uansett er matvanene dine viktig. Blodsukkeret påvirkes av både hvor ofte, hvor mye og hva du spiser. Spis flere måltider og heller mindre mat til hvert måltid unngå spising mellom måltidene. Spis variert, og lær deg mest mulig om næringsinnholdet i maten du spiser. Karbohydrater gir mest blodsukkerstigning, og det er viktig å vite hva som er raske og hva som er langsomme karbohydrater. Unngå matvarer med mye sukker. Spis i stedet mat med mye fiber daglig som belgfrukter, grønnsaker, ekstra grovt brød, frø og gryn. 7

saǧlıklı yağı tercih edin. Bitkisel yaǧlar, bitkisel margarinler, yaǧlı balık, az miktarda ndık ve avokado tüke n. Beyaz et kırmızı ete nazaran daha çok tercih edilmelidir. Neler iç ğinizi düșünün şeker içeren içeceklerden ve meyve sularından uzak durun. Buna ek olarak fiziksel olarak ak fseniz, normal olarak kan şekeriniz düşecek r. Vücudunuz daha fazla yakar ve insülin daha iyi etki eder. Her gün ortalama 30 dakika, mümkünse terleyecek ve nefesinizi biraz zorlyacak kadar fiziksel etkinlikte bulunabilirseniz, bir çok şey yapmış olursunuz. Buna zaman ayırın. Velg det sunne fettet. Bruk blant annet vegetabilske oljer, plantebaserte margariner, fet fisk, litt nøtter og avokado. Lyst kjøtt er dessuten å foretrekke framfor rødt kjøtt. Tenk over hva du drikker unngå sukret drikke og fruktjuicer. Er du i tillegg fysisk aktiv, vil blodsukkeret vanligvis synke. Du forbrenner mer, og insulinet virker bedre. Klarer du å være fysisk aktiv i minst 30 minutter i snitt per dag, gjerne såpass at du blir svett og litt andpusten, er mye gjort. Sett av tid til det! 8

Deǧişik ilaçlar Çoǧu kişi yaşam alışkanlıklarını deǧiş rerek ve hastalıǧa daha fazla dikkat ederek p 2 diyabet hastalıǧını kontrol al nda tutabilmektedir. Fakat yaklaşık %70 lik bir grup er veya geç kan-şekeri-düşürücü haplara, belki de aynı anda deǧişik ilaçları kullanmaya başlamak zorunda kalır. Kan şekerini yeterince aşaǧıda tutabilmek için bazıları zamanla insülin veya enjeksiyonlu tedaviye (GLP-1-hormonu analoglarına) başlamak zorunda kalacak r. Eǧer doktorunuz haplara başlamanızı isterse, Me ormin veya Glucophage verme şansı çok yüksek r. Diğer güncel haplar şunlardır: Amaryl, Actos, Januvia, Onglyza ve Galvus. Tip 2 diyabet hastalıǧı ile birlikte yüksek tansiyon ve yüksek kolestrol değerleri görülebilir. Bunlara karşı da ilaç alabilirsiniz. Ulike medisiner Mange klarer å holde diabetes type 2en sin i sjakk lenge gjennom å endre levevanene og ta mer hensyn til sykdommen. Men rundt 70 % må før eller senere begynne med blodsukkersenkende tabletter, kanskje også flere ulike medikamenter samtidig. Etter hvert må noen også begynne med insulin eller et annet behandlingsprinsipp med injeksjoner (GLP-1-analoger) for å holde blodsukkeret godt nok nede. Vil legen din at du begynner med tabletter, er sjansen stor for at du får Metformin eller Glucophage. Andre tabletter/ piller som kan være aktuelle, er Amaryl, Actos, Januvia, Onglyza og Galvus. Sammen med diabetes type 2 følger ofte høyt blodtrykk og forhøyede kolesterolverdier. Også dette vil du kunne få medisiner mot. 9

Yalnız veya beraber? Bazıları yaşam alışkanlıklarını tek başına deǧiş rebilmektedir, çoǧu kişi de bunu başkaları ile birlikte yapmanın daha kolay olacaǧı görüşündedir. Her hâlükârda kararı siz vermelisiniz ve kendi kendinizle bir anlaşma yapmalısınız: güç sade ve sadece sizdedir. Kısa süreli bir tedavi ile sonuca ulașmaktan fazlasını yapmak kulağa zor mu geliyor? Belki de otobüsten inmeniz gereken duraktan bir öncekinde inmeli, asansör almaktansa merdivenlerden çıkmalı,izlemek zorunda olmadığınız bir televizyon-programını izlemeyip onun yerine ufak bir akşam yürüyüşüne çıkmalı, tatlılardan vazgeçip yerine meyve koymalı, tavadan fazla ocaǧı kullanmalısınız imkanlar çok fazla, kim olursanız olun. Kendinize şu soruları sorun: Nasıl başlayacaǧım ne yapacaǧım, ne zaman ve ne kadar.? Başarmam için kimin yardım ve desteǧine ih yacım var başkaları ile beraber bir şeyler yapabilir miyim? Bunu başarmak için günlerimi nasıl planlamam lazım? Alene eller sammen? Noen klarer en endring av levevanene på egenhånd, mens mange synes det er lettere å få det til sammen med andre. Uansett må du bestemme deg og lage en avtale med deg selv: makten er hos deg og bare deg. Høres det tungt ut å få til noe mer enn bare en kortvarig kur? Kanskje du skal du gå av bussen en holdeplass før du egentlig skal av, gå trappen i stedet for å ta heisen, velge en liten kveldstur i stedet for et tv-program du egentlig ikke MÅ se, droppe søtsaker og erstatte dem med frukt, bruke ovnen mer enn steikepanna mulighetene er uttallige, uansett hvem du er. Spør deg selv følgende: Hvordan skal jeg komme i gang hva skal jeg gjøre, når og hvor mye...? Hvem trenger jeg hjelp eller støtte fra for å lykkes kan jeg gjøre noe sammen med andre? Hvordan må jeg planlegge dagene mine for å få det til? 10

Ortak çıkar için gruplar Diyabet Derneği, isteyenlerin küçük gruplarda buluşabilecegi bir program hazırlamış r al ila sekiz kişilik, kadın veya erkeklerden oluşan. Burada ağırlık diyabet hakkında bilgi edinmeye ve saǧlıǧı güçlendirmeye verilir. Diyabet hastalığını nasıl önleyebilirm, ve hastalıkla en iyi şekilde nasıl yaşarım? Toplan lar hemşire veya diye syen tara ndan yöne lir, ve eǧi min yanında hep birlikte, herkesin kendi geleneksel yemeklerinden saǧlıklı ve güzel yemekler hazırlanır. Küçük fiziksel etkinlikler için de zaman ayırılmış r. Burada kendi tecrübelerinizi paylaşma ve doğru saǧlık seçimleri hakkında başka kişilerle konuşma imkanı bulursunuz. Aynı konumda olan insanlarla birlikteyken iyi çözümler bulmak ve imkanları görebilmek kolaylaşır, ve bir çok kişi bu dostane ve sosyal grup içerisinde daha iyi bir saǧlık için ilham kaynaǧı bulmuştur. Grup programları çok kültürlü merkezlerde (flerkulturelle sentre), saǧlıklı yaşam merkezlerinde (frisklivssentraler), ye şkin eǧi m merkezlerinde (voksenopplæringssentre), yaşlılar için olan merkezlerde (eldresentre) veya insanların buluştuǧu diǧer yerlerde yapılmaya uygundur. Grup toplan ları, içinde önemli sorulara yer verilen üç-dört saatlik konulu toplan lardan oluşur. Grupper til felles beste Diabetesforbundet har laget et opplegg for dem som ønsker å møtes i mindre grupper seks til åtte personer, enten kvinner eller menn. Her legges det vekt på kunnskap om diabetes og hvordan å styrke helsen. Hvordan kan jeg unngå å få diabetes, og hvordan kan jeg leve godt med sykdommen? Samlingene ledes av sykepleier eller kostholdsekspert, og i tillegg til undervisning, lages det sunn og god mat i fellesskap, med utgangspunkt i egne mattradisjoner. Litt enkel fysisk trening er det også satt av tid til. Her får du mulighet til å dele egne erfaringer og snakke med andre om gode helsevalg. Det kan være lettere å se muligheter og finne gode løsninger sammen med andre i samme situasjon, og mange har funnet inspirasjon til bedre helse i det hyggelige og sosiale fellesskapet. Gruppeopplegget egner seg godt på flerkulturelle sentre, frisklivssentraler, voksenopplæringssentre, eldresentre eller andre steder der mennesker møtes. Det består av fire temasamlinger på tre fire timer, med mange viktige spørsmål: 11

Diyabet nedir, ve insan neden bu hastalıǧa yakalanır? Diyabet hastalıǧını nasıl önleyebilirim, ve bu hastalıkla en iyi nasıl yaşarım? Saǧlıklı beslenme nedir, ve hangi yiyecekler daha saǧlıklıdır? Saǧlıklı bir beslenme diyabet hastalıǧını önlememi ve hastalıǧı kontrol al nda tutmamı nasıl saǧlar? Günlük egzersiz yapmanın önemi nedir ve günlük haya mda egzersiz yapmak için hangi imkanlara sahibim? Nasıl daha saǧlıklı eğlence yemeği yapabilirm? Vücudumu yüksek kan şekerinin zararlarından korumak için hangi imkanlara sahibim? Grup programı bi kten sonra nereden yardım alabilirim? Son sorunun bir cevabı kendi kendine yardım grubu (selvhjelpsgruppe) olarak buluşmalara devam etmek, grup başkanı tara ndan düzenli olarak takip edilmek r. Bu gruba dahil olmak, veya hakkında daha fazla bilgi almak ister misiniz? Diyabet Derneği ile ir bata geçebilirsiniz: telefon 23051800 veya e-mail: post@diabetes.no Hva er diabetes, og hvorfor får man sykdommen? Hvordan kan jeg unngå å få diabetes, og hvordan kan jeg leve godt med sykdommen? Hva er et sunt kosthold, og hvilke matvarer er de sunneste? Hvordan kan et sunt kosthold gi meg muligheter til å unngå diabetes og få kontroll på sykdommen? Hvor viktig er det for helsen å trene daglig, og hvilke muligheter har jeg for å trene i min hverdag? Hvordan lage sunnere festmat? Hvilke muligheter har jeg for å beskytte kroppen mot skader av høyt blodsukker? Hvor kan jeg få hjelp videre etter at gruppeopplegget er avsluttet? Ett svar på det siste spørsmålet er å fortsette å møtes som en selvhjelpsgruppe, med jevnlig oppfølging av gruppeleder. Ønsker du å delta på dette opplegget, eller vil du vite mer om det? Ta kontakt med Diabetesforbundet på telefon 23051800 eller e-post: post@diabetes.no 12

Daha fazla bilgi edinmek ister misiniz? Vil du vite mer? Merak e giniz bir şey varsa, Diyabet Derneği nin bilgi hizme ne, Diyabet Ha na (Diabeteslinjen) müracaat edebilirsiniz. Burada telefonla (815 21 948) veya İnternet üzerinden soru sorabilirsiniz, ve Diyabet Derneği üyeleri uzmanlardan cevap alabilirler. Cevapları Urduca, Pencapça, Somalice, Türkçe ve Arapça olarak alabilirsiniz. Daha fazla bilgi için www.diabeteslinjen.no adresine bakınız. Diyabet Derneği ne üye olursanız aşağıdaki üyelik avantajlarından faydalanabilirsiniz: Diyabet dergisi ile birlikte faydalı bilgiler yılda 6 defa çıkar. Diyabet Ha sorunuzu sorun ve uzmanlar İnternet veya telefon aracılığı ile cevaplasın. Sorunuzun cevabını Urduca, Pencapça, Somalice, Arapça, Türkçe ve İngilizce olarak alabilirsiniz. Kurs, konferans hizmetleri, gezi ve sosyal toplan hizmetleri. Sadece üyelre ait olan kendi sayfam ( Min side ) bölümü. Burada daha iyi üye avantajları, makaleler, özel vergi indirimleri yardımı (hjelp l særfradrag) vb. hizmetleri bulabilirsiniz. Hastalıkla ilgili güncellenmiş bilgiler doğru bilgiler içeren sayfa ve broşürler. Avukat yardımı ücretsiz ilk danışma ve daha fazla yardıma ih yacınız olursa indirimli fiyatlar. Har du spørsmål om diabetes? Lurer du på noe, ta gjerne kontakt med Diabetesforbundets informasjonstjeneste, Diabeteslinjen. Her kan du stille spørsmål på telefon (815 21 948) eller nett, og medlemmer i Diabetesforbundet vil få svar fra eksperter. Du kan få svar på urdu, punjabi, somali, tyrkisk og arabisk. For mer informasjon, se www.diabeteslinjen.no Melder du deg inn i Diabetesforbundet, vil du få: Nyttig informasjon gjennom bladet Diabetes 6 ganger i året. diabeteslinjen still spørsmål, og eksperter svarer på nett eller telefon. Du kan også få svar på urdu, punjabi, somali, arabisk, tyrkisk eller engelsk. Tilbud om kurs, foredrag, aktiviteter, turer og sosialt fellesskap. Min side er kun for medlemmer. Gode medlemspriser, artikler, hjelp til særfradrag etc. Oppdatert informasjon om alle aspekter ved sykdommen faktaark og brosjyrer. Advokathjelp gratis førstekonsultasjon og redusert timepris om du trenger ytterligere hjelp. 13

14 FFO anlaşması sayesinde Scandic Hotels, Choise Hotels Scandinavia ve Thon Hotels grupları ile otel anlaşmaları. Fjordkra ın en iyi 5 fiyat garan si, Norveç`in ikinci büyük elektrik tedarik şirke. Elektrik anlaşmasından yararlanırsanız Diyabet Derneği doğrudan yardım alacak r. Statoil kar nız varsa daha ucuz yakıt, ayrıca doldurduǧunuz her litre için Diyabet Derneği ne doğrudan yardım yapılmaktadır. Golf Grønn Glede (Yeşil Zevk). Profesyonel golf oyuncularından temel golf eǧi mi. Norges Golfforbund işbirliği ile, ve Norveç`te 30 yerde golf sahası bulunmaktadır. Stena Line a ait, araba ile İskandinavya yolculuklarında indirim. Diyabet Derneği ne şu sekilde üye olabilirsiniz: diabetes.no sayfasına girin ve Bli medlem şıkkına klayın diabetes yazıp 2007 ye SMS gönderin Diyabet Derneği ne 23 05 18 00 numarasından telefon edin Diyabet hastalıǧı hakkında bir çok efsane bulunmaktadır, bunların çoǧu gerçek değildir. Diyabet Derneği nin üyeleri bunu bilirler. Diyabet denilince akıla hastalık gelir Diyabet Derneği denilince ise daha iyi sağlık. Hotellavtale med Scandic Hotels, Choice Hotels Scandinavia og Thon Hotels gjennom FFO-avtalen. Topp 5 prisgaranti hos Fjordkraft, som er Norges nest største strømleverandør. Diabetesforbundet får også direkte støtte når du benytter deg av strømavtalen. Rimeligere drivstoff når du har Statoil-kort, og Diabetesforbundet får i tillegg direkte støtte per liter du fyller. Golf Grønn Glede. Grunnleggende golfopplæring av profesjonelle golfspillere. Samarbeid med Norges Golfforbund, og tilbudet finnes på ca. 30 steder i Norge. Rabatt på transportreiser med bil på de skandinaviske rutene til Stena Line. Slik kan du bli medlem i Diabetesforbundet: Gå inn på www.diabetes.no og klikk på Bli medlem Send SMS diabetes til 2007 Ring Diabetesforbundet på telefon: 23 05 18 00 Det finnes mange myter om diabetes, de fleste er ikke sanne. Medlemmer i Diabetesforbundet vet det. Diabetes forbindes med sykdom Diabetesforbundet med bedre helse.

İle şim bilgileri / Kontak nformasjon Diabetesforbundet Postboks 6442 Etterstad, 0605 Oslo Østensjøveien 29 23 05 18 00 post@diabetes.no www.diabetes.no