III. ÇALIŞMA GRUBU İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM AÇILIŞ ÇALIŞTAYI 2 Mayıs 2007, Ankara
Bölgesel Çevre Merkezi - REC Tarafsız, bağımsız ve kar amacı gütmeyen uluslararası bir kuruluş Orta ve Doğu Avrupa da 1990, Türkiye de ise 2004 yılından bu yana aktif REC Şartı nda 29 ülke ve AB imzacı REC Genel Kurulu na Türkiye 2002 yılından itibaren katılıyor İlk Defa 2006 yılından itibaren REC Yönetim Kurulunda bir Türk temsilci (Prof. Dr. Ferruh Ertürk)
REC Türkiye Stratejik Çalışma Alanları AB Katılım Süreci Destek Faaliyetleri Sivil Toplum Geliştirme Faaliyetleri Sürdürülebilir İşletmeler İklim Değişikliği Çevre Eğitimi Biyoçeşitlilik ve Doğa Koruma Bilgiye Erişim
REC Türkiye İklim Değişikliği Çalışma Programı Hedef: Türkiye nin uluslararası yükümlülükleri kapsamında, ilgili paydaşların teknik ve kurumsal kapasitelerinin geliştirilmesinde etkin bir rol oynamak tüm paydaşların doğru ve en geniş bilgiye erişiminin kolaylaştırılması, tüm sektörlerde çağdaş iklim değişikliği politikalarının tanıtılması ve kurumsal yapılanmaların en uygun şekilde hayat geçirilmesini kolaylaştıracak stratejilerin tanıtılması Etkinlikler Yayınlar; İklim değişikliği web sayfası www.rec.org.tr/iklim.htm Cemre REC Türkiye İklim Değişikliği Bülteni Kamuoyu bilinçlendirme çalışmaları Konferanslar, medya çalışmaları, bilinçlendirme araçları Ulusal ve uluslararası ortaklıklar
REC Türkiye Eğitim, Öğretim ve Kamuoyu Bilinçlendirme alanında Ulusal Odak Noktası Görev Kapsamı: Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 6. Madde Görev Çerçevesi: 2002 yılında kabul edilen Yeni Delhi Çalışma Programı 15.(c) Maddesi 2005 yılı Mayıs ayında REC Türkiye nin başvurusu ve Çevre ve Orman Bakanlığı nın yetkilendirme kararı; - yeterli sayıda uzman personeli, -eğitim ve kapasite geliştirme alanlarındaki engin birikimi, - uluslararası müzakereleri izleme altyapısı ve - ulusal ve uluslararası işbirliklerinin kurgulanmasındaki kapasitesi
REC Türkiye İklim Değişikliği Proje Portföyü Çevre ve Orman Bakanlığı ve Exergia (Yunanistan) işbirliğinde, İtalyan Çevre Bakanlığı nın katkılarıyla, LIFE05/TCY/TR/000164 İklim Değişikliği Alanında Hükümet ve Sivil Toplum Kuruluşlarının Kapasitelerin Geliştirilmesi, EfE/18/05 SıfırKarbonKenti Kampanyası kapsamında KuzeyGüneyDoğuBatı Fotoğraf Sergisi ve Cafe Scientifique Video Konferansları Türkiye organizasyonu Renewable Energy and Energy Efficiency Partnership Yenilenebilir Enerji ve Enerji Verimliliği Ortaklığı (REEEP) Türkiye eşgüdümü Partnership for Clean Fuels and Vehicles Temiz Yakıtlar ve Taşıtlar Ortaklığı (PCFV) Türkiye eşgüdümü Türkiye de İklim Değişikliği Kamuoyu Bilinçlendirmesi Kampanyası
REC Türkiye İklim Değişikliği Proje Portföyü
REC Türkiye İklim Değişikliği Proje Portföyü
REC Türkiye İklim Değişikliği Proje Portföyü
TÜRKİYE DE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ POLİTİKALARININ TANITILMASI PROJESİ LIFE05/TCY/TR164 Yürütücü Kuruluş Ortaklar Eş-finansman : REC Türkiye : Çevre ve Orman Bakanlığı (TR), Exergia (GR) : İtalyan Çevre ve Arazi Bakanlığı (I) Toplam Bütçe : 360,697 LIFE Katkısı : 252,488 Süre : 01/2006 01/2008 - Gönüllülük temelindeki ilk iklim değişikliği uluslararası ortaklık projesi - 2005 yılı tek Türk LIFE projesi - Akdeniz havzası ülkeleri ortaklığı REC Video Click!
PROJE ÇALIŞMALARI www.iklimlerdegisiyor.info 3 adet Öncülerin Eğitimi 79 uzman 17-19 Ekim 2006, İngilizce 13-15 Aralık 2006, Türkçe 7-9 Şubat 2007, Türkçe 3 adet STK Çalıştayı 200 katılımcı 3 Kasım 2006, İstanbul 20 Aralık 2006, Adana 26 Ocak 2007, İzmir 18 Nisan Kyoto Protokolü Üst Düzey Bilgilenme Toplantısı Proje Çalışma Grupları Proje Raporları Uluslararası İklim Rejimi 1990-2004 Türkiye de Sera Gazı Salımlarının Azaltılması Çabaları REC Video Click!
PROJE ÇALIŞMA GRUPLARI ÇGI İklim Değişikliği Rejimi ve Türkiye BMİDÇS Sürecine Daha Etkin Katılım için Seçenekler ÇGII İklim Değişikliği ile Savaşım Sera Gazı Salımlarının Azaltılması için Öncelikli Ekonomik Sektörler ÇGII İklim Değişikliği Etkilerine Uyum REC Video Click!
İklim Değişikliği Sıcaklık artışı Deniz seviyesinin yükselmesi Yağışlarda değişiklik Kuraklık ve seller Uyum Toplumlar ve doğal sistemlere etkiler Su ve gıda kaynakları Ekosistem ve biyolojik çeşitlilik İnsan yerleşimleri İnsan sağlığı Uyum Salımlar ve atmosfer yoğunlukları Seragazları Aerosoller Savaşım Sosyo-ekonomik kalkınma Ekonomik büyüme Teknoloji Nüfus Yönetişim Eski köye, yeni adet = Mevcut sorun/çözümlere, yeni/farklı bakış
İKL KLİM M DEĞİŞİ ĞİŞİKL KLİĞİ İÇİN N MÜZAKERE M SÜREC S RECİ Bilimsel verilerin toplanması Eylem Stratejileri Yükümlülükler ve mekanizmalar 1979 1988 1990 1991 1992 1994 1995 1997 2001 2001 2002 2005 FAR WMO İkinci Dünya İklim Konferansı WMO/UNEP IPCC nin Kuruluşu WMO Birinci Dünya İklim Konferansı KP Yürürlükte Johannesburg Zirvesi TAR Marakeş Uzlaşmaları (COP7) KyotoProtokolü (COP3) SAR BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi BM Çevre ve Kalkınma Konferansı (Rio)
BMİDÇS Türkiye 1991-1992 Hükümetlerarası Müzakere Komitesi (INC) tarafından Sözleşme metni yazıldığında OECD üyeliği nedeniyle hem Ek-I hem de Ek-II de yer aldı. Adil olmayan bu konum düzeltilene kadar Sözleşme ye taraf olmama kararı aldı. 1995 her iki Ek ten çıkarılması yönünde müzakereler başladı. 1997 Kyoto Protokolü kabul edildi. Azerbaycan ve Pakistan ise Türkiye nin eklerden çıkarılması için resmi girişimde bulundu 2000 sadece Ek-II listesinden çıkarılması yönünde yeni bir strateji belirlendi. 2001 2003 kendi önerisi doğrultusunda alınan 26/CP7 numaralı karar uyarınca; ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluk ilkesi ışığında, özgün konumu dikkate alınarak, sadece Ek-I ülkesi olarak ve diğer Ek-I ülkelerinden farklı bir konumda Sözleşme ye taraf olması kabul edilmiştir. 4990 sayılı kanun 21 Ekim 2003 gün ve 25266 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 2004 24 Mayıs 2004 tarihinde BMİDÇS ye katılmıştır. 2006 Türkiye ilk defa ulusal sera gazı envanterini hazırladı. 2007 Türkiye 1. Ulusal Bildirimini hazırladı. BTYK İklim Araştırma Programı. TBMM Küresel Isınma Komisyonu
BMİDÇS/KP ve TÜRKİYE BMİDÇS Listesi İlgili KP Maddeleri Kyoto Protokolü Listesi Kritik KP Ülkeleri Kritik KP- Dışı Ülkeler EK-II ABD Avustralya EK-B Madde 3.9 Hırvatistan EK-I EK-B Dışı Beyaz Rusya Türkiye Kıbrıs Malta EK-I Dışı Madde 9 EK-B Dışı G. Kore Kazakistan Meksika Arjantin
SERA GAZI SALIMLARI ve TÜRKİYE 300,0 250,0 200,0 Milyon ton eşdeğer CO2 27,5 15,2 26,4 1990 2004 1990-2004 milyon ton milyon ton % % % Değişim eş-co2/yıl eş-co2/yıl Enerji 132.1 78% 227.43 77% 72% Sanayi 13.1 8% 46.4 9% 102% Tarım 18.5 11% 15.2 5% -18% Atık 6.4 4% 27.5 9% 331% TOPLAM 170.1 296.6 74% Arazi/Ormancılık -43.5-74.4 70% 150,0 100,0 50,0-6,4 18,5 13,1 227,4 132,1 1990 2004 Enerji Sanayi Tarım Atık Sektörel olarak ele alındığında, tarım sektörü hem toplam salım miktarı hem de değişim oranı açısından azalma gözlenen tek sektördür. En yüksek artış oranı atık sektöründe gözlemlenmektedir. Elektrik üretimi, ulaştırma ve rafineri işlemlerinin dahil olduğu enerji sektöründe en yüksek toplam salım artışı elde edilmiştir. Ancak sanayi sektöründeki artış oranının enerji sektöründen daha yüksek olması dikkat çekicidir. Bununla beraber, dönem başı ve sonunda enerji ve sanayi sektörleri açısından dağılım oranlarında çok büyük farklılıklar yoktur.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM Proje Beklentileri/Çıktıları Gelecekteki Türkiye; Daha sıcak, daha kurak! ÖNCELİKLİ SEKTÖRLER: Su / Tarım / Sağlık İlgili Mevzuat Taraması Ekleme / çıkarma / revizyon Bilinçlendirme Dünyadan Örnek çalışmalar BMİDÇS Veritabanına katkı Kapasite Geliştirme Sektörel/Bölgesel İyi Uygulama Kılavuzları Uygulama En İyi Uyum; Savaşım! AB Uyum Süreci
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM Yeni eklemelere açık (Ör: Orman yangınları)
www.iklimlerdegisiyor.info rec@iklimlerdegisiyor.info / yunus.arikan@rec.org.tr / gulcin.ozsoy@rec.org.tr
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM Proje Beklentileri/Çıktıları Öneri Seçenekleri Gelecekteki Türkiye; Daha sıcak, daha kurak! ÖNCELİKLİ SEKTÖR: Su İlgili Mevzuat Taraması Ekleme / çıkarma / revizyon : Kentsel Atıksu Arıtımı Yönetmeliği Bilinçlendirme Dünyadan Örnek çalışmalar : Geri Kazanım Teknolojileri BMİDÇS Veritabanına katkı : Kapasite Geliştirme Sektörel/Bölgesel İyi Uygulama Kılavuzları : Akdeniz/Karadeniz: Kentsel Altyapıda Taşkın Önlemleri Uygulama En İyi Uyum; Savaşım! -
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM Proje Beklentileri/Çıktıları Öneri Seçenekleri Gelecekteki Türkiye; Daha sıcak, daha kurak! ÖNCELİKLİ SEKTÖR: Tarım İlgili Mevzuat Taraması Ekleme / çıkarma / revizyon : Tarım Sigortaları Kanunu Bilinçlendirme Dünyadan Örnek çalışmalar : Alternatif ürünler BMİDÇS Veritabanına katkı : Kapasite Geliştirme Sektörel/Bölgesel İyi Uygulama Kılavuzları : Uygulama En İyi Uyum; Savaşım! Tarımsal Sulamada Yenilenebilir Enerjiler
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİLERİNE UYUM Proje Beklentileri/Çıktıları Öneri Seçenekleri Gelecekteki Türkiye; Daha sıcak, daha kurak! ÖNCELİKLİ SEKTÖR: Sağlık İlgili Mevzuat Taraması Ekleme / çıkarma / revizyon : Ölüm kayıtları (2003 Avrupa) Bilinçlendirme Dünyadan Örnek çalışmalar : BMİDÇS Veritabanına katkı : Kapasite Geliştirme Sektörel/Bölgesel İyi Uygulama Kılavuzları : Aşırı Sıcaklarda Acil Tıp Uygulamaları Uygulama En İyi Uyum; Savaşım!
Su Tarım Mevzuat Dünya Örneği Bilinçlenme Dünyaya Örnek Kuraklık Çok Sıcak Az yağış TANIMI Kuraklık Endeksi ve Kuraklık sigortası uygulamaları Orman yangınları erken uyarı sistemi TEFER Toprak veritabanı ve Toprak Koruma Kanunu güncellenmesi Çiftçilere Yönelik Ekonomik Destekli ve Uygulamalı ÇATAK?