Subconturkey Automechanika Atila Zeybek Model Business Solutions Genel Müdürü Yan sanayide başarılı bir ERP uyarlaması için yol haritası ERP sisteminin önemi Kurumların stratejik disiplin ve yönetim aracı olan ERP sistemi, vücudumuzun sinir sistemi kadar gerekli ve önemlidir. Bu nedenle, sağlıklı işleyen bir ERP sistemi, yan sanayi işletme yöneticilerimiz için, makina parkı ve üretim yeteneklerinden daha büyük bir övünç kaynağı olmalıdır. Çünkü, uyarlama sonrasında, işletmenin tüm iç ve dış ticari işlemlerini, yeni sinir sistemleri haline gelen ERP ile yönetmeye başlamanın çok sayıda avantajı bulunuyor. Doğru yönetmenin ve planlamanın yanında, sipariş, ürün, ürün grubu, yönetim birimi bazında gerçekleşen maliyetlerin, gelir-gider kalemlerinin pivot analizleri sonucunda alınan doğru kararlar sayesinde, kısa zamanda verimlilik ve giderlerde kontrol sağlanıyor. Tekrarlı ve kişilere bağlı işlemler ortadan kalkıyor, ortaya çıkan kurumsal hafıza sayesinde günlük işlemlerin takibi problem olmaktan çıkıyor ve personel kaynağı daha verimli kullanılıyor. Verileri elde etme ve raporlama zorlukları aşıldığından, yetkili yönetici, zamanının önemli bir bölümünü kontrol, analiz ve karar verme yönünde kullanabilir hale geliyor. Yan sanayi uyarlama beklentileri Otomotiv yan sanayiinin ERP sistemlerinden en önemli beklentileri, verimlilik artışı, maliyetlerin düşürülmesi, ana firmalar ile etkin ve dinamik bir sevkıyat planı entegrasyonu ve bu entegrasyona göre etkili bir üretim yönetimi ve ileri seviye üretim planlamadır. Ana firmalar için, binlerce parçadan oluşan bir otomobilin üretiminde, çeşitli malzeme ve parçaların tam zamanında üretim hattında bulunmasının organize edilmesi çok güçtür. Bir iş merkezinde çalışan personel, ihtiyaç duyduğu malzeme ve parçaları, kaynağına giderek alabilmeli ve bu parçalarla ilgili işi, tam zamanında yerine getirebilmelidir. Faaliyetlerin ihtiyaç duyulduğu veya talep edildiği anda gerçekleştirilmesi temeline dayanan ve Kanban olarak adlandırılan bu yöntemde, planlanan aktivitelerin belirli dönemler itibariyle yapılması sağlanır. Bu yöntemin başarılı olabilmesi için, ürün ve hizmetlerin değerini artırmayan tüm faaliyetlerin 1 / 5
ortadan kaldırılması, ürün kalitesinin ve faaliyet verimliliğinin sürekli olarak iyileştirilmesi ve faaliyetleri kolaylaştırmaya gidilmesi gerekir. Ürün veya hizmetlerin değerini artırmayan tüm faaliyetlerin ortadan kaldırılması Hammadde girişinden ürünün elde edilmesine kadar geçen süreyi beş kademeye ayırabiliriz: depolama süresi, taşıma süresi, bekleme süresi, işleme süresi ve kontrol süresi. Bu kademeler arasında işleme süresi ürünün değerini artırırken, diğer süreler ürünün maliyetini artırmaktadır. Bu nedenle, ana firmalar tarafında depolama, taşıma, bekleme ve kontrol sürelerinin kısaltılması hedeflenir. Bağlı yan sanayi işletmelerinden tam zamanında teslim beklentisinin gerekçesi budur. Öte yandan, talep edilen parçaların yüksek kalitede üretilmesi, depolama, taşıma, bekleme ve kontrol maliyetlerinin ve yönetim zorluklarının tamamının yan sanayi işletmelerine yıkılması, yan sanayi tarafında, ana firma ile entegre, güçlü bir ERP altyapısı ihtiyacı doğurmuştur. Ana firma, kendi pazarında oluşan arz-talep değişikliklerini, ana üretim planına ve bu plan ile dinamik bir şekilde etkileşen, tedarikçilerinin üretim ve sevkıyat planlarına yansıtabilmelidir. Bu da tedarik zincirindeki yan sanayi işletmelerinin, sürekli gelişen entegrasyon beklentilerine cevap verebilecek, üretim ve maliyet yönetimi sağlayan sistemlere sahip olmaları ve bu sistemleri etkin bir şekilde kullanmaları ile mümkündür. Düşük marjlara karşın, ilgili hammaddelerin temin maliyetlerinin belirlenmesi, makina ve insan kaynaklarının planlanması, üretim maliyetlerinin, dış kaynaklardaki fason üretim maliyetlerinin, paketleme ve sevkıyat süreçleriyle birlikte, tüm süreçleri kapsayan, doğru bir maliyet hesabının yapılabilmesi gerekir. Gerçek maliyetlerin belirlenebilmesi, genel üretim gider paylarıyla birlikte, tüm bu maliyetlerin doğru hesaplanabilmesine yardımcı olabilecek, bir kurumsal disiplin altyapısı olan ERP sistemi ile mümkündür. Ürün kalitesinin iyileştirilmesi Tam zamanında üretim yaklaşımının bir diğer temel hedefi, tasarım ve ürün kalitesinin iyileştirilmesidir. Bunu sağlamak için, kaliteye yönelik sorunların, tasarım aşamasında çözülmesi amacıyla, tasarım, üretim ve kalite kontrol süreçleri etkin bir şekilde entegre edilir. Bu sayede ilk üretimde hatasız ve kaliteli ürün elde edilir ve hurda, yeniden işleme, kontrol ve üretim kesintileri 2 / 5
gibi maliyetler ortadan kaldırılarak, toplam kalite sağlanır. Yan sanayi kuruluşu için, ilk üretimde hatasız ve kaliteli üretim sağlarken, hurda, yeniden üretim, onarım, üretim kesintileri ve kontrol maliyetlerinden kurtulmak son derece önemlidir. Faaliyet verimliliğinin sürekli bir şekilde iyileştirilmesi Faaliyet verimliliğinin iyileştirilmesi için yan sanayi yönetimine ve personeline önemli bir görev düşmektedir. Tüm üretim personelinin katılımını sağlayarak sürekli olarak verimlilik artış yolları araştırılmalıdır. Hataların azaltılması, daha etkin bir tasarım, duruşların azaltılması, birim zamandaki üretim miktarının artırılması, üretime hazırlık ve değişim sürelerinin azaltılması gibi iyileştirmeler maliyetleri düşürecektir. Elbette bu analizlerin yapılabilmesi, ERP sistemlerinin kontrol, izleme ve denetim araç ve raporlarıyla mümkündür. Tüm faaliyetlerde kolaylaştırma Tam zamanında üretim yaklaşımı, üretimin küçük partiler halinde yapılmasını önerir. Makina ayarları, çok uzun zaman almamalıdır. Yapılacak ilk iş, faaliyetleri basitleştirmek ve ayarlama sürelerini kısaltmaktır. Bir ayardan diğerine ne kadar çabuk geçilebiliyorsa, küçük parçalar halinde üretim o kadar yapılabilir ve müşteri talepleri olabildiğince erken karşılanabilir demektir. Zorlu süreçler Üretim sürecinin CAD/CAM tasarımlarıyla başladığı işletmelerde, ürün ağaçları, ressamların işyüklerini artırmadan, ERP sistemine otomatik aktarılabilmelidir. Kesim operasyonu ile başlayan ürün ağacının sac hammadde girdisi, tanım anında değil, kesim anında belli olur. Farklı ürün ağaçlarının kesim operasyonları, yerleştirme optimizasyonu sonucunda bir araya getirilerek, tek bir kesim operasyonu olarak ele alınabilir. Bu nedenle, ERP sistemi kombine operasyonları desteklemelidir. Metal hammaddeler ve yardımcı malzemeler boyut ve özellikleriyle takip edilirken, yarı mamuller ve parçalar boyutsuz bir şekilde ele alınmaktadır. ERP sisteminin boyutlu ve boyutsuz stoklar ile operasyonlar arasında doğup yok olan sanal stokların takibini ve maliyetlerini desteklemesi gerekir. Ürün ağacında öngörülemediği halde, ERP sistemi, üretim anında ortaya çıkan, operasyonları gruplama ve yeni operasyonların eklenebilmesi veya detaylandırılması gibi değişken dinamiklere cevap verebilmelidir. Fason 3 / 5
üretim süreçlerinin detaylı bir şekilde takip yöntemlerine sahip olmalıdır. ERP hazırlık süreci Otomotiv yan sanayii alanında esnek ve kurumsal çözüm ihtiyacını doğuran bu zorlu süreçlerin örnekleri artırılabilir. Kurumsal disiplin altyapısına sahip olmak isteyen işletmelerimizin yönetim kurulu üyelerinin, bu sürecin öneminin farkına varması gerekir. Seçim sürecine girmeden önce nasıl bir ön hazırlık yapılması gerektiği öğrenilmeli, seçim sürecinin nasıl yönetileceği, firmaların, teknolojilerin ve fonksiyonların hangi kriterlerle değerlendirileceği belirlenmelidir. Bu hazırlıklar için mevcut iş yoğunluğuna rağmen, kaliteli yönetim zamanı ayrılmalıdır. Gerekli önemin verilmeyişi veya neyin nasıl ele alınacağının bilinmemesi, sorgulanmaması, verimsiz görüşmelere neden olmakta, yanlış seçimle atılan yanlış adımlar, en azından iki yıl boyunca organizasyonu hırpalayan, yüksek zaman ve maliyet kayıplarıyla, başarısız bir ERP uyarlama deneyimine neden olmaktadır. İşletmenin yeni bir statejik yönetim aracına kavuşuyor olmasının, ne anlama geldiği iyi sorgulanmalı ve bu öneme uygun bir bütçe belirlenip, organizasyon bu sürece hazırlanmalıdır. Kriz dönemleri ERP sistemine geçiş fırsatıdır Kriz dönemleri, paradoksal bir şekilde, ERP sistemine yatırım fırsatı sunmaktadır. Bunun birinci nedeni, normal koşullarda ERP süreçlerine yeterli katılım sağlayamayacak olan organizasyonların, kriz dönemlerinde hafifleyen iş yoğunluğu nedeniyle ERP projesine zaman ayırabilir duruma gelmeleridir. İkincisi, yine azalan iş yoğunluğu, iş süreçlerinin ve organizasyon yapısının yeniden gözden geçirilmesine ve düzeltilmesine olanak tanımaktadır. Bu sayede, organizasyonel kurumsallaşma yönünde, bu dönemde daha cesur adımlar atılabilmektedir. Üçüncüsü, tüm piyasalardaki ürün ve hizmet fiyatlarında yaşanan fiyat indirimleri ve ödeme kolaylıkları, ERP ürünü ve hizmetlerinde de aynen yaşanmakta ve bu sayede daha uygun maliyetlerle ERP sistemine sahip olunabilmektedir. Önerilen ERP sistemi mutlaka referans yerinde görülmelidir 4 / 5
Yan sanayi önceliklerinin farklılık arz etmesi ve yüksek entegrasyon beklentileri nedeniyle, sadece tanıtım ve sunumlarla ERP firma ve çözümünün seçilmesi çok tehlikelidir. Uzun çalışmalar gerektiren karmaşık işleyişlerin sıfırdan yazılacak olması büyük risk taşımaktadır. Bu nedenle, varsa, sektörde referansı verilen, önde gelen işletmelerin fabrika ortamları mutlaka ziyaret edilmeli, ERP sisteminin işleyişi, entegrasyon yetenekleri, kullanım kolaylığı ve kullanıcı mutluluğu tespit edilmeli, üst yöneticilerin görüşleri alınmalıdır. Enterprise Model ERP sistemi Model Business Solutions, tekstil, kimya, elektronik, demir çelik ve sac işleme sektörlerinden edindiği tecrübelerinin ışığında, yan sanayi alanının önemli zorluklarını başarılı bir şekilde çözmüştür. CAD/CAM çizimlerinden Enterprise Model ERP sistemine ürün ağaçları otomatik aktarılmış, boyutlu ve boyutsuz stokların birlikte etkin takip ortamı sağlanmıştır. Kombine kesim operasyonları, yerleştirme fonksiyonu, sanal stoklar, yardımcı malzemelerin çizim kataloglarından alınması, yarı mamul kartlarının otomatik yaratılması, hammadde rezervasyonları, proje takibi, kalite kontrol süreçleri, bakım onarım yönetimi, üretim anında operasyonları gruplama veya detaylandırma, detaylı fason üretim takibi, dokunmatik cihazlardan gerçekleşen üretim bilgilerinin alınması, parti takibi, tasarım ve yerleştirme ekiplerinin yönetimi, ortaya konan çözümlerden bazılarıdır. ERP de başarının sırlarından biri de doğru ekiple çalışmaktır. Model in tecrübeli uyarlama ekibi, yan sanayi alanında deneyimli, açık kaynak kodlu Enterprise Model ERP çözümü ile, saygın işletmelerimize kurumsal disiplin kazandırmaktadır. 5 / 5