ORTAÖĞRETİMDE KARİYER VE YETENEK YÖNETİMİ KONUSUNDA YASAL ÇERÇEVE
OKUL AİLE BİREY/ ÖĞRENCİ AKRAN GRUBU SOSYAL ÇEVRE
MESLEKİ REHBERLİK Her yaştan bireylere yaşamlarının herhangi bir döneminde Eğitsel ve mesleki tercihlerini yapabilmeleri Kendileri ve mesleklerini geliştirebilmeleri ve sürdürebilmeleri için verilen destek hizmetlerdir.
MESLEKİ REHBERLİK HİZMETLERİNDE ULUSAL VE ULUSLARARASI BOYUT
ULUSLARARASI BOYUT 1960 yılından bu yana AB de belgelerinde ve uygulamalarında mesleki rehberlik yer almaktadır. Ortak mesleki eğitim politikası prensipleri (1963) Mesleki Eğitim topluluk politikasının ve eylem planının geliştirilmesine yönelik konsey kararları (1971, 1991, 1994) Hayat boyu öğrenmeye ilişkin tebliğ ve raporlar Avrupa Eğitim Vakfı (ETF) Avrupa Mesleki Eğitimi Geliştirme Merkezi (CEDEFOP) Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD)
ULUSLARARASI BOYUT. Avrupa Rehberlik Merkezi (EUROGUİDANCE) Avrupa Hayat Boyu Rehberlik Politika Ağı (ELGPN) Dünya Bankası Belgeleri Avrupa da hayat boyu rehberlik alanında politikalar, sistemler ve uygulamaların güçlendirilmesine ilişkin kararlar dikkat çekmektedir
. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ULUSAL BOYUT 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu Madde 2. Türk Milli Eğitiminin genel amacı, Türk Milletinin bütün fertlerinin, ilgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranış ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak; Madde 6. Fertler, eğitim süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara ya da okullara yöneltilerek yetiştirilirler. Milli Eğitim sistemi her bakımdan, bu yöneltmeyi gerçekleştirecek biçimde düzenlenir. Yöneltmede ve başarının ölçülmesinde rehberlik hizmetlerinden ve objektif ölçme ve değerlendirme metodlarından yararlanılır. MBRD hizmetleri ile ilgili diğer maddeler, Madde 23,27,28 ve 30 dur.
8. Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005). Bu plana göre Milli Eğitim, herkes için hayat boyu öğrenme yaklaşımıyla bilgiye ulaşma yol ve yöntemlerini öğreten, etkin bir rehberlik hizmeti içeren ve eğitimin tüm evrelerinde yatay ve dikey geçişlere olanak veren bir sisteme dönüşecektir; Piyasa meslek standartlarına uygun, üretime dönük eğitime ağırlık veren, yetki devrini esas alan, istisnasız tüm öğrenciler için fırsat eşitliğini gözeten bir sistem bütünlüğü içerisinde yeniden düzenlenecektir.
8. Beş Yıllık Kalkınma Planı (2001-2005) İlköğretimin. ilerleyen sınıflarından başlamak üzere, eğitimin her aşamasında Bilgisayar Destekli Rehberlik yoluyla öğrenciyi tanıma yöntemleri ve yetenek ağırlıklı değerlendirmeye dayanan etkin bir yönlendirme sistemi gerçekleştirilecektir.
9. Beş Yıllık Kalkınma Planında (2007-2013). Eğitimde kalitenin artırılabilmesi için; Müfredat programlarının yenilenmesi, Öğretim yöntemlerine uyumlu öğretmen niteliklerinin geliştirilmesi, İnsan kaynaklarının geliştirilmesi, Fiziki alt yapının güçlendirilmesi,
9. Beş Yıllık Kalkınma Planında. Orta öğretimin kalitesinin artırılması, Bilgi ekonomisi sürecinin ihtiyaçlarının eğitim- öğretim sistemine daha iyi yansıtılabilmesi, İşgücü piyasasının ihtiyaçlarının mesleki ve teknik öğretim programlarına daha etkin şekilde yansıtılabilmesi,
9. Beş Yıllık Kalkınma Planında. Mesleki ve teknik eğitimin yaygınlaştırılması, Öğrencilere kendi istekleri, becerileri ve gelişimleri doğrultusunda programlar ve okullar arasında hareket edebilme fırsatı tanıması hedeflenmektedir.
10. Beş Yıllık Kalkınma Planı (2014-2018). Mesleki rehberlik ve danışmanlık hizmetleri başta olmak üzere aktif işgücü politikaları etki analizlerine dayandırılarak yaygınlaştırılacaktır. İşgücünün eğitim düzeyi yükseltilerek istihdam edilebilirliği artırılacak ve işgücü piyasasının talep ettiği becerilerin kazandırılması için yaşam boyu eğitim faaliyetlerine önem verilecektir
Şûra Kararları; 7. Milli Milli Eğitim Şûrası 8. Milli Milli Eğitim Şûrası 15. Milli Milli Eğitim Şûrası 16. Milli Eğitim Şûrası 17. Milli Eğitim Şûrası 18. Milli Eğitim Şûrası
Ön Ulusal Kalkınma Planı (2004-2006) ve Orta Vadeli Program (2006-2008) Hükümet Programları Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname MEB Rehberlik ve Psikolojik Danışma Hizmetleri Yönetmeliği Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği İlköğretim Kurumları Yönetmeliği Orta öğretim kurumları sınıf geçme yönetmeliği Mesleki ve Teknik Eğitim Fuarı Yönergesi İlköğretim ve Orta Öğretim Kurumları Sosyal Etkinlikler Yönetmeliği
MERKEZ TEŞKİLATI Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Mesleki ve Teknik Eğitim Genel Müdürlüğü Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Din Öğretimi Genel Müdürlüğü
Yürütülen Çalışmalar Mevzuat çalışmaları Eğitim Programları İşbirliği Çalışmaları Projeler Hizmetiçi Eğitim Faaliyetleri Yaygın eğitim kapsamında yürütülen çalışmalar
Eğitim Programları MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Ortaöğretimde Rehberlik ve Yönlendirme dersi programında yer alan Eğitsel Başarı» ve «Eğitsel ve Mesleki Gelişim alanlarında kazanımlarla mesleki gelişimlerini destekleyen kazanımlar, Ortaokullarda haftalık ders çizelgesinde yer alan «Rehberlik ve Kariyer Planlama» dersi programı hazırlanmış olup, 2015-2016 yılında uygulamaya konulacaktır. Programda çocukların kendilerini ve meslek alanlarını tanımaları ve kendilerine uygun alan/üst eğitim programı seçmelerine katkı sağlayacak kazanımlar yer almaktadır. İlköğretim müfredatında mesleki rehberliğe ilişkin kazanımlar ara disiplin olarak entegre edilmiştir.
Eğitim Programları MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
İşbirliği Çalışmaları MBRD işbirliği ProtokolüMesleki Rehberlik Hizmetleri İşbirliği Protokolü 1992 yılında MEB-ÖERDHGM ve ÇSGB-İŞKUR arasında imzalanarak yürürlüğe girmiştir. 2004 yılında bu protokol revize edilmiş, MEB ve İŞKUR yanında TOBB,YÖK, DPT, KOSGEB, TİSK, TÜİK, TÜRK-İŞ, TESK ve de protokole taraf olmuşlardır. MPM
İşbirliği Çalışmaları MBRD İşbirliği Protokolünün amacı; taraflar arasında, meslekî bilgi, rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinde iş birliği ve koordinasyonu sağlamaktır. MBRD İşbirliği Protokolü gereğince; kurum ve kuruluşların mesleki rehberlik hizmetlerindeki rol, görev ve sorumluluklarının detaylı bir şekilde belirlenmesi, hizmetlerin aktif hale getirilmesi amacı ile 2009 yılında MBRD Hizmetlerinde İşbirliği mutabakat belgesi hazırlanmıştır.
İşbirliği Çalışmaları Türkiye İş Kurumu bünyesinde meslek bilgi dosyalarının geliştirilmesinde 1998 yılından bu yana görev alan Meslek Danışma Komisyonu (MEDAK),» MEGEP kapsamında programların geliştirilmesinde iş piyasasından farklı sektörler, İKMEP kapsamında MEGEP e destek sağlayan sosyal taraflarla işbirliği, Mesleki ve teknik eğitimin yaygınlaştırılması ve kalitenin artırılması noktasında özel sektörle yürütülen çalışmalar,
Yaygın eğitim kapsamında yürütülen çalışmalar Mesleki Eğitim Merkezleri Mesleki Açık Öğretim Liseleri Halk Eğitim Merkezleri
MEB TAŞRA TEŞKİLATI İL/İLÇE MEM Rehberlik ve Araştırma Merkezi Okul PDR Servisi
Rehber Öğretmen Sayıları Kurum Personel Sayısı Bakanlık 68 228 RAM 1200 Okullar 23282 Toplam 24541
Yürütülen Çalışmalar/ Rehberlik ve Araştırma Merkezleri 228 Rehberlik Araştırma Merkezinde TEOG ve LYS sınavları tercih dönemlerinde RAM larda tercih büroları kurulması ve psikolojik danışmanlar aracılığı ile hizmet verilmesi Rehber öğretmeni olmayan okullara müşavirlik hizmetleri, Mesleki rehberlik hizmetleri kapsamında hizmetiçi eğitim faaliyetleri, Tv, radyo ve basın kuruluşları ile işbirliğinde programlar, YGS-LYS ve TEOG sınavları hakkında bilgilendirme seminerleri,
Yürütülen Çalışmalar/ Okul Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisleri Meslek günleri, okul gezileri, veli toplantıları aracılığı ile mesleklerin ve üst eğitim kurumlarının tanıtılması, Rehberlik ve Yönlendirme Dersinde mesleki rehberlik hizmetlerine yönelik yeterlik alanları ve kazanımlar aracılığı ile çocukların mesleki gelişim becerilerinin geliştirilmesi, Öğrencilere uygulanan ölçme araçları ile onların kendilerini tanımaları ve uygun alana/mesleğe yönelmelerine yönelik çalışmalar yapılması, Her yıl Mesleki Teknik Eğitim Fuarları nın (METEF) açılması, Çocuk koruma kanunu kapsamında eğitim tedbiri olarak çocukların meslek ve sanat edindirme kurslarına veya işlere yönlendirilmesi,
olanakları, bölgesel farklılıklar, bireysel özellikler vb. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Tercih dönemlerinde okullarda rehber öğretmen görevlendirilmesi, Karar verme, verimli ders çalışma, sınav kaygısı, kendini tanıma, amaç belirleme, plan yapma stratejileri vb konularda grup rehberliği ve bireysel danışmanlık hizmetlerinin sunulması, Kendi ilgi, yetenek, özellik ve koşullarına uygun üst öğrenim alternatifleri, meslek/iş alternatifleri hakkında bilgi edinmeleri, Eğitsel ve mesleki kararlarını uygulanabilirlik ve kendine uygunluk açısından gerçekçi olarak değerlendirebilmeleri, Seçeceği üst öğrenim ve meslek alternatifleri açısından kendi güçlü ve sınırlı yönlerinin farkında olmaları, Yürütülen Çalışmalar/ Okul Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisleri Mesleki kararlarında bireyi sınırlayan etkenleri dikkate almaları (ülkedeki eğitim-iş
Yürütülen Çalışmalar/ Okul Rehberlik ve Psikolojik Danışma Servisleri Üniversite giriş sınavına hazırlanmaları, Ortaöğretimden sonra iş yaşamına başlayacak olanlar için iş imkanlarını araştırma, işe girme ve yerleşmeleri, Yapacağı seçim ve alacağı kararları gerçekleştirmede bireysel sorumluluklarını kabul etme, Meslek yaşamında sorumlulukların getireceği güçlükleri anlamaları, Mesleki kararlarında aile ile çıkabilecek çatışmalarda uzlaşma, Alanlar arası geçişler,
Mesleki Rehberlik Hizmetleri çalışmaları yürütürken; Öğretmen ve yönetici desteği Akran desteği Aile desteği Çevresel koşullar kurum/kuruluşlarla işbirliği Disiplinler arası yaklaşım diğer meslek gruplarıyla da etkileşim İyi bir planlama ve uzun süreli ve sürekli eğitimler Tek bir beceri yerine birden fazla beceriyi geliştirecek etkinlik/programlar Kültürel özellikleri dikkate alma
KARANLIKLARINIZLA SAVAŞMAYIN AYDINLIKLARINIZI ÇOĞALTIN ZEYNEP KILIÇ zynpklc06@gmail.com
TEŞEKKÜR EDERİZ.