TCMB finansal istikrara odaklanmaya devam ediyor Bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı olan politika faizi %5.50 düzeyinde sabit tutuldu. Gecelik faiz oranları: Merkez Bankası borçlanma faiz oranı %5 ten %4.75 e; borç verme faiz oranı %9 dan %8.75 e, açık piyasa işlemleri çerçevesinde piyasa yapıcısı bankalara repo işlemleri yoluyla tanınan borçlanma imkanı faiz oranı ise %8,5 ten %8.25 düzeyine indirildi. Geç Likidite Penceresi Faiz Oranları: Geç Likidite Penceresi uygulaması çerçevesinde, Bankalararası Para Piyasası nda saat 16.00 17.00 arası gecelik vadede uygulanan Merkez Bankası borçlanma faiz oranı % 0 da sabit tutulurken, borç verme faiz oranı %12 den %11.75 e indirildi. Zorunlu Karşılık Oranları: Küresel piyasalardaki son gelişmeler dikkate alınarak finansal istikrarı desteklemek ve bankacılık sisteminin yükümlülüklerinin vadesinin uzamasını teşvik etmek amacıyla, yabancı para ve TL zorunlu karşılık oranları çeşitli vadelerde arttırıldı. Rezerv Opsiyon Katsayıları (ROK): TL cinsi zorunlu karşılıkların altın cinsinden tutulabilecek olan tüm dilimlerinde ROK 0.1 puan arttırıldı. TCMB bu toplantısında beklentilere paralel olarak politika faizinde değişiklik yapmazken, faiz koridorunun alt ve üst bandında sabit tutulması yönündeki yaygın beklentinin aksine 25 bp lık indirime gitti. Açıklamanın ana hatları: o İç ve dış talep arasında dengelenme ve iç talepteki ılımlı seyir sürüyor. o Küresel büyüme görünümündeki zayıflamaya rağmen ihracat artış eğilimine devam ediyor. Bu da cari işlemler dengesindeki düzelmeyi destekliyor. o Sermaye girişlerinin hızlandığı konjonktürde kredilerdeki artış öngörülenden daha hızlı gerçekleşmektedir. o Finansal istikrara dair riskleri dengelemek amacıyla bir yandan faiz oranlarının düşük tutulması diğer yandan da makro ihtiyati tedbirlere devam edilmesi yerinde olacaktır. o Bu doğrultuda faiz koridoru sınırlı oranda düşürülürken zorunlu karşılıklara ilişkin ölçülü adımların atılması uygun bulunmuştur. o Kurul enflasyonun Ocak ayında tütün fiyat ayarlamaları nedeniyle sınırlı bir yükseliş gösterebileceğini ancak sonrasında tekrar düşüş eğilimine gireceğini tahmin etmektedir. 1
TCMB Para Politikası Kurulu ndan yapılan yazılı açıklama ve yorumlarımız aşağıda verilmektedir. (Kırmızı renkli ve parantez içinde yer alan bölümler yorumlarımızı içermektedir.) Son dönemde açıklanan veriler, iç ve dış talep arasındaki dengelenmenin öngörüldüğü şekilde sürdüğünü teyit etmektedir. Yurt içi nihai talep ılımlı seyrederken, ihracat ise zayıf küresel büyümeye rağmen artış eğilimini korumaktadır. Bu doğrultuda cari işlemler açığı kademeli olarak azalmaya devam etmektedir. ( Genel olarak aynı tutulan bu paragrafta TCMB makro görünüme ilişikin beklentilerini paylaşmış. Bu paragrafta daha önceki politika metninde bulunan toplam talep koşullarının enflasyondaki düşüşü desteklediği çıkarılmış olması bundan sonrasında talepte görülecek olan canlanmanın enflasyondaki düşüşe destek vermeyeceği anlaşılıyor. TCMB cari açıktaki kademeli düzelmenin devam ettiğini söylerken talep koşullarının desteği ibaresinin çıkarılması ile düzelmenin yavaşlayacağına dair bir endişeden bahsedilmemiş. Bir önceki toplantıdaki iç talebin büyümeye daha çok katkısı olacağı yönündeki öngörülerinden bu toplantı notunda bahsedilmemiş) Kurul, sermaye girişlerinin hızlandığı mevcut konjonktürde kredilerin öngörülenden daha hızlı artmaya başladığına dikkat çekmiştir. Finansal istikrara dair riskleri dengelemek amacıyla bir yandan faiz oranlarının düşük tutulmasının diğer yandan makro ihtiyati tedbirlere devam edilmesinin yerinde olacağı belirtilmiştir. Bu doğrultuda faiz koridoru sınırlı oranda indirilirken zorunlu karşılıklara ilişkin sıkılaştırıcı yönde ölçülü adımların atılması uygun görülmüştür. (Not artışının ardından sermaye akımlarının artmasıyla kredi büyümesinde belirgin bir artış görülmüştü. TCMB son 2 toplantı notunda kredi büyümesine vurgu yapıyor. Not artışının yılsonuna doğru gelmesi ve bu dönemde bankaların bilanço hedefleri doğrultusunda kredilendirmede girişken davranmaları artışın TCMB nin öngörülerin üzerinde gerçekleştiği görülüyor. Geçen ayki toplantıdaki hamlesine benzer şekilde faiz aracıyla genişlemeci adım atarken zorunlu karşılıklarla sıkılaştırıcı bir adım attığını görüyoruz. Geçen ayki toplantıdan farkı ise bu toplantıda TCMB politika faizi yerine koridor faizlerini kullanarak bu politikasını devam ettirmiş.) Öte yandan, küresel ekonomiye dair belirsizliklerin sürmesi nedeniyle para politikasında her iki yönde de esnekliğin korunmasının uygun olacağı belirtilmiştir. Bu doğrultuda, alınan tedbirlerin krediler, yurt içi talep ve enflasyon beklentileri üzerindeki etkileri dikkatle takip edilecek, Türk lirası fonlama miktarı gerekli görüldüğünde aşağı veya yukarı yönlü ayarlanacaktır. (Kurul son toplantılarında bu bölümdeki ifadeleri aynen kullanmaya devam ediyor. Not artışı senaryosunun fiyatlandığı ve risklerin aşağı yönlü olduğu şu dönemde TCMB hızlı sermaye girişlerini sınırlamak yanında ılımlı ekonomik büyümeye odaklanmış gözüküyor.) Kurul, enflasyonun Ocak ayında tütün fiyat ayarlamaları nedeniyle sınırlı bir yükseliş gösterebileceğini, ancak sonrasında tekrar düşüş eğilimine gireceğini tahmin etmektedir. Temel enflasyon göstergelerinin ise aşağı yönlü seyrini koruması beklenmektedir. Bununla birlikte, yönetilen/yönlendirilen fiyatlardaki artışların fiyatlama davranışları üzerindeki etkileri yakından izlenmektedir. (Son dönemde gıda fiyatlarının desteğiyle enflasyon düşüş trendine girerek Enflasyon Raporu ndaki yılsonu tahminin altında gerçekleşmişti. Ocak ayında gelen zamlarla TCMB enflasyonda bir miktar bozulma olsa da orta vade risklerin aşağı yönlü olduğunu belirterek enflasyon konusunda endişe edilecek bir durumun olmadığını belirtmiş. Bu 2
durum faiz indirimleri konusunda TCMB nin elinin hala güçlü olduğunu gösteriyor. TCMB nin son dönemde daha çok TL nin değerine odaklandığını Ocak ayından sonra enflasyonun reel kura olumsuz etkisinin sınırlı olacağını görüyoruz.) Açıklanacak her türlü yeni verinin ve haberin Kurul un geleceğe yönelik politika durusunu değiştirmesine neden olabileceği önemle vurgulanmalıdır. TCMB finansal istikrarı desteklemek için faiz koridorunun alt ve üst bandını indirirken, TL ve YP ZK'larda farklı vadelerde artış yaptı TCMB nin politika faizinde bir değişiklik yapmazken, faiz koridorunun üst ve alt bandında politika faiz oranında 25 bp indirim gerçekleştirdi ve borçlanma faizini %4.75 ve borç verme faizini %8.75 seviyesine indirdi. TCMB ayrıca YP ve TL zorunlu karşılık oranlarında bazı vadelerde artış yönünde karar verdi. Piyasa beklentisi politika faizinde, faiz koridoru alt ve üst bandında ve ZK oranlarında yaygın olarak indirim yapılmaması yönündeydi. Bizim beklentimiz ise alt bantta indirim ve ZK oranlarında ayarlama yönünde bir politika birleşimi ile gerçekleşmiş oldu. TCMB bu kararı ile geçen ayki 25 bp lık politika faizi indiriminin ardından ölçülü bir adım daha atmış oldu. Geçen ayki notunda TCMB faiz koridorundaki ayarlama kararını uygulamak için daha fazla veri görmek istediği sinyalini vermiş ve bu kapıyı açık bırakmıştı. TCMB uzunca bir süredir finansal ve fiyat istikrarı birlikte tesisi etmek amacıyla esnek bir para politikası uyguluyor. Bu kararında sermaye hareketlerinde ve kredi büyümesinde yaşanan hızlanmayı önlemek amacıyla finansal istikrara odaklandığını açıkça belirtmiş. Fiyat istikrarı tarafında ise TCMB tütün fiyat artışları ile Ocak ayında yükselse de daha sonrasında düşüş göstereceği beklentisini açıkça belirtmiş. Enflasyon bu açıdan TCMB nin para politikası birleşimine verdiği desteği sürdürüyor. TCMB yetkililerinin son dönemde yaptığı açıklamalarında sermaye girişleri ile değerlenen kurun finansal dengeleri bozmasını istemedikleri ve kredi büyüme hızının hedefin üstüne çıktığı vurgulanmıştı. Daha öncesinde ise bu kapsamda TCMB Başkanı Başçı reel efektif döviz kurunu izlediklerini ve 120-125 arasında ölçülü, 125-130 arasında da daha güçlü politika tepkisi vereceklerini açıklamıştı. Son olarak Aralık sonu itibariyle reel efektif döviz kuru 118.3 seviyesindeydi. Ancak TL de sepet bazında görülen değerlenme ve Ocak ayı enflasyonunda beklenen yüksek seyir hesaplamalarımıza göre REK un 120 seviyesine dayanmasına neden olacaktır. Son dönemde Fitch in Kasım ayında Türkiye yi yatırım yapılabilir kredi notuna yükseltmesinin ardından diğer derecelendirme kuruluşlarından da bir not artışı beklentisi piyasalarda oldukça gündemde. TCMB nin de bu kararı tüm bu etkenleri değerlendirerek aldığı açık. Ayrıca bu kararın son dönemde açıklanan ve beklenen kadar bir iyileşmeye işaret etmeyen makro ekonomik veriler üzerinde de olumlu etkisi görülecektir. TCMB önümüzdeki toplantıdaki politikasına yönelik bir ipucu vermemiş. Biz de kredi büyümesi ve kurun seviyesine bağlı politika izlemeye devam edeceğini tahmin ediyoruz. TCMB yarınki ekonomistler toplantısında politikasının önümüzdeki dönemde nasıl şekilleneceğine dair ipuçları verebilir. Yabancı para (YP) zorunlu karşılık oranlarında çeşitli dilimlerde yapılan artış ile piyasadan 900 milyon $ ve TL ZK oranlarında çeşitli vadelerde yapılan artışlarla 300 milyon TL, 75 milyon $ ve 350 milyon $ değerinde altın çekilmiş olacak. TCMB faiz 3
koridorunun alt bandında beklenen indirim yerine kurun seviyesini bu hamle ile dengelemek istiyor. Kısa vadeli zorunlu karşılıkların maliyetini arttıran bu düzenleme ile bankalar daha uzun vadeli borçlanmaya teşvik ediliyor. TCMB Rezerv Opsiyon Mekanizması (ROM) politikasını etkin olarak kullanmaya devam ediyor TCMB küresel piyasalardaki son gelişmeleri dikkate alarak finansal istikrarı desteklemek amacıyla Rezerv Opsiyon Katsayılarını (ROK) TL yükümlülüklerin altın olarak tutulabileceği bütün dilimlerde 0.1 puan arttırdı.. TCMB PPK kararı sonrası yaptığı açıklamada, mevcut imkan dâhilinde TL zorunlu karşılıklar için 12.7 milyar $ değerinde 237 ton altın tutulmakta olduğunu belirterek, "Yapılan bu değişiklikler sonucunda imkânın aynı oranda kullanılması halinde, bankamız altın rezervlerinde yaklaşık 900 milyon $ değerinde 16.5 ton artış olması beklenmektedir" dedi. TCMB açıklamasına göre bankalar söz konusu imkân istikrarlı bir şekilde kullanmakta olup, yararlanma oranı altında %89.1 düzeyinde. Son verilere göre TCMB nin döviz rezervleri 101.2 milyar $ ve altın rezervleri 20.4 milyar $ düzeyinde bulunuyor. Yeni uygulama 15 Şubat tarihli yükümlülük cetvelinden itibaren geçerli olacak ve tesis dönemi 1 Mart 2013 tarihinde başlayacak. Bugünkü karar sonrası TL yükümlülükler için tutulması gereken zorunlu karşılıkların altın olarak tutulabilecek en fazla % 30'u tüm dilimlere denk gelen tutarı ilk % 20'lik dilimine denk gelen tutarı 1.4, % 5'lik ikinci dilimine denk gelen tutarı 1.9, %5 lik üçüncü dilime denk gelen tutarı 2.4, katsayısıyla çarpılmak suretiyle bulunan toplam tutar üzerinden tutulabilecek. 4
TCMB bu politikası ile altın rezervlerini artırmayı hedefliyor. ROK ların artırılması ile TL likiditesinin kontrol altında tutulması daha fazla faiz indirimine gitmesi açısından TCMB nin elini güçlendiriyor. TCMB nin politika kararını açıklamasının ardından $/TL ve sepet kur yükselirken, Moody s açıklamaları ile destek bulan borsa, ZK artışına karşılık yükseldi TCMB'nin faiz koridorunun alt ve üst bandını 25 bp indirmesinin ardından gösterge tahvilde bileşik faiz %5.85 seviyesine gerilerken, TL de değer kaybı görüldü. Karar öncesinde 1.76 seviyesinde olan $/TL, TCMB nin açıklamalarının ardından 1.7740 lı seviyelere yükseldikten sonra 1.77 seviyesinin hemen üstünde tutunmaya çalışıyor.. Güne 2.0570 li seviyelerdbaşlayan sepet kur ise karar öncesinde 2.0518 seviyesine kadar gerilemişti. Kararın açıklamasının ardından sepet kur 2.0660 ın üstüne çıktı. 17.01.2015 vadeli gösterge tahvil, bugün spot piyasada ilk işlemlerde %5.93 seviyesinde başlamıştı. Gösterge tahvil kararın açıklanmasının ardından %5.85 seviyesine geriledi. Günün ilk yarısını %0.5 lik düşüşle 84.931 puandan sonlandıran İMKB-100 endeksi ise TCMB nin kararını açıklamasının ardından en yüksek 86.483 seviyesine kadar yükseldikten sonra son olarak 86.400 puanın hemen altında %1.3 primli seyrediyor. 5
14 12 10 8 6 4 2 0 TCMB Faiz Koridoru, Fonlama Maliyeti (%) ve $/TL O/N Borç alma ve Borç verme faiz koridoru Fonlama Maliyeti $/TL (sağ eksen) Oca.11 May.11 Eki.11 Mar.12 Ağu.12 Oca.13 1,95 1,85 1,75 1,65 1,55 1,45 1,35 1,25 TCMB 1 Haftalık Repo - Faiz Koridoru- TÜFE (%) 25 23 21 TCMB BORÇ VERME FAİZİ (bileşik, %) 19 TÜFE (yıllık, %) 17 15 13 11 9 9,14 7 6,16 5 5,65 3 4,86 1 Oca.07 Mar.08 Haz.09 Ağu.10 Eki.11 Oca.13 TCMB O/N BORÇLANMA FAİZİ (bileşik, %) TCMB 1 HAFTALIK REPO FAİZİ (bileşik, %) 135 Reel Efektif Kur (TÜFE Bazlı) 130 125 120 115 119,2 118,3 110 105 100 Mar.08 Şub.09 Oca.10 Oca.11 Ara.11 Ara.12 6
UYARI: Türkiye Halk Bankası A.Ş. Hazine Yönetimi, bilgilendirme amacıyla sunduğu bu yayının hazırlanmasında gerekli özeni ve dikkati göstermesine rağmen, oluşabilecek hata ve eksikliklerden ve yayının ticari amaçlı kullanımından doğabilecek zararlardan sorumlu tutulamaz. Sunulan bilgi, görüş ve veriler herhangi bir yatırım aracını alım veya satım önerisi olarak kabul edilemez. 7