MERHABA. ULUDA Ailesi

MERHABA Y l: 4 Say 10 Ocak-fiubat-Mart-Nisan 2010 ISSN: 1307-0800 Uluda Kebapç s Ad na mtiyaz Sahibi ve Genel Yay n Müdürü Cesim YOLUDO RU Sorumlu Yaz flleri Müdürü Burak ULUDA Yay na Haz rlayan ve Yay n Koordinatörü Recep Peker TANITKAN tanitkan@gmail.com bir Recep Peker Tan tkan yap m d r Editör Zeynep TANITKAN Foto raflar Recep Peker TANITKAN Yay n dare Merkezi Uluda Kebapç s Denizciler Caddesi No: 54 06240 Ulus -ANKARA Tel: 0312 309 04 00 (4hat) Faks: 0312 312 18 19 Grafik-Tasar m Yusuf MEfiE (Ajans-Türk) Bask Ajans-Türk Gazetecilik Matbaac l k nflaat Sanayii A.fi. stanbul Yolu 7. Km. nönü Mahallesi Necdet Evliyagil Sokak No: 24 Bat kent / ANKARA Tel: 03.312 278 08 24 - Fax: 0312 278 18 95 www.ajansturk.com.tr - info@ajansturk.com.tr Bas m Tarihi: 10 fiubat 2010 Dergideki reklamlar n sorumlulu u firmalara, yaz lar n sorumlulu u yazarlar na aittir. Bu yay n n bir bölümü ya da tamam yay nc s n n izni olmaks z n ço alt lamaz ve yay nlanamaz. Yay n Türü Yerel Süreli Yay n, Dört ayda bir yay nlan r. Yepyeni bir Uluda Dergisi ile yine karfl n zday z. Siz de- erli müflterilerimize yine dolu dolu bir dergi sunduk. Uluda Kebabç s ve Uluda Et Lokantalar bugüne kadar kalitesini ve lezzetini hep korudu. Siz de erli müflterilerimiz sayesinde bugün 54 üncü y l m z kutluyoruz. stanbul da Florya, Ankara da Denizciler, Çayyolu Armada, Panora flubelerimiz ile sizlere daha uzun y llar lezzetlerimizi sunmaya devam edece iz. Dergimizin bu say s nda, hepinizin bildi i, tan d, gördü ü Uluda n emektar flefi Mustafa Ç plak tan tt k. Lezzetlerimizden Kuzu Tand r, Mantarl Pilav, Kaflarl Bonfile ile özel tatl lar m zdan cevizli, kaymakl Kabak Tatl s ile F r n Sütlaç m z, zeytinya l lezzetlerimizden de Lahana Sarmas, Yaprak Sarmas ve Kereviz i anlat yoruz. Uluda n Peynir Taba n da unutmamak laz m. Afiyet olsun. 54 y ld r Uluda yaln z b rakmayan dostlar m z n foto raflar n yay nl yor ve her zaman Onlar Uluda yaln z b rakmad lar diyor, teflekkür ediyoruz. Sizlere bu say m zda ünlü iki uluslararas rehber Murat Özsoy ile Derya Duman n Tunus ve Singapur izlenimlerini foto raflarla sunduk. Her yönüyle tarihe damga vuran kentimiz Afyonkarahisar anlatt k. Tabi ki çocuklar da unutmad k. Onlar içinde dergimizde konular m z var. Tenten ile Palyaçolar. Ça n hastal klar ndan say lan Alzhiemer i bu say m zda iflledik Uluda n iflyeri hekimi Dr. Muammer Timurkaynak da Diyet i anlatt. C vitamini deposu Portakal n faydalar sa l k konular m z n içinde yer ald. Konuk yazar m z uluslararas de erli gurme Süreyya Üzmez, Kufl Yuvalar n bu so uk k fl günlerinde bizler için ak c üslubu ile yazd. Son olarak da sanat ve sanatç ya önem veren Uluda Dergisi birçok de erli sanatç yetifltiren ressam Bünyamin Balamir i bu say m za konuk etti. Güzel, nefleli vakit geçirmek ve bir dahaki say da buluflmak dile iyle hoflçakal n. ULUDA Ailesi

Ç NDEK LER 08 Uluda n Lezzet Duraklar DEN ZC LER, FLORYA, ÇAYYOLU, ARMADA VE PANORA 10 ULUDA IN DOSTLARI 16 BASINDA ULUDA 18 Uluda n fief MUSTAFA ÇIPLAK 20 KUZU TANDIR 22 MANTARLI P LAV 24 KAfiARLI BONF LE 26 KEREV Z 27 ZEYT NYA LI KEREV Z 28 ZEYT NYA LI YAPRAK SARMASI 30 Her Derde Deva LAHANA 32 KABAK TATLISI 33 BAL KABA I 34 FIRIN SÜTLAÇ 36 Kahvalt lar n Vazgeçilmezi PEYN R 38 ULUDA PEYN R TABA I 40 Eczanelerde Sat lmas Gereken laç PORTAKAL 42 BES NLER NELER ÇER YOR? NEYE YARIYOR? 44 Zeytin Yasemin Hurma Diyar TUNUS 50 Medeni, Güvenli ve Keyifle Gezilebilecek Ülke S NGAPUR 54 Tarihe Damga Vuran Kent AFYONKARAH SAR 58 Gözüpek Gazeteci TENTEN 62 PALYAÇO NUN DÜNYASI 64 KIRLANGIÇ IN AfiKI 66 Sa l k D YET 68 Sa l k ALZHE MER 71 Melek Günal n Rengarenk KUfi YUVALARI 72 Duyguyu Renge Dönüfltüren Ressam BÜNYAM N BALAM R 32 54 72 22 40 38 30 50 34 44 58 62

Uluda n Lezzet Duraklar DEN ZC LER ARMADA ÇAYYOLU PANORA FLORYA Uludağ Kebapçısı DENİZCİLER 1956 y l nda Denizciler Caddesi nde dört masal küçük bir lokanta olarak hizmet vermeye bafllayan ULUDA KE- BAPÇISI kaliteye ve lezzete ad n vererek müflterilerinin be enisi ile geliflimini sürdürmüfltür. Bu geliflim 2 katl 250 kiflilik lokantas na geçifline sebep olmufltur. 41. hizmet y l na girerken de müflterilerinden ald güvenle Denizciler Caddesi ndeki 400 kiflilik yeni ve modern binas na tafl nm flt r. 53 y ld r ayn lezzeti sunmaya devam etmektedir. Denizciler Cad. No: 54 Ulus / ANKARA Tel: (312) 309 04 00 (pbx) Fax: (312) 312 18 19 Uludağ Et Lokantası FLORYA 800 kiflilik yemek salonu, 1200 kiflilik yeflillikler aras nda deniz manzaral bahçesi, kapal ve aç k oyun parklar, 400 kiflilik kafeteryas ve genifl otopark ile h zmet vermektedir. Ayr ca özel toplant ve yemekleriniz için tüm teknik ekipmanlarla donat lm fl projeksiyon ve slayt gösterilerinizi sunabilece iniz salonu ve buna ba l teras ile mavinin ve yeflilin kucaklaflt do al güzelliklerin lezzetle birleflti i ULUDA ET LO- KANTASI kaliteyi ve hizmeti Florya da sunuyor. stanbul Cad. No: 12, Florya / STANBUL Tel: (0.212) 624 95 90 (pbx) Fax: (0.212) 579 86 24 Uludağ Et Lokantası ÇAYYOLU Yeni asr n ilk senesinde 2001 y l nda Çayyolu Bangabandhu Caddesi nde hizmete girmifltir. 400 kiflilik salonu ve 450 kiflilik bahçesi aç k ve kapal çocuk oyun alanlar yla baflkentimizin flehir merkezi d fl nda yaflayan de erli müflterilerine de Uluda kalitesini sunmaktad r. Çayyolu ULUDA ET LOKANTASI, Uluda Kebab n yan s ra ifltah n - z kabartacak di er et çeflitleri, birbirinden lezzetli meze, zeytinya l, ara s cak ve tatl çeflitlerini de bulabilece iniz menüsü ile hizmetinizdedir. Bangabandhu Bulvar No: 99 Çayyolu / ANKARA Tel: (0.312) 240 44 88-89 - Fax: (0.312) 240 97 00 Uludağ Kebapçısı ARMADA Gün boyu al fl verifl öncesi ve sonras rahat ve kaliteli bir restoranda yemek arzu eden müflterilerine hizmet vermek amac yla 2002 y l nda 350 kiflilik panoramik manzaral salonuyla sektöründe lezzete ve kaliteye ad n veren ULUDA KEBAPÇISI hizmetini Armada Al flverifl ve fl Merkeziyle tan flt rm flt r. Armada fl Merkezi 6/166 Sö ütözü / ANKARA Tel: (0.312) 219 12 40 (pbx) Fax: (0.312) 219 12 44 Uludağ Et Lokantası PANORA 2007y l n n kas m ay nda Oran da hizmet vermeye bafllayan 220 kiflilik iki ayr salonu ile Panora Al flverifl ve Yaflam Merkezi nin zemin kat nda bulunan Restoranlar Soka nda eflsiz Uluda Kebab, zgara et çeflitleri, mezeleri ve zeytinya l lar ile hizmetinizdedir. Toplant yemekleri ve özel sunumlar için projeksiyon ve slayt gösterisi sunabilece iniz 40 kiflilik özel salonu bulunmaktad r. Müflterilerine Uluda lezzetini sunan Panora ULUDA ET LOKANTASI kapal otopark, genifl manzaral teras önünde yeflil alanlar, havuzlar ve yürüyüfl parkurlar ile sizlere kaliteyi de sunuyor. Panora Al flverifl ve Yaflam Merkezi Turan Günefl Bulvar No: 382/64-65 Oran / ANKARA Tel: (0.312) 490 0010 (pbx) - Fax: (0.312) 490 00 54

Uluda n Dostlar D E N Z C L E R A R M A D A Ç A Y Y O L U P A N O R A F L O R Y A Benim Uluda Kebab m Eda ALGUR edaalgur@yahoo.com Ad Eda Algur. 11 Haziran 1996 do umlu. Amerika da okuyor. Eda her sene yaz tatilini geçirmek için Türkiye ye geliyor. Her geliflinde de ilk ifli Uluda Kebabç s na gidip Uluda Kebab yemek oluyor. Çünkü ailesi onu çocuklu undan beri hep Uluda Kebapç s na götürmüfl. Eda ilk köfteyi, ilk kebab orada tatm fl. Tatil dönüflü okulda ö retmeni ö rencilerden yaz tatilini nas l geçirdiniz konulu bir kompozisyon yazmalar n istemifl. Herkes denizi, günefli, gezdi i gördü ü güzel do a cennetlerini yazarken Eda, ülkesinden uzakta hasretini çekti i mis kokulu Uluda Kebab n ve Uluda Kebabç s n yazm fl. flte Eda n n o yazd kompozisyon birinci seçilmifl. Bakan Günay Uluda Kebapç s nda Kültür ve Turizm Bakanl ile Milli E itim Bakanl tüm ö retmenler için ortak bir proje bafllatt. Ö retmenlerin yar y l tatillerini rahat geçirebilmeleri için oteller ve sosyal tesislerde indirim yap lmas n kararlaflt rd. Ankara Rixsos Otel de Kültür ve Turizm Bakan Ertu rul Günay baflkanl - ndaki toplant da turizm temsilcileri de kat ld. Toplant dan sonra Kültür ve Turizm Bakan Ertu rul Günay turizm sektörünün temsilcileriyle Denizciler Caddesi ndeki Uluda Kebapç s na gitti. Yeme e TURSAB Baflkan Baflaran Ulusoy, TUROFED Baflkan Ahmet Barut, Kültür ve Turizm Tan tma Genel Müdürü Cumhur Güven Taflbafl, Ankara l Kültür ve Turizm Müdürü Do an Acar, DÖS M Müdürü Tolga Tuyluo lu, AT D Baflkan Seçim Ayd n, TURSAB Yönetim Kurulu Üyesi M SYON Turizm sahibi Alper Maçkan kat ld. Bakan Günay, yemekten sonra Uluda fleref defterini imzalad. Uluda Genel Müdürü Cesim Yoludo ru Bakan Günay a Uluda Kebab ile ilgili bilgi verdi. Bugün bunun için hava çok s cak! Hadi ama anne, içeri de havaland rman n oldu u bölümde oturabiliriz. Bugün GERÇEK- TEN kebap yemem gerekiyor Biliyorum, ben de istiyorum ama baflka bir gün gelsek olmaz m? Geldik bile. Benim için k sa bir tart flma ve yak - c s caklar Uluda Kebap için ödenecek ufak bir bedeldi. Arabadan iner inmez dayan lmaz bir s cak yüzümüze çarpt. Annem hakl yd, baflka bir gün gelseydik daha iyi olacakt. Tan - d k binaya girdik. Ben küçükken sürekli buraya gelirdik, ama daha çok k fl ayarl nda gelirdik. Kebap kesinlikle bir yaz yeme i de il. En az ndan Uluda Kebab. Ancak flu an sadece yaz n gelebilirdik. Amerika ya tafl nd m zdan beri sadece yazlar Türkiye ye gelebiliyorum ve bir parça kebap yemeden geri dönmem mümkün de il. Küçükken buraya geldi imde ya içeride ya da d flar da oyun alan nda oynard m. Mc Donald s gibi bir yer düflünün, oyun alan var ve yemekleri kesinlikle çok daha lezzetli. Ve Türkiye de. Küçük bir çocu un hayali. Buraya annemin arkadafl Selda ve 3 yafl ndaki o lu ile geldi imizde, bir kere daha çocukça ve garip görünmeye ald rmadan oyun oynama flans n yakalad m. Ve bu flans büyük bir sevinçle karfl lad m. Her geliflimizde giriflin yan ndaki garson heykelinin elinde tuttu u kaptan fleker al rd m, Bazen bunu hala yap yorum. Neredeyse burada büyüdüm diyebiliriz. Garsonlar n, yöneticilerin ço u ve mekan sahipleri beni bebek arabas ndaki halimi ve burada ilk defa kebap yedi im zaman bilirler. Uluda Kebap sadece lezzetli yemekleri de il ayn zamanda güzel an lar da beraberinde getiriyor gerçekten. Annemin iste i üzerine içeride bir masaya oturduk. Karfl m zda denizi görebilece imiz büyük camlar n oldu u k sm n hemen yan. Milyonlarca kum taneci ine çarpan beyaz dalgalar n sesi çok aflina oldu- um bir melodi. Denizle gökyüzünün birleflti i ince çizgi bazen bulan klafl r, özellikle gün bat m nda. flte böyle zamanlarda buraya dair iyi, kötü an lar m beni ziyaretime gelir. Asl nda buras büyükannemle ikimizin restoran yd. Bizim derken kast etti im tabi ki restoran n sahibi oldu- umuz de il, fakat dünyan n bu küçük cennet parças nda birçok güzel an m z oldu. 4 sene önce büyükannemi kaybetti imden beri, hissettiklerim ayn de il. Yine de dönüp bakt - mda kebab m yerken burada yaflad m bütün güzel an lar hat rlayabiliyorum. Bu benim için iyi bir ad m. Ve flimdi masam za do ru ad m at - yorum. Yiyece im kebaba do ru ad m at yorum. Oturuyoruz ve sipariflimizi veriyoruz. Bafllang ç yok. Sadece tam porsiyon s cac k üzerinde tereya c z rdayan Uluda Kebap ve ayran. Bekledikçe heyecanlan yorum. Birazdan dünyan n en lezzetli yiyece ini tekrar tadaca m. Annem ve babamla biraz konufluyoruz. Ama yeme im geliyor mu diye arkama bakmaktan kendimi alam yorum. Midemin Nerede bu lezzetli kebap? Hemen simdi istiyorum! diye ç l k att n duyabiliyorum. Ve bir süre sonra kebap geliyor. Yepyeni bir deneyim bafll yor yeniden. lk önce kokusu geliyor. Mutfaktan ç kt andan itibaren kokusunu alabiliyorum. Ve bu çok tehlikeli flekilde a z m suland r yor. Daha sonra garson taba önüme koyuyor. fiöyle bir bak yorum. Bir domates denizi ince et dilimlerini ve ç t r ç t r pideleri kapl yor. Taba n bir taraf nda yo- urt servis edilmifl. Neredeyse görüntü bile yeterli olacak benim için. Ancak midem benimle ayn fikirde de- il. lk a z dolusu lokmam al yorum. Lezzeti k yaslanamaz. Sanki a z mdaki tat ald m her nokta flark söylüyor. nce ince dilimlenmifl etlerin ç t pide parçalar ile bir araya geldi ini ve domates sosu ile tamamland n hayal edin. flte bu! Et tereya gibi kolayca kesiliyor, yumuflac k ve çok doyurucu. Çabucak mideye indiriyorum ve ikinci porsiyonu istememek için kendimi zor tutuyorum. flte flimdi Türkiye deki yaz tatilimi tamamlad m.

Uluda n Dostlar D E N Z C L E R A R M A D A Ç A Y Y O L U P A N O R A F L O R Y A Beraberce büyüyüp, beraberce yaflland m z Uluda Lokantas nda kendimizi büyük bir ailenin parças olarak hissetmekteyiz. 50 y l aflk n süredir hala ayn tad ve dostlu u bulmak ve ileriki nesillerle bu duyguyu paylaflmak bizi hep mutlu etmifl ve edecektir. yiki vars n ULUDA... Sevinç ÖNDER Denizciler Caddesi nde 54 senedir komfluluk etmekteyim. Aç ld günden bugüne kadar ayn tad ve ayn kaliteyi muhafaza etmifltir ve etmektedir. 54 sene içinde bir noksan n bulmak için u raflt m fakat bulamad m. Tuncer AKCAN Çocuklu umdan beri geldi im bu mekanda dostluk, birliktelik içinde güzel bir yemek yemenin mutlulu unday z. Lezzet ve eflsiz tat için teflekürler. Dr. M. Ayhan KUZU Benim çocuklu umun en lezzetli kebab olarak hat rlad m Uluda Kebab n flimdi ben çocuklar ma ayn lezzet ve kalitede yedirmekten çok mutluyum. Umar m benim çocuklar mda ayn lezzeti kendi çocuklar na tatt rma mutlulu unu yaflarlar. Lezzet ve itinan z için, güleryüz ve inceli iniz için teflekkür ederiz. Mutlu Ailesi Kebab n z, nezih ortam n z ve deneyimli personelinizin hizmeti bizi daima memmun etmifltir. Her zaman oldu u gibi bundan sonrada u rak yerimiz Uluda Kebapç s olacakt r. Bunlar n devam n dileriz. Sergi Aç l fl öncesinde keyifle yedi imiz ve tat dama n yaflad m z kebab ve servisiniz günümüze gün katt. Teflekkürler. T. Selçuk KAYA Tomur ATAGÖK

Uluda n Dostlar D E N Z C L E R A R M A D A Ç A Y Y O L U P A N O R A F L O R Y A Y llardan beri gerek kebab, gerekse hizmet sunan tüm personeli baflta Y lmaz Aykaç olmak üzere, kalitesini hiç bozmayan Uluda da yemek bizim için bir zevk, kendimizi daima evimizde hissediyoruz ve ayn kaliteyi devam ettirece inizden emin olarak teflekkür ediyoruz. Prof. Dr. Sabahat ve E. Vali Erol TEZCAN Y llard r keyifle ve güvenle yemek yedi imiz Uluda Kebap ta her zaman personelin güler yüzüyle karfl land m. fiu anda yurt d fl nda yaflad mdan dolay maalesef bu güzelliklerin özlemini çekiyorum. Her zaman ayn kalitede ve lezzetiyle sundu u yemekleri ile Uluda bence dünyadaki hakl yerini almaktad r. Ayr - ca bir mutlu günümüz için kap lar n bize aç p hayat mdaki dönüm noktalar nda bir parçam z olmaya devam etti i için Uluda Kebap ve çal flanlar na teflekkürü bir borç bilirim. Umar m nice y llar daha ayn flekilde devam n dilerim. Ahmet KARADA Ailesi Merhaba, Bizlere y llard r sundu unuz kaliteli ve s cak hizmet, güleryüzlü servis, muhteflem lezzetler için çok teflekkür ederiz. Kendimizi evimizde hissetti imiz bu baflar l ve s cak lezzet beldesi için çok teflekkür ederiz. Tufan-Sera-Ertan ERGÜR 1971 y l ndan itibaren eflsiz lezzeti de iflmeyen bir parças olan Uluda Kebapç s na çok teflekkür ediyoruz. Ertan SOYUBOL A LES Önceleri biz, sonra o lumuz Yark n bebekli- inden beri Uluda a geliyorduk. fiimdi k z - m z Duru yu da Uluda a getirmeye bafllad k. Güvenilir, temiz, sa l kl, özenle piflirilmifl yemeklerinizi kendi evimizde yer gibi gönül rahatl yla ailecek yiyoruz. Kuruluflunuzun özenine teflekkürler, nice y llar bir arada buluflma dile imizle... Deniz-Faysal-Yark n-duru GÖK 1963 den beri de iflmeyen lezzetiniz, güler yüzünüz için teflekkürler. Üç nesildir kalitenize güveniyoruz. Çito lu A LES

Uluda n Bas n Arflivinden DEN ZC LER ARMADA ÇAYYOLU PANORA FLORYA

ULUDA IN EMEKTAR fief Mustafa Ç plak Daha 15 yafl nda iken Çorum un Osmanc k ilçesinden ifl aramak için Ankara ya geldi. Hemen ifl bulamad. Ankara da ordan oraya kofluflturdu. Kâh ifl buldu, kâh ifl bulamad sonunda murad na erdi. 1963 y l nda Denizciler Caddesindeki Uluda Kebapç s nda garson olarak ifle bafllad. Aradan y llar geçti flimdi o Uluda Kebapç s n n emektar flefi. Y llar içinde Uluda Kebapç s nda her dönem gündemi yaratan kiflilerle birlikte oldu. Onlara hizmet etmenin gururunu yaflad. Patronlar ve tüm personeli ile bir aile gibi olan Mustafa Ç plak flimdi ikinci emeklili ine do ru gidiyor. Mustafa Ç plak art k Uluda Et lokantalar ile özdeflleflmifl bir kifli. Bak n Uluda nas l anlat yor. 1959 Y - l nda Osmanc k dan Ankara ya geldim. ki veya üç y l çeflitli yerlerde çal flt m. 1963 y l nda Ankara Denizciler Caddesi nde Uluda Kebapç s na garson olarak ifle bafllad m. Uzun y llar garson olarak çal flt m. 1983 y l nda flef garson oldum. 1995 y l nda Denizciler Caddesi nde yeni yap lan binam zda çal flmaya bafllad m. 2001 y l nda Çayyolu Uluda Et Lokantas flubemizde hizmet verdim. 2004 Y l nda Armada flubemizde göreve devam ettim. 2008 y l ndan beri Panora Uluda Et Lokantas flubemizde görevime faal olarak devam etmekteyim.

Uluda n Lezzetlerinden Kuzu Tand r MALZEMELER Kuzu Kol Kuru So an Tuz YAPILIfiI F r n tepsisine kuzu kollar döflenir. Tepsideki kuzu kollar n 1/4 ünü kaplayacak flekilde su ve yeterince tuz ilave edilir. So anlar dörde bölünerek tepsiye ilave edilir. 200 derecelik f r nda yaklafl k 3,5-4 saat piflirilir. Piflen kuzu kollar biraz bekletildikten sonra kemi inden ayr larak servise haz rlan r.

Uluda n Lezzetlerinden Mantarl Pilav MALZEMELER Pirinç Mantar Kuzu Ci er Yufka Kufl Üzümü Dolmal k F st k Kuru So an Kimyon Pul Biber Tarç n Tuz Dere Otu Tereya ve S v Ya YAPILIfiI lk önce mantarlar ve so an do ran r. Bir tencerede mantarlar hafllan r. Di er tencerede Tereya eritilir, üzerine s v ya ve f st klar konur, k s k ateflte biraz kavrulur, f st klar n üzerine do ranan so anlar ilave edilerek biraz daha kavrulur. Bunlar n üzerine pirinç eklenir, kavurmaya devam edilir. Üzerine mantarlar eklenerek birkaç kez daha çevirerek kavrulur. Sonra ci er, tuz ve baharatlar ilave edilerek piflirilir. Pirincin piflmesine yak n k y lm fl dereotu ilave edilir. Yufka sekize bölünür. Bölünen yufkalar n içine orta boy bir kepçe ile haz r pilav konulur ve yufka katlanarak güvece konulur. Güveçte f r nda 15 dakika piflirilir. 22 23

Uluda n Lezzetlerinden Kaflarl Bonfile Uluda n özenle seçilen etlerinden biri de dana bonfilesidir. Kal n bir bonfile dilimi b çakla aç larak aras na nefis tamya l Trakya kaflar peyniri doldurulurak zgarada piflirilir. Kaflar peyniri bonfilenin aras ndan d flar ya taflar. Bu nefis görüntü, patates püresi veya brokoli, havuç, domates, biber ile servis edilir. 24 25

Uluda n Lezzetlerinden Kereviz A, B ve C vitamini, kalsiyum, demir, potasyum ve kireç içerir. Kanserden yüksek tansiyona, gripten kolesterole kadar her türlü hastal a karfl tedavi edici etkisi vard r. Onun mucizevî etkileyici gücü geçmiflte Yunanl lar ve Romal lar taraf ndan keflfedilmifl ve onlar kerevizi t pta ve yemeklerinde kullanmaya bafllam fllard. Kerevizin tarihi çok eskilere, Kerevizi tüketece iniz kadar al n, antik Yunan a kadar dayan r. buzdolab nda fazla bekletmeyin. O zamanlar kereviz o kadar kutsal Fazla bekletildi inde besin de erini yitirir. Kerevizi en iyi koruma bir bitki olarak biliniyordu ki, spor yar flmalar n kazananlar n bafllar na ödül olarak yabani kereviz- flekli, onu, yapraklan yukar gelecek flekilde suyun içine koymakt r. den taç yap l p konulurdu Hekimlerin babas Hipokrat hastalar na flunu öneriyordu: "Altüst Kerevizi yeflil yapraklar yla birlikte al n. Yeflil yapraklar bafl ve gövdesinden daha çok vitamin ve olmufl sinirleriniz için kereviz, madensel tuzlar tafl r. Daha çok besininiz ve ilac n z olsun." küçük ve orta boylular n seçin. Kereviz, böbrek hastal klar na, mesane yolundaki yang lara, böbrek kum ve tafllar na karfl etkili do al bir ilaçt r. Romatizman n iyileflmesini kolaylaflt r r. Mide dostudur. Midenin iyi çal flmas na yard mc olur. Tok tutan bir besindir. Bol bol kereviz yiyerek zay flayabiliriniz. Vücudun vitamin ve madensel tuz gereksinimlerini karfl lar. Cinsel bir afrodizyakt r. Zeytinya l Kereviz MALZEMELER * Kereviz * Zeytinya * Patates * Arpac k So an * Havuç *Un * Limon * Tuz * Kereviz Yapra YAPILIfiI Kerevizler ortadan ikiye bölünür, bölünen kerevizlerin içleri bir miktar oyulur ve kabuklar soyulur. Haz rlanan kerevizler piflirilinceye kadar unlu ve limonlu suda biraz bekletilir. Önceden haz rlanan havuçlar zeytinya- n içine at l p10 dakika kavrulduktan sonra, arpac k so anla birlikte 5 dakika daha kavrulur. Sonra un su ile ç rp p içine dökülür. Kaynay nca limon suyu, kereviz yapraklar, kereviz ve yeterince tuz koyup piflinceye kadar k s k ateflte piflirilir. 27

Uluda n Lezzetlerinden Zeytinya l Yaprak Sarmas MALZEMELER * Asma Yapra * Zeytinya * Pirinç * Kuru So an * Maydanoz * Domates * Dere Otu * Limon * Özel Çam F st * Kufl Üzümü * Karabiber * Yenibahar * Tuz * fieker YAPILIfiI Asma yapraklar m z akflamdan tuzunu almak için limonlu suya slan r. Zeytinya ve f st klar tencereye konur, k s k ateflte biraz kavrulur, f st klar n üzerine yemeklik olarak do ranan so anlar ilave edilerek biraz daha kavrulur. Bunlar n üzerine pirinç eklenir, birkaç kez daha çevirerek tümü kavrulur. Kalan tuz, fleker ve suyu s cak olarak tencereye kat l r ve kar flt r l r, üzerine kuflüzümü serpilir. Önce orta, sonra k s k ateflte suyunu çekene kadar, 10-15 dakika piflirilir. Maydanoz ince ince do ran r, baharat ile birlikte piflmifl pilava eklenir, 10 dakika dinlendirilir. Yapraklara haz rlanan içten konup sar l r. Yayvan bir tencerenin dibine, so an, limon, maydanoz, domates ve dereotu saplar yla döflenir, dolmalar dizilir, en üste dolmalar n bozulmamas için s ya dayan kl düz bir tabak kapat l r. Il k su dolmalar n kenar ndan tencereye eklenir, k s k ateflte piflirilir. Asma Yapra Asma yapra, içerdi i kalsiyum miktar bak m ndan oldukça de erli bir bitkidir. Özellikle yafl 50 yi bulanlar için kemik erimesine ve kemiklerin zay flamas na karfl bulunmaz bir ilaçt r. Asma yapra n n üst yapraklardan körpe yapraklar n toplanmas na dikkat ediniz. Dolmas n yapmay düflünüyorsan z, iri yaprakl s n seçerek salamura olarak saklamay secin. Asma yapraklar ile yap lan ilaçlar kanamay durdurur. Vücuda kuvvet verir. Sar l keser. shali durdurur. 28

lahanay her derde deva olarak görürlerdi. Sabahlar uyanmakta güçlük çekiyorsan z; bütün gün yorgun, uykusuz dolafl yorsan z, nedensiz yere kendinizi mutsuz, bezgin hissediyor ve s k s k bafl a r lar çekiyorsan z, siz de bir bahar yorgunusunuz demektir. Vücudunuzun canlanmas için lahana yiyin. Eklem a r lar n z da olabilir. Bahar, canl bir flekilde atlatabilmenin çaresi ise, ucuz ve kolay bulunan bir sebze olan lahanad r. 30 Beyaz lahana, enerji veren, vücuttaki toksinleri atan, ba rsak kanserini önleyen, bahar yorgunlu undan kurtulmak aç s ndan son derece yararl. Düflük kalorili bir besindir. Kandaki fleker miktar n düflürüyor. Sar l k ve safra kesesi hastal klar na ve ast ma karfl faydal oldu u biliniyor. Lahanan n bir di er ad da "yoksullar n hekimi"dir. Yan klara, böcek sokmalar na, ciltteki çatlaklara ve sivilcelere karfl etkili bir ilaçt r. A r lar dindirir. LAHANA LE LG L B LMEK STED KLER N Z Lahanan n küçü ü de il, büyü ü makbuldür. Yeflil yapraklar ndan bir kaç tanesini kald r n. Altta beyaz yapraklar görünüyorsa o lahanay al n. Bu hafllanma s ras nda lahanan n ç kard kötü koku ünlüdür. E er bu kokuyu önlemek istiyorsan z lahanay koymadan önce tencerenin dibine, üstüne birazc k sirke serpti iniz temiz ve kal n bir bez yerlefltirin. Hafllad n z lahanan n suyu vitaminler ve madensel tuzlarla doludur. Bu suyu çorbalar n za katarak de erlendirin. Ya da yüzünüzü y kay n. Cildinizi güzellefltirir. MALZEMELER * Lahana * Zeytinya * Pirinç * Kuru So an * Maydanoz * Domates * Dere Otu * Limon * Özel Çam f st * Kufl Üzümü * Karabiber * Yenibahar * Tuz ve fieker YAPILIfiI HER DERDE DEVA Lahana Avrupa n n ünlü hekimleri ve beslenme uzmanlar n n "lahana ölmek üzere olan adama can verir" demeleri bofluna de ildir. Eski ça n, slam, Yunan ve Romal hekimleri de Uluda n Lezzetlerinden Zeytinya l Lahana Sarmas Lahana iyice y kan p tencerede kaynayan suya yapraklar eklenir, yumuflay ncaya kadar hafllan r. Kevgirle sudan ç kar. Zeytinya ve f st klar tencereye konur, k s k ateflte biraz kavrulur, f st klar n üzerine yemeklik olarak do ranan so- anlar ilave edilerek biraz daha kavrulur. Bunlar n üzerine pirinç eklenir, birkaç kez daha çevirerek tümü kavrulur. Kalan tuz, fleker ve suyu s cak olarak tencereye kat l r ve kar flt r l r, üzerine kuflüzümü serpilir. Önce orta, sonra k s k ateflte suyunu çekene kadar, 10-15 dakika piflirilir. Maydanoz ince ince do ran r, baharat ile birlikte piflmifl pilava eklenir, 10 dakika dinlendirilir. Lahana yapraklar büyüklü üne göre iki-üç parçaya bölünür. Yapraklar n üzerine haz rlanan içten konulup sar l r. Yayvan bir tencerenin dibine, so an, limon, maydanoz, domates ve dereotu saplar yla döflenir, dolmalar dizilir, en üste dolmalar n bozulmamas için s ya dayan kl düz bir tabak kapat l r. Il k su dolmalar n kenar ndan tencereye eklenir, k s k ateflte piflirilir.

Uluda n Tatl lar ndan Kabak Tatl s MALZEMELER Balkabak fieker Su YAPILIfiI Kabak parçalanarak dilimlenir. Dilimlenen parçalar n kabuklar soyulur ve çekirdekleri ay klan r. Tencereye yerlefltirilir. fiekeri dilimlerin üzerine ve aralar na serpilir. Bir gece a z kapal olarak bekletilir. Geceden bekletilen ve sulanan kabak orta ateflte yumuflayana kadar piflirilir. Servis yapmadan önce üzerini ceviz veya kaymak koymak ayr bir tat katacakt r. Bal Kaba Kabaklar, salatal k, karpuz, acur ve kavunla birlikte kabakgiller familyas n olufltururlar. Sak z kaba, helvac kaba, balkaba gibi çeflitleri bulunur. Kabaklar bir yandan meyve gurubuna girer, bir yandan da sebze gurubuna. Bal kaba yemek yap ld zaman sebze olarak, kabak tatl s yap ld zaman da meyve olarak nitelendirilir. Latince ad Cucurbita pepo dur. Lifi bol bir sebze olan kabak, ba rsaklar tembel olanlar için tercih edilmesi gereken sebzelerdendir. Kabak sebzesi potasyum, fosfor, kalsiyum, magnezyum, sodyum, demir gibi madensel elementler içerir. Kabak bedeni temizler, sinirleri yat flt r r. Besin de erinin kaybolmamas için kaba n bu uda piflirilmesi önerilir. Kabak çi olarak rendelenip salatalara da kat labilir.

Uluda n Tatl lar ndan F r n Sütlaç MALZEMELER Pirinç Su Süt Vanilya Tozfleker Yumurta sar s YAPILIfiI Pirinç y kay p süzülür, sonra yar m saat l k suda bekletilir. Yeteri kadar su eklenerek k s k ateflte suyunu çekinceye kadar piflirilir. Süt, vanilya ve flekeri eklendikten sonra pirinç iyice yumuflay ncaya kadar kar flt rarak piflirilir. 4-5 dakika daha kar flt rarak kaynat l r. Bir kapta yumurta sar s ç rp l r ve sütlaca ilave edilir. Bir tafl m daha kaynat l p tencereyi ocaktan al n r. Sütlaç kaselere paylaflt r p f r n tepsisine dizilir. Tepsiye kaselerin yar s na gelecek kadar su eklenir. K zg n f r nda sütlaçlar n üzeri hafif pembeleflinceye kadar f r nlan r.

KAHVALTILARIN VAZGEÇ LMEZ Peynir Peynir ve zeytin cenneti olan Türkiye de, tam 23 çeflit yöreselözgün peynir bulunuyor. Türkiye de en yayg n olan peynirlerin bafl nda beyaz peynir ve kaflar peyniri geliyor. Türkiye deki insan mozai i, peyniri de çeflitlendiriyor Özellikle peynir çeflitlerinin fazlal yla övünen Frans zlarla, bir rekabete girmemifl olsak da ülkemizde de hat r say l r bir peynir lezzeti var. flte, bir dönem sadece üretildi i kentin s n rlar içinde kalan, ancak flimdilerde farkl lezzetleriyle her tür tüketiciye ulaflabilen, özgün peynirlerimiz: Mihaliç (kelle) peyniri, keçi peyniri, Erzincan tulum (flakak) peyniri, zmir tulum peyniri, Van otlu peyniri, lor, Urfa beyaz peyniri, dil peyniri, Çerkez peyniri, Abaza peynirleri, tel (civil) peyniri, çökelek, Yozgat çanak peyniri, külek peyniri, Hatay cara (testi) peyniri, örgü peyniri, golot peyniri, stanbul çay r peyniri, Manisa çay r peyniri, Ordu torba peyniri, Giresun imans z peyniri, Kars gravyer peyniri ve Denizli yörük peyniri. Al rken, saklarken, yerken, bunlar unutmay n! Beyaz peynir çok fazla gözenekli ise al rken bir kez daha düflünün. Gözeneklerin fazlal, asitli süt kullan ld n gösterir. Beyaz peynir ambalaj na fazla su salm flsa bu peynirin yeterince olgunlaflmad n gösterir. Tad ld nda çok fazla ekflilik veren beyaz peynirden kaç n n. Ancak ekfli oran çok az olan peynirde yo urt kültürünün kullan lm fl olabilece i akl n zda olsun. Taze kaflar peyniri aç k sar renkte, homojen yap - da, süt kokulu, kolay dilimlenebilir ve az tuzlu olur. Dil peyniri az tuzlu olmal ve lif lif ayr labilmelidir. Peynir, fl ks z ortamda (buzdolab nda, sebzelik gözünde) saklanmal d r. Peynir hemen tüketilmeyecekse, kendi ambalaj nda saklanmal d r. Ambalaj aç ld ktan sonra ise mutlaka saklama kab nda veya ambalaj malzemelerine sararak korunmal d r. Aksi takdirde peynir nemini kaybeder, aromas ve lezzeti azal r. Beyaz peynir; ambalaj aç ld ktan sonra, içme suyuna, yumurta yüzecek kadar tuz eklenerek haz rlanan s v da saklanabilir. Böylece peynirin olgunlaflma süreci de devam eder. Peynir dilimlere ayr lmadan saklanmal d r, böylece d fl ortamla temas en aza indirilebilir. Kabuklu peynirler (eski kaflar gibi), kabu u temizlenmeden saklanmal, temizleme ifllemi peyniri tüketmeden hemen önce yap lmal d r. Krem peynirler mutlaka kendi ambalaj n n içinde ve kapa kapal olarak saklanmal d r. K zartma peynirler tüketilmeden önce 4-5 saat suda bekletilerek tuzu al nmal d r. Beyaz peynir d fl ndaki peynirler y kanmaz, su ile temas peynirin lezzet ve aromas n n kaybolmas na yol açar. Beyaz peynirleri keserken, b ça slatmak peynirin düzgün kesilmesine yard mc olur. 37

Uluda Peynir Taba T ürkiye bir peynir cenneti. Peynir taba, Uluda Et Lokantalar n n vazgeçilmez tad d r. Peynir taba nda Ezine nin tamya l beyaz peyniri, Trakya n n kaflar peyniri ve Erzincan n tulum peyniri cevizle servis edilir. 39

ECZANELERDE SATILMASI GEREKEN GERÇEK LAÇ Portakal Kar, k fl, so uk ve kaç n lmaz olarak peflimizi b rakmayan grip, so uk alg nl... lac ise, portakal. Hemen hepimiz portakal grip tedavisinde kullan r z. C ve B vitamini aç s ndan zengin olan portakal, insana dinamizm veriyor. PORTAKAL SUYU Portakal suyu, ilk olarak sa'dan sonra beflinci yüzy lda, Hintliler taraf ndan icat edilmifltir. Hintli bir dokumac n n susuzlu unu gidermek için buldu u bu kar fl m, daha sonralar di er meyvelerin de suyunun s k l p içilebilece ini kan tlam fl ve dünyada genifl yank uyand rm flt r.. Kimileri ise, portakal suyunun, Amerika k tas n keflfeden Vikinglerin eseri oldu unu iddia eder. Uluda da taze portakal suyu her flubesinde bulunan son sistem tam otomatik portakal s kma makinalar yla haz rlanmaktad r. Böylece portakal suyu siparifllerle birlikte taptaze ve hijyenik bir flekilde el de meden s k l p servis edilmektedir. Portakal içindeki C vitamini ince ve kal n damarlar n yumuflak kalmas n sa l yor. Damar t kan kl n önlüyor. Vücuttaki direnci artt r yor. Kan n durulmas na ve temizlenmesine yard mc oluyor. Hazm kolaylaflt r yor. Enerji veriyor. Portakal reçeli ise karaci eri çal flt r yor. Lifler ise, sindirim sistemini düzenliyor, baz kanser türlerine ve kalp hastal klar na yakalanma riskini azalt yor. Vücudumuz C vitamini üretmiyor, bu nedenle d flar dan almam z gerekiyor. Günlük C vitamini ihtiyac m z 50-70 miligram. Bir portakalda 90 miligram C vitamini bulunuyor..sabah kahvalt s nda içilen bir bardak portakal suyu, güne dinamik bafllamak ve pek çok hastal ktan korumak için idealdir. Portakal suyunun pembe ve k rm z s daha yararl. So uk alg nl, grip, kas incinmesi, kalp hastal klar ve felçten korur, portakal suyundaki bir antioksidan olan bioflavin damarlar ve k lcal damarlar güçlendirerek kalbin zarar görmesini engeller, ezik ve çürüklerin daha çabuk iyileflmesini sa lar, çerdi i C vitamini ve folik asit sayesinde öksürü ü azalt r, çocuklar n hastal klardan korunmas ve fiziksel gelifliminin tam sa lanmas için gerekli olan cevherler dolu bir meyvedir. C LD GÜZELLEfiT R R Yap s nda karoten bulundu u ve kan temizledi i için portakal ayn zamanda cildi güzellefltirir ve ona tatl bir pembelik kazand r r. Güney Fransa'da ve talya'daki köylü k zlar, ciltlerinin parlakl ve pembeli ini portakala borçlu olduklar n söylerler. Kabuklar ndaki esans sivilcelere sürüldü ünde biraz yanma yapar ama 2 ayda ortadan kald r r. 41

BES NLER NELER ÇER YOR? NEYE YARIYOR? SIZMA ZEYT NYA I Doymam fl ya asidi, E vitamini kötü huylu kolesterol düzeyini düflürüyor, hücreleri koruyor PORTAKAL B ve C vitamini, Potasyum, Kalsiyum, Selenyum vücuttaki fazla suyun at lmas n sa l yor. PAPAYA Karotinoid, Enzimler, C vitamini kalp hastal klar n önlüyor, stresi azalt yor YEfi L-KIRMIZI B BER Capsaicin, A ve C vitamini, Çinko bafl a r s ve migrene karfl koruyucu etkiye sahip ER K Potasyum, Demir, B vitamini vücuttaki fazla suyun at lmas n sa l yor, enerji veriyor. KIRILMAMIfi P R NÇ Protein, Potasyum, Kalsiyum, Magnezyum mide yanmas ve gaza karfl etkili. Vücuttaki fazla suyu at yor. RAVENT Magnezyum, Manganez, Kalsiyum, B vitamini sa l kl kemiklerin oluflumuna katk da bulunuyor. DANA ET Demir, Protein ve Potasyum so uk alg nl, öksürük ve gribe karfl iyilefltirci etkiye sahip. LAHANA TURfiUSU Laktik asit bakterileri ve B12 vitamini tümör oluflumunu önlüyor. KEREV Z Potasyum, Sodyum, Kalsiyum, Magnezyum kab zl k, mide ve ba rsak sorunlar na karfl etkili. SHIITAKE MANTARI Lentinan, D vitamini ba fl kl k sistemini güçlendiriyor, kanser oluflumunu engelliyor. SOYA Ya, E vitamini ve Protein E vitamini hücreleri koruyor, kanser riskini azalt yor. ISPANAK A vitamini, Folik Asit, Magnezyum, E vitamini, Manganez sinirleri güçlendiriyor. Özellikle hamilelikte tavsiye ediliyor. TOFU Protein, Potasyum, Kalsiyum, Magnezyum metabolizmay uyar yor. Kemik yo unlu u için önemli. DOMATES Likopen, Folikasit, Tyrosin Likopen kansere karfl koruyor, folikasit hücre yap m n uyar yor. TON BALI I Omega 3 ya asidi, D vitamini, Potasyum, yot kolesterol düzeyini düflürüyor, sinir hücrelerini koruyor. KABA Ö ÜTÜLMÜfi ÇAVDAR Magnezyum, Karbonhidrat, B vitamini enerji sa l yor, stresi azalt yor. KABA Ö ÜTÜLMÜfi BU DAY B vitamini, Demir ve Magnezyum bacak kaslar ndaki kramplar yok ediyor. Uyku süresini azalt yor. KIRMIZI ÜZÜM Phyto-östrojen, Potasyum, Kalsiyum yüksek tansiyona karfl iyi geliyor, trombozlar önlüyor BEYAZ-KIRMIZI LAHANA C vitamini, az oranda B vitamini, Kalsiyum ba fl kl k sistemini güçlendiriyor, stres semptomlar yla savafl yor. L MON C vitamini ve Glucarate ba fl kl k sistemini güçlendiriyor, mide kanserini önlüyor. 42 43

Tunus ZEYT N YASEM N HURMA D YARI VE ÇÖLDE SAFAR Afrika n n en kuzeyinde, Akdeniz in ortas nda stratejik bir noktada, ama hepsi 160 bin kilometrekare büyüklü ünde bir ülkedeyiz. Toprak olarak Türkiye nin beflte biri kadar Tunus. Nüfus ise 10,5 milyon civar nda; Türkiye nin yaklafl k yedide birine karfl l k geliyor. Haritaya bak yorum, iki iri komflusuyla Akdeniz in aras na s k flm fl gibi duruyor sanki Tunus. Cezayir le yaklafl k bin km, Libya yla da bunun yar s kadar kara s n r bulunuyor El-Cumhuriyyet-Tunisiyye nin. En yüksek yeri 1.500 metre kadar. Avrupa y so uktan titreten k fl aylar nda, Sahra n n kumuna, Akdenizin sular na, sözün özü Tunus un s ca na geliyor turistler. Nüfusunun yar s kadar turist ziyaret ediyor her y l Tunus u. YAZI ve FOTO RAFLAR: Murat Özsoy ozsoymurat@gmail.com

ÇITIR BÖREK, KALAMAR, HURMA TATLISI, B R DE CAFE TURC Tunus mutfa nda baharatl çorba, ya da k zart lm fl ç t r börek çok hofl do rusu. çine deniz ürünleri ya da sebze koyuyorlar ç t r böre in. Izgara etler, kebaplar da ziyadesiyle lezzetli. Bal, deniz ürünü pek bol Tunus mutfa n n. Ahtapot, karides ve kalamar salatalar enfes. Cevizli baklava, makrud denilen hurma tatl s, yan na da bir café turc ya da nane çay... Yeme de yan nda yat! Bu ülkenin flaraplar da çok be eniliyor. lk asmalar Fenikeliler zaman nda dikildi inden, Tunus un ba c l k gelene inin 2 bin y l aflk n bir tarihi var. ASKER DEHA HANN BAL VE F LLER Çevredeki otel kefliflerimiz s ras nda, yol sizi Kartacaland adl bir e lence merkezine do ru götürüveriyor. Gece karanl nda, Hannibal in devasa filleriyle burun buruna geliveriyorsunuz! Gerçi bunlar heykel ama, yine de savafl fillerinin hoparlörden gelen ç l klar ve karanl ktaki görüntüleri müthifl etkileyici do rusu. Kartacal Hannibal bir politikac ve generaldir. Tüm zamanlar n en usta komutanlar ndan biri olarak kabul edilir. Sadece, Büyük skender gibi dehalarla k - yaslanabilir. Askeri tarihçilere göre, Stratejinin Babas d r. Roma n n bile, Hannibal i ancak Hannibal in kendi taktikleri ile yenebildi i görüflü genel kabul görür. Oysa, 30 kadar savafl fili ve yaklafl k 30 bin askeriyle müthifl zorluklarla dolu, inan lmaz bir yol kat eder Hannibal; ber Yar madas, Pireneler ve Alpler'i aflar, kuzey talya'ya girer ve önemli çarp flmalarda Roma ordusunu bozguna u rat r. Tarihin en ünlü savafllar aras nda say lan, 17 y l süren II. Pön Savafl d r bu. Baz koflullar olsa, Hannibal in Roma y y kmas iflten bile de ilmifl! Romal lar toparlan p Kartaca'ya sald r r. talya'da bulunan Hannibal Kartaca'ya dönerek Romal larla savafl r ve yenilir. Hannibal, Kartaca dan kaçar, kimi saraylarda askeri dan flmanl k yapar. Ancak, Romal lara teslim edile- ce ini anlay nca, yüzü ünde tafl d zehri içerek yaflam na son verir. Tarihler Ö 182 yi göstermektedir. Askeri deha 65 yafl nda hayata gözlerini yumar. Nerede mi? Gebze de!.. Hannibal in kimi savafl stratejilerinin Kurtulufl Savafl 'nda Yunanl lara karfl baflar yla kullan lm fl oldu u söylenir. 1937 de Atatürk'ün iste i üzerine, Gebze de Hannibal in heykeli dikilir. Tunus ta ise 5 dinarl k banknotlar n üzerinde yaflamaktad r 7 KASIM MEYDANI Baflkente giden yolun her iki taraf nda göz alabildi- ine uzanan zeytin a açlar gerçekten çok etkileyici. Tunus un serveti bunlar... K rsal bitiyor, yavafl yavafl kent görüntüleri belirmeye bafll yor. Ve iflte baflkent bulvarlar nday z... Eski kent El-Medine nin çarfl s n, Bardo Müzesi ni, antik Kartaca y ve Sidi Bou Said i ziyaret edece iz. Baflkent Tunus, çevresiyle birlikte yaklafl k 2 milyon nüfusa sahip. 7 Kas m meydan nda dolafl yoruz. Teflbihte hata olmaz, deyip Big Ben e benzetti imiz meydandaki saat kulesi ta uzaklardan bile dikkatimizi çekiyor. 7 Kas m meydan ile Ba ms zl k meydan n birlefltiren Habib Burgiba bulvar nda kentin havas n ci erlerimize çekiyoruz. Yolun her iki yan a açlarla dolu; kald r mlarsa kafelerden geçilmiyor. Sanki Paris teyiz. TUNUS UN KURUCUSU BURG BA 1956 da Tunus Fransa dan ba ms zl n kazan r. 1957-87 aras nda 31 y l süreyle Burgiba cumhurbaflkanl koltu undad r. Burgiba 2000 y l nda 97 yafl ndayken hayata gözlerini yumar. Gerçeklefltirdi i reformlar nedeniyle, kimi kaynaklar Tunus un Atatürk ü olarak niteler Burgiba y. T pk bizde Tunus caddesi olmas gibi, Tunus ta da Rue de Turquie ile Rue Kemal Ataturk yani, Türkiye soka ve Kemal Atatürk soka bulunmakta. ESK KENT EL MED NE Deniz Kap s, eski kent El-Medine ye giriflin simgesi. Tunuslular n suk dedikleri çarfl n n darac k sokaklar nda yürümek çok güzel. El sanatlar yla h nca h nç dolu tezgahlar geçince, sonunda kare biçimli

minaresiyle Zeytin Cami ye ulafl yoruz. 5 bin metrekareye kurulmufl son derece görkemli bir yap. 732 y l na tarihlendi ine göre, hani neredeyse 13 as rl k bir yaflam olmufl caminin. Kayrevan daki Uqba Cami ard ndan Kuzey Afrika n n en eskisi. Kartaca antik kentinden getirilmifl 160 sütun kullan lm fl Zeytin Cami inflaat nda. Parfümcüsünden kumaflç s na, hal c s ndan mücevhercisine, yüncüsünden fes ve kitapç s na dek tüm çarfl lar eski kent El-Medine de bulunuyor. Süslü püslü kufl kafeslerine rastl yoruz s k s k. DÜNYANIN EN ZENG N MOZA KLER BARDO MÜZES NDE El-Medine ard ndan s ra Bardo Müzesi nde. Sadece müze de il, kökeni XIII. yüzy la dek uzanan bir saray Bardo; XVII-XVIII. yüzy l Arap-Müslüman mimarisini yans t yor. Tunus tarihinin her dönemine iliflkin eserler yan s ra dünyan n en büyük ve en zengin mozaik müzesine ev sahipli i yap yor Bardo. Tarih öncesi dönemden bafll yor, Kartaca dan Roma ya, H ristiyan dan slam a her dönemi yans - tan eserler sunuyor sizlere. Roma heykelleriyle H ristiyan döneme ait vaftiz kurnalar aras ndan geçerek birinci ve ikinci kattaki Roma mozaiklerine ulafl yoruz. Nereden gelmifl acaba bu harikulade Roma mozaikleri baflkent Tunus a? Roma dönemi villalar n n duvarlar ndan tabi ki. Rengârenk mozaikler bizi bizden al p 2 bin küsur y l öncesinin Roma gündelik yaflam na götürüyor. Bal kç lar, çiftçiler, avc lar, Roma tanr lar n n mitolojik öyküleri tam tekmil yer al yor mozaiklerde..ö II. yy ile.s VII. yy aras na tarihleniyor bu güzellikler. Tunus un dört bir yan nda bulunup Bardo Müzesi ne getirilmifl müthifl mozaikler ne kadar yer tutar acaba, diye merak ediyoruz.. 4.700 metrekareymifl! ÖKÜZ PÖSTEK S ÜZER NE KURULAN KARTACA! Ö le yeme imizin ard ndan, Tunus a 18 km mesafedeki Kartaca antik kentini ziyaret ediyoruz. Kartaca n n Tunus tarihindeki önemi çok büyük. Bu yüzden olsa gerek, Tunus milli futbol tak m da Kartaca Kartallar olarak an l yor. Unesco Dünya Kültür Miras listesinde de yer al yor Kartaca. Kartaca n n ard ndan Sidi Bu Said e gitmek üzere bir tepeyi t rman yoruz. Evler bembeyaz, kap ve pencereler ise masmavi. Halk, sözü fazla uzatmay p Sidi Bu diyor bölgeye. XVIII. yüzy lda Tunus u yöneten Osmanl valileri ve Tunus zenginleri burada konaklar yapt rm fl. Günümüzde de, Tunus un en varl kl ve etkili insanlar burada oturuyor. Güvenlik had safhada. Deniz manzaras ve günbat m son derece etkileyici. Sanatç lar kasabas olarak da an l yor Sidi Bu. Ünlü ressam Paul Klee de Sidi Bu hayranlar ndan. YASEM N KOKULU HAMMANET Hammamet. Bizim güney sahillerimizi and r yor. Yüzü aflk n otel bulunuyor k y boyunca. Muhteflem plajlara ev sahipli i yap yor. Bu bölgede k rk kadar lüks otel bulunuyor. Palmiye ve portakal a açlar yla dolu her yan. Sokaklar p r l p r l... Hammamet in öyküsü gerçekten ilginç... 1914 te sviçreli ünlü ressam Paul Klee ziyaret eder önce Tunus u. Klee'nin sanat nda bir dönüm noktas olur 1920 lerde ise, gerçek bir talih kuflu konar Hammamet in bafl na. Talih kuflu George Sebastian ad nda Romanyal bir milyonerdir. Para harcamaya da bay lmaktad r. Buraya öyle muhteflem bir villa yapt - r r ki, dillere destan olur. Hammamet Hammamet olal, böyle villa görmedi!.. sözü efsane halinde kulaklarda dolafl p durmufltur muhtemelen! Sonunda olan olur ve kent jet sosyetenin ve turistlerin ak - n na u rar! Yol boyu zeytin a açlar görüyoruz. Göz alabildi ine uzan yor zeytinlikler. talya ve spanya ya konteyn rlarla zeytinya ihraç ediyor Tunus. Oralarda fliflelenip talyan, spanyol zeytinya ambalaj yla dünyaya pazarlan yor. talyan, spanyol al c lar Hammamet e gelip zeytin tarlalar n denetliyor. Zeytinler daha a açtayken al - c s yla bulufluyor. Zeytin hem döviz getiriyor, hem de ifl olana sa l yor. DOUZ DA DEVE SAFAR S Matmata n n eskisinden ve yenisinden ayr l p K b - li üzerinden Douz a var yoruz. Sahra n n kap - s nday z art k. Gün batmadan önce çölde develere binece iz. Tunuslular n cellabiye dedikleri uzun giysilerden giyiyoruz. Bafl n za da mavi renkli bir çöl eflarb sar yorlar ki, demeyin keyfimize... Tam bir çöl insan oluyorsunuz. Bir saatlik deve kiralar ödeniyor. Çölün k y s ndaki vaha kentler Douz ve Tozeur deve turlar için biçilmifl kaftan. Bizim için bir saatlik deve gezisi ziyadesiyle mutluluk verici oluyor. Kimileri deve konusunu hayli ciddiye al p çölün iyice içlerine gidiyor, gece de çölde çad rda kal yorlar. Deve aya a kalkarken ve çökerken özellikle s k tutunmak gerekiyor, çünkü tam bu s rada âni bir hareketlenme oluyor. Hava çoktan karard bile, develer ve devecilerle vedalafl p Douz daki otelimiz El Mouradi ye do ru hareket ediyoruz.

MEDEN, GÜVENL VE KEY FLE GEZ LEB LECEK ÜLKE Singapur YAZI ve FOTO RAFLAR : Derya DUMAN - Outdoor Rehberi Peyzaj Mimar Singapur küçük olmas na ra men bir o kadar düzenli gece, gündüz yaflayan bir ülke. 3 gün boyunca ülkede görülebilecek turistik mekanlar ve kent yaflam n izlemliyoruz. Özellikle ülke kendisini turistik aç dan çok iyi pazarlayabilmifl. Sentosa adas bunun harika 1 örne i. Ada tamamen turistik amaçl haz rlanm fl. Adaya ulaflman zla beraber sizi bekleyen birçok güzel sürpriz ile karfl lafl yorsunuz. Gece boyunca süren tiyatral su, fl k ve ses gösterileri oldukça etkileyici. Gündüz ise yine yunus bal klar n n oyunlar etkileyici güzellikte. Arzu ederseniz adada okyanus akvaryumuna gidebiliyorsunuz. 2 katl bu akvaryumun içinde yüzlerce deniz canl s n görmeniz mümkün. Singapur içinde yer alan hayvanat bahçesini ise anlatmakla bitirmek zor, gidip görmek laz m.1973 y l nda kurulan hayvanat bahçesinde 16's nesli tükenmekte olan 315 hayvan cinsi yer almakta, toplam hayvan say s 2600. Park gezmek için bir gün önceden yapt m z 3 saatlik bir plan ne yaz kki park gezmeye bafllay nca 7 saatte ç k yor. Gerçekten bir hayvanat bahçesinde olmas gereken en ince detaylar düflünülmüfl. Hayvanlar yaflad klar mekanlardan dolay s k nt duymuyorlar. Her hayvan için yaflamas gereken iklimsel flartlar ve ortam iyi flekilde haz rlanm fl. Hayvanata bahçesinde her yafltan her ülkeden binlerce insanla karfl laflmak mümkün. Ülke içinde merkez noktalar çok hareketli. Özellikle Orchid Bulvar günün 24 saati canl l n koruyor. Bulvar üzerinde ki birbirinden güzel yüzlerce al fl-verifl merkez ve restoranlar ile ilgi noktalar nda birisi. Ayr ca Bulvar üzerinde bulunan turizm dan flma bürosuna Singapur a yolu düflen herkesin u ramas nda fayda var. Ülke genelinde yap labilecek aktiviteler ile ilgili olarak detayl bilgiler, broflürler ve haritalar tahmin edilebilmesi mümkün bu merkezden. Singapur da dikkati çeken en önemli mekanlardan biriside Botonak Park. Dünyan n en büyük botanik parklar aras nda yer al yor. Botanik park içinde tropikal kuflakta yetiflen bütün bitki örneklerini isimleri ile birlikte görmek mümkün. Park gezmek için 4 saat ucu ucuna yeterli oluyor. Botanik park ayn zamanda Singapur da yaflayanlar için keyifli bir rekreasyon alan olma özelli ini tafl yor. Hafta sonu çimlerin üzerine yay larak geçirmek bu parkta s kça karfl lafl - lan görüntüler aras nda. Ortam o kadar do al ki a açlarda oynayan sincaplar görmek, envayi çeflit tropikal kufl türünün sesini dinlemek mümkün. Singapur da ki son gecemizde ülkenin ticaret merkezi olan yüksek gökdelenlerin arda arada dizildi i harika bir liman düzenlemesi ile insanlar n kullan m na aç lm fl en güzel yerlerinden birinde geçiriyoruz. Gecenin ilerleyen saatlerine ra men her yer c v l c v l, sahil boyu insanlar n kullan m için yap lm fl olan modern kentsel tasar m çal flmalar sonucu insanlar gecenin ilerleyen saatleri olmas na ra men denizin ve gökdelenlerin o muhteflem, etkileyici manzaras eflli inde sohbetlerine devam ediyorlar. Bizde doyas ya ç kart yoruz bu güzelliklerin tad n.

Singapur da geçen 3 günün ard ndan harika an lar ile ayr l yor büyük bir keyifle... Singapur a yolu düflecekler için bir kaç not eklemek isterim yaz m n sonunda. Ülkede ki konaklama, yeme-içme ve ulafl m konular hakk nda gözlemlediklerim ise.. Konaklama merkez de oldukça lüks ve pahal otellerde yap labilece i gibi periferde uygun flartlarda kal nabilecek yine 3 ya da 4 y ld zl oldukça uygun fiyatl oteller mevcut. Biz 2 gece konaklama için 3 kifli gecelik 85 Singapur dolar ödedik. Singapur dolar n n neredeyse Türk Liras ile eflde er oldu unu düflünecek olursak konakla için oldukça makul bir fiyat ortaya ç k yor. Yeme içme konusunda özellikle yöresel yemekleri tatmaya özen gösterdik. Yemekler baharat aç s ndan oldukça zengin. Ayr ca tropikal kökenli sebzeler ve meyveler ile zenginlefltirilmifl. Her türlü bal k çeflidini bulmak mümkün. Bunu d - fl nda klasik olarak burgerciler, pizzac lar da görebiliyorsunuz her yerde. Singapur da ulafl m flimdiye kadar gidip gördü üm ülkeler aras nda ki en iyi çözüme ulaflt r lm fl olan idi. Ülkede çok kuvvetli bir metro a mevcut. Gitmek istedi iniz her noktaya metro ile çok k sa bir surede ulaflabiliyorsunuz. Özellikle ülkeye ilk gelen birisinin bile kolayl kla çözebilece i bir metro flemas na sahip. Metro kullan m d fl nda halk otobüsleri ve taksiler de mevcut. Ekonomik olmas aç s ndan metro ve halk otobüsleri en do ru seçim olacakt r. Ulafl m için ülke içinde gidilebilecek en uzak nokta için 3 Singapur dolar ödemeniz yeterli oluyor. Bu ücretler her durak için farkl l k gösteriyor. Biletlerinizi otomatik makinelerden rahatl kla alabiliyorsunuz. Son söz Herkesin gidip görmesi gereken son derece medeni, güvenli ve keyifle gezilebilecek bir çok turistik noktas olan bir ülke S NGAPUR... S NGAPUR UN KÜNYES Singapur hakk nda ülkeye gitmeden önce ufak bir araflt rma yap - yorum. Singapur Malay yar m adas - n n en güney ucunda, Ekvator'un 137 km kuzeyinde yer alan 622 km2 lik küçük bir ada devletidir. Adan n uzunlu u 43km, eni de 22,5km dir. Ülkenin denizden 177m yükseklikte olup Tamah Da d r. Singapur iklim yap s itibariyle tropikal iklime sahiptir. Sene içinde gözlenen s cakl k ve nem miktar oldukça yüksektir. Ya fl miktar ise oldukça fazlad r. Hava s cakl yaz aylar nda 35-40'C civar ndad r. Nem miktar %80 ve üzerinde özellikle Ekim-May s aylar aras nda ülkede fliddetli ya fllar gözlenebilir. Geçmiflte ülke topraklar - n n %90' tropikal ormanlar ile kapl iken fluanda yo un flehirleflmenin getirdi i kullan mlar sonucu orman alanlar n n %85'i kalmam flt r. Ülke'de nüfus 4,5 milyon kiflidir. Nüfusun %77'si Çinliler, %14'ü Malaylar, %8'i Hindu'lar ve geri kalan az nl klar oluflturur. nsan ömrünün ortalamas 70 yafl üzeri olan sa l k, sosyal ve kültür hayat oldukça iyi ülkelerden biridir. Ülkede ekonominin büyük bir k sm ticaret ve endüstri'dir. Gemi yap mc l, elektronik, tekstil, g da ve kereste endüstrisidir. Turizm ülke'nin önemli bir gelir kayna d r, ayn zamanda ciddi bir bal kç l k gelirine sahiptir ülke. 53

TAR HE DAMGA VURAN KENT Afyonkarahisar Büyük Taarruz, 26 A ustos 1922 de Kocatepe den top at fl yla bafllad ve 30 A ustos ta zaferle sonuçland. Atatürk, Afyonkarahisar n bu büyük zafere olan katk s n y llar sonra, Say n Karahisarl lar n askeri zaferimizde oldu u gibi, sosyal devrimimizin en ön saflar nda da kendine yaraflan sayg l yerde yürüyeceklerine eminim. sözleriyle anacakt. 54 55

ANADOLU NUN K L T NOKTASI Afyonkarahisar, ad n ; M.Ö. 1340 y llar nda Hititler taraf ndan yapt r lan ve bu güne kadar ününü sürdüren kalesi ve yaklafl k 2300 y ld r ekilen haflhafl bitkisinden alm flt r. M.Ö. 7000 Y l ndan bafllayarak günümüze kadar yerleflim yeri olan limiz s n rlar içerisinde Hitit, Frig, Grek, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanl gibi uygarl klar egemen olmufltur. Afyonkarahisar, 1 y l 1 ay 25 gün Yunan iflgali alt nda kald. Naz m Hikmet de Afyon s rtlar ndan bafllayan Büyük Taarruzu ve Atatürk ün taarruz öncesindeki psikolojisini flu dizelerle ölümsüzlefltirecekti: Sar fl n bir kurda benziyordu / Ve mavi gözleri çakmak çakmakt / Yürüdü uçurumun bafl na kadar, e ildi, durdu / B raksalar nce, uzun bacaklar üstünde yaylanarak / ve karanl kta akan bir y ld z gibi kayarak / Kocatepe den Afyon ovas na atlayacakt. Büyük Taarruz Afyon Cephesinde bafllad. Yunan kuvvetleri bozguna u rat ld ve flehir 27 A ustos 1922 de kurtar ld. Bu tarih l in kurtulufl günü olarak kutlan r. Türkiye Cumhuriyetinin çat s Afyonkarahisar da çat lm flt r. Afyonkarahisar, stanbul, zmir, Mersin Limanlar ve Ankara ile demiryolu ba lant s olan bir ildir. Konya, Ankara, Bursa, stanbul, Eskiflehir, zmir, Antalya ve Denizli istikametinden gelen kara yollar n n kesiflme noktas nda yer almaktad r. limiz s n rlar içinden günlük geçen vas ta say s yazlar 70 bin, k fl aylar nda ise ortalama 40 50 bin civar ndad r. Dolays yla yo un bir hareketlilik yaflanmaktad r. Akdeniz, Ege ve ç Anadolu Bölgelerinin kesiflme noktas nda yer alan ve Anadolu nun kilidi konumunda olan bir ilde yaflayan nüfus say s 806000 olup 14 bin kilometre kare topra bulunmaktad r. Kaymak, sucuk, et ve et ürünleri, kaymakl fleker ve haflhafl Afyonkarahisar' n sembol ürünleridir. Mermer Afyonkarahisar'la bütünleflmifltir. Afyonkarahisar'la birlikte an lan bir özellik de termal turizmdir. Türkiye nin hatta dünyan n say l rezervlerinden birisi olan Ömer Gecek Termal Alan Afyonkarahisar il merkezindedir. Y l n bütün günü termal turizm canl l m koruyarak devam etmektedir. Afyonkarahisar n ekonomik yap s tar m, g da, mermer ve termal turizme dayan r. Et ve ete dayal g - da sektörü, lokum ve kaymak üretimi konular nda markalaflm fl ürünler üretilmektedir. Yumurta tavukçulu unda çok önemli geliflmeler olmufl ve yumurta borsas Baflmakç ilçesinde oluflmufltur. Di er taraftan, patates, fleker pancar, haflhafl ve kiraz özellik arz eden ürünlerimizdir. Sultanda bölgesinde üretilen kirazlar n tamam ihraç edilmekte ve y ll k 30 milyon dolar tutar nda gelir sa lanmaktad r. Afyonkarahisar, Türkiye nin mermer üssü konumuna gelmifltir. Ülkemizdeki mermer rezervlerinin % 28 i limizde bulunmaktad r. Buna ek olarak Ülkenin dört bir yan ndan getirilen mermer çeflitleri scehisar lçesinde pazarlanmaktad r. Bir anlamda, Afyonkarahisar mermercilik sektörünün pazar konumundad r. lin önemli ihracat mallar ndan birisi de mermerdir. Termal turizm de son y llarda hareket kazanm fl faaliyetler aras ndad r. Yeni yat r mlarla bu sektör, gelecekte önemli mesafeler alacakt r. Termal turizmin; kültür ve eko turizmle desteklenmesi için bafllat lan çal flmalar sürdürülmektedir. Bu ba lamda Ac Göl ve Frig Vadisinde planlama ve alt yap çal flmalar aç s ndan somut ilerlemeler sa lanm flt r. Afyonkarahisar tarihi de il, çok tarihi bir kenttir. Somut ve somut olmayan kültürel de erleri; tarihi yap lar, müzi i, yeme-içme kültürü, davran fl ve insani iliflkileri son derece özgündür. Üç co rafi bölge üzerinde, yollar n kesiflti i bir co rafyada yer alan; termal kaynaklar n, kültürel ve do al varl klar n; g da sektöründe marka olmufl ürünlerin; kaliteli mermer ocaklar n n ev sahibi ve pazar olan Afyonkarahisar; yüz y llard r oynad önemli tarihi rolü, içinde bulundu umuz yüzy lda da oynayacak ender illerimizden birisidir.