COĞRAFYA SORU BANKASI

ezberbozan kpss serisi 2016 COĞRAFYA SORU BANKASI Eğitimde 29. yıl

KOMİSYON KPSS EZBERBOZAN COĞRAFYA SORU BANKASI ISBN 978-605-318-361-7 Kitapta yer alan bölümlerin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir. 2016, Pegem Akademi Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir. Anılan kurulusun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri, kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt ya da baska yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz. Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır. Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları satın almamasını diliyoruz. 1. Baskı: 2016, Ankara Yayın-Proje: Burcu Duman Dizgi-Grafik Tasarım: Selda Tunç Kapak Tasarımı: Gürsel Avcı Baskı: Vadi Grup Ciltevi A.Ş. İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284 Sokak No:105 Yenimahalle/ANKARA (0312 394 55 91) Yayıncı Sertifika No: 14749 Matbaa Sertifika No: 26687 İletişim Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA Yayınevi 0312 430 67 50-430 67 51 Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60 Dağıtım: 0312 434 54 24-434 54 08 Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38 Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60 İnternet: www.pegem.net E-ileti: pegem@pegem.net

ÖN SÖZ Değerli KPSS Adayları, KPSS ye hazırlıkta beklenti ve ihtiyaçlarınızı karşılayacak yayınlarımızı sizlere sunmaktayız. Yine yoğun bir emek vererek hazırladığımız elinizdeki bu kitap da geleceğe hazırlığınızda size önemli bir destek sağlayacaktır. Tüm yayınlarımızda olduğu gibi bu yayınımızla da; yeterli bilgi düzeyine ulaşacak çok sayıda soruyu anlayarak hızlı bir şekilde cevaplama becerisine sahip olacaksınız. Türkçe, Matematik-Geometri, Tarih, Coğrafya ve Vatandaşlık alanlarında özenle hazırlanan çözümlü sorular ve cevaplı testler sizi KPSS'de başarıya ulaştıracaktır. Kitabınızın çalışmalarınızda yararlı olması dileğiyle, KPSS de ve meslek hayatınızda başarılar dileriz. Pegem Akademi Yayıncılık

İçindekiler COĞRAFİ KONUM Test - 1... 1 Çözümler... 4 Test - 2... 6 Çözümler... 9 Test - 3... 11 Test - 4... 13 TÜRKİYE NİN DAĞLARI - OVALARI - PLATOLARI Test - 5... 15 Çözümler... 18 Test - 6... 19 TÜRKİYE NİN AKARSULARI Test - 7... 21 Çözümler... 23 Test - 8... 24 TÜRKİYE NİN BARAJLARI, GÖLLERİ, SU KAYNAKLARI VE DENİZLERİ Test - 9... 26 Çözümler... 28 Test - 10... 29 TÜRKİYE DE RÜZGÂRLAR - BUZULLAR - KARSTİK ŞEKİLLER VE KIYI TİPLERİ Test - 11... 31 Çözümler... 34 Test - 12... 36 TÜRKİYE NİN TOPRAK TİPLERİ Test - 13... 38 Çözümler... 41

TÜRKİYE DE EROZYON - ÇIĞ - HEYELAN Test - 14...42 Çözümler...44 Test - 15...45 TÜRKİYE NİN YER ŞEKİLLERİ Test - 16...47 Test - 17...49 TÜRKİYE NİN İKLİM VE BİTKİ ÖRTÜSÜ Test - 18...51 Çözümler...54 Test - 19...55 Çözümler...57 Test - 20...58 Çözümler...60 Test - 21...61 Test - 22...63 Test - 23...65 TÜRKİYE NİN FİZİKİ COĞRAFYASI Test - 24...67 Test - 25...69 TÜRKİYE DE NÜFUS VE YERLEŞME Test - 26...71 Çözümler...73 Test - 27...74 Çözümler...76 Test - 28...77 Test - 29...79 Test - 30...81 TÜRKİYE DE TARIM Test - 31...83 Çözümler...86 Test - 32...87 Çözümler...89 vi

TÜRKİYE DE TARIM, HAYVANCILIK VE ORMANCILIK Test - 33...90 Çözümler...92 Test - 34...93 Test - 35...95 Test - 36...97 Test - 37...99 TÜRKİYE DE MADENLER Test - 38...101 Çözümler...103 Test - 39...104 TÜRKİYE DE SANAYİ VE TİCARET Test - 40...106 Çözümler...108 Test - 41...109 TÜRKİYE DE ULAŞIM VE TURİZM Test - 42...111 Çözümler... 113 Test - 43... 114 TÜRKİYE NİN EKONOMİSİ Test - 44... 116 Çözümler... 118 Test - 45... 119 KARADENİZ BÖLGESİ Test - 46...121 Çözümler...124 Test - 47...125 MARMARA BÖLGESİ Test - 48...127 Çözümler...129 Test - 49...130 vii

EGE BÖLGESİ Test - 50... 132 Çözümler... 134 Test - 51... 135 AKDENİZ BÖLGESİ Test - 52... 137 Çözümler... 139 Test - 53... 140 KIYI BÖLGELER (TARAMA) Test - 54... 142 Çözümler... 145 Test - 55... 146 GÜNEYDOĞU ANADOLU BÖLGESİ Test - 56... 148 Çözümler... 150 Test - 57... 151 DOĞU ANADOLU BÖLGESİ Test - 58... 153 Çözümler... 155 Test - 59... 156 İÇ ANADOLU BÖLGESİ Test - 60... 158 Çözümler... 160 Test - 61... 161 İÇ BÖLGELER (TARAMA) Test - 62... 163 TÜM BÖLGELER (TARAMA) Test - 63... 165 Çözümler... 168 viii

GENEL TARAMA Test - 64...169 Çözümler...172 Test - 65...173 Çözümler...176 Test - 66...177 Çözümler...179 Test - 67...180 Test - 68...182 CEVAP ANAHTARI... 184 ix

COĞRAFYA Coğrafi Konum - 1 Test - 1 1. Bir yerin yeryüzü şekilleri, çevreyle olan ilişkileri ve bağlantıları o yerin özel konumuyla ilgilidir. I. Batıdan doğuya doğru gidildikçe yükseltinin artması II. III. IV. Aynı anda farklı mevsim özelliklerinin görülmesi Batı rüzgârları etkisinde kalması Gölge boylarının hiçbir zaman sıfır olmaması Bu bilgilerden hangileri Türkiye nin özel konumunun sonuçları arasında yer almaz? A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV 2. Türkiye haritasında P, E, G ve M merkezleri belirtilmiştir. 4. Türkiye de kış gün dönümünün yaşandığı bir tarihte aşağıdaki illerin hangisinde en uzun gece yaşanır? A) İzmir B) Balıkesir C) Muğla D) Hatay E) Artvin 5. Aşağıdaki grafikte Ankara da yatay bir düzlemdeki sabit bir cismin bir aylık gölge boyu değişim grafiği gösterilmektedir. maximum (Gölge boyu, m.) P M Buna göre P, G ile M, E merkezlerinin hangi özellikleri kesinlikle aynıdır? P - G M - E A) İklimleri Sıcaklıkları B) Öğle vakitleri Gündüz süreleri C) Yerel saatleri Yağış miktarları D) Çizgisel hızları Ulusal saatleri E) Yer şekilleri Karlı gün sayıları 3. Türkiye coğrafi konumu itibariyle Kuzey Yarım Küre de, Yengeç Dönencesi nin kuzeyinde yer alır. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye nin Yengeç Dönencesi nin kuzeyinde yer almasının sonuçlarından değildir? A) Gölge yönlerinin daima kuzeyi göstermesi B) Kuzeye doğru gidildikçe yer çekiminin artması C) Bakı yönünün yıl boyunca güney olması D) Gölge boylarının asla sıfır olmaması E) Kuzey sektörlü rüzgârların sıcaklığı düşürmesi G E 0 10 20 30 Buna göre grafiğin çizildiği ay aşağıdakilerden hangisidir? A) Aralık B) Ocak C) Mart D) Eylül E) Haziran Günler 6. Dünya da çizgisel hızın her enlemde farklı oluşunun sonucu olarak Ekvator dan kutuplara doğru gidildikçe Güneş in doğuş ve batış süresi uzar. III II V I Buna göre haritada taralı yörelerin hangisinde Güneş in doğuş ve batış sürelerinin daha uzun yaşanması beklenir? A) I B) II C) III D) IV E) V IV 1

Test - 1 7. Aşağıda verilen il merkezlerinden hangisinde yerel saat ve ulusal saat arasındaki fark yıl boyunca yaklaşık olarak aynıdır? A)İzmit B) Iğdır C) Sivas D) İstanbul E) Afyon Coğrafi Konum - 1 10. Çanakkale ve İzmir yaklaşık olarak 26 doğu boylamı üzerinde bulunmaktadır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu il çiftleri için söylenemez? A) Başlangıç meridyenine uzaklıkları aynıdır. B) Yerel saatleri aynıdır. C) Gün içinde gölge boyunun en kısa olduğu an aynıdır. D) Kış saati uygulamasında yerel saatleri ile ulusal saat arasındaki farkları 16 dakikadır. E) Ekinoks tarihlerinde her iki ilde de Güneş aynı anda doğar ve aynı anda batar. 8. Türkiye 36 K - 42 K paralelleri arasında yer alır. Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonuçları arasında yer almaz? A) Adana da kalıcı kar sınırının Ankara dan daha yüksekte olması B) Ülkemizde zeytin tarımının yapılması C) Bursa da kış sıcaklıklarının İzmir den daha düşük olması D) Aynı tarım ürününün Erzurum da Çanakkale den daha geç olgunlaşması E) Akdeniz in sularının Karadeniz den daha tuzlu olması 11. V IV I III II Türkiye haritasında verilen merkezlerin hangisinde yıl boyunca yerel saat daha ileri olup gece ile gündüz arasındaki süre farkı en fazladır? A) I B) II C) III D) IV E) V 9. I. Tek ortak saat ayarının kullanılması II. III. IV. Güneydeki ovalarda tarım ürünlerinin daha erken olgunlaşması 2. ve 3. saat dilimlerinde yer alması Güneyden esen rüzgârların hava sıcaklığını artırması Türkiye için verilen yukarıdaki özelliklerden hangileri boylamın sonuçları arasında yer alır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve III E) II ve IV 12. Türkiye, 36-42 kuzey paralelleri ile 26-45 doğu meridyenleri arasındadır. Türkiye aynı paralel ve meridyen farkını korumak şartıyla daha güneybatıda yer alsaydı; I. kuzey - güney genişliği, II. III. IV. doğu - batı genişliği, doğusu ve batısı arasındaki zaman farkı, bulunduğu saat dilimi gibi özelliklerden hangileri kesinlikle değişmezdi? A) I ve II B) I ve III C) II ve III D) II ve IV E) III ve IV 2

Coğrafi Konum - 1 Test - 1 13. III II V Tüm özel konum şartları eşit kabul edildiğinde haritada ok yönünde hareket eden rüzgârlardan hangisinin ismi ve sıcaklığa etkisi yanlış verilmiştir? Rüzgâr İsmi Sıcaklığa etkisi A) I Samyeli Artırır. B) II Karayel Azaltır. C) III Lodos Artırır. D) IV Poyraz Azaltır. E) V Kıble Azaltır. IV I 15. Türkiye de; Sinop ta en uzun gece 21 Aralık ta 15 saat, en kısa gece 21 Haziran da 9 saattir. Aradaki fark 6 saattir. Bu farkı azaltmak için; I. Sinop un Ekvator a yaklaşması, II. Sinop un Ekvator dan uzaklaşması, III. Sinop un başlangıç meridyenine yaklaşması, IV. Dünya nın çizgisel hızının azalması gibi durumlardan hangileri gerçekleştirilmelidir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) II ve III E) II ve IV 14. İstanbul dan Antalya ya yolculuk yapan bir kişinin yaptığı gözlemlerden aktardığı, I. Tuzluluk oranı artmıştır. II. III. IV. Çizgisel hız artmıştır. Alacakaranlık süreleri uzamıştır. Gölge boyları kısalmıştır. bilgilerinden hangileri yanlıştır? A)Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve IV E) II ve III 16. Aşağıdakilerden hangisi Türkiye nin özel konumunun sonuçları arasında yer almaz? A) Ticaret yollarının kesiştiği noktada yer alması B) Kısa mesafede farklı iklim tiplerinin görülmesi C) Buzulların oluşturduğu kıyı tiplerinin görülmemesi D) Uluslararası transit ticaret limanlarının bulunması E) Gerçek alan ile izdüşüm alan arasındaki farkın fazla olması 3

Test - 1 Coğrafi Konum - 1 ÇÖZÜMLER 1. Türkiye 36-42 kuzey paralelleri arasında yer alır. Bu durum Türkiye nin Orta Kuşak ta yer almasını sağlar. Batı rüzgârlarının etkisinde kalması, Orta Kuşak ta olmasının sonucudur. (Matematiksel konum) Gölge boyunun sıfır olması için Güneş ışınlarının 90 derecelik açıyla gelmesi gerekir. Güneş ışınları yalnızca dönenceler arasına ( 23.27 K - 23.27 G ) dik gelir. Türkiye 36-42 kuzey paralelleri arasında dönenceler dışında yer aldığı için gölge boyu yılın hiçbir döneminde sıfır olmaz. (Matematiksel konum) Türkiye de doğuya doğru yükseltinin artması ve aynı anda farklı mevsim özelliklerinin görülmesi özel konumun sonucudur. 5. Güneş ışınlarının geliş açısı ile gölge boyu arasında ters orantı bulunur. Grafik dikkatli incelendiğinde gölge boyunun en uzun olduğu dönem belirtilmiştir. Gölge boyunun en uzun olabilmesi için Güneş ışınlarının en küçük açıyla gelmesi gerekir. Ankara nın Güneş ışınlarını en küçük açıyla aldığı tarih 21 Aralık tır. Cevap A Cevap E 2. Aynı boylam üzerinde yer alan P ve G merkezlerinde ; yerel saat, Güneş in karşısından aynı anda geçmeleri (öğle 12 nin aynı olması) yıl boyunca aynıdır. Güneş in doğuş ve batış vakitleri ise farklıdır. Yalnızca ekinoks tarihlerinde (21 Mart - 23 Eylül) Güneş aynı boylam üzerindeki merkezlerde aynı anda doğar, aynı anda batar. Aynı enlem üzerinde yer alan M ve E merkezlerinde çizgisel hız, gece-gündüz süreleri, gurup ve tan vakitleri, Güneş ışınlarının geliş açısı, gölge boyları, Ekvator a kuş uçuşu uzaklık gibi özellikler benzerdir. 6. Çizgisel hız Ekvator dan kutuplara doğru gidildikçe azalır. Güneş in doğuş ve batış süreleri ise çizgisel hızın azalmasına bağlı olarak uzar. Türkiye, Kuzey Yarım Küre de olduğu için güneyinden kuzeyine çizgisel hızın azalmasına bağlı olarak Güneş in doğuş ve batış süreleri uzar. Cevap A Cevap B 3. A, C, D ve E seçenekleri Türkiye nin Kuzey Yarım Küre de ve Yengeç Dönencesi nin kuzeyinde yer almasının sonuçlarındandır. Fakat B seçeneği tüm Kuzey Yarım Küre için geçerli olan bir durumdur. Dünya nın şekli geoit olduğu için kutuplardan basıktır. Kutuplar yerin merkezine yakın olduğu için yer çekimi kuvveti kutup noktalarında en fazladır. Ekvator dan kutuplara doğru yer çekimi kuvveti azalır. Bu, tüm Kuzey Yarım Küre için geçerlidir. 7. Türkiye de yaz saati ve kış saati uygulamalarında yazın 45 doğu boylamı, kışın ise 30 doğu boylamı ulusal saat olarak kabul edilir. Soruda yıl boyunca ulusal saat ile farkın az olmasını istemiş. Bu yüzden hem 30 doğu boylamına hem de 45 doğu boylamına yakın ortada bir merkez doğru cevap olacaktır. Cevap C Cevap B 4. Türkiye için kış gün dönümü 21 Aralık tır. Bu tarihte Türkiye de kuzeye doğru gidildikçe gece süresi uzar. Bu yüzden seçeneklerde en kuzeyde yer alan şehir doğru cevap olacaktır. Cevap E 8. Soruda Türkiye nin paralel değerleri verilmiştir. A, B, C, E seçenekleri enlemin sonuçlarıdır. Fakat D seçeneğinde Çanakkale ve Erzurum yaklaşık olarak aynı enlemde yer almalarına rağmen tarım ürünlerinin olgunlaşma sürelerinin farklı olması sıcaklık ortalamalarının farklı olmasıyla açıklanır. Bu durum Erzurum un yükseltisiyle (özel konum) açıklanır. Cevap D 4

ÇÖZÜMLER Coğrafi Konum - 1 Test - 1 9. II. ve IV. öncüller enlemin sonuçlarıdır. Türkiye, 26-45 doğu boylamları arasında yer alır. Doğu - batı toprakları çok geniş olmadığı için aynı anda tek ulusal saat kullanılır. Yazın 45 doğu, kışın 30 doğu boylamı ulusal saat olarak kabul edilir. Boylam değerlerine bağlı olarak 2. ve 3. saat dilimlerinde yer alır. Cevap D 13. Türkiye, Kuzey Yarım Küre de yer aldığı için enlemin sonuçlarına göre kuzeyden esen rüzgârlar sıcaklığı azaltırken, güneyden esen rüzgârlar sıcaklığı artırır. Aynı enlem üzerinde esen rüzgârlar ise sıcaklıklar üzerinde etkili değildir. Türkiye de esen yerel rüzgârların yönleri ve sıcaklık üzerindeki etkisi göz önüne alındığında Kıble, güney yönlü ve sıcaklığı artıran bir rüzgârdır. Cevap E 10. Meridyenler arasındaki mesafe yalnızca Ekvator üzerinde 111 km dir. Bu mesafe kutuplara doğru gidildikçe daralır. İzmir ve Çanakkale aynı boylamda olmalarına rağmen Çanakkale daha kuzeyde yer aldığı için başlangıç meridyenine uzaklığı İzmir den daha azdır. 14. İstanbul daha kuzeyde, Antalya ise daha güneyde yer alır. Gözlemci, Antalya ya doğru gittikçe Ekvator a yaklaşır dolayısıyla enlem değeri büyür. Bu nedenle denizlerdeki tuzluluk oranı ve çizgisel hız artar, gölge boyları ve alacakaranlık (gurup ve tan vakitleri) süresi kısalır. Cevap C Cevap A 11. Yerel saatin ileri olması için verilen merkezlerden en doğuda olanı, gece - gündüz süre farkının en fazla olması için de Ekvator dan en uzak olan merkez seçilmelidir. Cevap C 15. Gece ile gündüz arasındaki zaman farkı Ekvator da yıl boyunca sıfırdır. Ekvator da yıl boyunca 12 saat gündüz, 12 saat gece yaşanır. Ekvator dan uzaklaştıkça gece-gündüz süre farkı artar, Ekvator a yakınlaştıkça azalır. Sinop ta bu farkın azalması için Sinop un Ekvator a yakınlaşması gerekir. Cevap A 12. Paraleller arasındaki mesafe Dünya nın her yerinde 111 km dir. Bu yüzden kuzey-güney genişliği değişmez. Boylam farkı değişmediği için doğu-batı arasındaki zaman farkı da değişmez. Fakat her ne kadar paralel ve boylam farkı korunsa da daha güneye taşınacağı için, Ekvator a olan uzaklık değişeceğinden doğu-batı genişliği de değişecektir. Ayrıca daha batıya alındığı için saat dilimi de değişecektir. Cevap B 16. Türkiye matematiksel konumun sonucuna bağlı olarak Orta Kuşak ın Ekvator a yakın bölümünde yer alır. Dünya 4. Jeolojik Dönem de Buzul Çağı yaşamış olmasına rağmen Türkiye de buzullaşma hiçbir zaman deniz seviyesine inmemiştir. Yalnızca yükseltisi fazla olan dağların zirvelerinde buzullaşma etkili olmuştur. Türkiye de buzul aşındırmasıyla oluşan fiyort veya skyer tipi kıyılar bulunmaz. Bu,Türkiye nin enleminin yani matematiksel konumunun sonucudur. Cevap C 5