Image not found http://bologna.konya.edu.tr/panel/images/pdflogo.png Ders Adı : ALEVİLİK VE BEKTAŞİLİK (ALAN: SEÇMELİ) Ders No : 0070160103 Teorik : 2 Pratik : 0 Kredi : 2 ECTS : 2 Ders Bilgileri Ders Türü Öğretim Dili Öğretim Tipi Ön Koşul Dersleri Dersi Verenler Seçmeli Türkçe Yüz-Yüze Yok DOĞAN KAPLAN, Genel Bilgiler Dersin Amaçları Öğrencinin, Alevilik ve Bektaşilik hakkında yeterli düzeyde bilgi sahibi olmasını sağlamak. Dersin İçeriği Alevilik ve Bektaşilik ile ilgili temel kavramlar, Aleviliğin temel yazılı kaynakları, Alevilik-Kızılbaşlık ilişkisi, Kızılbaşlık- Safevilik ilişkisi, Alevilik ve Bektaşilik ilişkisi; temel erkân ve uygulamalar, Cem ayinleri, cem evlerinin hukuki statüsü, Alevilerin devletten talepleri gibi teorik, pratik ve aktüel konular anlatılır. Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; # Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; 1 1. İslam geleneğindeki mezhep olgusu ve bunun İslam kültürünün şekillenmesindeki etkisini anlar. 2 2.İslam mezhep kültürünün zahiri ve Batıni veçhelerini kavrama. 3 3.Batıni mezheplerin İslam kültürü içinde şekillenme sürecini kavrar. 4 4. Anadolu Aleviliğinin Batıni mezhep geleneği içindeki yerini anlar. 5 5.Aleviliğin bir kavram olarak Tahtacılar, Çepniler, Sıraçlar, Işıklar vb. birçok mesleki ve yerel adlandırma için kullanılan bir şemsiye kavram olduğunu, 19.yüzyıldan önce Alevilik yerine Kızılbaşlığın kullanıldığını öğrenir. 6 6.Alevi/Kızılbaş Türkmen oymakların Safevi Devleti'nin kuruluşundaki rolünü öğrenir.
# Öğrenim Kazanımları Bu programı başarı ile tamamlayan öğrenci; 7 7.Alevi/Bektaşi ayrımı, ortak ve farklı alanların tahlilini yapar. 8 8.Alevi erkanının temel kurumları, cem, semah, dede vs. unsurlar hakkında bilgi sahibi olur. 9 9.Alevi cemaatinin şehirleşme ve kamusal alanda görünme süreçleri kavranır. 10 10.Günümüz Aleviliğinin temel problemleri, devletten talepleri ve devletin yapmış olduğu Alevilik çalıştayları hakkında bilgi sahibi olur. Ders Akışı Hafta Konu Ön Hazırlık Öğretme Metodu İslam Düşünce Tarihinin mezhebi ayrışma bağlamında 1 geçmişten geçirdiği evreler ve Alevilik-Bektaşiliğin bu evre içindeki yeri. Yok Teorik 2 Alevilik-Bektaşilik ile temel kavramlar; Kızılbaşlık, Alevilik, Bektaşilik 1.Kavram taraması. 2.Kütüphane çalışması. 3 Aleviliğin temel yazılı kaynakları, bunların ortaya çıkışı, Diyanetin bunları yayınlaması. 4 Tarihsel süreç; Safevilik Devleti'nin Kuruluşunda Kızılbaş/Alevilerin rolü. 5 Tarihsel süreç; Şeyhlikten Şahlığa, Sufi Şafii Erdebil Tekkesi'nin Şii Safevi Devleti'ne Dönüşmesi. 6 Aleviliğin temel yazılı kaynakları Şeyh Safi Buyruklarının kökeni, ortaya çıktığı dönem. 7 Şeyh Safi Buyruklarının mezhepsel unsurlar açısından içerik analizine tabi tutulması. 8 Alevilikteki temel unsurlar; yol, erkân, talip, ikrar. Talibin yola giriş erkânı. 9 Tarikat otoriteleri; pir, mürşit, mürebbi, rehber;ikrar vermenin ve musahip tutmanın önemi. 10 Buyruklardaki tasavvufi unsurlar; dört kapı, kırk makam. 11 Aleviliğe özgü kavramsallaştırmalar; üç sünnet, yedi farz. 12 Görsel materyaller eşliğinde cem ayini izleme. yok
Hafta Konu Ön Hazırlık Öğretme Metodu 13 Modern Alevilik ve Alevilerin devletten talepleri; cem evlerinin hukuki statüye kavuşması, dedelere maaş bağlanması, Alevilik-Bektaşiliğin din kültürü ve ahlak bilgisi derslerinde müfredata girmesi. 14 Alevilerin taleplerine karşılık devletin gerçekleştirdiği çalıştaylar; beklentiler, karşı çıkışlar, genel bir değerlendirme. Kaynaklar Ders için gerekli kaynaklar Doğan Kaplan, Yazılı Kaynaklarına Göre Alevilik, Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2012. Ders için önerilen kaynaklar
A. Alevi Bektaşi Klasikleri 1. Hacı Bektaş Veli (ö.669/1270), Şerh-i Besmele, haz. Hamiye Duran, Alevi-Bektaşi Klasikleri 1, Ankara: TDV, 2007. 2. Hacı Bektaş Veli (ö.669/1270), Makâlât, haz. Ali Yılmaz-Mehmet Akkuş-Ali Öztürk, Alevi-Bektaşi Klasikleri 2, Ankara: TDV, 2007. 3. Kitâb-ı Dâr. Haz. Osman Eğri, Alevi-Bektaşi Klasikleri 3, Ankara: TDV, 2007. 4. Velâyetnâme, haz. Hamiye Duran, Alevi-Bektaşi Klasikleri 4, Ankara: TDV, 2007. 5. Erkânnâme I. Haz. Doğan Kaplan, Alevi-Bektaşi Klasikleri 5, Ankara: TDV, 2007. 6. Dâstân-ı İbrâhîm Edhem-Dâstân-ı Fâtıma-Dâstân-ı Hâtun, haz. Mehmet Mahfuz Söylemez, Alevi-Bektaşi Klasikleri 6, Ankara: TDV, 2007. 7. Kitâb-ı Cabbâr Kulu. Haz. Osman Eğri, Alevi-Bektaşi Klasikleri 7, Ankara: TDV, 2007. 8. Seyyid Alizâde Hasan b. Müslim, Hızırnâme Alevî Bektaşî Âdab ve Erkânı-, haz. Baki Yaşa Altınok, Alevi-Bektaşi Klasikleri 8, Ankara: TDV, 2007. 9. Vîrânî Baba, İlm-i Câvidân, haz. Osman Eğri, Alevi-Bektaşi Klasikleri 9, Ankara: TDV, 2008. 10. Kaygusuz Abdal (ö.15.yy), Dil-güşâ, haz. Abdurrahman Güzel, Alevi-Bektaşi Klasikleri 10, Ankara: TDV, 2009. 12.Alâuddin el-hüseyni er-radavî (ö.930/1524?), Fütüvvetnâme-i Tarîkat, haz. Osman Aydınlı, Alevi-Bektaşi Klasikleri 12, Ankara: TDV, 2011. 13. Muhammed b. Hanefiyye Cengi, haz. Ceyhun Ünlüer, Alevi-Bektaşi Klasikleri 13, Ankara: TDV, 2010. B. Diğer Kitaplar 1. Irene Mélikoff, Uyur İdik Uyardılar, çev. Turan Alptekin, İstanbul: Demos Yayınları, 2009. 2. Irene Melikoff, Hacı Bektaş, Efsaneden Gerçeğe, çev. Turan Alptekin, İstanbul: Cumhuriyet Kitapları, 1999. 3. Tarihi ve Kültürel Boyutlarıyla Türkiye de Aleviler-Bektaşiler ve Nusayriler, İsav Sempozyum Kitabı, İstanbul: Ensar Neşriyat, 2004. 4. Orhan Türkdoğan, Alevi-Bektaşi Kimliği, İstanbul: Timaş, 1995. 5. Ahmet Yaşar Ocak, Türk Sufiliğine Bakışlar, İstanbul: İletişim Yayınları, 1996. 6. Sönmez Kutlu, Alevilik-Bektaşilik Yazıları, Ankara: Ankara Okulu, 2006. 7. Osman Eğri, Yaygın Din Eğitimi Açısından Bektaşilik, İstanbul: Horasan Yayınları, 2003. 8. John Kingsley Birge, Bektaşilik Tarihi, çev. Reha Çamuroğlu, İstanbul: Ant Yayınları, 1991. 9.Abdülbaki Gölpınarlı, Alevî-Bektâşî Nefesleri, İstanbul: Remzi Kitabevi, 1963. 10.Abdülbaki Gölpınarlı, Mevlevî Âdâb ve Erkânı, İstanbul: İnkılap ve Aka Kitabevleri, 1963. 11.Hülya Küçük, Kurtuluş Savaşı nda Bektaşiler, İstanbul: Kitap Yayınevi, 2003. 12. Bedri Noyan, Bektaşilik Alevilik Nedir, Ankara 1985. 13.Cenksu Üçer, Tokat Yöresinde Geleneksel Alevilik, Ankara: Ankara Okulu, 2005. 14. İlyas Üzüm, Tarihsel ve Kültürel Boyutlarıyla Alevilik, İstanbul: İsam Yayınları, 2007. 15.Mehmet Yaman, Alevilik, İnanç-Edeb-Erkân, 6.Baskı, İstanbul: Garip Dede Türbesi Koruma Onarma ve Yaşatma Derneği, 2004. 16.Yusuf Ziya Yörükân, Anadolu da Alevîler ve Tahtacılar, Hazırlayan: Turhan Yörükân. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1998. Değerlendirme Metodu Yarıyıl Çalışmaları Adet Yüzde Arasınav 1 70 Devamsızlık 1 10 Quiz 0 0 Ödev 1 10 Proje 0 0 Saha Çalışması 0 0 Sunum/Seminer 1 10 Uygulama Çalışmaları (Laboratuar, Stüdyo Çalışmaları vb) 0 0
Yarıyıl Çalışmaları Adet Yüzde Diğer (Staj vb) 0 0 Toplam 4 100 Yarıyıl Çalışmaları Yüzde Yıl içinin Başarıya Oranı 40 Finalin Başarıya Oranı 60 Toplam 100 Öğrenme Kazanımlarına Katkı No Öğrenme Kazanımları Katkı Seviyesi En Az 1, En çok 5 1 2 3 4 5 1 Yeterli düzeyde alan bilgisine sahip olur. 2 Yeterli düzeyde alan eğitimi bilgisine sahip olur. 3 Alanıyla ilgili kavramları, teorileri, öğretim yöntemleri ve uygulamaları tanımlar. 4 Öğrencilerin gelişim ve öğrenme özellikleri hakkında bilgi sahibi olur. 5 6 Öğrencilerin gelişim özelliklerini, bireysel farklılıklarını dikkate alarak, uygun bir öğrenme ortamı sağlar. Konunun özelliklerini ve kazanımlarını dikkate alarak, uygun öğretim strateji, yöntem ve tekniklerini uygular. Bireysel ve grup çalışmalarında görev alır ve görevleri etkin bir şekilde yerine 7 getirir. 8 Sorunları gidermede sorumluluk alır ve çözüm yolları üretmeye çalışır. 9 Öz değerlendirmesini yapabilir. 10 Sosyal ve kültürel etkinliklere katılır. 11 Eğitim uygulamalarında disiplin içi ve disiplinler arası takım çalışması yapabilir. Öğretim programlarındaki değişiklikleri ve ilgili yeni kaynak ve materyalleri takip 12 eder. 13 Milli kültür ve evrensel değerlerin farkındadır ve gerekli önemi verir. 14 Milli Eğitim Sistemi'nin dayandığı temel değer ve ilkeleri ile alanının amaç, hedef, ilke ve tekniklerini bilir ve kullanır. Öğretim programları, öğretim yöntem ve teknikleri, ölçme ve değerlendirme 15 bilgisine sahiptir. 16 Yaşam boyu öğrenme fikrini destekler. 17 İslam Tarihi, Coğrafyası, Kültürü, Düşüncesi ve Medeniyeti hakkında bilgi sahibi olur. ECTS / Öğrenci İş Yükü Aktiviteler Sayısı Saat Toplam Ders Süresi(Hafta) 14 2 28
Aktiviteler Sayısı Saat Toplam Ders notları ön hazırlanması, kendi kendine çalışma 14 1 14 Ödev 1 3 3 Sunum/Seminer 1 1 1 Quiz 0 0 0 Arasınav 1 4 4 Proje 0 0 0 Saha Çalışması 0 0 0 Uygulama Çalışmaları (Laboratuar, Stüdyo Çalışmaları vb) 0 0 0 Final Sınavı / Dönem Projesi / Tez Hazırlık 1 5 5 Diğer (Staj vb) 0 0 0 Toplam İş Yükü 55 Toplam İş Yükü / 25 2.2 ECTS 2 Diğer Yok 1.Arasınav 2.Ödev 3.Final Sınavı Dersle İlgili Etik Kurallar(Varsa) Değerlendirme Ölçütleri