BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ SONUÇ RAPORU

Benzer belgeler
Kolorektal Adenokarsinomlarda Tümör Tomurcuklanmasının Kolonoskopik Biyopsi ve Rezeksiyon Materyalleri Arasındaki Uyumu

Yukarıda bilgileri yazılı olan projemin sonuç raporunun e-kütüphanede yayınlanmasını;

NAZOFARENKS KARSİNOMUNDA CLAUDIN 1, 4 VE 7 EKSPRESYON PATERNİ VE PROGNOSTİK ÖNEMİ

MİDE KANSERİNDE APOPİTOZİSİN BİYOLOJİK BELİRTEÇLERİNİN PROGNOSTİK ÖNEMİ

SAĞ VE SOL KOLON YERLEŞİMLİ TÜMÖRLER: AYNI ORGANDA FARKLI PATOLOJİK BULGULAR VE MİKROSATELLİT İNSTABİLİTE DURUMU

Doç. Dr. Ahmet ALACACIOĞLU

MEME KANSERİ KÖK HÜCRELERİNİN GEN EKSPRESYON PROFİLİ

Klasik Hodgkin Lenfoma Vakalarında PD-L1 Ekspresyonunun Sıklığı, EBV ile İlişkisi, Klinik ve Prognostik Önemi

Nod-pozitif Meme Kanserinde Lenf Nodu Oranı Nüks ve Mortaliteyi Belirleyen Bağımsız Bir Prognostik Faktördür

KOLON ADENOKARSİNOMLARINDA TÜMÖR-STROMA ORANI, TÜMÖR KÖK HÜCRELERİ İLE ENTROPİNİN İLİŞKİSİ VE PROGNOSTİK ÖNEMİ. Yasemin Çakır DEÜTF Tıbbi Patoloji AD

Mide Kanseri Tanısı Olan Hastalarda Lenf Nodu Tutulum Oranı ve Sağkalım İlişkisi

MİDE KANSERİNDE P53 EKSPRESYONUNUN PROGNOSTİK ÖNEMİ: META- ANALİZ

: Multipl Myeloma Kanser Kök Hücresinin Akım Sitometri İle Belirlenmesi ve Prognoza Etkisi

KOLOREKTAL KANSERLERİN MOLEKÜLER SINIFLAMASI. Doç.Dr.Aytekin AKYOL Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı 23 Mart 2014

TAKD olgu sunumları- 21 Kasım Dr Şebnem Batur Dr Büge ÖZ İÜ Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Patoloji AD

SENTİNEL LENF DÜĞÜMÜ İŞARETLEMESİ: KOLOREKTAL KANSER CERRAHİSİNDE YERİ VAR MI?

Primeri Bilinmeyen Aksiller Metastazda Cerrahi Yaklaşım. Dr. Ali İlker Filiz GATA Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Genel Cerrahi Servisi

Adrenokortikal Karsinom Tek merkezin 10 yıllık deneyimi

MEME KARSİNOMLARINDA GATA 3 EKSPRESYONU VE KLİNİKOPATOLOJİK PARAMETRELER İLE İLİŞKİSİ

KHDAK hastalarının Moleküler Patoloji raporunda neler olmalı?

MEME KARSİNOMUNDA HER2/NEU DURUMUNU DEĞERLENDİRMEDE ALTERNATİF YÖNTEM: REAL TİME-PCR

Bildiri Tartışması. Prof. Dr. Feyyaz ÖZDEMİR Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıbbi Onkoloji B.D TTOK-2014

TTOD MEME KANSERİ GÜNCELLEME KURSU HAZİRAN 2015 İSTANBUL 08:25-08:30 Açılış 08:00-08:30 Pratiği değiştiren çalışmalar. (salonda kahvaltı ile)

KOLOREKTAL KARSİNOMLU HASTALARDA PRİMER İLE METASTAZ ARASINDA KRAS DİSKORDANSI

ERKEN EVRE SEMİNOM OLGUSU

KOLOREKTAL KARSİNOMLARDA HPV NİN ROLÜ VE KARSİNOGENEZ AÇISINDAN P53 VE BCL-2 İLE İLİŞKİSİ

SENTİNEL LENF NODU BİOPSİSİ VE ADJUVAN KEMOTERAPİ. Dr. Orhan TÜRKEN

Meme Kanseri Cerrahisinde İntraoperatif Değerlendirme Ne kadar güvenebiliriz?

Kolorektal kanserler: Tek merkez 12 yıllık sonuçları

Tıbbı Onkoloji Dışkapı Yıldırım Beyazıt E.A.H Görevler: Görev Unvanı Görev Yeri Yıl Uzman Doktor-

ÖZGEÇMİŞ. Expression Pattern Comparison of Two Ubiquitin Specific Proteases. Functional Characterization of Two Potential Breast Cancer Related Genes

GLANDÜLER LEZYONLARDA YÖNETİM. DR. ZELIHA FıRAT CÜYLAN SBÜ. VAN EĞITIM VE ARAŞTıRMA HASTANESI

SERVİKAL PREKANSER VE KANSERLERİN TESPİTİNDE P16/Kİ 67 DUAL BOYAMA YÖNTEMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ VE TARAMA TRİAGE KULLANIMI PROF. DR. M.

Performans Özellikleri

GENÇ MEME KANSERLİ HASTALARIN ÖZELLİKLERİ. Dr. Mutlu DOGAN Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji Kliniği

ERKEN LOKAL NÜKS GELİŞEN VULVA KANSERİ: OLGU SUNUMU

ÖZGEÇMİŞ. : Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Merkezi Araştırma Laboratuvarı Uygulama ve Araştırma Merkezi (ARUM), Meşelik Kampüsü, 26480, ESKİŞEHİR

Dr. Fatma PAKSOY TÜRKÖZ Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Tıbbi Onkoloji

Dr.Bahar Müezzinoğlu Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi

TÜRK AKCİĞER KANSERİ DERNEĞİ ARAŞTIRMA DESTEK YÖNERGESİ

KOLOREKTAL KARSİNOMA VE ÖNCÜ LEZYONLARINDA MİKROSATELLİT İNSTABİLİTESİNİN İMMÜNHİSTOKİMYASAL OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ

ÇOCUKLUK ÇAĞI PAPİLLER TİROİD KANSERİNDE BRAF V600E MUTASYONU İLE KLİNİKOPATOLOJİK ÖZELLİKLER ARASINDAKİ İLİŞKİ VE NÜKS ORANI ÜZERİNE ETKİSİ

Nazofarenks Kanseri Tedavisinde Üç Farklı İndüksiyon Rejiminin Retrospektif Değerlendirilmesi (CF vs DC vs DCF )

İMMUNADSORBSİYON GEÇ BAŞLANGIÇLI ANTİKOR ARACILI REJEKSİYONDA ETKİNDİR

CURRICULUM VITAE( CV) DEGREES AND POSTDOCTORAL EDUCATION

MİDE KANSERLİ HASTALARDA SERUM TİROZİN KİNAZ RESEPTÖR-2 VE VASKÜLER ENDOTELYAL BÜYÜME FAKTÖRÜNÜN TEDAVİ YANITI ve PROGNOZ İLE İLİŞKİSİ

ENDOMETRİUMUN ENDOMETRİOİD ADENOKARSİNOMLARDA GLUT-1 VE MASPİN EKSPRESYON İNSİDANSI, REKÜRRENS VE SAĞKALIM İLE İLİŞKİSİ

TRİPLE NEGATİF MEME KANSERİNE YAKLAŞIM RADYOTERAPİ

Paratiroid Kanserinde Yönetim İzmir den Üç Merkezli Deneyim

ÖZGEÇMİŞ. Derece Alan Üniversite Yıl Lisans Tıp Fakültesi Uludağ Üniversitesi 1990 Y. Lisans İç Hastalıkları-

GİRİŞ-AMAÇ YÖNTEM-GEREÇLER

Dr. Tülay Akman İzmir Tepecik Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde(KHDAK) Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri

ETİK KURUL BAŞVURU DOSYASI

METASTATİK KÜÇÜK HÜCRELİ DIŞI AKCİĞER KANSERİ TANISI SAĞKALIMI ETKİLEYEN FAKTÖRLER

Prostat Tümörlerinde WHO 2016 Sınıflandırması DR. BORA GÜREL KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ PATOLOJİ ANABİLİM DALI

ENDOMETRİUM KANSERLERİNDE GOLGİ FOSFOPROTEİN 3 (GOLPH3) EKSPRESYONU: İMMUNOHİSTOKİMYASAL VE MOLEKÜLER ÇALIŞMA

1. Oturum: Meme Kanserine Giriş, Patoloji ve Alt Tiplendirme Oturum Başkanları : Dr. Orhan ŞENCAN, Dr. İrfan ÇİÇİN

TÜBERKÜLOZUN MOLEKÜLER TANISINDA GÜNCEL DURUM

HPV Moleküler Tanısında Güncel Durum. DNA bazlı Testler KORAY ERGÜNAY 1.ULUSAL KLİNİK MİKROBİYOLOJİ KONGRESİ

Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde(KHDAK) Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri

OVER KANSERİNİN SİSTEMİK TEDAVİSİNDE ÇELİŞKİLER. Prof. Dr. Nil MOLİNAS MANDEL İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Medikal Onkoloji

AZ DİFERANSİYE TİROİD KANSERLERİ. Prof. Dr. Müfide Nuran AKÇAY Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı ERZURUM

Radikal Prostatektomi Sonrası Yüksek Riskli Grupta RT: Erken mi Geç mi? Dr Şefik İğdem

KOLOREKTAL KARSİNOMLARDA VENÖZ İNVAZYON SAPTANMASINDA MORFOLOJİK BULGULARIN ve EVG nin ROLÜ

GEBELİK VE MEME KANSERİ

GERM HÜCRELİ OVER TÜMÖRLERİNDE CERRAHİ EVRELEME GEREKLİ MİDİR?

Dünya da ve Türkiye de Erken Evre Meme Kanseri İnsidansı ve Farklılıkları

En Etkili Kemoterapi İlacı Seçimine Yardımcı Olan Moleküler Genetik Test

SEVGİ ŞİMŞEK , I. Uluslararası, XVI. Ulusal Jinekolojik Onkoloji Kongresi, Antalya

Kırım Kongo Kanamalı Ateş hastalarında ağırlık ve ölüm riskinin tahmininde plazma cell-free DNA düzeyinin önemi

Renin-Angiotensin System Blockers May Prolong Survival of Metastatic Non-Small Cell Lung Cancer Patients Receiving Erlotinib

Biyobankalar. Prof.Dr.Meral Özgüç

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Kanser Çalışmaları. Dr Fikri İçli

ÖZGEÇMİŞ. 1. Adı Soyadı : Arzu Keskin Aktan 2. Doğum Tarihi : 29/04/ Unvanı : Doktor Öğretim Üyesi 4. Öğrenim Durumu : Doktora

EVRE I SEMİNOM DIŞI TÜMÖRLERE YAKLAŞIM

Paul Sugarbaker

Vaka Sunumu Küçük Hücreli Dışı Akciğer Kanserinde(KHDAK) Hedefe Yönelik Tedavi Seçenekleri

MESANE TÜMÖRLERİNİN DOĞAL SEYRİ

MİDE KANSERİ TEDAVİSİNDE RADYOTERAPİ UYGULAYALIM MI? Dr. Meltem Nalça Andrieu Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi AD

MGMT PROMOTER METİLASYONU OLAN GLİOBLASTOMALI OLGULARDA CpG 1, 2, 3 ve 4 METİLASYONUNUN TEDAVİ CEVABINA ETKİSİ

MEME KANSERLERİNDE, TÜMÖR KÖK HÜCRE BELİRTEÇLERİNİN (ALDH1, SOX2) PROGNOZ ve DİĞER PROGNOSTİK PARAMETRELER ile İLİŞKİSİ

T. C. İSTANBUL BİLİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ TEZ YAZIM KURALLARI

IL28B genotip tayini kronik hepatit B hastalarında oral antiviral tedavi cevabını öngörmede kullanılabilir mi?

Evre I Seminom Dışı Testis Tümörlerinde (NSGHT) Tedavi

Papiller Mikrokarsinomlara Yaklaşım Türkiye Perspektifi

ERKEN TEK DOZ İNTRAVEZİKAL İNSTİLASYON

KHDAK da Güncel Hedef Tedaviler

Prof.Dr. Rian Dişçi İ.Ü.Onkoloji Enstitüsü Kanser Epidemiyolojisi ve Biyoistatistik Bilim Dalı

Papiller Tiroid Karsinomunda Santral Lenf Nodu Diseksiyonu

2. MUĞLA MULTİDİSİPLİNER ONKOLOJİK ARAŞTIRMALAR SEMPOZYUMU. ""Her Yönü ile Kanserde Tartışmalı Konular"" (MORE 2018) 05 Ekim 2018 CUMA

Safra Yolları Kanserlerinde SistemikTedaviler. Dr.M.Oktay TARHAN İzmir K.Ç.Ü. Atatürk E.A.H. Tıbbi Onkoloji Kliniği

TÜRKİYE DEKİ ÜÇ TIP FAKÜLTESİNİN SON ÜÇ YILDAKİ YAYIN ORANLARI THE THREE-YEAR PUBLICATION RATIO OF THREE MEDICAL FACULTIES IN TURKEY

Erken Evre Mide Kanserine Yaklaşım. Adjuvan Kemoterapi. Prof. Dr. N. Faruk AYKAN İstanbul 2004

Erkan ALATAŞ 1, Banuhan ŞAHIN 2 *, Sevgi ÖZKAN 3, Metin AKBULUT 4

PAPİLLER TİROİD KARSİNOMLU OLGULARIMIZDA BRAF(V600E) GEN MUTASYON ANALİZİ. Klinik ve patolojik özellikler

Çocukluk çağı özofajitleri: Eozinofilik Özofajit...? Reflü Özofajit...?

Minimal Kalıntı Hastalık (MRD)

Meme kanser cerrahisinde sentinel lenf nodunu değerlendirmede intraoperatif sitolojinin tanı değeri

Tartışma. Dr.Ali Arıcan

Transkript:

ANKARA ÜNİVERSİTESİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA PROJESİ SONUÇ RAPORU Proje Başlığı Kolorektal kanserli hastalarda kök hücre gen ekspresyon profili ve prognostik önemi Proje Yürütücüsünün İsmi Prof. Dr. Hakan Akbulut Yardımcı Araştırmacıların İsmi Sıdıka Öztop Proje Numarası 13L3330005 Başlama Tarihi 29.11.2012 Bitiş Tarihi 29.11.2013 Rapor Tarihi 17.06.2014 Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Ankara - 2014

RAPOR FORMATI Bilgisayarda 12 punto büyüklüğünde karakterler ile, tercihan "Times New Roman" stili kullanılarak yazılacak ve aşağıdaki kesimlerden (alt kesimler de dahildir) oluşacaktır. I. Projenin Türkçe ve İngilizce Adı ve Özetleri Kolorektal Kanserli Hastalarda Kök Hücre Gen Ekspresyon Profili Ve Prognostik Önemi Özet Kanser, günümüzde insan sağlığını tehdit eden en önemli ikinci sağlık sorunudur. Kolorektal kanser ise en yaygın kanser tiplerinden bir tanesidir. Kolorektal kanser insidansı artmasına rağmen tedavide başarı tam olarak sağlanamamıştır. Tedaviye direnç ve nüks kanser tedavisini etkisiz kılan en önemli iki faktördür. Özellikle kanser kök hücrelerinin bu süreçten sorumlu olabileceğinin anlaşılması, bu hücreleri son yıllarda önemli bir hedef haline getirmiştir. Kanser kök hücrelerinin karakterize edilmesi hız kazanmış ve kanser kök hücre belirteçleri belirlenmiştir. CD133, kolorektal kanser kök hücrelerini tanımlayan bir moleküldür. Yapılan bazı çalışmalar CD133 ün prognoz üzerinde etkili olduğunu göstermiştir. Bu verilere dayanarak tez çalışmamızda CD133 ekspresyonu ve prognoz arasındaki ilişki araştırılmıştır. Proje kapsamında 103 kolon kanseri FFPE tümör dokusunda ve 34 sağlıklı kolon dokusunda CD133 ekspresyon düzeyi qrt-pcr tekniği ile tespit edilmiştir. Sonuç olarak, bu tez çalışmasında elde edilen veriler ile hastaların klinikopatolojik ve tedavi seyirleri birlikte değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeye göre, CD133 pozitifliği ile prognoz arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Çalışmamızdan elde ettiğimiz bulgular CD133 ün klinik açıdan literatürde belirtilenin aksine farklı bir boyutu da olabileceği olasılığını gündeme getirmesi açısından ilginçtir. The Prognostic Significance Of The Expression Of The Stemness Genes In Patients With Colorectal Cancer Abstract Cancer is the second most important health problem that threatens human health. Colorectal cancer is one of the most common cancers. Despite the increase in the incidence of colorectal cancer, treatment is not fully successful. Resistance and relapse are the two most important factors that decrease the success of the treatment. In recent years, cancer stem cell have become one of the main therapeutic targets in cancer research. There have been a lot of study to characterize the cancer stem cell and to define markers for those cells. The prominin, CD133, has been reported as a sem cell marker for colon cancer stem cells. In some studies CD133 has been reported as a prognostic factor. Taking into account the published data on CD133, we aimed to investigate the CD133 expression in archival colorectal cancer tissues and its prognostic significance. We determine the levels of CD133 expression by qrt- PCR technique in FFPE tumor tissues of 103 patients with colon cancer and adjacent colonic tissues of 34 patients. We compared the clinicopathhological features of the patients with regard to CD133

expression. No significant differences in clinicopathhological parameters were found in CD133 positive and negative patients. We did not find CD133 expression as a prognostic factor in this cohort of colorectal cancer. Though not significant, CD133 expression seems to be a favourable prognostic factor which is not compatible with revious published studies. Our findings may suggest a diffirent aspect of CD133 expression in terms of prognosis. II. Amaç ve Kapsam Kanser tedavisinde son yıllarda bireysel tedavi yaklaşımları ön plana çıkmaya başlamıştır. Klasik tedavi yöntemleri ile hastaların önemli bir kısmında nüks izlenmektedir. KRK li hastalarda adjuvan tedaviler ancak hastaların yaklaşık %6 sında mutlak yarar sağlamaktadır. Tedavilerin hangi hastalarda etkili olabileceğini belirleyen bir belirteç ise ne yazık ki bulunmamaktadır. Kanser nüksünde özellikle KKH lerinin sorumlu olabileceğinin anlaşılması bu hücreleri son yıllarda önemli bir hedef haline getirmiştir. KKH lerinin yüzey özelliklerine göre tanımlanmasındaki zorluklar ile özellikle insanlarda tümör hücre izolasyonuna olanak sağlayabilecek yeterli taze doku bulunmasındaki zorluklar yeni arayışları gündeme getirmiştir. Hastalara ait arşivdeki tümör dokularından kök hücre özelliklerini belirleyen gen ifadelerinin saptanması bunlardan biridir. Bu projenin amacı; KRK kök hücresi moleküler belirteçlerinden bir tanesi olan CD133 ün çalışmamız dâhilindeki hasta örnekleminde ekspresyon düzeyini belirleyerek hastaların prognozu üzerindeki etkisini araştırmaktır. Böylece ilgili genin hastalarda ekspresyon düzeyine bakılarak olası prognoz tahminleri ile tedaviyi şekillendirebilmek ve elde edilen sonuçlara göre bu belirtecin bir kanser tedavi hedefi olup olamayacağını belirleyebilmek mümkün olabilecektir. Bu çalışmada özellikle erken evre kolon kanserli hastalarda adjuvan tedaviden yarar görebilecek bir hasta grubunun belirlenmesi hedeflenmiştir. Böylece hastaların cevap alamayacağı tedavilerle zaman kaybetmesinin ve/veya etkisiz tedavilerden olumsuz etkilenmesinin önüne geçilebilecektir. Kanser hastalığında, hastaların tedavi süresince yaşadıkları klinik zorluklar göz önüne alındığında, etkin ve olumlu yanıt alınabilecek tedavinin en kısa sürede uygulanmasının son derece önemlidir. Bunların yanı sıra pahalı olan kanser ilaçlarının tedaviden yarar görebilecek uygun hastalarda kullanılmasıyla sağlık bütçesinde oluşan kayıpların da önüne geçilebilecektir. Ayrıca çalışmada elde edilecek sonuçların, kanser kök hücresi hedefli spesifik tedaviler için hedef gen veya hedef gen gruplarını saptamada bir basamak oluşturabileceğine inanıyoruz. III. Materyal ve Yöntem Materyal Bu çalışma, kolorektal tanısı almış hastalardan alınan formalinle fikse edilmiş parafine gömülü (Formalin Fixed Parafin Embedded, FFPE) tümör dokuları ve FFPE sağlıklı kolon dokuları üzerinde yürütülmüştür. Çalışmada Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji kliniğinde takip ve tedavileri yapılan erken evre kolon kanserli toplam 103 hasta retrospektif olarak alınmıştır. Çalışmada

103 KRK li hastanın tümörlü kolon dokuları ile aynı gruptan rastgele seçilen 34 hastanın tümör içermeyen sağlam kolon dokuları kullanılmıştır. Çalışmaya daha önce Tıbbi Onkoloji ve Gastroenteroloji kliniklerinde ortak olarak Prof. Dr. Hakan AKBULUT danışmanlığında yürütülen bir çalışmanın hasta grubu dâhil edilmiştir. Bu tez çalışması bir önceki çalışmanın (Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik Kurulu nun 3 Mayıs 2010 tarihli ve10-157 karar numarası ile onay alan ve Prof. Dr. Hakan AKBULUT un danışmanlığında yürütülen Kolorektal kanserlerde VİT D reseptör ekspresyonunun evre ile ilişkisi ve prognoz üzerine etkisi başlıklı proje) bir parçası niteliğindedir. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim Dalı nda her hasta örnekten 10 μm kalınlığında 4 kesit alınmıştır. Pozitif kontrol olarak CD133 pozitif U87 insan glioblastoma hücre hattı (Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji Bilim Dalı ndan Sayın Prof. Dr. Asuman SUNGUROĞLU nun ekibinden sağlanmıştır) kullanılmıştır. Standart dilüsyonları oluşturmak için CD133 pozitif CaCo-2 insan kolon adenokarsinoma hücre hattı (Hacettepe Üniversite Kök Hücre Araştırma ve Uygulama Merkezi nden Sayın Prof. Dr. Duygu UÇKAN nın ekibinden sağlanmıştır) kullanılmıştır. Yöntem Çalışmada deney grubunu klinik takipleri Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Onkoloji Bilim Dalı nda yapılan kolon kanseri tanısı almış hastalar oluşturmaktadır. Bu hastaların parafine gömülü (FFPE) tümörlü kolon dokuları ve bu hastalar arasından rastgele seçilerek gen ifade profili açısından kontrol grubunu oluşturan bir grup hastanın FFPE sağlıklı kolon dokuları çalışılmıştır. Çalışma A.Ü. Tıp Fakültesi Patoloji Anabilim dalı ile iş birliği yapılmıştır. Önerilen tez çalışması aşağıda belirtildiği gibi 2 iş paketinden(ip) oluşmaktadır. İP1. FFPE Dokudan RNA İzolasyonu ve RNA Kalite Kontrol Testleri FFPE doku örneklerinden kit ile total RNA izolasyonu yapılacaktır. Elde edilen RNA'nın saflık ve miktar tayini ölçümleri Nanodrop (ND 1000) ile yapılırken, bütünlük ve kalite tayini ise AGİLENT RNA 6000 Nano Assay analizi ile yapılacaktır. Son olarak tüm örnekler nature agaroz jel elektroforezinde yürütülerek kontrol edilecektir. İP2. QRT-PCR ve İstatistik Testleri Kalite ve kontrol testlerini takiben yukarıda belirtilen genler için primer tasarımı yapılacaktır. QRT-PCR ile kanser kök hücre özlliğini sağlayan genlerin ifade düzeyleri deney grubu dokuları ve kontrol grubu dokularında saptanacaktır. Elde edilen veriler hastaların klinik takip verileri ile birlikte istatistiksel olarak değerlendirilecektir IV. Analiz ve Bulgular Çalışma kapsamında hasta ve kontrol grubu doku örneklerinde qrt-pcr tekniği ile CD133 geni ifade düzeyi belirlenerek elde edilen veriler klinik takip verileri ile kıyaslanmış ve hastanın

prognozu ile ilgili genin ifade düzeyi arasıdaki ilişki istatiki verilerle analiz edilmeye çalışılmıştır. Çalışmamızda elde ettiğimiz verilerin istatistik değerlendirmesi sonucunda; tümör dokusunda CD133 pozitifliği ile cinsiyet, hastalığın primer bölgesi, tümörün evresi ve greydi arasında anlamlı bir ilişki bulunamadı (p>0.05). Çalışmamızda toplam 103 KRK tümör örneği üzerinde çalışıldı ve sadece 7 örnekten CD133 pozitif sonuç alındı. Kaplan Meier Metoduna göre KRK tümör dokularında yapılan analiz sonucunda 5 yıllık hastalıksız sağkalım oranı CD133 pozitif olgularda %72,1 iken CD133 negatif olgularda %61,8 olarak saptandı (p=0,801). CD133 kolon KKH belirteci olmanın yanı sıra aynı zamanda normal kolon kök hücre belirteci olduğu için sağlıklı kolon dokularını içeren kontrol grubu üzerinde de CD133 ekspresyonu düzeyi araştırıldı. Çalışmamızda kontrol grubunu oluşturan 34 sağlıklı kolon dokusundan 16 örnekten CD133 pozitif sonuç alındı. Normal kolon mukozasında CD133 pozitifliği kadınlarda erkeklere göre daha fazla bulundu (%60 vs %40) ancak aradaki, fark istatistiksel olarak anlamlı bulunamadı (p=0,273). Kaplan Meier Metoduna göre sağlıklı kolon dokularında yapılan analiz dikkate alındığında 5 yıllık hastalıksız sağkalım oranı CD133 pozitif olgularda %80,1 iken CD133 negatif olgularda %61,2 olarak saptandı (p=0,727). V. Sonuç ve Öneriler Günümüzde büyük bir sağlık problemi olan kanserde üçüncü en yaygın kanser tipi olan kolorektal kanser insidansı önemli bir orana sahiptir. İlerleyen teknoloji ve sağlık imkânlarına rağmen kolorektal kanserin (KRK) henüz tedavisi kesin olarak bulunamamıştır. Özellikle metastatik KRK hastalarında konvansiyonel tedavilere direnç, nüks bu süreçte karşılaşılan en önemli problemlerdendir. Bu problemlerin üstesinden gelebilmek adına son yıllarda kanser oluşumuna farklı bir bakış getiren kanser kök hücresi hipotezinin önemi giderek artmaktadır. Yapılan çalışmalar birçok epitelyal kanser çeşidinde bazı genleri eksprese eden hücrelerin kök hücre karakteri özelliği taşıdığını ve kanseri başlatan hücreler olduğunu göstermektedir. Bu nedenle kesin bir tedavi için kanser kök hücrelerinin kimliklendirilmesi çalışmaları hız kazanmıştır. Bu çalışmalardan elde edilen veriler hedefe yönelik tedavi stratejisi geliştirmek için son derece önemlidir. Kolon kanserinde kanser kök hücre belirteci olarak öne çıkan en önemli protein CD133 glikoproteinidir. CD133 proteini immünhistokimyasal olarak tümör dokularında bakılabileceği gibi yine tümör dokularında veya hastaların periferik kan hücrelerinde CD133 gen ifade düzeyleri de çok sayıda araştırmada incelenmiştir. Parafinize tümör dokularında CD133 gen ifade artışı ile ilgili değişik sonuçlar bildirilmiştir. Gaiser ve arkadaşlarının çalışmasında parafinize kolon kanseri tümör dokusunda CD133 pozitifliği %80 olarak bildirilirken (1) bir başka çalışmada Xi ve arkadaşı bu oranı %54,7 olarak bildirmişlerdir (2). Bizim çalışmamızda ise parafinize kolon kanserli tümör dokusunda CD133 gen ifade artışını hastalarımızın %6,7 sinde bulduk. Literatürde bu kadar değişken sonuçlar bildirilmesinde parafinize dokulardan gen ifade çalışmalarının bazı sınırlamaları olabileceğini göstermektedir. Örneğin bu kısıtlamalardan bir tanesi parafinize dokulardan yeterli ve kaliteli RNA elde edilmesinde karşılaşılan güçlüklerdir. Nitekim bizim çalışmamızda da RNA kalitesi birçok

örneğimizde iyi değildi. Parafinize arşiv dokularından gen ifadesi çalışılmasına karşılaşılan bir başka güçlük de doku kesitlerindeki tümör hücrelerinin oranıdır. Lazer diseksiyon mikroskobu ile tümör dokusu spesifiye edilemiyor ise genellikle normal doku ile tümör hücreleri dilüe olabilmektedir. Bu çalışmamızda doku kesitlerimizdeki tümör oranının en az %70 olmasına dikkat edilmiştir Patoloji değerlendirmeleri Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Patoloji anabilim Dalı ndan Doç Dr. Berna Savaş tarafından yapılmıştır. Kolon kanserli hastalarda CD133 ifadesinin klinikopatolojik parametreleri ve prognoz ile ilişkisini araştıran bazı çalışmalar vardır. Yakın zamanda yapılan bir meta analiz çalışmasında özellikle histokimyasal olarak CD133 tayininde proteinin ifade derecesinin yüksekliği ile kötü sağkalım arasında bir ilişki olduğu ortaya konmuştur (3). Söz konusu bu meta-analizde immün histokimyasal olarak CD133 tayinine dayalı olan çalışmalar değerlendirmeye alınmıştır. Horst ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada %50 den fazla tümöral glandda CD133 pozitif boyanması CD133-yüksek olarak tanımlanmış ve bu tanımlamaya göre hastaların %26 sının pozitif olduğu gösterilmiştir. Klinikopatolojik özellikler (yaş, cinsiyet, tümör boyutu vb) ile CD133 arasında pozitif bir ilişki gösterilemez iken CD133-yüksek olan hastalarda 5 ve 10 yıllık sağkalım oranlarının daha kötü olduğu bulunmuştur (4). Xi Ho ve arkadaşının yaptığı bir çalışmada da benzer olarak CD133 protein ifadesinin kolorektal kanserli hastalarda, tümör dokusunda yaklaşık %55 komşu normal mukozada ise %25 oranında pozitif olduğunu bulmuşlardır (2). CD133 ün gen düzeyinde ifadesini araştıran çalışmalar da mevcuttur. Ancak bu çalışmalar henüz CD133 gen ifade düzeylerinin kolorektal kanserli hastalarda klinik seyir hakkında bir belirteç olarak yol gösterici rolünü ortaya koyabilecek düzeyde kanıt sunamamaktadır. Lin ve arkadaşı kolorektal kanserli hastaların periferik kanlarındaki monoükleer hücrelerde yaptığı çalışmada, CD133 mrna düzeyi RT-PCR ile araştırmış ve çalışmalarında artmış CD133 düzeyleri ile hastalık nüksü arasında bir ilişki göstermişlerdir (5). Erken evre (evre I-III) kolorektal kanserli hastalarda yaptıkları bir çalışmada Artells ve arkadaşları CD133 ifade artışı ile hastalık nüksü arasında bir paralellik bulmuşlardır (6). Toplam 64 hasta ile yapılan bu çalışmada CD133 ün diğer klinkopatolojik parametrelerden bağımsız olarak prognostik önemi olduğu gösterilmiştir. Yine Huh ve arkadaşlarının yaptıkları yeni bir çalışmada CD133 pozitifliğinin daha agresif tümör davranışını yansıttığı ve prognozla ters orantılı bir ilişki gösterdiği bulunmuştur (7). Bizim çalışmamızda ise erken evredeki (evre I-III) toplam 78 hastanın ayrı olarak değerlendirdiğimizde CD133 ifade artışı ile hastalıksız sağkalım arasında anlamlı bir ilişki bulamadık. Artells R ve arkadaşının çalışmasının aksine istatistiksel olarak anlamlı olmasa da CD133 ifade artışı ile hastalıksız sağkalım arasında negatif bir ilişki söz konusuydu. CD133 pozitif olan erken evredeki bu hastalarımız detaylı incelendiğinde bunların radikal cerrahi operasyon geçirdikleri ve cerrahi sonrası nispeten daha etkili adjuvan kemoterapi (FOLFOX4 şeması) aldıkları görülmektedir. CD133 pozitif hasta sayısının azlığı ve karıştırıcı olarak değerlendirilebilecek cerrahi müdahale, adjuvan tedavi vb faktörlerin rolünü dışlamak zor olacağı için ve istatistiksel olarak da anlamlı olmaması nedeniyle bu bulgumuz konusunda kesin bir yorum yapılması uygun değildir. Hasta sayısının azlığı, parafinize dokulardan total RNA eldesi kalitesinde yaşanan zorluklar çalışmamızın başlıca kısıtlılıklarını oluşturmaktadır. CD133 pozitiflik oranımızın düşük olması nedeniyle kanser kök hücresi marker pozitifliği olan ve olmayan hastaların klinikopatolojik olarak karşılaştırmaları da yeterli istatistiksel güce ulaşmamaktadır. Tez çalışmamızda elde edilen bulguların

klinik önemi konusu değerlendirilirken bu durumların göz önünde bulundurulmasında yarar vardır. Bu çalışmamızdan elde ettiğimiz bulgular CD133 ün klinik açıdan literatürde belirtilenin aksine farklı bir boyutu da olabileceği olasılığını gündeme getirmesi açısından ilginçtir. Bu bulgularımızın teyid edilmesi için hasta sayısının arttırılarak, ayrıca mümkün olabilir ise taze tümör dokuları ya da hastaların periferik kan hücrelerinden örnekler alınarak yapılacak çalışmalara gereksinim olduğunu düşünüyoruz. VI. Geleceğe İlişkin Öngörülen Katkılar Çalışmamızda kolorektal kanser kök hücresi markırı olan CD133 geni ifade düzeyinin KRK kanser hastalarının prognozu üzerindeki etki araştırıldı. Elde edilen bulguların kesin bir şekilde bu ilişkiyi ifade edebilmesi çalışmamızdaki teknik kısıtlılıklar nedeniyle sağlıklı değildir. Ancak çalışmamızın bir sonraki aşaması olarak uygun maddi destek bulunduğunda ilgili örneklerle immünohistokimyasal çalışmalar yapılacak ve sonuçlarımızın farklı bir teknik ile desteklenmesiyle bu ilişki hakkında daha kesin yorumlar yapabilme şansımız olacaktır. CD133 glikoproteininin KRK kök hücrelerinin en belirgin markırı olduğu düşünüldüğünde bu şekilde gerçekleştirilen kimliklendirme çalışmalarının olası ilaç hedefleri için önemi çok büyüktür. Bu nedenle projemizin devamı olan immünohistokimyasal çalışmalardan elde edeceğimiz bulgular daha net sonuçlara ulaşmamızda önemli bir basamak olacaktır. Elde ettiğimiz ve edeceğimiz veriler ile CD133 ün kolorektal kanser hastalarında olası bir ilaç hedefi olup olamayacağı sorusuna önemli bir katkı sağlamış olacağız. VII. Sağlanan Altyapı Olanakları ile Varsa Gerçekleştirilen Projeler Projemize sağlanan destek sadece sarf malzemeleri ve hizmet alımı için kullanılmıştır. VIII. Sağlanan Altyapı Olanaklarının Varsa Bilim/Hizmet ve Eğitim Alanlarındaki Katkıları IX. Kaynaklar 1- Gaiser T, Camps J, Meinhardt S, et al. Genome and transcriptome profiles of CD133-positive colorectal cancer cells. The American journal of pathology. 2011 Apr;178(4):1478-88. 2- Xi HQ, Zhao P. Clinicopathological significance and prognostic value of EphA3 and CD133 expression in colorectal carcinoma. Journal of clinical pathology. 2011 Jun;64(6):498-503. 3- Chen S, Song X, Chen Z, et al. CD133 expression and the prognosis of colorectal cancer: a systematic review and meta-analysis. PloS one. 2013;8(2):e56380 4- Horst D, Kriegl L, Engel J, Kirchner T, Jung A. CD133 expression is an independent prognostic marker for low survival in colorectal cancer. British journal of cancer. 2008 Oct 21;99(8):1285-9. 5- Lin EH, Hassan M, Li Y, et al. Elevated circulating endothelial progenitor marker CD133 messenger RNA levels predict colon cancer recurrence. Cancer. 2007 Aug 1;110(3):534-42. 6- Artells R, Moreno I, Diaz T, et al. Tumour CD133 mrna expression and clinical outcome in surgically resected colorectal cancer patients. European journal of cancer. 2010 Feb;46(3):642-9. 7- Huh JW, Park YS, Lee JH, Kim HR, Shin MG, Kim YJ. CD133 mrna expression and microsatellite instability in colorectal carcinoma. Journal of surgical oncology. 2010 Dec

1;102(7):765-70. 8- Todaro M, Francipane MG, Medema JP, Stassi G, Colon Cancer Stem Cells: Promise of Targeted Therapy, Gastroenterology, 2010 Jun;138(6):2151-62. 9- Roy S, Majumdar A, Signaling in Colon Cancer Stem Cells, Journal of Molecular Signaling 2012, 7:11 10- Anderson EC, Hessman C, Levin TG, Monroe MM, Wong MH, The Role of Colorectal Cancer Stem Cells in Metastatic Disease and Therapeutic Response, Cancers 2011, 3(1), 319-339 11- Kennedy RD, Q Brien E, Bylesjo M, Kerr P, Davison T, et.al., Development and Independent Validation of a Prognostic Assay for Stage II Colon Cancer Using Formalin-Fixed Paraffin- Embedded Tissue, J Clin Oncol. 2011 Dec 10;29(35):4620-6 12- Ziskin JL, Dunlap D, Yaylaoglu M,et al., In situ validation of an intestinal stem cell signature in colorectal cancer,.gut (2012). doi:10.1136/gutjnl-2011-301195 13- Merlos-Suárez A, Barriga FM, Jung P, Iglesias M, Céspedes MV, Rossell D, et.al., The Intestinal Stem Cell Signature Identifies Colorectal Cancer Stem Cells and Predicts Disease Relapse, Cell Stem Cell. 2011 May 6;8(5):511-24 14- Schneider M, Huber J, Hadaschik B, et.al., Characterization of colon cancer cells: a functional approach characterizing CD133 as a potential stem cell marker, BMC Cancer 2012, 12:96 doi:10.1186/1471-2407-12-96 15- Choi D, Lee HW, Hur KY, et.al., Cancer stem cell markers CD133 and CD24 correlate with invasiveness and differentiation in colorectal adenocarcinoma, World J Gastroenterol. 2009 May 14; 15(18): 2258 2264 16- Zhang H, Li W, Nan F, Ren F, Wang H, Xu Y, Zhang F, MicroRNA expression profile of colon cancer stem-like cells in HT29 adenocarcinoma cell line, Biochem Biophys Res Commun. 2011 Jan 7;404(1):273-8 17- Hao JM, Chen JZ, Sui HM, Si-Ma XQ, et.al., A five-gene signature as a potential predictor of metastasis and survival in colorectal cancer, J Pathol. 2010 Mar;220(4):475-89 X. Ekler a. Mali Bilanço ve Açıklamaları Çalışmamıza sağlanan destek sarf malzeme ve hizmet alımı için kullanılmış olup aşağıdaki tabloda detayı verilmiştir. Malzeme Türü Malzeme Adı Malzeme Ölçüsü Malzeme Maliyeti Sarf Malzemesi Hizmet Alımı TOPLAM LC Nano gen ekspresyon seti AGILENT RNA Bütünlük ve Miktar Tayini Analizi 1 adet 18,434,52 TL 1 adet 1,564,68 TL 19,999,20TL

b. Makine ve Teçhizatın Konumu ve İlerideki Kullanımına Dair Açıklamalar c. Teknik ve Bilimsel Ayrıntılar (varsa Kesim III'de yer almayan analiz ayrıntıları) d. Sunumlar (bildiriler ve teknik raporlar) (Altyapı Projeleri için uygulanmaz) e. Yayınlar (hakemli bilimsel dergiler) ve tezler (Altyapı Projeleri için uygulanmaz) NOT: Verilen sonuç raporu bir (1) nüsha olarak ciltsiz şekilde verilecek, sonuç raporu Komisyon onayından sonra ciltlenerek bir kopyasının yer aldığı CD ile birlikte sunulacaktır. Sonuç raporunda proje sonuçlarını içeren, ISI nın SCI veya SSCI veya AHCI dizinleri kapsamında ve diğer uluslar arası dizinlerce taranan hakemli dergilerde yayınlanmış makaleler, III. Materyal ve Yöntem ve IV. Analiz ve Bulgular bölümleri yerine kabul edilir.