İhracatçı Eğilim Araştırması

1 İhracatçı Eğilim Araştırması 3. Çeyrek Sonuçları Temmuz Eylül Dönemi (3.Çeyrek) Gerçekleşmeleri Ekim Aralık Dönemi (4. Çeyrek) Beklentileri İSTANBUL // 28 Ekim 2014

ARAŞTIRMANIN KAPSAMI // (1/3) 2 3. Çeyrek Eğilim Anketi kapsamında aşağıdaki temel konu başlıkları irdelenmiştir: Pazar Dinamikleri Temmuz- Eylül 2014 döneminde ihracatta yeni pazarlara girebilme / mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş alabilme / müşteri kaybedilen pazar olup olmadığı / tamamen kaybedilen pazar olup olmadığı, Ekim- Aralık 2014 döneminde ilk kez girilmesi planlanan pazarlar/ülkeler, Temmuz- Eylül 2014 cirosunun ihracat ve iç piyasa satışlarına dağılımı, Dış Pazarlarda ve Sektöre Karşılaşılan Sorunlar Temmuz- Eylül 2014 döneminde ihracat pazarlamasında karşılaşılan sorunlar, Sektörlerin ihracatta karşılaştıkları öncelikli sorunların tespiti, Şirketlerin Finansal Eğilim, Üretim & Tedarik ve Enerji Kullanımları Temmuz- Eylül 2014 döneminde üretim, ihracat, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, birim ihraç fiyatı, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, genel kârlılık düzeyi, ihracatta kârlılık düzeyi, enerji birim girdi fiyatı (doğalgaz, LPG, Fuel oil), elektrik tüketimi gerçekleşmeleri, Ekim- Aralık 2014 döneminde üretim, ihracat, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, birim ihraç fiyatı, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, genel kârlılık düzeyi, ihracatta kârlılık düzeyi, enerji birim girdi fiyatı (doğalgaz, LPG, Fuel oil), elektrik tüketimi beklentileri,

ARAŞTIRMANIN KAPSAMI // (2/3) 3 Hammadde Kullanım Durumu Temmuz- Eylül 2014 döneminde üretimde kullanılan hammaddelerin orijinleri, Finansman Temmuz- Eylül 2014 döneminde dış finansman talebi, dış finansman ihtiyacının karşılandığı kaynaklar, Ekim- Aralık 2014 döneminde dış finansman talebi, Döviz kuru riskinden korunmak için kullanılan araçlar / Döviz kuru riskinden korunmak için herhangi bir araç kullanmama nedenleri, İstihdam 3. dönem sonu itibariyle toplam çalışan sayısı / dönemde çalışan sayısındaki değişim, 3. dönemde çalışan sayısının geçen yılın aynı dönemine göre nasıl değiştiği, Ekim- Aralık 2014 döneminde yeni çalışan istihdam etme durumu/ istihdam öngörüleri, Yatırım Temmuz- Eylül 2014 döneminde yapılan yurt içi / yurt dışı yatırım türleri, Ekim- Aralık 2014 döneminde yapılması planlanan yurt içi / yurt dışı yatırım türleri, Ekim- Aralık 2014 döneminde yurt içi/ yurt dışı yatırım planlamama nedenleri, Piyasa Beklentileri Ekim- Aralık 2014 dönemi ve 2014 yıl sonuna ilişkin piyasa tahminleri, 2014 yılı sonu itibarıyla Sektör - Türkiye - Avrupa - Dünya ekonomisinin genel durumuna ilişkin tahminler

ARAŞTIRMANIN KAPSAMI // (3/3) 4 Gündem Türkiye ekonomisi ve ihracatının gelişimi için öncelik verilmesi gereken konular, «2023 Türkiye İhracat Stratejisi» kapsamında ihracat artışına yönelik şirketlerin öncelikleri, Dünya Bankası nın tanımladığı değer zincirinin hangi katmanlarına yatırım planlandığı, Önümüdeki dönemde ihracata olumsuz etki yapacağı düşünülen unsurlar, Üretim kalemlerinin üretim maliyetleri içerisindeki payı

METODOLOJİK BİLGİLER // 5 N Katılım Oranı Ortalama Cevaplanma Süresi 1. Dönem (Ocak-Mart 2011) 531 %26,8 22,55 dk. 2. Dönem (Nisan-Haziran 2011) 546 %27,6 20,18 dk. 3. Dönem (Temmuz-Eylül 2011) 509 %26,0 27,44 dk. 4. Dönem (Ekim-Aralık 2011) 520 %26,5 25,43 dk. 1. Dönem (Ocak-Mart 2012) 507 %25,5 28,55 dk. 2. Dönem (Nisan-Haziran 2012) 508 %25,5 26,15 dk. 3. Dönem (Temmuz-Eylül 2012) 505 %25,5 25,81 dk. 4. Dönem (Ekim-Aralık 2012) 505 %25,5 26,65 dk. 1. Dönem (Ocak-Mart 2013) 502 %25,2 25,40 dk. 2. Dönem (Nisan-Haziran 2013) 500 %23,0 26,57 dk. 3. Dönem (Temmuz-Eylül 2013) 471 %21,6 25,19 dk. 4. Dönem (Ekim-Aralık 2013) 500 %26,0 25,23 dk. 1. Dönem (Ocak-Mart 2014) 500 %26,0 23,33 dk. 2. Dönem (Nisan-Haziran 2014) 509 %26,0 23,53 dk. 3. Dönem (Temmuz-Eylül 2014) 500 %26,0 24,19 dk.

GÖRÜŞÜLEN FİRMALARIN SEKTÖRLERE GÖRE DAĞILIMI // 6 Sektör Toplam Oran Tekstil, Hazır Giyim, Deri ve Halı 114 23% Bitkisel Ürünler 61 12% Demir çelik ve Demir dışı Metaller 58 12% Makine, Elektrik- Elektronik ve Bilişim 50 10% %65 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 39 8% Toprak Ürünleri ve Madencilik 37 7% Hububat Bakliyat 37 7% Otomotiv Sanayi 33 7% Ağaç Orman Ürünleri 31 6% Su Ürünleri ve Hayvansal Ürünler 13 3% Dış Ticaret Sermaye Şirketi 27 5% TOPLAM 500 100% Firmalardan en yüksek ciro elde ettikleri sektörü belirtmeleri istenmiştir.

TEMEL BULGULAR// 7

Yılın 3. Çeyreğindeki Gerçekleşmeler // 8 S Geçen yılın aynı dönemine göre, geçtiğimiz 3 aylık dönemdeki (Temmuz-Eylül 2014) gelişmeyi belirtiniz. Arttı Aynı kaldı Azaldı Bu alanda verimiz yok 6,8% 1,6% 5,5% 5,3% 5,1% 3,2% 5,1% 14,2% 18,6% 29,0% 21,1% 20,5% 22,8% 35,9% 29,2% 52,2% 39,7% 47,1% 67,0% 38,7% 40,2% 33,6% 27,1% 30,4% 3,4% 3,8% 20,1% 19,7% 6,3% 9,3% 39,8% 36,2% 30,9% 55,6% 40,8% 42,8% 40,2% 18,0% 16,0% 17,2% 11,6% 8,0% 0,8% 8,0% 28,5% 38,7% 59,0% 45,2% Üretim İhracat Kapasite kullanım oranı Stok durumu Girdi maliyetleri Birim ihraç fiyatı İthal girdi kullanım oranı Hammadde Genel kârlılık birim ithalat düzeyi fiyatı İhracatta kârlılık düzeyi Enerji birim girdi fiyatı (doğalgaz, LPG, Fuel oil) Elektrik tüketimi Baz: 500 Dış ticaret sermaye şirketlerine üretim, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, enerji birim girdi fiyatı ve elektrik tüketimi unsurları üzerindeki gelişme sorulmamıştır, dolayısıyla bu unsurları yanıtlayan firma sayısı 473 tür.

Yılın 4. Çeyreğinden Beklentiler // 9 S Geçen yılın aynı dönemine göre, önümüzdeki 3 aylık dönem (Ekim-Aralık 2014) için beklentinizi belirtiniz. Artar Aynı kalır Azalır Bu alanda verimiz yok 6,8% 2,4% 12,7% 16,4% 38,3% 35,8% 7,0% 5,7% 5,3% 3,4% 5,9% 11,8% 14,8% 22,0% 34,0% 41,4% 61,2% 52,9% 20,9% 22,2% 5,5% 5,9% 55,8% 42,3% 3,6% 4,0% 30,4% 26,2% 50,4% 53,6% 12,5% 8,9% 1,9% 5,1% 28,1% 41,2% 42,3% 45,4% 36,8% 19,5% 54,8% 23,6% 17,8% 29,6% 15,6% 16,2% 57,5% 44,8% Üretim İhracat Kapasite kullanım oranı Stok durumu Girdi maliyetleri Birim ihraç fiyatı İthal girdi kullanım oranı Hammadde Genel kârlılık birim ithalat düzeyi fiyatı İhracatta kârlılık düzeyi Enerji birim girdi fiyatı (doğalgaz, LPG, Fuel oil) Elektrik tüketimi Baz: 500 Dış ticaret sermaye şirketlerine üretim, kapasite kullanım oranı, stok durumu, girdi maliyetleri, ithal girdi kullanım oranı, hammadde birim ithalat fiyatı, enerji birim girdi fiyatı ve elektrik tüketimi unsurları üzerindeki gelişme sorulmamıştır, dolayısıyla bu unsurları yanıtlayan firma sayısı 473 tür.

Yılın 3. Çeyreğinde İhracatta Yeni Pazarlar// 10 S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Temmuz-Eylül 2014) döneminde ihracatta yeni pazarlara girebildiniz mi? 2010-35,9% 2011-30,5% 2012-33,6% 2013-34,8% 42% 36% 34% 34% 34% 32% 31% 30% 31% 31% 33% 34% 34% 32% 34% 40% 40% 42% 43% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 42,6% 43,0% 47,3% 40,2% Baz: 500 Grafikte Temmuz- Eylül 2014 döneminde ihracatta yeni pazarlara girebildiğini belirten firmaların oranı ihracat büyüklükleri kırılımında incelenmektedir.

Yılın 4. Çeyreğinde İlk Kez Girilmesi Planlanan Ülkeler// 11 S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Ekim-Aralık 2014) ilk kez girmeyi planladığınız 5 hedef ülkeyi yazınız. 22,6% 13,0% 11,6% 9,0% 9,0% 14,2% 8,0% 7,2% 6,6% 6,2% 6,2% 6,0% 5,8% 5,6% 5,0% 5,0% Baz: 500 5% in altındaki ülkeler tabloda yer almamaktadır.

Yılın 4. Çeyreğinde İlk Kez Girilmesi Planlanan İlk 5 Ülke// 12 Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Rusya [22,6%] Rusya [12,6%] A.B.D. [18,2%] Rusya [31,8%] A.B.D. [13,0%] Brezilya [9,9%] Rusya [16,4%] A.B.D. [13,8%] Almanya [11,6%] Almanya [9,3%] Almanya [14,5%] Almanya [11,7%] Brezilya [9,0%] Fransa [8,6%] Brezilya [10,0%] Çin [10,0%] Çin [9,0%] A.B.D. [7,9%] Çin [10,0%] Azerbaycan [8,8%] Baz Genel : 500; Baz İlk 500 :151; Baz İkinci 500 :110; Baz Diğer :239

Yılın 3. Çeyreğinde İhracatta Mevcut Pazar Değerlendirmesi// 13 S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Temmuz-Eylül 2014) ihracatta; mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş alabildiniz mi? 61,0% 66,9% 60,9% 57,3% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Yukarıdaki grafikte; Temmuz- Eylül 2014 döneminde ihracatta; mevcut pazarlarda yeni müşterilerden sipariş aldığını belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Baz: 500

Yılın 3. Çeyreğinde İhracatta Mevcut Pazar Değerlendirmesi// 14 S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Temmuz-Eylül 2014) ihracatta; müşteri kaybettiğiniz pazar oldu mu? 33,8% 36,4% 38,9% 23,8% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Yukarıdaki grafikte; Temmuz- Eylül 2014 döneminde ihracatta; müşteri kaybettiği pazar olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Baz: 500

Yılın 3 Çeyreğinde İhracatta Mevcut Pazar Değerlendirmesi// 15 S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Temmuz-Eylül 2014) ihracatta; tamamen kaybettiğiniz pazar oldu mu? 12,4% 13,9% 13,4% 8,2% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Yukarıdaki grafikte Temmuz- Eylül 2014 döneminde ihracatta; tamamen kaybettiği pazar olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Baz: 500

İhracatta Mevcut Pazar Potansiyelindeki Değişim// 16 Mevcut Pazarlarda Yeni Müşterilerden Sipariş Alma Oranlarındaki Değişim 60% 61% 76% 74% 73% 71% 71% 71% 69% 69% 68% 69% 67% 66% 67% 65% 66% 65% 64% 62% 65% 65% 65% 65% 63% 61% 63% 61% 64% 63% 63% 62% 61% 62% 61% 62% 61% 58% 59% 60% 61% 61% 61% 58% 59% 59% 57% 58% 61% 61% 57% 60% 56% 56% 58% 59% 57% 58% 57% 56% 56% 56% 54% 57% 56% 56% 54% 52% 50% 50% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer

İhracatta Mevcut Pazar Potansiyelindeki Değişim// 17 Mevcut Kaybedilen Pazar Oranlarındaki Değişim 47% 44% 44% 40% 38% 34% 42% 40% 37% 43% 41% 40% 35% 46% 44% 38% 39% 38% 33% 33% 34% 33% 42% 42% 37% 37% 36% 35% 33% 35% 36% 34% 38% 36% 35% 33% 32% 30% 34% 32% 31% 39% 35% 34% 33% 32% 33% 30% 40% 38% 39% 36% 36% 34% 25% 28% 26% 26% 23% 28% 26% 30% 26% 23% 29% 24% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer

Yılın 3. Çeyreğinde Cironun Pazara Göre Dağılımı// 18 S Geçtiğimiz 3 aylık dönem (Temmuz-Eylül 2014) cirosunun ne kadarı ihracat ne kadarı ise iç piyasa satışlarından elde edilmiştir? İhracat İç Piyasa Satışları 38,9 37,1 35,0 41,9 61,1 62,9 65,0 58,1 Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Yukarıdaki grafikte; Temmuz- Eylül 2014 döneminde elde edilen cironun ihracat ve iç piyasadan elde edilme oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. İhracat Trend İç Piyasa Satışları 60,1 59,9 57,9 60,9 59,4 62,4 62,3 60,9 60,7 62,4 62,5 62,2 61,1 39,8 40,1 42,1 39,1 40,6 37,6 37,7 39,1 39,3 37,6 37,5 37,8 38,9 2010- Q4 2011- Q1 2011- Q2 2011- Q3 2011- Q4 2012- Q1 İhracat 60,1 59,9 57,9 60,9 59,4 62,4 62,3 60,9 60,7 62,4 62,5 62,2 61,1 İç Piyasa Satışları 39,8 40,1 42,1 39,1 40,6 37,6 37,7 39,1 39,3 37,6 37,5 37,8 38,9 2012- Q2 2012- Q3 2012- Q4 2013- Q1 2014- Q1 2014- Q2 2014- Q3 Baz: 500

Yılın 3. Çeyreğinde Cironun Pazara Göre Dağılımı// 19 28,2 31,3 36,5 38,9 43,7 46,8 47,2 48,1 48,3 55,5 71,8 68,7 63,5 61,1 56,3 53,2 52,8 51,9 51,7 44,5 Tekstil İhracat Bitkisel Ürünler İç Piyasa Satışları Toprak Ürünleri ve Madencilik GENEL Otomotiv Sanayi Hububat Bakliyat ve Mamulleri Demirçelik ve Demirdışı Metaller Makine Elektrik Elektronik ve Bilişim Kimyevi Maddeler ve Mamulleri Ağaç Orman Ürünleri Yukarıdaki grafikte; Temmuz- Eylül 2014 dönemindeki cironun ihracat ve iç piyasadan elde edilme oranı sektörel kırılımda sunulmaktadır. Ciroda iç piyasa satışları oranının en yüksek olduğu sektörler olarak ağaç- orman ürünleri ile kimyevi maddeler ve mamulleri sektörleri ön plana çıkmaktadır. Baz: 500

Yılın 3. Çeyreğinde İhracat Pazarlamasında Karşılaşılan Sorunlar// 20 S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Temmuz-Eylül 2014), ihracat pazarlamasında aşağıdaki sorunlardan hangileri ile karşılaştınız? (Çok Cevap) Rekabetçi fiyat sunamama 54,8% Hedef ülkedeki ekonomik koşullar Hedef ülkedeki siyasi ve bürokratik engeller 37,8% 41,4% Finansman 26,0% Korumacılık politikaları 20,4% Tanıtım sorunu Tarife dışı engeller Ürün kalitesi Hedef ülkenin dili 11,6% 10,8% 5,2% 3,0% Herhangi bir sorun yaşamadım 16,6% Baz: 500

İhracat Sektörünün Öncelikli Sorunları// 21 S Aşağıdakilerden hangileri sektörünüzün öncelikli sorunlarıdır? (Çok Cevap) Enerji maliyetleri 50,2% Döviz kurları Hammadde ve aramal fiyatları 39,0% 41,6% Teşviklerin ve vergi uygulamalarının yetersizliği Lojistik maliyetleri İstihdam maliyetleri Vergi maliyetleri Bürokratik engeller Dış pazarlardaki yüksek ithalat vergileri Finansman elverişliliği ve maliyetleri Nitelikli personel yetersizliği Kayıtdışı ticaret 32,8% 32,4% 30,6% 29,4% 28,2% 26,0% 24,8% 24,8% 22,6% İç pazardaki fiyat istikrarsızlığı Sektördeki kapasite fazlası 13,8% 17,2% Diğer 1,8% Baz: 500

Yılın 3. Çeyreğinde Kullanılan Hammaddelerin Orijinleri// 22 S Üretimde kullanılan hammaddelerin ne kadarının yurt içinden, ne kadarının yurt dışından temin edildiğini (orijinlerini) oransal olarak belirtir misiniz? Yurt içi Yurt dışı 34,0 45,1 35,6 27,1 66,0 54,9 64,4 72,9 Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Yukarıdaki grafikte; Temmuz- Eylül 2014 döneminde üretimde kullanılan hammaddelerin yurt içi ve yurt dışından temin edilme oranları firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. İlk 500 büyük firmada yerli girdi kullanım oranı ortalama 54,9 iken diğer firmalarda bu oran 18 puan daha yüksektir. Soru, ticaret sermaye şirketleri dışında tüm sektörlerde faaliyet gösteren firmalara yöneltilmiştir. Baz: 473

Kullanılan Hammaddelerin Orijinleri// Trend 23 Yurt içi Yurt dışı 65,5 65,5 66,1 67,1 66,5 67,7 67,1 64,9 64,2 63,1 65,6 65,1 67,2 66,2 66,0 34,5 34,5 33,9 32,9 33,5 32,3 32,9 35,1 35,8 36,9 34,4 34,9 32,8 33,8 34,0 2010- Q4 2011- Q1 2011- Q2 2011- Q3 2011- Q4 2012- Q1 2012- Q2 2012- Q3 2012- Q4 2013- Q1 2013- Q3 2013- Q4 2014- Q1 2014- Q2 Yurt içi 65,5 65,5 66,1 67,1 66,5 67,7 67,1 64,9 64,2 63,1 65,6 65,1 67,2 66,2 66,0 Yurt dışı 34,5 34,5 33,9 32,9 33,5 32,3 32,9 35,1 35,8 36,9 34,4 34,9 32,8 33,8 34,0 2014- Q3

Yılın 3. Çeyreğinde Dış Finansman Talebi// 24 S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Temmuz-Eylül 2014), dış finansman talebiniz oldu mu? 2010 30,0% 2011 36,6% 2012-40,4% 43% 41% 39% 39% 40% 39% 42% 41% 42% 41% 41% 41% 2013-41,6% 39% 29% 30% 33% 34% 32% 27% 41,2% 43,0% 43,6% 38,9% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Baz: 500 Yukarıdaki grafikte; Temmuz- Eylül 2014 döneminde dış finansman talebi olduğunu belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır.

Yılın 3. Çeyreğinde Dış Finansman Kaynakları// 25 S Dış finansman ihtiyacınızı hangi kaynaklardan karşıladınız? (Çok Cevap) * Soru, Temmuz-Eylül 2014 döneminde dış finansman talebi olduğunu belirten firmalara yöneltilmiştir. Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 76% 77% 77% 73% 67% 63% 59% 52% 43% 34% 29% 31% 21% 15% 15% 11% 11% 12% 15% 9% 15% 7% 4% 2% 2% 2% 2% 2% Özel bankalar Eximbank Kamu bankaları (Eximbank hariç) Faktoring Leasing Yurtdışı Finans Kurumları Diğer kaynaklar Baz Genel : 206; Baz İlk 500 :65; Baz İkinci 500 :48; Baz Diğer :93

Yılın 4. Çeyreğinde Finansman Talebi// 26 S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Ekim-Aralık 2014), dış finansman talebiniz olacak mı? 40,2% 42,4% 41,8% 38,1% Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Yukarıdaki grafikte; Ekim- Aralık 2014 döneminde dış finansman talebi olacağını belirten firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Baz: 500

Döviz Kuru Riskinden Korunmak İçin Kullanılan Araçlar// 27 S Döviz kuru riskinden korunmak için aşağıdaki araçlardan/ hedging yöntemlerinden hangilerini kullanıyorsunuz? (Çok Cevap) Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 49% 35% 36% 35% 33% 28% 40% 33% 43% 38% 39% 18% 17% 13% 10% 10% 9% 9% 6% 5% 9% 5% 5% 6% 3% 3% 3% 2% Döviz kredisi / Vadeli işlemler Forward işlemler SPOT Piyasalar Opsiyon SWAP Future işlemler Hiçbiri Baz: 500

Döviz Kuru Riskine Karşı Araç Kullanmama Nedenleri// 28 S Döviz kuru riskinden korunmak için herhangi bir araç kullanmama nedenlerinizi belirtir misiniz? (Çok Cevap) Dövizde artış beklentisinden dolayı 31,5% İthalatımız da olduğundan 27,8% Araçlar hakkında bilgim yok 16,7% Yüksek komisyon oranları 12,5% Gerek duyulmadı/risk yok Hizmet veren kurumlara duyulan güvensizlik Kredi limiti yetersizliği Gelir / Gider döviz olduğu için Müşteri memnuniyetsizliği Diğer 7,9% 6,0% 5,1% 5,1% 1,9% 4,2% Soru, döviz kuru riskinden korunmak için hiçbir araç kullanmadığını belirten firmalara yöneltilmiştir. Baz: 216

Yılın 3. Çeyreğinden İstihdam Verileri// 29 S 3. Çeyrek sonu itibariyle firmanızdaki toplam mevcut çalışan sayısını belirtiniz. Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge Personeli Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 40 (n:500) 150 (n: 472) 5 (n: 260) 102 (n: 151) 399 (n: 136) 12 (n: 80) 50 (n: 110) 235 (n: 109) 5 (n: 59) 20 (n: 239) 80 (n: 227) 4 (n: 121) Firma büyüklüğüne bağlı olarak çalışan sayısındaki değişkenlik nedeniyle ortalama olarak medyan kullanılmıştır. 2014 yılı 3. çeyrekte sektörde ortalama çalışan sayısı 195 olarak hesaplanmaktadır. Bu dönemde, anketi cevaplayan örneklem içerisinde beyaz ve mavi yakalı çalışan sayısında görülen artışla toplam çalışan sayısı ilk dönemdeki düzeye geri dönmüştür. Yandaki grafikte dönemlere göre ortalama çalışan sayısındaki değişim incelenmektedir. 200 150 100 50 0 Dönemlere Göre Ortalama Personel Sayısındaki Değişim 174 176 177 196 175 195 160 165 169 159 162 166 139 139 132 142 147 152 159 149 150 140 136 130 130 129 134 135 120 123 125 110 100 105 110 107 118119 25 29 35 25 30 30 30 30 35 35 35 36 35 30 35 38 42 35 40 5 3 4 4 4 4 2 5 4 5 5 5 5 4 5 5 5 5 5 Genel Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge

Yılın 3. Çeyreğinden İstihdam Verileri// Genel 30 S 3. Çeyrekte çalışan sayınızdaki değişimi ve net gerçekleşmeyi (kaç kişi azaldığı ya da arttığını yazar mısınız? Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Beyaz Yakalı 27,6% 31,1% 30,9% 23,8% Mavi Yakalı 28,0% 35,1% 29,1% 23,0% Ar-Ge Personeli 10,2% 12,6% 10,0% 8,8% Net değişim Ortalama +4 personel 86,0% BAZ 500 151 110 239 Tablodaki oranlar; dönemde çalışan sayısının arttığını belirten firmaları ifade etmektedir. 60,2% 58,6% 27,6% 28,0% 10,2% 12,2% 13,4% 3,8% Arttı Azaldı Değişmedi Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge Personeli Baz: 500

Yılın 3. Çeyreğinde İstihdam Değerlendirmesi// 31 S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Temmuz- Eylül 2014) çalışan sayınız, geçen yıla göre nasıl değişti? Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Beyaz Yakalı 31,0% 31,8% 35,5% 28,5% Mavi Yakalı 32,4% 32,5% 35,5% 31,0% Ar-Ge Personeli 14,0% 15,9% 11,8% 13,8% BAZ 500 151 110 239 53,0% Tablodaki oranlar; dönemde çalışan sayısının geçen yılın aynı döneminde göre arttığını belirten firmaları ifade etmektedir. 31,0% 32,4% 37,8% 35,2% 27,8% 14,0% 14,8% 15,4% 16,4% 17,0% 5,2% Arttı Aynı kaldı Azaldı Cevap vermek istemiyorum Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge Personeli Baz: 500

Yılın 4. Çeyreğine İlişkin İstihdam Beklentisi// 32 S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Ekim- Aralık 2014) yeni çalışan istihdam edecek misiniz? Evet ise, kaç yeni çalışan istihddam edeceğinizi belirtiniz. Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer Ortalama +8 personel (1 Beyaz Y.+ 7 Mavi Y.) Beyaz Yakalı 21,2% 22,5% 20,0% 20,9% Mavi Yakalı 24,6% 25,2% 30,0% 21,8% Ar-Ge Personeli 6,4% 6,6% 6,4% 6,3% BAZ 500 151 110 239 57,4% Tablodaki oranlar; gelecek dönemde yeni çalışan istihdam edeceğini belirten firmaları ifade etmektedir. 45,2% 40,2% 33,6% 35,2% 36,2% 21,2% 24,6% 6,4% Evet Hayır Bilmiyorum / Fikrim yok Beyaz Yakalı Mavi Yakalı Ar-Ge Personeli Baz: 500

Yılın 3. Çeyreğinde Gerçekleştirilen Yatırımlar// 33 S Geçtiğimiz 3 aylık dönemde (Temmuz- Eylül 2014) yaptığınız yurt içi/ yurt dışı yatırımın türlerini belirtiniz. (Çok Cevap) Yurt İçi Yurt Dışı 73,8% 48,4% 34,0% 25,0% 9,4% 9,4% 16,6% 15,0% 5,0% 4,2% 12,4% 11,6% 2,4% 1,0% Modernizasyon Kapasite artırımı Ar-Ge / inovasyon yatırımı Yeni tesis kurma / Satın alma Satış- dağıtım ağı genişletme Şirket satınalma Hiçbir yatırım yapılmadı Baz: 500

Yılın 4. Çeyreğinde Gerçekleştirilmesi Planlanan Yatırımlar// 34 S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Ekim-Aralık 2014) yurt içi/ yurt dışı yatırımlarınız hangi alanda olacak? (Çok Cevap) Yurt İçi Yurt Dışı 74,6% 54,6% 28,4% 9,8% 18,8% 14,6% 11,8% 6,2% 4,8% 3,6% 12,6% 9,4% 2,6% 1,0% Modernizasyon Kapasite artırımı Ar-Ge / inovasyon yatırımı Yeni tesis kurma / Satın alma Satış- dağıtım ağı genişletme Şirket satınalma Hiçbir yatırım yapılmayacak Baz: 500

Yılın 4. Çeyreğinde Yurt İçinde Yatırım Planı Yapmama Nedenleri 35 S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Ekim-Aralık) yurt içinde herhangi bir yatırım planı yapmama nedenlerinizi belirtir misiniz? (Çok Cevap) Dünya ekonomisindeki istikrarsızlık/ belirsizlik 35,9% Piyasada yetersiz talep 29,7% Kurulu fazla kapasite 29,3% Ülke ekonomisindeki istikrarsızlık/ belirsizlik 29,3% Halihazırda (mevcut) yatırımların devam etmesi 24,9% Diğer 9,5% Soru, yılın 4. çeyreğinde yurtiçinde yatırım planı olmadığını belirten firmalara yöneltilmiştir. Baz: 273

Yılın 4. Çeyreğinde Yurt Dışında Yatırım Planı Yapmama Nedenleri 36 S Önümüzdeki 3 aylık dönemde (Ekim-Aralık) yurt dışında herhangi bir yatırım planı yapmama nedenlerinizi belirtir misiniz? (Çok Cevap) Dünya ekonomisindeki istikrarsızlık/ belirsizlik 36,7% Piyasada yetersiz talep 23,9% Halihazırda (mevcut) yatırımların devam etmesi 23,9% Kurulu fazla kapasite 22,3% Ülke ekonomisindeki istikrarsızlık/ belirsizlik 19,0% Yatırım planı yok/gerek duyulmuyor 5,9% Diğer 6,2% Soru, yılın 4. çeyreğinde yurtdışında yatırım planı olmadığını belirten firmalara yöneltilmiştir. Baz: 373

Piyasa Beklentileri// 37 2014 Ekim- Aralık Dönemi Beklentileri USD/TL kur tahmini Euro/TL kur tahmini Euro/USD parite tahmini Ekim- Aralık Dönemi 2,24 n: 500 2,90 n: 500 1,24 n: 500 Enflasyon oranı tahmini (%) - MB politika faiz tahmini (%) - Büyüme Beklentisi (%) Rekabetçi ideal USD/TL kur seviyesi Rekabetçi ideal EURO/TL kur seviyesi 2,9 n: 473 2,13 n: 498 2,79 n: 498 2014 Yılı Sonu 2,26 n:500 2,93 n:500 1,24 n:500 8,9 n:500 8,5 n:500 3,8 n:484

2014 Yılı Genel Ekonomik Beklentileri// Trend (Daha iyi olacak) 38 58% 57% Sektör 52% Olumlu % - Olumsuz % 51% 49% 51% 50% Türkiye Ekonomisi 47% 45% Avrupa Ekonomisi 42% 41% 43% 41% Dünya Ekonomisi 42% 37% 37% 35% 36% 35% 35% 32% 33% 30% 29% 28% 28% 28% 27% 27% 27% 28% 30% 27% 24% 26% 26% 25% 22% 21% 25% 26% 19% 23% 20% 23% 24% 21% 22% 18% 19% 18% 16% 17% 18% 19% 19% 20% 18% 16% 15% 14% 12% 13% 11% 12% 11% 9% 10% 8% 9% 7% 7% 8% 7% 8% 2010 /Q1 2010 /Q2 2010 /Q3 2010 /Q4 2011 /Q1 2011 /Q2 2011 /Q3 2011 /Q4 Sektör 51% 49% 42% 58% 52% 41% 35% 35% 37% 29% 22% 41% 37% 28% 28% 27% 32% 33% 24% Türkiye Ekonomisi 45% 47% 51% 57% 50% 43% 30% 28% 35% 27% 19% 41% 36% 20% 27% 16% 21% 28% 18% Avrupa Ekonomisi 26% 17% 19% 18% 18% 9% 7% 10% 13% 7% 7% 19% 12% 8% 19% 23% 25% 26% 15% Dünya Ekonomisi 42% 27% 26% 30% 25% 12% 8% 11% 18% 9% 8% 23% 16% 11% 21% 20% 24% 22% 14% 2012 /Q1 2012 /Q2 2012 /Q3 2012 /Q4 2013 /Q1 2013 /Q2 2013 /Q3 2013 /Q4 2014 /Q1 2014 /Q2 2014 /Q3

2014 Yılı Genel Ekonomik Beklentileri// 39 S 2014 yılı sonu itibariyle genel durumuna ilişkin tahmininiz nedir? Daha iyi olacak Değişmeyecek Daha kötü olacak 18,4% 29,4% 20,8% 25,4% 58,0% 53,0% 63,8% 60,4% 23,6% 17,6% 15,4% 14,2% Sektör Türkiye Ekonomisi Avrupa Ekonomisi Dünya Ekonomisi Baz: 500

2014 Yılı Genel Ekonomik Beklentileri// 40 S 2014 yılı sonu itibariyle genel durumuna ilişkin tahmininiz nedir? Genel İlk 500 İkinci 500 Diğer 26,5% 26,4% 23,6% 20,5% 20,5% 20,0% 17,6% 18,2% 14,6% 15,4% 13,9% 15,1% 14,2% 14,6% 15,5% 13,4% Sektör Türkiye Ekonomisi Avrupa Ekonomisi Dünya Ekonomisi Yukarıdaki grafikte; sektör, Türkiye, Avrupa ve Dünya ekonomisine ilişkin olumlu beklenti içerisinde olan firmaların oranı firmaların ihracat büyüklükleri kırılımında sunulmaktadır. Baz: 500

GÜNDEM BÖLÜMÜ// 41

Ekonomi & İhracatın Gelişimi İçin Öncelikli Konular// 42 S Türkiye ekonomisi ve ihracatının, seçimsiz geçecek 2015-2019 döneminde gerçek bir sıçramaya odaklanması için ekonomi yönetimimizin, kurumlarımızın ve firmalarımızın öncelik vermesi gereken önemli konular nelerdir? (Çok Cevap) Ar-Ge ve inovasyon kapasitesini geliştirme 70,1% Tasarım ve markalaşma 65,3% Yeni Pazar araştırmaları 61,9% Mesleki Eğitim 49,9% 2023 Türkiye İhracat Stratejisi ve Vizyonu 44,4% Kurumsal yönetim ilkelerine uyum 41,3% İşgücünün esnekliği ve etkinliği 34,5% Diğer 4,8% Baz: 475

«2023 Türkiye İhracat Stratejisi» Kapsamında Öncelikler// 43 S 2023 Türkiye İhracat Stratejisi nde belirlenen Yatırım (2009-2013), Atılım (2014-2018) ve Liderlik (2019-2023) dönemlerinde belirlenen hedefler çerçevesinde, Atılım (2014-2018) döneminde ihracat artışına yönelik şirketinizin öncelikleri hangisi/hangileridir? (Çok Cevap) Verimli, üretken ve etkin olmaya odaklanmak Pazar ve müşteri ihtiyaçlarının analizi Yüksek katma değerli ürün üretimi 62,3% 58,7% 58,3% Nitelikli insan kaynağı Uzun vadeli hedefler belirlemek Ürün/fikir piyasaya sunma ve geliştirme İnovasyon stratejisi Satış sonrası hizmetlerde gelişime açık olmak İnovasyon organizasyon ve kültürünün geliştirilmesi Proje yönetimi, bilgi-işlem ve bilgi yönetimi 49,9% 43,2% 38,5% 32,2% 30,3% 27,2% 24,8% İnovasyon sonuçlarının değerlendirilmesi 13,3% Baz: 475

Yatırım Planlanan Katmanlar// 44 S Kişi başına düşen milli geliri arttırabilmek için katma değeri daha yüksek ürünlerin üretilmesini teşvik eden yeni bir üretim modelini kurgulayıp, ona uygun reformların hayata geçirilmesi hedefleniyor. Bu çerçevede, önümüzdeki dönemde yüksek katma değerli ürünler üretebilmek amacı ile Dünya Bankası nın tanımladığı değer zincirinin hangi katmanına/katmanlarına yatırım yapmayı planlıyorsunuz? (Çok Cevap) Pazarlama ve satış Ar-Ge ve tasarım 49,7% 48,0% Ticarileştirme, markalaşma 42,0% Standardize üretim ve montaj Satış sonrası hizmetler ve destek Dağıtım ve perakende ağı Uzmanlaşmış lojistik Yatırım planlamıyorum 19,2% 15,8% 14,5% 10,7% 19,8% Baz: 469

İhracata Olumsuz Etki Yapabilecek Unsurlar// 45 S Önümüzdeki dönemde karşılaşılabilecek aşağıdaki unsurlardan hangisinin/ hangilerinin ihracatınıza olumsuz etki yapabileceğini düşünüyorsunuz? (Çok Cevap) Orta Doğu`da artan istikrarsızlık Suriye iç savaşı 67,8% 73,1% Rusya-Ukrayna gerilimi 52,9% Güçlenen ABD ekonomisi ve faiz artışları 26,9% Afrika`da genişleyen istikrarsızlık 20,3% Asya`nın merkezindeki istikrarsızlıklar 13,9% Çin-Japonya gerilimi Kuzey Kore`deki istikrarsızlık Güney Çin Denizi`ndeki anlaşmazlıklar Diğer 6,0% 2,3% 2,3% 4,3% Baz: 469

MAKROEKONOMİK TRENDLER ve BEKLENTİLER// 46

2014 4.çeyreğine ilişkin üretim beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2011/Q1 47,7 32,5 14,8 32,9 2011/Q2 43,8 33,3 16,2 27,6 2011/Q3 40,9 34,6 17,7 23,2 2011/Q4 37,2 34,4 20,7 16,5 2012/Q1 41,1 34,6 15,1 26,0 2012/Q2 35,3 37,7 18,5 16,8 2012/Q3 33,3 38,5 20,1 13,3 2012/Q4 35,3 39,4 17,2 18,0 2013/Q1 43,6 34,9 13,9 29,7 2013/Q2 37,7 34,8 18,5 19,2 2013/Q3 36,9 41,8 15,6 21,3 2013/Q4 33,9 36,2 22,8 11,1 2014/Q1 44,0 36,1 13,4 30,6 2014/Q2 40,8 39,8 14,0 26,9 2014/Q3 42,3 38,3 12,7 29,6 47 37,4% 32,2% 28,7% 31,1% 32,9% Üretim Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 27,6% 23,2% 16,5% 26,0% 16,8% 13,3% 18,0% 29,7% 21,3% 19,2% 30,6% 29,6% 26,9% 11,1%

2014 4.çeyreğine ilişkin ihracat beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2011/Q1 51,2 28,8 18,3 32,9 2011/Q2 45,4 32,8 19,2 26,2 2011/Q3 44,8 32,0 21,4 23,4 2011/Q4 38,1 35,2 23,8 14,3 2012/Q1 45,4 35,1 17,9 27,5 2012/Q2 37,6 36,8 24,2 13,4 2012/Q3 38,4 36,4 23,3 15,2 2012/Q4 38,6 37,2 22,0 16,6 2013/Q1 42,4 34,3 20,5 21,9 2013/Q2 39,0 36,4 21,4 17,6 2013/Q3 41,4 39,1 17,0 24,4 2013/Q4 38,6 39,0 20,2 18,4 2014/Q1 47,2 36,6 14,2 33,0 2014/Q2 42,6 33,8 21,2 21,4 2014/Q3 45,4 35,8 16,4 29,0 48 İhracat Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 38,3% 32,7% 27,8% 28,6% 32,9% 26,2% 27,5% 21,9% 23,4% 14,3% 13,4% 15,2% 16,6% 17,6% 24,4% 18,4% 33,0% 21,4% 29,0%

2014 4.çeyreğine ilişkin kapasite kullanım oranı beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2011/Q1 41,9 37,5 14,6 27,3 2011/Q2 40,0 36,2 17,5 22,5 2011/Q3 36,6 39,7 18,5 18,1 2011/Q4 29,4 42,7 21,3 8,1 2012/Q1 36,7 39,3 15,5 21,2 2012/Q2 30,6 42,2 20,1 10,5 2012/Q3 29,4 40,6 21,7 7,7 2012/Q4 29,3 45,9 18,7 10,6 2013/Q1 37,1 38,2 16,8 20,3 2013/Q2 33,5 40,4 18,5 15,0 2013/Q3 31,9 44,4 17,1 14,8 2013/Q4 27,8 41,8 22,0 5,9 2014/Q1 36,7 40,9 14,5 22,2 2014/Q2 32,7 45,4 15,8 16,9 2014/Q3 36,8 41,4 14,8 22,0 49 32,6% Kapasite Kullanım Oranı Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 30,0% 25,4% 27,3% 22,8% 22,5% 18,1% 8,1% 21,2% 10,5% 7,7% 10,6% 20,3% 15,0% 14,8% 5,9% 22,2% 16,9% 22,0%

2014 4.çeyreğine ilişkin stok durumu beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2011/Q1 21,9 52,3 21,5 0,4 2011/Q2 25,3 47,6 20,8 4,5 2011/Q3 20,4 52,1 23,0-2,6 2011/Q4 21,9 51,1 21,7 0,2 2012/Q1 22,8 50,7 20,2 2,6 2012/Q2 23,3 49,5 22,1 1,2 2012/Q3 19,9 53,2 21,5-1,7 2012/Q4 21,8 54,4 20,1 1,7 2013/Q1 24,1 50,8 20,5 3,5 2013/Q2 27,1 46,7 19,8 7,3 2013/Q3 22,4 52,3 20,7 1,7 2013/Q4 19,9 53,8 21,5-1,7 2014/Q1 18,7 55,1 21,0-2,3 2014/Q2 24,2 52,3 19,0 5,2 2014/Q3 19,5 52,9 22,0-2,5 50 4,5% Stok Durumu Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 2,0% 2,6% 1,2% 1,7% 1,8% 0,4% 0,2% 2010-Q1 2010-Q3 2011-Q1 2011-Q3 2012-Q1 2012-Q3-1,7% 2013-Q1 2013-Q3-1,7% 2014-Q1 2014-Q3-3,5% -2,4% -2,4% -2,6% -2,3% -2,5% 3,5% 7,3% 5,2%

2014 4.çeyreğine ilişkin girdi maliyetleri beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2011/Q1 57,3 35,8 3,8 53,5 2011/Q2 53,0 35,6 6,5 46,5 2011/Q3 60,9 30,2 6,6 54,3 2011/Q4 55,1 33,8 6,6 48,5 2012/Q1 51,1 40,3 3,1 48,0 2012/Q2 42,6 45,4 7,9 34,7 2012/Q3 49,1 41,4 6,2 42,9 2012/Q4 50,4 41,3 4,8 45,6 2013/Q1 38,6 46,7 9,8 28,8 2013/Q2 47,5 39,8 7,1 40,4 2013/Q3 46,4 45,1 4,2 42,2 2013/Q4 61,5 29,3 5,4 56,1 2014/Q1 48,2 41,7 5,0 43,2 2014/Q2 51,7 38,3 4,6 47,1 2014/Q3 54,8 34,0 5,9 48,8 51 Girdi Maliyetleri Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 56,2% 44,4% 53,7% 59,9% 53,5% 46,5% 54,3% 48,5% 48,0% 42,9% 45,6% 34,7% 40,4% 42,2% 56,1% 43,2% 47,1% 48,8% 28,8%

2014 4.çeyreğine ilişkin birim ihraç fiyatı beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 52 2011/Q1 31,5 53,7 10,7 20,8 2011/Q2 28,4 54,4 12,5 15,9 2011/Q3 29,3 51,3 16,1 13,2 2011/Q4 27,9 51,9 15,0 12,9 2012/Q1 24,7 59,2 12,6 12,1 2012/Q2 23,0 57,7 15,9 7,1 2012/Q3 18,0 62,2 16,2 1,8 2012/Q4 22,0 62,4 12,5 9,5 2013/Q1 17,5 62,0 16,1 1,4 2013/Q2 23,0 56,8 14,2 8,8 2013/Q3 20,2 63,5 10,8 9,3 2013/Q4 28,6 52,8 13,2 15,4 2014/Q1 24,8 61,6 9,0 15,8 2014/Q2 23,6 60,1 11,0 12,6 2014/Q3 23,6 61,2 11,8 11,8 27,0% Birim İhraç Fiyatı Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 20,8% 14,7% 3,8% 15,4% 15,9% 13,2% 12,9% 12,1% 7,1% 1,8% 9,5% 1,4% 8,8% 9,3% 15,4% 15,8% 12,6% 11,8%

2014 4.çeyreğine ilişkin ithal girdi kullanım miktarı beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2011/Q1 21,2 54,4 5,8 15,4 2011/Q2 20,4 50,7 10,1 10,3 2011/Q3 17,7 53,3 10,5 7,2 2011/Q4 15,7 54,7 8,7 7,0 2012/Q1 16,3 55,2 6,7 9,6 2012/Q2 15,8 56,0 9,5 6,3 2012/Q3 18,8 54,7 8,9 9,9 2012/Q4 14,3 57,7 8,3 6,0 2013/Q1 15,8 53,3 8,3 7,5 2013/Q2 17,9 51,0 9,2 8,8 2013/Q3 17,8 57,1 5,3 12,5 2013/Q4 17,6 54,0 8,4 9,2 2014/Q1 15,1 58,5 6,5 8,6 2014/Q2 17,3 54,0 9,4 7,9 2014/Q3 17,8 55,8 5,5 12,3 53 17,2% 11,5% 14,7% 15,3% 15,4% İthal Girdi Kullanım Miktarı Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 10,3% 7,2% 7,0% 9,6% 6,3% 9,9% 6,0% 7,5% 8,8% 12,5% 12,3% 9,2% 8,6% 7,9%

2014 4.çeyreğine ilişkin hammadde birim ithalat fiyatı beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2011/Q1 44,4 33,7 3,8 40,6 2011/Q2 38,5 34,1 7,0 31,5 2011/Q3 41,2 32,9 7,2 34,0 2011/Q4 38,2 34,0 7,2 31,0 2012/Q1 31,2 40,7 7,1 24,1 2012/Q2 29,4 42,6 9,1 20,3 2012/Q3 28,2 45,1 8,7 19,5 2012/Q4 30,1 44,4 6,2 23,9 2013/Q1 19,9 46,5 11,2 8,7 2013/Q2 31,3 39,2 7,3 24,0 2013/Q3 31,6 45,1 4,2 27,5 2013/Q4 40,8 34,3 5,2 35,6 2014/Q1 30,0 45,1 5,5 24,5 2014/Q2 31,9 44,4 4,6 27,3 2014/Q3 29,6 42,3 5,9 23,7 54 39,7% 24,6% 32,0% 47,4% Hammadde Birim İthalat Fiyatı Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) 40,6% 31,5% 34,0% 31,0% 24,1% 23,9% 20,3% 19,5% 8,7% 24,0% 35,6% 27,5% 27,3% 24,5% 23,7%

2014 4.çeyreğine ilişkin genel karlılık düzeyi beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2011/Q1 19,6 49,7 29,0-9,4 2011/Q2 17,0 46,7 31,7-14,7 2011/Q3 17,7 48,3 30,8-13,1 2011/Q4 15,0 44,2 34,2-19,2 2012/Q1 18,5 47,3 29,6-11,1 2012/Q2 15,4 48,8 32,7-17,3 2012/Q3 10,7 49,7 36,2-25,5 2012/Q4 14,3 54,9 27,1-12,9 2013/Q1 15,9 51,4 28,5-12,5 2013/Q2 18,4 44,0 31,0-12,6 2013/Q3 15,5 50,5 29,1-13,6 2013/Q4 16,0 47,8 31,0-15,0 2014/Q1 18,4 50,6 26,2-7,8 2014/Q2 18,9 47,7 28,7-9,8 2014/Q3 15,6 50,4 30,4-14,8 55 Genel Karlılık Düzeyi Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) -11,1% -10,2% -9,4% -13,1% -14,7% -19,2% -17,3% -21,4% -16,2% -20,2% -25,5% -12,9% -12,5% -12,6% -7,8% -9,8% -13,6% -15,0% -14,8%

2014 4.çeyreğine ilişkin ihracatta karlılık düzeyi beklentisi Dönem Artar Aynı kalır Azalır Denge 2011/Q1 20,5 47,1 29,9-9,4 2011/Q2 17,6 48,7 29,3-11,7 2011/Q3 21,6 44,8 30,3-8,7 2011/Q4 16,5 45,6 33,1-16,6 2012/Q1 17,2 48,9 30,2-13,0 2012/Q2 15,7 48,4 32,5-16,8 2012/Q3 9,9 48,7 37,6-27,7 2012/Q4 14,3 55,0 26,5-12,3 2013/Q1 14,1 51,6 29,9-15,7 2013/Q2 18,4 46,8 29,0-10,6 2013/Q3 18,7 48,2 27,4-8,7 2013/Q4 19,2 47,8 27,2-8,0 2014/Q1 20,6 50,2 23,2-2,6 2014/Q2 17,1 51,1 26,3-9,2 2014/Q3 16,2 53,6 26,2-10,0 56 İhracatta Karlılık Düzeyi Beklentisi (Denge= Artacak-Azalacak) -8,1% -9,4% -11,7% -8,7% -13,0% -12,3% -10,6% -8,7% -8,0% -2,6% -9,2% -10,0% -16,6% -16,8% -15,7% -24,9% -21,0% -23,6% -27,7%

2014 yılı sonu itibariyle sektörün genel durumuna ilişkin beklenti Dönem Daha iyi olacak Değişmeyecek Daha kötü olacak Denge 2011/Q1 52,4 37,9 9,8 42,6 2011/Q2 41,4 45,1 13,6 27,8 2011/Q3 35,2 50,9 13,9 21,3 2011/Q4 34,8 43,3 21,9 12,9 2012/Q1 36,5 51,1 12,4 24,1 2012/Q2 29,4 52,4 18,2 11,2 2012/Q3 22,0 60,8 17,2 4,8 2012/Q4 40,6 45,7 13,7 26,9 2013/Q1 37,1 50,6 12,4 24,7 2013/Q2 27,6 58,0 14,4 13,2 2013/Q3 28,0 62,4 9,6 18,5 2013/Q4 27,4 52,2 20,4 7,0 2014/Q1 32,4 52,6 15,0 17,4 2014/Q2 33,2 51,1 15,7 17,5 2014/Q3 23,6 58,0 18,4 5,2 57 Sektörün Genel Durumuna İlişkin Beklenti (Denge= Daha iyi olacak-daha kötü olacak) 39,3% 48,4% 42,6% 36,1% 30,9% 27,8% 21,3% 12,9% 24,1% 11,2% 4,8% 26,9% 24,7% 13,2% 18,5% 7,0% 17,4% 17,5% 5,2%

2014 yılı sonu itibariyle Türkiye ekonomisinin genel durumuna ilişkin beklenti Dönem Daha iyi olacak Değişmeyecek Daha kötü olacak Denge 2011/Q1 49,9 43,1 7,0 42,9 2011/Q2 42,7 43,2 14,1 28,6 2011/Q3 30,1 52,1 17,9 12,2 2011/Q4 28,1 46,0 26,0 2,1 2012/Q1 35,1 52,1 12,8 22,3 2012/Q2 26,5 58,3 15,2 11,3 2012/Q3 19,2 59,0 21,8-2,6 2012/Q4 40,8 47,5 11,7 29,1 2013/Q1 36,3 53,8 10,0 26,3 2013/Q2 19,8 56,0 24,2 19,8 2013/Q3 26,8 60,5 12,7 14,0 2013/Q4 15,8 42,6 41,6-25,8 2014/Q1 21,4 49,4 29,2-7,8 2014/Q2 28,5 52,5 19,1 9,4 2014/Q3 17,6 53,0 29,4-11,8 58 Türkiye Ekonomisinin Genel Durumuna İlişkin Beklenti (Denge= Daha iyi olacak-daha kötü olacak) 31,7% 47,4% 42,9% 36,4% 44,3% 28,6% 12,2% 2,1% 22,3% 11,3% -2,6% 29,1% 26,3% 19,8% 14,0% -7,8% 9,4% -11,8% -25,8%

2014 yılı sonu itibariyle Avrupa ekonomisinin genel durumuna ilişkin beklenti Dönem Daha iyi olacak Değişmeyecek Daha kötü olacak Denge 2011/Q1 17,7 55,6 26,7-9,0 2011/Q2 9,0 37,2 53,8-44,8 2011/Q3 6,9 30,3 62,9-56,0 2011/Q4 9,6 29,6 60,8-51,2 2012/Q1 12,8 50,5 36,7-23,9 2012/Q2 7,3 41,9 50,8-43,5 2012/Q3 6,5 50,7 42,8-36,2 2012/Q4 18,8 54,1 27,1-8,3 2013/Q1 11,6 59,2 29,3-17,7 2013/Q2 8,4 58,4 33,2-24,8 2013/Q3 19,1 61,8 19,1 0 2013/Q4 22,8 60,8 16,4 6,4 2014/Q1 25,4 60,4 14,2 11,2 2014/Q2 26,3 57,4 16,3 10,0 2014/Q3 15,4 63,8 20,8-5,4 Avrupa Ekonomisinin Genel Durumuna İlişkin Beklenti (Denge= Daha iyi olacak-daha kötü olacak) 59 6,4% 11,2% 10,0% -2,5% 0,0% -9,0% 2010-Q1 2010-Q3 2011-Q1 2011-Q3 2012-Q1 2012-Q3 2013-Q1 2013-Q3 2014-Q1 2014-Q3-5,8% -8,3% -17,7% -5,4% -17,1% -15,8% -23,9% -24,8% -36,2% -44,8% -56,0% -43,5% -51,2%

2014 yılı sonu itibariyle dünya ekonomisinin genel durumuna ilişkin beklenti Dönem Daha iyi olacak Değişmeyecek Daha kötü olacak Denge 2011/Q1 25,2 53,5 21,3 3,9 2011/Q2 11,9 48,4 39,7-27,8 2011/Q3 8,1 37,1 54,8-46,7 2011/Q4 11,2 43,1 45,8-34,6 2012/Q1 17,6 58,0 24,5-6,9 2012/Q2 9,1 51,8 39,1-30,0 2012/Q3 7,5 59,0 33,5-25,9 2012/Q4 23,2 57,6 19,2 4,0 2013/Q1 16,3 63,1 20,5-4,2 2013/Q2 10,8 65,2 24,0-13,2 2013/Q3 21,0 60,7 18,3 2,8 2013/Q4 20,2 63,0 16,8 3,4 2014/Q1 23,6 60,4 16,0 7,6 2014/Q2 21,6 60,7 17,7 3,9 2014/Q3 14,2 60,4 25,4-11,2 60 Dünya Ekonomisinin Genel Durumuna İlişkin Beklenti (Denge= Daha iyi olacak-daha kötü olacak) -4,2% 2,8% 3,4% 7,6% 3,9% -9,0% 2010-Q1 2010-Q3 2011-Q1 2011-Q3 2012-Q1 2012-Q3 2013-Q1 2013-Q3 2014-Q1 2014-Q3-2,5% -5,8% -23,9% -8,3% -11,2% -17,1% -13,2% -15,8% -36,2% -44,8% -56,0% -51,2% -43,5%

Teşekkürler. www.tim.org.tr www.timtv.com.tr twitter.com/turkihracat facebook.com/ihracatcilarmeclisi