ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ KORUMAZ DAĞI (KD KAYSERİ) YÖRESİ ALVEOLİNA TÜRLERİNİN TANIMI VE STRATİGRAFİK DAĞILIMI

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ KORUMAZ DAĞI (KD KAYSERİ) YÖRESİ ALVEOLİNA TÜRLERİNİN TANIMI VE STRATİGRAFİK DAĞILIMI Merih KORKMAZ JEOLOJİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ANKARA 2007 Her hakkı saklıdır

ÖZET Yüksek Lisans Tezi KORUMAZ DAĞI (KD KAYSERİ) YÖRESİ ALVEOLİNA TÜRLERİNİN TANIMI VE STRATİGRAFİK DAĞILIMI Merih KORKMAZ Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Vedia TOKER Bu araştırmada, Korumaz Dağı (KD Kayseri) yöresinde yer alan Geç Paleosen Erken Eosen yaşlı Alveolina türlerinin tanımı ve stratigrafik dağılımı yapılmıştır. Kumlu kireçtaşı - şeyl ardalanmalı bir litolojiye sahip olan Korumaz Dağ ından ölçülen stratigrafik kesitten alınan örneklerden yapılan kesitlerin incelenmesi sonucunda Alveolina d Orbigny cinslerinden 7 tane Alveolina türü tanımlandı ve stratigrafik dağılımları belirlendi. Korumaz Dağ ında tanımlanan Alveolina türleri ile birimin Geç Tanesiyen İlerdiyen yaşında olduğu kesinleşmiştir. 2007, 30 sayfa Anahtar Kelimeler: Sistematik, Alveolina, Tanesiyen-İlerdiyen, Kayseri, Türkiye i

ABSTRACT Master Thesis DESCRIPTION AND STRATIGRAPHIC DISTRIBUTION OF THE SPECIES OF ALVEOLINA OF THE KORUMAZ MOUNTAIN (NE KAYSERİ) Merih KORKMAZ Ankara University Faculty of Engineering Department of Geological Engineering Supervisor: Prof. Dr. Vedia TOKER In this research, description and stratigraphic distribution of the species of Alveolina in the Late Paleocene Early Eocene aged, at Korumaz Mountain (NE Kayseri) has been investigated. 7 species of Alveolina were determined at the stratigraphic section measuring from the Korumaz Mountain which represented by litologically by sandly limestone and shale alternations and their stratigraphic distributions were established. Korumaz Mountain unit by Late Tanesian Ypresian according to the Alveolina species. 2007, 30 pages Key Words: Systematic, Alveolina, Tanesian Ypresian, Kayseri, Turkey. ii

TEŞEKKÜRLER Bu tez çalışması Ankara Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü nde Sayın Prof. Dr. Vedia TOKER in danışmanlığında gerçekleştirilmiştir. Bu tezi hazırlayabilmem ve tanımlamaları yapabilmem için, çalışmalarım boyunca bana destek ve yardımcı olan, önerilerini ve bilgilerini esirgemeyen, Sayın Dr. Ercüment SİREL e (Ankara Üniversitesi), Tezi yazmamda her türlü yardım, öneri ve desteğini esirgemeyen hocam, Sayın Prof. Dr. Vedia TOKER e (Ankara Üniversitesi), Çalışmalarımı hazırlayabilmem için yardımcı olan ve olanaklarını esirgemeyen, Sayın Şükrü ACAR (MTA) ve Sayın Sibel ŞENER e (MTA), Sonsuz teşekkürlerimi sunarım. Tez çalışmalarım sırasında, her aşamada maddi ve manevi katkıları, anlayışları, ilgileri ve hoşgörülerinden dolayı aileme şükranlarımı sunarım. Merih KORKMAZ Ankara, Nisan 2007 iii

İÇİNDEKİLER ÖZET i ABSTRACT.. ii TEŞEKKÜRLER.. iii ŞEKİLLER DİZİNİ v 1. GİRİŞ.. 1 1.1 Çalışmanın Amacı ve Kapsamı... 1 1.2 Materyal ve Yöntem 1 2. GENEL JEOLOJİ 3 2.1 Kayseri Civarının Genel Jeolojisi.. 4 2.1.1 Sulakyeri Dere Formasyonu 5 2.1.2 Malakköy Formasyonu... 6 2.1.3 Ortaköy Formasyonu 6 2.1.4 Köprübaşı Formasyonu 7 2.1.5 Alüvyon..7 2.2. Paleocoğrafya ve Tektonik.8 2.3. Korumaz Dağı Ölçülü Stratigrafik Kesiti 9 3. SİSTEMATİK PALEONTOLOJİ.. 12 3.1 Paleontolojik Yorum... 18 4. SONUÇLAR...19 KAYNAKLAR... 20 LEVHALAR... 22 ÖZGEÇMİŞ 30 iv

ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 1.1 Çalışma alanının yer bulduru haritası.2 Şekil 2.1 Geyikdağı Birliği ve üzerindeki birimlerin genelleştirilmiş dikme kesiti..3 Şekil 2.2 Korumaz Dağı genelleştirilmiş stratigrafik kesiti.....9 v

1.GİRİŞ 1.1 Çalışmanın Amaç ve Kapsamı Bu çalışma, Korumaz Dağı nda yüzeyleyen Üst Paleosen Alt Eosen kireçtaşı, marn litolojileriyle temsil edilen istifte bulunan Alveolina türlerini tanımlamak amacıyla yapılmıştır. Bununun için stratigrafi kesiti ölçülmüş, toplam 7 adet yüzey örneği alınmıştır. 1.2 Materyal ve Yöntem Çalışma, yöredeki Geç Paleosen Erken Eosen yaşlı birimlerin kapsadığı Alveolina türleri ile stratigrafisine yönelik olarak yapılmıştır. Saha ve laboratuvar çalışmaları olarak iki kısımda yürütülmüştür. Çalışma alanında çelik metre ve pusula kullanılarak stratigrafik kesit çizilmiştir. Bu kesitten litolojik değişimlere dikkat edilerek kumlu marn, kumlu kireçtaşı birimlerinden toplam 7 adet yüzey örneği alınmıştır. Bunlar çalışmanın inceleme materyalini oluşturmaktadır. Örnekler laboratuara getirilmiş ve bu örneklerin her birinden de 30 a yakın yönlü ince kesit çıkarılmıştır. Bu ince kesitlerden de alveolinlerin yönlü kesitleri yapılmış ve mikroskopta incelenmiştir. Numuneler önce inceltilmiş sonra yüzeyleri parlatılmış ve lam üzerine bir miktar kanada balzamı sürülerek yapıştırılmıştır. Yeterli inceliğe gelinceye kadar kesit inceltildikten sonra mikroskopta incelemeye hazır hale getirilmiştir. Ayrıca uzun eksene paralel, ilk locadan geçen tane örneklerden de kesitler yapılmıştır. Bunlar da aynı şekilde, laboratuvarda kesilerek, en çok fosil bulunan yüzeyler ortaya çıkarılmıştır. Bunlar dönen disk üzerinde tutularak parlatıldı. Alveolina içeren yüzeylerinden ısıtılarak bir miktar kanada balzamı sürülüp lam üzerine yapıştırılmıştır. Lama yapışmamış arka yüzeyde iyice inceltildikten sonra mikroskop altında incelenmeye hazır hale getirilmiştir. 1

Şekil 1.1 Yer Bulduru Haritası (1/500 000 Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritası, MTA 2002) 2

2. GENEL JEOLOJİ 3

2.1 Kayseri Civarının (Çalışma Bölgesinin) Genel Jeolojisi Orta Anadolu Bölgesi nde yer alan Kayseri yöresinin, kuzeydoğusunda Bünyan, güneybatısında ise Develi yer almaktadır. Bu alan içerisindeki bazı formasyonların jeolojisi şekil.2.1 de gösterilmiş ve aşağıda açıklanmıştır. Yörede alttan üste doğru yer alan formasyonlar şu şekildedir: En altta Şafaktepe formasyonu yer almaktadır. Bu formasyon Demirtaşlı (1967) tarafından adlandırılmıştır. Genel olarak koyu gri, siyah, kalın tabakalı, masif ve yer yer dolomitik kireçtaşlarından oluşmaktadır. Fosil içeriğine göre de yaşı Orta Devoniyen olarak belirlenmiştir. Şafaktepe formasyonunun üzerinde Demirtaşlı (1967) tarafından adlandırılan Gümüşali formasyonu yer alır. Kumtaşı, şeyl ve kireçtaşı ardalanmalıdır. Kumtaşları gri, kahverengi; ince orta-tabakalı, şeyler koyu gri, siyah, ince-orta tabakalı, kireçtaşları ise koyu gri, siyah ince-orta tabakalıdırlar. Fosil içeriklerine göre birimin yaşı Üst Devoniyen olarak tespit edilmiştir. Gümüşali formasyonunun üzerine, Demirtaşlı (1967) tarafından, Ziyarettepe kalkeri olarak adlandırılan fakat daha sonra Özgül vd. (1973) tarafından, birimin kireçtaşı yanında başka kaya türlerinide kapsaması nedeniyle formasyonu olarak değiştirilmiş olan Ziyarettepe formasyonu gelir. Alt kesim; kumtaşı, şeyl ve kireçtası ardalanmalı olup koyu gri-siyah renkte ve ince-orta tabakalıdır. Üst kesim ise koyu gri, orta-kalın tabakalı şeyl ara katkılı killi kireçtaşlarından oluşmaktadır. Birimin yaşı Erken Karbonifer dir. Bu birimin üzerinde ise Demirtaşlı (1967) tarafından adlandırılmış olan; koyu gri-siyah, orta-kalın tabakalı kireçtaşlarından oluşan Yığıltepe formasyonu yer almaktadır. Birim diğer formasyon üzerine uyumsuz olarak gelmektedir. Yaşı ise Geç Permiyen dir. 4

Yığıltepe formasyonunun üzerinde ise gri-beyaz, orta-kalın tabakalı kireçtaşlarından oluşan ve Demirtaşlı (1967) tarafından adlandırılmış olan Köroğlu Tepesi formasyonu yer almaktadır. Formasyonun alt düzeyleri Salpingoporella (Sirel 1976, Erkan vd., 1978) e göre olasılı Jura, üst düzeyleri ise; Nezzezata sp., Lituolidae, Ophthalmidiidae, Valvulinidae, Ostracoda ve Alg (Ayaroğlu, A. Erkan, vd., 1978) fosillerine göre Senomaniyen-Türoniyen yaşı vermektedir. Yığıltepe üzerine Demirtaşlı (1967) tarafından adlandırılan Elmaçat yayla formasyonu yer alır. Tabanda; beyaz, açık gri, kalın tabakalı kireçtaşları ile başlamakta, üste doğru ince-orta tabakalı sarı, beyaz, kırmızımsı, yer yer laminalı olmakta ve en üst düzeyleri bol kıvrımlı pelajik kireçtaşlarına geçmektedir. Tabanında yer alan birimle geçişlidir. Yaşı Geç Senoniyen (olasılıkla Kampaniyen yaştadır). Elmaçat yayla üzerine bazik, ultrabazik ve spilitlerden oluşan bir matriks ve bu matrikste blok olarak izlenen kireçtaşlarından meydana gelen Kireçlik yayla karmaşığı (Sümengen vd. 1986) gelmektedir. Birimin yaşı Geç Mestrihtiyen dir. Kireçlik yayla karmaşığı üzerine büyük ölçüde bileşimsel ardalanmalı ve foliasyonlu peridotidlerden (harsburjit, dunit, piroksenit) oluşan Madentepe formasyonu (Sümengen vd.1986) gelmektedir. Madentepe formasyonu, Kireçlik yayla karışığı üzerinde bu birimin Kampaniyen-Mestrihtiyen yaştaki Elmaçat yayla formasyonu üzerinde tektonik dokanakla yer alması, ayrıca üzerine Paleosen yaştaki Sulakyeri dere formasyonunun uyumsuz olarak gelmesi, bu grubun yerleşme yaşının Mestrihtiyen-Paleosen olabileceğini düşündürmektedir. Diğer Tersiyer yaşlı birimler ise aşağıda açıklanmıştır. 2.1.1 Sulakyeri Dere Formasyonu Sümengen vd. (1986) tarafından adlandırılması yapılan formasyon, akarsu ve gölsel fasiyes topluluğundan oluşmaktadır. Akarsu çökelleri daha çok çakıltaşı ve kumtaşından; gölsel çökeller ise bol bitki kırıntılı, çakıltaşı ara düzeyli kireçtaşı ve 5

kumlu kireçtaşlarından oluşmaktadır. Kırmızı ve sarımsı renk, formasyonun belirgin ayırtman özelliğidir. Ölçülen kalınlığı yaklaşık 500 m olup, daha yaşlı birimler üzerine uyumsuz olarak gelmektedir. Formasyona stratigrafik konumuna göre yaş verilmiştir. Geç Kretase yaştaki Kireçlik yayla Karmaşığı üzerine uyumsuz olarak gelmesi ve Eosen yaştaki Malakköy formasyonu tarafından uyumsuz olarak örtülmesi, formasyonun Paleosen yaşta olduğunu düşündürmektedir. 2.1.2 Malakköy Formasyonu Sümengen vd. (1986) tarafından adlandırılan formasyon, altta, kalınlığı 5-10 m arasında taban çakıltaşı ile başlar, üste doğru çakıltaşı ve sarı, kırmızı, killi kumlu kireçtaşı, ardalanmasına geçer. Türbiditik kumtaşı, kiltaşı ve çamurtaşları formasyonun en üst düzeyini oluşturmaktadır. Ancak bu özellikler her yerde izlenemez, kimi yerlerde çakıltaşı-kumtaşı ardalanmasından oluşur. Birim içindeki; Fabiania cf. cassis (Oppenheim), Nummulites cf. millecoput (Boub), N. cf. uroniensis A. heim, Halkyardia cf. minima (Liebus), Asterigerina cf. rotula (Kaufman), Rotalia cf. trochidiformis Lamarck, Alveolina sp1., Assilina sp. gibi fosillere göre Lütesiyen yaştadır (Gündüz vd. 1978). 2.1.3 Ortaköy Formasyonu Sümengen vd. (1986) tarafından adlandırılan formasyon, karasal fasiyes topluluğunun ardalanmasından oluşmaktadır. Bu fasiyes topluluğu daha çok kırmızı, sarımsı kiltaşı, kumtaşı, çakıltaşı, masif ve tabakalı, değişik kalınlıkta jipslerden oluşmaktadır. Formasyonda yanal ve düşey yönde sık fasiyes değişimleri izlenir. Birim alttaki birimleri uyumsuz olarak örtmektedir. Formasyon stratigrafik konumuna göre Oligosen yaştadır. 6

2.1.4 Köprübaşı Formasyonu Sümengen vd. (1986) tarafından adlandırılan birim, altta çakıltaşları ile temsil edilmekte, üste doğru kumtaşı, tüf ve kireçli marn ardalanmasına geçmekte, en üst düzeylerini tüfler ve travertenler oluşturmaktadır. Formasyon alttaki birimleri uyumsuz olarak örter. Birimin yaşı Hipparion gracile Kamp. fosiline göre Pliyosen olarak belirlenmiştir (Özkan 1956). 2.1.5 Alüvyon Akarsu vadilerinde ve düzlüklerde oluşan kumtaşları ve çamurtaşları depolarıdır. Birimin yaşı Kuvaterner dir. 2.2 Paleocoğrafya ve Tektonik Bölgenin en eski birimi, graptolit şistlerinden ve Gotlandiyen kumtaşlarından oluşan Permiyen e kadar devam eder. Bu seri üzerine Orta Jura yaşlı Mezozoik seri, uyumsuzlukla gelir. Trias ve kısmen Jura süresince, bölge su seviyesi üzerinde kalmıştır. Daha sonra transgresyon evresinde birim üzerine Jura-Kretase kalkerlerini oluşturan seri sığ denizel ortamda çökelmiştir. Bölgenin eski masiflerini temsil eden Paleozoik ve Mesozoik birimleri kuzeydoğu-güneybatı yönlü gelişmiştir. Mesozoik kalkerler ve ofiyolitlerin üzerine ikinci bir transgresyon Tersiyer çökelleri gelmiştir. Transgresyonun tabanı konglomeralar ile temsil edilirken, üzerine nummulitli fliş fasiyesi gelmiştir. Bu birimler, Neojen öncesinde tektonik etkilerle kıvrımlanmış, kırılmışlardır. Neojen sıralarında ise, karalaşan bu alanda; tatlı su kireçtaşları, marn ve konglomeralardan oluşan gölsel ortam çökelleri yer almıştır. Eosen sonrasında yöre bu günkü yapısını kazanmıştır. Paleosen başında kapanmaya başlayan Neotetis in hızı artarak Eosen de de devam etmiştir. 7

2.3 Korumaz Dağı Ölçülü Stratigrafi Kesiti Geç Paleosen Erken Eosen yaşlı zengin foraminifera içeren (Alveolinid türleri) marn ve mercek şeklinde kumlu kireçtaşlı litolojiyle temsil edilen Korumaz Dağı kesiti 740793 4299993 koordinatlarından başlar ve 741721 429998694 koordinatlarında son bulur. Kesit, şekil 1 de gösterilen, GB Bünyan, KD Kayseri Korumaz Dağı bölgesinden (harita referans; K35 b4) alınmıştır. Geç Paleosen, Erken Eosen yaşlı iyi gelişmiş zengin foraminifera topluluğu (özellikle alveolinid türlü) içeren sedimanlardan oluşmuştur. Çalışma amacına yönelik olarak seçilen kesit, yörenin genelleştirilmiş tip kesitidir (Şekil 2.2). Kumlu kireçtaşı, kumlu marn litolojisiyle temsil edilen birimin tabanı, kapsadığı foraminifer topluluğu ile Geç Tanesiyen yaşını vermektedir. Bu dizilim içerisinde Glomalveolina cf. levis HOTTINGER, Assilina yvettae SCHAUB, Smouthina subsphaerica SIREL, Lacazina blumenthali, REICHEL & SIGAL, Thomasella? sp. tanımlanmıştır. Bu foraminifer türleri, kumlu marn, kumlu kireçtaşı ardalanmasından oluşmuşlardır ve istifin alt bölümünde yer alan dizilimin Geç Tanesiyen yaşında olduğunu doğrularlar. Kesitin üst bölümünde ise aynı litolojik özellikleri taşıyan kaya birimleri, içerdikleri Alveolina türleri ile kesitin üst seviyelerinin İlerdiyen yaşında olduğunu belirtmektedirler. Yörede bu güne kadar hiç çalışılmamış bu Alveolina türleri, ilk kez bu incelemede tanımlanmış ve levhalarda resimlenmiştir. Bu türler; Alveolina himalayansis (SHENG & ZHANG), Alveolina cemali SIREL & ACAR, Alveolina sp.1, Alveolina sp.3, Lacazina sp., Alveolina aff. dolioliformis (SCHWAGER), Alveolina corbarica HOTTINGER, Alveolina aff. vredenburgi (DAVIS & PINFOLD), Alveolina cf. schwageri CHECCHIA RIPSOLI, Alveolina nsp.2 SIREL & ACAR, Alveolina kayseriensis SIREL & ACAR. 8

ölçeksizdir Şekil 2.2 Korumaz Dağı Genelleştirilmiş Stratigrafik Kesiti (Kayseri K35-b4) 9

Kesit; Tanesiyen yaşlı, sert gri renkli kumlu kireçtaşları ile başlamaktadır. Bir numaralı örnek içerisinde; Nummulites heberti MUNIER & CHALMAS veya (Nummulites catari TOSQUELLA & SERRA KIEL), Assilina yuetlae SCHAUB (veya Assilina azilensis (TAMBAREALI, 1996) Smoutina? subsphaerica (SIREL), orthophragminid tip, Lacazina sp., Pseudolacazina sp., Valvulina sp. foraminifer türleri tanımlanmıştır (Sirel ile sözlü görüşme). Orta seviyelere doğru; sert gri renkli kumlu kireçtaşları ile devam eden kesitte 2 nolu örnek; Geç Tanesiyen yaşlı; Assilina sp., Nummulites sp., S.? subsphaerica, Lacazina sp., Thomasella sp., miscellanid tip cuvillierina sp., Glomalveolina cf. levis HOTTINGER ve Valvulina sp. foraminifer türlerini içermektedir (Sirel ile sözlü görüşme). 35m. den sonra, 3 nolu örnekte; açık kahve renkli siltli litolojiyle temsil edilen kumlu kireçtaşları; Alveolina vredenburgi, Alveolina himalayensis, Alveolina aff. vredenburgi, Ranikothalia sp., Nummulites sp. foraminifer türlerini kapsamaktadır. Kesitin üst seviyelerine doğru (85m. den sonra), açık kahve renkli kumlu kireçtaşlarından alınan 4 nolu örnekte ise; Nummulites (bol), Alveolina sp (az), Miliolidae foraminifer türleri tanımlanmıştır. Bu fauna, bu seviyenin İlerdiyen yaşında olduğunu göstermektedir. Bu seviyenin de üzerinde; Erken Eosen (Ilerdiyen) yaşlı, kahve renkli kumlu kireçtaşlarından alınan 5 nolu örnekte ise; Alveolina kayseriensis (SIREL & ACAR), Alveolina himalayensis (SHENG et ZHANG), Alveolina aff. vredenburgi (DAVIES & PINFOLD) foraminifer türlerin belirlenmiştir. Ykalaşık 135. m. den alınan 6 nolu örnekte ise; Ilerdiyen in kahve renkli kumlu kireçtaşları içinde; Alveolina kayseriensis, Alveolina himalayensis, Alveolina vredenburgi, Alveolina nsp,1, Alveolina sp. 1, Alveolina sp. 3, Alveolina nsp,2, Alveolina corbarica, Alveolina aff. schawageri (CHECCHIA & RISPOLI) ve Glomalveolina sp. türleri çok bol olarak bulunmaktadır. 10

En üst seviyeden alınan 7 nolu örnekte ise herhangi bir fosil tanımlanması yapılmamıştır. 11

3. SİSTEMATİK PALEONTOLOJİ İnceleme alanında tanımlanan foraminifer türlerinin sistematik paleontoloji sınıflaması, Loeblich Tapan 1987 ye göre yapılmıştır. Takım: Foraminifera EICHWALD, 1830 Aile: Alveolinidae EHRENBERG, 1839 Cins: Alveolina D ORBIGNY, 1826 Tip Tür: Oryzaria boscii DEFRANCE, in Bronn, 1825 Alveolina nsp.1 SIREL? (baskıda) (lev.1, şek. 1-5) 2007. Alveolina cemali SIREL & ACAR, s.15; lev.13. şek.5-8. Tanımlama: Megalosferik formlar, orta boyludur. Kabuğun şekli küremsi / ovaldir. Eksenel çapı; 3mm - 3,8mm arasında, ekvatoryal çapı ise; 2,7-3,4mm. arasındadır. Kabuğun son turundaki uzama indisi; 1-1,3 dür. Küresel ilk locası 0,200-0,300mm çapındadır. Bunu da 3-4 küresel erken tur izler. Gençlik dönem turlarını, ergin dönem turları takip ederler. Bu turun tümü düzensiz ve sıkıca sarılmıştır. Locacıkların boyutları ilk turdan son tura kadar dereceli olarak artar. Gençlik dönemde locacıklar yuvarlaktır. Son dönem turlarında ise 3,6 mm çapında ölçülmüşlerdir. 3,6mm çapında ölçülen bir eksenel kesitte 12 tur sayılmıştır. Mikrosferik formun tanımı, bozulmamış hafifçe eğik eksenel kesite dayandırılmıştır (lev.1, şek.1). Bu form orta boyludur. Eksenel çapı; 5,1 mm ve ekvatoryal çapı; 4,4 mm olup, uzama indisi; 1,15 dir. Çok küçük bir ilk locaya sahiptir. Bu ilk locayı, sıkıca sarılmış 6-7 küresel turdan oluşan, çok küçük locacıklı gençlik dönem turları izler. Bunu da 11 turdan oluşan düzenli ve sıkı sarılmış ergin dönem turları takip eder. Bu periyotta locacıkların boyutları sonuna kadar dereceli olarak büyür. 5,1mm çapında ölçülen bir eksenel kesitte 17 düzenli sarılmış tur sayılmıştır. Sirel ile sözlü görüşme; bu türün yeni olduğunu söylemiştir. Stratigrafik Dağılımı: Erken Eosen (Ilerdiyen). 12

Alveolina himalayaensis (SHENG & ZHANG), 1976 (lev.1, şek.6-14) 1976. Fasciolites himalayensis SHENG & ZHANG, s.39, lev.xvii, şek. 6-9 Tanımlama: Megalosferik formlar küçük boylu olup, uzamış bir kabuğa sahiptirler. Eksenel çapları; 1,7 3mm. ve ekvatoryal çapları; 0,7 1,2mm dir. İlk locası küreseldir. Çapı ise 0,200 0,300 mm.dir. İlk locayı izleyen küresel / oval 2-3 tur gençlik dönemdir. Bunu da izleyen 4-6 uzamış turda taban tabakasının eksenel kalınlaşması, ekvatoryal sarılımdakinden daha büyüktür. Locacıkların boyutları baştan sona kadar sabit kalır. Locacıkların kesitleri ise; ilk turlarda daire şeklinde gözlenirken, son turlarda uzamış oval (dikine oval) şekilde gözlenirler. 2.05mm ve 3mm. çaplarında bir eksenel kesitte 6-9 tur sayılmıştır. Yalnız bir tane mikrosferik form, orta boyuttadır ve uzamış bir alveolindir. Eksenel çap; 5.7mm ve ekvatoryal çap; 2,25mm olup uzama indisi; 2,5 dir. İlk locası çok küçüktür. Bunu 4-5 tur küresel yarı küresel gençlik dönem takip eder. Bunları izleyen 8 oval / uzamış ergin dönem turları vardır. Taban tabakasının eksenel kalınlaşması ekvatoryal sarılıma göre daha geniştir. Locaların boyutları ilk turdan son tura kadar dereceli olarak büyür. Bunların kesitleri gençlik dönem turlarında daire şeklindedir. Ergin dönem turlarında ise dikine oval olmaya başlarlar. 5,7 mm lik çap içinde 13-14 tur sayılmıştır. Stratigrafik Dağılımı: Erken Eosen (Ilerdiyen). Alveolina sp1. (lev. 2, şek. 1-5; lev. 3, şek. 6, 9, 10) Tanımlama: Megalosferik form orta boyludur. Kabuk silindiriktir. Eksenel çapı; 4,3-5,8 mm ve ekvatoryal çapı; 1,95-2,85mm arasında olup uzama indisi 1,9-2,26 dır. 4,3mm ve 5,8mm çapında ölçülen bir eksenel kesitte 11 ve 14 tur sayılmıştır. Büyük küresel / yarı küresel bir ilk locaya sahiptir. Çapı ise; 0,25mm ve 0,4mm dir. Bunu, sıkı sarılmış oval gençlik dönem turları takip eder. Bunu da izleyen turlarda taban tabakasındaki eksenel yöndeki eksenel kalınlaşma, ekvatoryal sarılıma göre daha geniştir. Taban tabakasındaki bu kalınlaşma kabuğun son 5-6 turunda sabit kalır. 13

Locacıkların boyutları, kabuğun ilk turundan son turuna doğru dereceli olarak büyür. Boyutları ise ilk 5 turda dairesel / yarı daireseldir. Diğer turlarda ise dikine ovaldir. Mikrosferik form (lev. 3, şek. 5, 7, 11) ise büyük boyutludur. Kabuğun şekli yarı silindiriktir. Eksenel çapı; 6,2-8,1 mm ve ekvatoryal çapı; 2,3 3,8 mm. olup uzama indisi; 2,13 2,69 dur. Diğer özellikleri ise makrosiferik formun özelliklerine benzer. Startigrafik Dağılımı: Erken Eosen (Ilerdiyen). Alveolina aff. dolioliformis (SCHWAGER), 1883 (lev.2, şek.7) 1883. Alveolina decipiens, var. dolioliformis SCHWAGER, Taf XXV, fig.7 1960. Alveolina dolioliformis SCHWAGER, HOTTINGER, s.113, lev.7, şek.4 (neotip). Tanımlama: Megalosferik form, küçük boyutludur. Kabuk silindiriktir. Eksenel çap; 3,2mm ve ekvatoryal çap; 2,1 mm olup uzama indisi; 1,52 dir. Çok büyük küresel ilk locaya sahiptir. Çapı; 0,400 mm dir. Bunu takip eden 9 tur eksenel bölgede, ekvatoryal bölgede olduğu gibi sıkıca sarılmıştır. Locacıkların boyutları ilk turdan son tura kadar büyür. İlk turda daire şeklinde olup, kalan turlarda uzamış oval şeklindedir. Stratigrafik Dağılımı: Erken Eosen (Ilerdiyen). Alveolina corbarica HOTTINGER, 1960 (lev. 2, şek. 8; lev. 4, şek.2, 6) 1960. Alveolina corbarica HOTTINGER, s.68, lev.2, şek.20-24; text şek.35e-g. 1976. Alveolina corbarica HOTTINGER, SIREL, s.94, lev.5, şek.1,2 1995. Alveolina (Alveolina) corbarica HOTTINGER, ACAR, s.80, lev.23, şek.1 14

Tanımlama: Uzamış mikrosferik form orta boyludur. Eksenel çapı; 3,4 3,9 mm ve ekvatoryal çapı; 1,6 2,1 mm olup uzama indisi; 2,1 dir. Küresel ilk locası 0,350 mm çapındadır. Bunu 1-2 yarı küresel turdan oluşan gençlik dönem takip eder. Bunu da 7 uzamış oval turdan meydana gelen, eksenel bölgede ekvatoryale göre gevşekçe sarılmış, ergin dönem turları izler. Locacıkların boyutları sonuna kadar dereceli olarak büyür. Bunların kesitleri, büyüme devresinin başından sonuna kadar subsferiktir. Stratigrafik Dağılımı: Erken Eosen (Ilerdiyen). Alveolina aff. vredenburgi DAVIS & PINFOLD, 1937 (lev. 2, şek. 9 11; lev. 4) 1937. Alveolina vredenburgi DAVIS & PINFOLD, p.57, pl.5, fig.25. 1960. Alveolina cucumiformis HOTTINGER, p.135, text fig.26,29/1,2; 71c,d, 72,73 1998. Alveolina vredenburgi HOTTINGER & SAMEENİ, BUTT, p.155, pl.1, fig. 1-10; pl.3, fig.1-10. Tanımlama: Megalosferik form, orta boyludur. Uzamış formlarında eksenel çap; 3,15-3,35 mm. ve ekvatoryal çap; 1,5 1,6mm olup, uzama indisi; 2-2,1 dir. Küçük ilk loca 0,200-0,250 mm çaplarındadır. Bunu takip eden sıkıca sarılmış 4 oval tur gençlik dönemi oluşturmaktadır. Gençlik dönemide 8 uzamış turdan meydana gelen ergin dönem izler. Taban tabakasındaki eksenel kalınlaşma eksenel bölgede ekvatoryal bölgeye göre daha kalındır. Yaşlılık dönem formda yoktur. Tüm turlarda locacıklar birbirlerine yakın dizilmişlerdir ve gençlik dönemde tüm locacıkların kesitleri daireseldir ergin dönemde ise dikine oval şekilde yer almaktadırlar. Uyarılar: Turların sarılış düzeni, A. Vredenburgi ye benzer. Ancak; küçük boyutları, büyük ilk locaları ile ondan ayrılır. Stratigrafik Dağılımı: Erken Eosen (Ilerdiyen). 15

Alveolina nsp.2 SIREL? (baskıda) (lev. 3, şek. 1,2) 2007. Alveolina bünyanensis SIREL & ACAR Tanımlama: Uzamış kapuğun kutupları sivrileşmiştir. Orta boylu bir alveolin olup eksenel çapı; 5,25 mm ve ekvatoryal çapı; 3,9 mm. dir. Uzama indisi ise 1,9 dur ve son turda ölçülmüştür. Proloculus (megalosfer); 0,550 mm çapında ölçülmüştür. Şekli ise küremsidir. Ilk locayı izleyen nepionik (gençlik) dönem 4-5 turdan oluşmuştur ve sıkı sarılmıştır. Bu gençlik dönemin 4-5 locasında ölçülen uzama indisi; 1,66 dır. Nepionik evreyi izleyen 5 uzamış turda taban tabakasının eksenel bölgedeki kalınlığı loca yüksekliklerinin dört katına erişir. Locacıkların boyutu ilk turdan son tura kadar dereceli olarak artar. Locacıkların kesitleri ise kaba ve her yerde aynıdır. Mikrosferik formlar büyük boyutlu olup, uzamış kabuğa sahiptirler. Bunların eksenel çapları 6-7 mm. ve ekvatoryal çapları ise; 3,8 mm dir. Son turda ölçülen uzama indisi; 1,8 dir. Çok küçük olan mikrosfer, jüvenil devrenin 12 oval turu tarafından sarılmıştır. Bu devreyi takip eden uzamış 5 turda eksenel yöndeki taban tabakasının kalınlığı ekvatoryal yöndekine göre daha kalındır. Locacıkların boyutları çok küçük olup, birbirlerine yakın dizilmişlerdir. Buna karşılık locacıkların boyutları ergin dönem turlarında daha büyüktür. Locacıkların kesitleri jüvenil dönemde daireseldir fakat adult (ergin) dönemde yukarı ovaldir. Holotipin eksenel kesitinde 17 tur vardır (lev. 3, şek.1). Stratigrafik Dağılımı: Erken Eosen (Ilerdiyen). Alveolina kayseriensis SIREL & ACAR, 2007 (Lev.3, fig.3-5, 7, 8, 11, 12) 2007. Alveolina kayseriensis SIREL & ACAR s.36, lev.39, şek.4-8, 11, 12. Tanımlama: Mikrosferik nesil orta boyludur ve silindirimsi kabuğa sahiptir. Eksenel çapı; 3,45 4,2 mm ve ekvatoryal çapı; 1,3 1,55 mm olup uzama indisi; 2,21 2,7 dir. 4,2 mm bir çap içinde 11 tur yer almaktadır. Küresel / küremsi megalosferin çapı 0,200 0,400 mm arasındadır. 16

İlk locayı izleyen 4-5 ovoid tur gençlik döneme aittir. Taban tabakasının eksenel kalınlaşması, ekvatoryal düzlemdeki turlara göre daha kalındır. Locacıkların boyutları baştan sona doğru dereceli olarak artar. Bu locacıkların kesitleri genellikle dairemsidir. Fakat son 3 turda yukarı doğru oval biçim alırlar. Yalnız bir tek mikrosferik kesit orta boylu olup silindirik kabuğa sahiptir. Eksenel çap; 4,9 mm ye erişirken, ekvatoryal çapta 2 mm ye erişir. Uzama indisi ise 17. turda 2,45 olarak ölçülmüştür. Çok küçük mikrosferi izleyen 7 oval tur nepionik devreye aittir. Bunları izleyen uzamış ovoid 10 turdaki taban tabasının eksenel yöndeki kalınlaşması, ekvatoryal yönde bulunan turlara göre daha kalındır. Locacıkların kesitleri son 4 turun dışında daireseldir. 9mm. lik bir çap içinde 17 tur bulunmaktadır. Dağılımı: Erken Eosen (Ilerdiyen). Alveolina cf. schwageri CHECCHIA RISPOLI, 1905 (lev. 4, şek. 10) 1905. Alveolina schwageri, p.162, 11, pl.12, figs. 11-14 Tanımlama: İyi korunmamış, makrosferik form, uzamış kabuğunun kutup bölgeleri sivrileşmiştir. Eksenel çapı 3,65 mm, ekvatoryal çapı 1,45 mm dir. Uzama indisi ise 2,5 dur. İlk locayı izleyen 4 5 tur oval bir şekil meydana getirir. Bu devreyi izleyen 8 uzamış turda taban tabakasının eksenel kalınlaşması, ekvatoryal spiraldeki taban tabakasından daha kalındır. Locacıklar çok küçük olup, birbirlerine yakın olarak dizilmişlerdir. Uyarılar: Bu tür, daha büyük boyutu ve daha büyük bir uzama indisi ile A. schwageri den farklıdır. Stratigrafik Dağılımı: Erken Eosen (Ilerdiyen). 17

3.1 Paleontolojik Yorum Yukarıda tanımlamaları yapılmış plan Alveolina corbarica, Alveolina aff. vredenburgi türleri Hottinger (1960), Sirel (1976), Drobne (1977), SERRA - KIEL et al. (1998) e göre: Erken Orta İlerdiyen i karakterize eder. Bu bakımdan Geç Tanesiyen kumlu kireçtaşları üzerine gelen Alveolina kumlu kireçtaşları bu çalışmada Erken Orta İlerdiyen olarak yaşlandırılmıştır. 18

4. SONUÇLAR İnceleme alanından alınan örneklerde tanımlanan cins ve türlerle Korumaz Dağı nın yaşının Tanesiyen Erken İlerdiyen olduğu kesinleştirilmiştir. 1-2-3 nolu örneklerde bulunan; Assilina yuetlae SCHAUB, Assilina azilensis TAMBAREALI ve Glomalveolina cf. levis HOTTINGER türleri Geç Tanesiyen yaşını belirtirler. Bunların üzerine gelen, 4 nolu örneğin alındığı kumlu kireçtaşları içindeki Alveolina vredenburgi türü ise Erken İlerdiyen i karakterize eder. Böylece Korumaz Dağı kesitinde Paleosen Eosen sınırının 3 nolu örnekle 4 nolu örnek arasından geçtiği kesinleştirilmiştir. Bunun dışında Alveolina nsp.1, Alveolina himalayaensis., Lacazina sp., Alveolina corbarica, Alveolina vredenburgi, Alveolina nsp.2, Alveolina kayseriensis, Alveolina sp.1, Alveolina cf. schwagweri, Alveolina sp.3, Alveolina aff. schawageri, Alveolina vredenburgi ve Glomalveolina sp. alveolin türlerinin tanımları yapılmış ve bunların SERRA - KIEL et al. 1998 e göre İlerdiyen yaşında oldukları belirlenmiştir. 19

KAYNAKLAR Acar, Ş. 1995. Türkiyenin Değişik Bölgelerinin Paleojen inden bazı alveolin cinslerinin (Alveolina (Alveolina), Alveolina (Glomalveolina), Borelis ve Parebullalveolina) Sistematik Tanımları ve Stratigrafik Dağılımları. Selçuk Üniversitesi Jeoloji Bölümü (Doktora Tezi), 1-195. Checchia Rispoli, G. 1905. Sopra alcune Alveolina soceniche della sicilla. Paleontogr. Italica, Pisa, İtalia, vol. 11p. 162. Davıes, L. M. and Pinfold E. S. 1937. The Eocene beds of the Punjab Salt Range. Mem. Geol. Surv. India. Pal. İndica. New Series. 24: 1-79. Drobne, K. 1977 Alveolines paleogenes de la Slovanie et de I ıstrie, Mem. Suisse. Paleont. 99. 1-132. Erkan, E., Özer, S., Sümengen, M. ve Terlemez, İ. 1978, Sarız-Sarkışla-Gemerek- Tomarza arasının temel jeolojisi: MTA Raporu, Derleme no. 5646 yayınlanmamış. Hottınger, L. 1960. Recherches sur les Alveolines Paleocenes et Eocenes, Mem. Suisses Paleont. 75 / 76, 1 236, pl. 1 18, 1 tabl., Bale. Hottınger, L., Sameeni, S. J. and Butt A. A. 1998. Emendation of Alveolina vredenburgi DAVIS and PINFOLD 1937 from Surghar Range, Pakistan. Dela Opera SAZU 4 razpr., 34 (2): 155 163. Loeblıch, A. R., Jr and Tapan, H. 1987. Foraminiferral Genera and Their Classification. Van Nostrand Reinhold Company, New York, vol. 1: 970 p., vol.2: 212p. Metin, S., Demirtaşlı, E. and Ayhan, A. 1983. Stratigraphy of the Eastern Tauros outochthon: İnternational Symposium on th Geology of th Tourus Belt, Field guide book, for Excursion I., 7-16. Schwager, C. 1883. Die Foraminiferen aus den Eocenablagerungen der lybischen Wüste und Aegyptiens. Paleontorraphica 30, 79 154, Taf. 24 29, Casel. 20

Serra - Kıel, J., Hottınger, L., Caus E., Drobne, K., Ferrandes, C., Jauhrı, A., Less, G., Pavlovec, R., Pıgnattı, J., Samso, J, M., Schaub, H., Sırel, E., Strougo, A., Tambaraeau, Y., Tosquella, J., Zakrevskaya, E. 1998. Larger foraminiferal biostratigraphy of the Tethyan Paleocene and Eocene. Bull. Soc. geol. France, 1998, t. 169, n 2, pp. 281 299. Sheng and Zhang 1976 in Ho Yen, Zhang Ping Kao, Hu lan ying Sheng Jing Chang): Yen, H. & Pıng Kao, Z & Lan Yıng, H & Jıng Chang, S). Mesozoic and Cenozoic Foraminifera form the Mount Jolmo Lungma Region. Academia Sinica, p. 1-76, 36pl. Sırel, E. 1976. Polatlı (GB Ankara) güneyinde bulunan Alveolina, Nummulites, Ranikothalia ve Assilina cinslerinin bazı türlerinin sistematik incelemeleri. Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 19, 89 102. Sırel, E. ve Acar, Ş. (Baskıda). Türkiye nin Alveolina Türleri. Sümengen, M., ve Terlemez, İ. 1986. Türkiye Jeoloiji Haritaları Serisi, Elbistan-H22 Paftası, Jeoloji Etütleri Dairesi, 1-19. Özgül, N., Metin, S., Göğer, E., Bingöl, İ., Baydar, O. ve Erdoğan, B. 1973. Tıfanbeyli dolayının Kambriyen-Tersiyer kayaları: Türkiye Jeol. Kur. Bült., 16, 1, 82-100. Özkan, A. 1956. 1/100000 ölçekli Türkiye haritası 77/4 Kayseri Paftası VIII g doğusunun jeolojik etüdü hakkında: MTA Raporu, Derleme no. 2388 yayınlanmamış. 21

LEVHA 1 Alveolina nsp.1 SİREL & ACAR, örnek no: 6, X20 Şek. 1- Eksenel kesit, mikrosiferik form. Şek. 2- Tamamlanmamış eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 3- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 4- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 5- Ekvatoryal düzleme hafifçe eğimli, eksenelimsi kesit, megalosiferik form. Alveolina himalayaensis SHENG & ZHANG, örnek no: 6, X20 Şek. 6- Eksenel kesit, ergin megalosiferik form. Şek. 7- Eksenel kesit, genç megalosiferik form. Şek. 8- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 9- Megalosiferik formun genç bireyi.. Şek. 10- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 11- Kırılmış megalosiferik form. Şek. 12- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 13- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 14- Eksenel kesit, mikrosiferik form. 22

23

LEVHA 2 Alveolina sp1, örnek no:6, X20 Şek. 1- Eksenel kesit, çok hafif oblik, megalosiferik form. Şek. 2- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 3- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 4- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 5- Eksenel kesit, megalosiferik form, ikiz proloküluslu. Lacazina sp. Örnek no:2, 2X20 Şek. 6- Eksenel kesit, megalosiferik form. Alveolina aff. dolioliforrnis (SCHWAGER), örnek no:6, X20 Şek. 7- Eksenel kesit, megalosiferik form. Alveolina corbarica HOTTINGER, örnek no:6, X20 Şek. 8- Eksenel kesit, megalosiferik form. Alveolina aff. vredenburgi (DAVIES & PINFOLD), X20 Şek. 9- Eksenel kesit, megalosiferik form, örnek no:5. Şek. 10- Eksenel kesit, megalosiferik form, örnek no:6. Şek. 11- Eksenel kesit, megalosiferik form, örnek no:6. 24

25

LEVHA 3 Alveolina nsp.2 SIREL & ACAR (baskıda), Örnek no:6. Şek.1- Eksenel kesit, mikrosiferik form, X10. Şek.2- Eksenel kesit, megalosiferik form, X20. Alveolina kayseriensis SIREL & ACAR Şek. 3- Eksenel kesit, megalosiferik form, örnek no:6, X20 Şek. 4- Eksenel kesit, megalosiferik form, örnek no:6, X20. Şek. 5- Eksenel kesit, mikrosiferik form, örnek no:6, X20. Şek. 7- Eksenel kesit, mikrosferik form, Örnek no:6, X10. Şek. 8- Eksenel kesit, megalosiferik form, Örnek no:6, X20. Şek. 11- Eksenel kesit, mikrospiferik form, Örnek no:6, X10. Şek. 12- Eksenel kesit, megalosiferik form, örnek no:5, X20 Alveolina sp.1, örnek no:6, X20 Şek. 6- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 9- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 10- Eksenel kesit, megalosiferik form. 26

27

LEVHA 4 Alveolina sp.1 örnek no:6, X20 Şek.1- Eksenel kesit, çok hafif oblik, megalosiferik form. Şek. 7- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 8- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 9- Oblik eksenel kesit, megalosiferik form. Alveolina corbarica HOTTINGER, örnek no:6, X20 Şek. 2- Eksenel kesit, çok hafif oblik, megalosiferik form. Şek. 3- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 4- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 5- Eksenel kesit, megalosiferik form. Şek. 6- Eksenel kesit, megalosiferik formun genç bir türü. Alveolina aff. schawageri CHECCHIA-RISPOL, örnek no:6, X20 Şek. 10- Eksenel kesit, megalosiferik form. Alveolina aff. vredenburgi DAVIS & PINFOLD, örnek no:6, X20 Şek. 11- Eksenel kesit, megalosiferik form. Glomalveolina sp., örnek no:6, X20 Şek. 12- Megalosiferik formun, oblik eksenel kesiti. 28

29

ÖZGEÇMİŞ Adı Soyadı : Merih KORKMAZ Doğum Yeri : Ankara Doğum Tarihi : 07.11.1982 Medeni Durum : Bekar Eğitim Durumu Lise Lisans Yüksek Lisans : Yahya Kemal Beyatlı Lisesi : Ankara Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü (1999 2003) : Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı (Şubat 2004 Mayıs 2007) Çalıştığı Kurumlar Jeo Mad Madencilik, Mühendislik, Müşavirlik, Harita Ticaret Limited Şirketi (Kasım 2005-Mayıs 2006) Aksu Madencilik Mühendislik, Müşavirlik, Harita Ticaret Limited Şirketi (Mayıs 2006 - devam etmekte) 30