Kök Hücre ve Farklılaşma

Benzer belgeler
Hücre Farklılaşması. Prof.Dr. Gönül Kanıgür

Embriyonik Kök Hücre. Blastosist adı verilen hücre kümesinden alınan hücrelerin her birine embriyonik kök hücre denir. fertilised. egg. 8-cell.

Dersin Amacı. Başlıca hücresel sinyal yolaklarının öğrenilmesi Sinyal yolaklarının işlevleri hakkında bilgi sahibi oluynmasıdır.

ÇOK HÜCRELİ ORGANİZMALARIN GELİŞİMİ

MİTOZ ÇALIŞMA KÂĞIDI A. Aşağıdaki resimli bulmacayı çözünüz.

Wnt/β-katenin Yolağı

İndüklenmiş Pluripotent Kök Hücre

HANDAN TUNCEL. İstanbul Üniversitesi, Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Biyofizik Anabilim Dalı

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji AD Prof. Dr. Filiz AYDIN

HÜCRE BÖLÜNMESİ VE ÜREME. Mitoz Bölünme ve Eşeysiz Üreme 1

HAYVANSAL HÜCRELER VE İŞLEVLERİ. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU RESİM İŞ ZEMİN KAT ODA: 111

GELİŞMENİN GENETİK TEMELİ

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ

Hücre Nükleusu, Nükleus Membranı, Nükleus Porları. Doç. Dr. Ahmet Özaydın

Transforming growth factor ß. Sinyal molekülleri, reseptör ve ko-reseptörler C. elegans tan insana kadar korunmuştur.

TRANSKRİPSİYON AŞAMASINDA KROMATİN YAPININ DÜZENLENMESİ

II.Hayvansal Dokular. b.bez Epiteli 1.Tek hücreli bez- Goblet hücresi 2.Çok hücreli kanallı bez 3.Çok hücreli kanalsız bez

Hücre. 1 µm = 0,001 mm (1000 µm = 1 mm)!

GELİŞİMİN GENETİK TEMELİ

Mayoz Bölünmenin Oluşumu

JAK STAT Sinyal Yolağı

HÜCRENİN YAŞAM DÖNGÜSÜ

Nivîskar SamoCan THURSDAY, 17 FEBRUARY :17 - Nûkirina dawîyê THURSDAY, 17 FEBRUARY :27

Notch/Delta Yolağı. Oldukça korunmuş ve gelişim için oldukça önemli olan bir yolak5r.

Doksorubisin uygulanan PARP-1 geni silinmiş farelerde FOXO transkripsiyon faktörlerinin ekspresyonları spermatogenez sürecinde değişiklik gösterir

HÜCRESEL FARKLILAŞMASI

HÜCRE BÖLÜNMESİ A) MİTOZ BÖLÜNME a) Hazırlık evresi:

YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 10. Sınıf

Hücre Transfeksiyonu

Rastgele (Stokas7k) kanser modeli - Tümör içindeki her hücre yeni bir kanseri başla5r

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Beslenme Boşaltım Üreme Büyüme Uyarıları algılama ve cevap verme Hareket Solunum Hücreli yapı

PROKARYOT VE ÖKARYOT HÜCRELER

Transgenik Hayvan Üretimi. Hayvancılıkta biyoteknoloji dersi

*Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimine hücre denir.

Hücrede Genetik Bilgi Akışı

MAHMUT ASLAN - FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ

Kas Dokusunun Gelişimi. Doç.Dr. E.Elif Güzel

Biyoteknoloji ve Genetik I Hafta 13. Ökaryotlarda Gen İfadesinin Düzenlenmesi

Pluripotent Kök Hücreler

MOLEKÜLER BİYOLOJİ DOÇ. DR. MEHMET KARACA (5. BÖLÜM)

Kuramsal: 28 saat. 4 saat-histoloji. Uygulama: 28 saat. 14 saat-fizyoloji 10 saat-biyokimya

Hücre Proliferasyonu ve Testleri

Paleoantropoloji'ye Giriş Ders Yansıları

KANSER EPİDEMİYOLOJİSİ VE KARSİNOGENEZ

Kök Hücre Biyolojisi. Prof. Dr. Gönül KANIGÜR Prof. Dr. Melek ÖZTÜRK

LYS ANAHTAR SORULAR #6. Mitoz ve Mayoz Bölünme Eşeyli ve Eşeysiz Üreme İnsanda Üreme

CANLILARDA ÜREME. Üreme canlıların ortak özelliğidir. Her canlının kendine benzer canlı meydana getirebilmesi üreme ile gerçekleşir

ADIM ADIM YGS-LYS 55. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-15 VİRÜSLER

HÜCRE SĠNYAL OLAYLARI PROF. DR. FATMA SAVRAN OĞUZ

Replikasyon, Transkripsiyon ve Translasyon. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ

HÜCRE. Yrd.Doç.Dr. Mehtap ÖZÇELİK Fırat Üniversitesi

ÜREME. Canlıların kendilerine benzer canlı fertler (yavrular) meydana getirerek neslini devam ettirmesine üreme denir.

Moleküler biyolojiye giriş. Doç.Dr.Pınar AKSOY SAĞIRLI

GLOBİN GEN REGÜLASYONU

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

ÖKARYOT CANLILAR Protista alemi

Canlılarda mitoz, amitoz ve mayoz olmak üzere üç çeşit bölünme görülür.

ayxmaz/biyoloji 2. DNA aşağıdaki sonuçlardan hangisi ile üretilir Kalıp DNA yukarıdaki ana DNAdan yeni DNA molekülleri hangi sonulca üretilir A B C D

7. PROKARYOTLARDA GEN İFADESİNİN DÜZENLENMESİ

İSKELET YAPISI VE FONKSİYONLARI

ADIM ADIM YGS-LYS 46. ADIM CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI-6 PROTİSTA ALEMİ

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #7

HAYVANLARDA BÜYÜME VE GELİŞME. YRD. DOÇ. DR. ASLI SADE MEMİŞOĞLU kisi.deu.edu.tr/asli.memisoglu

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #21

İstanbul Tıp Fakültesi Tıbbi Biyoloji ABD Prof. Dr. Filiz Aydın

MOTOR PROTEİNLER. Doç. Dr. Çiğdem KEKİK ÇINAR

B unl a r ı B i l i yor mus unuz? MİTOZ. Canlının en küçük yapı biriminin hücre olduğunu 6. sınıfta öğrenmiştik. Hücreler; hücre zarı,

2n n. Kromozom sayısı. Zaman

Gelişim biyolojisi nedir?

Gen Klonlama ve Uygulamaları. Fatma Savran Oğuz İstanbul Tı Fakültesi Tıbbi Biyoloji Anabilim Dalı

KALITIMIN GENEL İLKELERI. Modern Genetik Eşeye Bağlı Kalıtım-1

Kök Hücre ve Doku Mühendisliği

Şekil 1. Mitoz bölünmenin profaz evresi.

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #4

ADIM ADIM YGS LYS. 91. Adım KALITIM -17 GENETİK VARYASYON MUTASYON MODİFİKASYON ADAPTASYON - REKOMBİNASYON

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 10. Sınıf 1 MİTOZ BÖLÜNME EŞEYSİZ ÜREME

1. Sınıf Güz Dönemi I. Hafta Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Ders Saati

Gen İfadesi Belirleme Çalışmaları. Doç. Dr. Feray KÖÇKAR, Balıkesir Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü

8. SINIF KAZANIM TESTLERİ 2.SAYI. Ar-Ge Birimi Çalışmasıdır ŞANLIURFA İL MİLLİ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ DİZGİ & TASARIM İBRAHİM CANBEK

kpss Önce biz sorduk 50 Soruda SORU Güncellenmiş Yeni Baskı ÖABT BİYOLOJİ Tamamı Çözümlü SORU BANKASI

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #19

I. DÖNEM - 2. DERS KURULU ( )


10. SINIF KONU ANLATIMI 12 EŞEYLİ VE EŞEYSİZ ÜREME SORU ÇÖZÜMÜ

Artan bilgi ile birlikte hasta ve ailelerin bilinçlendirilmesi

ADIM ADIM YGS LYS 64. ADIM EŞEYSİZ ÜREME 2

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #8

Ayxmaz/biyoloji. Şekil 2.

RNA Yapısı ve Katlanması, Hücrede Bulunan RNA Çeşitleri

Aşağıda mitoz bölünme safhaları karışık olarak verilmiştir.

Doku Mühendisliği, Kök Hücre Teknolojileri

TEOG1 DENEME SINAVI 2 ( DNA, Mitoz,Mayoz Kapsamlı)

MİTOKONDRİ Doç. Dr. Mehmet GÜVEN

PROKARYOTLARDA GEN EKSPRESYONU. ve REGÜLASYONU. (Genlerin Gen Ürünlerine Dönüşümünü Kontrol Eden Süreçler)

Öğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK, Botanik, 3. Hafta: Bitkisel Dokular KOLONİ VE DOKULAŞMA

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #5

Yaşamın Birinci Ha-ası İmplantasyon ve İkinci Ha-a

Hücre canlının en küçük yapı birimidir.

2006 ÖSS BİYOLOJİ SORULARI VE CEVAPLARI

Transkript:

Kök Hücre ve Farklılaşma

Kök Hücre Erişkin ve embriyonik kök hücreler farklılaşarak soma7k hücreleri oluştururlar. Kök hücre Progenitör hücre Farklılaşmış hücre

Neden Farklılaşmaya İh7yaç Duyulur Tek hücreli organizmalar yaşamsal faaliyetleri için gerekli olan bütün fonksiyonları kendileri gerçekleş7rebilirler Örneğin; Amip

Neden Farklılaşmaya İh7yaç Duyulur Çok hücreli organizmalar daha kompleks yapıdadır. 10 10-10 14 hücreden oluşurlar. Vücudun besin ih7yacının karşılanması, ih7yaç duyulan şeylerin hücreler arasında taşınması, aokların uzaklaşorılması, enfeksiyonlara karşı savaşılması...

Hücre Farklılaşması Hücre farklılaşması özelleşmiş fonksiyonel hücrelerin oluşturulması işlemidir. ZigoRan orijin alan bütün vücut hücreleri mitoz geçirirler. Embriyo geliş7kçe hücreler şekillerini, içeriklerini ve fonksiyonlarını değiş7rirler.

Hücre Farklılaşması İnsan vücudunda 200 den fazla çeşire hücre oluşur Bu hücrelerin her birinin kendine özgü; Morfoloji Karakteris7k özellik Fonksiyonu vardır.

Hücre Farklılaşması Determina7on (Yön belirleme) Differen7a7on (Farklılaşma)

Hücre Farklılaşması Determina7on (Yön belirleme) Differen7a7on (Farklılaşma)

Hücresel Farklılaşma Nasıl Gerçekleşir? Sitoplazmik Farklılıklar - ZigoRa organel ya da faktörlerin asitmetrik dağılımı farklı hücrelerin oluşmasına sebep olur.

Hücresel Farklılaşma Nasıl Gerçekleşir? Komşu hücreler - Komşu hücreler tara\ndan üre7len faktörlerin farklılaşmaya zorlaması

Hücresel Farklılaşma Nasıl Gerçekleşir? Komşu hücreler - Bu faktörlere değişen konsantrasyonlarda maruziyet

Hücresel Farklılaşma Nasıl Gerçekleşir? Komşu hücreler - İki farklı türden hücre oluşur oluşmaz, bunlardan biri, komşu hücrelerin bir alt kümesini üçüncü bir şekilde özelleşmeleri için uyaran bir etmen üretebilir. Buna karşılık üçüncü hücre ise yakındaki diğer iki hücre 7pine sinyal vererek dördüncü ve beşinci hücre türünün oluşumuna yol açar.

Hücresel Farklılaşma Nasıl Gerçekleşir? Saydığımız bu faktörler temel olarak hücre içerisinde farklı genlerin ifade edilmesine sebep olduğu için hücreler farklılaşırlar.

Hücresel Farklılaşma Nasıl Gerçekleşir? Bütün hücreler aynı gene7k materyali taşıdığı halde farklı hücreler farklı genleri ifade ederler. DNA è RNA è Protein Proteinler hücresel fonksiyonları gerçekleş7rirler.

Hücresel Farklılaşma Nasıl Gerçekleşir? Transkripsiyon Faktörleri - Genlerin 5 kısmında yer alan promotör ve enhancer bölgelerine spesifik bir şekilde bağlanma kabiliyetleri vardır. Bazı transkripsiyon faktörleri gen ifadelerini başlaorken bazı transkripsiyon faktörleri gen ifadelerini durdurur.

Hücresel Farklılaşma Nasıl Gerçekleşir? MyoD transkripsiyon faktörü kas hücrelerinin farklılaşmasında master düzenleyicidir. Myogenik gen ailesinin bir üyesidir; Myo D, myogenin, myf-5, and MRF-4

Hücresel Farklılaşma Nasıl Gerçekleşir? MyoD transkripsiyon faktörü hedeflediği genlerin ak7vitesini başka faktörlerle birlikte ak7fleş7rir. - E proteini ile birlikte kas farklılaşması gerçekleş?rilir. - Inhibitor of differen?a?on (Id) proteini farklılaşmayı bloklar

Hücresel Farklılaşma Nasıl Gerçekleşir? A, B, C, D Genleri Düz kas hücreleri A, B Karaciğer hücreleri A, C Lenfositler B, C, D ~20.000 gen Bu genlerin kombinasyonları ile neredeyse sınırsız sayıda doku oluşması mümkündür.

Hücresel Farklılaşma Nasıl Gerçekleşir? Büyük boyura DNA yeniden düzenlemeleri veya kaybı - An7kor üreten B lenfositlerinde IgG HC genlerinin splice edilmesi - Eritrositlerin çekirdeklerinin kaybolması (Miyeloid Kök Hücrelerde IL-3 aracılığıyla)

Hücresel Farklılaşma Nasıl Gerçekleşir? Bazı hücrelerde prolifera7f kapasitenin kaybedilmesi - Sinir hücreleri, kas hücreleri...

Gelişim Sürecinde Hücresel Farklılaşmanın Kontrolü Hücrelerin gelişimsel kaderini tayin eden regüle edici genlerin 3 ana sını\ vardır. ü Maternal genler ü Segmentasyon genler ü Homeo7k genlerdir

Gelişim Sürecinde Hücresel Farklılaşmanın Kontrolü Maternal genler ü Bicoid, Nanos, Torso ve Toll tara\ndan sağlanan her kutuplaşma sinyali, etkisini doğrudan veya dolaylı olarak blastoderm çekirdeklerindeki genlerin anlaomını düzenleyerek gösterir.

Gelişim Sürecinde Hücresel Farklılaşmanın Kontrolü Segmentasyon genleri ü Üç sınıf segmentasyon geni anterior posterior anasal örüntüyü ayrınolandırır ve embriyoyu alt bölümlere ayırır. ü Bu genler embriyonun kendi genomunun ürekği ilk genlerdir.

Gelişim Sürecinde Hücresel Farklılaşmanın Kontrolü Homeo7k Genler ü Her bir homeo7k gen embriyogenez sırasında farklı zamanda ve farklı dokularda ifade edilir. ü Homeo7k genler, vücut kısımlarının nasıl şekilleneceğini belirleyen genlerdir. ü Kodladığı proteinler diğer genlerin ekspresyonunu denetler. ü Hücre bölünme hızının ve hücrenin yerleşeceği yerin düzenlenmesinde, ü Hücre şeklinin ve büyüklüğünün belirlenmesinde, ü Hücre yüzey özelliklerinin belirlenmesinde rolleri vardır.

Gelişim Sürecinde Hücresel Farklılaşmanın Kontrolü Homeo7k Genler ü Tüm homeo7k genler HOMEOBOX (veya HOX) denilen 180 nükleo7tlik (60 amino asitlik) ortak bir bölge içerir. ü Her 7p homeoproteinin, homeobox bölgesi dışında Transak7vatör bölgelerinin bulunuşu bu proteinlerin embriyonel süreçte hangi gen grubu üzerinde etkisini göstereceğini belirler. ü Bu duruma bağlı olarak da farklılaşmanın hangi yönde olacağına karar verilir.

Gelişim Sürecinde Hücresel Farklılaşmanın Kontrolü Homeo7k Genler ü Her segment ona özgu homeogenlerin dene7mi alondadır. ü Şayet homogenlerin mutasyonla yi7rilirse genlerin sorumlu olduğu segment komşu segmente özgu homeogenlerin dene7mi alona girer. ü Örneğin sinek larvalarında mutasyon sonucu kafadan ayakların çıkması)

Gelişim Sürecinde Hücresel Farklılaşmanın Kontrolü Homeo7k Genler ü HOX gen ailesi homeo7k genlerin bir alt grubudur. ü Omurgalı hayvanlarda, bu genler kromozomlarda, gen kümeleri halinde bulunmaktadır.

Gelişim Sürecinde Hücresel Farklılaşmanın Kontrolü Homeo7k Genler ü Vücudunbelirli planlara göre oluşumunun mimarlarıdır. ü Hox genleri, DNA üzerindeki belirli genlerin ekspresyonun etkiler.

In vitro Hücresel Farklılaşma Hücre kültürü ortamında ilgili faktörlerin verilmesi ile hücre farklılaşması indüklenebilir. Kas hücresi; MyoD

Hücresel Farklılaşması Geri Çevrilebilir mi? İndüklenmiş Pluripotent Kök Hücreler (in vitro) Peki in vivo da?