Antimikrobiyal Direnç Sorunu Dr.Hüsniye ŞİMŞEK Mikrobiyoloji Referans Laboratuvarları Daire Başkanlığı Ulusal Antimikrobiyal Direnç Sürveyans Birimi VI. Türkiye Zoonotik Hastalıklar Sempozyumu 4-5 kasım 2016, Ankara 1
ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ Akılcı Antibiyotik Kullanımı Gıda Güvenliği Hayvancılıkta Antibiyotik Kullanımı AMD Sürveyansı AMD Kontrolü Enfeksiyon Kontrolü ve Bağışıklama Antibiyotik Kullanım Sürveyansı Antibiyotik direnci, tüm dünyada ve ülkemizde halk sağlığı açısından ciddi bir tehdittir. Dirençle mücadelede en önemli basamaklardan birisi sürveyans çalışmaları yürütülmesidir. 2
DÜNYADA ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ DSÖ-AMD Küresel Sürveyans Raporu 2014 AMD Küresel Tehdit! 114 ülke verisi 6 DSÖ Bölgesi Afrika, Amerika, Avrupa, Doğu Akdeniz, Güneydoğu Asya, Batı Pasifik Bölgesi Antibiyotiklere %50 üzerinde direnç DSÖ, AMD sorununun ele alınmasında dünya çapında farkındalık ve tek sağlık yaklaşımı içerisinde çok sektörlü işbirliği çağrısında bulunmuştur 3
İngiltere AMD Derlemesi- Mayıs 2016 İngiltere Hükümeti tarafından atanan komisyon (Sir Jim O'Neill başkanlığında) Wellcome Trust işbirliği (18 milyar sterlinlik bütçe) Temmuz 2014- Mayıs 2016: dokuz rapor 1 yılda ABD ve Avrupa'da yaklaşık 50.000 kişinin AMD nedeniyle öldüğü ve küresel olarak 700.000 kişiden fazla ölüm olduğu, 2050 yılında ise AMD in 10 milyon ölüme sebep olabileceği tahmin edilmektedir. The Review on AntimicrobialResistance May.2016 http://amr-review.org/file/437 4
DSÖ-AMD Küresel Eylem Planı-2015 Mayıs 2015 de Cenevre de yapılan 68. Dünya Sağlık Asamblesi nde onaylandı. Hedefler: 1. Etkili eğitim, öğretim ve iletişim yoluyla AMD konusunda farkındalığın artırılması 2. Sürveyansların güçlendirilmesi, sürveyans ve araştırmalar yoluyla kanıta dayalı bilgi tabanının desteklenmesi 3. Etkili enfeksiyon kontrolü sağlanması ve enfeksiyon insidansının azaltılması 4. İnsan ve hayvan sağlığında antimikrobiyal ilaçların optimize kullanımının sağlanması 5. Yeni antimikrobiyal ilaçlar, aşılar, tanı araçlarının gelişimi ve sürdürülebilirliğin sağlanması için ekonomik imkanların artırılması 5
Halk sağlığını öncelikle tehdit eden patojenler Gram Pozitif Patojenler Metisilin dirençli S.aureus (MRSA) Glikopeptid intermediate dirençli S.aureus (GISA) Vankomisin dirençli S.aureus (VISA) Vankomisin dirençli enterokok (VRE) Penisilin dirençli pnömokok Gram Negatif Patojenler Genişlemiş spektrumlu betalaktamaz (K.pneumoniae, E.coli) Karbapenemaz (E.coli, K.pneumoniae, P.aeruginosa) Pompa direnci (P.aeruginosa, Acinetobacter spp.) Çoklu direnç (P.aeruginosa, Acinetobacter spp. Stenotrophomonas spp.) 6
Center for Disease Dynamics, Economics & Policy. 2015. State of the World s Antibiotics, 2015. CDDEP: Washington, D.C 7
Center for Disease Dynamics, Economics & Policy. 2015. State of the World s Antibiotics, 2015. CDDEP: Washington, D.C 8
Ulusal Antimikrobiyal Direnç Sürveyans Sistemi ve Ülkemizin AMD verileri 9
ULUSAL ANTİMİKROBİYAL DİRENÇ SÜRVEYANS SİSTEMİ Amaç Ülkenin kıyaslanabilir ve güvenilir antimikrobiyal direnç verilerinin toplanması Laboratuvara Dayalı Kanıta Dayalı Ulusal Veri DSÖ ile Entegre (Uluslararası kıyaslanabilirlik) 10
Katılımcı Laboratuvarlar
UAMDS Katılımcı Merkezlerin Dağılımı (12 NUTS Bölgesine göre ) 12
UAMDS Katılımcı Merkezlerin Dağılımı (İllere Göre) 13
Sürveyans Kapsamındaki Örnek ve Etkenler Klinik Örnekler Kan BOS Etkenler Escherichia coli Klebsiella pneumoniae Pseudomonas aeruginosa Streptococcus pneumoniae Staphylococcus aureus Enterococcus faecium ve E.faecalis Acinetobacter baumannii (2014 yılında eklendi) 14
İnvaziv E.coli izolatlarında 3. kuşak sefalosporin direnç yüzdeleri, AB Ülkeleri ve Türkiye (2014) 3.kuşak sefalosporin R: %36 GSBL %48.3 *Bu haritalar 2014 EARSS-Net Raporundaki haritalar üzerine Türkiye yüzdeleri eklenerek hazırlanmıştır. 15
İnvaziv E.coli izolatlarında florokinolon direnç yüzdeleri, AB Ülkeleri ve Türkiye (2014) Florokinolon R: %47 16
İnvaziv K.pneumoniae izolatlarında 3. kuşak sefalosporin direnç yüzdeleri, AB Ülkeleri ve Türkiye (2014) 3.kuşak sefalosporin R: %52 GSBL %53.6 17
İnvaziv K.pneumoniae izolatlarında karbapenem direnç yüzdeleri, AB Ülkeleri ve Türkiye, 2014 İmipenem R: %24.6 Meropenem R: %25.9
İnvaziv K.pneumoniae izolatlarında florokinolon direnç yüzdeleri, AB Ülkeleri ve Türkiye, 2014 Florokinolon R: %42 19
İnvaziv P.aeruginosa izolatlarında karbapenem direnç yüzdeleri, AB Ülkeleri ve Türkiye, 2014 Karbapenem R: %24 20
İnvaziv S.aureus izolatlarında MRSA yüzdeleri, AB Ülkeleri ve Türkiye, 2014 MRSA : %27 21
İnvaziv E.faecium izolatlarında Vankomisin direnç yüzdeleri, AB Ülkeleri ve Türkiye, 2014 VRE: %16 22
Ulusal Hastane Enfeksiyonları Sürveyans Ağı Özet Raporu-2015 https://www.thsk.gov.tr/dosya/birimler/mikrobiyoloji_db /dokumanlar/ulusal_ozet_raporu_22_07_2016.pdf 23