KAİZEN KONUSU 016 yılı Ocak ve Şubat ayı verileri incelendiğinde ; Üretim aylık ortalama ıskarta oranı 5835 ppm, Üretim aylık ortalama ıskarta maliyeti 16494 TL olarak belirlenmiştir. Kurumsal hedefimiz ıskarta oranında 4000 ppm dir. Hedefin üzerinde kalmamız ve Dönmez Debriyaj olarak Üretimde Kalite anlayışına verdiğimiz önemden dolayı Üretim ıskartalarını %0 oranında azaltma konulu kobetsu kaizen çalışmasına başlanma kararı alınmıştır.
KAİZEN HEDEFİ 016 Ocak ve Şubat ayı verilerine göre yapılan incelemeler sonucu en yüksek ıskarta maliyetine sahip ilk 5 ürün Ayna, Kafes, Diyafram Yay, Volan ve Göbek olarak belirlenmiştir. Ayna ve Diyafram Yay ıskartaları toplam ıskartaların %68 ini oluşturmaktadır. Bu nedenle pareto prensibine göre ilk olarak Ayna ve Diyafram Yay ıskartaları konusunda çalışma yapılması uygun görülmüştür. Bu çalışmada hedef olarak; Ayna ve Diyafram Yay ortalama ıskarta maliyetinin %30 azaltılması, Üretim ortalama ıskarta maliyetinin %0 azaltılması, Üretim ortalama ıskarta oranının 4000 ppm e düşürülmesi (kurumsal hedef) belirlenmiştir.
KAİZEN EKİBİNİN OLUŞTURULMASI ÜYELER BÖLÜM GÖREV Muammer Güvenci Pres ve ısıl işlem Üretim mühendisi Aydın Yıldız Üretim Üretim mühendisi Yağmur Bulut Metot Metot mühendisi Sait Dalkılıç Üretim Üretim Yöneticisi Atalay Onay Üretim Montaj Takım Lideri Himmet Özkan Üretim Talaşlı İmalat Takım Lideri Şaban Güngör Üretim Pres Takım Lideri Ömer Haşim Isıl işlem Isıl İşlem Takım lideri
MEVCUT DURUM ANALİZİ Mevcut durumda örnek ıskarta listesi takip çizelgesi:
MEVCUT DURUM ANALİZİ Ayna ve Diyafram Yay için hata türüne göre ıskarta maliyetleri pareto analiziyle incelenmiştir.
MEVCUT DURUM ANALİZİ 016 yılı Ocak ve Şubat ayı verilerine göre talep edilen sapmalar ürüne ve bölüme göre analiz edilmiştir. Analiz sonucuna göre en yüksek sapma talebinde bulunulan ürün %7 oranla baskı, en çok sapma talebinde bulunan bölüm ise %58 oranla montaj bölümü olarak belirlenmiştir. Çalışma yapılan Ayna ve Diyafram Yay ürünleri baskı üretiminde kullanılan iki kritik montaj parçasıdır. Ürüne Göre Analiz Bölüme Göre Analiz
PROJE PLANI
ANALİZ Ayna ve diyafram yay ıskartalarına neden olan olası sebepler balık kılçığı diyagramında ele alınmıştır. METOT üst kapakların diğer ürünlerle aynı kasada taşınması PARÇALARIN BİRBİRİNİ ÇİZMESİ SİSTEM KONTROL (ÖLÇÜM) HATASI İNSAN ÖLÇÜ ALETİ ARIZASI MOTİVASYON EKSİKLİĞİ ÜST KAPAK MERKEZLEME HATASI TECRÜBE AZLIĞI KAPAKLARIN ÜST DİKKATSİZLİK MALZEMENİN BEKLEMESİ ÜSTE TAŞINMASI KAPAĞA ÖZGÜ UYGUN PALET OLMAMASI KALİTE SİSTEMİNİN YETERSİZ OLMASI KALIP AYRLANIRKEN HATALI BAĞLANABİLİR. UYGUN ÖLÇÜ ALETİNİN OLMAYIŞI DİKKATSİZLİK DİKKATSİZLİK YANLIŞ AYAR OPERASYON SAYFASINA BAKMIYOR FIRINDAN SU VERMEYE GEÇİŞ SÜRESİNİN AŞILMASI İŞLENECEK MALZEMENİN YANLIŞLIKLA İŞLENMİŞ ÜRÜNLER İÇİNE KOYULMASI ÜRÜNLERİN KARIŞMASI SİSTEM EKSİKLİĞİ PARÇAYI KALIBA YANLIŞ BAĞLAMA YETKİNLİK EKSİKLİĞİ OPERASYON SAYFASINDA EKSİK BİLGİ VAR MALZEMENİN FIRINDAN ÇIKTIKTAN SONRA SU VERMEYE GEÇİŞİ SIRASINDA BEKLEME OLMASI GEREKLİ UYARI SİSTEMİNİN OLMAMSI ÜRÜNLERİN PALETLERDE TAŞINDIĞINDAN PALETLERİN DEVRİLMESİNDAN DOLAYI KALIP DEĞİŞİMİNDEN SONRA İŞLEME HATASI BİLGİ EKSİKLİĞİ YORGUNLUK SEBEBİYLE DALGINLIK UYGULAMA TALİMATININ OLMAMASI BİRDEN FAZLA ÜRÜN OLMASI ÜRÜN KALİTE ÜRÜNLERİN KARIŞMASINI ENGELEYECEK SİSTEMİN OLMAMASI TAŞIMA SIRASINDA DÜŞÜRME, VURMA, ÇARPMA DİKKATSİZLİK KALIBI DENGESİZ BAĞLIYOR DİKKATSİZLİK TAŞIMA SIRASINDA DÜŞÜRME, VURMA, ÇARPMA FASONDAN GELEN PARÇALARIN DİĞER ÜRÜNLERLE AYNI KASADA RAPORLARININ AYNI KASA İÇİNDE GELMESİ YANLIŞ AYAR ÖLÇÜ KAÇIRMA ALANIN DARLIĞI GELMESİ YANLIŞ KALIP KARIŞIKLIK OLMASI TEDARİKÇİ KAYNAKLI YANLIŞ İŞLEME, ÇİZİK BIRAKMA ELEKTRİK KESİNTİSİ BAĞLAMA DİKKATSİZLİK Müşteri şikayeti kalite problemi HAMMADDENİN SERT OLMASI TEZGAH ARIZASI BAKIM ZAMANI GEÇMİŞ EKİPMAN YETERSİZLİĞİ ÖLÇÜM EKİPMANLARININ YETERSİZ OLMASI TEDARİKÇİ HAMMADDENİN YUMUŞAK OLMASI KAYNAKLI MAKİNANIN PROBLEMLİ ÇALIŞMASI BAKIM ZAMANI GEÇMİŞ BAKIM EKSİKLİĞİ SU VERMEDE PRESİN SERT PNÖMATİK SİSTEM PROBLEMİ MALZEME MAKİNA EKİPMAN
ANALİZ Balık kılçığı diyagramında belirlenen kök nedenlerin oluşmasını engellemeye yönelik aksiyonlar, üretim ekibiyle yapılan ıskarta toplantılarında planlanmıştır. Örnek ıskarta aksiyon planı:
Ayna ıskartaları için alınan aksiyonlara örnekler: KAİZEN UYGULAMASI SÖKÜM ESNASINDA PARÇANIN ÇATLAMASI Söküm işlemini gerçekleştiren tek operatör bulunmaktaydı. Bu nedenle vardiyada yetkinliği olmayan operatörlerin çalışmasından dolayı yanlış sökümden kaynaklı ıskartaların oluştuğu belirlendi. operatör daha söküm konusunda yetiştirilerek yetkinlik tablosuna işlendi. PARÇAYI YANLIŞ TARAFA DAYATMA TAŞIMA HATALARI YÜKSEK BALANS Dayama pabuçlarının tanımsız olmasından dolayı, operatör parçayı yanlış yönde dayatabiliyordu. Dayama pabuçları tanımlanarak bu sorun ortadan kaldırıldı. DELİK POZİSYONLARI KAÇIK-Hatalı Merkezleme Hangi aynalarda olduğu belirlendi. Resim revizyonları kontrol edildi, hatanın revizyonla ilgili olmadığı görüldü. 400 çapa kadar olan aynaların torna yerine dik işlemde delinmesine karar verildi. Kasalara kapasitesinden yüksek sayıda parça konulmasından dolayı parçalar düşebiliyor ya da zarar görebiliyordu. Bu nedenle kasalara konulabilecek parça sayıları belirlenerek panolara asıldı. Hatalı bağlanan parçalar yüksek balans oluşmasına neden olmaktadır. Bu hatayı önlemeye yönelik operatörlere tek nokta eğitimleri verildi. DELİK POZİSYONLARI KAÇIK-Dökümlerin karışması Farklı döküm firmalarının farklı dayama pozisyonları olduğu için, döküm firması bilinmediğinde hatalı delik pozisyonları oluşabiliyordu. Döküm firması bilgisi etiket ile paletlere yapıştırılarak bu sorun ortadan kaldırıldı.
7-KAİZEN UYGULAMASI Diyafram Yay ıskartaları için alınan aksiyonlara örnekler: PERFORMANS KUVVETİ UYGUN DEĞİL (KALIPTA SU VERME OPERASYONU) Kuvvetler resme uygun gelmediği için farklı bir kalıp kullanılmıştır. Kalıp açısı 11 05'dan 11 0' ya yükseltilip deneme yapıldığında sonuç uygun gelmemiştir. Kalıp açısı 11 50' lık kalıpta deneme yapıldığında uygun sonuç elde edilmiştir. 431.37.51 nolu kalıpta üretim yapılmaya devam edilmektedir. KALIP PUL ÇEKMESİ diyafram yay kuvvet ölçüm sonuçları F (7mm) Frem F (10mm) Frem Peak detection Legends Nr dan dan dan max --- 4000 3500 min 3650 3850 --- 1 44,71 3858, 316,77 403,68 3850,9 31,57 3 4116,58 3996,1 390,07 4 4153,9 3994,81 355,1 5 4101,65 3980,67 347,74 6 4148,69 391,44 343,3 7 4171,78 3919,9 365,5 8 435,4 3971, 3309,49 9 470,97 3996,11 3316,05 RULO/LEVHA BAŞI VEYA SONU HATASI Operatörün ilk parçayı hizalayamaması Tüm pul kesme kalıplarına hizalama yapılabilmesi için dayamalar yapıldı. Dayaması kırık veya eksik olan kalıplar kontrol edildi. Bunlar zaman içerisinde deforme olup yamulabildiği veya kırılabildiği için sürekli kontroller yapılmıştır. Sac boyunun kısa gelmesi (tedarik kaynaklı) İNDEX TABLA HURDALARI İÇİN SERVO MOTOR Satın almayla görüşülerek problem tedarikçi firmaya bildirildi. Giriş kalite bilgilendirildi. Bazı diyafram yay malzemeleri için levha boyu ölçümü her partide kontrol olacak şekilde revize edildi. Kontrol edilen paletler yırtılıp tüm levhaların aynı boyda olup olmadığına bakıldı. İndex tablada oluşan hatalar hatve kaçmalarına neden olabilmekteydi. Bu nedenle 430 ve 395 çaplı diyafram yaylarda, index tabladan daha hızlı çalışabilen ve hata oluşmasını önleyen Servo motora bağlı kalıplar yapıldı. Kalıplarda manyetik alınmasına rağmen pul çekme sorunu sık yaşanıyordu. Diyafram yay kalıplarında pul çekmeyi önlemek için, kalıp zımbalarını açılı olarak bileme çalışması yapıldı.
KAİZEN UYGULAMASI Verilen tek nokta eğitimlerine örnekler: T. İmalat ayar hatası: Yanlış matkap seçme: Taşıma hataları: Pime dayatma hatası (balans alma): Civata deliğinin yalama yapması: İlk ayarda basınç ayarı:
KAİZEN UYGULAMASI Uygun görülen zaman aralıklarında ara durum incelemeleri yapılmıştır.
SONUÇ VE KAZANIMLAR Mart ayında başladığımız ıskarta azaltma çalışmaları neticesinde; Ayna ve Diyafram Yay ortalama ıskarta maliyeti 8606 TL den 5330 TL ye, (%38 azalma) Üretim aylık ortalama ıskarta maliyeti, 16494 TL den 1656 TL ye, (%3 azalma) Üretim aylık ortalama ıskarta oranı 5835 ppm den 4408 ppm e (%5 azalma) düşürülmüş ve belirlenen hedeflerin üzerine ulaşılmıştır.
STANDARTLAR Firmada sürdürülen kaizen çalışmalarına ait raporlar ve ilgili dökümanlar aşağıda örneklenmiştir. (015 yılı tamamlanan kazienler gösterimidir) Kaizen Adetleri Tablosu Kaizen Çalışmaları Grafiği Kaizen Eğitim Sunumu Kaizen Konu Bazında Adetler Kaizen Detaylı Listesi Kaizen Kaizen Geliş Tamamla Kazanç İş Kapasite Alan Sistemsel No Bölüm Kaizen Adı LİDER Ekip Maliyet Kalite İşçilik Maliyet Ergonomi Enerji 5s Tarihi nma (TL/yıl) güvenliği Arttırımı Kazanımı Kazanç (Hafta) Tarihi Kaizen Tek Nokta Eğitim Formu Örneği: 1 ISIL İŞLEM DÖVME'DE İŞ GÜVENLİĞİ; T.DOĞU-M.SAKARYA-A.YAMAN-M.HAMZA-J.KAHRAMAN-T.TAT 84 0 ISIL İŞLEM ENDÜKTÖR DEĞİŞİKLİĞİ 650.34.11 T.DOĞU-M.SAKARYA-A.YAMAN-M.HAMZA-N.MUTLU-M.GÜVENCİ-T.ORAL 100 130 x 3 ISIL İŞLEM I0045 DE ERGONOMİ 1911 T.DOĞU-M.SAKARYA-A.YAMAN-M.HAMZA-T.TAT 84 x x 4 ISIL İŞLEM I108 NOLU TEZGAH SU SOĞUTMA SİSTEMİ 4036 T.DOĞU-M.SAKARYA-A.YAMAN-M.HAMZA-T.TAT-M.ALTINTAŞ 160 x 5 ISIL İŞLEM I95 'TE ERGONOMİ T.DOĞU-M.SAKARYA-A.YAMAN-M.HAMZA-N.MUTLU-T.TAT 134 398 6 TALAŞLI İMALAT T005'TE İŞ GÜVENLİĞİ T.DOĞU-M.SAKARYA-A.YAMAN-M.HAMZA-N.MUTLU-J.KAHRAMAN-T.TAT 70 0 x 7 TALAŞLI İMALAT 400.85.51 MASTAR TALEBİ T.DOĞU-M.SAKARYA-A.YAMAN-M.HAMZA-N.MUTLU-A.MERDAN 8 ISIL İŞLEM DİSK KAYNAK APARAT YENİLEME T.DOĞU-M.SAKARYA-A.YAMAN-M.HAMZA-A.BÜYÜKKOCAGÖZ-T.TAT-Z.UZEL 9 TALAŞLI İMALAT İÇ ANA SAC TAMPON MASTAR TALEBİ 13 T.DOĞU-M.SAKARYA-A.YAMAN-M.HAMZA-H.ERTUT-Z.UZEL 474 100 x x 10 PRES ÇELİK HALATLARIN DÜZENİ FIRAT YÜCE,SEDAT GÜMÜŞ, TOLGA TAT, SERKAN MAVİŞ 310.16.01 KAFES SIVAMA OPERASYONUNDA TERS BASMANIN 11 10 MONTAJ ÖNLENMESİ HALİL İBRAHİM YAMAN, ŞABAN GÜNGÖR 0 5 x x 1 PRES 350.17.51 DİY.YAY PUL KESME KALIBI 9 ŞABAN GÜNGÖR,H.İBRAHİM YAMAN;ENGİN GÜL 14 3400 x x 13 PRES 350.16.41 KAFES İLE 350.56.1 KAFES ORTAKLAŞTIRILMASI HALİL İBRAHİM YAMAN, ŞABAN GÜNGÖR, KAZIM KARADAĞ 14 PRES 400.17.1 DİY. YAY OPERASYON AZALTMA HALİL İBRAHİM YAMAN, ŞABAN GÜNGÖR 430.13.01 KÖMÜR PENÇERE KESME OPERSYONUNDAN SONRA 15 PRES ROTASINA MANUEL TAŞLAMA ÇAPAK ALMA EKLENMESİ ŞABAN GÜNGÖR,H.İBRAHİM YAMAN 16 PRES 651.3.01 KÖMÜR PARÇASININ ÜST KALMASININ ÖNLENMESİ 11 ŞABAN GÜNGÖR,H.İBRAHİM YAMAN;RECEP TURHAN 14 405 X X X X X X 17 PRES CHR TİPİ GÖBEK PENCERE KESME KALIBI 3 ŞABAN GÜNGÖR,H.İBRAHİM YAMAN;CENGİZ DÖNMEZ 17 350 x x 18 PRES ERGONOMİ YÖNÜNDEN İŞ AKIŞI İYİLEŞTİRMESİ FIRAT YÜCE,ERGUN ÇELİK 19 PRES 651.3.01 KÖMÜR SIVAMA OPERASYONUNDA HATA 11 ŞABAN GÜNGÖR,H.İBRAHİM YAMAN 14 40 0 PRES 960..61 ANA SAC BÜKME KALIBI İTİCİ PROBLEMİ 3 FIRAT YÜCE,ERGUN ÇELİK 17 5 x x x 1 PRES PLAKA İLE AYAR ZAMANI KISALTMA 3 ŞABAN GÜNGÖR,H.İBRAHİM YAMAN;RECEP TURHAN 14 584 x x x PRES KİŞİSEL EŞYALAR İÇİN DOLAP YAPILMASI FIRAT YÜCE 3 MONTAJ NETSİS' E HÜCRE MANTIĞI AKTARIMI 380.60.00.116 KAZIM KARADAĞ,İBRAHİM KOÇER 17 1344 x 4 5 MONTAJ 380.60.01.118 NETSİS' E HÜCRE MANTIĞI AKTARIMI 395.0.07.101 NETSİS' E HÜCRE MANTIĞI AKTARIMI (50. haftada KAZIM KARADAĞ,İBRAHİM KOÇER HALİL İBRAHİM YAMAN 16 165 x
KAİZEN YAYGINLAŞTIRMASI Yapılan çalışmalar fabrikadaki ilgili tüm personele duyurulmuştur, sinerji toplantılarında operatörler bilgilendirilerek yaygınlaştırılması sağlanmıştır. Ayrıca çıkarılan dergilerde de yayınlanmıştır.