Barbaros Demirci Genel Müdür

1 21 YILI ISO ISTANBUL SANAYİ ODASI SIRALAMASINDA İLK 5 FİRMA İÇİNE GİREN PLASTİK FİRMALARININ DEĞERLENDİRMESİ Barbaros Demirci Genel Müdür

2 DEĞERLENDİRME KRİTERİ Rapor, ISO - Türkiye nin 5 Büyük Sanayi Kuruluşu 21 Özel Sayısı ndaki veriler ve Endüstriyel Kodlar Anahtarı nda tarif edilen ve 356 kod no lu Başka yerde sınıflandırılmayan plastik ürünleri sanayi kod nosu altındaki firmalar baz alınarak yazılmıştır. Kısmen plastik ham maddesi veya mamullerini üreten ancak, 356 yerine değişik kod numarası altında yer almış bulunan firmalar değerlendirme dışında bırakılmıştır. ( Örneğin PETKİM ) 1993 yılında 5 plastik firması ilk 5 e girerken bu sayı, yıllar itibariyle değişmekle beraber giderek artmış, 29 yılında 23 firma ile en üst düzeye erişmiştir. ISO tarafından yapılan ilk 5 büyük firma sıralamasına, 29 yılında 23 plastik mamul üreticisi firma girerken, 21 yılında bu sayı 19 a gerilemiştir. Ancak bir firmanın verilerini gizlemesi nedeniyle rapor, 18 firma toplamı bazında değerlendirilmiştir. ISO Sıralamasında İlk 5'e Giren Plastik Firma Sayısı 25 23 Adet 2 15 1 12 9 13 12 14 12 12 12 13 14 17 16 16 16 19 5 5 6 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2 21 22 23 24 25 26 27 28 29 21 Kaynak ISO PERFORMANS KIYASLAMASI ISO sıralamasındaki ilk 5 büyük firmanın, 21 yılında 29 yılına kıyasla ortalama olarak tüm göstergelerde pozitif performans göstermelerine karşı, ilk 5 e giren plastik firmalarının katma değer, karlılık ve istihdamlarında gerileme yaşandığı görülmektedir. Nitekim; 21 yılında ilk 5 firma içine giren 19 plastik firmasının, 29 yılına kıyasla ve cari fiyatlarla ve toplam bazda ; Üretimden satışları % 16, net satış hasılatları % 15,öz sermayeleri % 4, net aktifleri % 3, ve ihracatları % 3 artmış, Brüt katma değerleri % 24, dönem karları % 22 ve çalışan sayıları % 5 azalmıştır.

3 PLASTİK SEKTÖRÜNDE İLK 5 E GİREN FİRMALARIN PERFORMANS DEĞİŞİMLERİ ( 21 / 29 ) ( MİLYON TL ) Plastik Sektörü İSO İLK 5 Performans Değişimi Plastik İSO İLK 29 21 29 21 Sektörü 5 Üretimden Satışlar ( Net ) 4.384, 5.77,6 21.567,5 255.144,5 16 21 Satış Hasılatı ( Net ) 4.693,9 5.393,2 271.615,7 315.984,6 15 16 Brüt Katma Değer 975,9 74,6 91.651,3 12.296, -24 12 Öz Sermaye 2.344,7 2.427,9 13.253,1 142.786,9 4 1 Net Aktifler 4.668,1 4.811,1 256.398,5 291.686,7 3 14 Dönem Karı ( Vergi Öncesi ) 374,4 292,3 15.555, 24.82,6-22 55 İhracat ( 1. $ ) 888,2 916,5 46.224,8 53.756,3 3 16 Çalışan Sayısı ( Kişi ) 9.248 8.786 516.35 55.939-5 7 Kaynak : ISO 21-5 Büyük Sanayi Kuruluşu PLASTİK SEKTÖRÜNDE İLK 5 E GİREN FİRMALARIN TOPLAM SEKTÖR İÇİNDEKİ PAYLARI 21 yılında ISO sıralamasında ilk 5 içine giren 18 plastik firması, toplam plastik mamul üretiminin % 22 sini, toplam plastik mamul ihracatının da %3 unu gerçekleştirmiştir. PLASTİK SEKTÖRÜNDE İLK 5 E GİREN FİRMALARIN SON 5 YIL İÇİNDE TOPLAM PLASTİK SEKTÖRÜ İÇİNDEKİ PAYLARI ( Milyon ABD $ ) Sektörün Toplam Üretim Değeri 4.737, 13.126,4 13.918,3 13.46, 15.186,9 İlk 5'e Giren Firmaların Toplam Üretimleri 2.387,3 2.941,4 3.19,3 2.821,1 3.372, İlk 5'e Giren Firmaların Toplam Sektör Üretimindeki Payı 5,4 22,4 22,3 21, 22,2 Sektörün Toplam Ürün İhracatı ( Hammadde hariç ) 1.811,6 2.332,6 2.948,4 2.571,8 3.12,3 İlk 5'e Giren Firmaların Toplam Ürün İhracatı ( Hammadde Hariç ) 612,9 855,7 964,6 888,2 916,5 İlk 5'e Giren Firmaların Toplam Sektör Ürün İhracatındaki Payı 33,8 36,7 32,7 34,5 3,4 İlk 5'e Giren Firmaların Toplam Sektör Payı 6, 5, 4, 3, 2, 1,, Toplam Üretim Payı 5,4 22,4 22,3 21, 22,2 Toplam Ürün İhracat Payı 33,8 36,7 32,7 34,5 3,4 İLK 5 E GİREN PLASTİK FİRMALARININ İLK 5 FİRMA İÇİNDEKİ PAYI Plastik sektöründe faaliyet gösteren ve ISO sıralamasında ilk 5 arasına giren firmaların 21 yılında ISO 5 firma içindeki payları şu şekilde gerçekleşmiştir ;

4 Üretimden satışlar payı % 2,1 den % 2. ye gerilemiş, Net satış hasılatları payı % 1,7 de kalmış, Yaratılan brüt katma değerin payı % 1,1 den %,7 ye gerilemiş, Öz sermaye toplamlarının payı % 1,8 den % 1,7 ye gerilemiş, Net aktifler toplamının payı % 1,8 den 2, a yükselmiş Vergi öncesi dönem karı payı % 1, dan % 1,6 ya gerilemiş, İhracat toplamının payı % 1,9 dan % 1,7 ye gerilemiş, Ücretle çalışanlar toplamının payı % 1,8 den % 1,6 ya düşmüştür. PLASTİK SEKTÖRÜNDE İLK 5 E GİREN FİRMALARIN İMALAT SANAYİİ İLK 5 FİRMA İÇİNDEKİ PERFORMANS PAYLARI ( Milyon ABD $ ) Plastik Sektörü İSO İLK 5 Plastik Payı 29 21 29 21 29 21 Üretimden Satışlar ( Net ) 4.384, 5.77,6 21.567,5 255.144,5 2,1 2, Satış Hasılatı ( Net ) 4.693,9 5.393,2 271.615,7 315.984,6 1,7 1,7 Brüt Katma Değer 975,9 74,6 91.651,3 12.296, 1,1,7 Öz Sermaye 2.344,7 2.427,9 13.253,1 142.786,9 1,8 1,7 Net Aktifler 4.668,1 4.811,1 256.398,5 291.686,7 1,8 1,6 Dönem Karı ( Vergi Öncesi ) 374,4 292,3 15.555, 24.82,6 2,4 1,2 İhracat ( 1. $ ) 888,2 916,5 46.224,8 53.756,3 1,9 1,7 Çalışan Sayısı ( Kişi ) 9.248 8.786 516.35 55.939 1,8 1,6 Kaynak : ISO 21-5 Büyük Sanayi Kuruluşu FİNANSAL ORANLAR CARİ ORAN ( DÖNEN VARLIKLAR / KISA VADELİ BORÇLAR ) 21 yılında, plastik sektöründe ilk 5 firma içine giren firmaların kısa vadeli borç ödeme güçleri % 183 ile 29 yılı düzeyinin altında kalmıştır. İmalat sanayi ilk 5 firmanın kısa vadeli borç ödeme güçleri aynı dönemde % 154 den % 153 e inmiştir. 21 yılında plastik sektöründe kısa vadeli borç ödeme kabiliyeti, 29 yılına kıyasla gerilemiş olmasına karşın, genel imalat sanayi 5 firma ortalamasının üstündedir. Ortalama Cari Oran Karşılaştırması 25 2 15 1 5 İlk 5'e Giren Plastik Firmaları 2 228 196 196 183 İmalat Sanayii İlk 5 166 168 145 154 153 TOPLAM BORÇLAR / TOPLAM VARLIKLAR Plastik sektöründeki ilk 5 firma içine giren firmaların toplam varlıklarının 29 yılında % 49 u dış kaynaklarla finanse edilirken bu oran 21 yılında % 52 ye yükselmiştir. 21 yılında

5 toplam varlıkların dış kaynaklarla finanse edilme oranı imalat sanayindeki ilk 5 firma için ortalama % 55 dir. Bu durum; plastik sektörünün 21 yılında 29 yılına kıyasla daha çok borçlandığını ancak genel imalat sanayi ne göre borçlanma oranının daha düşük olduğunu göstermektedir. Toplam Borçlar / Toplam Varlıklar Kıyaslaması 6 5 4 3 2 1 İlk 5'e Giren Plastik Firmaları 45 42 53 49 52 İmalat Sanayii İlk 5 48 46 55 51 55 TOPLAM BORÇLAR / ÖZ SERMAYE 21 yılında imalat sanayi ilk 5 firmasının öz sermayeleri içindeki toplam borçlarının oranı % 14 den % 121 e çıkarken, plastik sektöründe ilk 5 e giren firmaların borçlanma oranı % 95 den % 18 e yükselmiştir. 21 yılında öz sermaye içinde toplam borçların artmış olmasına rağmen, plastik sektörünün borçlanma oranı, genel imalat sanayinin altında kalmıştır. Bu durum, plastik sektörünün genel imalat sanayine kıyasla daha iyi bir mali yapı sergilediğini göstermektedir. Toplam Borçlar / Öz Sermaye Kıyaslaması 15 1 5 İlk 5'e Giren Plastik Firmaları 81 71 112 95 18 İmalat Sanayii İlk 5 91 85 12 14 121 KISA VADELİ BORÇLAR / TOPLAM VARLIKLAR 21 yılında imalat sanayi içindeki ilk 5 firma, toplam varlıklarının % 37 sini kısa vadeli borçlarla fonlamışlar ve fonlama oranı 29 a göre iki puan yükselmiştir. Plastik sektöründeki ilk 5 e giren firmalar ise 29 yılında toplam varlıklarının % 34 ünü kısa vadeli borçlarla fonlarken, 21 yılında bu oran % 38 e çıkmıştır. 21 yılında toplam varlıkların kısa vadeli borçlarla fonlanma oranı, plastik sektöründe genel imalat sanayine kıyasla bir puan yüksektir.

6 Kısa Vadeli Borçlar / Toplam Varlıklar Kıyaslaması 4 3 2 1 İlk 5'e Giren Plastik Firmaları 32 28 33 34 38 İmalat Sanayii İlk 5 33 32 38 35 37 MADDİ DURAN VARLIKLAR / ÖZSERMAYE Maddi duran varlıklar / Öz sermaye oranının % 1 den küçük olması veya küçülmesi, firmaların özsermaye yetersizliğinin bir göstergesidir. Bu açıdan bakıldığında, 21 yılında plastik sektöründeki ilk 5 e giren firmalarda özsermaye yetersizliğinin sürdüğü ve yetersizliğin bir puan arttığı görülmektedir. 21 yılında plastik sektöründeki özsermaye yetersizliği, genel imalat sanayindeki 5 firma ortalamasından daha büyüktür. Maddi Duran Varlıklar / Öz Sermaye Kıyaslaması 12 1 8 6 4 2 İlk 5'e Giren Plastik Firmaları 58 51 75 66 65 İmalat Sanayii İlk 5 59 57 99 94 94 ÖZ SERMAYE/ TOPLAM VARLIKLAR 21 yılında öz sermayenin varlık finansmanındaki payı, imalat sanayi ilk 5 büyük firma için % 49 dan % 45 e gerilerken, plastik sektöründeki ilk 5 e giren firmalarda % 51 den % 48 e düşmüştür. 21 yılında plastik sektöründeki firmaların, imalat sanayi geneline kıyasla, borçlanma yerine varlıklarını % 3 puan daha fazla öz sermayeleri ile finanse ettikleri görülmektedir.

7 Öz Sermaye / Toplam Varlıklar Kıyaslaması 7 6 5 4 3 2 1 İlk 5'e Giren Plastik Firmaları 55 59 47 51 48 İmalat Sanayii İlk 5 52 54 46 49 45 KISA SÜRELİ BORÇ/ TOPLAM BORÇ 21 yılında, imalat sanayi ilk 5 büyük firmanın, kısa vadeli borçlarının toplam borçlarına oranı % 69 düzeyinde kalmıştır. İlk 5 e giren plastik firmalarının ise kısa vadeli borçlarının toplam borçlarına oranı % 69 dan % 72 ye yükselmiştir. Plastik firmaları, 21 yılında genel imalat sanayinden daha yüksek oranda kısa vadeli borçlanmaya gitmişlerdir. Kısa Süreli Borç / Toplam Borç Kıyaslaması 75 7 65 6 55 İlk 5'e Giren Plastik Firmaları 72 68 62 69 72 İmalat Sanayii İlk 5 68 7 69 69 69 PLASTİK SEKTÖRÜNDE İLK 5 E GİREN FİRMALARIN FİNANSAL ORANLARI Plastik Sektörü İmalat Sanayii 5 Cari Oran 2, 228, 196, 196, 183, 166, 168, 145, 154, 153,2 Toplam Borçlar / Toplam Varlıklar 45, 42, 53, 49, 52, 48, 46, 55, 51, 54,7 Toplam Borçlar / Öz sermaye 81, 71, 112, 95, 18,3 91, 85, 12, 14, 12,6 Kısa Vadeli Borçlar / Toplam Varlıklar 32, 28, 33, 34, 37,6 33, 32, 38, 35, 37,4 Maddi Duran Varlıklar / Özsermaye 58, 51, 75, 66, 64,7 59, 57, 99, 94, 93,8 Öz Sermaye/ Toplam Varlıklar 55, 59, 47, 51, 48, 52, 54, 46, 49, 45,3 Kısa Süreli Borç/ Toplam Borç 72, 68, 62, 69, 72,4 68, 7, 69, 69, 68,5

8 KARLILIK ORANLARI : SATIŞ KARLILIĞI 21 yılında imalat sanayi ilk 5 büyük firmanın ortalama satış karlılığı % 4,8 den % 5,9 a çıkarken, plastik sektöründe ilk 5 e giren firmaların satış karlılığı % 8,5 dan % 7,2 ye gerilemiştir. 21 yılında, plastik sektörünün satış karlılığı gerilemiş olmasına rağmen, genel imalat sanayine kıyasla daha yüksek satış karlılığı gösterdiği görülmektedir. Satış Karlılığı Kıyaslaması 1, 8, 6, 4, 2,, İlk 5'e Giren Plastik Firmaları 7,6 6, 1,7 8,5 7,2 İmalat Sanayii İlk 5 6, 7,3 3,9 4,8 5,9 NET AKTİF KARLILIĞI 21 yılında, net aktif karlılığı imalat sanayi ilk 5 firmada % 5,7 den % 7,1 e çıkarken, plastik sektöründe ilk 5 e giren firmaların 29 yılında % 7,9 olan net aktif karlılığı 21 yılında % 7,1 e gerilemiştir. 21 yılında gerilemiş olmasına rağmen, plastik sektörü, imalat sanayi ilk 5 firma ortalaması ile aynı düzeyde net aktif karlılığında çalışmıştır. Net Aktif Karlılık Kıyaslaması 1 8 6 4 2 İlk 5'e Giren Plastik Firmaları 8,6 6,7 1,7 7,9 7,1 İmalat Sanayii İlk 5 8,2 9,4 5,3 5,7 7,1 ÖZ SERMAYE KARLILIĞI 21 yılında, öz sermaye karlılığı imalat sanayi ilk 5 firmada % 11,3 den % 15,2 ye çıkarken, plastik sektöründe ilk 5 e giren firmaların 29 yılında % 15,4 olan öz sermaye karlılığı 21 yılında % 14,7 ye gerilemiştir. 21 yılında plastik sektörü, imalat sanayi ilk 5 firma ortalamasının altında bir öz sermaye karlılığı ile çalışmıştır.

9 Öz Sermaye Karlılığı Kıyaslaması 2 15 1 5 İlk 5'e Giren Plastik Firmaları 15,9 11,8 3,6 15,4 14,7 İmalat Sanayii İlk 5 15,5 16,9 11,4 11,3 15,2 EKONOMİK KARLILIK Yaratılan net katma değerin varlık toplamına oranı olarak ifade edilen ekonomik karlılık, konulan para karşılığında ekonomiye ne kadar ilave kıymet yaratıldığını göstermektedir. 21 yılında imalat sanayi ilk 5 firmanın ekonomik karlılığı % 13,9 dan % 14,4 e çıkarken, plastik sektöründe ilk 5 e giren firmaların 29 da % 16,7 olan ekonomik karlılıkları % 13,2 ye gerilemiştir. 21 yılında ilk 5 e giren plastik firmalarının yarattığı ortalama katma değer artışı -Ekonomik Karlılık- imalat sanayi ortalamasının altında gerçekleşmiştir. Ekonomik Karlılık Kıyaslaması 2 15 1 5 İlk 5'e Giren Plastik Firmaları 11,3 11 11,4 16,7 13,2 İmalat Sanayii İlk 5 15,6 15,7 14,3 13,9 14,4 PLASTİK SEKTÖRÜNDE İLK 5 E GİREN FİRMALARIN KARLILIK ORANLARI Plastik Sektörü İlk 5 İmalat Sanayii İlk 5 Plastik Sektörü İlk 5 İmalat Sanayii İlk 5 Plastik Sektörü İlk 5 İmalat Sanayii İlk 5 Plastik Sektörü İlk 5 İmalat Sanayii İlk 5 Plastik Sektörü İlk 5 İmalat Sanayii İlk 5 Satış Karlılığı 7,6 6 6 7,3 1,7 3,9 8,5 4,8 7,2 5,9 Net Aktif Karlılığı 8,6 8,2 6,7 9,4 1,7 5,3 7,9 5,7 7,1 7,1 Öz Sermaye Karlılığı 15,9 15,5 11,8 16,9 3,6 11,4 15,4 11,3 14,7 15,2 Ekonomik Karlılık 11,3 15,6 11 15,7 11,4 14,3 16,7 13,9 13,2 14,4

1 İŞGÜCÜ VERİMLİLİĞİ İmalat sanayindeki ilk 5 büyük firmanın kişi başına yarattıkları ortalama katma değer ( 23 fiyatları ile ) 21 yılında 29 yılına kıyasla % 3,2 artmıştır. Plastik sektöründe ilk 5 e giren firmalarda kişi başına yaratılan katma değer ise aynı bazda % 17 gerilemiştir. 21 yılında gerilemiş olmasına rağmen plastik sektöründe işgücü verimliliği genel imalat sanayi ortalamasının % 6 üstünde gerçekleşmiştir. İşgücü Verimliliği Kıyaslaması ( 23 Fiyatları İle ) 6. 5. TL 4. 3. 2. 1. İlk 5'e Giren Plastik Firmaları 35.1 36.14 37.17 54.881 45.344 İmalat Sanayii İlk 5 43.88 44.764 38.477 41.434 42.8 PLASTİK SEKTÖRÜNDE İLK 5 E GİREN FİRMALARIN İŞGÜCÜ VERİMLİLİKLERİ ( TL ) ( Net Katma Değer / Çalışan Sayısı ) % Artış Plastik Sektöründe İlk 5 e Giren Firmalar Net Katma Değer / Çalışan Sayısı ( Cari ) 45.91 49.169 54.27 83.52 69.893-16,3 Net Katma Değer / Çalışan Sayısı ( 23 Fiyatları İle ) ) 35.1 36.14 37.17 54.881 45.344-17,4 İmalat Sanayii ( İlk 5 Firma ) Net Katma Değer / Çalışan Sayısı ( Cari ) 57.335 62.892 6.48 64.662 7.937 9,7 Net Katma Değer / Çalışan Sayısı ( 23 Fiyatları İle ) ) 43.88 44.764 38.477 41.434 42.8 3,3

11 21 YILINDA İSO SIRALAMASINDA İLK 5 E GİREN PLASTİK FİRMALARI Birinci 5 Büyük Kuruluş Sıra No: Kuruluşlar Üretimden Satışlar (Net) Satış Hasılatı Brüt Katma Değer Özkaynak Milyon Milyon 21 29 Milyon TL Milyon TL Milyon TL 1 $ TL TL 57 53 Fırat Plastik Kauçuk San. ve Tic. A.Ş. 828,3 857,7 248,9 779,2 1.355,8 149, 119.7 77 136 Advansa Sasa Polyester Sanayi A.Ş. 645,7 645,7 15,3 229,4 466, 35,7 17.457 129 138 Naksan Plastik ve Enerji San. ve Tic. A.Ş. 426,5 544,7 53, 249,7 454,5 2,5 73.311 165 178 Korozo Ambalaj San. ve Tic. A.Ş. 344,7 36,3 57,9 136,3 235,3 9,4 124.943 191 229 Süper Film Ambalaj San. ve Tic. A.Ş. 36,7 313,4-183,2 32,5-91.17 24 192 Artenius Turkpet Kim. Mad. ve Pet Amb. Mlz. San. A.Ş. 294,5 296,3 33,4 128,7 23,5-5,9 1.12 238 259 Pakpen Plastik Boru ve Yapı Elemanları San. Tic. A.Ş. 251,3 253,1-71,2 36, - 3.711 244 228 Polinas Plastik San. ve Tic. A.Ş. 247,6 249,6 37,4 144,7 225,1 13,5 44.316 287 41 Polibak Plastik Film San. ve Tic. A.Ş. 26,4 26,4 - - - - 49.163 291 427 Vatan Plastik San. ve Tic. A.Ş. 23,3 23,9 37, 52,7 25,6 3,6 47.764 293 281 Adopen Plastik ve İnşaat San. A.Ş. 22,5 258,8 42,3 135,3 41,8 15, 73.966 3 37 Ege Profil Tic. ve San. A.Ş. 196,6 227,5 61,1 86,7 225,7 21,8 21.219 33 331 Elif Plastik Ambalaj San. ve Tic. A.Ş. 179, 179,3 48,3 126,4 143,7 26,2 52.51 339 338 Wavin TR Plastik San. A.Ş. 173,7 176,8 - - - - - 35 438 Köksan Pet ve Plastik Amb. San. ve Tic. A.Ş. 169,8 199,4 - - - - - 422 412 Hakan Plastik Boru ve Profil San. Tic. A.Ş. 146,3 151,9 - - - - - 483 445 BPO B-Plas Plastic Omnium Otomotiv Plastik ve Metal Yan. San. A.Ş. 128,5 137,7-58,9 84,2-311 491 - Esen Plastik San. ve Tic. A.Ş. 126,2 13,7 16,1 45,8 147,5 3,5 7.597 Aktif Varlık Dönem Karı İhracat 18 Firma Toplamı 5.77,6 5.393,2 74,6 2.427,9 4.811,1 292,3 916.538 Kaynak : ISO İstanbul Sanayi Odası