Afşin Elbistan İklim Deg is iklig ine Direnc li Enerji Üretimi Climate Resilient Thermal Power Generation M.Kemal Demirkol, GTE Carbon 28 Nisan 2015 Ankara
SUNUM İklim - Enerji Su İlis kisi Proje Hakkında Metodoloji Bulgular
İklim - Enerji Su İlis kisi
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN ENERJİ SİSTEMİNE ETKİSİ 3 = şiddetli etki 2 = orta derece etki, 1 = sınırlı etki Avrupa Birliği Komisyonu, 2010. Nükleer ve diğer enerji santralleri için iklim değişikliğine bağlı yatırım ihtiyaçları Final Raporu
TÜRKİYE ELEKTRİK ÜRETİMİ -2014 Kurulu Güc 2014 70.000 MW 2023 110.000 MW Toplam Termik Üretim ~%80
BAZ YÜKTE ELEKTRİK ÜRETİMİ Tüketimin Minimum olduğu gün : 15 Ekim 2013 25000 24000 23000 22000 21000 20000 19000 18000 17000 16000 15000 14000 MW 13000 12000 11000 10000 9000 8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0 HİDROLİK DOĞALGAZ LİNYİT DIŞ SATIM DIŞ ALIM SIVI YAKIT TOPLAMI İTHAL KÖMÜR TAŞKÖMÜRÜ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
TÜRKİYE DE MEVCUT TERMİK SANTRALLER-2014 TERMİK SANTRALLER Proje # Kurulu güc İşletmede 328 30.774 Mwe Proje Aşamasında 91 ~24.000 Mwe Diğer 26 9,000 Mwe Toplam 445 63,783 MWe
SU KAYNAKLARININ HAVZALARA GÖRE DAĞILIMI Suların havzalara dağılımında eşitsizlik toplam yıllık akış % 50 :Dicle-Fırat, Doğu Karadeniz, Doğu Akdeniz, Antalya Havzaların akış miktarı-hizmet ettikleri nüfus dengesizliği Toplam nüfusun % 28 i: Marmara Havzası (toplam akışın sadece % 4 lük kısmına sahiptir!) SONUÇ: SU KISITI 2012-2011 yılları arası Türkiye genelinde yag ıs azalması % 2,3! 8/31
BEKLENEN YAĞIŞ DEĞİŞİKLİKLERİ Kaynak:Muluk, Ç.B., Kurt, B., Turak, A., Türker, A., Çalışkan M.A., Balkız, Ö., Gümrükçü, S., Sarıgül, G., Zeydanlı, U. 2013. Türkiye de Suyun Durumu ve Su Yönetiminde Yeni Yaklaşımlar: Çevresel Perspektif. İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği - Doğa Koruma Merkezi.
İklim Deg is iklig ine Direnc li&düs ük Karbonlu Termal Enerji Üretimi Projesi
EÜAŞ VARLIKLARI Elektrik Dag ıtım Tesisleri 1. Derece Demir Yolu Temiz Su Arıtma Tesisleri Atık Su Arıtma Tesisleri %83 su soğutmalı çalışıyor % 53 soğutma için nehir suyu %17 hava soğutmalı
Sistemik Şok Yaklas ım-sistemik Şok Elektrik Dag ıtım Tesisleri 1. Derece Demir Yolu Temiz Su Arıtma Tesisleri Atık Su Arıtma Tesisleri Gıda Enerji.. Ulaşım
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ SENARYOLARI (RCP 4.5 & RCP 8.5)
KRİTİK ALTYAPI SEKTÖRLERİ Elektrik Dag ıtım Tesisleri 1. Derece Demir Yolu Temiz Su Arıtma Tesisleri Atık Su Arıtma Tesisleri I s levini yerine getiremedig inde çevrenin, toplumsal düzenin ve hizmetlerin olumsuz etkilendig i, sag lık, güvenlik ve ekonomi üzerinde ciddi etkiler olus turan varlık ve sistemlerin bütünü Tarım Ticari Tesisler Barajlar Enerji BİT Posta hizmetleri Bankacılık& Finans İletişim Savunma Devlet binaları Ulusal anıtlar Ulaşım Altyapısı Kimya Kritik Üretim Acil Servis Sağlık hizmetleri Nükler Tesis&Atıklar ı SU
KRİTİK ALTYAPI SINIFLANDIRMA Elektrik Dag ıtım Tesisleri 1. Derece Demir Yolu Temiz Su Arıtma Tesisleri Atık Su Arıtma Tesisleri
ENERJİ KRİTİK ALTYAPISI Elektrik Dag ıtım Tesisleri 1. Derece Demir Yolu Temiz Su Arıtma Tesisleri Atık Su Arıtma Tesisleri Enerji : «Diğer sektörleri de etkileyen, işlevselliğini mümkün kılan.» Karşılanmayan enerjinin değeri 6.3 milyon TL Üretim Kaybı, Hizmet Sektöründe Aksama Kamu kurumlarında işlemler durdu Ulaşım & Dağıtım Sistemleri Etkilendi Bankalar&ATM&POS Cihazları Devre Dışı kaldı
BULGULAR...
İNCELENEN SANTRALLER-1 Yakıt η Yakıt kullanımı Karbon yog unlug u Su kullanımı Karbon salımları % ton/gw saat tco 2 /GW saat m 3 /MW saat MtCO 2 / yıl Afs in Elbistan B Linyit 34% 2163 1151 2.7 6.0 Orhaneli Linyit 32% 1146 1052 2.1 1.2 Soma Linyit 30% 1335 1355 2.9 5.7 Tunc bilek Linyit 31% 933 1282 2.6 1.9 Çan Linyit 36% 810 890 0.2 1.6 Bursa Doğal Gaz 52% 212830* 369 0.0 2.5 Gazdaki yakıt kullanımı m 3 /GW saat cinsindendir
İNCELENEN SANTRALLER-2 Karbon Yog unlug u
İNCELENEN SANTRALLER-3
İNCELENEN SANTRALLER-4
İNCELENEN SANTRALLER-5 Aylık Ortalama Elektrik Üretimi GWh Afşin Elbistan B Bursa Mart Çan Orhaneli Soma Tunçbilek
İNCELENEN SANTRALLER-6 Su Yog unlukları, 2004-2013 m 3 /MW saat ML/GW saat Kömür Linyit kömürü ABD 2.22 (1.75-2.71) 1 - EÜAŞ 2.35 2 - Afs in B 2.67 - Orhaneli 2.10 - Soma 2.93 - Tunc bilek 2.64 [1] Macknick v.d., 2012
SOMA B TERMİK SANTRALİ Su Alımı Sevişler Barajı Kül Havuzu Civar Yapılar Kömür Sahası SOMA B SANTRALİ Kömür Sahası
SOMA B SEVİŞLER BARAJI SU SEVİYESİ Sıcaklık (Deg is iklik C cinsinden) Yag ıs (Deg is iklik % cinsinden) 2011-2040 2041-2070 2071-2100 RCP 4.5 1.5 2 2 2.5 2.5 3 RCP 8.5 1.5 2 2.5 3.5 4 5 RCP 4.5 10 15 0 5 5 10 RCP 8.5 5 10 0 5-5 0
SOMA B RİSK PROFİLİ Risk kodu Riskin Tanımı Uyumdan önce risk s iddeti Etkilenen Varlık 1 Aşırı yüksek hava sıcaklıkları ve/veya azalan yağış ve kuraklık etkisi soğutma işlemi için su bulunabilirliğini düşürür. Su Giris i Kömür giris i Elektrik santrali 2 Yeni yapılaşmadan (gelişmelerden) kaynaklanan baskıların birleşimi ana tesis ve erişim yolu için sel riskini arttırır. 3 En yüksek (peak) talep arz üzerinde baskı oluşturur ve güvenli olmayan işletme koşullarına neden olur. Öncelikli Kül barajı Öncelikli Öncelikli Su Girişi Tesis civar yapılar. yapıları Elektrik santrali, çevre Tamamı 4 Sevişler Barajı (pompa istasyonu) su altında kalır ve Soma B Santrali ne gelen su kesintiye uğrar. Öncelikli Su Girişi 5 Sel ve/veya bununla ilişkili heyelan boru hatlarını etkiler. Önemli Su girişi, kül havuzu. 6 Aşırı yüksek hava sıcaklığı üretim verimini düşürür. Orta Tamamı 7 Kömür madenini ana tesislere bağlayan yollar ve/veya konveyör bant sel nedeni ile kesintiye uğrar. Orta Kömür girişi
AFŞİN ELBİSTAN TERMİK SANTRALİ Civar Yapılar AET SANTRALİ Kömür Alımı Kömür Alımı Afşin Su Alımı Elbistan
AFŞİN ELBİSTAN 2011-2040 2041-2070 2071-2100 Sıcaklık (Deg is iklik C cinsinden) RCP 4.5 1.5 2 2.5 3 2.5 3 RCP 8.5 2 2.5 3 4 4 5 Yag ıs (Deg is iklik % RCP 4.5-5 -10-10 -15-10 -15
AFŞİN ELBİSTAN Risk kodu Riskin Tanımı Uyumdan önce risk s iddeti Etkilenen Varlık 1 Aşırı yüksek hava sıcaklıkları ve/veya azalan yağış ve artan kuraklık etkisi, soğutma işlemi için su bulunabilirliğini düşürür. Öncelikli Su Girişi 2 Su kullanıcıları arasındaki artan rekabet Ceyhan nehrinden su alımını düşürür. 3 Yüksek talep arz üzerinde baskı oluşturur ve güvenli olmayan işletme koşullarına neden olur. 4 Yeni yapılardan kaynaklı baskı artışı, su kaynakları üzerindeki talebi arttırır ve su bulunabilirliğini etkiler. Öncelikli Öncelikli Öncelikli Su Girişi Tamamı Elektrik santrali, çevre yapılar. 5 Aşırı yüksek hava sıcaklığı üretim verimini düşürür. Önemli Tamamı 6 Sel ve/veya bununla ilişkili heyelan boru hatlarını etkiler. Orta Su girişi, kül havuzu.
ÖZET İklim Değişikliği fiziksel&performans riskleri oluşturmakta Mevcut durumda su azlığı bazı tesislerde aksamalara neden olmakta - 1 C artış = 19% verim kaybı* Tesis faaliyetini sekteye uğratabilecek riskler mevcut İD senaryoları santrallerin tasarım parametrelerin zorlamakta - Afşin-Elbistan da sıcaklık artışı ve yağış azalması - Soma da sıcaklık artışı ve yağış artışı(sonrasında azalma) Özelleştirme Stratejisi finansal riski özel sektöre aktarmakta Enerji güvenliği riski artmakta *www.iea.org/topics/climatechange/subtopics/resilience/ Delivering sustainable solutions in a more competitive world
ÖNERİLER Risk Analizi&Yönetimi İzleme&veri kayıt sistemi oluşturulması Performans kayıplarının ve gelir kayıplarının belirlenmesi Fiziksel risklerin ve muhtemel kayıpların belirlenmesi. Risklerin ekonomik analizinin yapılması&önleme maliyetlerinin belirlenmesi - Risk transfer çözümlerinin geliştirilmesi Suya bağımlılığını azaltacak çözümler geliştirilmesi Hava soğutmalı sistemler Suyun tekrar kullanımı(sera, kentsel ısıtma vb) Atık suların kullanımı& Maden sularının kullanımı Kritik Altyapı Analizi Tesislerin kritiklik (KA) düzeyinin&sisteme etkisinin belirlenmesi KA tesislerin önceliklendirilmesi&dayanıklılığın artırılması Delivering sustainable solutions in a more competitive world
Tes ekkürler M.Kemal Demirkol kemal@gtecarbon.com 32