FİKRİ VE SINAÎ MÜLKİYET HAKLARI Dr. Deniz ŞENYAY ÖNCEL deniz.oncel@deu.edu.tr
Yeni buluşlar ve özgün tasarımlar ürünleri oluşturur ve biçimlendirir. Ancak bu yeni ürünleri tüketiciye sunmak ve satabilmek için, öteki benzer ürünlerden ayırt edilmesini sağlayacak bir tanıtım aracına, ayırt edici bir işarete gereksinim vardır. İşletmeler için önemli bir unsur olan bu ayırt edici işaret markalardır. Markalar için bir işletmenin parmak izidir denilebilir. Marka bir işletmenin tüm varlıklarının temsil eden, ayırt edici bir işarettir.
Benzer malları veya hizmetleri başkalarının mal veya hizmetlerinden ayırt etmek üzere mal veya ambalajı üzerine konulan veya belirli bir hizmetin sunulması sırasında kullanılan AYIRT EDİCİ İŞARET marka olarak tanımlanmaktadır. Sözcükler, şekiller, sayılar, harfler, malların biçimi veya ambalajı ile bunların birlikte sunuluşları markayı oluşturmaktadır.
Üretilen veya satışa çıkarılan her türlü malı ayırt etmek için kullanılan işaretler Ticaret Markası (Trade Mark) ve sunulan hizmetleri ayırt etmek için kullanılan işaretler Hizmet Markası (Service Mark) olarak tanımlanmaktadır.
Örneğin, buzdolabı, sabun, dolma kalem, otomobil, gazete, bilgisayar gibi çeşitli sanayi ürünlerinin ayırt edilmesi için kullanılan tanıtıcı işaret TİCARET MARKASI'dır. Bankacılık, sigortacılık, reklamcılık, seyahat düzenleme hizmetleri gibi, bir ürünün satışı yerine, bir hizmeti sunanlar tarafından kullanılan ayırt edici işaretler ise HİZMET MARKASI 'dır.
MARKA, BENZER ÜRÜNLER/HİZMETLER ARASINDAN TERCİH YAPMAMIZI SAĞLAYAN ANAHTARDIR.
MARKA, ÜRÜNLERİ/HİZMETLERİ BİRBİRİNDEN AYIRT ETMEMİZİ SAĞLAYAN İŞARETTİR.
MARKA,ÜRÜNLERİN/HİZMETLERİN KİMLİĞİDİR, SATIŞ ADIDIR.
MARKA KALİTE BELİRTİR.
MARKA NELERDEN OLUŞABİLİR?
SÖZCÜKLER, İSİMLER...
SÖZCÜK, ŞEKİL, HARF VE SAYI KOMBİNASYONLARI
ŞEKİLLER, LOGOLAR...
Markaların tescil edilerek belgeli koruması, Markaların Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede (KHK 556) belirlenen koşullar ve yaptırımlardan yararlanmak amacıyla düzenlenmiştir. Bu kararname hükümlerine göre tescil edilen markalar için Tescilli Marka kavram olarak kullanılabilir. Tescilli marka koruması başvuru tarihinden sayılan 10 yıldır. Marka sahibinin isteğine bağlı olarak, her 10 yılda bir yenilenerek süresiz koruma sağlanabilir. işareti bir markanın tescilli olduğunu gösterir.
Marka oluşturulurken Ürüne ve hedef kitleye uygun Verilmek istenen mesajı içeren Kulağa hoş gelen, kolay okunur, kolay telaffuz edilebilir Akılda kalıcı, tüketicinin bilinç altına tesir etmeye elverişli Piyasadaki mevcut markalardan farklı Sıradan olmayan, ayırt edici niteliğe sahip Tescile uygun
MARKA, ÜLKELERE AİT BAYRAK VE SEMBOLLERİ İÇERMEMELİDİR.
MARKA, TARİHİ VE KÜLTÜREL DEĞERLER İÇERMEMELİDİR. ATATÜRK MEVLANA
KUR AN-I KERİM MARKA, DİNİ DEĞER VE SEMBOLLERİ İÇERMEMELİDİR.
MARKA HAKKININ SONA ERMESİ Koruma süresi dolan markanın süre içinde yenilenmemesi Marka sahibinin marka hakkından vazgeçmesi Markanın hükümsüzlüğü
MARKA HAKKININ SONA ERMESİ Hükümsüzlük Mutlak red nedenlerinden birinin varlığına rağmen tescil belgesi verilmişse, Markanın kullanılmaması, Marka kullanımının halkı yanıltıcı olması.
Yeni buluşları korumak için verilen bir başka belge türü FAYDALI MODEL belgesidir. Faydalı model belgesi ile patent arasındaki başlıca farklar yenilik ölçütü, koruma süresi, inceleme ve değerlendirme şekli olarak özetlenebilir. Faydalı model belgesi verilerek sağlanan koruma, patente göre daha kısa (10 yıl) sürelidir. Faydalı model belgesi ile sağlanan koruma, usuller ve bu usuller sonucunda elde edilen ürünler ve kimyasal maddelere uygulanmamaktadır
Faydalı model sisteminde, patent verilebilirlik şartlarından üçüncüsü olan ve kısaca buluş basamağı - inventive step olarak adlandırılan, tekniğin bilinen durumunun aşılması ölçütü yoktur. Bu sistemde araştırma ve inceleme raporları düzenlenmez.
Faydalı model belgesi başvurusu sahibi başvurusunun patent başvurusuna değiştirilerek işlem görmesini Türk Patent Enstitüden talep edebilir. Talep, Türk Patent Enstitüsünün faydalı model belgesinin verilmesine ilişkin kararından önce yapılmalıdır. Türk Patent Enstitüsünün faydalı model belgesinin verilmesine ilişkin kararından sonra patent başvurusuna dönüştürme istenemez. Faydalı model başvurusunun patent başvurusuna dönüştürülmesi ile faydalı model başvurusu geçersiz kalır, başvuru patent başvurusu olarak işlem görür.