Türkiye Sermaye Piyasaları Temmuz 2017
İÇİNDEKİLER 3 Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği 12 Türkiye Sermaye Piyasaları 30 Yatırım Kuruluşları 54 Yatırımcı Profili 2
TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI BİRLİĞİ
SERMAYE PİYASASI KURUMLARI Sermaye Piyasası Kurulu Türkiye Türkiye Sermaye Sermaye Piyasaları Piyasaları Birliği Birliği Borsa İstanbul Banka Banka Aracı Aracı Kurum Kurum Yatırım Ortak. Port. Yön. Şti. Halka Açık Şirketler Kote Şirketler Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu Derecelendirme Derece. Şti. Bağ. Denetim Şti. Şti. Bağ. Denetim Şti. Takasbank Merkezi Kayıt Kuruluşu 4
TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI BİRLİĞİ Nisan 2001 de kurulmuştur. 2014 yılında yeniden yapılanarak üyeleri ve ismi değişmiştir. Kamu tüzel kişiliğine haiz, özdüzenleyici bir meslek örgütüdür. Sermaye Piyasası Kurulu denetimi altındadır. Birliğin Haziran 2017 sonu itibarıyla 227 üyesi bulunmaktadır. o 83 aracı kurum o 45 banka o 51 portföy yönetim şirketi o 9 yatırım ortaklığı o 31 gayrimenkul yatırım ortaklığı o 8 girişim sermayesi yatırım ortaklığı 5
ÜYELER Yatırım Ortaklığı Portföy Yönetim Şirketi Banka Aracı Kurum 226 232 231 227 46 47 48 48 142 40 46 52 51 40 43 44 43 45 102 97 95 88 83 2013 2014 2015 2016 2017/06 6
AMAÇLAR Üyelerinin müşterek ihtiyaçlarını karşılamak, Çalışanlarının mesleki faaliyetlerini kolaylaştırmak, Sermaye piyasasının gelişmesine katkıda bulunmak, Üyelerin birbirleri ve yatırımcılar ile olan ilişkilerinde dürüstlüğü ve güveni hâkim kılmak üzere meslek disiplini ve ahlâkını korumak, Üyelerin dayanışma ve sermaye piyasasının gerektirdiği özen ve disiplin içerisinde çalışmalarını sağlamak, Üyelerin iktisadi menfaatlerinin korunmasını ve mesleki konularda gelişmelerini sağlamak, Üyeleri arasında haksız rekabetin önlenmesini sağlamak. 7
FAALİYETLER Meslek kurallarını belirlemek, Sermaye piyasasının ve aracılık faaliyetlerinin gelişmesini sağlamak üzere araştırmalar yapmak ve eğitim programları düzenlemek, Eğitimler düzenlemek Uyuşmazlıkların çözümünde görev almak Uluslararası kurumlarla işbirliği yapmak Finansal okuryazarlık faaliyetlerinde bulunmak 8
KURUMSAL YAPI Disiplin Komitesi Başkan (Yönetim Kurulu) Denetleme Kurulu Genel Sekreter Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Genel Sekreter Yardımcısı Araştırma ve İstatistik Kurumsal İletişim Eğitim Hukuk İşleri İnceleme ve Gözetim Personel, İdari ve Mali İşler Bilgi Teknolojileri Üye İşleri 9
ULUSLARARASI ÜYELİKLER Asya Menkul Kıymetler Forumu (Asia Securities Forum - ASF), 2009 yılından itibaren üye. Avrasya Borsalar Federasyonu (Federation of Euro-Asian Stock Exchanges - FEAS), 2009 yılından itibaren yardımcı üye. OECD Uluslararası Finansal Eğitim Ağı (International Network on Financial Education INFE) 2015 yılından itibaren yardımcı üye. İslami Finansal Hizmetler Kurulu (Islamic Financial Services Board IFSB), 2016 yılından itibaren gözlemci üye. Uluslararası Menkul Kıymet Birlikleri Konseyi (International Council of Securities Associations - ICSA), 2006 yılından itibaren üye. Uluslararası Sermaye Piyasaları Düzenleyicileri Örgütü (International Organization of Securities Commissions - IOSCO), 2003 yılından itibaren gözlemci üye Uluslararası Yatırımcı Eğitimi Forumu (International Forum for Investor Education - IFIE), 2009 yılından itibaren üye. 2010 dan itibaren IFIE/Asya Grubu kurucu üye. 10
İŞTİRAKLER MERKEZİ KAYIT KURULUŞU %5 pay 8 üyeli yönetim kurulunda 1 üye BORSA İstanbul %1,3 pay 10 üyeli yönetim kurulunda 1 üye SERMAYE PİYASASI LİSANSLAMA SİCİL VE EĞİTİM KURULUŞU %49 pay 7 üyeli yönetim kurulunda 2 üye 11
TÜRKİYE SERMAYE PİYASALARI
01-12 04-12 08-12 12-12 04-13 08-13 12-13 04-14 07-14 11-14 03-15 07-15 11-15 03-16 06-16 10-16 02-17 06-17 BIST-100 ENDEKSİ VE İŞLEM HACMİ Puan 100,000 Mn. TL 10,000 İşlem Hacmi BIST-100 (TL) 80,000 8,000 60,000 6,000 40,000 4,000 20,000 2,000 0 0 Kaynak: Borsa İstanbul 13
BORSA İSTANBUL PİYASA DEĞERİ (MİLYAR TL) 504 627 555 614 773 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: Borsa İstanbul 14
BORSA İSTANBUL PİYASA DEĞERİ SEKTÖREL DAĞILIM 100% 90% 80% 70% 60% 50% Teknoloji Mali Hizmetler Sınai 40% 30% 20% 10% 0% 2012 2013 2014 2015 2016 Kaynak: Borsa İstanbul 15
BORSA İSTANBUL PİYASA DEĞERİ YOĞUNLAŞMASI Şirket Sayısı 100% 1-10 11-25 26-50 51-100 100+ 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2012 2013 2014 2015 2016 Kaynak: Borsa İstanbul 16
PİYASA DEĞERİ* (2016, MİLYAR $) Abu Dabi Varşova Katar Borsa İstanbul Şili Tel Aviv Oslo Bors Filipinler Meksika Malezya Endonezya Tayland Suudi Arabistan Moskova Singapur İspanya Brezilya Tayvan Johannesburg OMX Nordic Güney Kore Avustralya İsviçre Hindistan Bombay Borsası Deutsche Börse Toronto MX Hong Kong Şenzhen Euronext Londra Grubu Şanghay Tokyo Nasdaq OMX NYSE 158 Sıra: 32 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,500 4,000 4,104 5,062 7,779 19,573 Kaynak: WFE * WFE tanımı yatırım fonları, borsa yatırım fonları, yatırım ortaklıkları, kote olmayan şirketleri ve holding şirketlerini içermemektedir. 17
PİYASA DEĞERİ/GSYH (2016) Borsa İstanbul 20% Sıra: 51 Kolombo Kazakistan Viyana Şenzhen Dubai Varşova Meksika HoChiMinh Şanghay Abu Dabi Kolombiya Muscat Nasdaq OMX Amman Lima Malta Brezilya Endonezya Yeni Zelanda İrlanda Deutsche Börse Moskova Kazablanka İspanya Oslo Bors Bahreyn Mauritius Hindistan Bombay Borsası Tel Aviv Suudi Arabistan Londra Grubu Filipinler Katar Şili Euronext Güney Kore Lüksemburg NYSE Avustralya Tayland OMX Nordic Malezya Tokyo Toronto MX Tayvan İsviçre Singapur Johannesburg Hong Kong Kaynak: WFE, IMF 0% 40% 80% 120% 160% 200% 213% 221% 329% 1013% *Yalnızca ana pazarlar 18
BORSA İSTANBUL PAY PİYASASINA KOTE OLAN MENKUL KIYMET SAYISI Varant+Sertifika BYF+MKYO Diğer Şirketler Şirket 640 846 1,071 1,244 328 30 24 22 18 18 56 65 67 69 65 352 348 341 327 330 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: Borsa İstanbul Şirketler: Ulusal Pazar, GYO ve Girişim Sermayesi şirketleri Diğer Şirketler: İkinci Ulusal Pazar, Gözaltı Pazarı, Gelişen İşletmeler Piyasası ve Serbest İşlem Platformu şirketleri 19
BORSALARA KOTE OLAN ŞİRKET SAYISI (2016) Kolombo Şili HoChiMinh Tahran Brezilya Johannesburg Borsa İstanbul Tel Aviv Endonezya Deutsche Börse Tayland Singapur Varşova Malezya Tayvan OMX Nordic Euronext Şanghay Hindistan Şenzhen Hong Kong Güney Kore Avustralya NYSE Londra Grubu Nasdaq OMX Toronto MX İspanya Tokyo Bombay Borsası 381 Sıra: 24 0 500 1,000 1,500 2,000 2,500 3,000 3,419 3,506 3,541 5,821 Kaynak: WFE 20
BORSA İSTANBUL PAY PİYASASI İŞLEM HACMİ (MİLYAR TL) 817 873 1,023 1,014 638 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: Borsa İstanbul 21
PAY SENEDİ İŞLEM HACMİ (2016, MİLYAR $) Moskova Suudi Arabistan Tayland Borsa İstanbul Johannesburg Tayvan Brezilya Hindistan OMX Nordic İspanya Avustralya İsviçre Toronto MX Deutsche Börse Hong Kong Güney Kore Londra Grubu Euronext Tokyo Şanghay BATS Chi-x Şenzhen BATS ADB NYSE Nasdaq OMX 331 Sıra: 22 11,673 13,683 19,737 31,944 Kaynak: WFE 0 2,000 4,000 6,000 8,000 10,000 22
HİSSE SENEDİ PİYASALARINDA DEVİR HIZI (2016, İşlem Hacmi/Piyasa Değeri) Meksika Yeni Zelanda Varşova Atina Dubai İrlanda HoChiMinh Moskova Johannesburg Hindistan Hong Kong Oslo Bors Mısır Toronto MX Tayvan OMX Nordic Londra Grubu Suudi Arabistan Brezilya Avustralya İsviçre Deutsche Börse Tayland Euronext İspanya NYSE Tokyo Güney Kore Taipei Şanghay Borsa İstanbul Şenzhen Nasdaq OMX Kaynak: WFE, Borsa İstanbul Sıra: 3 0% 40% 80% 120% 160% 200% 210% 363% 411% 23
ÖDÜNÇ PAY PİYASASI İŞLEMLERİ (MİLYON TL) 6,328 6,296 5,565 6,654 3,023 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: Takasbank 24
188 184 180 176 172 168 164 160 156 152 148 144 140 136 132 128 124 120 116 112 108 104 100 96 92 88 84 80 76 72 68 64 60 56 52 48 44 40 36 32 28 24 20 16 12 8 4 0 20% 18% 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% AÇIĞA SATIŞ İŞLEMLERİ Açığa Satış İşlem Hacmi (myr. TL) Toplam İşlem Hacmindeki Payı 16% 17% 17% 12% 13% 95 138 178 170 83 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: Borsa İstanbul 25
KREDİLİ İŞLEMLER Kredi Hacmi (mn. TL) Kredi Kullanan Müşteri Sayısı 10,417 9,914 9,585 9,633 9,558 1,160 1,148 1,507 1,465 1,660 2013 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 26
BORSA İSTANBUL VADELİ İŞLEM HACMİ Vadeli İşlem Hacmi (myr. TL) Kontrat Sayısı (mn. adet) 100 88 59 66 53 415 435 567 580 379 2013 2014 2015 2016 2017/06 27 Kaynak: Borsa İstanbul, VOB Pozisyon kapamalar dahildir..
VADELİ İŞLEM HACMİ (2016, MILYAR $) Borsa İstanbul 131 Sıra: 26 Malezya Türev Bombay Borsası İspanya Johannesburg MCX-Hindistan Euronext Moskova Nasdaq OMX Tayvan Tür. Bor. NSE-Hindistan CFFEX-Çin Hong Kong ICE Türev (ABD) Kore Borsası Zhengzhou EB-Çin Dalian EB-Çin Tokyo Borsası Şanghay Tür. Bor. BM&FBOVESPA BANKA Montreal Borsası Londra Metal Borsası ASX SFE Türev Deutsche Börse ICE Türev (Avrupa) CME Grubu 66,946 107,967 1,025,444 0 5,000 10,000 15,000 20,000 25,000 30,000 35,000 40,000 Kaynak: WFE 28
BORSA İSTANBUL A KOTE OLAN ÖZEL SEKTÖR BORÇLANMA ARACI SAYISI 436 464 519 558 299 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: WFE 29
ÖZEL SEKTÖR BORÇLANMA ARACI SAYISI (2016) Kazakistan Brezilya Lima Varşova Şenzhen Borsa İstanbul Kolombiya Tel Aviv Hong Kong İsviçre Moskova Taipei Buenos Aires Johannesburg Oslo Bors Viyana İspanya Şanghay Hindistan İrlanda Euronext Bombay OMX Nordic Güney Kore Londra Grubu 519 Sıra: 20 5,311 5,383 7,276 8,901 0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 Kaynak: WFE 30
YATIRIM KURULUŞLARI
YATIRIM KURULUŞLARININ TAHVİL/BONO KESİN ALIM-SATIM HACMİ (MİLYAR TL) Aracı Kurum 1,945 143 Banka 1,635 1,257 117 1,059 1,308 184 1,802 117 1,141 942 1,125 620 107 513 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: Borsa İstanbul TCMB ve Takasbank verileri hariç. Tescil işlemleri dahil. 32
YATIRIM KURULUŞLARININ REPO/TERS-REPO HACMİ (MİLYAR TL) Aracı Kurum Banka 14,626 16,315 1,614 14,877 12,779 1,397 1,331 1,271 11,508 13,229 14,700 13,546 8,445 719 7,736 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: TSPB TCMB ve Takasbank verileri hariç. Tescil işlemleri dahil. 33
ARACI KURUMLARIN PAY PİYASASI İŞLEM HACMİ (MİLYAR TL) 1,634 1,746 2,045 2,027 1,276 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: Borsa İstanbul 34
YATIRIM KURULUŞLARININ VADELİ İŞLEM HACMİ (MİLYAR TL) Banka Aracı Kurum 1,135 1,160 4 6 830 85 869 5 757 7 1,131 1,154 745 865 750 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: Borsa İstanbul, VOB 35
KALDIRAÇLI İŞLEM HACMİ (MİLYAR TL) 21,850 Likidite Sağlayıcı Müşteri 17,005 9,604 7,459 7,693 4,956 3,340 12,245 5,032 1,986 9,546 2,291 2,970 4,353 2,741 2013 2014 2015 2016 2017/05 Kaynak: TSPB 36
İŞLEM HACİMLERİNDE YOĞUNLAŞMA (2017/06) No. Yatırım of Intermediaries Kuruluşu Sayısı 51+ 21-50 11-20 1-10 18% 7% 12% 9% 18% 20% 23% 25% 57% 75% 68% 69% Pay SGMK Vadeli İşlemler Kaldıraçlı İşlemler Kaynak: Borsa İstanbul, TSPB Not: Kaldıraçlı işlemler verisi 2017/05 dönemini kapsamaktadır. 37
PİYASALARDAKİ İLK ON YATIRIM KURULUŞU (2017/06) Pay Piyasası Vadeli İşlemler 1 GARANTİ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. 10% 1 IS YATIRIM MENKUL DEGERLER A.S. 15% 2 İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 8% 2 GARANTI YATIRIM MENKUL DEGERLER A.S. 12% 3 YAPI KREDİ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 7% 3 TEB YATIRIM MENKUL DEGERLER A.S. 10% 4 AK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 6% 4 DENIZ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.S. 6% 5 FİNANS YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 5% 5 AK YATIRIM MENKUL DEGERLER A.S. 6% 6 GEDİK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 5% 6 FINANS YATIRIM MENKUL DEGERLER A.S. 5% 7 A1 CAPITAL YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 5% 7 YAPI KREDI YATIRIM MENKUL DEGERLER A.S. 4% 8 MERRILL LYNCH MENKUL DEĞERLER A.Ş. 4% 8 A1 CAPITAL MENKUL DEGERLER A.S. 4% 9 YATIRIM FİNANSMAN MENKUL DEĞERLER A.Ş. 4% 9 GEDIK YATIRIM MENKUL DEGERLER A.S. 3% 10 DENİZ YATIRIM MENKUL KIYMETLER A.Ş. 4% 10 SANKO MENKUL DEGERLER A.S. 3% Toplam (myr. TL) 1,276 Toplam (myr. TL) 757 SGMK Kesin Alım-Satım Kaldıraçlı İşlemler 1 AKBANK T.A.Ş. 29% 1 GCM MENKUL KIYMETLER A.Ş. 14% 2 HSBC BANK A.Ş. 7% 2 INVEST-AZ MENKUL DEĞERLER A.Ş. 10% 3 TÜRKİYE GARANTİ BANKASI A.Ş. 7% 3 IŞIK MENKUL DEĞERLER A.Ş. 9% 4 AK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 6% 4 GEDİK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 7% 5 YAPI VE KREDİ BANKASI A.Ş. 6% 5 AK YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 7% 6 TÜRK EKONOMİ BANKASI A.Ş. 6% 6 İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 6% 7 TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş. 4% 7 İNTEGRAL YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 5% 8 YAPI KREDİ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 3% 8 DESTEK MENKUL DEĞERLER A.Ş. 4% 9 JPMORGAN CHASE BANK NATIONAL ASSOCIATION M 3% 9 VENBEY YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 3% 10 FİNANSBANK A.Ş. 3% 10 MEKSA YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 3% Toplam (myr. TL) 620 Toplam (myr. TL) 5,032 Kaynak: Borsa İstanbul, TSPB Not: Kaldıraçlı işlemler verisi 2017/05 dönemini kapsamaktadır. 38
TAMAMLANAN KURUMSAL FİNANSMAN PROJE SAYISI (SADECE ARACI KURUMLAR) Özelleştirme Birleşme-Ortaklık Halka Arz-Hisse Senedi Sermaye Art.-Temettü Dağ. Diğer Danışmanlık Halka Arz-Tahvil 644 14 14 83 746 11 6 87 34 883 2 15 72 90 409 21 21 34 43 284 63 465 608 702 298 6 39 35 213 2013 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 39
PAY SENEDİ HALKA ARZLARI 19 Tutar (mn. TL) Halka Arz Sayısı 13 6 2 3 1,381 714 119 343 1,254 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: Borsa İstanbul 40
ÖZEL SEKTÖR BORÇLANMA ARACI İHRAÇLARI ÖSBA İhraç Miktarı (myr. TL) Borçlanma Aracı Sayısı 621 758 517 330 508 57 56 66 80 90 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: Borsa İstanbul 41
KURUMSAL YATIRIMCILARIN PORTFÖY BÜYÜKLÜĞÜ (MİLYAR TL) Risk Ser. GYO MK Yat. Ort. EYF MKYF 140 130 1.3 94 1.5 108 1.3 21 1.2 26 0.3 25 0.3 76 1.0 18 0.3 26 22 0.3 0.3 38 48 58 65 30 33 37 44 48 2013 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: Borsa İstanbul, TSPB 42
ARACI KURUMLARDA VARLIK YÖNETİMİ Portföy Büyüklüğü (mn. TL) Yatırımcı Sayısı 3,709 3,616 2,753 2,923 2,649 4,366 5,375 1,267 1,341 1,533 2013 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 43
PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİNDE VARLIK YÖNETİMİ Portföy Büyüklüğü (mn. TL) 3,500 Yatırımcı Sayısı 3,082 3,058 3,000 2,688 2,500 2,168 2,277 2,000 1,500 1,000 500 0 64,828 81,848 100,995 122,081 130,003 2013 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: SPK, TSPB 44
ARACI KURUMLARIN ŞUBE AĞI Acente Şubesi Şube İrtibat Bürosu 7,174 7,288 153 150 6,162 323 5,387 5,353 310 302 6,950 7,071 5,763 5,018 5,018 2013 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 45
ARACI KURUMLARIN ÇALIŞAN SAYISI 6,632 6,478 5,480 5,657 5,100 2013 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 46
PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİNİN ÇALIŞAN SAYISI 698 720 723 615 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 47
BANKALARIN ÇALIŞAN SAYISI 200,745 216,063 216,722 210,136 209,759 2013 2014 2015 2016 2017/05 Kaynak: BDDK 48
ARACI KURUMLARIN BİLANÇOSU (MİLYAR TL) Dönen Varlıklar Toplam Varlıklar Özsermaye 20.1 21.2 21.5 20.5 13.0 14.0 15.1 15.3 14.1 14.2 3.3 3.7 4.0 4.3 4.3 2013 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 49
ARACI KURUMLARIN GELİR TABLOSU (MİLYON TL) Brüt Kar Faaliyet Karı Net Kar 2,001 2,175 1,587 1,394 226 529 433 372 281 301 332 483 670 200 224 2013 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 50
ARACI KURUMLARIN GELİR DAĞILIMI (MİLYON TL) Komisyon Gelirleri Kurum Portföyü Kar/Zararları Kurumsal Finansman Gelirleri Varlık Yönetimi Gelirleri Diğer Gelirler 2,001 2,175 358 1,394 257 133 52 895 1,587 308 136 78 1,017 360 170 89 1,332 164 106 1,511 670 104 49 83 423 2013 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 51
PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİNİN BİLANÇOSU (MİLYON TL) Dönen Varlıklar Toplam Varlıklar Özsermaye 472 507 456 571 609 552 520 559 512 373 410 365 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 52
PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİNİN GELİR TABLOSU (MİLYON TL) Brüt Kar Faaliyet Karı Net Kar 347 296 230 65 70 88 91 105 111 94 28 29 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 53
PORTFÖY YÖNETİM ŞİRKETLERİNİN GELİR DAĞILIMI (MİLYON TL) Yatırım Fonları Pazarlama ve Satış Özel Portföy Yönetimi Emeklilik Yatırım Fonu Yönetimi Yatırım Danışmanlığı Yatırım Ortaklığı Yönetimi Yatırım Fonu Yönetimi 294 337 20 229 25 22 91 99 69 134 177 211 92 4 27 60 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 54
YATIRIMCI PROFİLİ
YURTİÇİ TASARRUFLARIN DAĞILIMI (MİLYAR TL) Kaynak: BBDK, MKK, TSPB hesaplamaları 56
YURTİÇİ YERLEŞİKLERİN YATIRIM TERCİHLERİ 12% 14% 11% 11% 12% Pay Senedi 29% 28% 26% 25% 25% Tahvil-Bono Mevduat 59% 58% 63% 64% 63% 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: BBDK, MKK, TSPB hesaplamaları Yurtiçi yerleşiklerin toplam tasarrufu: 2,06 trilyon TL (2017/06) 57
YURTDIŞI YERLEŞİKLERİN YATIRIM TERCİHLERİ Pay Senedi 42% 46% 44% 45% 46% Tahvil-Bono Mevduat 39% 36% 30% 28% 27% 19% 18% 26% 27% 27% 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: BBDK, MKK, TSPB hesaplamaları Yurtdışı yerleşiklerin toplam tasarrufu: 433 milyar TL (2017/06) 58
PAY SENEDİ YATIRIMCI SAYISI Pay Senedi Yatırımcı Sayısı (bin) 2013 2014 2015 2016 2017/06 Yurtiçi Yatırımcılar 1,100.9 1,065.5 1,049.2 1,031.3 1,024.8 Yurtiçi Bireysel Yurtiçi Kurumlar Yurtiçi Kurumsal 1,095.2 1,059.6 1,043.5 1,025.9 1,019.5 5.1 5.2 5.0 4.7 4.6 0.6 0.7 0.7 0.7 0.7 Yurtdışı Yatırımcılar 9.6 9.9 9.8 9.5 9.5 Yurtdışı Bireysel 6.0 6.2 6.2 6.2 6.1 Yurtdışı Kurumlar 1.3 1.4 1.5 1.4 1.4 Yurtdışı Kurumsal 2.3 2.3 2.1 1.9 1.9 Toplam 1,110.4 1,075.4 1,059.0 1,040.8 1,034.2 Kaynak: MKK 59
PAY SENEDİ PORTFÖYÜ DAĞILIMI (MİLYAR TL) Halka Kapalı Kısım Yabancı Yerli 760 627 606 504 555 450 310 378 329 361 121 159 141 157 202 73 90 85 89 109 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: MKK, Borsa İstanbul 60
PAY PİYASASINDA YABANCI YATIRIMCILAR Saklama İşlem Hacmi 80% Saklama Payı (sol) İşlem Hacmi Payı (sağ) 32% 70% 28% 60% 24% 50% 20% 40% 16% 30% 12% 20% 8% 10% 4% 0% 2013 2014 2015 2016 2017/06 0% Kaynak: MKK, Borsa İstanbul 61
PAY SENEDİ PORTFÖY DAĞILIMI 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% Yurtdışı Diğer Yurtdışı Kurumlar Yurtdışı Bireysel Yurtiçi Diğer Yurtiçi Kurumlar Yurtiçi Bireysel 0% 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: MKK Halka açık pay senedi portföyü: 310 milyar TL (2017/06) 62
YATIRIMCI GRUPLARINA GÖRE PAY PİYASASI İŞLEM HACMİ DAĞILIMI 100% 90% 80% 70% 60% Yurtdışı Kurumsal Yurtdışı Kurumlar Yurtdışı Bireysel 50% 40% 30% 20% 10% Yurtiçi Kurumsal Yurtiçi Kurumlar Yurtiçi Bireysel 0% 2013 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 63
ÖZEL SEKTÖR BORÇLANMA ARACI YATIRIMCI SAYISI ÖSBA Yatırımcı Sayısı 2013 2014 2015 2016 2017/06 Yurtiçi Yatırımcılar 164,886 136,441 135,690 96,771 86,555 Yurtiçi Bireysel Yurtiçi Kurumlar Yurtiçi Kurumsal 159,613 132,132 131,798 93,217 83,472 4,304 3,601 3,197 2,886 2,445 969 708 695 668 638 Yurtdışı Yatırımcılar 1,672 1,384 1,066 705 576 Yurtdışı Bireysel 1,614 1,330 1,034 677 546 Yurtdışı Kurumlar Yurtdışı Kurumsal 38 36 24 25 27 20 18 8 3 3 Toplam 166,558 137,825 136,756 97,476 87,131 Kaynak: MKK 64
ÖZEL SEKTÖR BORÇLANMA ARACI YATIRIMCILARI 100% 90% 80% 70% 60% Yurtdışı Diğer Yurtdışı Kurumlar Yurtdışı Bireysel 50% 40% 30% 20% 10% Yurtiçi Diğer Yurtiçi Kurumlar Yurtiçi Bireysel 0% 2013 2014 2015 2016 2017/06 Kaynak: MKK ÖSBA portföy büyüklüğü: 54 milyar TL (2017/06) 65
YATIRIM FONU YATIRIMCILARI 60.0 Portfoy Değeri (myr. TL) 3.1 Yatırımcı Sayısı (mn.) 3.03 50.0 3.0 40.0 2.92 2.91 2.9 30.0 2.77 2.75 2.8 20.0 2.7 10.0 2.6-31.0 36.2 38.9 47.1 50.3 2013 2014 2015 2016 2017/06 2.5 Kaynak: MKK 66
ÖZEL EMEKLİLİK SİSTEMİ KATILIMCILARI 70.0 Portfoy Değeri (myr. TL) 8.0 60.0 Yatırımcı Sayısı (mn.) 6.6 6.8 7.0 50.0 40.0 4.1 5.1 6.0 6.0 5.0 4.0 30.0 3.0 20.0 2.0 10.0 1.0-26.0 37.6 48.0 60.8 60.7 2013 2014 2015 2016 2017/06 - Kaynak: EGM Portföy büyüklüğü devlet katkılarını içermektedir. 67
VADELİ İŞLEMLER YATIRIMCI DAĞILIMI (SADECE ARACI KURUMLAR) 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% Yurtdışı Kurumsal Yurtdışı Kurumlar Yurtdışı Bireysel Yurtiçi Kurumsal Yurtiçi Kurumlar 20% 10% Yurtiçi Bireysel 0% 2013 2014 2015 2016 2017/03 Kaynak: TSPB 68
KALDIRAÇLI İŞLEM YATIRIMCI DAĞILIMI 100% Yurtdışı Kurumsal 80% Yurtdışı Kurumlar 60% Yurtdışı Bireysel 40% Yurtiçi Kurumsal 20% Yurtiçi Kurumlar 0% 2013 2014 2015 2016 2017/03 Yurtiçi Bireysel Kaynak: TSPB 69
www.tspb.org.tr info@tspb.org.tr