mali ÇÖZÜM 181 DO UM YAPAN KADINLARIN GEÇ C fi GÖREMEZL K YARDIMI Resul KURT * I. G R fi S igortal kad n do um yapt nda çal flamad sürelerde gelir kayb na u ramaktad r. flte, sigortal kad n n u rayaca bu gelir kayb n n telafi edilmesi için geçici ifl göremezlik ödene i verilmektedir. Bir çok kiflinin do- um nedeniyle hangi durumlarda geçici ifl göremezlik ödene i verilmesi gerekti ini bilmedi ini, sigortal lara yol göstermesi gereken ilgili memurlar n da konuyu yeterince anlayamamalar ndan dolay sigortal lar n ma dur edildi ini görmekteyiz. Özellikle, do um öncesinde yetkili bir sa l k kuruluflundan istirahat raporu almayan veya do um öncesinde (gebelik istirahat süresi içinde) ifl sözleflmesi sona erdirilen iflçilere ilgili memurlar n bilgisizli i ve sigortal lar n da mevzuata uzak olmas ndan dolay, hak edilmesine ra men do um geçici ifl göremezlik ödene i verilmedi i görülmektedir. Yine, erken do um yapan iflçilere ise do um öncesindeki ifl göremezlik ödenekleri (erken do um süresi kadar) eksik ödenmektedir. Bu çal flmada, 506 say l Sosyal Sigortalar Kanunu ve 01.07.2007 tarihinde yürürlü e girmezi öngörülen 5510 say l Kanun dikkate al narak do um yapan kad n sigortal lar n geçici ifl göremezlik ödene inden yararlanma koflullar ayr nt l olarak aç klanm flt r. II. SOSYAL S GORTALAR KANUNUNDA DO UM YAPAN KADINLARIN GEÇ C fi GÖREMEZEL K YARDIMI A. DO UM NEDEN YLE YAPILACAK YARDIMLAR Anal k nedeniyle, Gebelik muayenesinin yapt r lmas ve gerekli sa l k yard mlar n n sa lanmas, Do umda gerekli sa l k yard mlar n n sa lanmas, * Sigorta Müfettifli
182 mali ÇÖZÜM Emzirme yard m paras verilmesi ve Anal k hali sebebiyle gerekirse yurt içinde baflka bir yere gönderilmesi yard mlar ndan yararlanacaklard r. Sigortal kad n n veya sigortal erke- in sigortal olmayan kar s ile SSK ndan gelir veya ayl k almakta olan kad n sigortal ile gelir veya ayl k alan erkek sigortal n n sigortal olmayan kar s n n do um yapmas halinde, do um s ras nda veya do umdan sonra sa l k durumlar n n gerektirdi- i tüm sa l k yard mlar, kullan lacak ilaç ve sa l k malzemeleri Sosyal Güvenlik kurumu Taraf ndan karfl lanacakt r. Reçetelerde hamilelik veya gebelik ibaresinin bulunmas halinde eczaneler reçeteleri SSK sistemine hamilelik ya da anal k koduyla girdi- inde, gebelikte kullan lan ilgili ilaçlardan kat l m pay al nmamas gerekmektedir. Sigortal kad na veya sigortal olmayan kar s n n do um yapmas dolay - s yla sigortal erke e, çocu un ölü do mamas flart yla, Çal flma ve Sosyal Güvenlik Bakanl nca onanacak tarifeye göre her çocuk için bir emzirme yard m (01.06.2003 tarihinden beri 50.-YTL) yap lacakt r. B. DO UM YARDIMLARINDAN YARARLANMA KOfiULLARI Sigortal kad n veya sigortal erke in sigortal olmayan kar s ile SSK ndan gelir veya ayl k almakta olan kad n sigortal ile gelir veya ayl k alan erkek sigortal n n sigortal olmayan kar s anal k yard mlar ndan yararlanabilecektir. Ancak, nakdi yard m sadece sigortal kad n için geçerli olup, sigortal erke in sigortal olmayan kar s nakdi yard mdan yararlanamayacakt r. Ayr ca, sigortal erke in sigortal olmayan kar s n n sa l k yard mlar ile emzirme yard m ve maktu gebelikdo um para yard mlar ndan yararland r lmas için do um yapan kad n n sigortal erkek ile do umdan önce evlenmifl olmas gerekmektedir. Do- umdan önce boflanan kad n anal k sigortas ndan yararlanamayacakt r. Sigortal kad n n, anal k sa l k yard mlar veya maktu gebelik ve do- um yard mlar ile emzirme yard m ndan yararlanabilmesi için, çocu un evlilik birli i içinde do mas zorunlu de ildir. Sigortal kad n n anal halinde, kendisi için do umdan önceki bir y l içinde en az 120 gün anal k sigortas primi ödemifl olmas kofluluyla sigortal kad n n anal halinde do umdan önceki ve sonraki sekizer haftal k sürede, ço ul gebelik halinde ise do- umdan önceki on haftal k sürede, çal flmad her gün için geçici ifl göremezlik ödene i verilmesi öngörülmüfltür.
mali ÇÖZÜM 183 Sigortal kad n n veya sigortal erke- in sigortal olmayan kar s n n anal klar halinde, gebelik ve do um yard mlar ile maktu gebelik ve maktu do um yard mlar ndan ve ayr ca emzirme yard m ndan yararlanmalar, 506 say l Kanunun 73. maddesi ( c ) f kras na göre iflverenleri taraf ndan belirli bir süre anal k sigortas primi ödenmifl olmas na ba l d r. Prim ödeme süresi, do umdan önceki bir y l içinde, Kad n sigortal için 90 gün, erkek sigortal için 120 gün olarak belirlenmifltir. C. DO UM HAL NDE GEÇ C fi GÖREMEZL K ÖDENE VER LMES Geçici ifl göremezlik ödene i, sigortal kad n n do um nedeniyle u rayaca- gelir kayb n telafi etmeye yönelik olup, koflullar tafl mas kayd yla sadece sigortal kad na verilebilmektedir. Sigortal erke in sigortal olmayan kar s ile SSK ndan gelir veya ayl k almakta olan kad n sigortal ile gelir veya ayl k alan erkek sigortal n n sigortal olmayan kar s n n geçici ifl göremezlik ödene i isteme hakk bulunmamaktad r. Sigortal kad n n anal ndan dolay geçici ifl göremezlik ödene inden yararlanabilmesi; a) Do umdan önceki bir y l içinde, çal flt iflyerlerinden, kendisi ad na en az 120 gün anal k sigortas primi ödenmifl, b) Do umdan önceki ve sonraki sekizer haftal k sürede, ço ul gebelik halinde ise, do umdan önceki on haftal k sürede iflyerinde çal flmam fl, olma flartlar n n yerine getirilmesine ba l d r. Geçici ifl göremezlik ödene ini almaya hak kazanma, sigortal kad n n 16 haftal k (ço ul gebelikte 18 haftal k) yasal sürede gerçekten ifl göremez durumda olup olmamas na da ba l de ildir. Do umdan önceki ve sonraki sekizer haftal k sürede, ço ul gebelik halinde ise do umdan önceki on haftal k sürede geçici ifl göremezlik ödene i verilmesi için dinlenme raporu al nmas gerekti i hususunda bir hüküm bulunmad ndan, sigortal kad n n anal halinde, belirtilen sürelerde iflyerinde (ad na prim ödenen veya sair bir iflyerinde) çal flmamas durumunda, rapor aranmaks z n, geçici ifl göremezlik ödene i verilmesi gerekmektedir.(ssk, 371) Ancak, uygulamada rapor almad için do um öncesi geçici ifl göremezlik ödene inin baz sigortal lara ödenmeyerek ma dur edildi i görülmektedir. Kad n sigortal - n n iste i ve doktorun onay ile do uma üç hafta kal ncaya kadar çal fl lmas halinde, çal fl lan süreler kad n sigortal n n do um sonras sürelerine eklenecektir. flverenlerin, kad n sigortal lar n do um öncesi ve sonras ndaki is-
184 mali ÇÖZÜM tirahat sürelerinde ücret ödeme yükümlülü ü bulunmamaktad r. Ancak, sigortal kad n n do umdan önceki ve sonraki sekizer haftal k sürede, ço ul gebelik halinde ise, do- umdan önceki on haftal k sürede çal flmam fl olmakla beraber toplu ifl sözleflmesi, iflyeri yönetmeli i, tak m veya ferdi sözleflmeye istinaden ya da at fet olarak (iyilik olsun diye) iflverence ücretlerinin ödenmifl olmas geçici ifl göremezlik ödene inin verilmesi mümkündür. Burada önemli olan, sigortal kad n n do umdan önceki ve sonraki sekizer haftal k sürede, ço ul gebelik halinde ise, do umdan önceki on haftal k sürede iflyerinde çal flmam fl olmas d r. Ayr ca, geçici ifl göremezlik ödene i alabilmek için gerekli prim ödeme gün say s bulunmayan ve do um önü istirahat na ayr ld tarih ile do- um yapt tarih aras nda iflyerinde çal flmad sürelerde, iflverence, toplu ifl sözleflmesi, tak m veya ferdi sözleflme ya da at fet fleklinde ödenen ücretler karfl l ödenen primlere iliflkin gün say lar, anal k olay nda SSK taraf ndan geçici ifl göremezlik ödene i verilecek süre ayn zamanda prim ödeme süresi de olamayaca ndan, bu devredeki prim ödenen günleri ve bildirilen kazançlar, yapt do- um nedeniyle, geçici ifl göremezlik ödene i verilebilmesi için gereken 120 günün hesab nda dikkate al nmayacakt r. Kad n sigortal lar n do um öncesi 8 haftal k (ço ul gebelik halinde 10 Haftal k sürede) ve do um sonras 8 haftal k süreleri için düzenlenecek geçici ifl göremezlik belgesi ile durumunun do umdan önceki 3 haftaya kadar çal flmas na uygun oldu una dair sa l k raporu Sa l k Bakanl yada anlaflmal hastanelerin sa l k tesislerince düzenlenecektir. Sigortal lara do umdan önceki 8 hafta (ço ul gebelik halinde 10 hafta) do um sonras 8 hafta ve do umuna 8 hafta kald yada 3 hafta kal ncaya kadar çal flabilece ine dair rapor alan sigortal n n do um sonras na ilave edilen süreye ait geçici ifl göremezlik ödenekleri Sigorta l/sigorta Müdürlüklerince ödenecektir. (SSK, 2003) Sigortal kad nlara, do um öncesi ve sonras iflyerinde çal flmad 8 er haftal k (56+56 gün) süreler için, ço ul gebelik (ikiz gibi) halinde ise, do um öncesi 10, do um sonras 8 haftal k (70+ 56 gün) süreler için anal k geçici ifl göremezlik ödene i ödenecektir. Sigortal kad n n anal nedeniyle iflyerinde çal flmad sürelerin tespiti için iflverenlerden mutlaka örne i SSK taraf ndan haz rlanan belgenin düzenlenmesi istenecektir. Sigortal kad n n, do umuna üç hafta kal ncaya kadar iflyerinde çal flabilme ve çal flt sürelerin do um sonuna ilave edilmesi imkan getirilmifl olup, ancak bu f kradan yararlanabilmek
mali ÇÖZÜM 185 için sa l k durumunun do uma üç hafta kal ncaya kadar çal flmas na uygun oldu una dair sa l k raporunun olmas gerekmektedir. Sigortal kad n n hekim raporuna istinaden çal flt n n ve do um öncesi izninin bafllama tarihinin tespiti için düzenlenecek raporda Gebelik normal/ço ul gebeliktir. Do uma. hafta kalm flt r. Sa l k durumu, do- uma üç hafta kal ncaya kadar çal flmas na uygundur. ifadelerine yer verilecek ve mutlaka rapora düzenlenme tarihi ile poliklinik protokol numaras yaz lacakt r. Bu duruma göre, raporun düzenlenme tarihi, do um öncesi izninin (8 veya 10 haftan n) bafllama tarihi kabul edilecektir. Örne in; do umuna 8 veya ço ul gebelikte 10 hafta kald ve 3 hafta kal ncaya kadar çal flabilece ine dair rapor alan kad n sigortal ya do umuna 3 hafta kala örne i SSK taraf ndan haz rlanan belge aç lacak ve iflyerinde çal flt 35 gün, do um sonuna ilave edilerek do um sonu ifl göremezlik ödene i 91 gün olarak, ço ul gebelik (ikiz vb) ise 49 gün do um sonuna ilave edilerek do um sonras 105 gün olarak ödenecektir. - Sigortal kad n n do um tarihinin, herhangi bir sebeple do ru olarak saptanamamas nedeniyle, do um öncesi 56 veya 70 günlük istirahat na geç bafllamas yada do uma üç hafta kal ncaya kadar çal flabilece ine dair rapor olmaks z n iflyerinde çal flmaya devam etmesi halinde ise, gebelik geçici ifl göremezlik ödene inin iflyerinde çal flmad tarihten itibaren 56 veya 70 günden daha az verilmesi gerekmektedir. Bu durumda, do um öncesi kullanamad sürelerin do um sonras na ilave edilmesi söz konusu de ildir. Do umuna 8 hafta kald ve 3 hafta kal ncaya kadar çal flabilece ine dair rapor alan sigortal kad n, üç haftadan önce do um yaparsa iflyerinde çal flmad süre kadar gebelik ifl göremezlik ödene i ödenip rapor tarihi ile ifl göremezlik ödene inin bafllad tarih aras ndaki süre do um sonras - na ilave edilir. Yine do umuna 8 hafta kald ve 3 hafta kal ncaya kadar çal flabilece ine dair rapor alan sigortal kad n üç haftadan daha uzun bir süre sonra do um yaparsa iflyerinde çal flmad gün kadar gebelik geçici ifl göremezlik ödene i ödenir. Sigortal kad na 56, ço ul gebelikte 70 günden fazla gebelik geçici ifl göremezlik ödene i ödenemeyece inden, 56 veya 70 günden, ödenen gebelik geçici ifl göremezlik süresi düflülerek kalan süre do um sonras na ilave edilir.
186 mali ÇÖZÜM D. fiten AYRILANLARIN DO UM GEÇ C fi GÖREMEZL K ÖDENE Gebelik istirahat n n (Do um öncesi 8 veya ço ul gebelik halinde 10 hafta) bafllad tarihte, sigortal l k niteli- i devam eden kad n sigortal ya, do- umdan önceki bir y l içinde en az 120 gün anal k sigortas primi ödemifl olmas kofluluyla, do um öncesi 8 veya ço ul gebelik halinde 10 haftal k sürede herhangi bir nedenle hizmet akdi sona erse dahi, do um öncesi ve do um sonras istirahatlar na ait anal k geçici ifl göremezlik ödeneklerinin verilmesi gerekmektedir. (SSK,371) SSK Baflkanl n n 08.08.2003 tarih ve 3-221 Ek say l genelgesinde aynen Sigortal kad nlara geçici ifl göremezlik ödene i ödenirken 371 yay n nolu 506 say l Sosyal Sigortalar Yasas n n flkazalar ile Meslek Hastal klar, Hastal k, Anal k Sigortalar Uygulamalar isimli kitab n 102, 103, 104, 105 bafll k numaral bölümlerinde belirtilen hususlar n dikkate al nmas gerekmektedir. denilmek suretiyle bahse konu olan yukar daki gebelik istirahat n n (Do- um öncesi 8 veya ço ul gebelik halinde 10 hafta) bafllad tarihte, sigortal l k niteli i devam eden kad n sigortal ya, do umdan önceki bir y l içinde en az 120 gün anal k sigortas primi ödemifl olmas flart n yerine getirdi inin tespiti durumunda hizmet akdi sona erse dahi rapor aranmaks z n, geçici ifl göremezlik ödene i verilmesi laz m geldi i ve hükümleri halen yürürlüktedir. Ancak, uygulamada prim ödeme ve di er koflullar gerçeklefltirdi i halde s rf ifl sözleflmesinin veya sigortal l k niteli inin sona erdi i ileri sürülerek anal k geçici ifl göremezlik ödene i verilmeyerek sigortal lar ma dur edilmektedir. Hatta bazen hastal k ve anal k sigortas birbirine kar flt r lmakta, hastal k sigortas nda geçerli olan sigortal l k niteli inin devam etmesi (iflten ayr ld ktan sonra 10 günden fazla bir süre geçmemifl olmas ) koflulu anal k sigortas nda da arand zannedilmektedir. Sigortal ya iflten ayr ld ktan sonra 10 günden fazla bir süre geçti i ileri sürülerek anal k geçici ifl göremezlik ödene inin verilemedi i görülmektedir. Hastal k ve anal k birbirinden farkl olup, ifl sözleflmesinin sona erdi i tarih 10 günü aflsa bile gebelik istirahat n n (Do um öncesi 8 veya ço ul gebelik halinde 10 hafta) bafllad tarihte sigortal olunmas yeterli say lmal d r. E. DO UM HAL NDE GEÇ C fi GÖREMEZL K ÖDENE N N HESAPLANMASI 506 say l Kanunun 89 ncu maddesi son f kras : Sigortal Kad n n anal - nda verilecek günlük ödenek, kazanc n n üçte ikisidir. hükmünü içermektedir. Kanun hükmü gere ince, sigortal kad n n anal halinde do- umdan önceki ve sonraki sekizer
mali ÇÖZÜM 187 haftal k sürede, ço ul gebelik halinde ise do umdan önceki on haftal k sürede, çal flmad her gün için sa l k tesisinde yatarak tedavi görüp görmedi i üzerinde durulmaks z n günlük kazac n n üçte ikisi üzerinden geçici ifl göremezlik ödene i verilecektir. Yine, Kanunun 49. maddesi son f kras nda da, Bu ödenek hiçbir flekilde kesilmez hükmü yer ald ndan, do- um öncesi ve sonras 42 fler günlük sürede, çal flmam fl olmak kayd yla günlük kazanc n n üçte ikisinin hiçbir kesinti yap lmadan ödenmesi gerekmektedir. Do um öncesi 8 veya ço ul gebelik halinde 10 haftal k istirahata ayr lan, ancak daha önce (erken) do um yapan sigortal ya do um öncesi istirahat n n bafllang ç tarihinden do um tarihine kadar gebelik geçici ifl göremezlik ödene i ödenecek, anal k geçici ifl göremezlik ödene i ise 56 günü geçmeyecektir. Erken do um yapmam fl olsa, do um öncesi istirahat - n 8 veya 10 hafta olarak kullanabilecek sigortal, erken do um yapmas halinde bu hakk n kullanamamaktad r. Oysa erken do umda hem kad n, hem de bebe in sa l k nedeniyle daha fazla dinlenmeye ve bak ma ihtiyac bulunmaktad r. Bu nedenle, erken do um yapan kad n n kullanamad do um öncesi istirahat süresinin, do um sonras na aktar labilmesi imkan sa lanmal d r. Do um öncesi istirahata ayr lan, ancak do umu 56 veya 70 günden sonra olan sigortal lara 8 (56 gün) veya 10 (70 gün) haftadan fazla gebelik geçici iflgöremezlik ödene i ödenemeyece inden, aflan süre hastal k sigortas kapsam nda de erlendirilecektir. F. ANALIK GEÇ C fi GÖREMEZL K ÖDENE NDEN ND R M YAPILMASI 506 say l Kanunun 50 nci maddesinde: Kurumca sa lanacak olan do- um yard mlar ndan hakl ve makul sebep olmaks z n yararlanmay reddeden yahut hekim veya ebenin lüzum gösterdi i tedbirleri almamas yüzünden hastaland veya hastal - n n artt mütehass s hekim raporu ile tespit edilen sigortal kad nlara geçici ifl göremezlik ödene inin % 50 si verilmez. hükmü getirilmifltir. Bu düzenleme ile, bir yandan sigortal kad n n kendisine SSK taraf ndan sa lanmak istenen do um yard mlar n hakl ve makul bir nedene dayanmadan reddetmesini önlemek ve biran önce sa l na kavuflmas n sa lamak, di er taraftan hekim veya ebenin gerekli gördü ü önlemleri almamas yüzünden hastalanmas veya hastal n artmas sonucu Kurumu yersiz harcamalardan koruma amaçlanm flt r. SSK taraf ndan, do rudan (aynen) sa lanan do um sa l k yard mlar kad n sigortal n n;
188 mali ÇÖZÜM a) Hakl ve makul (kabul G. edilebilir) DO UM GEÇ C bir fi GÖREMEZL K sebep olmaks z n Kurumca ÖDENE NDEN sa lanacak do um sa l k yard mlar n kabul YAPILAMAMASI KES NT etmemesi, b) Hekim veya ebenin lüzum gösterdi i tedbirleri almamas, nedeniyle hastalanmas veya hastal - n artt n n Kurumun uzman hekimi raporu ile tespiti durumunda, do- um sonras 56 günlük anal k dinlenmesi sonunda, bahse konu hastal sebebiyle sigortal kad na verilmesine lüzum görülen ve hastal k sigortas yönünden ifllem gören istirahat süresine ait geçici ifl göremezlik ödene- inden % 50 oran nda indirim yap lmas gerekmektedir. Do um yapan sigortal kad na, do- um sonras 8 haftal k istirahattan sonraki hastal ile ilgili istirahat sürelerine ait geçici ifl göremezlik ödene i, anal k sebebiyle verilen geçici ifl göremezlik ödene ine esas tutulan günlük kazanc na göre ve 2/3 oran nda de il, hastal k nedeniyle ifl göremezli in bafllad tarih esas al nmak suretiyle, 506 say l Kanunun 88 nci maddesi hükmüne göre yeniden saptanacak günlük kazanç üzerinden ve ayn Kanunun 89 ncu madde hükümleri dairesinde tespit edilecek miktar üzerinden verilmesi gerekmektedir. 506 say l Kanunun 49. maddesinde öngörülen geçici ifl göremezlik ödene i hiçbir suretle kesilemez. Maddenin buyurucu nitelik tafl yan bu hükmüne göre, kad n n nafaka borcundan dolay da kesilemez. Kuruma haciz karar gönderilmifl olsa bile, Kurum bu ödene i icra takip dosyas na göndermemeli tamam n aynen sigortal kad na ödemelidir. Yasa, do um olay na verdi i önemden ötürü ve kiflilerin anayasal yaflam haklar n n zedelenmemesi amac yla böyle bir hüküm getirmifltir. (Aslanköylü, 2003, 544) III. 5510 SAYILI KANUNDA S GORTALI KADINLARA DO UM NEDEN YLE GEÇ C figöremezl K ÖDENE VER LMES Sosyal güvenlik sistemimizdeki sorunlar n çözümü amac yla k sa bir süre önce Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu ve bu kurumun uygulayaca Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanunu ç kar ld. Sosyal güvenlik reformu olarak adland r lan 5510 say l Kanunun 1 Ocak 2007 de yürürlü e girmesi gerekiyordu. Ancak, Anayasa Mahkemesi, memurlar n sa l k ve sosyal güvenliklerinin farkl düzenlenmesi gerekti inden hareketle 5510 say l Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanununun baz maddelerini iptal etmesi,
mali ÇÖZÜM 189 baz maddelerinin de yürürlü ünü durdurmas n n ard ndan 5510 say l Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanunu nun yürürlük tarihi 2007 Y l Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile 01.07.2007 olarak de ifltirilmifltir. Do um nedeniyle çal flamayan kad n sigortal n n gelir kayb söz konusu olmaktad r. 5510 say l Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanununun fl kazas, meslek hastal, hastal k ve anal k hallerinde sa lanan haklar bafll kl 16. maddesinde, Sigortal kad n n veya sigortal erke- in sigortal olmayan eflinin gebeli inin bafllad tarihten itibaren do- umdan sonraki ilk sekiz haftal k, ço- ul gebelik halinde ise ilk on haftal k süreye kadar olan gebelik ve anal k haliyle ilgili rahats zl k ve özürlülük halleri anal k hali kabul edilece i, Sigortal ya hastal k veya anal k hallerine ba l olarak ortaya ç kan ifl göremezlik süresince, günlük geçici ifl göremezlik ödene i verilece i, Hükme ba lanm flt r. Böylece, çal flamad için gelir kayb olan kad n sigortal n n geçici ifl göremezlik ödene- i ile geçimini sa lamas amaçlanm flt r. Geçici ifl göremezlik ödene i, koflullar tafl mas kayd yla sadece sigortal kad na verilebilmektedir. Sigortal erke in sigortal olmayan kar s - n n geçici ifl göremezlik ödene i isteme hakk bulunmamaktad r. 5510 say l Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanununun Geçici ifl göremezlik ödene i bafll kl 18. maddesine göre; Sigortal kad n n anal halinde, do- umdan önceki bir y l içinde en az doksan gün k sa vadeli sigorta primi bildirilmifl olmas flart yla, do umdan önceki ve sonraki sekizer haftal k sürede, ço ul gebelik halinde ise do- umdan önceki sekiz haftal k süreye iki haftal k süre ilave edilerek çal flmad her gün için, Sigortal kad n n iste i ve hekimin onay ile do uma üç hafta kal ncaya kadar çal fl lmas halinde, do um sonras istirahat süresine eklenen süreler için, geçici ifl göremezlik ödene i verilecektir. Sigortal kad n n anal halinde verilecek geçici ifl göremezlik ödene i, günlük kazanc n n üçte ikisidir. Ancak geçici ifl göremezlik ödene inin güncellenmemifl tutar, sigortal n n ödenek hesab na esas al nan döneme iliflkin kazanç üzerinden vergi, sosyal sigorta, genel sa l k sigortas ve iflsizlik sigortas primleri kesintileri sonras hesaplanan günlük net kazanc n geçemeyecektir. Sigorta prim ve ödeneklerinin hesab - na esas tutulacak günlük kazançlar n alt s n r nda meydana gelecek de iflikliklerde, yeniden tespit edilen alt s n r n alt nda bir günlük kazanç üzerinden ödenek almakta bulunanlar n veya almaya hak kazanm fl veya kazanacak olanlar n bu ödenekleri,
190 mali ÇÖZÜM günlük kazançlar n n alt s n r ndaki de iflikliklerin yürürlü e girdi i tarihten bafllayarak de ifltirilmifl günlük kazançlar n alt s n r na göre ödenecektir. Bir sigortal da ifl kazas, meslek hastal, hastal k ve anal k hallerinden birkaç birleflirse, geçici ifl göremezlik ödeneklerinden en yükse i verilecektir. 5510 say l Yasa yürürlü e girdikten sonra daha önce, geçici ifl göremezlik ödene i alamayan 4/b (Ba -Kur) sigortal s kad nlar da do um yapmalar halinde geçici ifl göremezlik ödene- i alabilecektir. IV. SONUÇ flverenlerin, kad n sigortal lar n do- um öncesi ve sonras ndaki istirahat sürelerinde ücret ödeme yükümlülü- ü bulunmamaktad r. Sigortal kad n do um yapt nda çal flamad için gelir kayb na u rayacakt r. flte, sigortal kad n n u rayaca bu gelir kayb - n n telafi edilmesi için geçici ifl göremezlik ödene i verilmektedir. Dolay - s yla, s rf prosedür ve kurum memurlar n n bilgi eksikli inden dolay sigortal lar n ma dur edildi ini görülmektedir. Sigortal kad n n, do umuna üç hafta kal ncaya kadar iflyerinde çal flabilme ve çal flt sürelerin do um sonuna ilave edilmesi imkan getirilmifl olup, ancak bu f kradan yararlanabilmek için sa l k durumunun do uma üç hafta kal ncaya kadar çal flmas na uygun oldu una dair sa l k raporu al nmal d r. Gebelik istirahat n n bafllad tarihte sigortal l k niteli i devam etmekte olan kad n n gerekli prim ödeme flart n yerine getirmesi kofluluyla sigortal kad n n anal halinde do umdan önceki ve sonraki sekizer haftal k sürede, ço ul gebelik halinde ise do- umdan önceki on haftal k sürede, rapor aranmaks z n, çal flmad her gün için geçici ifl göremezlik ödene i verilmesi gerekmektedir. 5510 say l Sosyal Sigortalar ve Genel Sa l k Sigortas Kanunu ile sigortal kad n n anal halinde geçici ifl göremezlik ödene i alabilmesi için daha önce 120 gün olarak uygulanan prim gün say s, do umdan önceki bir y l içinde en az doksan gün bildirilmesi fleklinde de ifltirilmifltir. 5510 say l Yasa yürürlü e girdikten sonra daha önce, geçici ifl göremezlik ödene i alamayan 4/b (Ba -Kur) sigortal s kad nlar da do um yapmalar halinde geçici ifl göremezlik ödene i alabilecektir. KAYNAKÇA Aslanköylü, Resul, (2003) Sosyal Sigortalar Kanunu Yorumu, Ankara,[yayl.y.] SSK Baflkanl, 08.08.2003 tarih ve 3-221 Ek say l Genelge SSK Genel Müdürlü ü, fl Kazalar ve Meslek Hastal klar, Hastal k, Anal k Sigortalar Uygulamalar, Ankara: SSK.