DÜNYA VE TÜRKİYE EKONOMİSİ İLE SEKTÖR İÇİN DEĞERLENDİRME VE BEKLENTİLER EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ 22 ŞUBAT 2017
DÜNYA EKONOMİSİ
2017 YILI DÜNYA EKONOMİSİNDE GENEL BEKLENTİLER DÜNYA EKONOMİSİNDE TRUMP BEKLENTİLERİ VE ENDİŞELERİ DÜNYA EKONOMİSİNDE BÜYÜMEDE TOPARLANMA DÜNYA MAL TİCARETİNDE YENİDEN BÜYÜME DAHA İSTİKRARLI MALİ GÖSTERGELER GÜÇLÜ DOLAR PETROL VE EMTİA FİYATLARINDA TOPARLANMA ÜLKELERİN İNŞAAT SEKTÖRLERİNDE DAHA HIZLI BÜYÜME 3
MC KINSEY INSTITUTE; GLOBAL ECONOMIC CONDITION SURVEY, ARALIK 2016 ÖNÜMÜZDEKİ 12 AY İÇİNDE DÜNYA EKONOMİSİNDEKİ BÜYÜME ÖNÜNDE EN ÖNEMLİ ENGELLER NELERDİR; 16 SEÇENEK İÇİNDEN ÖNE ÇIKAN 5 UNSUR 4
2017 YILI BÜYÜME BEKLENTİLERİ YÜZDE ÜLKELER 2014 2015 2016 TAHMİN (OCAK 2017) 2017 TAHMİN (OCAK 2017) DÜNYA 2,7 2,6 2,4 2,8 GELİŞMİŞ ÜLKELER 1,8 2,1 1,6 1,9 ABD 2,4 2,6 1,6 2,3 EURO BÖLGESİ 0,9 2,0 1,7 1,6 AB 28 1,4 2,3 1,9 1,8 JAPONYA 0,0 0,5 0,9 0,8 KANADA 2,5 1,1 1,2 1,9 DİĞER GELİŞMİŞ ÜLKELER 2,8 2,0 1,9 2,2 GELİŞEN ÜLKELER 4,6 4,0 4,1 4,5 ORTA VE DOĞU AVRUPA 2,8 3,6 2,9 3,1 BDT 1,0-2,8-0,1 1,5 ASYA 6,8 6,6 6,3 6,4 ORTA DOĞU VE K.AFRİKA 2,7 2,3 3,8 3,1 SAHRA AFRİKASI 5,0 3,4 1,6 2,8 LATİN AMERİKA 1,3 0,0-0,7 1,2 KAYNAK: IMF WEO, OCAK 2017 5
OECD ÖNCÜ GÖSTERGELERİ; GELİŞMİŞ ÜLKELER 6
OECD ÖNCÜ GÖSTERGELERİ; GELİŞMİŞ ÜLKELER 7
2017 YILI DÜNYA MAL TİCARETİ BÜYÜME BEKLENTİLERİ 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 TAHMİN MAL TİCARETİ MİLYAR DOLAR 12.380 15.240 17.875 17.911 18.270 18.494 16,482 16.065 16.500-16.650 MAL TİCARETİ BÜYÜME YÜZDE DEĞER BAZINDA -21.7 23.4 17,3 0.2 2,0 1,2-10,9-2,8 3,0-4,0 MAL TİCARETİ BÜYÜME YÜZDE MİKTAR BAZINDA -12.0 14.0 5,3 2,2 2,4 2,8 2,7 1,7 1,8-3,1 KAYNAK: DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ 2016 EYLÜL, ESDH 8
DÜNYA TİCARET ÖRGÜTÜ; KÜRESEL TİCARET ÖNCÜ GÖSTERGESİ 2016 Q4 2017 Q1 ALT GÖSTERGELER PUAN EĞİLİM PUAN EĞİLİM ANA TİCARET GÖSTERGESİ 100.9 YUKARI 102,0 YUKARI MAL TİCARETİ HACMİ 97,0 DURAĞAN 97,4 DURAĞAN İHRACAT SİPARİŞLERİ 101,8 DURAĞAN 102,2 YUKARI ULUSLAR ARASI HAVA KARGO 101,2 YUKARI 105,8 YUKARI KONTEYNER LİMAN ÇIKIŞI 99,3 YUKARI 101,0 YUKARI OTO ÜRETİM VE SATIŞI 99,6 DUARAĞAN 103,1 YUKARI ELEKTRONİK BİLEŞEN SATIŞI 100,4 YUKARI 99,0 AŞAĞI TARIMSAL HAMMADDE TİCARETİ 103,1 YUKARI 99,2 AŞAĞI KAYNAK: WTO, OCAK 2017 9
2011 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 2012 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 2013 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 2014 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 2015 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 2016 OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK 2017 OCAK ŞUBAT (17) EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ULUSLARARASI TAŞIMACILIK FİYAT ENDEKSİNDE (CAPSIZE) GELİŞMELER 4500 CAPSIZE TAŞIMACILIK ENDEKSİ 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1170 1000 500 521 0 174 10
REEL KESİM SİPARİŞLERİ OLUMLU YATIRIMLAR HIZLANABİLİR DÖNEMLER ABD PMI AB-EURO PMI ÇİN PMI JAPONYA PMI 2011 Q4 52,1 46,9 50,3 50,2 2012 Q4 50,2 46,1 50,6 46,0 2013 Q1 51,3 46,8 50,9 50,4 2013 Q2 50,9 48,8 50,1 52,3 2013 Q3 55,7 51,4 51,0 52,5 2013 Q4 57,0 52,7 51,0 55,2 2014 Q1 53,7 53,0 50,3 53,9 2014 Q2 55,3 51,8 51,0 51,5 2014 Q3 56,6 50,3 51,1 51,7 2014 Q4 55,5 50,6 50,1 52,0 2015 Q1 51,5 52,2 50,1 50,3 2015 Q2 53,5 52,5 50,2 50,1 2015 Q3 50,0 52,0 49,8 51,0 2015 Q4 48,0 53,2 49,7 52,6 2016 Q1 51,8 51,6 50,2 49,1 2016 Q2 53,2 52,8 50,0 48,1 2016 Q3 51,5 52,6 50,4 50,4 2016 Q4 54,7 54,9 51,4 52,4 2017 OCAK 56,0 55,2 52,1 52,7 11
ABD MERKEZ BANKASI 2017 YILI PARA POLİTİKASI 1. GEVŞEK MALİYE POLİTİKASI İLE ABD DE BÜYÜME HIZLANACAK 2. GEVŞEK MALİYE POLİTİKASI NEDENİYLE ENFLASYON DAHA ÖNCE YÜKSELECEK 3. ABD MERKEZ BANKASI FED GEVŞEK MALİYE POLİTİKASINI DENGELEYECEK 4. FED DAHA SIKI PARA POLİTİKASI İZLEYECEK 5. FED 2017 YILINDA 2 VEYA 3 DEFA FAİZ ARTIRACAK 6. DOLAR GÜÇLENİYOR 7. ANCAK TRUMP UYGULAMALARI DOLAR ÜZERİNDE TEDİRGİNLİK YARATIYOR 12
TRUMP İLE GÜÇLENEN DOLAR TRUMP İLE ZAYIFLAYABİLİR EURO % 57,6, YEN % 13,6, POUND % 11,9, KANADA DOLAR % 9,1, İSVEÇ KRONU % 4,2, İSVİÇRE FRANGI % 3,6 13
AVRUPA MERKEZ BANKASI, İNGİLTERE MERKEZ BANKASI, JAPONYA MERKEZ BANKASI AVRUPA MERKEZ BANKASI İNGİLTERE MERKEZ BANKASI JAPONYA MERKEZ BANKASI PARASAL GENİŞLEME PROGRAMI 2017 YILSONUNA UZATILDI PARASAL GENİŞLEME MİKTARI NİSAN AYINDAN İTİBAREN AZALACAK ÇOK DÜŞÜK FAİZ ORANLARI SÜRECEK BREXIT ETKİSİ 2017 BOYUNCA GENİŞLETİCİ PARA POLTİKASI SÜRECEK YENİ FAİZ İNDİRİMLERİ OLABİLİR YÜZDE 2 ENFLASYON HEDEFİNE ULAŞANA KADAR 2017 BOYUNCA PARASAL GENİŞLEME SÜRECEK DAHA DÜŞÜK FAİZLER VE İLAVE PARASAL GENİŞLEME ÖNLEMİ OLABİLİR 14
EURO-DOLAR TRUMP IN YARATTIĞI TEDİRGİNLİK İLE 1,06 SEVİYESİNDE 15
GELİŞEN ÜLKE PARA BİRİMLERİ 2017 YILINDA DAHA İSTİKRARLI 20 17,8 15 14,8 11,5 10 5 0-5 2,2 1,1 ENDONEZYA 4,4 GÜNEY AFRİKA 5,1 4,9 3,3 2,2 1,5 1,0 0,6 1,1 0,7 TÜRKİYE BREZİLYA HİNDİSTAN RUSYA POLONYA MALEZYA TAYLAND VİETNAM MEKSİKA ÇİN -0,9-2,6-2,8-4,1-4,3-10 -6,7-7,0-15 -20-25 -20,8-20,5 2016 2017 16
EMTİA FİYATLARI 2016 YILINI ARTIŞ İLE KAPATTI STANDART AND POORS EMTİA FİYATLARI ENDEKSİ 2005=100 17
HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM 2014 ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS (24) AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM 2015 ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM 2016 ARALIK OCAK ŞUBAT (17) EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ PETROL FİYATLARI ÜRETİMİN KISILMASI ANLAŞMASI İLE 55 DOLAR SEVİYESİNDE 120 BRENT PETROL FİYATI VARİL DOLAR 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 18
PETROL ÜRETİCİSİ VE İHRACATÇISI ÜLKELERDE BÜYÜME BEKLENTİLERİ OLUMLU ÜLKELER 2015 2016 2017 RUSYA -3,7-0,8 1,1 KAZAKİSTAN 1,2-0,8 0,6 AZERBAYCAN 1,1-2,4 1,4 TÜRKMENİSTAN 6,5 5,4 5,4 KATAR 3,7 2,6 3,4 S.ARABİSTAN 3,5 1,2 2,0 BAE 4,0 2,3 2,5 MISIR 4,2 3,8 4,0 İRAN 0,4 4,5 4,1 NİJERYA 2,7-1,7 0,6 KENYA 5,6 6,0 6,1 TANZANYA 7,0 7,2 7,2 19
TÜRKİYE EKONOMİSİ
2016 YILI MAKİNE İHRACATI YÜZDE 3,2 GERİLEDİ (10,82-10,49) SEKTÖREL BAZDA İHRACAT RAKAMLARI Milyon Dolar 1 OCAK - 31 ARALıK SEKTÖRLER 2015 2016 Değişim ('16/'15) Pay(16) (%) I. TARIM 20.769 20.229-2,6 14,2 A. BİTKİSEL ÜRÜNLER 14.882 14.235-4,3 10,0 B. HAYVANSAL ÜRÜNLER 1.812 1.891 4,3 1,3 C. AĞAÇ VE ORMAN ÜRÜNLERİ 4.074 4.102 0,7 2,9 II. SANAYİ 108.876 107.660-1,1 75,7 Tekstil ve Hammaddeleri 7.947 7.871-1,0 5,5 Deri ve Deri Mamulleri 1.473 1.388-5,7 1,0 Halı 2.015 1.920-4,7 1,4 Kimyevi Maddeler ve Mamulleri 15.398 13.936-9,5 9,8 Hazır giyim ve Konfeksiyon 16.954 16.965 0,1 11,9 Otomotiv Endüstrisi 21.151 23.889 12,9 16,8 Gemi ve Yat 1.029 972-5,6 0,7 Elektrik Elektronik ve Hizmet 10.471 9.987-4,6 7,0 Makine ve Aksamları 5.523 5.303-4,0 3,7 Demir ve Demir Dışı Metaller 6.230 5.948-4,5 4,2 Çelik 9.879 9.089-8,0 6,4 Çimento Cam Seramik ve Toprak Ürünleri 2.755 2.654-3,6 1,9 Mücevher 2.644 2.448-7,4 1,7 Savunma ve Havacılık Sanayii 1.654 1.677 1,4 1,2 İklimlendirme Sanayii 3.646 3.509-3,8 2,5 Diğer Sanayi Ürünleri 101 97-4,6 0,1 III. MADENCİLİK 3.895 3.787-2,8 2,7 Madencilik Ürünleri 3.895 3.787-2,8 2,7 T O P L A M (TİM*) 133.541 131.676-1,4 92,6 İhracatçı Birlikleri Kaydından Muaf İhracat 10.297 10.463 1,6 7,4 T O P L A M (TİM+TUİK*) 143.838 142.139-1,2 100,0 21
2010 ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM 2011 ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM 2012 ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM 2013 ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM 2014 ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM 2015 ARALIK OCAK ŞUBAT MART NİSAN MAYIS HAZİRAN TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL EKİM KASIM ARALIK EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ YATIRIM EĞİLİMİ YIL GENELİNDE ZAYIF KALDI 140 REEL KESİM BEKLENTİ VE SABİT SERMAYE YATIRIM ENDEKSİ 130 120 110 100 90 80 REEL KESİM BEKLENTİ ENDEKSİ SABİT SERMAYE YATIRIM HARCAMASI ENDEKSİ 22
YATIRIM MALI İTHALATI 2016 YILINDA YÜZDE 2,9 ARTTI 2015 OCAK-ARALIK MİLYON DOLAR 2016 OCAK-ARALIK MİLYON DOLAR 2015/2016 DEĞİŞİM % I. YATIRIM MALLARI 34.905 35.917 2,9 II. ARA MALLARI 143.317 134.307-6,3 1. SANAYİ İÇİN İŞLEM GÖRMEMİŞ HAMMADELER 9.328 8.712-6,6 2. SANAYİ İÇİN İŞLEM GÖRMÜŞ HAMMADDELER 67.929 66.621-1,9 3. İŞLEM GÖRMEMİŞ YAKIT VE YAĞLAR 2.975 2.638-11,3 4. YATIRIM MALLARININ AKSAM VE PARÇALARI 11.420 13.872 21,5 5. TAŞIMACILIK ARAÇLARININ AKSAM VE PARÇALARI 12.115 13.198 8,9 6. ESASI YİY. VE İÇE.OLAN İŞLENMEMİŞ HAMMADDE 3.456 3.349-3,1 7. ESASI YİY. VE İÇE. OLAN İŞLENMİŞ HAMMADDE 2.389 2.298-3,8 8. İŞLEM GÖRMÜŞ DİĞER YAKIT VE YAĞLAR 10.279 8.333-18,9 9. PETROL VE DOĞALGAZ VB. 23.425 15.285-34,7 III.TÜKETİM MALLARI 28.587 27.941 6,7 TOPLAM 207.234 198.602-4,2 23
2016 YILINDA MAKİNE SANAYİ ÜRETİMİ YÜZDE 0,8 ARTTI 2016 YILI ORTALAMA 21-Temel eczacılık ürünlerinin ve eczacılığa ilişkin malzemelerin imalatı 14,4 33-Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı 9,6 26-Bilgisayarların, elektronik ve optik ürünlerin imalatı 7,5 17-Kağıt ve kağıt ürünleri imalatı 4,0 29-Motorlu kara taşıtı, treyler (römork) ve yarı treyler (yarı römork) imalatı 4,0 20-Kimyasalların ve kimyasal ürünlerin imalatı 3,8 19-Kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri imalatı 2,7 14-Giyim eşyaları imalatı 2,5 12-Tütün ürünleri imalatı 2,4 10-Gıda ürünleri imalatı 2,1 27-Elektrikli teçhizat imalatı 1,7 C-İmalat sanayi 1,4 30-Diğer ulaşım araçlarının imalatı 1,3 13-Tekstil ürünleri imalatı 1,0 28-Başka yerde sınıflandırılmamış makine ve ekipman imalatı 0,8 24-Ana metal sanayii 0,4 23-Diğer metalik olmayan mineral ürünlerin imalatı 0,4 22-Kauçuk ve plastik ürünlerin imalatı 16-Ağaç, ağaç ve mantar ürünleri imalatı (mobilya hariç) -0,4 11-İçeceklerin imalatı 25-Fabrikasyon metal ürünleri imalatı (Makine ve teçhizat hariç) -4,3 15-Deri ve ilgili ürünlerin imalatı 18-Kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması -8,0 31-Mobilya imalatı 32-Diğer imalatlar -0,3-1,5-7,1-9,8-10,6 24
100,0 110,5 113,0 117,5 121,3 125,7 128,4 129,7 127,5 139,2 140,5 143,0 141,6 150,0 EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ MAKİNE SANAYİ ÜRETİMİNDE GELİŞMELER; SON ÜÇ YILIDR DURAĞANLAŞMA 140,0 130,0 120,0 110,0 100,0 90,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016(r) İMALAT SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ 2010=100 MAKİNE SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ 2010=100 25
MİLLİ GELİR HESAPLAMASINDA REVİZYONUN KAYNAKLARI KAYNAK FARK % Dolaylı Ölçülen Mali Aracılık Hizmetleri 0,21 Genel Devlet 2,87 ESA* 2010 Yöntemine Geçiş Sebebiyle Fark ARGE Kendi Hesabına Yazılım Uyarlanmış Sigorta Hasar Prim Giderleri 0,73 0,40 0,29 0,04 Ürün Üzerindeki Vergiler 0,60 Tarım 0,74 İzafi Kira/Kira -0,88 Sabit Girdi-Çıktı Kullanılmasının Etkisi -1,44 Gözlemlenemeyen Faaliyetler (Kayıt Dışı) 7,97 Toplam Fark 10,79 26
1.099 1.160 1.297 1.395 1.417 1.570 1.567 1.810 1.748 2.044 1.953 2.140 2.338 2.580 3.000 EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ MİLLİ GELİR REVİZYONU MİLLİ GELİR MİLYAR TL 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 T MİLLİ GELİR ESKİ MİLYAR TL MİLLİ GELİR YENİ MİLYAR TL 27
12,0 11,1 EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ MİLLİ GELİR REVİZYONU EKONOMİK BÜYÜME YÜZDE 10,0 9,5 8,5 8,8 8,5 8,0 6,0 4,0 4,8 4,2 5,1 4,0 6,1 2,0 2,1 3,0 2,2 2,5 0,0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 T EKONOMİ BÜYÜME YÜZDE ESKİ EKONOMİK BÜYÜMEYÜZDE YENİ 28
MİLLİ GELİR REVİZYONU;SEKTÖRLERİN PAYLARI 1998 ve 2009 YILI HESAPLAMALARINA GÖRE GSYİH 2015 YILI GSYİH (1998 YILI BAZLI HESAPLAMA) 2015 YILI GSYİH (2009 YILI BAZLI HESAPLAMA) 1998/2009 Hesaplama Sektörler Değer TL Pay % Büyüme % Sektörler Değer TL Pay % Büyüme % Değişimi Sonucu 1998/2009 Hesaplamal arına Göre Değişim Oranı % Tarım 147.156.895.998 7,5 18,1 Tarım 161.146.448.249 6,9 19,6 13.989.552.251 9,5 Maden 24.626.269.110 1,3-3,2 Maden 19.251.527.328 0,8-0,8-5.374.741.782-21,8 İmalat 304.437.970.342 15,6 10,1 İmalat 390.648.729.282 16,7 13,8 86.210.758.940 28,3 Elektrik Gaz 28.126.706.364 1,4 1,3 Elektrik Gaz 29.855.101.621 1,3 5,6 1.728.395.257 6,1 Kanalizasyon, Su 14.381.554.951 0,7 19,6 Kanalizasyon, Su 22.054.903.206 0,9 11,4 7.673.348.255 53,4 İnşaat 85.889.197.731 4,4 7,7 İnşaat 190.614.219.195 8,2 15,1 104.725.021.463 121,9 Ticaret 227.398.283.759 11,6 9,0 Ticaret 268.522.923.370 11,5 14,7 41.124.639.611 18,1 Ulaştırma 227.518.056.894 11,7 9,0 Ulaştırma 183.908.801.366 7,9 13,3-43.609.255.528-19,2 Konaklama 51.653.224.199 2,6 15,1 Konaklama 66.099.411.143 2,8 11,9 14.446.186.944 28,0 Bilgi İletişim 34.955.734.068 1,8 5,9 Bilgi İletişim 56.103.785.716 2,4 13,6 21.148.051.649 60,5 Finans 61.129.624.789 3,1 13,3 Finans 69.600.126.816 3,0 18,3 8.470.502.027 13,9 Gayrimenkul 189.879.812.619 9,7 10,6 Gayrimenkul 180.721.028.056 7,7 10,3-9.158.784.563-4,8 Bilimsel Faaliyetler 70.778.139.281 3,6 20,0 Bilimsel Faaliyetler 55.247.149.681 2,4 25,3-15.530.989.600-21,9 İdari Hizmetler 41.792.594.771 2,1 13,5 İdari Hizmetler 66.164.299.734 2,8 20,4 24.371.704.962 58,3 Eği, Sağ, Eği, Sağ, Kamu,Spor,Diğer 215.737.037.715 11,0 10,4 Kamu,Spor,Diğer 299.814.974.298 12,8 9,5 84.077.936.583 39,0 Sektörler Toplamı 1.725.461.102.592 88,4 10,9 Sektörler Toplamı 2.059.753.429.061 88,1 13,9 334.292.326.469 19,4 Gayri Safi Yurt İçi Hasıla 1.952.638.408.908 100,0 11,7 Gayri Safi Yurt İçi Hasıla 2.337.529.939.643 100,0 14,3 384.891.530.735 19,7 29
MAKİNE YATIRIM HARCAMALARININ MİLLİ GELİR İÇİNDE PAYI; CARİ FİYATLARLA MAKİNE YATIRIMLARI MİLYAR TL ESKİ SERİ HESAPLAMA MİLLİ GELİR MİLYAR TL % PAY MAKİNE YATIRIMLARI MİLYAR TL YENİ SERİ HESAPLAMA MİLLİ GELİR MİLYAR TL % PAY 2009 86,7 950 9,1 87,5 999 8,8 2010 116,9 1.079 10,8 114,8 1.160 9,9 2011 165,1 1.297 12,7 158,3 1.395 11,3 2012 160,0 1.417 11,3 162,1 1.570 10,3 2013 177,3 1.567 11,3 182,3 1.810 10,1 2014 201,4 1.748 11,5 206,4 2.044 10,1 2015 256,4 1.953 13,1 263,0 2.338 11,2 2016 T 278,2 2.140 13,0 285,4 2.580 11,1 30
2017 YILI GÜNDEMİ; EKONOMİ DIŞI UNSURLAR KONULAR OLASI ALANLAR SİYASET DIŞ POLİTİKA ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ REFERANDUMU OLASI SEÇİMLER OHAL UYGULAMALARI FETÖ İLE MÜCADELE AB İLE İLİŞKİLER ABD İLE İLİŞKİLER+ FETÖ İADESİ RUSYA İLE İLİŞKİLER İRAN İLE İLİŞKİLER KIBRIS DA ÇÖZÜM JEOPOLİTİK SURİYE DE SICAK ÇATIŞMA IRAK TA SICAK ÇATIŞMA GÜVENLİK TERÖR EYLEMLERİ TERÖR İLE MÜCADELE 31
TÜRKİYE EKONOMİK BÜYÜME TAHMİNLERİ TAHMİN YAPAN KURUMLAR 2016 % 2017 % IMF 3,3 3,0 DÜNYA BANKASI 3,1 (2,1) 3,5 (2,7) AB KOMSİYONU 2,7 3,0 (2,8) ECONOMIST EIU 3,0 3,3 MORGAN STANLEY 2,9 2,6 OECD 2,9 3,3 FITCH 2,9 3,1 ROUBINI ECONOMICS 3,0 3,2 TCMB BEKLENTİ ANKETİ 2,6 3,2 32
REFERANDUMA KADAR OLAN DÖNEMDE TÜRKİYE EKONOMİSİ BEKLE-GÖR DÖNEMİ;İKTİSADİ FAALİYETLER DURAĞAN MAKRO EKONOMİK DENGELERDE BOZULMA OLASILIĞI DÜŞÜK DAHA YÜKSEK ENFLASYON VE ARTAN MALİYETLER DAHA YÜKSEK FAİZ ORANLARI MERKEZ BANKASI FİNANSAL İSTİKRARI GÖZETİYOR MERKEZ BANKASI SIKI PARA POLİTİKASI; TÜRK LİRASI LİKİDİTEDE SIKIŞMA TÜRK LİRASI DAHA İSTİKRARLI, ANCAK DEĞER KAYBI BASKISI SÜRECEK HÜKÜMET DEN HER TÜRLÜ KESİME DESTEKLER HÜKÜMET HARCAMA VE ÖDEMELERİNDE ARTIŞ HÜKÜMET DEN YENİ TEŞVİK ÖNLEMLERİ HÜKÜMET REFERANDUMA KADAR BİR KAZA OLMAMASI İÇİN HER TÜRLÜ ÖNLEMİ ALACAK 33
MERKEZ BANKASI PARA POLİTİKASI 2017 MERKEZ BANKASI TÜRK LİRASINDA İSTİKRAR SAĞLAMAYA ODAKLANDI DÖVİZ KARŞILIKLARINI AZALTARAK BANKALARA DÖVİZ VERİYOR TÜRK LİRASINI SIKILAŞTIRARAK DÖVİZ TALEBİNİ SINIRLAMAYA ÇALIŞIYOR TÜRK LİRASI FONLAMA MALİYETLERİNİ ARTIRDI GECELİK BORÇ VERME FAİZİNİ VE GEÇ LİKİDİTE FAİZ ORANLARINI ARTIRDI TL KARŞILIĞI DÖVİZ DEPO İŞLEMLERİ AÇTI DÖVİZ TALEBİ DENGELENİYOR TÜRK LİRASINDA İSTİKRAR ARAYIŞI SÜRÜYOR PİYASA FAİZLERİNDE ARTIŞ YAŞANIYOR PİYASADA NAKİT SIKIŞIKLIĞI YAŞANIYOR 34
28.Ağu 28.Eyl 28.Eki 28.Kas 28.Ara 28.Oca 28.Şub 28.Mar 28.Nis 28.May 28.Haz 28.Tem 28.Ağu 28.Eyl 28.Eki 28.Kas 28.Ara 28.Oca EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ ZAYIF TÜRK LİRASINDA İSTİKRAR ARAYIŞI 4,20 TÜRK LİRASI SEPET KUR 4,00 3,80 3,60 3,40 3,20 3,00 2,80 35
TÜRK LİRASI LİKİDİTESİ ÖNEMLİ ÖLÇÜDE AZALDI 36
2012 OCAK MART MAYIS TEMMUZ EYLÜL KASIM 2013 OCAK MART May.15 HAZİRAN AĞUSTOS EKİM 2013 ARALIK ŞUBAT NİSAN HAZİRAN AĞUSTOS EKİM 2014 ARALIK ŞUBAT NİSAN HAZİRAN AĞUSTOS EKİM 2015 ARALIK ŞUBAT NİSAN HAZİRAN AĞUSTOS EKİM 2016 ARALIK ŞUBAT (15) EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ TÜRK LİRASI FAİZLER YUKARI YÖNLÜ 16,00 15,00 14,00 13,00 12,00 11,00 10,00 MB GÖSTERGE FAİZİ YÜZDE 2 YIL VADELİ BONO FAİZİ YÜZDE 9,00 8,00 7,00 6,00 KISA VADELİ TL KREDİ FAİZİ YÜZDE MB GECELİK BORÇ VERME FAİZİ YÜZDE 5,00 4,00 37
KREDİ GENİŞLEMESİNDE HAREKETLENME 38
HÜKÜMET ÖNEMLİ ÖNLEMLER ALIYOR EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ 1. KREDİ GARANTİ FONU İLE KOBİ LERE VERİLEN GARANTİ 25 MİLYAR TL YE YÜKSELTİLDİ 2. KREDİ GARANTİ ORANLARI İHRACAT KREDİLERİNDE YÜZDE 100 E ÇIKARILDI 3. KOBİ TANIMI BU UYGULAMA İÇİN (125 MİLYON TL CİRO) 4. KGF KOBİ DIŞINDAKİ FİRMALARA DA GARANTİ VERECEK 5. KOSGEB DEN FİRMALARA 50 BİN TL FAİZSİZ KREDİ, 4 YIL VADE 6. OCAK-ŞUBAT-MART 2017 SSK PRİMLERİ 2017 SON ÇEYREĞİNDE YATIRILACAK 7. YATIRIM TEŞVİKLERİNDE İNDİRİM ORANI YÜZDE 100 E ÇIKARILDI 8. YATIRIM TEŞVİKLERİ KAPSAMINDA İNŞAAT İŞLERİNDE KDV İADESİ YAPILACAK 9. EXİMBANK SERMAYESİ ARTIRILIYOR 10. ASGARİ ÜCRETE KAMU DESTEĞİ UZATILDI 11. İLAVE İSTİHDAMDA ASGARİ ÜCRETİN YARISINI DEVLET KARŞILAYACAK 12. BANKALARIN GERİ DÖNMEYEN KREDİLERİ İÇİN YAPILANDIRMA, KARŞILIK VE TEMİNAT DÜZENLEMELERİ DAHA ESNEK HALE GELDİ, ZİMMET DÜZENLEMESİ ESNEDİ 13. YENİ İSTİHDAMA DEVLET KATKISI BAŞLADI 14. DÜZENLİ ÖDEYENELERE % 5 VERGİ İNDİRİMİ YAPILACAK 15. ÇOK SAYIDA ALACAK/BORÇ ERTELENİYOR, YENİDEN YAPILANDIRILIYOR 39
ESNEK YÖNETİMİ BENİMSEYİN ESNEK VE ÇEYREK DÖNEMLİK BÜTÇELER YAPIN EKONOMİ VE STRATEJİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ İŞLETMELERE ÖNERİLER MALİYET ARTIŞLARINA DİKKAT; DAHA YÜKSEK ENERJİ FİYATLARI+METAL FİYATLARI+ENFLASYON+FAİZLER+ KURLAR NAKİT VE ALACAK YÖNETİMİ ÖNEMLİ MÜŞTERİLERE, TENİNATLARA, SÖZLEŞMELERE, TEDARİKÇİLERE DİKKAT BANKA İLİŞKİLERİNİ İYİ TUTALIM TÜRK LİRASINDA DEĞER KAYBI BASKISINI DİKKATE ALIN REKABET ARTIRICI YATIRIMLARA DEVAM VERİMLİLİĞİ ARTIRIN (4.0 ZAMANI MI?) KAMU NUN YENİ DESTEKLERİNDEN YARARLANIN 40
SARIKONAKLAR İŞMERKEZİ C.BLOK D.16 AKATLAR-BEŞİKTAŞ İSTANBUL TEL 0212 352 87 95 www. e s d h. com. tr