Voleybol, 1895 yılında William Morgan tarafından ABD de mintonette adında eğlence amacıyla oynanan bir oyun olarak tanımlanmıştır. Mintonette topu yere düşürmeden karşı alana atmak olarak tanımlanabilir.
Morgan, bu oyunu basketboldan daha az fiziksel temas gerektiren bir oyun oluşturmak üzere basketbol, beysbol, tenis ve hentbolun bazı özelliklerini bir araya getirmiştir. Morgan, tenisten fileyi alıp bunu zeminden ortalama bir erkeğin boyunun biraz üstünde kalacak şekilde 1.83 metre yüksekliğine yerleştirdi. İlk olarak ABD li iş adamları bu oyunu oynamaya başladılar.
Mintonette bu oyunu izleyen Profesör Albert T. Halstead tarafından volley ball olarak değiştirildi. Volley tenis ile futbolda kullanılan topa yere değmeden vurmak anlamına gelen bir terimdir. Bu oyunun temel özelliğine çok uygun olduğu için bu isim hemen benimsenmiştir.
1952 yılında, ABD Voleybol Birliği bu iki sözcüğü birleştirerek Volleyball diye yazılmasına karar vermiştir.
Bir takım en fazla 12 oyuncu, bir antrenör, bir yardımcı antrenör, bir masör ve doktordan oluşur. Oyun sahası dikdörtgen ve simetrik olmalıdır. Sahanın yüzeyi düz, yatay ve her yeri aynı özellikte olmalı, oyuncular için sakatlanmaya yol açacak herhangi bir tehlike bulunmamalıdır.
Sahanın eni 9 metre, boyu 18 metredir. Sahanın her kenar çizgisinden en az 3 metre mesafede boşluk kalmalıdır. Saha çizgileri 5 cm kalınlığında beyaz renkte olmalıdır.
File, orta çizginin üstünde ve buna dik olarak yer alır; erkekler için 2.43 metre, bayanlar için 2.24 metre yüksekliğindedir. Top, içinde lastik veya benzeri bir maddeden bir kesenin bulunduğu esnek deri yada sentetik deriden yapılmış küresel biçimdedir. Topun çevresi 65-67 cm ve ağırlığı 260-280 gr dır.
Maç, 5 set üzerinden 3 seti alan takım tarafından kazanılır. Setlerde 2-2 lik eşitlik olması halinde 5.set 15 sayı üzerinden oynanır. Setler en az 2 sayı farkla 25 sayıya ulaşan takım tarafından kazanılır. Sayılarda 24-24 lük eşitlik halinde oyun 2 sayılık farka ulaşılana kadar devam eder. ( 26-24, 30-28)
Voleybol Türkiye ye 1919 yılında Amerikalılar tarafından getirilmiştir. Voleybolu Türkiye ye tanıtan kişi Dr. DEAVAR dır. Aynı zamanda erkek muallim mektebinde beden eğitimi öğretmeni olan Selim Sırrı Tarcan öğrencilerine voleybolu öğretmiştir. 1920-1924 yılları arasında voleybol yayılmaya başlamıştır.
İstanbul daki bütün okullarda (Kabataş, Galatasaray, Vefa, İstanbul L.) voleybol futboldan daha öncelikli hale gelmiştir. 1924-1944 yıllarında sembol haline gelmiş ve İstanbul şampiyonaları ilgi görmüştür. 1949 da Türkiye voleybol şampiyonası yapılmıştır. Bu şampiyonaya Beyoğlu, G.S, Altınordu, Moda, Kurtuluş, Vefa, Kadıköy kulüpleri katıldı.
1952 de Ayhan Demir üniversite takımını Mısır a götürmüş ve modern voleybol ile karşılaşılmıştır. 1953 de Yugoslavya da oynanan maçlarla oyun sistemimiz değiştirilmeye başlanmış ve 1956 da ilk defa Dünya şampiyonasına katılarak Dünya voleybolu ve kurallar konusunda bilgi sahibi olunmuştur.
Türkiye 1948 de Uluslar arası Voleybol Federasyonuna üye olmuştur. 1958 de yetkililer federasyonları ayırmış Voleybol ve El Topu federasyonu kurmuşlardır. 1958 de ilk defa erkeklerde Avrupa şampiyonasına katılan takımımız diğer yıllardaki tüm şampiyonalarda yer almıştır.
Kız takımımız 1963 de oynanan Avrupa şampiyonasına katılmıştır. 1967 de 35 takımın katılımıyla Avrupa şampiyonasını ülkemizde organize ederek modern voleybolun ülkemize yayılmasını sağlamıştır. 1998 yılında ilk defa elemelerden geçerek Japonya da yapılan Dünya voleybol şampiyonasına katılmıştır.
Türkiye nüfusunun yüzde 6.5 ini lisanslı sporcular oluşturuyor. Bu yüzdenin 189 bin 941 ni de voleybol oluşturuyor. İstatistiklerde lisanslı kadın sporcu sayısındaki artış dikkat çekiyor. Lisanslı kadın sporcular tarafından en çok tercih edilen branş ise voleybol.
Atletik yeti - kaslı, ince, kuvvetli, hızlı, çabuk, dayanıklı Fiziksel yeti - uzun boy, uzun ekstremiteler Kararlılık yetisi - istek, hırs ve motivasyon Psişik yeti - takım sporcusu olma Genel motorik yeti - teknik-taktik beceri, yüksek koordinasyon, yüksek öğrenme kapasitesi, oyun zekası
# Oyuncu Pozisyon Yaş Boy Kilo Kulübü 2 Gülden Kayalar L 31 1.67 m 57 kg Eczacıbaşı 3 Gizem Güreşen L 25 1.78 m 70 kg Vakıfbank 6 Polen Uslupehlivan PS 21 1.93 m 65 kg Vakıfbank 8 Bahar Toksoy O 24 1.90 m 68 kg Vakıfbank 9 Özge Kırdar P 27 1.83 m 70 kg Eczacıbaşı 10 Gözde Kırdar S 27 1.83 m 70 kg Vakıfbank 11 Naz Aydemir P 21 1.86 m 68 kg Vakıfbank 12 Esra Gümüş S 29 1.81 m 76 kg Eczacıbaşı 13 Neriman Özsoy S/PS 24 1.88 m 76 kg Galatasaray 14 Eda Erdem O 25 1.87 m 75 kg Fenerbahçe 17 Neslihan Demir PS 28 1.87 m 72 kg Eczacıbaşı 20 Büşra Cansu O 22 1.88 m 80 kg Eczacıbaşı
Kullanılan teknikler servis, manşet pas, parmak pas, blok, hücum/smaç, defans ve plonjondur. Oyunu başlatan ilk teknik hareket servistir. Servis bölgesi saha dip çizgisidir. Genellikle servis bölgesinden yada dip çizginin dışından atılır.
Birçok servis tipi olmasına rağmen üst düzey voleybolda genellikle tenis servis ve smaç servis teknikleri kullanılmaktadır.
Manşet pas tekniği, voleybolun temel tekniklerinden birisidir. Manşet tekniği servis karşılama ve defans pozisyonlarında, bazen de pasörler tarafından pas atmak için kullanılır.
Parmak pas tekniği, topun oyuncu tarafından tutulmadan kurallara uygun olarak iki elle istenilen bölgeye gönderilmesidir. Yumuşak gelen servisleri karşılamada, pasörlerin ve diğer oyuncuların paslaşmasında ve nadiren oyun kurulamadığı durumlarda son topu rakip sahaya atmak için kullanılır.
Blok tekniği savunmanın ilk aşaması olarak düşünülebilir. Blok, temel olarak rakip hücum oyuncusunu durdurmak için kullanılır. Tek kişiyle yapılabilmesine rağmen rakip smaçörün gücüne göre iki ve üç oyuncu ile de blok yapılabilir.
Hücum/smaç tekniği en karmaşık tekniklerdendir. Tekniğin uygulanmasında hareket dizgisi aynı görünsede oyuncuların mevkilerine, vurulacak topun konumuna, vurulan yerin saha içindeki yerleşimine göre farklılıklar gösterir. Smaç tekniği kompleks bir tekniktir.
Temel olarak hazırlık adımlaması, yaklaşma koşusu, son adımla birlikte yerden ayrılma, yükselme, geriye açılma, öne kapanma, topa temas ve yere düşüş evresi söz konusudur.
Defans tekniği, arka alan defansı, bloktan geçen rakip hücumlarının tekrar oyuna kazandırılması için uygulanan tekniklerin tümüdür. Defans çok üstün beceri gerektiren tekniklerden birisidir. Voleyboldaki fizik gücünün en üst seviyeye çıkması ile özel defans oyuncusu ihtiyacından dolayı libero oyuncu sistemi gelmiştir.
Plonjon tekniği ise manşet tekniğinin uygulanamadığı, oyuncunun uzağında kalan topların kurtarılması için kullanılır. Temel plonjon tekniği yana yuvarlanmadır. Bunun dışında genellikle öne, sağa ve sola yuvarlanma şeklinde uygulanır.
Anatomik yapılarından dolayı bayan voleybolcular genellikle yuvarlanma tekniğini tercih ederken erkekler kayma hareketi içeren öne doğru plonjon tekniğini tercih ederler.
Voleybol oyuncularını genel olarak beş kategoride sınıflayabiliriz. Pasör, pasör çaprazı, smaçör, orta oyuncu ve liberolar temel mevkilerdir. Voleybol sahası 81 m2 dir ve hayali olarak 6 bölgeye bölünmüştür. Çünkü voleybolda rakip sahaya temas edilmedikçe sporcular her yerde hatta saha dışında bile topa temas edebilir.
Voleybol antrenörü ve sporcu bir maçın süresini önceden kestiremez. Bir maç beş set halinde oynanabilir, yaklaşık 90 dakika sürebilir. Bu süre içinde bir oyuncu, özellikle bacak kaslarını etkileyen 250-300 hareket yapar. Bu hareketlerde sıçramalar %50-60, hızlı hareketler ve yer değiştirmeler yaklaşık %30 ve düşmeler %15 olarak tespit edilmiştir.
Fox ve Mathews, voleybolu %90 anaerobik, %10 aerobik bir spor olarak tanımlamışlardır. Bazı yeni araştırmacılar ise bunun %50 aerobik, %50 anaerobik (%10 laktik, %40 alaktik ) olarak belirtmektedirler.
Yazar Enerji Harcaması ( kj dk -1) Durnin ve Passmore (1967) 10.5-21.0 30,5 Rodinova ve Plakhtienko (1977) Reilly (1981) Brooks ve Fahey (1984) 40.6 24.0-27.0 15.1 Anaerobik k:kal. % 10 sn 1 dk 2 dk 4 dk 10 dk 30 dk 25 85 40 65-70 45 50 45 30 35 10-15 30 5 Aerobik k.kal. % 5 15 20 30-35 45 50 100 70 250 85-90 700 95 Toplam k.kal. 30 60 90 145 285 730
Voleybol yüksek şiddetli egzersizleri gerektiren ve dinlenme periyotlarını içeren bir interval sporu olarak tanımlanabilir. Voleybolda dinlenme periyotlarıyla birlikte smaç ve blok sıçramalarının patlayıcılık özelliğinin %95 ATP-CP sisteminden, diğer %5 inin laktik asit sisteminden sağlandığı şeklinde sınıflandırılmıştır. ( Fox ve Mathews)
Aerobik sistemin bu dönemde etkisi yoktur. Bu sonuçla da voleybolun enerji kaynaklarının %63.2 - %79.3 oranında anaerobik olduğu desteklenmektedir. (Rodionova ve Plakhtienko) Fizyolojik çalışmalarda yüksek anaerobik enerji gerektiren, doğal olarak aerobik bir spor dalı olduğunu göstermiştir.
Kanıt olarak, FT kas lifleriyle karşılaştırıldığında ST kas liflerine daha fazla glikojen boşalımı olduğu belirlenmiş ve iyi antrenmanlı voleybolcularda yağların parçalanması artmaktadır. Ortalama 90 dakikalık bir sürede kombine olarak sıçrama ve yere düşme nedeniyle dayanıklılık da gerektirir.
Karşıt olarak, oyunun patlayıcı özelliği yüksek şiddetli saha hareketleri, smaç ve bloklarla sağlanmaktadır. Voleybol Hareketi Enerji Değeri (Kcal) Kalp Atımı (atımdk-1) Smaç 2503 138 Servis 1223 104 Blok 1169 - Pas 1164 126 Top karşılama 1088 131
Genellikle, voleybol sezonunda takım en az dört defa testten geçirilmelidir. Voleybol antrenörleri tarafından uygulanan testlerin çoğu alan testleridir. Alan testleri, spor salonunda, sahalarda ve egzersiz alanında yapılan testlerdir. Alan testleri dışında laboratuar testleri ve laboratuar benzeri testlerde vardır.
Alan testleri, oyuncunun sağladığı ilerlemeyi izlemek için yönetimi ve tekrarlanması kolay olan testlerdir. Bireysel antrenörlük programları bu testlere dahil edilebilir. Testler, seçme işlemleri sırasında, fizik süresinden sonra, rekabet döneminden önce ve sezon bitiminde yapılmalıdır.
İyi bir klüp programından yer alması gereken testler şunlardır; - aerobik kapasite testi - anaerobik kapasite testi - yüksek atlama - engelli atlama
Laboratuar testleri basit performans ölçümlerinden çok psikolojik kapasiteyi ölçmektedir. Enerji sisteminin kesin ve objektif ölçümlerini vermektedir. Oyuncudan alınan karşılaştırmalı veriler ölçümlerin standart bir konuma getirildiği testlerde olasıdır.
Kilo ve boy ölçümlerini gösteren şema normal olarak ileri sürülen şartlardır. Ayakta uzanma, ayaktayken uzanır pozisyonun alınması duvara 90 derecelik açı ile ayaktayken atışı yapacak elin parmak uçları ile yer arasındaki mesafe ile ifade edilmektedir.
Hücum yapmak için sıçrama, 1 cm lik çizgi çekerek bir basketbol dikey tahtasının üzerine konulan çizelgeyle ölçülmektedir. Teste tabi tutulan oyuncu dikey tahtanın 2m ötesine konulan bir merdivene oturur veya üzerinde durur. Normal voleybol hücumu yapılması için koşmaya izin verilir.
Voleybol atışı, ayaktayken uzanma pozisyonuyla vuruş yapmak için sıçrama pozisyonu arasındaki farktır. 20m Sprint, jimnastik salonunda 20 m. Mesafeli bir pist oluşturulur. Başlamak için duruş vaziyeti alınır. Antrenör hazır, başla komutunu verir. Yağ yüzdesi, genellikle kumpas kullanılmaktadır ancak bazı durumlarda yağ depo yönetimi de kullanılmaktadır.
VO2 MAX, belli başlı laboratuar testlerinde koşu bandı yada bisiklet üzerinde gaz analizi yapılmaktadır. Bir yüz maskesi kullanılmaktadır. Bazı test uygulayıcıları voleybolda koşu bandı yerine bisikletin kullanılmasının daha gerçekçi olduğu görüşünü savunmaktadır.
Yürüyüş Kavrama kuvveti Üç ardışık sıçrama Kalkma oturma Engelli atlama Çeviklik testleri 20 m kısa mesafeli koşu Toplam vücut reaksiyon süresi Esneklik testleri Koordinasyon antrenmanı
DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER