DERİNİN VİRÜS HASTALIKLARI Prof.Dr.Güzin ÖZARMAĞAN
1- HUMAN HERPES VİRÜS (HHV) İNFEKSİYONLARI 2- HUMAN PAPİLLOMA VİRÜS (HPV) İNFEKSİYONLARI 3- MOLLUSKUM KONTAGİOSUM 4- SAĞMAÇ NODÜLÜ 5- ORF
HHV DNA Virüsleridir -herpesvirüs HHV-1 Herpes Simpleks Virüs (HSV-1) HHV-2 Herpes Simpleks Virüs (HHV-2) HHV-3 Varisella Zoster Virüs (VZV) HHV-5 Sitomegalovirüs (CMV) -herpesvirüs HHV-6 Human Herpesvirüs 6 HHV-7 Human Herpesvirüs 7 -herpesvirüs HHV-4 Eppstein-Barr Virüs (EBV) HHV-8 Kaposi Associated Herpesvirüs (KsaHV) veya Human Herpes Virüs 8
Herpesvirüsler Bulundukları dokularda sitopatik etki Immunopatolojik etki (E.multiforme, hemolitik anemi, trombositopeni...) Neoplazik dönüşümü kolaylaştırma yolu ile (EBV T hücreli lenfoma, HHV-8 Kaposi sarkomu...) hastalık oluştururlar.
Herpesvirüs ve latentlik HSV-1 ve 2 VZV arka kök gangliyonlarında EBV HHV-8 CMV HHV-6 HHV-7 lenfoid dokularda Periferal lökositlerde latent kalırlar
HERPES SİMPLEKS VİRÜS (HSV) Kısaca herpes diye de isimlendirilen Herpesvirüs Hominis (HSV) in etken olduğu infeksiyondur. Herpes labialis (orofasiyal herpes, uçuk) ve Herpes genitalis tablolarına yol açan HSV-1 ve HSV-2 antijenik tipleri vardır.
Herpes Simpleks Virüsü Deri veya mukoza (İnfekte hücrelerde sitopatik etki) Semptomatik PRİMER infeksiyon Viremi Arka kök gangliyonu Reaktivasyon LATENT İnfeksiyon REKÜRRAN İnfeksiyon a) Semptomatik b) Asemptomatik
İNOKÜLASYON HERPESİ: Daha önce infekte olan kişilerde farklı bir yerde ortaya çıkan hastalıktır. Oto veya eksojen inokülasyon sonucudur.
Belirtisiz birincil infeksiyon sonrası ilk kez görülen klinik tablo birincil olmayan ilk atak dır. (Seropozitif kişilerde gelişen ilk herpes kliniği)
Birincil infeksiyon sıvısal hücresel bağışıklık İnfeksiyondan korumada etkisiz Hücresel bağışıklıktaki yetmezlik: olağan dışı seyir, yayılma, sistemik hastalık...
Rekürren Herpes Labialis Travma, güneş ışınları, emosyonel stres, yorgunluk, menstruasyon, ateşli hastalık gibi tetikleyici faktörlerle başlar. Döküntü çıkmadan önce parestezi ve kaşıntı gibi semptomlar olur.
Komplikasyonlar Oto inokulasyon: Herpetik keratit, genital herpes, herpetik dolama Hetero-inokulasyon: Herpes labiyalis, genital herpes, herpetik dolama Ekzema herpetikum Eritema multiforme Bağışıklık yetmezliğinde yaygın hastalık, pnömoni, hepatit, ensefalit, böbreküstü bezi tutulumu
GENİTAL HERPES *Sık rastlanılan CYBH *Gelişmekte olan ülkelerde HSV-2 *Gelişmiş ülkelerde HSV-1 oranı *Erişkin yaşlarda prevalans *Oral ve genital temas
HİSTOPATOLOJİ Epidermis içinde vezikül, büyük balonlaşma şeklinde yozlaşma gösteren hücreler, çok çekirdekli hücreler, çekirdek içi eozinofilik cisimler
LABORATUVAR TZANCK yayma Doku kültürü PCR DIF Antikor tayini Seroprevalans Tip tayini
AYIRICI TANI Gingivostomatit: Stevens-Johnson Send. Strep. farenjit Coxsackie virüs inf. Kandidiyazis Pemfigus Aftöz stomatit Rekürren herpes: İmpetigo Herpes zoster Genital herpes: Sifiliz Ulkus molle İlaç döküntüsü Kandidiyazis Behçet hastalığı
TEDAVİ SİSTEMİK TEDAVİ : 1) Birincil infeksiyon 2) Sistemik infeksiyon 3) Bağışıklık baskılanması 4) Şiddetli seyreden atak 5) Uzun süren atak 6) Öncül dönemi olan atak *İntravenöz Tedavi: Pnömoni Yaygın hastalık Sistemik komplikasyon Asiklovir/ Valasiklovir/ Famsiklovir 7-10 GÜN 5-10 mg/kg i.v. 8 saat ara ile
GEBELİK ve GENİTAL HERPES Birincil infeksiyon 1. ve 2. üç aylık dönem; asiklovir 3. üç aylık dönem; sezaryan+ asiklovir Yineleyen infeksiyon Yakın izlem Doğumda belirti varsa sezaryen
HSV-HIV ETKİLEŞİMİ HIV e bağlı bağışıklık yetmezliği HSV atak sıklığını arttırır. HSV HIV in geçişini kolaylaştırır. HSV nin aktifleşmesi HIV in çoğalmasına neden olur.
VARİSELLA ZOSTER (VZV) İNFEKSİYONU Birincil infeksiyon: Varisella (Suçiçeği) Yeniden aktifleşme: Zona Zoster (Gece yanığı)
VARİSELLA (SUÇİÇEĞİ) 5-9 yaş arası sık Nüfusun %50 si 15 yaş öncesi Sonbahar-kış aylarında sık Bulaşma: Damlacık infeksiyonu ve vezikül sıvısı Döküntülerden 1 gün önce ve 6 gün sonra ve taze veziküller olduğu sürece Kuluçka süresi 10-23 gün Zona zosterli hasta Suçiçeği
KLİNİK *Ateş, halsizlik *Gövdeden başlayan eritemli makül papülo-vezikül göbekli vezikül püstül kabuk iyileşme
KOMPLİKASYONLAR İkincil infeksiyon Pnömoni Ensefalit Bağışıklık yetmezliği Yaygın hastalık Pıhtılaşma bozuklukları (Lösemi) Uzun seyir %10 ölüm
TANI Sitolojik inceleme (TZANCK yayması) Kültür DIF Biyopsi Serolojik inceleme (antikor) AYIRICI TANI Böcek ısırma, sokmaları Strofulus Sifiliz 2.devir
TEDAVİ Yerel, belirtilere yönelik tedavi yeterli Sistemik tedavi (asiklovir): 1) kronik deri ve akciğer hastalığı olanlar 2) 13 yaş 3) Uzun süreli salisilat tedavisi alanlar 4) İmmun yetmezliği olanlar
GEBELİK ve SUÇİÇEĞİ Gebeliğin ilk aylarında fetusta anomali Doğuma yakın hastalıklı doğar veya hemen sonra suçiçeği gelişir a) Annenin hastalığından 5 gün veya sonra doğum; hastalık hafif (anneden geçen antikorlar) b) Annenin hastalığının ilk 5 gün içinde doğum; yenidoğanda şiddetli hastalık, ölüm
HERPES (ZONA) ZOSTER Tek bir spinal veya kranyal duysal sinir gangliyonu tarafından innerve edilen dermatoma sınırlı, Tek taraflı ağrı ve veziküler döküntüyle seyreden, Bölgesel bir hastalıktır.
VZV GANGLİONDA LATENT KALIR YILLAR SONRA TEKRAR AKTİF OLUR SU ÇİÇEĞİ ZONA
Görülme sıklığı %0.13-0.5 Vakaların 2/3 ü 50 yaş, < %10 u 20 yaş Nakilli, lösemi/lenfomalı ve HIV (+) ler Annesi hamilelikte suçiçeği geçiren süt çocuklarında görülebilir Zonalı hastalardan VZV ile hiç karşılaşmamışlara bulaşırsa, suçiçeği ortaya çıkar
Klinik Belirtiler Öncül evre Döküntülü evre Ağrı
Öncül evre Bir veya daha fazla dermatoma uyan ağrı Torasik %50 Servikal %15 Trigeminal %15 Lumbar %13 Sakral %7
Döküntü evresi Makül Papül- papülovezikül Ödemli-eritemli zeminde gruplaşan veziküller Veziküllerde göbeklenme ve bulanıklaşma Kabuklanma İyileşme 3 hafta sürer
Ağrı Genellikle veziküllerin çıkışı ile başlar. İlk ayın sonunda azalır. %25 inde bir aydan, %10 unda 6 ay sürer.
Kafa çiftlerinin tutulması Oftalmik: (Trigeminal sinirin oftalmik dalı) Anterior üveit, keratit, konjonktivit, iridosiklit, görme kaybı Fasiyal: (Trigeminal sinirin maksiller ve mandiküler dalları) Fasiyal paralizi Ramsey Hunt Sendromu: Boğaz ağrısı, dışkulak yolu, timpanik membranda veziküller, tek taraflı kulak ağrısı, tinnitus, vertigo, 1/3 işitme kaybı Sakral tutulum: Konstipasyon ve/veya idrar tutukluğu
HIV/AIDS VE ZOSTER Genç hastalarda HIV infeksiyonu düşünülmeli HIV (+) de Zoster AIDS Ağır seyir, hemorajik, nekrotik lezyonlar, yayılma
AYIRICI TANI Klinik belirtiler tipik Öncül dönemi: Plörezi, MI, Omurlar arası disk prolapsusu. Döküntü: Zosteriform herpes Temas dermatiti Yanık Bakteriyel infeksiyon.
TEDAVİ Amaç: 1- Bulaşma riskini azaltmak 2- Seyri kısaltmak 3- Ağrının süre ve şiddetini azaltmak 4- PHN süre ve şiddetini azaltmak 5- Komplikasyon riskini azaltmak
TEDAVİ Asiklovir Valasiklovir Famsiklovir 5x800 mg 3x1000 mg 3x250 mg 7-10 gün
VERRUKA (Siğil) Deri ve mukozalara yerleşen Papovavirüs grubundan Human Papilloma Virüsün (HPV) neden olduğu Bir kısmı onkojenik, çoğu selim İnfeksiyöz epidermal tümörlerdir.
Çocuk ve genç erişkinlerde sık İnsandan Hayvandan Yüzme havuzu Sauna insana indirekt direkt temas Vücudun bir bölgesinden başka bölgesine otoinokulasyon
Kuluçka dönemi ortalama 3 ay HPV keratinosit latent infeksiyon Viral çoğalma (çekirdek içinde) sitoplazma hetero/otoinokulasyon HPV ye karşı antikor ve hücresel yanıt Bağışıklık yetmezliği-insidens sayı Kendiliğinden gerileme (2 yıl içinde %50)
KLİNİK Verruka vulgaris plantaris plana juvenilis anogenitalis (Kondiloma akuminata)
ANOGENİTAL VERRÜLER Son 10 yılda en çok görülen CYBH. Kondiloma akuminata Kondiloma plana Dev Kondilom (Buschke-Löwenstein) Bowenoid papülozis
MUKOZAL VERRÜLER İzole verrüler Dissemine verrüler (oral florid papillomatoz) Fokal epitelyal hiperplazi (Heck hastalığı HPV-13) Laringeal papillomatöz
EPİDERMODİSPLAZYA VERRÜSİFORMİS (EV) Otozomal resesif Kronik HPV infeksiyonu 30-40 yaş- aktinik keratoz SCC HPV 5-8 NK fonksiyonunda defekt
Histopatoloji Hiperkeratoz Akantoz Papillomatoz Vakuollü hücreler
TANI İn vitro kültür zor DNA hibridizasyon PCR Ayırıcı Tanı: Aktinik keratoz Seboreik keratoz SCC BCC Keratoakantoma Kallus
Komplikasyon Malign transformasyon HPV 16, 18, 31, 33, 35 CIN PIN AIN Vaginal kondilom yenidoğan laringeal papillom obstrüksiyon
TEDAVİ Elektrokoterizasyon Kriyokoterizasyon Keratolitikler (%5-20 salisilik asit) Podofilin/Podofiloks Sitotoksik 5-florourasil İmikimod: Immunmodulatör, antiviral, antitümör (INF, TNF, IL-12) İnterferon,, : sistemik ve intralezyonel
MOLLUSKUM KONTAGİOSUM Poxvirus grubundan etkenin neden olduğu epidermal tümörlerle seyreden lokalize bir infeksiyondur. Çocuklarda ve cinsel aktif erişkinlerde (CYBH) sık. HIV (+), atopik dermatit, T lenfosit supresyonunda yatkınlık Oral ve genital mukoza lezyonları AIDS i gösterir.
Tedavi edilmezse sayıca artar Sekonder infeksiyon eklenebilir 12-24 aylık bir sürede spontan geriler
Histopatoloji St. Spinozum hücrelerinin sitoplazmalarında çok sayıda inklüzyon (Henderson- Paterson) cisimleri, nukleusu bir yana itmiş görünür.
Tanı: Göbekli papüller Lateral bası ile kazeöz materyal MM ile molluskoid cisimler Tedavi: Lezyonların tahribi *Kryokoter *Elektrokoter *Küretaj *TCA
SAĞMAÇ NODÜLÜ Parapoksvirüs Büyükbaş hayvan insan Kuluçka dönemi 5 gün El ve parmak dorsumu Kırmızı-mavi ağrılı nodül 4-6 haftada iyileşme
Parapoksvirüs ORF Koyun-keçi insan Kuluçka süresi 5-7 gün Eritematöz papül hemorajik püstül krutlanma Önkol ve eller Eritema multiforme 3-6 haftada iyileşme
GİANOTTİ-CROSTİ Sendromu (Papüler akrodermatit) Çocuk Deri rengi- pembe papül Yüz, ekstremite, kalçalar Çok sayıda virüsle ilişkili (Hepatit B, A, EBV, Coxsackie A6) Spesifik tedavi yok
EL- AYAK- AĞIZ HASTALIĞI Coxsackie virüs Çocuk Solunum yolu Kuluçka dönemi 3-5 gün Ağızda ağrılı erozyon Avuç içi ve tabanda veziküller Bir haftada iyileşme