ADIM ADIM YGS-LYS 32. ADIM HÜCRE 9- SİTOPLAZMA
2) Sitoplazma Hücrenin içini dolduran sıvıdır. İçinde inorganik ve organik maddeler vardır. Ayrıca görevleri birbirinden farklı olan organeller de bulunur. Sitoplazmanın organeller hariç yarı akışkan kısmına SİTOZOL denir. Sitozolün büyük bir kısmını su oluşturur. (%90) bu oran canlılarda %98 e kadar yükselebileceği gibi %5 e de düşebilir. Bu sıvının içinde enzimler, RNA, organik bileşenlerin yapı taşları, atık maddeler, mineraller bulunur. Prokaryot hücrelerde sitozol içinde DNA da bulunur.
ORGANELLER ORGANELLER ZARSIZ ORGANELLER TEK ZARLI ORGANELLER ÇİFT ZARLI ORGANELLER RİBOZOM SENTROZOM ENDOPLAZMİK RETİKULUM GOLGİ AYGITI (CİSİMCİĞİ) LİZOZOM KOFUL MİTOKONDRİ PLASTİDLER KLOROPLAST KROMOPLAST LÖKOPLAST
ZARSIZ ORGANELLER 1) Ribozom Tüm canlılarda bulunur. Zarsız bir organeldir. En küçük organeldir. Protein sentezi yapar. Yapısında protein ve rrna bulunur. Küçük ve büyük olmak üzere iki alt birimden oluşur. Pasif haldeyken alt birimler birbirinden ayrıdır. Protein sentezi sırasında alt birimler birleşir ve ribozom görevini yerine getirir. Sitoplazmada serbest halde, Başka bir organelin içinde (kloroplast,mitokondri) Endoplazmik retikulumun üzerinde Çekirdek zarının üzerinde bulunabilir. Protein sentezi sırasında bazen tek bir proteinin üretiminde birden fazla ribozom aynı anda çalışabilir. Bu şekilde birden fazla ribozomun bir araya gelmesiyle oluşan yapıya POLİZOM denir.
ZARSIZ ORGANELLER 1) Sentrozom Hücre bölünmesi sırasında iğ iplikleri oluşturarak hücre bölünmesine yardım eder. Bitki hücrelerinde görülmez. Hayvan hücrelerinin de sadece bölünebilenlerinde bulunur. Mantar hücrelerinde vardır. Sperm hücrelerinde bulunur. Yumurta hücrelerinde ise bulunmaz. Not: sperm içinde bulunan sentrozom döllenme sırasında zigotun sentrozomu haline gelir. Bu nedenle vücudumuzda bulunan tüm sentrozomlar babamızın spermi içindeki sentrozomdan kopya alınarak üretilmiştir. Bir sentrozom iki tane sentriyolden oluşmuştur. Bu sentriyollerin yapısında ise mikrotübüller vardır. Görev yapmaya başlamadan kısa bir süre önce kendini eşleyerek görevini gerçekleştirir.
Ribozomlar; 1. Sitoplazmada 2. Çekirdeğin dış zarının üzerinde 3. Endoplazmik retikulumun üzerinde 4. Mitokondride 5. Kloroplastta Bulunabilir. Bunlardan hangileri hem prokaryot hem ökaryot hücrelerde görülebilir? A) Yalnız 1 B) Yalnız 4 C) 2 ve 3 D) 3 ve 4 E) 4 ve 5 Sitoplazma, hücre içinde organellere bulunma ortamı sağlayan akışkan bir kitledir. Bu akışkan kitle biyokimyasal olayların gerçekleşmesi için ortam oluşturur.sitoplazmanın akışkan bir kitle olması hücreye aşağıdaki yaralardan hangisini sağlar? A) Hücreyi turgorlu hale getirme B) Hücre içi madde iletimine yardımcı olma C) Organellerin çalışmasını hızlandırma D) Organellerin hücre içinde dolaşmasını kolaylaştırma E) Hücre bölünmesi sırasında kromozomların ayrılmasını hızlandırma Sentrozomlar hayvan hücrelerinde bulunan bir organeldir. Bu organelle ilgili; 1. Bütün hayvan hücrelerinde bulunur. 2. Çift zarla çevrilidir. 3. Kromozomların zıt kutuplara çekilmesini sağlayan mikrotübüllerden oluşur. Yargılarından hangileri doğrudur? A) Yalnız 1 B) Yalnız 2 C) Yalnız 3 D) 1 ve 2 E) 2 ve 3 Hücresel yapılardan bazıları şunlardır; 1. Hücre duvarı 2. Hücre zarı 3. Sitoplazma 4. Ribozom Bunlardan hangileri canlıların tümünde bulunur? A) Yalnız 1 B) Yalnız 4 C) 2 ve 3 D) 3 ve 4 E) 2, 3 ve 4
I. Bütün proteinlerin sentezinde kullanılması II. Çekirdeğin dış zarında bulunması III. Protein ve RNA dan oluşması IV. Gerektiğinde bölünerek çoğalması Yukarıdakilerden hangileri bütün hücrelerin temel organeli olan ribozomun görevi veya özelliklerinden değildir? A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve II D) I ve III E) II ve IV