Tıkayıcı uyku apne sendromunun ve sürekli pozitif havayolu basıncı titrasyonunun evre 3 ve REM uykusuna etkisi

Benzer belgeler
İnvaziv olmayan mekanik ventilasyon tedavisinde klinik ve polisomnografik izlem: Basınç ayarı kontrolü rutin olarak yapılmalı mı?

Trombosit sayısı ve ortalama trombosit hacminin tıkayıcı uyku apne sendromu ile ilişkisi

Obstrüktif Uyku Apne Sendromunda Polisomnografi Değişkenleriyle Beden Kitle İndeksi İlişkisinin Değerlendirilmesi

CPAP (Continuous Positive Airway Pressure) Celal Bayar Üniversitesi Hafsa Sultan Hastanesi Nöroloji Epilepsi ve Uyku Bozuklukları Birimi

Obstrüktif Uyku Apne Sendromu ile Lökosit ve Lökosit Alt Grupları Sayısı İlişkisinin Değerlendirilmesi

Titrasyonda hangisi tercih edilmeli? CPAP mı? APAP mı?

Uykuda Solunum Bozuklukları Merkezimize Başvuran Hastaların Demografik Özellikleri, Tedavi Yöntemleri ve Tedaviye Uyumları

Ağır OUAS lı bir olguda klostrofobi ve uykuda ölüm korkusuna bağlı yaşanan CPAP cihazına uyum sorununun davranışsal destekle çözümlenmesi

Obstrüktif Uyku Apne Sendromu Hastalarında Sürekli Pozitif Havayolu Basıncı Tedavisi Sonrası Kaybolan veya Yeni Ortaya Çıkan Uykuda Periyodik Bacak

CPAP Titrasyonu (manuel titrasyon)

Dr. Figen HANAĞASI Gayrettepe Florence Nightingale Hastanesi Nöroloji Bölümü

POLİSOMNOGRAFİ İÇİN HASTANIN HAZIRLANMASI. Dr.Ender Levent Maltepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D. İstanbul

Postmenopozal Kadınlarda Vücut Kitle İndeksinin Kemik Mineral Yoğunluğuna Etkisi

Dr. Oğuz Köktürk. Tablo-1: Uykuda solunum bozuklukları

UYKU. Üzerinde beni uyutan minder Yavaş yavaş girer ılık bir suya. Hind'e doğru yelken açar gemiler, Bir uyku âleminden doğar dünya...

Tüm Uyku Teknologları Derneği. Uyku laboratuarı Akretidasyon Formu.? Telefon:.? Faks:..? E-posta:.? Web Sayfası:.

TÜRK TORAKS DERNEĞİ OBSTRÜKTİF UYKU APNE SENDROMU TANI VE TEDAVİ UZLAŞI RAPORU. ISSN

Tarihçe, CPAP Cihazının Teknik Özellikleri ve Aksesuarları. Dr. Hikmet Fırat SB Dışkapı Y.B Eğitim & Araştırma Hastanesi Uyku Bozuklukları Merkezi

Polisomnografi Raporunun Hazırlanması ve Yorumlanması

Genel Önlemler. Dr. Bülent Çiftçi Sanatoryum Hastanesi Keçiören-Ankara

UAS da Oto CPAP Titrasyonu

Araştırmalar / Original Articles

Doç. Dr. Tansu ULUKAVAK ÇİFTÇİ Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları A.D.

Titrasyon Gecesinde CPAP Tedavisini Reddeden Hastalar

UAS da CPAP Titrasyonu

Uyku Fizyolojisi Uyku Hijyeni Obstrüktif Uyku-Apne Sendromu

CPAP TEDAVİSİ. Prof. Dr. Mehmet KARADAĞ Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi.

Obstrüktif Uyku Apnesi Olan Hastalarda Hastalık Şiddetinin Uyku Algılaması Üzerine Etkisi

Arousal & Kardiyak Skorlama MUSTAFA GAZİAYGÜNEŞ UYKU TEKN.

Türk Uyku Tıbbı Derneği. Akreditasyon Başvuru Formu

Gündüz Uykuluğunu Değerlendiren Nesnel Yöntemler

Dr. Akın Kaya. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Solunum Yoğun Bakım Ünitesi

Prof. Dr. Mehmet Ünlü. Afyon Kocatepe Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Göğüs Hastalıkları AD.

Otomatik CPAP ların (APAP) Teknik Özellikleri ve Tedavi Endikasyonları

OBSTRÜKTİF UYKU APNE SENDROMU. Dr. M. Sezai Taşbakan Ege ÜTF Göğüs Hastalıkları A.D.

OSAS IN FARKLI TİPLERİNDE TANI KRİTERLERİ VE TEDAVİ ALGORİTMASI

Objective and Subjective Responses to PAP (Positive Airway Titration) in Moderate and Severe Obstructive Sleep Apnea Syndrome

Uyku Hastalıklarında PAP Tedavisi. Prof. Dr. Mehmet KARADAĞ Bursa Şevket Yılmaz Eğitim ve Araştırma Hastanesi

Dr. Hikmet FIRAT. SB Yıldırım Beyazıt Dışkapı Eğit & Araş Hast./ANKARA. Göğüs Hastalıkları Kliniği Uyku Bozuklukları Tanı & Tedavi Merkezi


ÜST SOLUNUM YOLU. Dr. Zeynep Zeren Uçar. kları ve Cerrahisi

Uyku apne sendromlu hastalarda CPAP tedavisine uyum ve tedavinin anksiyete ve depresyon üzerine etkisi

POLİSOMNOGRAFİDE SOLUNUMUN SKORLANMASI

Dr.İbrahim Öztura Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dalı Nörofizyoloji Bilim Dalı & DEÜHastanesi Epilepsi ve Uyku Merkezi

Hızlı göz hareketleri ile ilişkili obstrüktif uyku apne sendromu: Antropometrik ve

OVERLAP SENDROMU. Dr. Gökhan Kırbaş. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Uyku Bozuklukları Merkezi

Polisomnografi(PSG) Elektrofizyolojik Temeller

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARI SINIFLAMA VE TANIMLAR

Uykuda Solunum Olayları Skorlaması. Eğt Gör Doç Dr. Zeynep Zeren Uçar İGHCEAH Uyku Bozuklukları Kliniği

Polisomnografi Hasta Hazırlanmas. rlanması Elektrotlar Kayıt t Protokolleri. Dr. Selma FIRAT GÜVENG. Araştırma rma Hastanesi, Ankara.

ÖRNEK BULGULAR. Tablo 1: Tanımlayıcı özelliklerin dağılımı

Uykuda Solunum Kayıtlama ve Skorlama

Parkinson hastalığında Uyku yapısı Eşlik eden uyku bozuklukları Gündüz uykululuk Bektaş Korkmaz, Gülçin Benbir, Derya Karadeniz

SOLUNUM KAYITLARININ VE BACAK HAREKETLERİNİN SKORLANMASI. AASM Manual versiyon 2.3 de yer alan solunumsal skorlama kuralları;

A) Solunumsal uyku hastalıklarında NĐMV cihazları verilme ilkeleri;

KANSER HASTALARINDA ANKSİYETE VE DEPRESYON BELİRTİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ UZMANLIK TEZİ. Dr. Levent ŞAHİN

Uykuda Solunumsal Skorlama; Geçmişten Günümüze. Dr. Hikmet Fırat

Kısmi Parametreli Aygıtlar. tların Tanı Sorunları

PAP CİHAZLARI VE MODLARI. Dr. Banu Salepçi Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi Göğüs Hastalıkları Kliniği

Kalp Yetmezliği ve Gece Sık Uyanmalar, Uykusuzluk Yakınması Olan Olgu

PROF. DR. TÜLİN TANER

Uykuya Bağlı Solunumsal Hastalıkların Sınıflaması ve Tanımlar

Araştırmalar / Original Articles

POLİSOMNOGRAFİDE KAYIT YÖNTEMLERİ, KALİBRASYON

CPAP KABULÜNDE-UYUMUNDA SORUNLAR VE ÇÖZÜMLERİ

11. ULUSAL UYKU TIBBI KONGRESİ AROUSAL SKORLANMASI

Klinik Yaklaşım 1 OLGU

Yılmaz Z ve ark. Kocaeli Medical J. 2017; 6;3:41-46

PAP TEDAVİSİ (HANGİ HASTAYA HANGİ TEDAVİ VERİLMELİ)

REM İlişkili Obstrüktif Uyku Apne Sendromu Olan Hastalarda Klinik ve Polisomnografik Özelliklerinin Belirlenmesi ve Değişikliklerin Saptanması

POLISOMNOGRAFIi; polisomnografide kaydedilen parametreler,kullanılan elektrodlar,filtreler ve diğer standardlar, kayıt protokolleri. Dr.

UYKUDA SOLUNUM. BOZUKLUKLARıNıN POLISOMNOGRAFIK DEĞERLENDIRMESI. Dr. Oya İtil DEÜTF Uyku Bozuklukları ve Epilepsi Merkezi Göğüs Hastalıkları AD- İZMİR

Obstrüktif Uyku Apne Sendromu Hastalarında Hastalık Şiddeti, Anksiyete ve Depresif Belirtiler Arasındaki İlişki

PSG Kaydı Sırasında Uyku Evreleri ve Skorlanması. Dr. Yavuz Selim İntepe Bozok Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı

Üniversite Hastanesi mi; Bölge Ruh Sağlığı Hastanesi mi? Ayaktan Başvuran Psikiyatri Hastalarını Hangisi Daha Fazla Memnun Ediyor?

Obstrüktif uyku apne sendromu ve fibromiyalji sendromu birlikteliği

Obstrüktif uyku apne sendromlu hastalarda enürezis ile uyku parametreleri arasındaki ilişki

TUTD Teknisyen Sertifikasyon Kursu Solunumsal Skorlama. Dr. Ahmet U. Demir

TIKANMAYA BAĞLI UYKU APNESİ HASTALARI VE BASİT HORLAYANLARDA HORLAMA SESLERİNİN SPEKTRAL ZARF ANALİZİ

OTOMATİK CPAP LARIN ( CONTİNİOUS POSİTİVE AİRWAY PRESSURE ) TEKNİK ÖZELLİKLERİ VE TEDAVİ ENDİKASYONLARI

Solunumsal Olayların Skorlanması

UYKU İLE İLGİLİ TANIMLAR VE UYKU BOZUKLUKLARININ SINIFLAMASI

ÖZET Amaç: Yöntem: Bulgular: Sonuçlar: Anahtar Kelimeler: ABSTRACT Rational Drug Usage Behavior of University Students Objective: Method: Results:

Açıklama Araştırmacı: YOK. Danışman: YOK. Konuşmacı: YOK

Obstruktif Uyku Apne Sendromlu Hastalarda Ek Hastalıklar ile Obezite İlişkisi

İnsomni. Dr. Selda KORKMAZ

BPAP KULLANIM ENDİKASYONLARI. Doç.. Dr Remzi Altın kları AnabilimDalı

Uyku skorlama-2 (Temel EEG grafo elemanlar)


Doç. Dr. Ahmet ALACACIOĞLU

Uykusuzluk Yakınması İle Gelen Hastaya Yaklaşım. Dr. Hakan KAYNAK

Journal of Neurological Sciences [Turkish] 29:(1)# 30; , Araştırma Yazısı

Uykuda Solunum Bozukluklarında Kime, Hangi Cihazları Kullanalım?

Uyku apne sendromunun üst havayolu sıcaklık değişimi ve oksijen satürasyonu sinyalleri kullanılarak otomatik sınıflandırılması

Uykuda Solunum Olayları Skorlaması. Dr. Zeynep Zeren Uçar İGHCEAH Uyku Bozuklukları Merkezi

UYKUDA SOLUNUM BOZUKLUKLARININ DİĞER POZİTİF HAVA YOLU BASINÇ (PAP) TEDAVİLERİ

Çocukluk Çağı Uykuda Solunum Bozuklukları: Medikal Tedavi ve Non-invazif Mekanik Ventilasyon Tedavisi

Başoğlu Ö K 1 Yürekli B S 2 Taşkıranlar P 1 Tunçel Ş 1 Yılmaz C 2. Özet

HEMŞİRE TARAFINDAN VERİLEN EĞİTİMİN BESLENME YÖNETİMİNE ETKİSİ

Transkript:

BEHBUT CEVANŞİR KULAK BURUN BOĞAZ HASTALIKLARI.. VE BAŞ BOYUN CERRAHİSİ DERNEĞİ Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg 2017;27(3):141-145 Çalışma - Araştırma / Original Article doi: 10.5606/kbbihtisas.2017.82891 141 Tıkayıcı uyku apne sendromunun ve sürekli pozitif havayolu basıncı titrasyonunun evre 3 ve REM uykusuna etkisi The effect of obstructive sleep apne syndrome and continuous positive airway pressure titration on stage 3 and REM sleeps Dr. Doğan Atan, 1 Dr. Kürşat Murat Özcan, 2 Dr. Nurcan Yurtsever Kum, 3 Dr. Hüseyin Dere 3 1 Hitit Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı, Çorum, Türkiye 2 Giresun Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı, Giresun, Türkiye 3 Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Kulak Burun Boğaz Kliniği, Ankara, Türkiye ÖZ Amaç: Bu çalışmada tıkayıcı uyku apnesi sendromu (TUAS) hastalarında hastalık şiddetinin ve sürekli pozitif havayolu basıncı (SPHB) titrasyonunun evre 3 ve REM (rapid eye movement) uykusu üzerine etkisi araştırıldı. Hastalar ve Yöntemler: Çalışmaya polisomnografi (PSG) ile orta veya ağır TUAS tanısı konulan 114 hasta (87 erkek, 27 kadın, ort. yaş 51.1±10.5 yıl; dağılım 34-66 yıl) dahil edildi. Apne hipopne indeksi ve uyku evrelerinin yüzde değerleri ayrı ayrı istatistiksel olarak karşılaştırıldı. Sürekli pozitif havayolu basıncı titrasyonu sırasında hesaplanan uyku evrelerinin yüzde değerleri tespit edildi ve ilk PSG ile karşılaştırıldı. Bulgular: Polisomnografi sonucuna göre 114 hastanın 41 i orta (30 erkek, 11 kadın; ort. yaş 49.8±10.2 yıl), 73 ü ağır (57 erkek, 16 kadın; ort. yaş 51.8±10.8 yıl) TUAS idi. Apne hipopne indeksi arttıkça evre 2 uykusu artarken, evre 3 ve REM uykusu azaldı; değişimler istatistiksel olarak anlamlı idi (p, p=0.002, p=0.002). Sürekli pozitif havayolu basıncı titrasyonu sırasında tespit edilen uyku evreleri ile ilk PSG karşılaştırıldığında, evre 3 uykusu orta TUAS hastalarında %22, ağır TUAS hastalarında %45 arttı. REM uykusu orta TUAS hastalarında artmazken ağır TUAS hastalarında %28 arttı. Sonuç: Sürekli pozitif havayolu basıncı titrasyonu sırasında evre 3 uykusunda %40, REM uykusunda %20 artış geri tepme olarak kabul edildiğinde, orta TUAS ta evre 3 ve REM uykusunda geri tepme olmazken ağır TUAS ta hem evre 3 hem REM uykusunda geri tepme görüldü. Anahtar Sözcükler: Sürekli pozitif havayolu basıncı; polisomnografi; uyku apne sendromu; uyku evreleri. ABSTRACT Objectives: This study aims to investigate the effect of disease severity and continuous positive airway pressure (CPAP) titration on stage 3 and rapid eye movement (REM) sleeps in obstructive sleep apnea syndrome (OSAS) patients. Patients and Methods: The study included 114 patients (87 males, 27 females; mean age 51.1±10.5 years; range 34 to 66 years) who were diagnosed as moderate or severe OSAS with polysomnography (PSG). Percentage values of apnea hypopnea index and sleep stages were individually statistically compared. Percentage values of sleep stages calculated during CPAP titration were determined and compared with first PSG. Results: According to the polysomnography result, of 114 patients, 41 were moderate (30 males, 11 females; mean age 49.8±10.2 years), 73 were severe (57 males, 16 females; mean age 51.8±10.8 years) OSAS. As the apnea hypopnea index increased, stage 2 sleep increased, while stage 3 and REM sleeps decreased; changes were statistically significant (p, p=0.002, p=0.002). When the sleep stages detected during CPAP titration were compared to the first PSG, stage 3 sleep increased by 22% in moderate OSAS patients and by 45% in severe OSAS patients. While REM sleep did not increase in moderate OSAS patients, it increased by 28% in the severe OSAS patients. Conclusion: When an increase by 40% in stage 3 sleep and by 20% in REM sleep were accepted as rebound during CPAP titration, while there was no rebound at stage 3 and REM sleeps in moderate OSAS, rebound was observed at both stage 3 and REM sleeps in severe OSAS. Keywords: Continuous positive airway pressure; polysomnography; sleep apnea syndrome; sleep stages. Available online at www.kbbihtisas.org doi: 10.5606/kbbihtisas.2017.82891 QR (Quick Response) Code Geliş tarihi / Received: 27 Aralık 2016 Kabul tarihi / Accepted: 22 Mart 2017 İletişim adresi / Correspondence: Dr. Doğan Atan. Hitit Üniversitesi Tıp Fakültesi, Kulak Burun Boğaz Anabilim Dalı, 19040 Çorum, Türkiye. Tel: +90 555-515 12 08 e-posta (e-mail): doganatan@gmail.com

142 Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg Tıkayıcı uyku apnesi sendromu (TUAS), uyku sırasında üst solunum yolunda kısmi ya da tam tıkanma sonucunda oluşan ve uyku yapısında değişikliklere neden olan bir hastalıktır. Tıkayıcı uyku apnesi sendromu hastalarında uykunun birinci ve ikinci evresi artarken, üçüncü evre ve REM (rapid eye movement) uykusu azalmaktadır. [1] Sürekli pozitif hava yolu basıncı (CPAP) tedavisi orta ve ağır TUAS hastaları için altın standart tedavi yöntemidir. Titrasyon yapılan gecede ya da belli bir süre kullandıktan sonra CPAP tedavisini kullanmaktan vazgeçen hastalar olabilmektedir. [2] Bu nedenle CPAP tedavisinde, doğru cihaz seçimi ve uygun basınç ayarlaması için CPAP titrasyonu titizlik ile yapılmalıdır. [3] Tıkayıcı uyku apnesi sendromu hastalarında, CPAP titrasyonu ve CPAP tedavisi ile uyku yapısında değişiklikler olmaktadır ve üçüncü evre uyku ile REM uyku evresi belirgin şekilde artmaktadır. [4] Sürekli pozitif hava yolu basıncı titrasyonunda üçüncü evre uyku ve REM uykusunda artış olduğu genel kabul edilen bir görüş olmasına karşın bu konuda çok az sayıda bilimsel çalışma yayınlanmıştır. [5,6] Uykunun üçüncü evresi ve REM uykusundaki artışların ne kadar olduğu net olarak ortaya konulmamıştır. Çalışmamızın amacı TUAS ın ve CPAP titrasyonunun üçüncü evre ve REM uykusu yüzdeleri üzerine etkisini ortaya koymaktır. Ayrıca üçüncü evre ve REM uyku yüzdesindeki artışın miktarını belirleyip bu artışa TUAS ın etkisini araştırmaktır. HASTALAR VE YÖNTEMLER Haziran 2013 - Ocak 2016 tarihleri arasında Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kulak Burun Boğaz Kliniği ne tanıklı apne, gündüz aşırı uykululuk hali ve horlama yakınmaları ile başvuran 114 hasta (87 erkek, 27 kadın, ort. yaş 51.1±10.5 yıl; dağılım 34-66 yıl) çalışmaya dahil edildi. Çalışma protokolü Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Etik Kurulu tarafından onaylandı. Çalışma Helsinki Deklarasyonu ilkeleri uyarınca gerçekleştirildi. Hastalara tüm gece boyunca polisomnografi (PSG) yapıldı. Polisomnografi değerlendirmesine göre apne hipopne indeksi (AHİ) 15-30 olan hastalar orta TUAS, AHİ >30 olan hastalar ağır TUAS olarak kabul edildi. Polisomnografi sonrasında AHİ >5 olan hastalara CPAP titrasyonu önerildi ve kabul eden hastalara tüm gece boyunca CPAP titrasyonu yapıldı. Çalışmaya dahil edilen hastaların PSG ve CPAP titrasyonları sonucunda oluşan uyku yapıları değerlendirildi. İlk PSG testindeki uyku evrelerine göre uyuma yüzdeleri, orta ve ağır TUAS grubu arasında karşılaştırıldı. Tüm hastalarda ilk PSG verilerindeki AHİ değerleri ile uyku evrelerinin yüzdeleri arasındaki ilişki ayrı ayrı araştırıldı. Tüm hastalarda ilk PSG ve CPAP titrasyon verileri karşılaştırılarak uyku evre yüzdelerinde anlamlı değişim olup olmadığı ve değişim miktarlarının yüzdeleri hesaplandı. Orta ve ağır TUAS lı hastalardaki ilk PSG ve CPAP titrasyonu sırasındaki uyku evrelerindeki uyuma yüzdelerindeki değişimler yüzde olarak hesaplandı ve iki grup için ayrı ayrı istatistiksel olarak karşılaştırıldı. Polisomnografi ve CPAP titrasyonu Hastalara Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi Uyku Merkezinde, tek kişilik odada teknisyen gözetiminde ve hastaların spontan uykusunda PSG yapıldı. Tüm gece boyunca ses ve görüntü kaydı alındı. Çalışmada Alice 6 Model PSG cihazı (Healthdyne, Atlanta, GA, USA) kullanıldı. Polisomnografide dört kanallı elektroensefalogram (EEG), elektromiyogram (EMG-submental), EMG-sağ-sol tibialis, iki kanallı elektrookülogram (sağ-sol EOG), elektrokardiyografi (EKG), nazal hava akımı, toraks ve abdominal solunum hareketleri, pulse oksimetri ile kan oksijen satürasyonu ve vücut pozisyonu verileri tüm gece boyunca kaydedildi. Veriler elle skorlandı. AHI, REM-AHI, NonREM-AHI, minimum oksijen satürasyonu ve <%90 geçen süre değerleri kaydedildi. İlk gece PSG sonucu, CPAP tedavi endikasyonu konulan hastalar göğüs hastalıkları ile konsülte edilerek ek akciğer hastalığı açısından değerlendirildi. Hipoventilasyona neden olabilecek ek hastalığı olmayan hastalara CPAP titrasyonu endikasyonu konuldu. Titrasyon için uyku merkezinde tüm gece standart PSG kayıtlarına ek olarak otomatik CPAP cihazlarıyla kayıt yapıldı. Sürekli pozitif hava yolu basıncı titrasyonu, PSG yi skorlayan aynı hekim tarafından elle skorlandı. İstatistiksel analiz Sürekli değişkenler ortalama ± standart sapma (SS) olarak, kategorik değişkenler yüzde

Tıkayıcı uyku apne sendromunun ve SPHB titrasyonunun evre 3 ve REM uykusuna etkisi 143 Tablo 1. Orta ve ağır tıkayıcı uyku apnesi sendromu hastalarının demografik verileri, apne hipopne indeksi verileri, uyku evrelerinin dağılımı ve istatistiksel inceleme Orta TUAS grubu Ağır TUAS grubu n Ort.±SS n Ort.±SS p Cinsiyet 0.993 Erkek 30 57 Kadın 11 16 Yaş 49.8±10.2 51.8±10.8 0.334 Apne-hipopne indeksi 21.0±5.7 57.0±20.9 1 uyku 8.9±8.5 11.7±7.6 0.071 2 uyku 46.6±9.6 52.0±12.5 0.019 3 uyku 25.5±10.7 21.8±11.5 0.101 REM uykusu (%) 18.8±7.2 14.4±6.8 0.001 TUAS: Tıkayıcı uyku apnesi sendromu; Ort.±SS: Ortalama ± standart sapma; REM: Rapid eye movement. ile ifade edildi. Sürekli değişkenlerin normal dağılımları için Student t-test, normal olmayan dağılımları için Mann-Whitney U test kullanıldı. P<0.05 değeri anlamlı olarak kabul edildi. İstatistiksel değerlendirme için IBM SPSS 21.0 versiyon (IBM Corp., Armonk, NY, USA) yazılım programı kullanıldı. BULGULAR Polisomnografi sonucuna göre 114 hastanın 41 i orta (30 erkek, 11 kadın; ort. yaş 49.8±10.2 yıl), 73 ü ağır (57 erkek, 16 kadın; ort. yaş 51.8±10.8 yıl) TUAS idi. Orta ve ağır TUAS hasta grubu yaş ve cinsiyet bakımından uyumlu bulundu (Tablo 1). Orta TUAS hasta grubunun ortalama AHİ değeri 21.0±5.7 iken, ağır TUAS hasta grubunun ortalama AHİ değeri 57.0±20.9 olarak hesaplandı. Orta ve ağır TUAS hasta gruplarında, PSG değerlendirmesi sonucunda uyku evrelerinin % değerleri ve standart sapmaları Tablo 1 de verilmiştir. Ağır TUAS hastalarında evre 1 ve evre 2 uyku sürelerinin % değerleri orta TUAS hastalarına kıyasla daha fazla bulunsa da değişim istatistiksel olarak anlamlı değildi. Ağır TUAS hastalarında evre 3 uyku süresinin % değeri, orta TUAS hasta grubuna kıyasla daha az idi, ancak değişim istatistiksel olarak anlamlı değildi. Ağır TUAS hasta grubunda REM uyku süresinin % değeri orta TUAS hasta grubuna kıyasla daha az idi ve değişim istatistiksel olarak anlamlıydı (p=0.001). TUAS hasta grubunda, AHİ skoru arttıkça, evre 3 ve REM uyku evresi % değerleri azalmaktaydı ve değişimler istatistiksel olarak anlamlıydı (p=0.002, p=0.002) (Tablo 2). Çalışmaya dahil edilen tüm hastalar dikkate alındığında, CPAP titrasyonu sonucunda evre 3 uyku evresinde %36 artış görülürken, REM uyku evresinde %13 oranında artış saptandı. Orta TUAS hasta grubunda, CPAP titrasyonu sonucunda evre 3 uyku evresi % değeri istatistiksel olarak anlamlı derecede arttı (p=0.001). Sürekli pozitif hava yolu basıncı titrasyonu sonucunda REM uyku evresi % değeri azaldı ancak değişimler istatistiksel olarak anlamlı değildi (p=0.799) (Tablo 3). Ağır TUAS hasta grubunda CPAP titrasyonu sonucunda evre 3 ve REM uyku evresi Tablo 2. Apne-hipopne indeksi ile polisomnografi sonucunda elde edilen uyku evrelerinin istatistiksel korelasyonu Apne-hipopne indeksi p 1 uyku 0.140 2 uyku 3 uyku 0.002 REM uykusu (%) 0.002 REM: Rapid eye movement.

144 Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg Tablo 3. Orta ve ağır tıkayıcı uyku apnesi sendromu hasta grubunda, polisomnografi ve sürekli pozitif hava yolu basıncı titrasyonu sonrası uyku evrelerinin istatistiksel değerlendirmesi Orta TUAS Ağır TUAS Ort.±SS p Ort.±SS p 1 uyku* 8.9±8.5 11.7±7.6 0.001 1 uyku 6.3±5.2 7.8±5.8 2 uyku* 46.6±9.6 52.0±12.5 0.032 2 uyku 45.2±11.5 42.3±11.3 3 uyku* 25.5±10.7 21.8±11.5 0.001 3 uyku 31.0±11.8 31.7±12.5 REM uykusu* (%) 18.8±7.2 14.4±6.8 0.799 REM uykusu (%) 17.5±5.3 18.3±8.5 TUAS: Tıkayıcı uyku apnesi sendromu; Ort.±SS: Ortalama ± standart sapma; * PSG verileri; CPAP titrasyonu verileri; REM: Rapid eye movement. % değerleri istatistiksel olarak anlamlı derecede arttı (p, p) (Tablo 3). Orta TUAS hasta grubunda evre 3 uyku evresi %22 artarken, REM uyku evresinde artış olmadı. Ağır TUAS hasta grubunda ise evre 3 uyku evresi %45 artarken, REM uyku evresinde de %28 artış görüldü. TARTIŞMA Çalışmamızda orta ve ağır TUAS hasta gruplarında CPAP titrasyonu sonucunda uykunun üçüncü evresinin % değerinde istatistiksel olarak anlamlı derecede artış saptandı. Ayrıca ağır TUAS hasta grubunda, REM uyku evresinin % değerinde istatistiksel olarak anlamlı artış görüldü. Orta TUAS hastalarında uykunun üçüncü evresi %22, ağır TUAS hastalarında %45 oranında arttı, REM uyku evresinde ise %28 oranında rebound artışlar saptandı. Brilliante ve ark. [5] CPAP önerilen 335 TUAS hastasını incelemişler, PSG sonucunda uykunun üçüncü evresini %18.5, REM uyku evresini ise %16.9 oranında bulmuşlardır. Verma ve ark. [6] PSG verilerine göre; orta TUAS hastalarında uykunun üçüncü evresini %10.6, REM uyku evresini %13.1 olarak hesaplarken, ağır TUAS hastalarında uykunun üçüncü evresini %12.8, REM uyku evresini ise %7.9 olarak hesaplamışlardır. Çalışmamızda PSG sonuçlarına göre uykunun üçüncü evresi %23, REM uyku evresi ise %16 olarak hesaplandı. Ayrıca orta TUAS hastalarında uykunun üçüncü evresi %25, REM uyku evresi %18 olarak hesaplanırken; ağır TUAS hastalarında uykunun üçüncü evresi %21, REM uyku evresi ise %14 olarak bulundu. Sonuçlarımız literatürle uyumlu olarak hastalık ağırlaştıkça derin uykunun ve REM uykusunun azaldığını gösterdi. Orta ve ağır TUAS hasta gruplarında CPAP tedavisi, gece uyku süresince apne, hipopne ve arousal gelişimini azaltmaktadır, bunun sonucunda hastalık semptom ve bulgularında belirgin iyileşmeler görülmektedir. [7] Sürekli pozitif hava yolu basıncı titrasyonunun uyku evrelerine etkisinin araştırıldığı bir çalışmada, CPAP titrasyonu ile uykunun üçüncü evresi ve REM uyku evrelerinde istatistiksel olarak anlamlı derecede değişiklikler görülmüştür. [5] Çalışmada uykunun üçüncü evresinde %32, REM uyku evresinde ise %9 oranında rebound artışlar görülmüştür. [5] Hafif TUAS lı 12, orta TUAS lı 24 ve ağır TUAS lı sekiz hastanın dahil edildiği başka bir çalışmada, CPAP titrasyonunun uyku evreleri üzerine etkisi araştırılmıştır. Orta TUAS hastalarında uykunun üçüncü evresinde %38, REM uyku evresinde ise %30 rebound artışlar görülmüştür. Ağır TUAS hastalarında ise uykunun üçüncü evresinde %32, REM uyku evresinde ise %72 oranında rebound artışlar saptanmıştır. [6] Sürekli pozitif hava yolu basıncı titrasyonunun uyku evreleri üzerine etkisini araştıran başka bir çalışmada, uykunun üçüncü evresi %16 dan %23.7 ye yükselirken; REM uyku evresi ise %13.3 ten %21.6 ya yükselmiştir. Çalışma sonucunda uykunun üçüncü evresinde ve REM uykusunda belirgin reboundlar görülmemiştir. [8] Çalışmamızda CPAP titrasyonu ile orta TUAS hastalarında REM uyku

Tıkayıcı uyku apne sendromunun ve SPHB titrasyonunun evre 3 ve REM uykusuna etkisi 145 evresinde artış görülmezken, ağır TUAS hastalarında %28 oranında artış saptandı. Lo Bue ve ark. [9] ağır TUAS lı tek hastada CPAP titrasyonu sonucunda REM uyku evresini %71.6 olarak bulmuşlar ancak hastanın bir ay düzenli CPAP tedavisi sonucunda REM uyku evresi %15.7 olarak hesaplanmıştır. Çalışmamızda düzenli CPAP tedavisinin erken veya geç dönemde uyku evrelerinde olan etkisi araştırılmadı. Geniş hasta serili çalışmalar ile kısa ve uzun süreli CPAP tedavisinin uyku yapısına etkisi araştırılabilir. Uykunun üçüncü evresi ve REM uykusu reboundundan sıklıkla bahsedilmesine rağmen net bir tanımı yapılmamıştır. Rebound olarak hangi durum kabul edilmeli literatürde net değildir. Brillante ve ark.nın [5] 335 hasta üzerinde yaptıkları çalışmada, uykunun üçüncü evresinde %40 artışın ve REM uyku evresinde %20 artışın rebound olarak kabul edilmesi önerilmiştir. Biz de Brillante ve ark.nın [5] bu önerisinin uygun olduğu görüşündeyiz. Rebound demek için bu kriterlerin kullanılmasının terminolojide standardizasyon getirmesi açısından önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu kritere göre çalışmamızda, orta TUAS hastalarında uykunun üçüncü evresi ve REM uyku reboundu olmadığı ancak ağır TUAS hastalarında hem uykunun üçüncü evresinde hem de REM uykuda rebound olduğu bulundu. Sonuç olarak, TUAS ağırlaştıkça yüzeyel uykuda artma, derin uyku ve REM uykusunda azalma olmaktadır. Sürekli pozitif hava yolu basıncı titrasyonu sırasında oluşan uyku yapısı değişiklikleri için standardizasyon getirilmesi gerektiği ve literatürde önerilen uykunun üçüncü evresinde %40 artışın, REM evresinde %20 artışın rebound olarak kabul edilmesi uygundur. Bu kriterlere göre çalışmamızda orta TUAS hastalarında uykunun üçüncü evresi ve REM uyku reboundu tespit edilmedi. Ağır TUAS hastalarında ise hem uykunun üçüncü evresi hem de REM uykusu reboundu görüldü. Uykunun üçüncü evresi ve REM reboundu konusunda değerlendirmede standart kriterlerin kullanıldığı geniş hasta sayılı çalışmalar ile PAP tedavisi düzenli kullanımı sonrası yapılacak yeni çalışmalara ihtiyaç olduğu kanaatindeyiz. Çıkar çakışması beyanı Yazarlar bu yazının hazırlanması ve yayınlanması aşamasında herhangi bir çıkar çakışması olmadığını beyan etmişlerdir. Finansman Yazarlar bu yazının araştırma ve yazarlık sürecinde herhangi bir finansal destek almadıklarını beyan etmişlerdir. KAYNAKLAR 1. Patil SP, Schneider H, Schwartz AR, Smith PL. Adult obstructive sleep apnea: pathophysiology and diagnosis. Chest 2007;132:325-37. 2. Bozkuş F, Çilli A. Titrasyon gecesinde CPAP tedavisini reddeden hastalar. Turkiye Klinikleri Archives of Lung 2013;14:1-5. 3. Spicuzza L, Caruso D, Di Maria G. Obstructive sleep apnoea syndrome and its management. Ther Adv Chronic Dis 2015;6:273-85. 4. Aldrich M, Eiser A, Lee M, Shipley JE. Effects of continuous positive airway pressure on phasic events of REM sleep in patients with obstructive sleep apnea. Sleep 1989;12:413-9. 5. Brillante R, Cossa G, Liu PY, Laks L. Rapid eye movement and slow-wave sleep rebound after one night of continuous positive airway pressure for obstructive sleep apnoea. Respirology 2012;17:547-53. 6. Verma A, Radtke RA, VanLandingham KE, King JH, Husain AM. Slow wave sleep rebound and REM rebound following the first night of treatment with CPAP for sleep apnea: correlation with subjective improvement in sleep quality. Sleep Med 2001;2:215-223. 7. Issa FG, Sullivan CE. The immediate effects of nasal continuous positive airway pressure treatment on sleep pattern in patients with obstructive sleep apnea syndrome. Electroencephalogr Clin Neurophysiol 1986;63:10-7. 8. Zhang C, Lv J, Zhou J, Su L, Feng L, Ma J, et al. The effect of CPAP treatment on EEG of OSAS patients. Sleep Breath 2015;19:1121-4. 9. Lo Bue A, Salvaggio A, Insalaco G, Marrone O. Extreme REM Rebound during Continuous Positive Airway Pressure Titration for Obstructive Sleep Apnea in a Depressed Patient. Case Rep Med 2014;2014:292181.