Psikofarmakolojiye giriş Genel bilgiler
Beyin 100 milyar nöron (sinir hücresi) içerir. Beyin hücresinin i diğer beyin hücreleri ile 1,000 ile 50,000 bağlantısı. Beynin sağ tarafı solu, sol tarafı sağı kontrol eder. Beyinde ağrı reseptörü yoktur Beyinden kasa mesajlar 250 Beyinden kasa mesajlar 250 m.p.h. Hızla gider
Beynin işlevleri Hareket Görme İştah Hafıza Kalp hızı Öğrenme Duygular Uyku Solunum Koordinasyon İşitme
Right-hand Sağ ğ el kontrolü control Sol beyin Spoken Konuşma language Matematik Math abilities Written Yazma language Scientific skills Bilimsel beceri muhakeme Reasoning
Sol el kontrolü Sağ beyin Müzik yeteneği 3 boyutlu algı Sanat İmajinasyon Fikirler
Beyin kökü Yaşamak için gerekli Solunum, kan pompalanması, uyku, sleep, uyanıklık sindirim
Beyincik Zıplamak, yürümek, birşeyleri tutmak Hareket ve dengeyi kontrol eder Düşmeyi engeller!!! e
Duygular ve anılar Limbik sistem
Tanımlamalar Farmakoloji Farmakodinamik Farmakokinetik Toksikoloji Yan etki
Emilim Enteral uygulama Ağız ğ yolu: Mide, ince barsak ve kalın barsaktan emilir. Besin maddeleri Barsak motilitesi Midenin asit ortamı Dil altı: Hızlı emilir Rektal uygulama
Farmakokinetik Akciğer Süt bezleri Karaciğer Mide barsak sistemi Safra Kan Dışkı Böbrek
Parenteral uygulama Arter içi, ven içi Damar dışına kaçmamalı, yüzeyel venler... Cilt altı Masaj ve friksiyon Kas içi Masaj ve friksiyon
Engeller Kan beyin engeli Kan likör engeli Plasenta engeli (anne > plasenta > bebek)
Metabolit Amitriptilin > nortriptilin Kodein > Morfin Fluoksetin > norfluoksetin
Etkileyen faktörler Biyo eşdeğerlilik ğ Biyo yararlanım Yaş Cinsiyet Gıda alışkanlıkları Eliminasyon organlarının fonksiyonel durumu Mide barsak sisteminin durumu Diğer ğ hastalıklar İlaçlar Uygulama zamanı
Davranış biyokimyası
Reseptörler İyonotropik res. Metabotropik res. G proteini bağlantılı G proteini tii İkinci haberciler (siklik AMP, kalsiyum, araşidonik asit) Ai Atipik ikhb haberciler Nitrik oksit Endokanabinoidler Reseptör tirozin kinaz bağlantılı
Sinir hücresi Dendritler Çekirdek Sinir hücresine taşınan iletiler Akson Aksonların dalları Aksonların uçları Hücrenin vücudu Sinir hücresi boyunca taşınan iletiler
Sinir hücrelerinin haberleşmesi SİNİR HÜCRESİ -1 SİNİR HÜCRESİ -2 Akson Dendrit
Vezikül Taşıyıcılar Reseptör Nörotransmitterler Presinaptik sinir hücresi Postsinaptik sinir hücresi Akson Akson sonu Sinaptik Boşluk Dendrit
Sinaptik boşluk ş Vezikül Sinir uyarısı Reseptörler Presinaptik nöron Postsinaptik nöron Akson Nörotransmitterler Taşıyıcılar Dendritler
Glutamat Temel eksitatör nörotransmitter NMDA ve AMPA reseptörleri
GABA Temel inhibitör nörotransmitterdir GABA A,B, A, B, C reseptörleri vardır Benzodiazepinler, barbitüratlar GABA A reseptörünü öü üetkiler ve nöron yavaş çalışır
Dopamin D1,2,3,4,5 reseptörleri vardır Haz ve motivasyon Kognitif düzen ve motor hareketler Aşırı uyarılması halüsinasyon ve hezeyana yol açar
Serotonin 5 HT (hidroksi triptofan) adı veriler Reseptörleri: 5 HT1,2,3,4,5,6 (A D serisi de var) Ti Triptofandan sentezlenir Antidepresanlar sinapstaki serotonini artırır Fenfluramin ve amfetamin sinapstaki serotonini iartırır ve hücre iidkiid içindekini de dışarı çıkartır
Serotonin Serotonin nöronları dopamin ile de ilişkilidir (5HT2a ile dopamine antagonize eder). Şizofreni, depresyon, anksiyete, yeme, ağrı, uyku bozuklukları ile ilişkilidir. Nöron ağlarının işlevini düzenler.
Noradrenalin Dikkat, uyanıklık, uyku döngüsü, anksiyeteden sorumludur. Histamin H1 ve 2 reseptörleri öl var Uyanıklık, iştahtan ş sorumlu H1 antagonistleri sedasyon yapar (alkol de )
Asetil kolin Uyanıklık, hareket bozuklukları (parkinsonizm), dikkat ve bellek işlevleri ş (demans ) Dikkati, öğrenmeyi artırır, ağrıyı azaltır
NÖROPEPTİDLER Nörotransmitter görevi gören küçük k proteinlerdir Opioidler Endorfin P maddesi Nörotensin Nöropeptid CRF Melanosit uyarıcı hormon
Temel farmakoterapi ilkeleri Az sayıda ilaç Daha önce kullanılan veya ailede kullanılan ilaç Uzun süreli koruyucu kullanım İlaç değişiminin uzun sürede olması Psikolojik desteğin de sağlanması Hastayı bilgilendirme İzleme